Sürdürülebilirlik Raporu

Transkript

1 Sürdürülebilirlik Raporu

2

3 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 1 Kurum Profili 6 Kısaca Abdi İbrahim 8 Başkan ın Mesajı 10 Kilometre Taşları 12 Vizyon, Misyon ve Değerler 14 Finansal ve Operasyonel Göstergeler 16 Rapor Hakkında Yönetim Yaklaşımı 22 Sürdürülebilir Liderliğe Odaklanan Köklü Kurumsal Yönetim Anlayışı 24 Abdi İbrahim Organizasyon Yapısı 26 Abdi İbrahim Sürdürülebilirlik Komitesi 28 Abdi İbrahim Logosu nun Hikâyesi 29 İtibar Yönetimi Politikası 30 İş Etiği İlkeleri 32 Abdi İbrahim in Sürdürülebilirlik Stratejisi: Vizyon Paydaş İlişkileri Yönetimi 35 İç Denetim Uygulamaları 36 Kalite Politikası 37 Üyelikler 38 Ödüller ve Başarılar Ekonomiye Sağlanan Katma Değer 43 Başlıca Finansal ve Operasyonel Göstergeler 44 Üretim 46 Satış ve Pazarlama 47 Lojistik Faaliyetleri 48 İş Geliştirme 49 Ar-Ge 50 Yatırımlar 51 Fikri Sınai Mülkiyet Hakları 51 Devlet Teşvikleri İşgücü ve İnsan Hakları 56 İnsan Kaynakları Stratejisi 57 İnsana Verilen Değer ve Katılımcı Yönetim 59 Kariyer ve Kişisel Gelişim 63 Bilgi Paylaşımı ve Takdir 64 Çalışma Koşulları ve Ücret Politikası 67 İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası 68 İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları 70 İnsan Kaynakları Göstergeleri Ürün Sorumluluğu 76 Medikal 77 Klinik Araştırmalar 78 Ruhsatlandırma ve Geri Ödeme 80 Ürün Bilgilendirme Hattı 81 Ürün Güvenliği (Farmakovijilans) 82 Müşteri Memnuniyeti Çalışmaları 83 Yasalara Uyum Toplumsal Gelişime Sağlanan Katkı 87 Toplum Sağlığı 89 Eğitim 90 Kültür ve Sanat 91 Filantropi Çevre Yaklaşımı 95 Çevre Politikası 96 Geri Kazanım ve Atık Yönetimi 99 Enerji Tüketimi 102 Çevresel Etki Azaltım Çalışmaları 103 Çevre Koruma Yatırımları 104 Su Tüketimi 105 Sera Gazı Emisyonu 106 Ulaştırma 106 Biyoçeşitlilik ve Ekosistem 106 Yasal Uygunluk Sözlük GRI Göstergeler Endeksi İletişim Bilgileri

4 2 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU

5 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 3 Toplum sağlığına önemli katkılar sunan Abdi İbrahim, sürdürülebilir liderlik ve küresel bir oyuncu olma hedefleri doğrultusunda Türkiye ye değer katmaya devam etmektedir. Abdi İbrahim hizmet verdiği sektöre, insanlığa ve dünyaya karşı sorumluluğunun bilinciyle hareket etmektedir.

6 4 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU

7 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 5 Kurum Profili Kısaca Abdi İbrahim Başkan ın Mesajı Kilometre Taşları Vizyon, Misyon ve Değerler Finansal ve Operasyonel Göstergeler Rapor Hakkında

8 6 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Kısaca Abdi İbrahim Abdi İbrahim, 2003 yılından bu yana kutu satışında sektör lideridir. Türk ilaç pazarının lideri konumundaki Abdi İbrahim in temelleri, Eczacı Abdi İbrahim Bey tarafından 1912 yılında İstanbul un Küçükmustafapaşa semtinde kurulan küçük bir eczanede atılmıştır. İnsan sağlığına yönelik ilaç ve ürünleri, öncü ve yenilikçi yaklaşımlarla tıbbın ve insanlığın hizmetine sunan Abdi İbrahim, bugün Türkiye de ilaç pazarından daha hızlı büyüyen ve tercih edilen, saygın bir oyuncudur. Güçlü vizyonu, dinamik yapısı ve çağdaş bakış açısı ile 2003 yılından bu yana, ciro ve toplam kutu satışında Türk ilaç sektörünün lideridir. Küresel oyuncu olma yolunda Uluslararası platformlarda elde ettiği önemli başarılarla kurumsal gelişimine yeni bir boyut getiren Abdi İbrahim bugün, aralarında Avrupa ilaç sanayisinin öncü firmalarının da yer aldığı çok sayıda firmaya lisans veren bir şirket konumundadır. Yurt dışındaki ilk temsilciliğini 1999 yılında Cezayir de açan Şirket, 2004 yılından itibaren Rusya, Kazakistan, Gürcistan ve Azerbaycan da kendi organizasyonel yapılanmalarıyla uluslararası pazarlarda büyümeye devam etmiştir. Şu anda 30 dan fazla ülkeye ihracat gerçekleştiren Şirket, Hollanda, Belçika, İngiltere gibi AB ülkelerinde de kendi markası ile satış yapmaktadır. Küresel bir oyuncu olma hedefine emin adımlarla yürüyen Şirket, uluslararası pazarlarda genişleme stratejisi çerçevesinde, önümüzdeki dönemde Orta Doğu-Kuzey Afrika (MENA), Bağımsız Devletler Topluluğu ve Balkanlar daki faaliyetlerini genişleterek sürdürmeyi, Avrupa ve Kanada ya ihracatını artırmayı hedeflemektedir.

9 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 7 Türkiye nin en geniş ürün portföyü Portföyündeki 160 markası ve 350 ye yakın ürünü ile sektörün en geniş ürün portföyüne sahip olan Abdi İbrahim; Antianemik, Antibakteriyel/Antiviral, Dermatoloji, Endokrin ve Metabolizma, Gastrointestinal, Kardiyovasküler, NSAI ve Miyorölaksanlar, Oftalmoloji, Sinir Sistemi, Solunum Sistemi ve Ürogenital Sistem olmak üzere 11 tedavi alanında hizmet sunmaktadır. Dünyaya örnek olan tesisler e yakın nitelikli insan gücüyle sektördeki en yüksek istihdamı yaratan ve en geniş pazarlama-satış kadrosuna sahip ilaç şirketi olan Abdi İbrahim, İstanbul Maslak taki Abdi İbrahim Tower da faaliyet göstermektedir. Dünyaca ünlü mimar Dante Benini tarafından tasarlanan Abdi İbrahim Tower, çevre dostu akıllı teknolojilerle sanatsal estetiği bir arada barındırmaktadır. Şirket in 2000 yılında 100 milyon ABD dolarlık yatırımla faaliyete geçen üretim tesisleri yıllık 350 milyon kutu üretim kapasitesine sahiptir. İstanbul Esenyurt ta 87 bin m 2 alanda kurulu bulunan tesis, kullanılan çevre dostu modern teknolojisi ve yüksek kalite standartlarıyla, dünya çapında örnek gösterilmektedir. Şirket, sektörün en gelişmiş lojistik merkezini de bünyesinde barındırmaktadır yılında 35 milyon ABD doları yatırımla faaliyete geçen Abdi İbrahim Lojistik Merkezi, 22 bin m 2 kapalı alana sahiptir. Dünya markası olma bilinciyle nitelikli bilgiye büyük önem veren, her yıl cirosunun yaklaşık %5 ini Ar-Ge faaliyetlerine ayıran Abdi İbrahim, bu anlayış çerçevesinde Türkiye nin ilk ve en büyük akredite ilaç Ar-Ge Merkezi ni kurmuştur. İstanbul Esenyurt taki m 2 kapalı kullanım alanında hizmet vermekte olan Ar-Ge Merkezi, teknolojik donanımından mimarisine, yalnızca ilaç endüstrisi değil tüm sektörler için bir örnek niteliği taşırken, Abdi İbrahim in araştırmageliştirme çalışmalarına verdiği önemi somut olarak göstermektedir.

10 8 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Başkan ın Mesajı 2021 vizyonu çerçevesinde küresel bir oyuncu olma yolunda güçlü adımlar atıyoruz. Değerli Paydaşlarımız, Gelecek kuşakların gereksinimlerine cevap verme yeteneğini tehlikeye sokmayacak bir kalkınma sürecini tanımlayan sürdürülebilirlik kavramı, günümüz dünyasında kilit kavramlardan biri haline gelmiştir. Kaynakların etkin bir biçimde kullanımını ve kurumsal aktörlerin ortak çabasını gerektiren bu anlayış çerçevesinde Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi ve Küresel Raporlama Girişimi (GRI) gibi platformlar oluşturularak kamudan özel sektör kuruluşlarına kadar farklı aktörlerin sürdürülebilirlik çalışmalarının ortak hedefler doğrultusunda koordine edilmesi amaçlanmıştır yılından bu yana Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi katılımcısı olan Abdi İbrahim, sürdürülebilirlik çalışmalarını 10 küresel ilke çerçevesinde yürütmeye odaklanarak 16 Eylül 2013 tarihinde Üçüncü İlerleme Bildirimi ni paydaşlarının dikkatine sunmuştur. Küresel İlkeler Sözleşmesi nin ardından sürdürülebilirlik çalışmalarını daha kapsamlı hale getirmeye yönelik kararlı adımlarımızın göstergesi olan GRI göstergeleriyle uyumlu biçimde hazırladığımız Abdi İbrahim Sürdürülebilirlik Raporu nu kamuoyunun dikkatine sunmanın kıvanç ve mutluluğunu sizlerle paylaşmak isterim. Bu rapor kapsamında yer alan uygulamaların örnek vaka olarak paydaşlarımıza kıyaslama ve referans alma olanakları sunacağına inanmaktayım. 100 yılı aşkın bir süreye dayanan deneyim ve uzmanlık ışığında toplum sağlığına önemli katkılar sunan Şirketimiz, sürdürülebilir liderlik ve küresel bir oyuncu olma hedefleri doğrultusunda 2021 vizyonunu oluşturarak kurumsal gelişimine yeni bir boyut eklemiştir. Abdi İbrahim in ekonomik, kurumsal, sosyal ve çevresel alanlarda ortaya koyduğu hedeflere yönelik bütüncül bir sürdürülebilirlik stratejisi olarak konumlandırdığımız bu vizyon sayesinde Şirketimiz, başarılı finansal ve operasyonel sonuçlarının yanı sıra paydaşları nezdinde referans gösterilen kurumsal vatandaşlık uygulamalarına imza atmaktadır. Portföyünde yer alan 160 marka ve 350 ye yakın ürün ile ciro ve kutu satışı açısından Türkiye de sektör lideri olan Abdi İbrahim, 30 u aşkın ülkeye yönelik gerçekleştirdiği ürün ve lisans hakkı satışıyla da uluslararası platformlarda kurumsal itibarını ve marka bilinirliğini istikrarlı bir biçimde güçlendirmektedir. Yıllık 350 milyon kutu üretim kapasitesine sahip üretim tesisleri ve m 2 kapalı alana sahip Ar-Ge Merkezi ile 2021 vizyonunun teknik altyapısını hazırlayan Şirketimiz, kişiye ulaşan nitelikli insan kaynağı aktifiyle de fark yaratan projelerin uygulayıcısı konumundadır. Sürdürülebilirlik hedeflerinin çalışanlar tarafından içselleştirilmesine büyük önem veren Abdi İbrahim, iş sağlığı ve güvenliğinden mesleki gelişime kadar farklı alanlarda sürekli gelişim programları oluşturarak insan kaynağını küresel ve yerel piyasalardaki güncel gelişmeler karşısında yeni yetkinliklerle donatmaktadır. Şirketimizin sürdürülebilirlik stratejisinin en önemli ayaklarından birisini etkin kaynak yönetimi politikası oluşturmaktadır. Verimlilik çalışmalarını finansal performans ölçütlerinin ötesinde gelecek kuşaklara kendilerini var edebilecek bir dünya bırakma anlayışı çerçevesinde şekillendiren Şirketimiz, 2012 yılında evin bir aylık, 93 evin ise bir yıllık su ihtiyacına karşılık gelen toplam m 3 değerinde su tasarrufu sağlamıştır. Elektrik tüketiminde ise, 100 konutluk bir yerleşkenin bir yıllık enerji ihtiyacını karşılayacak eşdeğerde enerji tasarrufu sağlayarak çevresel sürdürülebilirlik ve doğal kaynakların korunması yönündeki taahhütlerine bağlılığını bir kez daha paydaşları nezdinde gözler önüne sermiştir. Kendisini toplumsal sorumlulukların idraki içinde olan örnek bir kurumsal vatandaş olarak konumlandıran Abdi İbrahim, toplum sağlığından eğitim ve kültür-sanata kadar farklı alanlarda geliştirdiği sonuç odaklı kurumsal sosyal sorumluluk projeleriyle toplumsal gelişime nitelikli katkı sunmaktadır. Eğitim alanında 2007 yılında Milli Eğitim in hizmetine sunduğu Abdi İbrahim İlköğretim Okulu nun ardından Belma Barut İlköğretim Okulu Projesi ni hayata geçiren Şirketimiz, kültür-sanat alanında ise uluslararası sanat çevrelerinde geniş yankı uyandıran Van Gogh Alive Dijital Sanat Sergisi ni İstanbul ve Ankara da 215 bin sanatseverle buluşturmuştur. Bilinçli ilaç kullanımı konusunda toplumsal farkındalık düzeyini artırmak amacıyla Akılcı İlaç Kampanyası nı başlatan Şirketimiz, toplum sağlığı alanında önemli kazanımlar elde etmiştir. Kampanya kapsamında aldığımız ödüller, toplum sağlığı ve Türkiye ekonomisi açısından bu kampanyanın değerini ortaya koymuştur. Şirketimiz, önümüzdeki dönemde de toplum, eğitim ve kültür-sanat alanlarında paydaş katılımıyla güçlenen verimli sosyal sorumluluk projelerine imza atma kararlılığındadır. Kesintisiz başarı yolculuğu olarak adlandırdığı faaliyetlerini her yıl ulusal ve uluslararası platformlarda kazandığı ödüllerle taçlandıran Abdi İbrahim, 2012 yılında da çok sayıda ödülün sahibi olmuştur. Business Initiative Directions (B.I.D.) tarafından düzenlenen Uluslararası Kalite Ödülleri nde Toplam Kalite Kategorisi nde altın ödüle layık görülerek ulaştığı kalite standartlarını uluslararası platformlarda tescil ettiren Abdi İbrahim, yenilikçi markası Bruno ile de Worldwide Marketing ve Creative Awards ödüllerinin sahibi olmuştur. Bunun yanı sıra, Şirketimiz, iş dünyasının saygın dergilerinden CIO tarafından düzenlenen yarışma programında com projesiyle en yenilikçi proje ödülüne layık görülmüştür. Abdi İbrahim, önümüzdeki dönemde de başarılı uygulamalara imza atarak saygın kurumsal itibarına yakışır ödüllerin sahibi olmayı hedeflemektedir. Abdi İbrahim in 2021 vizyonu çerçevesinde yürüttüğü ekonomik, kurumsal, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik çalışmalarına ortak olan çalışanlarımızdan iş ortaklarımıza kadar tüm paydaşlarımıza teşekkürlerimi sunuyorum. Gelecek nesillere daha güzel bir dünya bırakmak hedefiyle yürüttüğümüz çalışmalarımızın artarak sürmesi dileğiyle. Saygılarımla, Nezih Barut Başkan

11 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 9

12 10 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Kilometre Taşları Abdi İbrahim, sürekli gelişim ilkesi ışığında faaliyetlerine yön vermektedir Yönetimde üçüncü kuşak; Eczacı Nezih Barut devri başladı İstanbul Küçükmustafapaşa semtinde ilk eczane kuruldu Eczanede yapma ilaç üretimine geçildi: Kuvvet Şurubu, Abdi İbrahim Müshil Şekeri, Bromo-Valerin Nadir Yönetimde ikinci kuşak; Eczacı İbrahim Hayri Barut devri başladı Laboratuvarlar Vefa semtine taşındı Şirket in ismi Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. olarak değiştirildi Esenyurt taki yeni üretim tesislerinin temeli atıldı Küresel pazara açılma sürecinde ilk yapılanma Cezayir de gerçekleşti cgmp (current Good Manufacturing Practices) standartlarındaki üretim tesisleri faaliyete geçti İlk ilaç üretim fabrikası kuruldu. İlk hazır ilaç üretimine geçildi.

