Kabul Edilmiş Makale. (Düzenlenmemiş)

Transkript

1 MTA Dergisi 153(2016:??-?? Maden Tetkik ve Arama Dergisi BOZKIR BİRLİĞİ KAYA BİRİMLERİNİN TRİYAS RİFTLEŞMESİ İLE KONTROL EDİLEN DİYAJENETİK TARİHÇESİ, BOZKIR-KONYA DIAGENETIC HISTORY OF THE ROCK UNITS OF BOZKIR UNIT CONTROLLED BY THE TRIASSIC RIFTING, BOZKIR-KONYA Hüseyin YALÇIN a Ömer BOZKAYA b ve Mine TAKÇI c a Cumhuriyet Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Sivas, Türkiye b Pamukkale Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Denizli, Türkiye c Cumhuriyet Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, tüsü, Sivas, Türkiye tlee tş ş Makale ale (Düzenlenmemi enme nmem emi şs ABSTRACT The Bozkır Unit representing enting the northern edge of the Taurus Belt. It comprizes from bottom to top, three distinct structural ral entities: the Upper Triassic pre-rift (Korualan Group, the Upper Triassic-Upper Cretaceous syn-rift (Huğlu Groupand Kthe Jurassic-Cretaceous us Boyalı Tepe Group as to their structural settings. The Korualan Group is represented by the alternations of carbonate üzpr (limestone, dolomitic limestone, dolomite with radiolarite and chert intercalations and clastic rocks (sandstone, siltstone, mudstone, shale. The Huğlu Group is made up of volcanic (basalt, andesite and pyroclastic (tuffaceous sandstone rocks including radyolarite, limestone and clastic rock (sandstone, siltstone, shale intercalations. The Boyalı Tepe Groupis completely made of carbonate rocks. The carbonate-silisiclastic-volcanogenic rocks of the Bozkır Unit contain carbonate (calcite, dolomite, quartz, feldspar (plagioclase, anortoclase, phyllosilicate (illite, chlorite, mixed-layered illite-chlorite / I-C, chlorite-vermiculite / C-V, chlorite-smectite / C-S, rarely smectite, augite, hematite, analcime and heulandite in order of abundance. On the basis of illite Kübler Index data; Korualan Group and Huğlu Group reflect low grade diagenetic, high grade diagenetic and high grade diagenetic-anchizonal characteristics, respectively. The illite/micas of the pre-rift units and units related to the rifting have muscovitic, and phengitic and seladonitic compositions, respectively. The distributions of chondrite-normalized trace and rare earth element (REE contents in the illites present similar trends for Korulan ve Huğlu groups, but the quantities of these elements slightly increase in the Huğlu Group. δ 18 O δd isotopic compositions of water forming the illite minerals are different than that of sea water and found to be between Eastern Mediterranean Meteoric Water (EMMW and magmatic water compositions. It also shows that temperature of the water forming the illite minerals varies from low to high values. The findings from the rocks of Bozkır Unit suggest that pre- and syn-rift units have different mineralogical-petrographical and geochemical properties. The younger units within the rift due to extension and crustal thinning related to rifting must have exposed in higher diagenetic conditions by more burial and heat with respect to older units at the edges. Key Words: Taurus Belt, Extensional basin, Phyllosilicate, Mineralogy and Geochemistry dk oluşmaktadır.ma yaç (kmaka Makale ÖZ Toros Kuşağı nın kuzey birimlerinden Bozkır Birliği, yapısal konumlarına göre, alttan üste doğru, riftleşme öncesi kayaları temsil eden Üst Triyas yaşlı Korualan Grubu, riftleşmeyle eş zamanlı Üst Triyas-Üst Kretase yaşlı Huğlu Grubu ve Jura-Kretase yaşlı Boyalı Tepe Grubu birimlerinden oluşmaktadır. Korualan Grubu; radyolarit ve çört arakatkılı, karbonat (kireçtaşı, dolomitik kireçtaşı, dolomit ve klastik kayaç ş (kumtaşı, (kumtamk silttaşı, çamurtaşı, şeyl ardalanması ile temsil edilmektedir. Huğlu Grubu; radyolarit, kireçtaşı ve klastik (km ş ta kayaç (kumtaşı, silttaşı, taşı, şeyl ara arakatkıları içeren volkanik (bazalt, andezit ve piroklastik (tüflü kumtaşı kayaçlardan; an; Tepe Grubu ise şbütünüyle karbonat kayaçlarından oluşmaktadır. Bozkır Birliği nin karbonat-silisiklastik-volkanojenik iklastik- -volka anojen ş; şboyalı kayaçları bolluk sırasına göre karbonat (kalsit, dolomit, kuvars, feldispat (plajiyoklaz, anortoklaz, fillosilikat (illit, klorit, karışık tabakalı illit-klorit / I-C ve kloritvermikülit / C-V, klorit-smektit / C-S ve ender smektit, ojit, hematit, analsim ve höylandit içermektedir. İllit Kübler indeksi verilerine göre; Korualan Grubu u litolojileri düşük dereceli eceli diyajenez, miise Huğlu Grubu litolojileri ise yüksek dereceli diyajenez-ankizon derecesini yansıtmaktadır. Riftleşme öncesi birimlere ait illit/mikalar muskovitik, riftleşmeyle ilişkili birimlere ait olanlar ise fenjitik ve seladonitik bileşime sahiptir. İllitlerde iz ve nadir toprak element içeriklerinin kondrite göre dağılımları Korualan ve Huğlu grupları için benzer yönelim sunmakta, ancak bu elementlerin miktarları Huğlu Grubu nda az da olsa artmaktadır. İllit minerallerini ni oluşturan suyun mδ δ 18 O δd izotopsal bileşimi deniz suyu bileşiminden uzak olup; Doğu Akdeniz Meteorik Su (DAMS ile magmatik su bileşimi arasında yer almaktadır. Bozkır Birliği kayaçlarından elde edilen veriler, riftleşme öncesi ve riftleşmeyle eş zamanlı birimlerin farklı mineralojik-petrografik ve jeokimyasal özelliklere lere sahip olduğunu göstermektedir. Riftleşmeyle ilişkili gerileme ve kabuk incelmesi nedeni ile riftin iç kısmındaki giderek gençleşen birimler kenarlarda kalan daha yaşlı birimlere göre daha fazla gömülerek ve ısınarak daha yüksek diyajenez koşullarına a uğramış olmalıdırlar. Anahtar Kelimeler: Toros Kuşağı, Genişlemeli Basen, Fillosilikat, Mineraloji ve Jeokimya

2 ş Makale (Düzenlenmemiş 1

3 1. Giriş Diyajenetik-düşük dereceli metamorfik kayaçlarda, mineral birliktelikleri, illit kristalinite, beyaz K-mikaların b birim-hücre boyutu, fillosilikat politipleri v.b. mineralojik parametreler (Bozkaya ve Yalçın, 1996, ilgili kayaçların jeolojik evriminin ortaya konulması için son 30 yıldır dünya literatüründe gittikçe artan bir yoğunlukta kullanılmaktadır (Örneğin; Frey, 1987; Liou vd., 1987; Merriman ve Frey, 1999; Merriman ve Peacor, Ülkemizde özellikle Toros Kuşağı ndaki otokton ve allokton birlikleri konu alan bu tür çalışmalar (Bozkaya ve Yalçın, BaMa 1997a, 97a, 1997b, 1998, 2000, 2004, 2005, 2010; Bozkaya vd., 2002, 2006a, tektono-stratigrafik k birliklerin evriminin yorumlanmasına önemli katkılar sağlamıştır. Ayrıca, Batı Toroslar oslar ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde sırasıyla Triyas (Antalya Birliği ve Eosen (Maden Grubu yaşlı diyajenetik/metamorfik istiflerde yapılan ayrıntılı mineralojik-petrografik çalışmalarla riftleşmeyle ilişkili açılma/genişleme a/genişleme ve bunu izleyen terslenmenin kayaçların diyajenetik / nemlied BirliğiMakale ş(m metamorfik evrimine e önemli ölçüde yansıdığını ortaya koymuştur (Örneğin; Bozkaya vd., nmorta 2006b; Bozkaya ve Yalçın, Triyas-Kretase aralığında çökelmiş değişik boyutlarda kayaç blok ve dilimleri kapsayan karışık (melanj görünümüne sahip Bozkır Birliği Toros Kuşağı nın en kuzey birliğini ma ş Makal akale ale (Düzen üzenle zenlenmemi enmem emi ş oluşturmakta (Özgül, 1997, Alan vd., 2014 ve Antalya Birliği Alakırçay napına benzer biçimde Triyas riftleşmesiyle ilişkili sedimanter ve volkanik kayaçlar içermektedir. Toros (D1997 Platformu nun kuzey (Bozkır Birliği ve güney (Antalya Birliği kenarlarını sınırlayan Triyas riftleşmesi Kuzeybatı Gondwana nın evrimi açısından önemli bir jeolojik olay olup, Neotetis in kuzey ve güney kollarının açılmasını ve Alpin çevrimin/döngünün başlangıcını temsil etmektedir (Göncüoğlu, 2010.

4 Bu çalışmada, Bozkır Birliği nin en tipik yüzeylemelerinin gözlendiği Bozkır-Hadim (Konya bölgesindeki Bozkır Birliği ne ait Triyas-Kretase yaşlı sedimanter ve volkanik kayaçların ayrıntılı mineralojik-petrografik ve jeokimyasal özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Böylece riftleşmeyle ilişkili diyajenez-metamorfizma derecesinin ortaya konulması; Toros Kuşağı nın kuzey kenarının Alt Mesozoyik evriminin yorumlanmasına, dolayısıyla Türkiye jeolojisine önemli katkılar sağlayacaktır. Diğer bir ifadeyle Bozkır Birliğinden elde edilecek bulgular sayesinde, daha önce yazarlarca ayrıntılı olarak incelenen diğer Toros birliklerinin ve özellikle Antalya Birliğinin (Alakırçay Napı diyajenez-metamorfizma derecesi ile deneştirilmesi esi mümkün olacaktır. 2. Bölgesel Jeoloji Toros Kuşağı nın belirgin jeoloji özelliklerini i taşıyan ve önemli bölümlerinden biri olan Orta Toroslar, 1940 lı yıllardan itibaren yoğun araştırmalara konu edilmiş ve bölgenin stratigrafi, metamorfizma ma ve yapısal özellikleri açısından farklı ortam koşullarını yansıtan ve kuşak boyunca süreklilik k gösteren, birbirleriyle tektonik dokanaklı kaya birimi toplulukları Ka ları kapsadığı anlaşılmıştır (Blumenthal, 1944, 1947, 1951, 1956; Özgül, 1971, 1976, 1984; Brunn vd., 1971; Özgül ve Arpat, 1973; Monod, 1977; Gutnic vd., Özellikle Senoniyen ve Lütesiyen hareketleriyle yüzlerce kilometreye varan yatay yer ş Makale ale (Düzen üzenlenmemi enmem ş değiştirmeler r sonucu üst üste yerleşen ve her biri ayrı bir tektono-stratigrafi birimi niteliği taşıyan bu topluluklar Özgül (1976 tarafından Geyik Dağı Birliği, Aladağ Birliği, Bolkar Dağı Birliği, Bozkır Birliği, Alanya Birliği ve Antalya Birliği olarak adlandırılmıştır (Şekil 1. Doğu ve Batı Toroslar'da da izlenebilen bu birliklerden kuzeyde yer alan Bozkır Birliği ile güneyde yer alan Antalya Birliği nin derin deniz çökelleri ve ofiyolitleri, buna karşın