13 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Ciro ve kutu satışında sektör liderliği elde edildi. Ar-Ge Merkezi nin yapımına başlandı Avrupa Birliği GMP belgesi Danimarka Sağlık Otoritesi tarafından onaylandı. Küresel pazarda genişleme süreci; Lübnan, Kazakistan ile devam etti Küresel genişleme Azerbaycan ile devam etti Uluslararası standartlarda farmasötik ürünler geliştirmek üzere Ar-Ge Merkezi faaliyete geçti. Dünyanın En Büyük 100 İlaç Şirketi arasına katılan ilk Türk şirketi oldu. Abdi İbrahim İlköğretim Okulu açıldı. Abdi İbrahim Tower binası hizmete girdi. Avrupa Birliği GMP Belgesi Danimarka Sağlık Otoritesi tarafından yenilendi Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı tarafından akredite edilen ilk ilaç Ar-Ge Merkezi. Kurum kimliği yenilendi patent başvurusuyla sektörün öncüsü oldu. Abdi İbrahim Londra Ofisi açıldı. Küresel genişleme Irak ve Yemen ile devam etti Abdi İbrahim Lojistik Merkezi İstanbul, Esenyurt ta hizmete girdi. Portekiz de Abdi Farma şirketi kuruldu. Avrupa Birliği GMP Belgesi Almanya Sağlık Otoritesi tarafından yenilendi Abdi İbrahim in ürettiği iki eşdeğer hipertansiyon ürünü Fransa, Almanya, Hollanda ve İtalya da aynı anda ilk eşdeğer ilaç olarak pazara sunuldu. Abdi İbrahim Ar-Ge Merkezi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Merkezi Belgesi aldı. Reformed isimli yeni bir şirket kuruldu. BM Küresel İlkeler Sözleşmesi İlerleme Raporu yayımlandı Abdi İbrahim 100 üncü yılını kutladı. Kazakistan ın en büyük şirketlerinden Global Pharm ın %60 ı satın alındı ve üretim tesisi yatırımı için anlaşma imzalandı. Otsuka Pharmaceutical ile Türkiye de ilaç satışı için ortak şirket kuruldu.

14 12 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Vizyon, Misyon ve Değerler Vizyon Türkiye de ilaç pazarından daha hızlı büyüyen, tercih edilen, saygın, global bir oyuncu olmak. Misyon İnsan sağlığına yönelik ilaç ve ürünleri, öncü ve yenilikçi yaklaşımlarla tıbbın ve insanlığın hizmetine sunmak. Değerler İnsana Değer Vermek Abdi İbrahim çalışanları Şirket in vazgeçilmez varlığıdır. Güvenilirlik Abdi İbrahim in güvenilirliği Şirket in geleceğidir. Girişimcilik ve Yenilikçilik Abdi İbrahim de değişime uymak değil, değişimi yönlendirmek için çaba harcanır. Kaliteye Odaklanmak İnsan sağlığı, Abdi İbrahim in en temel ve öncelikli sorumluluğudur. İşin her detayında, bu sorumluluk bilinciyle yüksek kalite standartları hedeflenir. Müşteri Odaklılık Müşteriler Abdi İbrahim in varoluş nedenidir. Abdi İbrahim de her zaman müşteri ile empati kurulur, müşteriler dinlenir, anlaşılır çözüm üretilir ve katma değer yaratılır. Başarma Azmi Sürdürülebilir büyüme ve mükemmel performans, sadece başarma azmi ile gerçekleştirilebilir. Tüm çalışanlar, kazanmaya tam odaklanmış bir takımın motivasyonuyla oynamaya teşvik edilir. Çevreye Saygı Abdi İbrahim, yaşadığımız dünyayı bizden sonraki nesillerden ödünç aldığımız bilinciyle hareket eder.

15 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 13

16 14 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Başlıca Finansal ve Operasyonel Göstergeler (2012) Küresel Hedefler, Sürdürülebilir Liderlik 227 (Milyon Kutu) Toplam Satışlar 804 (Milyon ABD Doları) Toplam Ciro 31 (Milyon ABD Doları) Toplam İhracat Tutarı %8 Yurt İçi Pazar Payı

17 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 15 15,5 (Milyon ABD Doları) Toplam Yatırım Tutarı 160 Toplam Marka Sayısı 350 Toplam Ürün Sayısı Toplam Çalışan Sayısı (İştirakler Dahil)

18 16 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Rapor Hakkında Abdi İbrahim Sürdürülebilirlik Raporu, kalitatif ve kantitatif verileri kapsamaktadır.

19 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 17 Sürdürülebilir liderlik ve küresel bir oyuncu olma hedefleri doğrultusunda oluşturduğu 2021 vizyonu çerçevesinde faaliyetlerini istikrarlı bir biçimde sürdüren Abdi İbrahim; ekonomik, sosyal ve çevresel alanlarda kaydettiği ilerlemeleri ve sürdürülebilirlik hedeflerini paydaşlarının dikkatine sunmayı kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarının ayrılmaz bir bileşeni olarak görmektedir. Bu kapsamda, 16 Eylül 2013 tarihinde Küresel İlkeler Sözleşmesi Üçüncü İlerleme Bildirimi ni paydaşlarının dikkatine sunan Şirket, GRI G.3 kriterleri A seviyesinde hazırlanan ve 20 Aralık 2013 tarihinde onaylanan sürdürülebilirlik raporu aracılığıyla da sürdürülebilirlik çalışmalarına yeni bir boyut eklemeyi hedeflemektedir. Abdi İbrahim, GRI Raporlama Çerçevesi nin önemlilik ve paydaş katılımı ilkelerini dikkate alarak Paydaş Haritası nda (sf.34) yer alan iç ve dış paydaşlarıyla daha sistematik ve kapsamlı projeler geliştirmeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda, Abdi İbrahim in etki alanında yer alan paydaşlar açısından rapor içeriği, kıyaslama ve örnek alma olanakları sunmaktadır. Abdi İbrahim Sürdürülebilirlik Raporu nun kapsamı; Şirket in genel merkez, üretim tesisleri ve saha iş birimlerinden 01 Ocak Aralık 2012 tarihleri arasında derlenen kalitatif ve kantitatif verilerden oluşmaktadır. Raporda yer alan İnsan Kaynakları alanındaki verilerin derlenmesinde Abdi İbrahim bünyesinde kullanılan Bilin Sistemi nden, çevre alanındaki verilerin oluşturulmasında ise Şirket bünyesinde tesis edilmiş sayaçlar, online ölçüm cihazları ve tartım yöntemlerinden yararlanılmıştır. Abdi İbrahim iki yılda bir yayınlamayı planladığı sürdürülebilirlik raporlaması çalışmalarına ek olarak, önümüzdeki dönemde kuracağı Sürdürülebilirlik Komitesi koordinasyonunda referans uygulamalara imza atma kararlılığındadır. Abdi İbrahim Sürdürülebilirlik Raporu nun sınırları, Şirket organizasyon yapısının üç ayağını oluşturan Merkez Ofis, Üretim Tesisleri ve Satış Ekibi ni kapsamaktadır. Abdi İbrahim 2012 Sürdürülebilirlik Raporu Konu Önceliklendirmesi Yönetim Yaklaşımı Ekonomiye Sağlanan Katma Değer İşgücü ve İnsan Hakları Ürün Sorumluluğu Toplumsal Gelişime Sağlanan Katkı Çevre Yaklaşımı Rapor Hakkında İletişim Yasemin Öngören Kurumsal İletişim Direktörü yasemin.ongoren@abdiibrahim.com.tr

20 18 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU

21 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 19 Yönetim Yaklaşımı Sürdürülebilir Liderliğe Odaklanan Köklü Kurumsal Yönetim Anlayışı Abdi İbrahim Organizasyon Yapısı Abdi İbrahim Sürdürülebilirlik Komitesi Abdi İbrahim Logosunun Hikâyesi İtibar Yönetimi Politikası İş Etiği İlkeleri Abdi İbrahim in Sürdürülebilirlik Stratejisi: Vizyon 2021 Paydaş İlişkileri Yönetimi İç Denetim Uygulamaları Kalite Politikası Üyelikler Ödüller ve Başarılar

22 20 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Yönetim Yaklaşımı Abdi İbrahim yönetim yaklaşımı, Şirket in 100 yıllık deneyimi ışığında şekillenmiştir. Anahtar Performans Göstergeleri (KPI) Hedef 2021 stratejisi çerçevesinde ilaç sektöründe küresel bir oyuncu olmak Yurt içi pazarda liderliği sürdürülebilir kılmak Koşulsuz müşteri memnuniyeti ilkesi doğrultusunda güçlü marka itibarını korumak Kurum kültürünün çalışanlar tarafından içselleştirilmesi için çalışmalar yürütmek Başarılı faaliyet çizgisini ulusal ve uluslararası ödüllerle taçlandırmak Gerçekleşen Orta Doğu-Kuzey Afrika (MENA), Balkanlar, Bağımsız Devletler Topluluğu bölgeleri odaklı 30 u aşkın ülkeye yönelik ihracat faaliyeti 2003 yılından bu yana kutu satışı ve ciro olarak Türkiye ilaç pazarı lideri 2012 Türkiye İtibar Araştırması na göre ilaç sektörünün en itibarlı şirketi Abdi İbrahim Etik Davranış İlkeleri Taslağı nın Oluşturulması 2012 yılında 11 Yarışma Programı ndan alınan 20 yi aşkın ödül

23 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 21

24 22 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Sürdürülebilir Liderliğe Odaklanan Köklü Kurumsal Yönetim Anlayışı Abdi İbrahim, köklü iş kültürü sayesinde farklı iş fonksiyonlarını başarıyla yönetmektedir.

25 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU yılından bu yana kutu satışı ve ciro bakımından Türkiye nin lider ilaç şirketi olan Abdi İbrahim, profesyonel kurumsal yönetim yaklaşımıyla da rakipleri karşısında önemli rekabet üstünlüklerine sahiptir. Küresel bir oyuncu olma vizyonu ışığında sürdürülebilirlik stratejisini ortaya koyan Şirket, kurumsal değerlerinden ödün vermeden hedef ve politikalarını 2021 vizyonu çerçevesinde şekillendirmeye odaklanmıştır. Yönetici kadroları için bir yol haritası niteliğinde olan bu büyüme stratejisi kapsamında vizyoner yatırımlarla Şirket in organizasyon yapısı ve insan kaynağı aktifinin yanı sıra üretim altyapısının güçlendirilmesi için önemli atılımlar gerçekleştirilmektedir çalışana ulaşan insan kaynağı aktifiyle sektörünün en fazla istihdam yaratan Şirket i konumunda olan Abdi İbrahim, kurumsal değerlerinin temsilcisi olarak gördüğü çalışanlarının mesleki ve kişisel gelişimine büyük önem vermektedir. İnsan kaynağı yetkinliğinin güçlendirilmesine yönelik atılan bu adımlar karşısında çalışanlardan görev ve sorumluluklarını Abdi İbrahim Etik Davranış İlkeleri çerçevesinde yerine getirmesi beklenmektedir. Üretim, satış-pazarlama ve kurumsal yönetim gibi çok farklı iş fonksiyonlarını ortak hedefler doğrultusunda başarıyla yöneten güçlü organizasyon yapısı sayesinde Abdi İbrahim, risk ve fırsatları etkin bir biçimde değerlendirerek uzun vadeli politikalar oluşturmaktadır. Uluslararası alandaki En İyi Uygulamalar ı hızla organizasyon yapısına ve üretim altyapısına entegre eden Şirket, sürdürülebilir liderlik hedef doğrultusunda kalite standartlarını istikrarlı bir biçimde yükseltmektedir.

26 24 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Abdi İbrahim Organizasyon Yapısı Abdi İbrahim in organizasyon yapısı, köklü kurum kültürünün göstergesi konumundadır. Genel Müdür Uluslararası Pazarlar Genel Müdür Pazarlama ve Satış Genel Müdür Yardımcısı Yurt İçi Teknik Operasyonlar Genel Müdür Yardımcısı UP Teknik Operasyon ve Yatırımlar Genel Müdür Yardımcısı Ar-Ge ve İş Geliştirme Direktör Dış Lisanslama ve İhracat Direktör Merkezi Sinir Sistemi Direktör Temel Ürünler Direktör Tedarik Zinciri ve Satınalma Direktör Kardiyoloji Direktör Satış Etkinliği Direktör Teknik Yatırımlar ve Projeler Direktör Solunum Direktör Medikal Direktör Özel Uzmanlık Direktör Sağlık Ürünleri Genel Müdür Yardımcısı Reformed Direktör Temel Ürünler

27 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 25 Başkan Holding Finans Koordinatörü İç Denetim Müdürü CEO Direktör Ruhsatlandırma Direktör Finans Direktör İnsan Kaynakları Direktör Kurumsal İletişim Direktör Hukuk Müdür Yazılım ve ERP.

28 26 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Abdi İbrahim Sürdürülebilirlik Komitesi Abdi İbrahim in 2012 yılı sürdürülebilirlik faaliyetlerini GRI A seviyesinde raporlama çalışmalarına paralel olarak kurum bünyesinde Sürdürülebilirlik Komitesi kurulması fikri gündeme gelmiş, 2013 yılında ise Komite nin kuruluş çalışmalarına başlanmıştır. Önümüzdeki dönemde kurulması planlanan Kurul ile ilgili olarak, Yan sayfadaki organizasyon şeması taslağı ve hedefler belirlenmiştir. Başlıca Hedefler Abdi İbrahim çalışanlarını Şirket in sürdürülebilirlik hedeflerine ortak etmek için bilinçlendirme/farkındalık eğitimleri ve etkinlikleri düzenlenmesi Abdi İbrahim in potansiyel verimlilik ve kaynak tasarruf haritası çıkarılarak icracı kurumlara kapasite artırımına yönelik bildirimlerde bulunulması Kurumsal vatandaşlık çalışmaları kapsamında paydaşlar nezdinde sürdürülebilirlik konusundaki farkındalığın artırılmasına yönelik etkinlikler düzenlenmesi Abdi İbrahim tarafından toplum sağlığı, eğitim ve kültür-sanat alanlarında yürütülen kurumsal sosyal sorumluluk projelerinin sürdürülebilirlik ekseninde yürütülmesi için destek fonksiyonu rolü üstlenilmesi

29 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 27 Sürdürülebilirlik Yönetim Kurulu (CEO, Denetim, Hukuk, İnsan Kaynakları, Kurumsal İletişim, Üretim, Ar-Ge) Koordinatör Genel Sekreter Saha Lideri Merkez Lideri Fabrika ve Ar-Ge Lideri Bölge Temsiliyeti Destek ve Pazarlama Ar-Ge ve Fabrika Saha Merkez Teknik Tıbbi Tanıtım Temsilcisi Bölge Müdürlüğü UP Ruhsat Medikal Kurumsal İletişim İnsan Kaynakları Finans İç Denetim Bilgi Sistemleri Pazarlama ve Satış Çevre Kalite Enerji Üretim Ar-Ge

30 28 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Abdi İbrahim Logosu nun Hikâyesi Abdi İbrahim in amblemi, değişim ve dönüşümü simgelemektedir. Kurumsal kimlik çalışmalarını da yenilikçi bir yaklaşım çerçevesinde yürüten Abdi İbrahim in logosu, dünyaca ünlü tasarımcı Massimo Vignelli tarafından tasarlanmıştır. 4 Eylül 2008 tarihinde lansmanı gerçekleştirilen logo, Topkapı Sarayı koleksiyonunda bulunan ve Osmanlı Sultanlarına Çin den hediye olarak gönderilen bir tabağın içinde kullanılmış olan desenden ilham alınarak tasarlanmıştır. Şirket in kimliği ile ortak pek çok öğeyi barındıran logo, Uzak Doğu inanışında yin-yang inanışının simgeleştirilmiş halidir. Bu simgeler, değişim ve dönüşüm modelleri arasında yer almaktadır. Massimo Vignelli nin zıtlıkların uyumu veya pozitif zıtlıklar olarak adlandırdığı logoda; İç İçe Geçmiş Olan Üç Halka; halkaların her biri bir nesli simgelemektedir ve Abdi İbrahim in şu anda üçüncü nesil yöneticiler tarafından yönetildiğini anlatmaktadır. Logodaki bu temsil, özel sektördeki ender şirketlerden birisi olarak Abdi İbrahim in aynı aileye mensup üç nesil tarafından başarıyla yönetilmesini anlatmaktadır. Halkaları Tam Ortadan İkiye Bölen Dikey Çizgi; uluslararası bir şirket olma idealindeki Abdi İbrahim in genel merkezinin bulunduğu yeri anlatmaktadır. Buna göre, çizginin bir yanı Avrupa diğer yanı ise Asya kıtasını tasvir etmekte ve ortadaki çizgi de iki kıtayı birbirinden ayıran suyolu olan İstanbul Boğazı nı betimlemektedir. Logonun anlatımıyla Abdi İbrahim in genel merkezi, Avrupa ve Asya nın İstanbul Boğazı yla birbirinden ayrıldığı imparatorluklara başkentlik yapmış İstanbul da bulunmaktadır. Dikey Çizgi Tarafından Ayrılmış Olan Halkalardaki Renk Farklılıkları; zıtlıkların uyumu ya da pozitif zıtlıklar adı verilen logoda simetrik halkalardaki renk farklılıkları Abdi İbrahim in kurum kültürünü yansıtmaktadır.