5 Bolkar Dağı, Aladağ, Alanya ve Geyik Dağı birliklerinin ise başlıca şelf türü kırıntılı ve karbonatlı kayaları içerdiği; göreli olarak yerli (otokton konumda bulunan Geyik Dağı Birliği nin yabancı (allokton birlikler tarafından üstlendiği bilinmektedir (Özgül, Orta Toroslar'ın tektono-stratigrafi birliklerinin stratigrafi özellikleri ve göreli yapısal konumları göz önünde tutularak, birliklerin tümünün Kambriyen-Erken Triyas (İskitiyen sonu aralığında, birkaç bin kilometre genişliğinde tek bir platform oluşturdukları (Özgül, 1997; Aniziyen başında bu platformun güneyde Antalya Birliği (Antalya Napları; Marcoux, 1978 ve kuzeyde Bozkır Birliği ne karşılık gelen kesimlerinde riftleşme ve okyanuslaşma sürecine girildiği (Şekil 2; Antalya ve Bozkır birlikleriyle temsil edilen Tetis Okyanusu nun güney ve kuzey kollarının SenoMa Senoniyen de e kapandığı ve buna bağlı bmakale olarak Bozkır Birliği nin Bolkar Dağı ve Aladağ birliklerini iklerini kuzeyden, Alanya Birliği nin de Antalya Birliği ni güneyden üstlediği görüşü benimsenmektedir (Özgül, Kuzeyde Geyik Dağı ve Aladağ birliklerinin arasında, Geç Senoniyen-Erken Tersiyer aralığında ofiyolit, pelajik kireçtaşı ve ıraksak türbiditleri kapsayan Dipsiz Göl Ofiyolitli Karışığı nın türediği, kısa ömürlü bir havzanın gelişmiş olabileceği ve bu havzanın Lütesiyen de kapanmasıyla asıyla ilişkili olarak, ak, Aladağ ve Bolkar Dağı birliklerinin, sırtlarında Bozkır Birliği olduğu halde kuzeyden güneye doğru; Antalya Birliği nin ise sırtında Alanya Birliği olduğu günka ş Makal akale ale (Düzenlenm lenmemi emi ş halde güneyden en kuzeye doğru, birbirlerinin tersi yönde ilerleyerek Geyik Dağı Birliği ni üstledikleri savunulmaktadır (Özgül, zeyde 3. Stratigrafi ve Litoloji Triyas-Kretase aralığında çökelmiş sedimanter, volkanosedimanter ve volkanik kayaçların yanı sıra, daha yaşlı birliklere ait kayaçların değişik boyutlarda blok ve dilimlerini içeren Bozkır Birliği (Özgül, 1976, büyük bir karışık (melanj görünümünde

6 olup (Özgül, 1997 birçok araştırmaya konu olmuştur. Birliğin, Torosları ın inceleme alanı dışında kalan değişik kesimlerindeki yüzeylemeleri, Batı Likya Napları (Graciansky, 1967, Korkuteli dolayında Doğu Likya napları (Brunn vd., 1971; Orta Toroslar'da Beyşehir- Seydişehir dolayında Beyşehir-Hoyran Napı (Gutnic vd., 1979, Hadim-Bozkır dolayında Ofiyolitli Seri (Özgül, 1971, Karaman (Konya bölgesinde Şist-Radyolarit formasyonu (Blumenthal, 1956, Hadim-Taşkent bölgesinde Triyas birimleri içeren napları Bucakışla Tektonik Dilimi ve Huğlu Grubu (Alan vd., 2014 adları ile bilinmektedir. Bozkır Birliği nin yer aldığı Orta Toroslar bölgesinde farklı yaş aralığına ve litolojiye sahip birliklerin yüzeylediği alanlar Şekil 3.1a ve tektonostratigrafik ilişkileri ise Şekil 3.1b de sunulmuştur. Bunlardan çalışmanın konusunma d n konusunu oluşturan Bozkır Birliği; Özgül (1997 tarafından günümüzdeki yapısal konumlarına göre alttan üste doğru Üst Triyas yaşlı Korualan Grubu (Kayabaşı Formasyonu, Başkışla şla Karışığı, Üst Triyas-Üst Kretase yaşlı Huğlu Grubu (Dedemli Formasyonu, Mahmut Tepesi Kireçtaşı, Kovanlık Karışığı ve Jura- Kretase yaşlı Boyalı Tepe Grubu (Soğucak Kireçtaşı / Kuztepe Kireçtaşı, Asar Tepe Kireçtaşı birimlerine ayrılmıştır. Ayrıca, birimlerin stratigrafik özelliklerinin tanımlanmasında masında Özgül (1976, Gutnic ve Monod (1970, Monod (1977 ve Gökdeniz (1981 önemli katkılar koymuşlardır. Bu birimlerden Mahmut Tepesi Kireçtaşı nda egemen kirka umlarınamakale ş Makal akale ale (Düzenlenmemi enmem emi ş litoloji kireçtaşı olmakla birlikte, şeyl ve silttaşı arakatkıları içermesi nedeniyle Mahmut Tepesi Formasyonu biçiminde adlandırılması daha uygun gözükmektedir. Bozkır Birliği nden alınan örneklerin lokasyonları ve rift gelişimiyle ilişkili birimler arasındaki ilişkilerin ayrıntıları, daha küçük ölçekli jeolojik harita ve arazi fotoğrafları ile birlikte Şekil 4 de verilmiştir. Korualan Grubu nun Kayabaşı formasyonu; altta dolomit, neritik foraminiferli kireçtaşı ve resifal kireçtaşı, resifal kireçtaşı mercekli kumtaşı-şeyl ardışığından oluşan sığ deniz

7 çökellerini, üstte ise çakmaktaşı arakatmanlı ve yumrulu, radyolaryalı ve pelesipod kavkılı pelajik kireçtaşlarını kapsar. Formasyon Bozkır Birliği nin riftleşme öncesi karbonat çökelimini temsil etmekte olup, üst seviyelere doğru derinleşen bir sedimanter istif özelliğine sahiptir. Başkışla Karışığı; kavkı izli (radyolarya ve pelesipod pelajik kireçtaşı, radyolarit, moloz akıntılı kırıntılılar, andezitik blokları ve seyrek olarak yeşil tüflerin moloz akıntılı ince gereçli kırıntılıların karışımından oluşur. Birim, riftleşme başlangıcını yansıtan ve genellikle Bozkır Birliği nin diğer dilimlerine ait kaya birimleri ile benzer özelliklerde (olasılıkla onlardan türemiş olan ve boyutları yüzlerce metreye varabilen blokların karışığı görüntüsünü vermektedir. Örneğin, karışık içinde yerma yer yer görülen yeşil tüf ve andezitik radmakale volkanitler Dedemli formasyonun volkanitleri, radyolarit arakatmanlı atman pelajik kireçtaşları Mahmut Tepesi Formasyonu, neritik kireçtaşları Boyalı Tepe Formasyonu nun alt kesimleriyle yakın benzerlik gösterir. Riftleşmeyle eş zamanlı anlı veya doğrudan ilişkili nmh Huğlu Grubu nun Dedemli Formasyonu; boylanmamış kireçtaşı çakıl ve bloklu, kum-kil hamurlu moloz akması birikintileri kapsayan kırıntılı bir düzeyle başlamakta, seyrek olarak kireçtaşı ve kırıntılı arakatkılarının dışında ında kalan bölümü, bütünüyle tüf, tüfit, diyabaz ve daha az oranda andezitik deniz altı itleka ş Makal akale ale 2002(Dü (Düzenlenmemi emi atman ş volkanitlerinden en oluşur. Açılma ve/veya genişlemeyle ilişkili volkanizma (Andrew ve Robertson, 2002 ürünlerini yansıtan açık-koyu yeşil renkli tüf ve tüfitler, formasyonun sahada kolay tanınabilen egemen kaya türünü oluşturur. Mahmut Tepesi Formasyonu; çakmaktaşı arakatmanlı, alt düzeylerinde ince şeyl arakatkılı, bütünüyle pelajik kireçtaşından oluşur; en üst düzeyinde yer alan kırmızı ve ince katmanlı mikrit düzeyi ile son bulur. Birim, Dedemli formasyonu üzerinde sinsedimanter faylanmalarla basen derinleşmesini yansıtan bir görünüm sergilemektedir (bak Şekil 4.

8 Kovanlık Karışığı; başlıca çakıl ve küçük blokların yanında, boyu yüzlerce metre olan radyolarit, pelajik ve neritik karbonat (kireçtaşı, dolomit ve volkanit dilimleri ile kırıntılı kayaç (şeyl, kumtaşı düzeylerini kapsamaktadır. Spilitik volkanitler; değişik renklerde (siyah, koyu kahverengi, koyu yeşil olup, kolay ayrışmakta ve yer yer zeolit dolgulu amigdaloyidal dokulu yastık yapıları göstermektedir. Bazalt-andezit bileşiminde olan volkanitler içinde seyrek olarak, ileri derecede kristallenmiş koyu kırmızı radyolarit ve kireçtaşı yamaları görülür. Boyalı Tepe Grubu; genellikle krem-koyu kırmızı-pembe, orta-kalın katmanlı, yer yer bol fosilli ve ince çakmaktaşı ara düzeyli neritik kireçtaşlarından oluşur. 4. Materyal ve Yöntem İnceleme alanında toplam 183 adet mineral ve kayaç örneği alınmıştır. Örnekler Cumhuriyet Üniversitesi (C.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü Mineraloji-Petrografi ve Jeokimya Araştırma a Laboratuvarları'nda (MİPJAL yıkandıktan sonra ince-kesit, kırmaöğütme-eleme, kil ayırma, X-ışınları difraksiyonu/kırınımı (XRD ve optik mikroskopi (OM gibi çeşitli işlemlerden erden geçirilmiştir. Taramalı elektron mikroskop-ikincil elektron (SEM-SE SE ve geri saçılımlı elektron mikroskop görünümü (SEM-BSE ile enerji yayılım omeka spektrometre (EDS ş Makale ale (Düze Düzenlenmemi enmem ş çözümlemeleri Granada Üniversitesi (Universitad de Granada, İspanya Bilimsel Araştırma Merkezi (Centro de Instrumentación Científica Laboratuvarları nda yapılmıştır. İllitlerin ana element çözümlemeleri indüktif eşleşmiş plasma spektrometresi (ICP, iz/eser ve nadir toprak element (REE çözümlemelerinde indüktif eşleşmiş plasma-kütle spektrometresi (ICP-MS; illitlerin oksijen-hidrojen izotop jeokimyası Termal iyonlaşma kütle spektrometresi (TIMS kullanılarak Kanada daki Activation Laboratories Ltd. (Actlabs şirketine yaptırılmıştır.

9 OM incelemeleri Nikon marka, alttan aydınlatmalı binoküler polarizan mikroskobunda yapılmıştır. Bu yöntem ile kayacı oluşturan bileşenler ve bunların dokusal özellikleri tanımlanarak kayaçların adlandırılmalarının yanı sıra; bozuşma ve bozunma ürünleri aydınlatılmaya çalışılmıştır. XRD yöntemi, OM ile incelenemeyecek kadar küçük (submikroskopik tane boyuna sahip kayaçların tüm kayaç (XRD-TK mineralojik bileşimlerinin ve kil boyu bileşenlerinin (XRD-KF, ayrıca minerallerdeki polimorfik değişimlerin belirlenmesi l amacıyla kullanılmştır. tama XRD çalışmalarında kullanılacak örnekler önce 3-5cm' lik parçalar halinde çekiçle, daha sonra Fritisch marka çeneli kırıcıda 5mm'den küçük taneler e halinde kırılmış ve yine aynı alınar Makale marka silikon karbid çanaklı öğütücüde üde sertlikleri de dikkate alınarak yaklaşık dk süreyle öğütülmüştür. Bu şekilde elde edilen toz malzeme naylon torbalara konulup etiketlendikten sonra, çözümlemelere e hazır konuma getirilmiştir. XRD çözümlemeleri Rigaku marka DMAX IIIC model X-ışınları difraktometresinde (Anot = Cu (CuKα = Å, Filtre = Ni, Gerilim = 35 kv, Akım = 15 ma, Gonyometre hızı = 2 /dak., Kağıt hızı = 2cm/dak., Zaman sabiti = 1 sn, Yarıklar = mm mm, Kağıt aralığı = 2θθ = yapılmıştır. XRD çözümlemeleri sonucunda örneklerin tüm kayaç ve m ş Makale ale (Düze Düzenlenmemi enmem emi ş kil boyu bileşenleri (< 2 µm tanımlanmış ve yarı nicel yüzdeleri de dış standart yöntemi Düµm (Brindley, 1980 esas alınarak hesaplanmıştır. XRD-TK ve -KF hesaplamalarında mineral şiddet faktörleri kullanılmış olup, yansımalar mm cinsinden ölçülmüştür. Bu yöntemde tüm kayaç için dolomit, kil fraksiyonu için glikollü çekimlerden itibaren kaolinit referans olarak alınmıştır (Yalçın ve Bozkaya, d-mesafelerinin ölçülmesinde kuvars iç standart