31 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 29 İtibar Yönetimi Politikası Abdi İbrahim, marka değerini korumaya yönelik itibar yönetim stratejileri geliştirmektedir. Abdi İbrahim, 100 yılı aşkın deneyim ve uzmanlık çerçevesinde oluşturduğu kurum kültürünü ve itibarını korumak için tüm faaliyetlerini misyon, vizyon ve değerleri çerçevesinde yürütmektedir. Abdi İbrahim çalışanlarının yanı sıra Şirket in etki alanında yer alan tüm paydaşları için önemli unsurlar içeren bu yol haritası aracılığıyla marka bilinirliğini ve itibarını kamuoyu nezdinde istikrarlı bir biçimde daha güçlü hale getirmektedir. Abdi İbrahim, itibar yönetimi alanında gerçekleştirdiği kararlı çalışmaların bir sonucu olarak RepMan İtibar Araştırmaları Merkezi nin, GfK Türkiye sponsorluğunda yedi coğrafi bölgede, 15 ilde, kişi ile yüz yüze görüşme yöntemi ile gerçekleştirdiği itibar araştırması sonuçlarına göre ilaç sektörünün en itibarlı şirketi seçilmiştir. Abdi İbrahim in ürün sorumluluğu alanında gösterdiği hassasiyet, Şirket in kamuoyu nezdinde yüksek itibara erişmesinde belirleyici konumdadır. Şirket in Etik Davranış İlkeleri nde belirtildiği üzere, ürün geliştirmeye yönelik tüm Ar-Ge çalışmaları ve klinik araştırmalar Ulusal Mevzuat ın yanı sıra uluslararası regülasyonlar çerçevesinde yürütülmektedir. Yüksek ürün kalitesine ulaşmaya odaklanan Şirket, tıp etiğindeki güncel gelişmeler ışığında Ar-Ge çalışmalarında gönüllü kullanımını azaltmış, hayvan deneylerini ise tamamen devre dışı bırakmıştır. Tıp etiği gereği ürünlerinin kullanım sürecini de yakından izleyen Abdi İbrahim, ilaçların istenmeyen etkilerini ve ilaç kalitesine ilişkin geri bildirimleri izlemekte, gerekli durumlarda da ilgili makamları bilgilendirmektedir. Bunun yanı sıra, Şirket in tüm çalışanları piyasadaki Abdi İbrahim ürünlerinin güvenliliği ve kalitesine yönelik her türlü haklı ya da haksız şikayeti veya hile karıştırılmış olduğundan şüphelenilen ürünlere ait durumları, müşterilerden, doktorlardan, eczanelerden, ilk kullanıcılardan telefon, faks, , web siteleri, toplantılar ya da diğer iletişim yolları aracılığıyla almış olmaları durumunda 24 saat içinde yetkililere bildirmekle yükümlü tutulmuştur. Abdi İbrahim tarafında 2011 yılında gerçekleştirilen Algı Araştırması ile de Şirket in paydaşları nezdinde sahip olduğu yüksek itibar teyit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, Abdi İbrahim kamuoyu nezdinde ulusal, istikrarlı, cesur olarak kişileştirilirken, Türkiye ekonomisine katkıda bulunan, ürünlerine kolay erişilebilen, ürün ve hizmetlerine ödenen fiyata değen, güvenilir bir firma olarak algılanmıştır. Abdi İbrahim, ürün ve hizmet kalitesi açısından kamuoyu nezdinde erişmiş olduğu yenilikçi, ödenen fiyata değer, erişilebilir imajını sürdürülebilir kılmak için önümüzdeki dönemde de uluslararası sektörel trend ve yenilikleri yakından takip etmeyi hedeflemektedir.

32 30 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU İş Etiği İlkeleri Abdi İbrahim, İş Etiği İlkeleri ni kurumsal değerleri ışığında oluşturmaktadır. Aşağıda yer alan İş Etiği İlkeleri, Abdi İbrahim in bu alandaki en kapsamlı çalışması olup, 2013 yıl sonunda yürürlüğe girmesi hedeflenmektedir. Abdi İbrahim, başta çalışanları olmak üzere paydaşlarının da önerilerini dikkate alarak İş Etiği İlkeleri metin içeriğini geliştirmeye devam etmektedir. Etik Davranış İlkeleri Amaç ve Kapsamı Tüm iş süreçlerini tıbba ve insan sağlığına karşı sorumluluklarını dikkate alarak şekillendiren Abdi İbrahim, katma değer odaklı faaliyetleri sırasında topluma karşı yükümlülüklerinden, güvenilir ve dürüst bir çalışma ortamı yaratılması hedefinden asla taviz vermemektedir. Güvenilirlik, kaliteye odaklanmak, müşteri odaklılık, çevreye saygı değerleri çerçevesinde İş Etiği İlkeleri ni oluşturan Şirket, çalışanlarının yanı sıra etki alanında yer alan paydaşlarına bu kurallar çerçevesinde iş süreçleriyle ilgili davranış ve kurallarının şekillenmesinde bir yol haritası sunmaktadır. 1. Yöneticilerin ve Çalışanların Sorumlulukları Abdi İbrahim, tüm çalışanlarından ilgili ulusal ve/veya uluslararası yasa ve yönetmelikler doğrultusunda hazırlanmış politika, prosedür ile yönetmeliklere uygun tavır ve davranış sergilemelerini, Şirket itibarını zedeleyici davranışlardan kaçınmalarını beklemektedir. İş Etiği İlkeleri nin tüm çalışanlara bildirilmesi, çalışanların bu kurallara gerekli önemi vermelerinin sağlanması ve kurallara uyulması konusunda gerekli çaba ve liderliğin gösterilmesi yöneticilerin görev ve sorumlulukları arasındadır. 2. Etik Davranış İlkeleri Herkese karşı saygılı olmak, Doğruluk, dürüstlük, Şirket itibarına uygun davranışlar sergilemek, Şirket bilgi güvenliğini korumak, Şirket kaynaklarını ve zamanını doğru kullanmak, İşletme, finansal kayıt ve raporların doğruluğundan emin olmak, Çıkar ilişkisi içinde yer almamak, Kanun ve mevzuatı bilerek ona uygun hareket etmek Çalışma Ortamı Abdi İbrahim de çalışanlar tüm ilişkilerinde eşitlik anlayışını gözetir, önyargılı davranışlardan kaçınırlar. Dil, din, ırk, cinsiyet, inanç, politik görüş, yaş, medeni durum, fiziksel ve zihinsel yeterlilik gibi konularda ayrımcılık yapmazlar. İş ortamının gerektirdiği nezaketi, saygıyı her zaman ve her koşulda gösterirler. Fırsat eşitliğine ve kurumsal yapıya saygılıdırlar. Uygulanan açık kapı politikası ile, her türlü soru veya sorun ile ilgili anında ve yerinde yöneticisine ve ilgili kişiye ulaşabilerek görüş ve önerilerini dile getirirler. Güvenlik kurallarına uyar; işyerinde tehlikeli veya saldırı amaçlı alet ve uyuşturucu/uyarıcı/alkol kullanmaz ve bulundurmazlar Şirket İtibarı ve Şirket i Temsil Abdi İbrahim de çalışanlar, Şirket itibarına ve Abdi İbrahim markasına zarar verecek davranışlardan kaçınırlar. Abdi İbrahim adını kullanarak şahsi çıkarları için herhangi bir siyasi, politik, ticari ve dini oluşumun içinde yer almazlar ve beyanatlarda bulunmazlar. İş ya da sosyal faaliyetler hakkında yönetim karar süreçleri tamamlanmadan Abdi İbrahim adına taahhütte bulunmazlar. Abdi İbrahim logosunun ve adının yer alacağı her türlü mecrada Kurumsal İletişim Direktörlüğü nden destek alarak doğru konumlama ve standardizasyonu sağlarlar Şirket Bilgi Güvenliği Abdi İbrahim de çalışanlar Şirket e ait kamuya açık olmayan bilgileri korurlar. Şirket te bulundukları sürede veya görevleri gereği Şirket olanaklarından yararlanarak oluşturdukları her türlü ürün, tasarım, program, veri tabanı vb. yeniliklerin yani fikri mülkiyet haklarının ticari/mali hakların Abdi İbrahim e ait olduğunu ve kurum bünyesinde kalması gerektiğini bilirler. İşlerini yaparken eriştikleri tüm bilgi ve belgelerin gizlilik esasına tabi olduğunu bilirler; sadakat, sır saklama ve rekabet yasağı ilkelerine bağlıdırlar.

33 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Şirket Kaynaklarının Kullanımı Abdi İbrahim de çalışanlar şirket kaynaklarını kişisel yararları veya Şirket dışında herhangi bir diğer kişinin yararlanması için kullanmazlar. Sağlanan olanakları verimli kullanır, suistimal etmez ve haksız kullanım yapmazlar. Kaynak kullanımında her zaman azami tasarruf prensibiyle hareket ederler İşletme, Finansal Kayıt ve Raporların Doğruluğu Abdi İbrahim de çalışanlar Şirket faaliyetlerinin yürütülmesinde ve Şirket in hissedarlarına, çalışanlarına, müşterilerine, tedarikçilerine ve resmi mercilere karşı yükümlülüklerini yerine getirmesinde, temel teşkil eden bilgi, belge ve kayıtların doğru olması ve zamanında tutulup düzenlenmesi ilkesiyle görevlerini yerine getirirler Çıkar İlişkisi Abdi İbrahim de çalışanlar görevleri sırasında Şirket yararını korumaya özen gösterir; kendilerine ve yakınlarına çıkar sağlayacak tüm eylem ve davranışlardan kaçınırlar. Abdi İbrahim adını kullanarak kendi veya yakınlarının çıkarları için hiçbir ticari faaliyette bulunmazlar. Hediye alma ve verme konusunda Şirket in belirlediği politikalara uygun hareket eder ve belirlenen standart hediye verme ve alma uygulamalarının dışına çıkmaz, bu politikaları kendilerine çıkar sağlayacak şekilde manipüle etmezler. Abdi İbrahim içinde akrabalık bağı olan çalışanlar birbirine raporlayamaz, iş alanveren konumunda olamazlar. Birbirini kontrol eden, karşılıklı olarak bilgi gizliliği sağlanması gereken bölümlerde çalışamazlar. 2.7.Diğer Kurumlarla İlişkiler Abdi İbrahim de çalışanlar, Resmi makamlar ve kamu görevlileriyle kurdukları ilişkilerde hukuka aykırı herhangi bir davranış içinde bulunmaktan kaçınırlar. Kendilerine farklı kurumlardan gelebilecek hukuk dışı tekliflerde üst yöneticilerini bilgilendirmekten sorumludurlar. Rakiplere karşı rekabet kanununa aykırı hareketler içinde yer almazlar. Rakipleri resmi kurumlar ve kamu önünde zor durumda bırakacak yanlış bilgilendirmeler yapmaktan kaçınırlar. Müşteriler, tedarikçiler ve tüketicilerimize karşı dürüst ve adil davranırlar. Yanıltıcı ve aldatıcı davranışlar içine girmezler. 2.8 Yasalara ve Şirket Politikalarına Uyum Abdi İbrahim de çalışanlar tüm yasal mevzuatı bilir ve ona uygun hareket ederler. Sorumlu oldukları işle ilgili yasal mevzuatı ve Şirket politikalarını bilerek ona uygun davranmak zorundadırlar. Abdi İbrahim in sponsor olduğu tüm klinik çalışmalar ve yürütmekte olduğu Ar-Ge çalışmaları geçerli ulusal ve uluslararası yasa ve yönetmeliklere göre yürütülmektedir. Klinik araştırmalarda gönüllü kullanımının azaltılarak insan haklarının korunması amacıyla Ar-Ge bünyesinde kurulan Hücre Kültürü laboratuvarında, ilaç araştırmaları hücre kültürü düzeyinde yapılmakta, hayvan deneyleri kullanılmamaktadır. 2.9 Ürün Güvenliliği, Performansı ve Kalitesinin İzlenmesi Yüksek ürün kalitesine odaklanan Abdi İbrahim, ürünlerine ilişkin her türlü güvenlilik bilgilerini ve kalite şikayetlerini kayıt altına alarak iş süreçlerinde iyileştirmeye gitmektedir. Şirket, ilaçların istenmeyen etkilerini ve ilaç kalitesine ilişkin şikâyetleri izlemek ve ilgili makamlara bildirmeyi yasal yükümlülüklerinin ötesinde etik bir sorumluluk olarak görmektedir. Şirket in tüm çalışanları piyasadaki Abdi İbrahim ürünlerinin güvenliliği ve kalitesine yönelik her türlü haklı ya da haksız şikayeti veya hile karıştırılmış olduğundan şüphelenilen ürünlere ait durumları, müşterilerden, doktorlardan, eczanelerden, ilk kullanıcılardan telefon, faks, , web siteleri, toplantılar ya da diğer iletişim yolları aracılığıyla almış olmaları durumunda 24 saat içinde firma yetkililerine bildirmekle yükümlüdürler Etik Olmayan Davranışların Bildirimi ve Değerlendirilmesi Abdi İbrahim içinde İş Etiği ne aykırı uygulamalar Yönetim Kurulu na bağlı olarak çalışan Etik Kurul tarafından takip edilir ve değerlendirilir. Yapılan bildirimler abdiibrahim.com.tr) adresi aracılığı ile e-posta yoluyla veya e-posta erişim olmayan çalışanlar tarafından belirlenmiş posta adresine mektup yoluyla gönderilebilir. Yöneticiye yapılan bildirimler, yönetici tarafından derhal Etik Kurul a bildirilmelidir. Etik Kurul a yapılan bildirimlerde, bildirim sahibinin kimliğinin gizliliği esastır. Bir çalışanın bir konuyu dürüstçe dile getirmesi/etik bildirimde bulunması ya da bir soruşturmaya katılması ayrımcılık, kademe indirme, uzaklaştırma, hak kaybı, tehdit ya da taciz (fiziksel veya psikolojik) de dahil olmak üzere herhangi bir ayrımcılık için temel oluşturamaz. Değerlendirme ve inceleme yapılmasına Etik Kurul tarafından karar verilen bildirimler ile ilgili inceleme Etik Kurul tarafından yetkili kişiler aracılığı ile yaptırılır ve alınan sonuçlara göre Personel Yönetmeliği çerçevesindeki disiplin kuralları uygulanır. 3. İş Etiği İlkelerinin Çalışanlarla Paylaşılması Abdi İbrahim çalışanları İş Etiği İlkeleri ne uyum sağlamaktan ve şartları uygulamaktan kişisel olarak sorumludur. Yeni başlayan çalışanlar da dahil olmak üzere tüm çalışanlara ilgili kitapçıklar dağıtılacak, ayrıca, Ailece intranet portalı ve internet sitesinden de düzenli bilgilendirmeler gerçekleştirilecektir.

34 32 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Abdi İbrahim in Sürdürülebilirlik Stratejisi: Vizyon 2021 Abdi İbrahim in faaliyetleri açısından Vizyon 2021 bir yol haritası niteliğindedir. 100 yılı aşkın bir süredir faaliyet yürüttüğü ilaç sektöründe ilklerin öncüsü olan Abdi İbrahim, sürdürülebilir liderlik ve küresel oyuncu olma hedefleri doğrultusunda daha kararlı adımlar atmak üzere 2021 stratejisini oluşturmuş, hedef ve politikalarını bu uzun vadeli strateji çerçevesinde şekillendirmeye başlamıştır. Şirket, bu strateji vasıtasıyla finansal ve operasyonel alandaki başarılı performansını etki alanında yer alan tüm paydaşlarını (çalışanlar, ecza depoları, tedarikçiler, doktorlar vb.) kapsayacak şekilde bir sürdürülebilirlik stratejisine dönüştürerek örnek bir kurumsal vatandaş olmayı hedeflemektedir İnsan sağlığına yönelik ilaç ve ürünleri, öncü ve yenilikçi yaklaşımlarla tıbbın ve insanlığın hizmetine sunmak olarak belirlediği misyonundan hareketle toplumsal duyarlılıkları yenilikçi iş uygulamalarıyla sentezleyen Şirket, bir taraftan Ar-Ge çalışmaları ve kapasite geliştirme alanlarında yürüttüğü nitelikli çalışmalarla rekabet üstünlüğünü korumaktadır. Diğer taraftan, etkin kaynak kullanımından eğitim ve sağlık alanlarına kadar toplumsal anlamda geliştirdiği kapsamlı projelerle Birleşmiş Milletler başta olmak üzere uluslararası kuruluşların ve sivil toplum örgütlerinin sürdürülebilirlik hedeflerine aktif bir biçimde ortak olmaktadır. Köklü kurum kültürü ve uluslararası alandaki sektörel gelişmeleri hızla bünyesine entegre eden yenilikçi yönetim yaklaşımı sayesinde Abdi İbrahim; ekonomik, kurumsal, toplumsal ve çevresel alanlardaki sürdürülebilirlik hedeflerine eksiksiz bir biçimde ulaşmayı planlamaktadır. Bu yöndeki sistematik çalışmaların, Türkiye de ilaç pazarından daha hızlı büyüyen, tercih edilen, saygın, global bir oyuncu olmak. olarak tanımlanan Abdi İbrahim vizyonunda vurgulanan hedeflere ulaşmak adına da nitelikli katkı sağlaması öngörülmektedir. Değişime uymak yerine değişimi yönlendirmeye odaklanan Şirket in bu yöndeki çalışmalarının Türkiye deki tüm özel sektör kuruluşları açısından da kıyaslama ve örnek alma fırsatları sunması beklenmektedir. Kurumsal İtibar Yönetimi Politikası nın Temel Bileşenleri: Sürdürülebilirlik ve Etik İç ve dış paydaşlar nezdindeki kurum algısının iş hedefleri, kurumsal iletişim ve insan kaynakları hedeflerinin bütünleşik çıktısı olduğunu bilen Abdi İbrahim, kurumsal itibar yönetimini kesintisiz ve planlı iletişim faaliyetleri ile gerçekleştirmektedir. Kurumsal değerleri arasında konumlandırdığı güvenilirlik ve insana değer vermek ilkeleri açısından Sürdürülebilirlik ve Etik Çalışmaları na büyük önem atfeden Abdi İbrahim, kurumsal itibar yönetimi faaliyetlerini etki alanında yer alan tüm paydaşlara yönelik farkındalık yaratma hedefiyle yürütmektedir. Gelecek nesillere yaşanabilir bir çevre, paylaşımcı ve eşitlikçi bir toplum ile müreffeh ülkeler seviyesine erişmiş bir ülke ekonomisi bırakmayı hedefleyen Abdi İbrahim sürdürülebilirlik çalışmalarını ise aşağıda detaylandırılan şu hedef grupları çerçevesinde yürütmektedir. Ekonomik, Kurumsal, Çevresel ve Sosyal Hedefler. Ekonomik Hedefler Portföyünde yer alan 160 marka ve 350 ye yakın ürünle 2003 yılından bu yana ciro ve kutu satışı bakımından sektör lideri olan Abdi İbrahim in ekonomi alanındaki sürdürülebilirlik hedeflerinin başında üretim ve satış-pazarlama operasyonlarını eşgüdümlü olarak yönetme yetkinliğine sahip küresel bir oyuncu olma hedefi yer almaktadır. Bu hedefin gerçekleşebilmesi için Ar-Ge çalışmaları ve sektörün gelişimi açısından büyük önem taşıyan antiinfektif, onkoloji, biyoteknoloji alanlarının yanı sıra kontrollü ilaç taşıyıcı sistemlerine (DDS) yatırım çalışmalarına istikrarlı bir biçimde devam eden Şirket, Türkiye çevresindeki pazarlardaki (Orta Doğu- Kuzey Afrika, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Balkanlar) güçlü konumunu pekiştirmeyi, Avrupa ve ABD gibi hedef pazarlardaki payını ve marka bilinirliğini ise artırmayı hedeflemektedir. Gerek yurt içinde gerekse uluslararası platformlarda sürdürdüğü iş geliştirme faaliyetlerinde kalite ve müşteri odaklılık ilkelerinden asla taviz vermeyen Şirket, katma değer üretimini ve müşteri

35 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 33 memnuniyetini birlikte ele almaktadır yılsonu itibarıyla 30 dan fazla ülkeye ihracat faaliyeti yürüten Şirket in bir diğer hedefi ise, uluslararası satış-pazarlama faaliyetleri içerisindeki kendi markasıyla gerçekleştirdiği operasyonların hacminin artırılmasıdır. Bu hedef doğrultusunda, Şirket tarafından etkin bir Yurt Dışı Görevlendirme (Expatriate) Programı oluşturularak hedef pazarlardaki satış-pazarlama penatrasyonunun yanı sıra marka tanınırlığının artırılmasına odaklanılmıştır. Kurumsal Hedefler Vazgeçilmez kurumsal değerleri arasında gördüğü başarma azmi ilkesinden güç alan Abdi İbrahim, tüm çalışanlarını 2021 hedeflerini gerçekleştirmeye odaklanmış bir takımın oyuncuları olarak konumlandırarak kurumsal gelişimini sürdürmektedir yılında uygulamaya koyduğu performans kültürü yaklaşımı çerçevesinde toplamda çalışana ulaşan insan kaynağı aktifinin mesleki gelişimine yeni bir boyut getiren Şirket, üretim tesislerinden Genel Merkez e kadar tüm iş birimlerinin kurumsal kapasitesini sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda geliştirmeye devam etmektedir stratejisi doğrultusunda risk ve fırsatları etkin bir biçimde yönetecek bir yönetim politikası oluşturan Şirket, lisansör firmalarla kurduğu güçlü ilişkileri sürdürmenin yanı sıra yurt içinde ve uluslararası alanda stratejik ortaklıklar gerçekleştirerek finansal ve operasyonel hedeflerini büyütmeyi planlamaktadır. Şirket, gerçekleştirdiği stratejik ortaklıklar sayesinde ortak pazarlama ve fason üretim konularında yeni fırsatlar elde ederek etkin kaynak kullanımı konusunda da yeni yetkinlikler kazanmayı hedeflemektedir. Köklü, saygın ve yenilikçi sıfatlarıyla özdeşleşmiş kurumsal yapısını sürdürülebilir kılmak adına şeffaf bir organizasyon yapısı tesis eden Abdi İbrahim, paydaşlarının da bu ilkeler çerçevesinde faaliyet yürütmesini teşvik etmeyi planlamaktadır. Çevresel ve Sosyal Hedefler Abdi İbrahim, kurumsal değerleri arasında önemli bir yer tutan çevreye saygı ilkesi ışığında tüm faaliyetlerini çevresel etki gözeterek yürütmektedir. Bu alandaki uygulamaları yasal zorunlulukların ötesinde gelecek nesillerin yaşam hakkına karşı sorumluluğunun bir parçası olarak gören Şirket, çevre standartları alanındaki gelişmeleri yakından takip ederek hızla kendi üretim süreçlerine entegre etmektedir. Şirket, önümüzdeki dönemde de, etkin kaynak yönetimi ve geri dönüşüm uygulamaları aracılığıyla doğal kaynak tüketimini optimum seviyede tutmaya devam etmeyi hedeflemektedir. Abdi İbrahim, kurumsal sosyal sorumluluk alanında ise kurum kültürünün saygınlığına yakışır projeler üretmeyi ilke edinmiştir. Ağırlıklı olarak eğitim, kültür-sanat ve toplumsal fayda odaklı projeler üreten Şirket, proje hedefleri gerçekleşme oranları konusunda da ölçülebilir veriler oluşturmayı amaçlamaktadır.

36 34 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Paydaş İlişkileri Yönetimi Abdi İbrahim, paydaşlarıyla şeffaf ve hesap verebilir ilişkiler geliştirmektedir. Günümüz iş dünyasında yönetişim kavramının artan önemine paralel olarak Abdi İbrahim, iş süreçlerinde katma değer artışı sağlayacak unsurların başında paydaş katılımını görmektedir. Faaliyet gösterdiği ilaç sektörünün doğası gereği eczanelerden tedarikçilere kadar uzanan geniş bir etki alanına sahip olan Şirket, Kurumsal İletişim Bölümü Koordinatörlüğü nde farklı iletişim kanalları oluşturarak paydaşlarını 2021 vizyonu çerçevesinde oluşturduğu hedef ve politikalara ortak etmektedir. Küresel sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sunmayı temel öncellikleri arasında gören Şirket, Etik İlkeler ve Kurumsal Yönetim alanlarında elde ettiği birikim ve uzmanlığı paydaşlarına aktarmayı etik bir sorumluluk olarak görmektedir. Abdi İbrahim Paydaş Haritası Abdi İbrahim Çalışanları: Intranet, Tablet İletişim Platformu, Kurumiçi Dergi, E-Bülten, E-Eğitim, Medikal Bilgi Paylaşımı Toplantıları, Devre ve Yıl Sonu Toplantıları, Sosyal Kulüp Faaliyetleri, Sportif Etkinlikler, Gönüllülük Çalışmaları, Çalışan Bağlılığı Anketi, Öneri Sistemi, Oryantasyon Programı, Kariyer Gelişim Programı, Performans Görüşmeleri Dernekler ve Sivil Toplum Kuruluşları: Proje Ortaklıkları, Üyelikler, Toplantı Katılımları Ecza Depoları: Ziyaretler, Telefon Görüşmeleri, Kurum İtibarı ve Algı Araştırmaları Eczaneler: Tıbbi Tanıtım Temsilci Ziyaretleri, Eczacı Mektupları, Telefon Görüşmeleri, Kurum İtibarı ve Algı Araştırmaları, Diyalog Hattı, Kurumsal Web Sitesi Hekimler: Tıbbi Tanıtım Temsilcileri Ziyaretleri, Bilimsel Toplantılar, Kongreler/ Konferanslar, Paneller, Hekim Mektupları, Kurum İtibarı ve Algı Araştırmaları, Pazar Araştırmaları, Klinik Çalışmalar, Diyalog Hattı, Kurumsal Web Sitesi İlgili Kamu Otoriteleri ve Devlet Kurumları: İlgili Departman Yetkilileri Ziyaretleri, Merkez Ofis Ziyaretleri, Üyelik, Toplantı Katılımları Medya Mensupları: Basın Toplantıları, Basın Bültenleri, Röportajlar, Özel Haber Çalışmaları, Kurum İtibar ve Algı Araştırması Tedarikçiler: Tedarikçi Ziyaretleri, Denetimleri, Değerlendirme Sistemi, Telefon Görüşmeleri Toplum: Toplumsal Katkı Çalışmaları, Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projeleri, Kariyer Günleri, Kurum İtibarı ve Algı Araştırmaları, Kurumsal Web Sitesi, Sosyal Medya İletişim Kanalları

37 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 35 İç Denetim Uygulamaları Abdi İbrahim İç Denetim Müdürlüğü, kontrol süreçlerine değer katmaya odaklanmıştır. Abdi İbrahim bünyesinde 2006 yılından bu yana faaliyet yürüten İç Denetim Müdürlüğü, risk odaklı bir denetim yaklaşımı çerçevesinde risk yönetim, kontrol ve yönetişim süreçlerine değer katmaya odaklanmıştır. Şirket bünyesinde Denetim Komitesi ne bağlı olarak faaliyet yürüten müdürlüğün çalışma esaslarını belirleyen yönetmelik, Yönetim Kurulu onayının ardından Mart 2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Denetim Komitesi nin Görev ve Sorumlulukları Şirket in finansal raporlama sisteminin bütünlüğünü denetlemek, Şirket in efektif, geçerli ve doğru bir muhasebe sistemi geliştirmesine nezaret etmek, Şirket tarafından yıllık dış denetimi yönetmekle görevlendirilmiş denetim firmasının performansını, çalışmasını takip etmek ve değerlendirmek, İç denetim fonksiyonunun performansını değerlendirmek ve çalışmalarını takip etmek, Şirket iç kontrollerinin etkinliğini denetlemek, Şirket in yazılı politika, prosedür ve yasal mevzuata uyumunu denetlemek ve değerlendirmek, Etik uygunluk ve risk yönetimi uygulamalarını denetlemek ve değerlendirmek. İç Denetim Müdürlüğü tarafından denetlenen Etik Kurallar, Abdi İbrahim Personel Yönetmeliği nde yer almaktadır. Bunun yanı sıra, Şirket bünyesinde bir Etik Kurulu oluşturulması yönündeki çalışmalar devam etmektedir.

38 36 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Kalite Politikası Abdi İbrahim, uluslararası kalite standartlarını başarıyla uygulamaya geçirmiştir. Abdi İbrahim; müşteri beklentilerini, yerel ve uluslararası standartları tam olarak karşılayan ve yüksek kaliteli ürünleri ile tanınan bir şirket olmaya devam etmek için sürekli gelişim ilkesini benimsemiştir. Yaratıcı ve yenilikçi yaklaşımları, akılcı ve hızlı uygulamaları, genç, dinamik ve modern ekibi ile Şirket; kalite odaklılık ve müşteri memnuniyeti konularında her zaman sektör liderliğini hedeflemektedir. Bu doğrultuda Abdi İbrahim kalite politikasının temel ilkeleri şunlardır: Abdi İbrahim in temel amacı, yerel ve uluslararası regülasyonlara ve müşteri beklentilerine uygun ürünler üretmek, ürünlerinde kaliteli, etkili ve güvenilir olmaktır. Tüm çalışanlar, sorumlu oldukları alanda uygulanan kalite ve müşteri hizmeti gerekliliklerine uymak, iç ve dış paydaş beklentilerini karşılamak veya aşmak için gereken çabayı göstermeye odaklanmaktadır. Abdi İbrahim, Türkiye de ve uluslararası arenada yüksek kaliteli ürün üretiminde liderliği hedeflemektedir. Abdi İbrahim, akılcı ilaç kullanımı konusunda paydaşlarını bilinçlendirerek toplum sağlığını korumayı ve ülke ekonomisine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Abdi İbrahim, müşteri memnuniyeti, kalite ve hijyen bilincini sürekli eğitimlerle desteklemektedir. Abdi İbrahim, hastalar, sağlık sektörü profesyonelleri, yasal kurumlar, ticari ortaklar, meslektaşlar, fikir liderleri, akademisyenler ve genel kamuoyu dahil olmak üzere tüm paydaşlarını memnun etme ve yüksek kaliteli ürün sağlama sorumluluğunun tam olarak bilincindedir.

39 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 37 Üyelikler Abdi İbrahim, sektörel kuruluşlarda temsiliyet sahibidir. GS1 Ticaretin Küresel Dili Organizasyonu Halkla İlişkiler Derneği İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası İstanbul İhracat Birliği Genel Sekreterliği İstanbul Kimyevi Maddeler ve İhracatçılar Birliği İstanbul Maden ve Metaller İhracatçıları Birliği Genel Sekreterliği İstanbul Sanayi Odası İstanbul Ticaret Borsası İstanbul Ticaret Odası İşte Eşitlik Platformu Kurumsal İletişimciler Derneği Küresel İlkeler Sözleşmesi Türkiye İnsan Yönetimi Derneği Türkiye Sanayi ve İşadamları Derneği World Wide Fund For Nature Türkiye

40 38 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Ödüller ve Başarılar Abdi İbrahim, kesintisiz başarı yolculuğunu ödüllerle pekiştirmeye devam etmektedir Kariyer.net Kurumsal Başarı Ödülü Abdi İbrahim, insan kaynakları alanındaki çalışmaları sebebiyle kariyer.net tarafından düzenlenen yarışmada Kurumsal Başarı Ödülü ne layık görülmüştür İlaç Sanayi İnsana Saygı Ödülü Abdi İbrahim, İlaç Sanayi Sektörü İnsana Saygı Ödülü nü almıştır. Göztepe Rotary Kulübü Meslek Hizmet Ödülü Abdi İbrahim Başkanı Nezih Barut, mesleğindeki başarılı çalışmaları ve liderlik vasıfları nedeniyle Göztepe Rotary Kulübü tarafından Meslek Hizmet Ödülü ne layık görülmüştür Sanayide Enerji Verimliliği Proje Yarışması Enerji Verimliliği Endüstriyel Tesis Dalında Birincilik Abdi İbrahim Üretim Tesisleri, Sanayide Enerji Verimliliği Proje Yarışması nda Enerji Verimliliği Endüstriyel Tesis dalında birincilik ödülünü almıştır. Bunun yanı sıra, Abdi İbrahim Üretim Tesisleri, Sanayide Enerji Verimliliği Proje Yarışması nda, Enerji Tüketimi TEP olan tesisler kategorisinde En Başarılı Enerji Verimliliği Uygulama Projesi üçüncülük ödülünü almıştır. Kariyer.net İnsana Saygı Ödülü Abdi İbrahim, başvuru yanıtlama oranı en yüksek firmalar arasına girerek kariyer.net İnsana Saygı Ödülü nü almıştır. Edu Plus 4. Liderlik Zirvesi Yıllın Lideri Ödülü Abdi İbrahim Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut, Edu Plus tarafından düzenlenen 4. Liderlik Zirvesi nde Yılın Lideri Ödülü nü almıştır. Toplum Gönüllüleri Vakfı Teşekkür Plaketi Yönetim Kurulu ve İcra Kurulu Üyesi Cenan Esirtgen, Toplum Gönüllüleri Vakfı nın 5. kuruluş yıl dönümü etkinliğine yaptığı katkılar nedeniyle teşekkür plaketi almıştır Danimarka İhracat Birliği Prens Henrik Onur Nişanı Abdi İbrahim Başkanı Nezih Barut, Danimarka İhracat Birliği tarafından verilen Prens Henrik Onur Nişanı nı alan ilk Türk olmuştur Edu Plus 8. Yönetim Zirvesi Onur Ödül Abdi İbrahim, Edu Plus 8. Yönetim Zirvesi Onur Ödülü nü almıştır İhracatın Yıldızları Yarışması Kararlı Ar-Ge Ödülü Abdi İbrahim, İhracatın Yıldızları Yarışması nda Kararlı Ar-Ge Ödülü nü almıştır Azerbaycan Yılın Şirketi Yarışması Yılın İlaç Firması Abdi İbrahim, Azerbaycan ın başkenti Bakü de düzenlenen Yılın Şirketi yarışmasında Yılın İlaç Firması Ödülü nü almıştır. Avrupa İş Ödülleri Ruban D Honneur Ödülü Abdi İbrahim, Avrupa iş dünyasının en prestijli ödülleri arasında yer alan 2011 Avrupa İş Ödülleri nde (European Business Awards) UKTI Yenilikçilik Ödülleri (The UKTI Award for Innovation) Kategorisi nde Ruban D Honneur ödülüne layık görülmüştür. Altın Havan İlaç ve Eczacılık Sektörü Başarı Ödülleri Sanayi Ar-Ge Ödülü Abdi İbrahim, Altın Havan-2011 Yılı İlaç ve Eczacılık Sektörü Başarı Ödülleri nde, Sanayi Ar-Ge Ödülü ne değer görülmüştür.