10 olarak kullanılmıştır. Kil minerallerinin tanımlanması çoğunlukla (001 bazal yansımalarına göre yapılmıştır. Fillosilikat/kil içeren kayaçlarda, bu minerallerin diğerlerinden ayrılması işlemleri esas itibarıyla kimyasal çözme (kil-dışı fraksiyonun uzaklaştırılması, santrifüjleme dekantasyon / dinlendirme ve yıkama, süspansiyonlama - sedimantasyon - sifonlama - santrifüjleme ve şişelemeden oluşmaktadır. Süspansiyonlama işleminin olmaması durumlarında Calgon eklenerek, bu süreç hızlandırılmaya çalışılmıştır. Santrifüjleme işlemi Heraeus Sepatech marka Varifuge 3.2 S model üçma devir/dk hıza ve 200 cc kapasiteli metal kodelere sahip santrifüjde yapılmıştır. Ayrılmış her kil çamurundan üzerine sıvama veya kabarıp çatlayanlarda süspansiyon halinde üç adet yönlendirilmiş lam preparat hazırlanmış ve bunlar oda sıcaklığında ında kurutulmuştur. tur. Kil fraksiyonu difraktogramları normal-n (havada kurutulmuş, glikolleme-eg (60 C C de 16 saat desikatörde etilen glikol buharında bırakma ve fırınlama-f (490 C C de 4 saat fırında ısıtma işlemlerinden geçirilerek elde edilmiştir. ir. Çekimlerde erde gonyometre hızı 1 /dak ve kayıt aralığı 2θ=2-30 (hata miktarı ±0.04 olarak ayarlanmıştır. urutulmmakale aksiy Saf veya safa yakın illit minerallerinin politipi belirlenmelerinde Bailey (1980, 1988 ve J.C.P.D.S..P.D.S. (1990 tarafından önerilen ayırtman pikler kullanılmıştır. Politiplerin ş Makal akale ale (Düzen üzenlenmemi enme emi ş belirlenmesinde nde 2θ = kayıt aralığı ve 2 /dak. gonyometre hızı kullanılmıştır. Üç boyutlu u morfolojik (D16-36 görüntü incelemeleri 1 cm 3 boyutunda gelişigüzel kırılarak karbon kaplanmış örneklerde SEM-BSE gerçekleştirilmiştir. Minerallerin tanımlanmasında yarı-nicel EDS analizleri verilerinden de yararlanılmıştır. İki boyutlu doku ve mineral kimyası incelemeleri için kayaç dilimleri kesilerek bir yüzü parlatılmış ve karbon kaplanarak analizlere hazır duruma getirilmiştir. İlk aşamada parlatılmış kesitlerde BSE ile

11 mineral tanımlama ve dokusal ilişkiler incelenmiş, daha sonra uygun nokta ve alanlarda EDS analizleri yapılmıştır. EDS analizleri için Oxford INCA sistemi kullanılmış olup, aletsel koşullar 20 kv gerilim ve 250 pa sonda boyutu olarak ayarlanmıştır. Oksijen ve hidrojen izotop sonuçları ± 0.2 hassasiyete sahip olup, Viyana Standart Ortalama Okyanus Suyu na (V-SMOW göre hesaplanmıştır. Duraylı izotop jeokimyası için analiz işlemleri Clayton ve Mayeda (1963, izotopik standartların tanımlanması ise O Neil (1986 tarafından ayrıntıları ile verilmiştir. Analiz yönteminin ayrıntıları ve aletsel deteksiyon limitleri firmanın web sayfasında sunulmuştur ( 5. Mineraloji-Petrografi 5.1. Optik Mikroskop İncelemeleri Korualan Grubu nu oluşturan litolojilerden karbonat kayaçlarında ortokemi mikritik ve sparitik kalsit ve/veya dolomitler, ekstraklastları bolluk sırasına göre kuvars, feldispat (çoğunlukla plajiyoklaz, kil, opak mineraller meluk (çoğunlukla hematit ve muskovit oluşturmaktadır. Bazı örneklerde erde fosil kavkı parçalarına ve radyolaryalardan oluşan allokem bileşenlere de rastlanılmıştır. Folk (1974 sınıflamasına göre; bu kayaçlar mikrit, litomikrit, kuvarslı mikrit, radyolaryalı mikrit, dolomikrit, oomikrit, mikrosparit, sparit, kuvarslı dolomitli omitli sparit, dolomikrosparit, kalsitli dolosparit ve dolosparit olarak tanımlanmıştır. ır. ı ş Makale ale (Düzen üzenlenmemi enme ş ır.(d Sparitler kristalize kireçtaşlarına benzer biçimde iri kalsit mineralleri içermektedir (Şekil 5a. Oomikritlerde çoklu konsantrik lamelli oolitler bulunmaktadır (Şekil 5b. Bazı oolitlerin merkezinde kuvars mineralleri izlenmektedir. Bağlayıcı malzemede fosil kalıntıları, radyolaryalar ve ince taneli opak mineraller de gözlenmektedir.

12 Mikritlerin gözeneklerinde özşekilli rombohedral ve zonlu dukulu kalsitler (Şekil 5c, dolosparitlerin gözeneklerinde özşekilli rombohedral dolomitler bulunmaktadır (Şekil 5d. Dolosparitler yer yer jel dokusu göstermekte olup, dolomitler yer yer opak mineraller (hematit tarafından çevrelenmiştir. Silisiklastik kayaçların bileşenlerini bolluk sırasına göre monokristalin ve polikristalin kuvars, feldispat (çoğunlukla plajiyoklaz, kayaç parçacıkları (çoğunlukla metamorfik, mika mineralleri (muskovit ve biyotit, klorit ve opak mineraller (çoğunlukla hematit oluşturmaktadır. Turmalin ve zirkon ise ender olarak gözlenmektedir. Bağlayıcı malzemeyi kil matriks ve karbonat çimento (kalsit ve dolomit temsil etmektedir. e Silisiklastik kayaçlar tane boyuna ve içerdikleri minerallere göre; kumtaşıma kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı ve şeyl olarak fmakale tanımlanmıştır. Bunlardan kumtaşları kuvars (Q, feldispat (F, kayaç parçacıkları (L ve matriks (M içeriğine (M < % 15 için Folk, 1974; M > % 15 için Pettijohn, 1975 göre adlandırılmıştır. Bu kayaçlar kuvars kumtaşı, arkoz, litarenit ve feldispatik litarenit (M < % 15 veya litik grovak (M > %15 olarak adlandırılmıştır (Şekil 5e. Kumtaşları mineralojik Kalsitli ve/veya dolomitli li çörtlerin gözeneklerinde ise jel dokulu kalsedonik kuvarslar bulunmaktadır unmaktadır (Şekil 5f. ğluka ve dokusal açıdan çoğunlukla olgun-yarı olgun; bir kısmı da yarı olgun-olgunlaşmamıştır. u ş Makal akale ale (Düz Düzenlenmemi enmem emi ş Huğlu Grubu nu oluşturan en yaygın litolojilerden birisi olan volkanik kayaçlar hipokristalin porfirik, vitrofirik porfirik ve afanitik-amigdaloyidal olmak üzere üç farklı (Düzenyarı olgu kaya doku göstermektedir. Bu kayaçlarda açık renkli bileşenleri plajiyoklaz, koyu renkli bileşenleri ise ojit ve biyotit ile yer yer opak mineraller (çoğunlukla hematit oluşturmaktadır. Matriks çoğunlukla volkanik cam ve yer yer plajiyoklaz mikrolitleri ile temsil edilmektedir. Bu kayaçlar ilksel magmatik bileşim ve dokusal özellikleri dikkate alınarak Streckeisen (1978 sınıflamasına göre bazalt ve andezit olarak adlandırılmıştır.

13 Kayaçların matriks ve/veya gözeneklerinde sıklıkla silisleşme, killeşme ve kloritleşme; kısmen de zeolitleşme (analsim ve höylandit/klinoptilolit gözlenmektedir (Şekil 6a-b. Piroklastik kayaçlar; vitroklastik dokulu olup; kuvars, plajiyoklaz, opak mineraller ve volkanik kayaç parçacıkları içermektedir. Bağlayıcı malzemede başlıca silisleşmiş ve/veya kloritleşmiş volkanik cam ile karbonat mineralleri bulunmaktadır (Şekil 6c-d. Piroklastik kayaçlar tane boyuna ve piroklast (volkan camı, pomza, kristal ve volkanik kayaç parçacıkları/(epiklast+kimyasal+organik bileşenlerinin oranına göre (Schmid, 1981, tüflü kumtaşı (tüfit olarak adlandırılmıştır. Karbonat kayaçlarında silisleşmiş ve/veya karbonat dolgulu radyolarya fosillerine de sıklıkla rastlanılmaktadır Elektron Mikroskop İncelemeleri Bozkır Birliği kayaçlarına ait SEM-SE üç boyutlu ve SEM-BSE parlatılmış düzlemdeki iki-boyutlu görünümleri sırasıyla Şekil 7 ve 8 de verilmiştir. Korualan Grubuna ait illit + kuvars + kalsit + feldispat + klorit birlikteliğine sahip şeyl (BZB-17 ve çamurtaşı (BZB-45 litolojilerinde illit ve kloritler kuvars ve feldispat taneleri arasında ve tane yüzeylerinde yapraksı-tüysü biçimli topluluklar halinde gözlenmektedir 7a,Ka 7 ş Makale ale (Düze Düzenlenmemi enmem ş (Şekil 7a, b. Otijenik veya diyajenetik yeniden kristallenme kökenli illit ve kloritler kayaç yönlenmesinin ana bileşenlerini oluşturmaktadır. Huğlu Grubunda illit + klorit + kuvars + feldispat + kalsit parajenezine sahip altere volkanik kayaç örneğinde (BZB-100, illitler tüysü, kloritler yapraksı biçimli olup, belirgin bir yönlenme oluşturmaktadır (Şekil 7c. Huğlu Grubu silttaşı (BZB-182 örneğinde iri tane bileşenlerinin arasında yapraksı-tüysü illit ve kloritlerin yanı sıra bütünüyle otijenik lifsel I-C mineralleri de gözlenmektedir (Şekil 7d.

14 Korualan Grubu şeyl ve çamurtaşı örneklerinin geri-saçınımlı elektron mikroskop (SEM-BSE görünümleri, yönlenmenin ana bileşenleri olan fillosilikatların iri detritik mikaların yanı sıra kalsit, kuvars ve feldispat tanelerinin arasını dolduran ince-taneli illit ve klorit oluşumları ile temsil edildiğini göstermiştir (Şekil 8a, b. Çamurtaşlarında silikat ve karbonat minerallerinin yanı sıra olasılı bakteriyel indirgenme sonucu oluşan framboyidal piritler de gözlenmiştir (Şekil 8b. Huğlu Grubu porfirik dokulu altere volkanik kayaç örneğinde açık gri-beyaz renkli demirce zengin bileşenler ler (klorit, hematit artmakta, volkanik dokunun yanı sıra gömülmeyle ilişkili yönlenme nme de izlenebilmektedir (Şekil 8c. Kırıntılı dokunun egemen olduğu silttaşı örneğinde nde iri taneli levhamsı mika (koyu gri ve kloritlerin (açık gri belirgin bir yönlenme oluşturduğu belirlenmiştir enmi (Şekil 8d. Otijenik bmakale illit ve kloritler taneler arasını dolduran mi-t ince-taneli bileşenler şeklinde gözlenmektedir X-Işınları Kırınımı İncelemeleri Tümkayaç ve Kil Fraksiyonu İncelemeleri Korualan Grubu silisiklastik k kayaçlarında bolluk sırasına göre kuvars, feldispat, kil ve hematit mineralleri; karbonat kayaçlarında ise kalsit ve dolomit egemen mineralleri oluşturmaktadır. Birimin imin silisiklastik kayaçlarında kil minerallerini başlıca illit, kısmen smeka oluşturduğuma ş Makal akale ale (Düzenlen enlenmemi emi ş klorit, smektit ve karışık tabakalı I-S oluşturmaktadır (Şekil 9a, b. linde Huğlu Grubu nun volkanik ve piroklastik kayaçların volkanik bileşenlerini bolluk sırasına göre feldispat (çoğunlukla plajiyoklaz, ojit, hornblend, biyotit ve hematit; postvolkanik bileşenlerini kuvars, kil, kalsit, dolomit, analsim ve götit oluşturmaktadır. Silisiklastik ve karbonat kayaçlarının mineralojisi Korualan Grubu kayaçlarına bollukları dışında benzerdir. Birimin volkanik-piroklastik kayaçlarında (Dedemli formasyonu kil minerallerini başlıca illit ve klorit, yer yer smektit ve karışık tabakalı I-S temsil etmektedir