41 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Farmaskop Ulusal Sağlık İletişimi Yarışması En iyi Bilinçlendirme-Farkındalık, En iyi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kategorilerinde Başarı Ödülü Abdi İbrahim tarafından düzenlenen Akılcı İlaç Kampanyası, Farmaskop Ulusal Sağlık İletişimi Ödülleri nde En iyi Bilinçlendirme- Farkındalık Kampanyası kategorisinde birincilik, En iyi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kampanyası kategorisinde ise Başarı Ödülü almıştır. Kampanyalar kategorisinde yarışan tüm rakiplerini geride bırakarak Büyük Ödül ün de (Best of Best) sahibi olan kampanya, Altın Havan Ödülleri nde de Yılın Sosyal Sorumluluk Projesi ödülünün sahibi olmuştur. Türkiye İtibar Araştırması 2012 İlaç Sektörü İtibar Sıralamasında Birincilik Abdi İbrahim, RepMan İtibar Araştırmaları Merkezi nin, GfK Türkiye sponsorluğunda yedi coğrafi bölgede, 15 ilde, kişi ile yüz yüze görüşme yöntemi ile gerçekleştirdiği itibar araştırması sonuçlarına göre ilaç sektöründe en itibarlı şirket sıralamasında birinci sırada yer almıştır. 12. Altın Pusula Ödülleri Kurumsal Sorumluluk, Sağlık ve Sponsorluk İletişimi, Kültür-Sanat Ödülleri Abdi İbrahim, Akılcı İlaç Kullanımı Kampanyası ve Van Gogh Alive Dijital Sanat Sergisi projeleri ile Türkiye Halkla İlişkiler Derneği (TÜHİD) tarafından, 12. si gerçekleştirilen Altın Pusula Halkla İlişkiler Ödülleri nde Kurumsal Sorumluluk-Sağlık ve Sponsorluk İletişimi- Kültür Sanat kategorilerinde ödüllerin sahibi olmuştur. Superbrands (Süper Markalar) Türkiye Listesi nde Yer Alan Tek İlaç Şirketi Abdi İbrahim, dünyada 87 ülkede düzenlenen Superbrands (Süper Markalar) araştırmasının 2012 yılı ayağında 159 şirketi kapsayan Türkiye Listesi ne giren tek ilaç şirketi olmuştur. Araştırma şirketi Nielsen in ölçümlerinin yanı sıra iş dünyası ve özellikle marka konusuyla ilişkili sivil toplum kuruluşlarının yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda oluşturulan listede, şirketlerin büyüklüğü ile teknoloji yatırımları, iş gücü kalitesi, yaratıcılığı, markalaşmaya yaptığı yatırım ve marka devamlılığı, sosyal sorumluluk projelerine katkısı, çevre duyarlılığı, etik değerlere uyma ve vergi sıralamasındaki yeri dikkate alınmaktadır. Fortune 500 Türkiye Sıralaması Türkiye nin 78. En Değerli Markası Fortune Türkiye Dergisi tarafından düzenlenen Türkiye nin En Büyük 500 Markası 2012 sıralamasında, Abdi İbrahim 78. sırada yer almıştır. Kariyer.net İnsana Saygı Ödülü Abdi İbrahim, insan kaynakları platformu Kariyer.net tarafından düzenlenen İnsana Saygı Ödülü ne 2008,2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında değer bulunmuştur. Kalite ve Ticari Prestij Avrupa Yarışması Altın Ödül Abdi İbrahim, Avrupa da kalite ve mükemmeliyetçilik alanında kendini göstermiş firmaları ödüllendirmek amacıyla her sene Association of Otherways (OMAC) tarafından organize edilen Kalite ve Ticari Prestij Avrupa Altın Ödülü nün sahibi olmuştur. Business Initiative Directions (B.I.D.) Ödülleri IQS Uluslararası Toplam Kalite Yönetimi Katılım Ödülü Abdi İbrahim; başarılarla dolu 100. yılını, Business Initiative Directions (B.I.D.) Ödülleri nde Altın Kategori de yarışarak aldığı Uluslararası Toplam Kalite Yönetimi Ödülü ile taçlandırmıştır. Abdi İbrahim 2012 yılında B.I.D. tarafından Toplam Kalite Yönetimi dalında altın kategoride ve OMAC (Otherways Management Association Club) tarafından Altın Avrupa Kalite ve Ticari Prestij ödülüne layık bulunmuştur. B.I.D. tarafından 2011 yılında 117 farklı ülkeden, alanlarında lider olan şirketlerin değerlendirildiği ve bağımsız komisyonlar tarafından yapılan kapalı oylama sonucunda, Abdi İbrahim, International Quality Summit (IQS- Uluslararası Kalite Zirvesi) kriterleri çerçevesinde, Gold Kategori alanında Toplam Kalite Yönetimi ödülünü almaya layık bulunmuştur. CIO Yarışması En Yenilikçi Proje Ödülü Abdi İbrahim, toplam 128 projenin başvurduğu ve sadece 42 projenin ön elemeyi geçebildiği CIO ödüllerinde projesi ile sağlık alanındaki En Yenilikçi Proje ödülüne layık görülmüştür. 19 Kasım 2012 de kullanıma açılarak Aile Hekimlerini dijital dünyada buluşturan ve kısa sürede iki bin üyeye ulaşarak önemli bir başarı elde eden yılında üçüncüsü gerçekleştirilen CIO Ödül Töreni nde aldığı ödülle başarısını perçinlemiştir.

42 40 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU

43 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 41 Ekonomiye Sağlanan Katma Değer Başlıca Finansal ve Operasyonel Göstergeler Üretim Satış ve Pazarlama Lojistik İş Geliştirme Ar-Ge Yatırımlar Fikri Sinai Mülkiyet Hakları Devlet Teşvikleri

44 42 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Ekonomiye Sağlanan Katma Değer Abdi İbrahim, 2012 yılında da %8 yurt içi pazar payı ile sektör lideri olmuştur. Anahtar Performans Göstergeleri (KPI) Hedef Gerçekleşen Türkiye nin gelişimine ivme kazandırmak 2012 yılında ödenen toplam vergi tutarı: 146 milyon TL Türkiye nin rekabet gücünün artırılmasına katkı sunmak Ar-Ge çalışmalarıyla iş süreçlerinden elde edilen katma değeri yükseltmek Türkiye nin kalkınma hedefleriyle uyumlu çalışmalar yürütmek Ürün portföyünü referans ilaçlarla zenginleştirmek Başvurusu yapılan toplam patent adedi: yılı Ar-Ge bütçesi: 45 milyon TL TÜBİTAK ile ortaklaşa yürütülen proje sayısı: yılsonu itibarıyla 150 marka ve 360 dan fazla üründen oluşan portföy

45 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 43 Başlıca Finansal ve Operasyonel Göstergeler Abdi İbrahim, toplam kutu satışını 2012 yılında 227 milyon adede yükseltmiştir. Abdi İbrahim, 2003 yılından bu yana ciro ve kutu satışı bakımında yurt içi pazarda lider konumundadır Toplam Satışlar (Milyon Kutu) 175,8 177,3 157,9 177,3 205,7 227,1 Ciro (Milyon ABD Doları) 805,2 848,7 760,6 895,6 852,6 804 İhracat (Milyon ABD Doları) 19,3 29,5 25,3 30,9 26,8 30,8 Pazar Payı (%) 7,2 7 6,9 6,9 7,9 8 Yatırımlar (Milyon ABD Doları) 40,9 18,1 22,8 18,8 17,9 15,5 Küresel piyasalarda devam eden durgunluğa rağmen Abdi İbrahim, 2012 yılında yaklaşık 146 milyon TL düzeyinde vergi ödeyerek Türk ekonomisine olan güçlü desteğini sürdürmüştür (Bin TL) 2012 (Bin TL) Ödenen Vergi ve Yasal Yükümlülükler Kurumlar Vergisi Gelir Vergisi Katma Değer Vergisi (KDV) Damga Vergisi Reklam ve İlan Vergisi Emlak Vergisi Sosyal Güvenlik Kesintileri

46 44 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Üretim Abdi İbrahim, modern üretim teknolojisiyle iş süreçlerinde fark yaratmaktadır. Abdi İbrahim in ürün portföyü, lisanslı referans ilaç ve eşdeğer ilaçlardan oluşmaktadır. Şirket, üretim faaliyetlerini İstanbul Esenyurt ta 87 bin m 2 alan üzerine kurulu, 27 bin m 2 kapalı alana sahip tesislerinde gerçekleştirmektedir. 100 milyon ABD doları yatırımla, dünyanın en ileri teknolojileri kullanılarak hizmete açılan tesisler, yıllık 350 milyon kutu üretim kapasitesine sahiptir. Modern ve çevre dostu teknolojilerin kullanıldığı, yüksek kalitede ilaç üretiminin gerçekleştirildiği tesisler, otoriteler tarafından dünya çapında örnek olarak gösterilmektedir. Katı, yarı-katı ve likit formlarda üretim yapılan Abdi İbrahim üretim tesislerinde, tüm üretim süreçleri, alanında uzman yaklaşık 500 kişilik bir ekip tarafından yürütülmektedir. Faaliyet gösterdiği sektörün toplumsal yönünü gözeterek hareket eden Şirket, üretim sürecinin her aşamasını yüksek kalite standartları çerçevesinde yürütmektedir. Avrupa ve dünyada ilaç üretimi konusunda lider olan ülke otoriteleri ve firmaları tarafından denetlenen ve onaylanan üretim tesislerinde, dünya çapında bilinen markalara ait son teknoloji ile donatılmış, yüksek hıza sahip üretim ve ambalaj makineleri kullanılmaktadır. Üretim prosesleri, hem teknolojik yatırımlar, hem de izlenebilirliği ve verimliliği artırıcı otomasyon sistemleri ile sürekli geliştirilmektedir. Bu gelişime paralel olarak sürekli iyileştirme iş modelinin tüm fabrika personeli tarafından benimsenmesi sayesinde, 2012 yılında üretilen ürün miktarı 194 milyon kutu ile 100 yılın en yüksek seviyesine ulaşırken, üretim verimliliğinde %9 artış sağlanmış, kutu başı maliyet, hedefin %3 altında gerçekleşmiştir yılı içerisinde, katı formlarda yapılan üretimin %10 u, likit ve yarı katı formlarda yapılan üretimin %14 ü dünyanın önde gelen ilaç kuruluşları için fason olarak üretilmiştir. Müşteri firma ve otorite denetimleri Modern Abdi İbrahim üretim tesisleri, 2001 yılından bu yana 48 i yerli ve yabancı müşteri ve 26 sı ulusal ve uluslararası otoriteler olmak üzere 74 kez denetlenmiş ve başarılı bulunmuştur yılında sağlık otoriteleri ve müşteri firmalar tarafından aşağıdaki denetimler başarıyla geçilmiştir. Denetim Tarihi Denetleyen Kurum 17 Ocak 2012 Alvogen, Amerika Birleşik Devletleri 6 Şubat 2012 Serb, Fransa Şubat 2012 Teva, İsrail 6 Nisan 2012 Moldovya Sağlık Otoritesi 17 Mayıs 2012 Apotex Inc., Kanada 17 Temmuz 2012 Unither, Fransa Ağustos 2012 ICN, Polonya 5-6 Eylül 2012 Astra Zeneca, İngiltere 11 Eylül 2012 Actavis, Türkiye 2 Ekim 2012 Leo Pharma, Danimarka Kasım 2012 Servier, Fransa 3 Aralık 2012 Five Pharma, İrlanda 12 Aralık 2012 Stada, Almanya

47 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 45

48 46 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU ABDİ ABDİ İBRAHİM İBRAHİM 2012 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 46 Satış ve Pazarlama Abdi İbrahim saha ekibi, Türkiye nin dört bir yanında faaliyet yürütmektedir. 160 marka ve 350 ye yakın ürünle sektörün en gelişmiş portföyünün tıbbi tanıtım ve satış faaliyetlerini yürüten Abdi İbrahim, kutu satışı ve ciro bazında 2003 yılından bu yana sektör lideri konumundadır. Türkiye çapında organize olmuş, yaklaşık 2 bin kişilik bir saha ekibine sahip olan Şirket, tıp alanındaki güncel gelişmeler ışığında zenginleştirilen ürün portföyünü sağlık sektörünün hizmetine sunmaktadır. Vizyonundaki global bir oyuncu olmak ilkesini temel prensiplerinden biri olarak kabul eden Abdi İbrahim, yurt içindeki başarılarıyla yetinmemiş, büyümesini uluslararası pazarlarda da sürdürmüştür. Yurt dışı hedef pazarlar olarak Avrupa, Kanada, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Balkanlar, Orta Doğu - Kuzey Afrika (MENA) bölgelerine odaklanan Şirket, bir yandan distribütörler kanalı ile ihracat hacmini hızla artırırken, bir yandan da Cezayir, Kazakistan, Irak, Azerbaycan ve Gürcistan daki teşkilatları ile bu ülkelerdeki ürün sayısını ve iş hacmini de artırmaktadır. Distribütör Kanalıyla Faaliyet Gösterilen Ülkeler Afganistan Libya Türkmenistan Irak Bosna Kanada Moldovya Uganda Yemen Kosova Belçika Sudan Arnavutluk Suudi Arabistan İngiltere Hollanda Fransa Şirket, 2013 yılı itibarıyla pazarlama ve satış organizasyonunda yeni bir yapılanmaya giderek daha dinamik ve çevik bir yapıya kavuşmuştur. Bu doğrultuda, ürünler; Sağlık Ürünleri, Temel Ürünler ve Kronik Ürünler olmak üzere üç temel grup altında toplanmış, her grup için organizasyonel verimliliği üst seviyelere çıkaracak ayrı bir iş modeli benimsenmiştir. Sadece yaygın görülen hastalıklara değil nadir görülen hastalıklara da konsantre olan bir hizmet anlayışı ile çalışılmaktadır. Bunu yaparken ilaç gibi stratejik bir faaliyet konusunda hekimlerin ve hastaların tedavi bakımından dışa bağımlılığını azaltmayı da amaç edinen Abdi İbrahim, uygulamaya koyduğu projeler sayesinde hekimlerin global anlamda en güncel bilimsel veri ve metotlarla buluşmasına katkıda bulunmaktadır. Webcast benzeri uygulamalarla yüksek teknolojiyi etkin bir şekilde kullanarak hekimlerin bilgiye ulaşmaları hızlandırılmaktadır. Tedavilerin standardize edilmesine, hastalık bazında tedavi protokolleri ve konsensüs raporları oluşturulmasına destek verilmektedir. Medikomarketing yaklaşımı ile tıp etiğinin desteklenmesinde öncülük eden Şirket, tedavi alanlarına ve hastalıklara spesifik internet siteleri ile doktor, hasta ve hasta yakınlarının eğitimine katkıda bulunmaktadır. Bu sitelerden bazıları saygın ve bağımsız denetçi kuruluşlar tarafından ödüllerle onurlandırılmıştır yılında oluşturulan Sağlık Ürünleri Kategorisi nin ilk markaları ürün portföyüne katılmış, Bruno, YOUPLUS ve AİD markaları eczane raflarındaki yerini almıştır. Lisans Verilen Ülkeler Tunus AB Ülkeleri Venezuela Fas İsviçre Lübnan Ukrayna Rusya Körfez Arap Ülkeleri Birliği Konseyi Güney Afrika Beyaz Rusya Balkanlar

49 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 47 Lojistik Faaliyetleri Abdi İbrahim Lojistik Merkezi, 22 bin m 2 kapalı alan üzerinde faaliyet yürütmektedir yılında 35 milyon ABD dolarlık yatırımla faaliyete geçen Abdi İbrahim Lojistik Merkezi, 22 bin m 2 kapalı alana sahiptir. Lojistikte teknolojinin ulaştığı son noktayı temsil eden Merkez de malzeme hareketleri dâhil tüm işlemler bilgisayar kontrolünde el değmeden gerçekleştirilmekte, manuel depolara göre daha az alanda daha fazla malzeme stoklanabilmektedir. Bina izleme sistemi ile 7/24 sıcaklık ve nem değerleri kontrol altında tutulan Merkez de, günde ortalama palet hareket görmektedir.lojistik Merkezi nde 2012 yılında 34 farklı ülkeye 3 bini aşkın palet ihraç edilmiş, 15 fason firmaya 13 binin üzerinde palet sevk edilmiştir. Yıl içinde mamul depoya (Zet depo) ise yaklaşık 41 bin palet gönderilmiştir yılı boyunca Lojistik Merkezi ne iç piyasadan ve ithal olarak toplamda palet hammadde, palet ambalaj malzemesi ve palet mamul alınarak sisteme girişleri yapılmıştır.bitmiş ürünlerin depolandığı Zet Depo da toplam 24 bin m 2 lik kapalı alan kullanılmaktadır. Depoda, 900 paletlik Karantina Depo, adetlik Satış Depo, 362 paletlik Promosyon Depo ve 123 paletlik Numune Depo bulunmaktadır. Bu depodan günde ortalama 770 bin kutu (yaklaşık koli) sevkiyat yapılmaktadır. Yapımı planlanan onkoloji, efervasan ve steril damla üretim tesisleri projeleri kapsamında Lojistik Merkezi nin genel yapısı yeniden organize edilecektir.

50 48 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU İş Geliştirme İş Geliştirme Bölümü, Abdi İbrahim in ürün yelpazesini genişletmeye odaklanmıştır. İş Geliştirme Abdi İbrahim in hedefi, Türkiye deki liderliğini korurken, hızlı büyümesini sürdürerek küresel bir oyuncu olmaktır. Bu hedef doğrultusunda, İş Geliştirme Bölümü, Abdi İbrahim in ürün yelpazesini genişletmeye ve zenginleştirmeye odaklanmıştır. Şirket, temel ilgi alanları olan merkezi sinir sistemi, kardiyovasküler sistem, üriner sistem, hormon tedavisi, solunum sistemi (astım/koah dâhil), onkoloji, sindirim sistemi, metabolizma (osteoporoz, diyabet ve obezite dâhil) ve yaşam kalitesini yükselten diğer ürünlerde yenilikçi tedavileri geliştirmek adına, aktif olarak lisans anlaşmaları aramaktadır. Birçok uluslararası firma, ilaçlarının üretimi, pazarlaması ve dağıtımı için Abdi İbrahim e güven duymaktadır. Paydaşlarımızın bu güveni, Abdi İbrahim in tüm projelerine yansıttığı hızı, kararlılığı ve esnekliği kadar, pazar bilgisine, ticari deneyimine ve gerçekleştirdiği her işle kanıtlamış olduğu başarısına dayanmaktadır. Hemen her aşamada, temel alanlardaki tüm farmasötik ürünler Abdi İbrahim in ilgi alanını oluşturmaktadır. İş Geliştirme Bölümü nün faaliyetleri; lisanslı referans ilaçların yanı sıra eşdeğer ve OTC ürünleri de kapsamaktadır. Abdi İbrahim; işin hızlı büyümesi, Türkiye pazarına verimli giriş yapılması ve istikrarlı kaynaktan sürdürülebilir kâr sağlanması için doğru bir iş ortağı olarak yer almaktadır. Abdi İbrahim, lisanslı ürünler ve Ar-Ge Merkezi nin ürün geliştirme alanındaki başarısıyla elde ettiği deneyimleri aracılığıyla, fikir liderleri ve sağlık uzman dernekleri ile de sağlam ve etkin ilişkiler kurmuştur.

51 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 49 Ar-Ge Abdi İbrahim, ürün geliştirme alanındaki yetkinliğiyle ön plana çıkmaktadır. Abdi İbrahim, bilimsel bilginin insan sağlığına yönelik kaliteli ve ekonomik çözümlere dönüştürülmesinin, gelişimin ve inovasyonun temel belirleyicisi olarak Ar-Ge çalışmalarını görmektedir. Kurulduğu günden bu yana Ar-Ge Kültürü ne sahip olan Şirket, Türkiye de bu kültürün yaygınlaşmasında önemli roller üstlenmiştir. Bir dünya markası olma bilinciyle hareket eden Abdi İbrahim, Türkiye nin akredite olmuş ilk ve en büyük ilaç Ar-Ge Merkezi nin sahibidir. Uzun vadeli global iş hedeflerini yenilikçi yaklaşımlarla hayata geçirmeye odaklanan Şirket, bu hedef doğrultusunda yıllık cirosunun yaklaşık %5 ini Ar-Ge faaliyetlerine ayırmaktadır yılında yaklaşık 6 milyon TL olan Ar-Ge bütçesi, 2012 yılında yaklaşık 45 milyon TL ye ulaşmıştır. Farklı bilim ve teknoloji alanlarında deneyim ve uzmanlığa sahip Merkez de 150 ye yakın araştırmacı, referans, eşdeğer ve süperjenerik ilaç üretimi alanında inovasyon çalışmaları yürütmektedir. Artan Ar-Ge harcamalarının rakam olarak algılanmasının ötesinde, Ar-Ge Merkezi nde yürütülen faaliyetlerin inovasyon seviyelerinin ve projelerin zorluk dereceleri de orantısal olarak artmaktadır. Ar-Ge yoğunluğunun bu denli artabilmesinde 5746 no lu Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile sağlanan teşvik ve muafiyetler, TÜBİTAK destekleri ve diğer ulusal desteklerin önemli payı olmuştur. Abdi İbrahim sürdürülebilir rekabet için inovasyonun lokomotifi olarak da Ar-Ge yatırımlarını görmektedir. Ar-Ge Merkezi nde yenilikçi ilaçlara önem verilmekte ve bu alanda geliştirme çalışmaları yürütülmektedir. Değer katılmış süper-jenerik ilaçlar geliştirerek bunları patentler ile korumak ve yurt dışı pazarlarda rekabet avantajı kazanmak için çalışılmaktadır. Bu sayede ulusal ilaç endüstrisinin dışa açılmasında katma değerli ürünlerle ihracat şansı artırılmaktadır. Şirket, yürüttüğü Ar-Ge faaliyetleriyle; yenilikçi ürünler geliştirmeyi, biyoeşdeğerlik çalışmalarında yüksek başarı oranı yakalamayı, eşdeğer ürün geliştirme süreçlerini hızlandırmayı, gerek Türkiye gerekse Avrupa için Ortak Teknik Doküman (CTD) dosyalarının hazırlanmasını ve değer katılmış ürünler geliştirmeyi hedeflemektedir. Şirket içinde yürütülen projelere ek olarak, yurt içi ve yurt dışındaki bilimsel kuruluşlarla da ortak projeler yapılarak know-how transferi gerçekleştirmektedir. Ar-Ge Merkezi nde yürütülmüş/yürütülmekte olan yenilikçi projelerden toplam 20 si uluslararası düzeyde yenilikçi bulunmuş ve bu bağlamda TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından desteklenmeye layık görülmüştür. Abdi İbrahim, 93 patent başvurusu ile de ulusal ilaç endüstrisinin lider firmalarındandır. Abdi İbrahim sürdürülebilir rekabet için inovasyonu, inovasyonun lokomotifi olarak da Ar-Ge yatırımlarını ve nitelikli araştırmacı istihdamı görmektedir.

52 50 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Yatırımlar Abdi İbrahim, teknoloji yatırımlarına aralıksız devam etmektedir. Abdi İbrahim, global bir oyuncu olma vizyonu doğrultusunda yatırımlar gerçekleştirmektedir yılından bu yana gerçekleştirdiği yatırım bedeli 240 milyon ABD dolarını bulan Abdi İbrahim, küresel ölçekteki yatırımları sayesinde uluslararası alanda tercih edilen şirketler arasına girmiştir yılında global oyuncu olma yolunda atılan en önemli adımlardan biri, Kazakistan ın üçüncü büyük ilaç üreticisi Global Pharm LLP nin %60 hissesinin satın alınması olmuştur. Varılan anlaşma gereği, Kazakistan ın başkenti Almaata da 60 milyon ABD doları yatırımla bir ilaç fabrikası kurulması kararı alınmıştır. Fabrikanın 2014 yılı dördüncü çeyrekte üretime başlaması planlanmaktadır. Şirket bu önemli satın alma adımının yanı sıra, stratejik planı kapsamında önceliklendirdiği ülkelerdeki hedeflerine doğru uygun adımlar atmayı sürdürecektir yılından beri Türkiye de ilaç sektörünün liderliğini elinde bulunduran Abdi İbrahim, 2012 yılında da bu konumunu pekiştirecek yatırımlara devam etmiştir. Bu çerçevede gerçekleştirilen yatırımlardan biri, onkoloji üretim tesisleridir yılı sonunda tamamlanması planlanan tesiste enjektabl ve oral katı formların üretimi planlanmaktadır. Efervesan ve İnhaler (kuru toz inhalasyon) için üretim sahaları inşaatına da yine 2012 yılında başlanmıştır yılında kapasite artırımına yönelik yatırımlar da sürmüş, yapılan makine yatırımları ile granülasyon kapasitesi %30, tablet baskı kapasitesi %10 artırılmış, bu yatırımlar sayesinde çift katlı tablet üretimi sağlanmıştır. Yeni Ar-Ge ofisleri ve fabrika ofis alanları ile çalışanlara daha verimli bir çalışma ortamı sağlanmış, ilaç takip sistemi ikinci faz yatırımlarının tamamlanmasıyla, süreçler daha etkin yönetilmeye başlanmıştır. Tüm faaliyetlerini yaşadığımız dünyaya ve topluma karşı sorumluluk bilinci içinde yürüten Abdi İbrahim, 2012 yılı içerisinde gerçekleştirdiği yatırımlarla arıtma tesislerinin teknolojisini yenilemiş ve kapasitesini artırmıştır. Yine gerçekleştirilen yatırımlar sayesinde çamur atık miktarı %95 oranında azaltılmış ve çıkış suyu kalitesi yükseltilmiştir. Yıllar İtibarıyla Yatırım Tutarları (Milyon ABD Doları) Yatırım Tutarı 35,0 40,9 18,1 22,8 18,8 17,9 15,5

53 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 51 Fikri Sınai Mülkiyet Hakları Yürütmekte olduğu yenilikçi projelerin çıktıları için Abdi İbrahim, 2012 yılsonu itibarıyla gerçekleştirdiği 93 patent başvurusu ile ulusal ilaç endüstrisindeki öncü konumunu pekiştirmiştir. Devlet Teşvikleri Abdi İbrahim Ar-Ge Merkezi, 5746 Sayılı Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında sunulan teşvik ve muafiyetlerin yanı sıra TÜBİTAK/TEYDEB ulusal desteklerinden etkin bir şekilde yararlanmaktadır. Bu projeler kapsamında Şirket, 2011 yılında 3,43 milyon TL, 2012 yılında ise 2,05 milyon TL destek almıştır. Böylece, yürütülmekte olan projelerin finansal riskleri minimize edilmiştir. Kamu kuruluşlarıyla gerçekleştirilen işbirliği süreci, genç uzmanların proje yönetim deneyimi kazanması açısından da önemli katkılar sağlamaktadır.

54 52 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU

55 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 53 İşgücü ve İnsan Hakları İnsan Kaynakları Stratejisi İnsana Verilen Değer ve Katılımcı Yönetim Kariyer ve Kişisel Gelişim Bilgi Paylaşımı ve Takdir Çalışma Koşulları ve Ücret Politikası İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları İnsan Kaynakları Göstergeleri

56 54 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU İş Gücü ve İnsan Kaynakları Abdi İbrahim, sürekli eğitim programlarıyla insan kaynağı yetkinliğini güncel kılmaktadır. Anahtar Performans Göstergeleri (KPI) Hedef 2021 vizyonu çerçevesinde performans kültürü anlayışını organizasyon yapısının tüm katmanlarında tesis etmek Farklı iç iletişim kanalları oluşturarak iş geliştirme faaliyetlerine çalışan katılımını teşvik etmek Eğitim programları aracılığıyla çalışan yetkinliğini artırmak Üretim tesisleri ve lojistik merkezinde evrensel standartlarda İSG uygulamaları oluşturarak riskleri bertaraf etmek Kadın istihdamını ve fırsat eşitliğini teşvik etmek Gerçekleşen Performans kültürü alanında eğitim alan toplam çalışan sayısı: 352 AİDEA Öneri Sistemi kapsamında uygulamaya koyulan çalışan öneri sayısı: 40 Çalışan -başına düşen İSG Eğitim Süresi: 3,7 saat/adam 2012 yılı kaza sıklık oranı:%1,11 Abdi İbrahim Genel Merkezi nde kadın çalışan istihdam oranı:%56

57 ABDİ ABDİ İBRAHİM İBRAHİM 2012 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 55

58 56 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU İnsan Kaynakları Stratejisi Abdi İbrahim in performans kültürü, çalışanlara gelişim imkânları sunmaktadır. Abdi İbrahim, insan kaynakları stratejisini tüm iş süreçleri açısından kilit önem taşıyan bir araç olarak görmektedir. Şirket in 2021 vizyonu doğrultusunda 2011 yılında hazırlanan 10 yıllık insan kaynakları stratejisi aşağıda belirtilen dört politikadan oluşmaktadır. Stratejik Uygulama Sürecine Katkı Sağlamak Bu politika, hem Türkiye de, hem de Uluslararası Pazarlar da 10 yıllık hedefin daha kısa vadeli gelişim hedefleri haline getirilmesi için iş birimleri arasında koordinasyonun sağlanması, gelişimin raporlaması, organizasyonel gelişim, insan kaynakları planlama gibi süreçleri içermektedir. Performans Kültürünü Hayata Geçirmek Abdi İbrahim için belirlenen 10 yıllık hedeflerin orta ve kısa vadede somut ve ölçülebilir hedeflere indirgenmesini ve bireysel bazda takip edilmesini amaçlayan bu politika, sürekli gözlem, gerekli alanlarda geribildirim ve gelişim sağlamak ve başarının ödüllendirilmesi süreçlerini kapsamaktadır. Yetenek Yönetimi Süreçlerini Hayata Geçirmek İnsan kaynakları alanındaki hedeflerin gerçekleşmesinde çalışanlara büyük bir önem atfeden Abdi İbrahim, bu politika aracılığıyla kurum içi mevcut bilgi birikimi ve tecrübeyi yeni nesillere yaymayı, geliştirilmesi gereken yeni beceri ve yetkinlikleri kurum bünyesine entegre etmeyi, böylece Şirket in 2021 vizyonuna uygun yönetici kadrolarının hazırlanmasını hedeflemektedir. Çalışan Bağlılığını Sürekli Kılmak Abdi İbrahim in her alanda belirlediği hedeflerin ancak çalışanların gönülden katkısıyla gerçekleşebileceğine inanan Abdi İbrahim, bu politika aracılığıyla hem çalışanlarına iş süreçlerinde sorumluluk vermeyi, hem de alınan geribildirimler neticesinde yönetsel iyileştirmeler gerçekleştirmeyi planlamaktadır. Aynı politikanın bir parçası olarak Abdi İbrahim; işçi sağlığı ve güvenliği, çevresel duyarlılık ve kaynak verimliliği alanlarında çalışmalar yürüterek toplumsal sorumluluklarını da eksiksiz bir biçimde yerine getirmektedir.

59 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 57 İnsana Verilen Değer ve Katılımcı Yönetim AİDEA Öneri Sistemi aracılığıyla çalışanların iş süreçlerine katkı sunması teşvik edilmektedir. AİDEA Abdi İbrahim, Mart 2011 tarihinde uygulamaya koyduğu AİDEA Öneri Sistemi aracılığıyla, çalışanların fikir ve önerileri ile karar mekanizmasının bir parçası olarak Şirket in sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağladığı, açık iletişimi destekleyen bir çalışma ortamı yaratmayı hedeflemiştir. Bugüne kadar 300 adet çalışan önerisi alan AİDEA aracılığıyla yaklaşık 40 adet proje uygulamaya konmuştur. Bu projeler sonucunda elde edilen tasarruf TL yi aşmıştır. Bu tasarrufun %5 i de öneri veren çalışanlara ödül olarak yansıtılmıştır. Çalışanları teşvik etmek amacıyla öneri ve fikirlere yönelik takdir mekanizmaları geliştiren Şirket in, Öneri Sistemi kapsamında çalışan katkısı beklediği başlıca konular şunlardır: Ciro/Kâr Artışı Maliyet/Gider Düşüşü Müşteri Memnuniyeti Çalışan Bağlılığı ve Motivasyonu Süreç İyileştirme Çevre ve Topluma Katkı Abdi İbrahim bünyesinde 2009 yılından bu yana uygulanmakta olan çalışan bağlılığı anketiyle, daha iyi iş sonuçları üretebilmek ve performansı yükseltebilmek için, çalışan bağlılığı seviyesinin ölçümlenmesi hedeflenmektedir. Şirketlerin en önemli aktifleri konumunda olan markaların ve dağıtım kanallarından elde edilen katma değerin artırılmasında çalışan bağlılığının artırılması hayati önem taşımaktadır yılından itibaren Abdi İbrahim bünyesinde yürütülen anketler çerçevesinde çalışan aidiyetini artırmaya yönelik çeşitli uygulamalar devreye alınmış, bu uygulamaları daha sistematik hale getirmek için Bence Abdi İbrahim projesinin temelleri atılmıştır. Çalışan Bağlılığı Projesi: Bence Abdi İbrahim Abdi İbrahim Türkiye Saha Genel Müdürlük Teknik (Genel Müdürlük) Abdi İbrahim Ülkeler _

60 58 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU İnsana Verilen Değer ve Katılımcı Yönetim Sürdürülebilirlik Yönetim Kurulu (CEO, Denetim, Hukuk, İnsan Kaynakları, Kurumsal İletişim, Üretim, Ar-Ge) Lansman (Haziran 2012) Çalıştay ve Takip (Eylül 2012) İletişim (Eylül 2012) Anket (Ocak 2013) Abdi İbrahim İlaç Bağlılık Anlayışı ve Bağlılığı Artıracak Karar ve Aksiyonlar Birim Karar ve Aksiyonları Cesaretlendirme, Takip, Motive Etme Birey Takım Organizasyon Anlamlandırma Farkındalık Harekete Geçirme Bağlılık Sonuçları ve Performans Çalışan bağlılığını her şeyin üstüne koyan bir yaklaşım çerçevesinde oluşturulan Bence Abdi İbrahim projesiyle çalışanların Bence lerinin dinlenerek ortak akılla Bizce ye çevrilmesi ve bu doğrultuda aksiyonların alınması amaçlanmıştır. Yöneticilerin bu konudaki katkısı ve rolünü ön plana çıkartan lansman ve eğitim çalışmalarıyla başlayan proje, bölümler bazında yapılan çalıştaylarla devam etmiştir. Bu çalıştaylarda hedef, bölümün kendi bağlılık sorumluluğunu üstlenmesi ve bu yönde aksiyon almasını sağlamaktır. Bunun yanı sıra kurumsal düzeydeki beklentiler de toplanarak Üst Yönetim e raporlanmakta ve takibi yapılmaktadır. Bunun yanı sıra, aksiyona geçen ve geçemeyen beklentilerin çalışan geri bildirimi sağlanmaktadır. Bence Abdi İbrahim Projesi kapsamında, Ocak 2014 tarihinde yeni bir çalışan bağlılık anketi düzenlenmesi planlanmaktadır.