15 (Şekil 9c. Derin denizel silisli kayaçlarda (Mahmut Tepesi formasyonu, illit, klorit ve I-S minerallerine ek olarak C-V ve C-S içermektedir (Şekil 9d Fillosilikatların Kristal-Kimyası İncelemeleri Bozkır Birliği ne ait illit ve klorit minerallerinin WINFIT programı yardımıyla ölçülen yarı yükseklikteki pik genişliği (FWHM derğlerinin kalibrasyonu ile elde edilen "kristalinite" değerleri Çizelge 1 de verilmiştir. İllit ve kloritler için sırasıyla Kübler indisi (KI: Kübler, 1968 ve Arkai indisi (AI: Arkai, 1991; Guggenheim vd., 2002 kullanılmıştır. ΔM Birimler için kristalinite ölçüm değerleri KI I(002/(001 I(002/(001 diyagramında değerlendirilmiş olup (Şekil 10, Kayabaşı Formasyonu Δ οmο 2θ 2M2θMθ (ortalama 1.82 Δ ο 2θ. düşük dereceli diyajenez, Dedemli Formasyonu Δ ş2θ οşο 2 (ortalama 0.63 Δ ο 2θ, yüksek dereceli diyajenez ve Mahmut Tepesi Formasyonu Δ ο 2θθ (ortalama 0.53 Δ ο 2θ, ankizon ve em(ort yüksek dereceli diyajenez ez değerlerine karşılık gelmektedir. Bozkır Birliği birimlerine ine ait farklı litolojilerde belirlenen kristallik derecesi (KI ve pik şiddet oranı (Ir arasındaki ilişki işki Şekil 11 de 1 de verilmiştir. Buna göre Kayabaşı Formasyonu düşük dereceli diyajenez, ez, Dedemli Formasyonu yüksek dereceli diyajenez ve Mahmut Tepesi Formasyonu ankizon ve yüksek dereceli diyajenez koşullarını yansıtmaktadır. Δş şθmakale ale (Düzenlenmemi enme emi ş N- ve G-çekimlerinde 10 Å da pik veren ve G-çekimde herhangi bir genişleme göstermeyen illitler az da olsa smektit içerebilmektedir. İllitlerin smektit tabakası içermeleri durumunda G-çekimlerde hem (003 yansımasına ait pik şiddeti artmakta, hem de 10 Å pik genişliği azalmaktadır. Srodon (1984 tarafından önerilen pik şiddet oranı (Ir=I(003/001Normal / I(003/001Glikollü en yaygın kullanılan yöntemlerden birisi olup, Ir > 1 olması illitlerin smektit aratabakası içerdiği anlamına gelmektedir. Eberl ve Velde (1989

16 tarafından illitlerin kristalinite ve Ir değerlerine göre oluşturulan diyagram kullanılarak illitlerin genişleyebilen tabaka (smektit içerikleri değerlendirilmiştir (bak Şekil 11. Buna göre illitlerin genişleyebilen tabaka (% smektit bileşenleri Kayabaşı Formasyonunda % 4-8 arasında, Dedemli Formasyonunda % 2 den küçük, Mahmut Tepesi Formasyonunda ise % 2-5 arasında değişmektedir. İllitlerin kristalit büyüklüğü; Merriman vd. (1990 tarafından önerilen formüle (N001=8.059/β; β= x KI göre; Kayabaşı Formasyonu nda 3-6 nm (ortalama 5 nm, Dedemli Formasyonu nda nm (ortalama 14 nm ve Mahmut Tepesi Formasyonunda ise nm (ortalama 19 nm arasında değişmektedir (bak Çizelge 1. v KI-Ir diyagramında illitlerin kristalit büyüklükleri Merriman vd. (1990 eşitliğinden hesaplanan değerlere benzerlik sunmaktadır (bak Şekil Kayabaşı formasyonu saf veya safa yakın illitlerde gerçekleştirilen politipi ve d060 Ed ölçümleri Şekil 12 de verilmiştir. İllitler başlıca 2M1 1 1Md politiplerinden oluşmakta, riftleşmeye uzak bir örnek (BZB-8 az da olsa meve nmm 1M politipi içermektedir. d060 değerlerine göre ( Ǻ, ortalama ama Ǻ, illitler bütünüyle dioktahedral bileşimlidir (Oktahedral Fe+Mg = 0.18 atom. imk 6. Jeokimya 6.1. Ana Element Jeokimyası (bakş mi (b mir klüklerim o şşemakale ale (Düzenlenm lenmemi emi ş İllit, smektit ve vermikülitler; yapısal olarak mikalarla ilişkili kil mineralleri olup; tetrahedral-oktahedral-tetrahedral (T-O-T veya 2:1 yapıya sahip tabakalar arası katyonun potasyum olması ile birbirinden ayırt edilirler. Muskovite benzer olanlar dioktahedral; biyotite benzer olanlar ise trioktahedraldir. İllit için genel bir formül KyAl4[Si8-y.0

17 AlyO20](OH4 biçiminde ifade edilebilir, burada y < 2 ve çoğunlukla 1.5 civarındadır. İllitlerin değerlendirilmesinde dikkate alınması gereken bazı mika minerallerinin kimyasal bileşimleri aşağıda verilmiştir: Teorik muskovit ve seladonitin yapısal ve oksit formülleri sırasıyla K2Al4[Si6Al2O20](OH,F4 ve K2O.3Al2O3.6SiO2.2H2O (SiO2 % 45.26, Al2O3 % 38.40, K2O % 11.82, H2O % 4.52, K2(MgFe 2+ Fe 3+ 2[Si8O20](OH4 ve K2O.Fe2O3.MgO.FeO.8SiO2.2H2O (SiO2 % 54.45, Fe2O3 % 18.09, FeO % 8.14, MgO % 4.57, K2O % 10.67, H2O % 4.08 biçimindedir. Teorik biyotit it K2Fe6[Si6Al2O20](OH4 K 6A (K2O % 9.20, FeO % 42.11, SiO2 % 35.21, Al2O3 % 9.96 H2O % 3.52 ve flogopit K2Mg6[Si6Al2O20](OH4 (K2O % 11.29, MgO % 28.98, SiO22 % 43.19, Al2O3 % 12.22, H2O % 4.32 yapısal ve oksit formüllerine sahiptir. anmakale İllit minerallerinin ICP yöntemi ile belirlenen lenen ana element içerikleri, ayrıca 11 oksijen atomu (Weaver ve Pollard, 1973 esas alınarak hesaplanan yapısal formülleri Çizelge 2 de sunulmuştur. İllitlerde ana oksitlerin içeriklerine göre dağılımı; % 1 değeri referans alındığında; yaklaşık 50 kat artma (SiO2 ve 100 kat azalma (MnO göstermektedir. Örneklere göre en belirgin farklılık ΣFe2O3,, CaO ve Na2O içeriklerinde gözlenmektedir. Dioktahedral bileşime e sahip illitler tetrahedral Al ( sübstitüsyonuna sahiptir. Al, Mg, Fe, Ti ve Mn ile ilişkili oktahedral yük ; toplam oktahedral katyon ş Makal akale ale (Düzenlenmemi enmem emi ş çerikl miktarı K arasında değişmektedir. Yapraklar arasında bulunan ana katyon K olup; miktarı arasında değişmektedir. İdeal muskovitte tetrahedral Al ve yapraklar arası K miktarı 1, oktahedral Al miktarı 2 olduğu bilinmektedir. İllitlerde tetrahedral ve oktahedral sübstitüsyonun ve yapraklararası Ca ve Na miktarı ( ; kısmen de olsa genişleyebilen tabaka (smektit bileşeni, ayrıca kil fraksiyonunda diğer mika fazlarının olması ve en önemlisi diyajenetik doğası ile ilişkili olduğunu düşündürmektedir.

18 EDS yöntemi ile illit ve karışık tabakalı (illit-klorit I-C ve klorit-vermikülit C-V kil minerallerinin ana element bileşimleri ve yapısal formülleri de Çizelge 3, 4 ve 5 de verilmiş ve sonuçlar ICP yöntemi ile yapılanlar birlikte değerlendirilmiştir. I-C ve C-V karışık tabakalı kil minerallerinin yapısal formülleri 12.5 atomuna (Weaver ve Pollard, 1973 göre hesaplanmıştır. İllitler; tetrahedral yük-oktahedral yük üçgen değişim diyagramında montmorillonitle muskovit arasında, ancak çoğunlukla illit alanında yer almaktadır aktadır (Şekil 13a. İllitler M + 4Si R 2+ diyagramında montmorillonit I-S seladonit filogopit muskovit beşgeni dm içinde, çoğunlukla da illit muskovit arasında yer almaktadır (Şekil 13b. İllitler; Fe+Mg Al IV Al VI üçgen değişim diyagramda Al IVIV köşenine yakın ve Makale muskovit filogopit arasında bileşime sahiptir (Şekil 14a. Na K ikili değişim diyagramına göre Na düşük, K geniş bileşimsel aralık mi. sunmaktadır (Şekil 14b. Si Altoplam diyagramında ise muskovit-seladonit çizgisi boyunca, ancak muskovit köşesine yakın dizilmişlerdir dir (Şekil 14c. İllitler; Si (Na+K ikili değişim diyagramında muskovit-seladonit çizgisine paralel ve illite yakın bölgede kümelenmektedir (Şekil 15a. Mg Fe diyagramında ise dörtgenin köşegen çizgisine paralel olacak biçimde, zayıf pozitif korelasyon göstererek dizilmişlerdir (Şekil 15b. 14cEd Al E1Ed 4cEd ş Maka akale ale (Düzen üzenle enlenmemienmenmem mi ş İllitler; Mg+Fe (DS Si ikili değişim diyagramında muskovit köşesine yakın ve zayıf da olsa pozitif korelasyon gösterecek biçimde kümelenmişlerdir (Şekil 16a. Yapraklararası katyonlar Si/Altoplam diyagramında ise muskovit köşesine yakın, muskovit-illit-fenjit arasında bileşime sahiptirler (Şekil 16b.

19 İllit ve aratabakalı kil minerallerinin kimyasal çözümlemelerinden itibaren hesaplanan yapısal formülleri aşağıda verilmiştir: (Ca0.05Na0.03K0.41P0.01(Al1.41Ti0.04Fe0.30Mg0.18[(Si3.74Al0.26O10](OH2 (İllit-ICP (Mg0.02Ca0.01Na0.08K0.77(Al1.76 Ti0.02Fe0.14Mg0.12[(Si3.23Al0.77O10](OH2 (İllit-EDS (Mg0.23Ca0.12K0.07(Al1.69Fe1.05Mg0.90[(Si3.75Al0.25O10](OH6 (C-V-EDS (Mg0.01Ca0.12K0.47(Al1.90Fe0.85Mg0.80[(Si3.28Al0.72O10](OH6 (I-C-EDS 6.2. İz Element Jeokimyası rema ICP-MS yöntemi ile illit minerallerinin iz element içerikleri Çizelge 6 de sunulmuştur. İz elementlerin içeriklerine göre dağılımı 1 ppm değeri referans alındığında; yaklaşık 385 kat artma (Ba ve 100 kat azalma Bi ve In görülmektedir. REE içeriklerine bakıldığında; 72 kat artma (Ce ve 3 kat azalma a (Lu izlenmektedir. Ayrıca miiçe mre REE nin içeriklerinin La dan Lu a doğru, artma-azalma a biçiminde birbirini rini izlemesi; analizlerin doğruluğunu ve illitlerin saf veya safa yakın olduğuna işaret etmektedir. İllitlerin iz element içeriklerinin erinin kondrite (Sun ve Mcdonough, 1989 göre normalize edilmiş dağılımı Şekil 17 de verilmiştir. NASC için Nb ve Y Condie den (1993; diğer elementler Gromet vd. den (1984 alınmıştır. Kondrit değerleri ile karşılaştırıldığında; türediği i köken kayaca göre elementlerde zenginleşme (U için 579 kat-fakirleşmeler (P için i köka rülmektmakale erşikle ş Makale (Düzenlenmemi enmem emi ş 4 kat değişmekle birlikte, minerallerin desenleri birbirinden ve NASC den ayrılmaktadır. Diğer bir ifadeyle, illitler belirgin farklılaşmayı / ayrımlaşmayı sergilemektedir. En belirgin pozitif anomaliler La, Nd ve Ti, negatif anomaliler Sr ve P elementlerinde gözlenmektedir. İllit minerallerinin REE içerikleri kondrite (Sun ve Mcdonough, 1989 göre normalize edilerek element bollukları karşılaştırılmıştır (Şekil 18. Diyagrama Kuzey Amerikan