61 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 59 Kariyer ve Kişisel Gelişim Abdi İbrahim, çalışanlarına yönelik bireysel kariyer gelişim imkanları sunmaktadır. Abdi İbrahim Performans Kültürü Abdi İbrahim, 2008 yılından bu yana performans kültürünü geliştirmek için yoğun çaba sarf etmektedir. Bu amaç doğrultusunda Üst Yönetim nezdinde gerçekleştirilen toplantılar neticesinde gelişim alanları olarak aşağıdaki başlıklar oluşturulmuştur: Üst Yönetim in sürece liderlik yapması, Şirket in vizyonu ile hedefler arasında bağlantı kurulması, Hedef yayılımında sistematik iyileştirmeler yapılması, Hedeflerin belirlenmesinde ortak bir dil ve bakış açısı yaratılması, Hedeflerin S.M.A.R.T. olması, Süreç operasyonunun bir sistem üzerinden yönetilmesi, İşin nasıl yapıldığı ile ilgili bir değerlendirme sürecinin dahil edilmesi, Etkin bir geribildirim sisteminin kurulması, buna bağlı olarak çalışanların tanınması ve takdir edilmesi. Bu temel ihtiyaçların giderilmesi ve performans yönetim modelinin oluşturulması için CEO nun liderliğinde tüm lider takım ve İnsan Kaynakları ekibinin katılımıyla Performans Kültürü projesi hayata geçirilmiştir. Şirket in 2021 vizyonu ve hedefleri doğrultusunda 10 yıllık hedefler 3 yıllık operasyonel planlara ve yıllık bireysel hedeflere dönüştürülmüştür. Performans Kültürü ise; çalışanla yönetici arasında ortak hedeflerden yola çıkarak gelişim amaçlı sürekli bir diyalog oluşturmak, hedef koymak, sürekli gözlemde bulunmak, geribildirim vermek, iyileştirme planları yapmak, iyi performansı ödüllendirmek adımlarından oluşmaktadır Vizyonu Strateji 2021 Strateji 2021 Hedefleri Stratejiyi Aksiyona Geçirmek (1 ile 3 Yıllık Operasyonel Planlar) Stratejinin İletişimini Aşağıya Yayarak Yapmak Bireysel SMART Hedefler Performans Kültürü (Gözlemle, Takip, Geri Besle, Geliştir, Ödüllendir) Stratejik Yetkinliklerin Gelişimi Süreç İyileştirmek Teknolojik Altyapı Yetenek Yönetimi

62 60 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Kariyer ve Kişisel Gelişim Performans Kültürü Projesi kapsamında Abdi İbrahim bünyesinde gerçekleştirilen ilerlemeler aşağıda karşılaştırmalı olarak özetlenmiştir. Ne Değişti? Bugünden Yarına Kısa Vadeli Bakış Açısı Uzun Vadeli Bonus Odaklı Odak Performans Odaklı Tanımlı Olmayan Hedefler Hizalanma Tanımlı Ortak Hedefler İnsan Kaynakları Hedef Belirleyici Yöneticiler, Ekipler İçin Ortak Hedef Tanımlar Subjektif Kriterlere Dayalı Değerlendirme Objektif Kriterlere Dayalı Sistem Sahibi İK nın Rolü Yöneticilere Koçluk Veren ve Çalışanların Sistemi Kolay Kullanımı için Sistem Tasarlayan Abdi İbrahim bünyesinde istihdam edilen çalışanların tümü, özel yapılandırılmış bir performans sistemine dahildir. Her yıl, tüm çalışanlar için bir performans kategorisi belirlenmekte, ardından yönetici ve çalışan arasında oluşturulan diyalog zemininde ortaya çıkan performansın geribildirimi doğrultusunda kariyer gelişim planlama çalışması hazırlanmaktadır. Bu gelişim planlama çalışması, sınıf içi eğitimler ve e-eğitimler (%10), takip ve koçluk çalışmaları (%20) ve işbaşı uygulamalarından (%70) oluşmaktadır. Tüm şirket çalışanlarını kapsayan bu çalışmalarda cinsiyet ve kıdem ayrımı gözetilmemektedir. Ustalar Kulübü Mentorluk Programı Sürekli gelişim ilkesi çerçevesinde faaliyet yürüten Abdi İbrahim, Ustalar Kulübü mentorluk programı aracılığıyla yeni mezun çalışanlar ile bölüm değişikliği ve/veya terfi yoluyla yeni bir göreve atanan çalışanların adaptasyon süreçlerini desteklemeyi hedeflemektedir. Programın bir diğer amacı ise; kurum kültürü ile Abdi İbrahim değerlerinin çalışanlar arasında içselleştirilmesidir. Şubat 2012 tarihinde hayata geçirilen proje kapsamında belirli kurumsal ve/veya kişisel gelişim hedefleri doğrultusunda, deneyimli çalışanlar, yukarıda belirtilen kategorilerde değerlendirilen az deneyimli çalışanlara iş süreç konusunda oryantasyon desteği sağlamaktadır. Gönüllülük esasına dayanan proje kapsamında iki günlük mentorluk eğitiminin ardından mentor-danışan eşleşmeleri tamamlanmıştır. 360 Derece Yetkinlik Değerlendirmesi Abdi İbrahim in 2021 vizyonu doğrultusunda çalışanlarının kariyer ve kişisel gelişimine yönelik hayata geçirdiği bir diğer proje ise 360 Derece Yetkinlik Değerlendirmesi Projesi dir yılı sonunda ilk olarak yönetim takımı için uygulanan 360 Derece Yetkinlik Değerlendirmesi, 2012 yılında yönetici altı tüm beyaz yaka pozisyonlar (saha hariç) ve Bölge Müdürleri olmak üzere toplam 700 çalışana uygulanmıştır. Bireyin iş sonuçlarını tespit etmeye odaklanan Hedef Kartı uygulamasından farklı olarak 360 Derece Yetkinlik Değerlendirmesi nde çalışana iş yapış şekli üzerinden bir kariyer gelişim yol haritası sunulması hedeflenmektedir. Abdi İbrahim Performans Kültürü nün kurumsallaşması için oluşturulan yol haritasının en önemli aşamalarından biri olan Gözlemle, Takip Et, Geri Besle, Geliştir, Ödüllendir fonksiyonu doğrultusunda projelendirilen 360 Derece Yetkinlik Değerlendirmesi uygulamasında gözlemlenebilir davranışlar üzerinden yetkinliğin ölçümlenmesi için çalışanlara dört taraflı bir ayna tutulması hedeflenmektedir. Uygulama kapsamında, idari yönetici, fonksiyonel yönetici, çalışma arkadaşı ve ast çalışan statülerinden oluşan minimum 8, maksimum 19 çalışan tarafından çalışan performansı, Şirket İnsan Kaynakları Koordinatörlüğü tarafından belirlenen ölçütler tarafından değerlendirilmektedir. Değerlendirme sonuçları çerçevesinde hazırlanan rapor, bireyin kariyer gelişim planı için temel öncül olarak ele alınmaktadır.

63 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 61 Gözlemle Takip Et Geri Besle Geliştir Ödüllendir 360 Derece Değerlendirme Birey Fonksiyonel Çalışma Arkadaşları İdari Yönetici Kendisi Astları (3-8) Yönetici (3-8) Gelişim ve Eğitim Planlama Performans kültürünün oluşmasında katılımcılığa ve açık iletişime büyük önem veren Abdi İbrahim, çalışanlarının 360 Derece Değerlendirme Raporları ndan etkin bir biçimde yararlanarak yöneticileriyle gelişim planları hazırlayabilmesi için her yıl Gelişim Planlama Haftası etkinliği düzenlemektedir. İnsan Kaynakları Direktörlüğü tarafından gerçekleştirilen etkinlik kapsamında 360 Değerlendirme sistemine dahil olan her seviyeden çalışanlara gelişim planlama kitapçıkları üzerinden bilgilendirme gerçekleştirilmektedir. Görüşme sırasında, hedef gerçekleşme sonuçları ve 360 yetkinlik değerlendirme sonuçları baz alınarak aşağıda belirtilen Eğitim ve Gelişim Programı ışığında çalışanların bir sonraki yılın davranışsal gelişim hedefleri ve gelişim planı karşılıklı olarak belirlenmektedir. Eğitim ve Gelişim Programı Modeli En çok Gelişim Planlama %70 Deneyim Zorlayıcı Deneyim İşbaşı Deneyimler Görev Değişimi Davranışsal Değişiklik %20 İlişkiler Yöneticilerin Koçlukları Mentorluk Sistemi Geri Bildirim Süreçleri Sosyal Etkinliklere Katılım ve Aktif Rol Almak %10 Formal Eğitim Kitaplar/e-öğrenme Eğitim, MBA vs En az Gelişim Etkisi En çok Eğitim Kitaplar Geri Besleme Yönetici Mentor Rol Model Zorlayıcı Deneyimle Öğrenme İşbaşı Eğitim Görev Değişimi

64 62 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Kariyer ve Kişisel Gelişim Medico Marketing Institute (MMI) Abdi İbrahim in çalışanlarının kariyer gelişimine katkıda bulunmak amacıyla yürüttüğü bir diğer proje ise Medico Marketing Institute (MMI) eğitim programıdır yılında hayata geçirilen projeyle birlikte, Şirket in iş süreçlerinin en önemli ayaklarından birisini oluşturan satış-pazarlama alanında istihdam edilen çalışanların yetkinliklerinin artırılması hedeflenmektedir. Şirket in 2021 vizyonu doğrultusunda yapılandırılan program kapsamında aşağıdaki hedefler üzerinden ilerleme sağlanması amaçlanmaktadır: Temel fonksiyonel konularda ve iş yönetimi becerilerinde gelişimin sağlanması, Pazarlama iletişimi alanında konvansiyonel kanalların yanı sıra yeni iletişim kanallarının kullanımı, Pazarlama alanında deneyim paylaşımı ve birbirinden öğrenme ortamlarının yaratılması. Abdi İbrahim Medico Marketing Institute Programı kapsamında, yılları arasında Şirket in satış-pazarlama ekibine 15 adam/gün eğitim verilmiştir. Pharma Mini MBA (PMM) Abdi İbrahim Ar-Ge, Üretim ve Destek birimlerinde istihdam edilen üç yıl kıdemli çalışanların yetkinlik gelişimine yönelik olarak hazırlanan Pharma Mini MBA (PMM), 15 aya yayılan çok boyutlu bir gelişim programıdır. Ticari bakış açısıyla risk ve fırsatları değerlendiren, bulundukları projelerde etkin rol üstlenen, kendisini iyi ifade edebilen yöneticiler yetiştirmek amacıyla tasarlanan program kapsamında; ticari farkındalık, proje yönetimi, iletişim ve sunum becerileri alanlarında çalışanlara yetkinlik geliştirme fırsatı sunulmaktadır. Program kapsamında, her katılımcıya 15 günlük eğitim verilmektedir. Uluslararası Görevlendirme (Expatriate) Politikası 2021 vizyonu çerçevesinde global bir oyuncu olmaya odaklanan Abdi İbrahim, uluslararası operasyonlarda görev alan çalışanlarına yönelik Expatriate Yönetim Politikası nı oluşturmuştur. Şirket, bu politika aracılığıyla uluslararası operasyonların etkinliğini artırmanın yanı sıra çalışanların yetkinliğini güçlendirmeyi hedeflemektedir. En az bir ile en fazla beş yıl arasında değişen bir süre için başka bir ülkeye transfer olan ve görevini tamamlaması ardından anayurda dönen vcya başka bir ülkeye atanan çalışanları kapsayan program aracılığıyla Abdi İbrahim aşağıdaki hedefleri gerçekleştirmeyi planlamaktadır. Yöneticilik yetkinliklerini geliştirmek, Yetenek ve bilgiyi şirket içinde yaygınlaştırmak, Uluslararası deneyimi mümkün kılarak yönetici gelişimini desteklemek, Abdi İbrahim içinde kültürel paylaşım sağlamak, İşe alım sürecini ve tercih edilir şirket olmayı desteklemek. Abdi İbrahim, uluslararası görevlendirme politikası kapsamında yurt dışı operasyonlarında görevlendirdiği çalışanlara, kira yardımı, sağlık sigortası, taşınma ödeneği, ziyaret yerleşme ödeneği gibi bir dizi olanak sunarak çalışanın yurt dışı deneyiminin verimli geçmesini teşvik etmektedir. Evli çalışanların aile üyelerine yönelik olarak ise, kreş yardımı, sağlık sigortası gibi olanaklar sunulmaktadır. İnsan Kaynakları Stratejisi İnsana Verilen Değer ve Katılımcı Yönetim Kariyer ve Kişisel Gelişim Bilgi Paylaşımı ve Takdir Çalışma Koşulları ve Ücret Politikası İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları İnsan Kaynakları Göstergeleri

65 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 63 Bilgi Paylaşımı ve Takdir Abdi İbrahim, örnek davranış ve tutum sergileyen çalışanlarını ödüllendirmektedir. Aİnsan Abdi İbrahim in kurum içi iletişimi ve çalışan aidiyetini güçlendirmek adına geliştirdiği uygulamaların başında Aİnsan İnsan Kaynakları Sistemi yer almaktadır. Tüm Abdi İbrahim çalışanlarının ( com.tr) adresi üzerinden erişebildiği sistem aracılığıyla çalışanlar; Bordro bilgilerine ulaşabilir, Özlük bilgilerini güncelleyebilir, İzin talebinde bulunabilir, Eğer, çalışan Teknik Genel Müdürlük ya da Abdi İbrahim Tower yönetim ekibinde ise, hedef kartı oluşturulabilir, performans takibi ve 360 Derece Yetkinlik Değerlendirmesi gerçekleştirebilir, Kurum içi Organizasyon Şemaları nın yanı sıra çok sayıda farklı uygulamaya erişebilmektedir. Pusula Türkiye çapına yayılan satış-pazarlama ekibine yönelik bir yönetim-destek portalı olan Pusula ( aracılığıyla satış-pazarlama operasyonlarında görev alan çalışanlara geniş bir alanda destek sağlanmaktadır. Cosmos Abdi İbrahim in uluslararası operasyonlarında istihdam edilen çalışanlarına yönelik hazırlanan Cosmos portalı ( abdibrahim.com.tr) aracılığıyla çalışanlar; duyuru ve dosya paylaşımı gerçekleştirebilme, aktivite yönetimi, bütçe, satış ve stok yönetimi takibi, iş süreçlerine dair veri girişi ile Abdi İbrahim Genel Merkezi nde yer alan veri tabanına yönelik veri entegrasyonu gerçekleştirebilmektedir. Workflow Abdi İbrahim Genel Merkezi ve Üretim Tesisleri ne yönelik olarak hazırlanan workflow ( tr) portalı üzerinden çalışanlar; araç istek formu, masraf girişi, kartvizit talebi, yurt dışı seyahat talepleri ve seyahate bağlı olarak yurt dışı seyahat masraf bildirimi işlemlerini gerçekleştirebilmektedir. Ailece Abdi İbrahim, Ailece intranet uygulaması aracılığıyla çalışanlarına kullanıcı dostu bir ortak paylaşım platformu sunmaktadır. Kazasız Çalışanların Ödüllendirilmesi İş Sağlığı ve Güvenliği alanında ulusal mevzuatın yanı sıra uluslararası sektörel uygulamaları referans alan Abdi İbrahim, Ayın Kazasız Çalışanı ödülü ile çalışanları arasındaki iş güvenliği kültürünü geliştirmeyi hedeflemektedir. Çevreci Çalışanların Ödüllendirilmesi Çevresel sürdürülebilirlik alanında belirlenen hedeflerin ancak paydaşların gönüllü katılımıyla gerçekleşebileceğine inanan Abdi İbrahim, Ayın Çevreci Çalışanı uygulaması aracılığıyla çalışanlarının çevresel farkındalığını artırmayı hedeflemektedir. Ekim 2008 tarihinden bu yana yürütülen uygulama kapsamında seçilen her bir çalışan için beş ağaç dikilmektedir. İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışanı Ödüllendirmesi Abdi İbrahim bünyesinde İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda farkındalığı arttırmak, İş Sağlığı ve Güvenliği kültürünü geliştirmek ve İSG kurallarına uygun hareket eden çalışanları ödüllendirmek için üç aylık periyotlarda İSG Çalışanı ödüllendirilmesi uygulamasına başlanmıştır. Güvenlik Görevlilerine Yönelik Eğitimler Abdi İbrahim bünyesinde görev yapan tüm güvenlik görevlileri, yıllık olarak prosedür eğitimi almaktadır.