20 Şeyllerinin (North American Shale Composite-NASC değerleri (Ho ve Tm elementleri için Haskin vd., 1968, diğer elementler için Gromet vd., 1984 de eklenmiştir. Kondrit değerlerine göre, illit mineralleri ile NASC desenleri birbirine benzemekle birlikte, bollukları bakımından NASC ten ayrılmakta ve belirgin farklılaşmayı/ayrımlaşmayı göstermektedir. İllitlerin REE içerikleri La-Ce-Pr hariç NASC den düşük olmakla birlikte, kondrite göre artmıştır (La için 174 kat, Ho için 10 kat. Ayrıca, illit minerallerinin LREE in konsantrasyonları, HREE e göre bir azalma göstermektedir. Eu için zayıf bir negatif anomali de gözlenmektedir Duraylı izotop jeokimyası İllitlerin oksijen ve hidrojen izotop jeokimyasını temsil ed eden bu incelemeler; jeotermometre ve sıvı-kayaç etkileşiminin izlerini saptamak amacıyla genellikle iki alanda uygulanmaktadır. Birincisi, oluşum sıcaklıkları ıkları ile ilişkili iki faz arasındaki ayrımlaşmayı, ikincisi ise sıvı veya kayaç protolitlerinin kaynağını değerlendirmek için sıvı veya kayacın izotopik bileşimini esas almaktadır. adır. Diğer bir ifadeyle, suyun kökeni (deniz suyu, meteorik, magmatik biliniyorsa sıcaklık koşulları, sıcaklık koşulları biliniyorsa suyun kökeni belirlenebilmektedir. r. Oksijen ve hidrojen izotopları jeokimyası incelemeleri 3 adet illit minerali üzerinde gerçekleştirilmiştir (Çizelge 7. li üka jeokimmakale ş ale (Düzen üzenlenmemi enmem emi ş İllit minerallerinin δ 18 O ve δd değerlerinin yanı sıra, birçok araştırmacı (Craig, 1961; Sheppard vd., 1969; Sheppard, 1986; Sheppard ve Gilg, 1996; Wenner ve Taylor, 1974 tarafından önerilen deniz suyu noktası, meteorik su ve süperjen-hipojen çizgileri de eklenerek Şekil 19 da topluca verilmiştir. δ 18 O δd diyagramında, artan sıcaklıkla birlikte suyun izotopsal değişimine göre; I-S leri oluşturan suyun izotopsal bileşimi deniz suyu

21 bileşiminden uzak, Doğu Akdeniz Meteorik Su (DAMS, Gat vd., 1996 bileşimi ile magmatik su bileşimi arasında yer almaktadır. Sıcaklıkla birlikte değişen illit-su dengesinin belirlenmesinde oksijen için R3 I-S (%90 I, %10 S için Savin ve Lee (1988 eşitliği, hidrojen için ise Yeh (1980 eşitliği kullanılmıştır. DAMS bileşimine yakın konum, illitleri oluşturan diyajenetik suların büyük ölçüde yer altı sularından kısmen de volkanikvolkanosedimanter sulardan kaynaklandığını düşündürmektedir. δ 18 OH2O sıcaklık ( C diyagramına göre; illitleri oluşturan su bütünüyle Doğu Akdeniz Meteorik Su varsayıldığında 20 C den düşük, magmatik matik su varsayıldığında ise 80 C den yüksek sıcaklık koşulları elde edilmiştir (Şekil 20. İllitlerin kristal-kimyasal verileri (KI, kristalit büyüklüğü, d060, politipi vb. 20 C den büym büyük sıcaklık koşullarını öngörmekte olup, iki farklı suyun karışımıyla ilişkili gözükmektedir. Kayabaşı formasyonunun riftleşmeden uzak kesimini temsil eden BZB-8 nolu örnekteki illitler ile riftleşmeye yakın kesimi temsil eden BZB-89 nolu örnekteki ki illitlerin izotop verileri, yer altı suyu köken için 10 C, magmatik su kökeni için ise 30 C ye ulaşan bir sıcaklık farkını işaret etmektedir. Bu durum riftleşmenin neden n olduğu sıcaklık artışının illit izotop kimyasını etkilediğini düşündürmektedir. ürmektedir. 7. Tartışma ve Sonuçlar Kay şgözümakale (Düzenlenmemi enme mi ş Bozkır Birliği ne ait Triyas-Kretase aralığındaki volkanik, piroklastik, epiklastik ve karbonatlı kayaçlardan elde edilen sonuçlar (minerallerinin kökeni ve oluşum mekanizmaları, diyajenez / metamorfizma derecesi büyük ölçüde riftleşme ve kabuk incelmesi kısmen de gömülme diyajenezi ile ilişkili olup (Şekil 21 aşağıda tartışılmıştır:

22 İllitler diyajenetik sedimanlarda farklı kökenli (detritik/kalıntı, otijenik olmakla birlikte gömülme etkileri ile kristal yapısında düzenlilik meydana gelir. Artan diyajenezle birlikte illitin kristalografik parametreleri (özellikle KI derecelendirme ölçeği olarak kullanılabilir. Diyajenezden metamorfizmaya doğru riftleşmeyle ilişkili artan ısı akışıyla birlikte KI değerlerinde azalma (pik daralması gözlenmekte, 1Md ve 1M polimorfik türlerinin yerini 2M1 almaktadır. Dokusal olarak serizit olarak isimlendirilen ince taneli mikalar illitlerin yerini almaktadır (Dunoyer de Segonzac, İllitlerin diyajenetik/metamorfik derecenin artmasıyla birlikte K2O miktarı ve toplam negatif yaprak yükü diyajenez ankizon Makale epizon yönünde artmaktadır (Hunziker vd., 1986; Bozkaya ve Yalçın, OM ve SEM incelemelerine göre; Bozkır BirliğM Birliği kayaçlarında açların a gözlenen illit/mika mineralleri yaygın olarak diyajenetik illit, daha az olarak detritik ve ve volkanojenik mikalar ile temsil edilmektedir. Birime ait ince taneli klastik kayaçlardaki illitler büyük ölçüde ince taneli serizit ve yer yer klastik/detritik kökenli kenli muskovit ve biyotit ile temsil edilmektedir. Volkanojenik kayaçlarda a tipik olmak üzere volkanik cam ve/veya matriksin yanı sıra, özellikle K-feldispatların deniz suyu ile bozuşması ile ortaya çıkan ve özellikle diğer fillosilikat yapısında kullanılmayan katyonların illit/muskovitlerin oluşumuna yol açtığı, er,k benzer ortamlarda çalışan birçok yazar tarafından düşünülmektedir (örneğin; Yalçın ve ş Makal akale ale (Düze Düzenlenme enmemi mi ş Gümüşer, 2000; 00; Yalçın ve Bozkaya, 2003; Yalçın vd., 2005: nd (Volkanik cam ve/veya matriks Sulu Al- veya KAl silikat jeli İllit/Muskovit 3SiO2.2Al2O3+12H2O 2Al2(OH6.3Si(OH4+K + KAl3(Si3AlO10(OH2+10H2O+2OH 6SiO2.3Al2O3.K2O+21H2O K2O.6Al(OH3.6Si(OH4 2KAl2[AlSi3O10](OH2+19H2O (K-feldispat veya Feldispat İllit/Muskovit ve/veya Kuvars 3(Na,K,CaAl2Si2O8+4H + +2K + 2KAl2[AlSi3O10](OH2+3(Na +,K +,Ca +2

23 4KAlSi3O8+6H + KAl3(Si3AlO10(OH2+9SiO2 +2H2O+3K + Tüm jeolojik zamanlarda sedimanter kayaçlarda bulunan kloritler bozunma profillerinde ana kayanın regresif/gerileyen metamorfizmasından veya diyajenezinden itibaren kalıntı olarak gözlenir. Sedimanter havzalarda ise ya bozunma zonlarından veya bütünüyle ana bileşeninin klorit olduğu yeşil şistlerin bozunmasından türemiştir. Denizel ortamlardaki pozitif dönüşümler sonucu ise düzensiz üç katlı kil minerallerinden erinden itibaren kloritler oluşmaktadır. Erken diyajenezde Mg-ca zengin dokular arası çözeltilerden dolayı düzensiz kloritler bağlayıcı malzemede e ve gözeneklerde ortaya çıkımaktadır. OM ve SEM incelemeleri, kloritin koyu renkli minerallerden ziyade, gözeneklerde otijenik olarak geliştiğini göstermektedir. ek Volkanojenik ojenik kökenli kayaçlarda ise volkanik cam-klorit edilebilir (örneğin; Çerikçioğlu ve Yalçın, 1998; Yalçın ve Bozkaya, 2002; Yalçın vd., 2005: 05: (Matriks ve/veya veya volkanik cam Sulu MgFeAl-silikat jeli Klorit 7SiO2.Al2O3.2MgO.2FeO+24OH +10H + 9MgO.2FeO.2Al(OH3.7Si(OH4 Mg9Fe2Al[AlSi7O20](OH16+9H2O volkanikmakale kloritler pozitif dönüşüme (agradasyon uğramaktadır. Erken diyajenez sırasında oluşan kloritler genellikle Fe-ce zengin iken, artan diyajenez-metamorfizma sırasında derinliğin artmasıyla birlikte Mg içeriği artmaktadır (Ahn PeacoMa ve Peacor, Bozkır Birliği birimlerini temsil eden volkanik, piroklastik şve epiklastik kayaçlarda dönüşümünün bir sulu MgFeAl-silikat jeli ara fazından geçerek gerçekleştiği ifade ş Makal akale ale (Düzen üzenlenmemi enmem emi ş

24 Diyajenez-çok düşük dereceli metamorfizma ile ilgili çalışmalarda özel bir öneme sahip olan bu minerallerin ortaya çıkması, smektitin illit veya klorite dönüşümü gibi ancak bir aratabakalı evre aşamasıyla (agradasyon mümkün olabilmektedir. Derinlere doğru karışık tabakalı kil minerallerinin genişlemeyen tabaka bileşenlerinin (illit veya klorit artması veya genişleyen tabaka bileşenlerinin (smektit azalması ve istiflenme düzenleri ileri diyajenez hakkında önemli ipuçları verebilmektedir (örneğin; Frey, 1987; Merriman ve Peacor, Geç diyajenez sırasında yaygın olarak gözlenen karışık-tabakalı kil mineralleri C-S, C- V, I-C ve I-S dir. C-V karışık-tabakalıları klorite doğru evrim gösteren 2:1 tabakalı vermikülit tipinin agradasyonundaki bir aşamadır (DunMa (Dunoyer de Segonzac, 1970; Hoffman vemakale ve Hower, Karışık-tabakalı I-S ve I-C; veya ve/veya katılımı ile illit veya klorite doğru evrim gösterir. illit dönüşümünde çözeltilerin mi-c mic K Mg Fe Smektitin veya klorite hareketliliği ve etkin rol oynaması açısından an geçirgenliğin de önemi büyüktür. Smektitin klorite dönüşümü çoğunlukla düzenli aratabakalı evresinden itibaren gerçekleşir ve korensit olarak adlandırılan 1:1 düzenli C-S veya C-V karışık-tabakalısı oluşur. Korensit bazik ve ortaç piroklastik ve volkanoklastik kayaçlarda (Evarts ve Schiffman, 1983; Brigatti ve Poppi, 1984; Inoue vd., 1984, 1987; Inoue, 1985, 1987; Bettison ve Schiffman, 1988; Inoue ve Utada, 1991, özellikle zeolit fasiyesinin lömontit n vka ya Fe ş Makal ale (Düzenlenmemi enmem emi ş zonunda yaygındır ygındır (Kübler vd., 1974; Boles ve Coombs, 1977; Lippmann ve Rothfuss, 1980; Kisch, 1980, Şeyllerin kontak metamorfik zonlarında (Blatter vd, 1973; April, 1980; Vergo ve April, 1982, ayrıca trioktahedral kil minerallerinin gömülme diyajenezi (Hoffman ve Hower, 1979; Chang vd., 1986 ile ilişkili oluşumlarda bulunmaktadır.

25 Silisiklastik ile volkanik ve volkanosedimanter birimlerindeki karışık tabakalı kil minerallerinin türedikleri kayaçların köken malzemesi ile ilişkili olarak detritikten ziyade neoformasyon ve/veya transformasyon ile oluşmaları olasılı gözükmektedir (örneğin; Çerikçioğlu ve Yalçın, 1998; Yalçın ve Gümüşer, 2000; Yalçın ve Bozkaya, 2002, 2003; Yalçın vd., 2005: (Volkanik cam ve/veya matriks Sulu MgFeAl-silikat jeli C-S 7SiO2.Al2O3.7MgO.FeO+11H2O+12H + 7MgO.FeO.2Al(OH3.7Si(OH4.2Al(OH3.7S Mg7FeAl[AlSi7O20](OH12+4H2O+14H + (Flogopit-Biyotit I-V Vermikülit K(Mg,Fe3[AlSi3O10](OH2+0.50Ca +2 +4H2O K0.5Ca0.25(Mg,Fe3.0[AlSi3O10](OH2.2H2O 0.25(Mg, em(mg, Ca0.5(Fe,Mg3[AlSi3O10](OH2.4H2O+K.4H + 6SiO2.3Al2O3.Na2O.K2O+19H2O+4H 2O3.Na2O O+19H2O+4H + Na2O.K2O.6Al(OH3.6Si(OH4 KNaAl4[Al2Si6 ](OHKa (OH4Ka O20](OH4+18OH] (Volkanik cam Sulu NaKAl-silikat jeli I-S ş Makale (Düzenlenmemi enm ş (Sanidin/Ortoklaz veya plajiyoklaz I-S 6KAlSi3O8+Na + +4H2O KNaAl4[Al2Si6O20](OH4+12SiO2+5K + +4OH 3(Na,CaAl2Si2O8+2H2O+K + +2H + KNaAl4[Al2Si6O20](OH4+2(Na +,Ca +2 +2OH (Volkanik cam ve/veya matriks Sulu KMgFeAl-silikat jeli I-C

26 7SiO2.4Al2O3.2FeO.9MgO.K2O+25H2O+2OH K2O.9MgO.2FeO.8Al(OH3.7Si(OH4 K2Mg9Fe2Al5[Al3Si7O40](OH20+4H2O+24H + KI ve AI ( 2θ verilerine göre; Kayabaşı Formasyonu düşük dereceli diyajenez, Dedemli Formasyonu yüksek dereceli diyajenez, Mahmut Tepesi Formasyonu ise yüksek dereceli diyajenez-ankizon derecesine sahiptir. Artan diyajenez derecesiyle birlikte illitlerin smektit bileşeni azalmaktadır. Riftleşme öncesi birimlerden Kayabaşı Formasyonu illit/mikaları muskovitik, riftleşmeyle ilişkili Mahmut Tepesi Formasyonu illit/mikaları ise fm fenjitik ve seladonitik bileşime sahiptir. İllitlerde iz ve nadir toprak element içeriklerinin kondrite göre dağılımları, Kayabaşı ve Dedemli formasyonları için benzer yönelim DMakale sunmakta; ancak bu elementlerin n miktarları arı Dedemli Formasyonu nda az da olsa artmaktadır. İllit minerallerinin artan sıcaklıkla birlikte med δ 18 O δd izotopsal değişimine göre; bu mineralleri oluşturan suyun izotopsal bileşimi deniz suyu bileşiminden uzak olup; Doğu Akdeniz Meteorik eorik Su ile magmatik su bileşimi arasında yer almaktadır. Bu durum illitleri oluşturan diyajenetik sıvıların büyük ölçüde yer altı suyu (diyajenetik su veya formasyon suyu, kısmen de magmatik (volkanik-volkanosedimanter sulardan kaynaklandığını ş Maka akaleale (Düze Düzenlenmemi enme mi ş düşündürmektedir. δ 18 OH2O sıcaklık ilişkisine göre; illit minerallerini oluşturan su OH2 DüH2 asy bütünüyle Doğu Akdeniz Meteorik Su varsayıldığında düşük (< 20 C, magmatik su varsayıldığında ise yüksek (> 80 C sıcaklık koşullarına karşılık gelmekte olup; mevcut diyajenez koşulları açısından meteorik suların volkanik kayaçlarla etkileşimi (kaya-su etkileşimi ile açıklanabilir. İzotop verileri olasılı riftleşme etkisinin illit oluşumunda 30

27 C ye ulaşan bir sıcaklık farkına neden olduğunu, diğer bir ifadeyle sıcaklık artışının illit izotop kimyasına da yansıdığını göstermektedir. Sonuçta, Bozkır Birliği nde kil ve çok az gözlenen zeolit mineralleri volkanik malzemenin deniz suyu ile bozuşması sonucu ortaya çıkan sıvı/çözeltilerden itibaren neoformasyon mekanizması ile oluşmuş; kil mineralleri diyajenez ve çok düşük dereceli metamorfizma koşullarında ise volkanojenik kayaçlarla etkileşime uğramış diyajenetik çözeltilerle transformasyon mekanizması ile yeniden düzenlenmişlerdir. Bozkır Birliği kayaçlarının dokusal, mineralojik ve jeokimya verileri birimlerin riftleşmeyle ilişkili sıcaklık artışına göre önemli farklılıklar sunmaktadır. Riftleşme, litolojik farklılıklar ve diyajenez/metamorfizma derecesinin yanı sıra, minem minerallerin kim n kimyasal bileşimlerini de etkilemiş gözükmektedir. Katkı Belirtme Bu çalışma, Cumhuriyet Üniversitesi itesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı (CÜBAP tarafından M-477 numaralı projeyle desteklenmiştir. İnce-kesit ve XRD çalışmalarının gerçekleştirilmesindeki yardımları için Jeoloji Mühendisliği Bölümü laboratuvarlardaki disk teknik personele; arazi çalışmaları sırasındaki emeklerinden dolayı Jeoloji Yüksek ş Makale ale (Düze Düzenlenmemi mi ş Mühendisi Deniz Hozatlıoğlu na, Erasmus kapsamında İspanya Granada Üniversitesi (D oğ Laboratuvarları nda arı nda SEM-EDS incelemelerindeki lojistik ve bilimsel destekleri için Prof. Dr. Fernando NIETO ya teşekkür ederiz. Ayrıca, makalenin son şeklini almasında hakemler ve editörlüğün bilimsel katkılarının değerli bulunduğunu belirtmek isteriz. Değinilen Belgeler

28 Ahn, J., Peacor, D.R Transmission electron microscopic study of diagenetic chlorite in Gulf Coast argillaceous sediments. Clays and Clay Minerals, 33, Alan, İ., Şahin, Ş., Keskin, H., Kop, A., Balcı, V., Böke, N., Bakırhan, B., Altun, İ., Esirtgen, T., Elibol, H., Arman, S., Orta Toroslar da Hadim-Taşkent (Konya yöresinde tektono-stratigrafik istiflerde yeni bulgular: Kartal Dağı istifi. 67. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Nisan 2014, s Andrew, T., Robertson, A.F., The Beyşehir Hoyran Hadim Hadim Nappes: genesis and emplacement of Mesozoic marginal and oceanic c units of the northern Neotethys in southern Turkey. Journal of the Geological Society,, London, 159, April, R.H Regularly interstratified chlorite/vermiculite e in contact metamorphosed conta red beds, Newark Group, Connecticut Valley. Clays and Clay Min Minerals, 28, Arkai, P Chlorite crystallinity: an empirical approach and correlation with illite crystallinity, coal rank and mineral facies as examplified by Palaeozoic and Mesozoic rocks of northeast Hungary. Journal of Metamorphic Geology, 9, Edra Bailey, S.W Structure of Layer Silicates. In: Crystal Structures of Clay Minerals and Their X-ray Identification, G.W. Brindley and G. Brown (Eds., Mineralogical Society, London, S.Ka şcmakale (Düzenlenm lenmemi emi ş Bailey, S.W X-ray diffraction identification of the polytypes of mica, serpentine, and chlorite. Clays and Clay Minerals, 36, hlorite/verma Bettison, L.A., Schiffman, P Compositional and structural variations of phyllosilicates from the Point Sal ophiolite, California. American Mineralogist, 73,

29 Blatter, C.L., Roberson, H.E., Thompson, G.R Regularly interstratified chloritedioctahedral smectite in dike-intruded shales, Montana. Clays and Clay Minerals, 21, Blumental, M.M Bozkır güneyinde Toros sıradağlarının serisi ve yapısı. İÜFF Mec., SeriB, 9, Blumental, M.M Seydişehir-Beyşehir hinterlandındaki Toros Dağlarının jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Seri D, 2, 242 s. Blumental, M.M Batı Toroslarda Alanya ard ülkesinde jeolojik araştırmalar. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Seri D, 5, 194 s. Blumental, M.M Karaman Konya havzası günema güneybatısında ında Toros kenar silsilesi ve TToro şist-radyolarit formasyonu stratigrafi meselesi. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi, 48, Boles, J.R., Coombs, D.S Zeolite facies alteration of sandstones in the Southland Syncline, New Zealand. and. American Journal of Science, 277, Bozkaya, Ö., Yalçın, H Diyajenez-metamorfizma geçişinin belirlenmesinde kullanılan yöntemler. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 49, Bozkaya, Ö., Yalçın, H. 1997a. Aygörmez Dağı napı (Pınarbaşı-Kayseri Devoniyen-Triyas şlıka andėd meselesmakale ş Makal ale (Düzenlenmemi enmemi ş yaşlı diyajenetik-çok düşük dereceli meta-sedimanter kayaçların mineralojik ve petrografik özellikleri. Çukurova Üniversitesinde Jeoloji Mühendisliği Eğitiminin 20. (Dçok Yılı Sempozyumu, Geosound, Özel Baskı, Cilt II, 30, Bozkaya, Ö., Yalçın, H. 1997b. Bolkardağı Birliği (Orta Toroslar, Bozkır-Konya Üst Paleozoyik-Alt Mesozoyik yaşlı diyajenetik-çok düşük dereceli metamorfik kayaçların mineralojisi ve petrografisi. H.Ü. Yerbilimleri, Baysal Batman Özel Sayısı 19,

30 Bozkaya, Ö., Yalçın, H Doğu Toros Otoktonu Paleozoyik kayalarında gömülme ile ilişkili diyajenez ve çok düşük dereceli metamorfizma. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, 10, Bozkaya, Ö., Yalçın, H Doğu Toros Otoktonunda diyajenez-metamorfizma derecesi ile fillosilikatların kimyası arasındaki ilişkiler. 9. Ulusal Kil Sempozyumu, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Eylül, Bildiriler Kitabı, s Bozkaya, Ö., Yalçın, H Very low-grade metamorphism of Upper Paleozoic-Lower NapMakale Mesozoic sedimentary rocks related to sedimentary burial and thrusting in Central Taurus Belt, Konya, Turkey. International Geology Review, 42, Bozkaya, Ö., Yalçın, H New mineralogic datama data and implications ication for the tectonometamorphic evolution of the Alanya Nappes, Central Ta Tauride Belt, Turkey. International Geology Review, ew,, 46, 4, Bozkaya, Ö., Yalçın, H Diagenesis and very low-grade metamorphism of the Antalya Unit: mineralogical evidence of Triassic rifting, Alanya-Gazipaşa, Central Taurus Belt, Turkey. Journal of Asian Earth Sciences, 25, Bozkaya, Ö., Yalçın, H Geochemistry of mixed-layer illite-smectites from an extensional basin, Antalya Unit, Southwestern Turkey. Clays and Clay Minerals, 58, Ka ş Makal akale (Düzenlenmemi enmem emi ş Bozkaya, Ö., Yalçın, H., Göncüoğlu, M.C Mineralogic and organic responses to stratigraphic irregularities: an example from the Lower Paleozoic very low-grade metamorphic units of the Eastern Taurus Autochthon, Turkey. Schweizerische Mineralogische und Petrographische Mitteilungen, 82, 2,

31 8. ş Bozkaya, Ö., Gürsu, S., Göncüoğlu, M.C. 2006a. Textural and mineralogical evidence for a Cadomian tectonothermal event in the eastern Mediterranean (Sandıklı-Afyon area, western Taurides, Turkey. Gondwana Research, 10, Bozkaya, Ö., Yalçın, H., Dündar, M.K. 2006b. Maden Grubu (Malatya-Pütürge kayaçlarında diyajenez/metamorfizma ve jeotektonik konum arasındaki İlişkiler. C.Ü. Mühendislik Fakültesi Dergisi Seri A-Yerbilimleri, 23, Brigatti, M.F., Poppi, L Crystal chemistry of corrensite: A review. Clays and Clay Minerals, 32, Brindley, G.W Quantative X-ray mineral analysis of clays.. In: Crystal Structures of Clay Minerals and their X-ray Identification, G.W. Brindley and G. Brown (Eds., Mineralogical Society, London, Brunn, J.H., Dumont, J.F., Graciansky, P.C., Gutnic, M., Juteau, T., Marcoux, J., Monod, O., Poisson, A Outline of the Western Taurides. Geology and History of Turkey, Angus S. Compbelli (Ed., Petroleum Exploration Society of Libya, Tripoli, Chang, H. K., Mackenzie, F. T., Schoonmaker, J Comparisons between the diagenesis of dioctahedral and trioctahedral smectite, Brazilian offshore basins. Clays and Clay Minerals,, 34, d CKa ş Makale (Düze Düzenlenmemi enmem mi ş Clayton, R.N., Mayeda, T.K The use of bromine pentafluoride in the extraction of oxygen from oxides and silicates for isotopic analysis. Geochimica et Cosmochimica Acta, 27, Condie, K.C Chemical composition and evolution of the upper continental crust: Contrasting results from surface samples and shales. Chemical Geology, 104, Craig, H Isotopic variations in meteoric waters. Science, 133,

32 Çerikcioğlu, B., Yalçın, H Yıldızeli-Akdağmadeni arasındaki (Yavu çevresi Eosen yaşlı volkanojenik kayaçlarla ilişkili kil minerallerinin mineralojisi ve jeokimyası. C.Ü. Mühendislik Fakültesi Dergisi Seri A-Yerbilimleri, 15, Dunoyer de Segonzac, G The transformation of clay minerals during diagenesis and low-grade metamorphism: A review. Sedimentology, 15, Eberl, D.D., Velde, B Beyond the Kübler index. Clay Minerals,, 24, Evarts, R.C., Schiffman, P Submarine hydrothermal metamorphism of the Del Puerto Ophiolite, California. American Journal of Science,, 283, Folk, R.L Petrology of Sedimentary Rocks. Second edition, Hemphill Press, Austin, TX, 182 p. omakale Frey M Very low-grade metamorphism of clastic sedimentary rocks. In: Low Temperature Metamorphism, m, M. Frey (Ed., Blackie, Glasgow and London, 9-58 Gat, J.R., Shemesh, A., Tziperman, E., Hecht, A., Georgopoulus, D., Basturk, O The stable isotope composition of waters of the eastern Mediterranean Sea. Journal of Geophysical Research, 101, 1, Gökdeniz, S Recherches erches géologigues dans les Taurus Occidentales enter Karaman et Ermenek, Turquie. Les series a "tuffites vertes" Triasiques: Univérsite de Paris Sud, d'oka C.d'Orsay, These, 202 p. imen ş Makal akale ale (Düzenlenmemi enmem emi ş Göncüoğlu, M.C Türkiye Jeolojisine Giriş: Alpin ve Alpin Öncesi Tektonik Birliklerin Jeodinamik Evrimi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Monografi Serisi No: 5, 69 s. Göncüoğlu, M.C., Dirik, K., Kozlu, H General Characteristics of pre-alpine and Alpine Terranes in Turkey: Explanatory notes to the terrane map of Turkey. Annales Geologique de Pays Hellenique, 37, Geological Society of Greece,

33 Graciansky, P.C Teke Yarımadası (Likya Torosları nın üst üste gelmiş ünitelerinin stratigrafisi Dinaro-Toroslar daki yeri. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi, 71, 73-92,. Gromet, L.P., Dymek, R.F., Haskin, L.A., Korotev, R.L The "North American shale composite": Its compilation, major and trace element char-acteristics. Geochimica et Cosmochimica Acta, 48, Guggenheim, S., Bain, D.C., Bergaya, F., Brigatty, M.F., Drits, A., Eberl, D.D., Formoso, M.L.L., Galan, E., Merriman, R.J., Peacor, D.R., Stanjek, H., Watanabe, T Report of the AIPEA nomenclature committee for 2001: 0 order, disorder and crystallinity in phyllosilicates and the use of the Crystallinity linity Index. Clay Minerals, 37, Gutnic, M., Monod, O Un série Mésozoique condansée dans les nappes du Taurus Occidentale, la seri edu Boyalı Tepe. C.R., Somm., Société Géologique de France, 5, Gutnic, M., Poisson, A., Dumont, J.F Géologie des Taurides Occidentales (Turquie. Société Géologique de France, Nouvelle Série, Mémoire, 58, 112 p. Haskin, L.A., Haskin, M.A., Frey, F.A., Wildeman, T.R Relative and absolute reska ş Makale (Düzen üzenlenmemi enmem emi ş terrestrial res abundances of the rare earths. In: Origin and Distribution of the Elements, L.H.Ahrens (ed.. Pergamon Press, p Hoffman, J., Hower, J Clay mineral assemblages as low grade metamorphic geothermometers: Application to the thrust faulted disturbed belt of Montana, USA. In: Aspects of Diagenesis, P.A. Scholle and P.R. Schluger (eds., Society of Economic Paleontologists Mineralogists Special Publication, 26,

34 Hunziker, J.C., Frey, M., Clauer, N., Dallmeyer, R.D., Freidrischen, H., Flehmig, W., Hochstrasser, K., Roggwifler, P., Schwander, H The evolution of illite to muscovite: Mineralogical and isotopic data from the Glarus Alps, Switzerland. Contributions to Mineralogy and Petrology, 92, Inoue, A Chemistry of corrensite: a trend in composition of trioctahedral chlorite/smectite during diagenesis. Journal of College of Arts and Sciences, Achiba University, B-18, Inoue, A Conversion of smectite to chlorite by hydrothermal and diagenetic alterations, Hokuroku Kuroko mineralization n area, Northeast Japan. Proc. of Int. Clay Conf., Denver. Eds. L.G. Schultz, H.van Olphen,Ma ş Olphen, F.A.Mumpton.. The Clay Minerals Society, Bloomington, Indiana, Inoue, A., Utada, M Smectite-to-chlorite to orite transformation in thermally metamorphosed volcanoclastic clastic rocks in the Kamikita area, Northern Honshu, Japan. American Mineralogist,, 76, Inoue, A., Utada, M., Nagata, H., Watanabe, T Conversion of trioctahedral smectite to interstratified chlorite smectite in Pliocene acidic pyrclastic sediments of the Ohyu District, Akita Prefecture, Japan. Clay Science, 6, Inoue, A., Kohyama, N., Kitagawa, R., Watanabe, T Chemical and morphological evidence e for the conversion of smectite to illite. Clays and Clay Minerals, 35, A.,Ka gisted ş Makale ale (Düzenlenmemi enmem mi ş J.C.P.D.S. (Joint Committee on Powder Diffraction Standards, Powder Diffraction File. Alphabetical Indexes Inorganic Phases. Swarthmore, United States of America, 871 p.

35 Kisch, H.J Illite crystallinity and coal rank associated with lowest-grade metamorphism of the Taveyanne greywacke in the Helvetic zone of the Swiss Alps. Eclogae Geologicae Helvetiae, 73, Kisch, H.J Coal rank and illite crystallinity associated with the zeolite facies of Southland and the pumpellyite-bearing facies of Otago, southern New Zealand. N.Z.J. Geol. Geophys., 24, Kübler B Evaluation quantitative du métamorphisme me par la cristallinité de l'illite. Bulletin-Centre de Recherches Pau-SNPA, 2, Kübler, B., Martini, J., Vuagnat, M Very low grade metamorphism in the Western Alps. Schweiz. Mineral. Petrogr. Mitt Ma 54, lowmakale Liou, J.G., Maruyama, S., Cho, M Very low grade metamorphism morp of volcanic and volcaniclastic rocks-mineral assemblages and mineral facies. In Low Temperature Metamorphism. Ed. Frey,M., Blackie, Glasgow and London, Lippmann, F., Rothfuss, H Tonminerale in Taveyannaz-Sandsteinen. Schweizerische ische Mineralogische ische und Petrographische Mitteilungen, 60, Marcoux, J A scenario fort he birth of a new oceanic realm: The Alpine Neotethys. Abstract, 10. International Congress on Sedimentology, Jerusalem, 2, manka ş Maka akale (Düzenlen enlenmemi enmem emi ş Merriman R.J., Frey M Patterns of very low-grade metamorphism in metapelitic rocks. In: Low Grade Metamorphism, M. Frey and D. Robinson (Eds., Blackwell Sciences Ltd., Oxford, morp Merriman R.J., Peacor D.R Very low-grade metapelites: mineralogy, microfabrics and measuring reaction progress. In: Low Grade Metamorphism, M. Frey and D. Robinson (Eds., Blackwell Sciences Ltd., Oxford, Merriman, R.J., Roberts, B., Peacor, D.R A transmission electron microscopy study

36 of white mica crystallite size distribution in a mudstone to slate transitional sequence, North Wales, UK. Contributions to Mineralogy and Petrology, 106, Monod, O Recherches géologiques dans le Taurus occidental au sud de Beyşehir (Turquie. These, Université Paris-Sud, Orsay, 442 p. M.T.A. (Maden Tetkik ve Arama, : ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası. Maden ve Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Ankara. O Neil, J.R Terminology and standards, In: Stable Isotopes in High Temperature Geological Processes, J.W. Valley, H.P. Taylor and J.R. O Neil (Eds., Mineralogical Society of America, Chelsea, Özgül, N Orta Torosların kuzey kesiminin yapma yapısal gelişiminde blok hareketlerinin Özgül, N Torosların bazı temel jeoloji özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19, emtürki Özgül, N Stratigraphy raphy and tectonic evolution of the Central Taurides. International Symposium m on the Geology of Taurus Belt, Ankara, O. Tekeli and M.C. Göncüoğlu (Eds., 77-90, 75-Makale önemi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 14, Özgül, N Bozkır-Hadim-Taşkent (Orta Toroslar ın kuzey kesimi dolaylarında yer ze-ta alan an tektono-stratigrafık birliklerin stratigrafisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 119, an tka mi, 1 lişimi ş Makale (Düzenlenmemi emi ş Özgül, N., Arpat, E Structural units of the Taurus orgenic belt and their continuations in neighbouring regions: Selection of papers on the Eastern Mediterranean region, presented at 23 rd Congress of CIESM in Athens, 1972, Bulletin of Geological Society of Greece, 10, Pettijohn, F.J Sedimentary Rocks. Harper and Row, New York, 628 p.

37 Savin, S.M., Lee, M Isotopic studies of phyllosilicates. In: Bailey, S.W. (Ed., Hydrous Phyllosilicates. Mineralogical Society of America, Washington, DC, Reviews in Mineralogy, 19, Schmid, R Descriptive nomenclature and classification of pyroclastic deposits and fragments: Recommendations of the IUGS Subcommission on the Systematics of Igneous Rocks. Geology, 9, Sheppard, S.M.F Characterization and isotopic variations in natural waters. In: Stable Isotopes in High-temperature Geological Processes, J.W. Valley, Jr H.P. Taylor and J. O Neil (Eds., Mineralogical Society of America, Washington DC, Reviews in o Mineralogy, 16, Sheppard, S.M.F., Gilg, H.A Stable isotope geochemistry of clay minerals. Clay Minerals, 31, Sheppard, S.M.F., Nielsen, R.L., Taylor, H.P. Jr Oxygen and hydrogen isotope ratios of clay minerals from porphyry copper deposits. Economic Geology, 64, Srodon, J X-ray powder diffraction identification of illitic materials. Clays and Clay Minerals,, 32, Streckeisen, A Classification and nomenclature of volcanic rocks, lamprophyres, rboka carbonatites tes and melilitic rocks. IUGS Subcommission on the Systematics of Igneous Rocks. Recommendations and Suggestions. Neues Jahrbuch für Mineralogie, Stutgart, Abhandlungen, 31, isotopemakale ş Makal akale (Düzenlenmemi enmemi ş Sun, S.S., McDonough, W.F Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts; implicatoins for mantle composition and processes. In: Magmatism in Ocean Basins, A.D. Saunders and M.J. Norry (Eds., Geological Society of London, Special Publication 42,

38 Taylor, H.P., Jr The oxygen isotope geochemistry of igneous rocks. Contribution to Mineralogy and Petrology, 19, Vergo, N., April, R.H Interstratified clay minerals in contact aureoles, West Rock, Connecticut. Clays and Clay Minerals, 30, Weaver, C.E., Pollard, L.D The Chemistry of Clay Minerals. Elsevier, Amsterdam, Developments in Sedimentology 15, 213 p. Wenner, D.B., Taylor, H.P.Jr D/H and O 18 /O 16 ultramafic rocks. Geochimica et Cosmochimica Acta,, 38, studies of serpentinization of Makale Yalçın, H., Bozkaya, Ö Hekimhan (Malatya çevresindeki Üst Kretase yaşlı volkaniklerin alterasyon mineralojisi ve jeokimyası: denizsuyu-kayaç yu--kay etkileşimine bir kay örnek. C.Ü. Mühendislik Fakültesi Dergisi Seri A-Yerbilimleri, ri, ş, 19 19, Yalçın, H., Bozkaya, Ö Sivas Batısındaki (Yıldızeli-Akdağmadeni hidrotermal kaolin ve I-S oluşumlarının larının mineralojisi isi ve jeokimyası. Türkiye Jeoloji Bülteni, 46, Yalçın, H., Gümüşer, G Mineralogical and geochemical characteristics of of Late Cretaceous bentonite e deposits at the north of Kelkit valley, Northern Turkey. Clay, Minerals, 35, 5, HK Yalçın, H., Bozkaya, Ö., Tetiker, S Kangal kömür yatağının kil mineralojisi ve jeokimyası. 12. Ulusal Kil Sempozyumu, Yüzüncüyıl Üniversitesi, Van, 5-9 Eylül, Bildiriler Kitabı, s jeokimyasma rişyu ş Makal akale (Düzenlenmemi enmem emi ş Yeh, H.-W D/H ratios and late-stage dehydration of shales during burial. Geochimica Cosmochimica Acta, 44, ÇİZELGELER DİZİNİ

39 Çizelge 1- Bozkır Birliği ne ait illit ve klorit "kristalinite", pik şiddet oranı (Ir ve kristalit büyüklüğü (N, nm ölçüm sonuçları. Örnek No FWHM-I FWHM-C KI-I KI-C Ir(* N(** I(002/I(001 Kayabaşı Formasyonu BZB BZB BZB BZB BZB BZB BZB BZB BZB BZB Dedemli Formasyonu BZB BZB BZB ş14 ş BZB BZB BZB BZB Mahmut Tepesi Formasyonu BZB BZB BZB BZB BZB BZB (* Ir = [I(003/I(001 normal] ] / [I(003/I(001 glikollü] (** N 001 (nm = 8.059/β; β= x KI N 001 N ş 0.62ş 14 N ş 0.81ş Makale (Düzenlenmemi ş 14

40 Çizelge 2- İllit minerallerinin ana element kimyasal bileşimi ve yapısal formülleri (ΣFeO: Toplam demir, LOI: Ateşte kayıp, TC: Tetrahedral yük, TOC: Toplam oktahedral katyon, OC: Oktahedral yük, ILC: Tabaka arası yük, TLC: Toplam tabaka yükü. Oksit % BZB-8 BZB-89 BZB-131 Ortalama SiO TiO Al 2O ΣFe 2O MnO MgO CaO Na 2O K 2O 4.38 Ma P 2O LOI Toplam Si Al TC Al ş0.26 ş1.41 ş0.25 ş1.33 Ti Fe Mn Mg TOC OC Ca Na K P ILC TLC ş Makale ale (Düzenlenmemiş nmem emi ş

41 Çizelge 3- Kayabaşı Formasyonu illit minerallerinin EDS sonuçları (% ve yapısal formülleri. Örnek No. BZB- 17 BZB-45 BZB-71 Mineral No. m1 m1 m2 m3 m1 m2 m3 Spektrum No. s3 s8 s2 s1 s1 s2 s6 s2 s3 s9 s2 s10 SiO TiO Al 2O FeO MnO MgO CaO Na 2O K 2O Toplam Tetrahedral Si Al T.Y Oktahedral Al ş0.77 ş Ti Fe Mn Mg O.Y T.O.K Yapraklararası Mg Ca Na K Y.A.Y T.Y.Y ş 0.05ş 2.02ş 0.77Makale (Düzenlenmemiş ş

42 Çizelge 3- (devam ediyor. Örnek No. BZB-62 Mineral No. m1 m4 m4 m6 m6 m6 m6 m6 m6 m7 m9 Spektrum No. s3 s10 s12 s2 s3 s5 s6 s7 s9 s6 s3 SiO TiO Al 2O ΣFeO MnO MgO CaO Na 2O K 2O Toplam Tetrahedral Si Al Makale T.Y Oktahedral Al Ti Fe ş0ş0.15 Mn Mg O.Y T.O.K Yapraklararası Mg Ca Na K Y.A.Y T.Y.Y ş ş ş ş 0.12Makale 1.83Makale (Düzenlenmemişş

43 Çizelge 4- Mahmut Tepesi Formasyonu illit minerallerinin EDS sonuçları (% ve yapısal formülleri. Örnek No. BZB-178 Mineral No. m3 m2 m8 m1 m2 Spektrum No. s4 s6 s8 s3 s9 s12 s3 s5 s8 s4 SiO TiO Al 2O FeO MnO MgO Makale CaO Na 2O K 2O Toplam Tetrahedral Si Al T.Y ş Oktahedral Al ş Ti ş Fe Mn Mg O.Y T.O.K Yapraklararası Mg Ca 0.02 Na K Y.A.Y T.Y.Y ş ş ş 1.37Makale (Düzenlenmemiş ş

44 Çizelge 5- Bozkır Birliği kayaçlarında klorit aratabakalı minerallerin EDS sonuçları (% ve yapısal formülleri. Mineral C-V C-V I-C Örnek No BZB-45 BZB-71 BZB-178 Mineral No Spektrum No s6 s4 s6 SiO TiO 2 Al 2O FeO MnO MgO CaO Na 2O K 2O Ma Toplam Tetrahedral Si Al T.Y Oktahedral ş0.72 Al Ti Fe mi Mn Mg O.Y T.O.K Yapraklararası Mg Ca en Na K Y.A.Y T.Y.Y praklared.9ş 0.72 bul ş Makale ale (Düzenle zenlenme enmemi emi.9ş ş

45 Çizelge 6- İllit minerallerinin iz element kimyasal bileşimleri. Element (ppm BZB-8 BZB-89 BZB-131 Ortalama Cr Ni Co Sc V Cu Pb Zn Bi < In <0.1 <0.1 < Sn W Mo <2 <2 <2 2 As Sb < Ge Be Ag Rb Cs Ba Sr Tl Ga Ta Nb Hf Zr Y Th U La Ce Pr Nd Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Makale ş 17.5ş ş201ş Makale (Düzenlenmemiş ş 385ş ş Makale

46 Çizelge 7- İllit minerallerinin duraylı izotop (δ18o ve δd bileşimleri. Örnek No Yield % % H2O δd(smow δ18o(smow BZB ,8 BZB BZB Ka (D bu üz l E en d le ilm nm iş em Ma iş ka le ŞEKİLLER DİZİNİ

47 Şekil 1- a Güney Anadolu nun tektonik birlikleri (Göncüoğlu vd, 1997; Özgül, 1976, b İnceleme alanının Orta Toroslarda yüzeylenen Torid birlikleri (Özgül, 1984 içerisindeki konumu, c İnceleme alanın paftalara göre dağılımı. Şekil 2. Toros Kuşağı birliklerinin Permiyen-Triyas sırasındaki jeolojik evriminin şematik ş Makale (Düzenle zenlenmemiş gösterimi (Özgül, 1984 den düzenlenerek.

48 (D bu üz l E en d le ilm nm iş em Ma iş ka le Ka Şekil 3- a İnceleme alanının jeoloji haritası (MTA, 2002 den uyarlanarak, b Birliklerin göreli yapısal konumları (Özgül, 1997 den düzenlenerek.

49 Şekil 4- İnceleme alanında a örnekleme yapılan lokasyonların yakın çevresinin jeoloji haritası ve riftleşmeyi i yansıtan arazi görünümleri (MTA, 2002 ve arazi gözlemlerinden düzenlenmiştir. Kam ş Makale (Düzen üzenlen enlenmemiş

50 Şekil 5- Korualan Grubu karbonat kayaçlarının optik mikroskopik görünümleri (çift nikol, 5-Ka Ka l ş Makale (Düze Düzenlenmemiş a İri kalsit kristalleri içeren sparitler, b Kuvarslı ve fosilli oomikritler, c Gözeneklerinde özşekilli rombohedral ohedr ve zonlu kalsit kristalleri içeren mikritler, d Gözeneklerinde özşekilli rombohedral ve zonlu dolomit kristalleri içeren yer yer jel dokulu dolosparitler, e Kuvars kumtaşlarında kalsit çimento içerisinde köşeli monokristalin ve polikristalin kuvarslar ve detritik mikalar, f İri taneli dolomitli çörtlerin gözeneklerinde kalsedonik kuvarslar ve jel dokusu.

51 Şekil 6- Huğlu Grubu kayaçlarının açlarının optik mikroskopik görünümleri (a-b:çift nikol, c-d:tek nikol, a Bozuşmuş ş andezitlerin matriks ve/veya gözeneklerinde höylandit / klinoptilolitler, b Bozuşmuş andezitlerin matriks ve/veya gözeneklerinde klorit ve karışık tabakalı klorit-smektitler (C-S, c Vitroklastik dokulu tüflü kumtaşlarında karbonatlaşma ve kloritleşme ile volkanik kayaç parçacıkları, d Vitroklastik dokulu tüflü kumtaşlarında kloritleşmeler. uşe ş Makale (Düzenlenmem nmemiş

52 ka Şekil 7- Taramalı elektron mikroskop görüntüleri. a Şeyl örneğinde illitler, b Çamurtaşı örneğinde illit ve kloritler, c Altere volkanik örneğinde illit ve kloritler, d Silttaşı örneğinde illit. klorit ve karışık tabakalı illit-kloritler. Edilm dilmiş Makale (Düzenlenmem nmemiş

53 Şekil 8- Geri-saçınımlı elektron mikroskop kop görüntüleri, a Şeyl örneğinde illitlerin yönlenmesi, b Çamurtaşı örneğinde e detritik mika, otijenik illit ve framboyidal pirit oluşumları, c Altere volkanik örneğinde ince taneli hematitler, d Silttaşı örneğinde mika ve kloritlerin yönlenmesi. ş Makale (Düzenlenmem nmemiş

54 ş Makale (Düzenlenmemiş Şekil 9- Bozkır Birliği kayaçlarının XRD-KF desenleri. a İllit / I-S, b İllit + I-S +C-V + C-S, c İllit + Smektit, d İllit + Klorit + C-V + C-S.

55 Şekil 10- Bozkır Birliği birimlerinde K-mikaların KI-I(002/(001 pik şiddeti oranlarına göre dağılımları. ları. ş Makale (Düzenlenm enmemiş

56 elde Şekil 11- Bozkır Birliği birimlerinde K-mikalarının KI-[I(003/I(001N] / [I(003/I(001G] diyagramında (Eberl ve Velde, 1989 genişleyebilen tabaka içerikleri (% S ve kristalit büyüklüğü (nm arasındaki ilişki. (Düzenlenmikaların ş Makale zenlenmem nmemiş

57 ş Makale (Düzenlenmemiş Şekil 12- Bozkır Birliği kayaçları illitlerinin politipi ve d060 XRD desenleri

58 Şekil 13- Kil minerallerinin içerdikleri katyonlara göre üçgen diyagramlarda dağılımları, a ş Tetrahedral yük-oktahedral yük, b M + -4Si-R -R +2. ş. ş Makale (Düzenlenmemişş

59 Şekil 14- Kil minerallerinin inin içerdikleri eri katyonlara göre üçgen diyagramlarda dağılımları, a nmgö oktahedral (Fe+Mg-oktahedral al Al VI tetrahedral Al IV, b Yapraklararası Na-K, c tetrahedral al Si-Altoplam. ş Makale (Düzenlenme enmemiş

60 Maka Şekil 15- Kil minerallerinin içerdikleri katyonlara göre değişim M diyagramlarında dağılımları, a Yapraklararası Na+K-tetrahedral al Si, b Oktahedral Mg-Fe. -Fe Fe ş ş Mg Makale (Düzenlenmem mi ş Şekil 16- Kil minerallerinin içerdikleri katyonlara göre değişim diyagramlarında dağılımları, a Oktahedral Mg+Fe-tetrahedral Si, b tetrahedral Si/Altoplam.

61 Şekil 17- İllit minerallerinin kondrit-normalize ize iz element desenleri (Kondrit: Sun ve Mcdonough, 1989; NASC için Nb ve Y: Condie, 1993; diğer elementler: Gromet vd., dilm-nor ş Makale (Düzenlenmemi ş

62 Şekil 18- İllit minerallerinin nin kondrit-normalize REE bollukları (NASC: Ho ve Tm elementleri Haskin vd., 1968, diğer elementler Gromet vd., 1984; Kondrit: Sun ve Mcdonough, nmer ş Makale (Düzenlenmem nmemi ş

63 Şekil 19- İllit minerallerinin oksijen ve hidrojen izotop bileşimlerinin δ 18 O ve δd çizgisi: Craig, diyagramındaki konumları Süperjen-hipojen en- çizgisi: Sheppard vd., 1969; meteorik su ş Makale (Düzenlenmem enmemiş

64 Şekil 20- İllitleri oluşturan suyun δ 18 O (SMOW değerleri ile sıcaklık arasındaki ilişki (DAMS, Gat vd., 1996 den magmatik su bileşimi, Taylor, 1968 den alınmıştır. O ş Makale (Düzenlenm nlenmemi ş

65 Şekil 21- Bozkır Birliği birimlerinin açılmayla ilişkili termal olgunlaşma B nek nezka ş Makale (Düzen üzenlenmemiş (diyajenez/metamorfizma etamorfizma derecesi farklılıklarının şematik gösterimi.