66 64 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Çalışma Koşulları ve Ücret Politikası Abdi İbrahim, genç profesyoneller için cazip istihdam koşulları sunmaktadır. Uluslararası düzenlemelerin yanı sıra 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde çalışma koşullarının düzenlendiği Abdi İbrahim de haftalık normal çalışma süresi 45 saattir. Haftalık çalışma süresinin iş günlerine eşit olarak veya eşit olmayan şekilde bölünerek uygulanması, vardiya veya denkleştirme esasına göre çalışma işveren veya işveren vekilleri tarafından belirlenmektedir. Bunun yanı sıra, günlük işe başlama, ara dinlenmesi ve işi bitirme saatleri, ünitelerin özelliklerine göre tüm çalışanlar için aynı ya da çalışan gruplarına göre farklı saatlere göre belirlenmekte ve gerektiğinde değiştirilebilmektedir. İşveren, gerekli gördüğü hallerde İş Kanunu hükümleri uyarınca telafi çalışması yaptırabilmektedir. İşyerinde çalışan için hafta tatili, kural olarak, Pazar günüdür. Ancak vardiya sistemine göre çalışan personelin hafta tatili, Pazar günü dışında ve 6. çalışma gününü izleyen yedinci gün ve hafta içindeki bir gün olarak belirlenmiştir. Hafta içinde tatil yapan çalışan için ise Pazar günü, iş günü niteliğindedir. Haftalık çalışma süresi beş iş gününe bölünerek uygulanan çalışan için haftanın altıncı günü serbest bırakılan zamandır ve yedinci günü hafta tatili günü olarak kullanılmaktadır. Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri, çalışanlar için tatil günü statüsündedir. Abdi İbrahim in ücret yönetimi politikası; üstlenilen işin nitelikleri, yetkinlikleri, yüklenilen sorumluluklar, yıl boyunca piyasada geçerli ücret verilerinin araştırma sonuçları ve bu kriterlere dayalı bütçe esas alınarak belirlenmektedir. Şirket in diğer iş süreçlerinde olduğu gibi ücret yönetimi politikasında da ırk, etnik köken, cinsiyet gibi kriterler hiçbir şekilde dikkate alınmamaktadır. Ücret ayarlamaları ise ekonomik gelişmeler, Şirket in içinde bulunduğu durum ve piyasa şartları göz önüne alınarak değerlendirilmektedir. Ücretlere ilişkin tüm bilgilerde gizliliğin esas olduğu Abdi İbrahim de 4857 sayılı İş Kanunu nun 49. maddesinin 4. fıkrası kapsamında çalışanlara aylık ücret maktu aylık ücret veya saat ücreti esasına göre ödeme gerçekleştirilmektedir. Aylık ücret alan çalışanların ücretlerine, gördükleri işin karşılığından başka iş karşılığı olmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri de dahildir. Abdi İbrahim de, 2012 yılsonu itibarıyla deneyimsiz bir çalışanın işe giriş ücreti, asgari ücretten % oranında fazladır. Abdi İbrahim, aylık ücretin yanı sıra çalışanlarına işyerinde ilan edilen ara dinlenme süresinde ve iş akışına göre dönüşümlü olarak bir öğün yemek vermektedir. İşveren tarafından yemek sağlanamadığı hallerde ilgili çalışana yemek kartı verilmektedir. İşe geliş gidişleri için hizmet ve makam aracı tahsis edilen çalışanlar dışında kalan tüm çalışanlara işveren tarafından İnsan Kaynakları Direktörlüğü koordinasyonunda servis imkanı sunulmaktadır. Abdi İbrahim in çalışanlarına sunduğu bir diğer sosyal hak ise Özel Sağlık Sigortası dır. Abdi İbrahim bünyesinde yıllık izinler 4857 Sayılı İş Kanunu nun 53. ve takip eden maddeleri çerçevesinde aşağıda yazılı süreler dikkate alınarak kullanılmaktadır. Hizmet süresi; Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) kıdem sahibi çalışanlar yılda 14 iş günü, Beş yıldan fazla ve 15 yıldan az süreli kıdem sahibi çalışanlar yılda 20 iş günü, On beş yıl ve daha fazla kıdem sahipleri yılda 26 iş günü ücretli izin kullanmaktadır. Çalışanlara aşağıdaki durumların meydana geldiği tarihte kullanılmak ve gerektiğinde belgelenmek ve ileri bir tarihe aktarılmamak koşuluyla; a) Evlenmeleri halinde beş iş günü, b) Ana, baba, eş, kardeş veya çocuk ölümü halinde üç iş günü, c) Eşinin doğum yapması halinde üç iş günü, d) Çalışanın ikinci derece yakını (kayınvalide, kayınpeder, teyze, amca, hala, dayı) ölümü halinde bir iş günü, e) İl sınırları dahilinde taşınma halinde bir, şehirlerarası taşınma halinde iki iş günü, ücretli mazeret izni verilmektedir. Bunun dışında istisnai ve geçerli bir nedene (davalı-davacı, tanıklık, hastalık gibi) dayanan acil durumlarda, ilgili yöneticisi bir güne kadar çalışanlara ücretli mazeret izni verebilmektedir. Bunun yanı sıra, çalışanların kişisel gelişim ya da özel durumları sebebiyle talebi halinde, iş durumuna da bakılarak, ücretsiz izin hakkına sahiptir. Bu izinler amacı dışında veya gerçek dışı bildirimde bulunularak kullanıldığı takdirde ilgili çalışan hakkında disiplin hükümleri uygulanmaktadır. Kadın çalışanların doğumdan önce ve sonrası sekizer haftalık süre içinde çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık izne iki hafta süre eklenmektedir. Ancak sağlık durumu uygun olduğu takdirde, SGK doktorunun onayı ile kadın çalışan isterse doğumdan önceki son üç haftaya kadar işyerinde çalışabilmektedir. Uygulama ile ilgili detaylar, İzin Alma ve Kullanma Prosedürü çerçevesinde belirlenmiştir.

67 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 65 Çalışanlara Yapılan Yardımlar Abdi İbrahim bünyesinde çalışanlara; araç, telefon hattı, data hattı, giyim ve yemek çeki gibi imkanlar sunulmaktadır. Emeklilik Yükümlülükleri Abdi İbrahim çalışanlarının SGK pirim tutarları, brüt ücret üzerinden düzenli olarak ödenmektedir. Bu kapsamda, Şirket tarafından 2012 yılında bin TLdüzeyinde sosyal güvenlik harcaması gerçekleştirilmiştir. Çalışanları bireysel emeklilik sistemine katılım konusunda teşvik eden Şirket, 2012 yılında iki sigorta şirketi ile grup emeklilik kapsamında anlaşarak bazı kurumsal avantajlar sağlamıştır. Kadın ve Yerel İstihdamın Desteklenmesi Türkiye çapına yayılmış gelişkin bir saha organizasyonuna sahip olan Abdi İbrahim, saha tanıtım pozisyonları için yürüttüğü toplu işle alım süreçlerinde yerel istihdamı desteklemektedir. Terfi süreçlerinde ise yöneticilik potansiyeli değerlendirilmekte ve eşit potansiyelde iki çalışan arasından yerel halktan olan aday tercih edilmektedir. Şirket in bu yöndeki politikası neticesinde Üst Yönetim düzeyinde (Bölge Müdürü, Ürün Müdürü, Direktör vb.) yerel halktan terfi oranı %70 düzeyine ulaşmıştır. Kadınların iş yaşamına katılımını aktif olarak destekleyen Abdi İbrahim Genel Merkezi çalışanlarının %56 sı kadınlardan oluşmaktadır. Kadın çalışanlarının kariyer gelişimi konusunda özel bir hassasiyet gösteren Şirket bünyesinde aylık ücretlerin iş birimleri bazında cinsiyet kırılımı aşağıdaki gibidir: Fabrika Genel Müdürlük Saha Erkek/Kadın Oranı (%) Erkek/Kadın Oranı (%) Erkek/Kadın Oranı (%) Direktör ve üstü Müdür Yönetici Uzman Mavi Yaka Abdi İbrahim Üst Yönetimi nin cinsiyet kırılımı bazındaki profili ise aşağıdaki şekildedir. Fabrika Genel Müdürlük Saha Genel Toplam Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Direktör ve üstü Müdür Yönetici Genel Toplam

68 66 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Çalışma Koşulları ve Ücret Politikası İşveren-Çalışan İlişkileri Abdi İbrahim bünyesinde örgütlü sendika bulunmamaktadır. İş yaşamını düzenleyen mevcut yasal düzenlemeler kapsamında çalışan haklarına saygı çerçevesinde faaliyet yürüten Şirket, tedarikçi firmaları da düzenli denetime tabi tutmaktadır. Abdi İbrahim bünyesinde başta iş sağlığı ve güvenliği politikaları olmak üzere çalışma koşullarının belirlendiği çeşitli mecralarda temsil edilmektedir. Abdi İbrahim in üretim tesisleri ve genel merkezinde yasal mevzuata uygun olarak İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları yer almaktadır. Bu kurullarda; fabrika, saha ve üretim tesisleri çalışanları gönüllü çalışan temsilcileri aracılığıyla temsil edilmektedir. Etik Kurallar Çalışanlarına karşı sorumluluklarının idraki içerisinde olan Abdi İbrahim, güvenilir ve dürüst bir çalışma ortamı yaratmak için sistematik çalışmalar yürütmektedir. Tüm iş süreçlerini insana saygı çerçevesinde yürüten Şirket, adil bir çalışma ortamının oluşması için taciz, baskı ve yıldırma konularında önleyici önlemler almaktadır. Adil bir çalışma ortamının oluşması için işverenin yanı sıra çalışanların da belirli görevler üstlenmesi gerektiğine inanan Şirket, tüm çalışanların gerek kurum içindeki çalışmalarında gerekse Şirket in tedarikçiler başta olmak üzere tüm paydaşlarıyla yürüttüğü ilişkilerde etik kurallara uymasını beklemektedir. Bu kapsamda, çalışanlar, Şirket in ticari gizlilik taşıyan bilgilerini korumakla yükümlüdür. Bunun yanı sıra, Şirket çalışanlarının görevleri arasında çevre, sağlık ve güvenlik ilkelerinin yanı sıra sağlık yasa/ yönetmeliklerine riayet etmek yer almaktadır. Abdi İbrahim, bütün iş süreçlerinde olduğu gibi, sponsor olduğu klinik araştırmalar ve doğrudan yürüttüğü Ar-Ge çalışmalarını ulusal yasal mevzuatın yanı sıra uluslararası düzenlemeler çerçevesinde yürütmektedir. Şirket; eğitim, çevre, toplum ve kültür-sanat alanlarında yürüttüğü sosyal sorumluluk faaliyetlerini asli faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası olarak görmeyi etik bir yükümlülük olarak görmektedir. Tedarikçilerle İlişkiler Abdi İbrahim; direkt malzeme, indirekt malzeme ve yatırım alanlarından oluşan üç ana konuda satın alma gerçekleştirmektedir. Bu süreçler, Şirket in uzun ve kısa vadeli politikaları ile paralel olarak planlanmaktadır. Satın alma süreçlerinde, Şirket in önem verdiği konuların başında tedarikçilerin seçimi ve iş süreçlerinin geliştirilmesi yer almaktadır. Tedarikçi seçiminde uzun süreli işbirlikleri geliştirilebilecek firmalarla çalışmayı tercih eden Abdi İbrahim, iş sağlığı ve güvenliği alanında yasal düzenlemelere ve etik kurallara uyulması konusuna da azami dikkat göstermektedir. Tedarikçi firmalarla gerçekleştirilen sözleşmelerin yanı sıra kontrol ve prosedür süreçlerinde 4857 Sayılı İş Kanunu nu referans alan Şirket in halihazırda 82 tane kritik tedarikçisi bulunmaktadır. Karşılıklı iş süreçlerinin geliştirilmesi ve uzun süreli bir çalışma ortamı sağlanabilmesi amacıyla tedarik hizmeti alınan firmalarla iyileştirme ve geliştirme çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Tedarikçilere Yönelik Abdi İbrahim Taahhütleri Değerli Tedarikçimiz, Yurt içi ve yurt dışı müşterilerimize büyük değer ve önem veriyor, sizinle olan ilişkimizi Etik İlkelerimiz arasında yer alan dürüstlük, adalet, açıklık ve doğruluk temelinde sürdürüyoruz. Tedarik ve satın alma uygulamalarımız birbiriyle uyumludur; Abdi İbrahim faaliyetlerini evrensel kabul gören şu ilkeler çerçevesine yürütür: Tasarruf Güvenlik Etik Toplum ve çevrenin korunması Biz, gerek müşterilerimize, gerek parçası olduğumuz topluma yönelik taahhütler içindeyiz; sizin de bize malzeme ve hizmet tedarikinde aşağıdaki ilkeler çerçevesinde hareket ettiğinizin bilincindeyiz: Bütün geçerli ulusal mevzuat, kural ve düzenlemelere uyum göstermek, Dürüstülük ve doğruluk çerçevesinde hareket etmek, Çalışanlara saygı ve haysiyet kuralları çerçevesinde davranmak, Çalışanlara güvenli ve sağlıklı bir iş ortamı sağlamak, Çevreye olumsuz etkisi olan davranışlardan kaçınmak Siz değerli iş ortaklarımızdan, düşük riskli ve sürdürülebilir bir tedarik ve satın alma zinciri oluşturmaya yönelik beklentilerimiz şunlardır: Kalite Zamanında ve eksiksiz hizmet Mevzuata uyum Kurumsal yönetim uygulamaları Bizim kalıcı hedefimiz, sizinle beraber ortak uygulama ve esaslara dayalı uzun vadeli bir ilişki oluşturmak, böylelikle de günümüz ekonomisi ve küreselleşmenin beraberinden getirdiği köklü zorluklarla beraber başetmek ve belirli prensipler çerçevesinde yenilikçi ve kaliteli malzeme ve hizmet çözümleri bulmaktır. Söz konusu ortak oyunun kurallarına uyumunuzu her yıl değerlendiriyor ve gelişmeye açık noktaları veya eksiklikleri sizinle paylaşıyoruz.

69 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 67 İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası Abdi İbrahim, İSG alanında yasal mevzuatın yanı sıra uluslararası standartları dikkate almaktadır. Abdi İbrahim İlaç Sanayi Ticaret A.Ş. Esenyurt Tesisleri nde, katı, sıvı ve yarı-katı farmasotik ilaç üretimi ile birlikte; araştırma-geliştirme ve kalite kontrol faaliyetleri yürütmektedir. Şirket, faaliyette bulunduğu tesislerde, yasal, uluslararası mevzuatlar ve müşteri gerekliliklerine uymayı, sürekli gelişimi ve çalışanları için güvenli bir çalışma ortamı, yaratmayı İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası nın temeli olarak kabul etmektedir. Bu politika çerçevesinde Abdi İbrahim; Güvenli bir çalışma ortamı yaratmak için faaliyetlerden kaynaklanabilecek sağlık, güvenlik riskleri ile ilgili koruma parametrelerini belirlemeyi ve uygulamayı, Çalışanların, tedarikçi ve taşeronların İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamalarını etkin bir şekilde yerine getirmeleri konusunda eğitim faaliyetleri düzenlemeyi, Sürekli gelişim için ölçülebilir hedefler planlayarak bu hedeflere ulaşmayı taahhüt ve tüm kamuoyuna ilan etmektedir.

70 68 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları Abdi İbrahim çalışanları düzenli olarak İSG eğitimi almaktadır. Abdi İbrahim, iş sağlığı ve güvenliği alanında kurumsallaşmanın; teknik donanım, sağlıklı tesis ve ekipmanların yanı sıra İSG kurumsal kültürünün organizasyon yapısının tüm aşamalarında içselleştirilmesiyle gerçekleşeceğine inanmaktadır. Yasal mevzuatın yanı sıra OHSAS başta olmak üzere uluslararası standartlara uyum konusunda azami dikkat gösteren Şirket, eğitim faaliyetleri aracılığıyla çalışanların iş güvenliği alanındaki farkındalık düzeyini artırmayı hedeflemektedir. Tüm faaliyetlerini sürekli gelişim ilkesi çerçevesinde şekillendiren Abdi İbrahim, iş sağlığı ve güvenliği alanında ölçülebilir sağlık ve güvenlik hedefleri belirleyerek, hedeflerin gerçekleşme oranlarını etkin bir biçimde değerlendirmektedir. Bunun yanı sıra, Şirket in üretim tesislerindeki faaliyetlerden kaynaklanabilecek kayıp, kaza ya da hasar riskleri, rutin olarak değerlendirilerek çalışanlar ve işletme verimliliği korunmakta ve güvenli bir çalışma ortamı yaratılması amaçlanmaktadır. Ayrıca, düzenli olarak, işyerinde meydana gelen olaylarla ilgili tüm çalışanlar bilgilendirilmektedir. Abdi İbrahim bünyesinde genel kazalanma oranının düşürülmesi için her yıl hedefler belirlenmektedir. Bu bağlamda, genel kazalanma oranı bir günden fazla istirahat gerektiren tüm kazaları kapsamakta ve aşağıdaki formüle göre hesaplanmaktadır: Yıllara Göre Kaza Oranları KSO (Kaza sıklık oranı) = İşgünü kayıplı kaza adedi X /1 yılık çalışma saatleri toplamı KAO (Kaza ağırlık oranı) = Kaybedilen günler toplamı X /1 yılık çalışma saatleri toplamı GKO (Genel kaza oranı) = Kaza Sıklık Oranı X Kaza ağırlık oranı/1.000 Abdi İbrahim bünyesinde her faaliyet döneminde yandaki tabloda görülen konularda çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri verilmektedir. Bu doğrultuda, Şirket bünyesinde 2012 yılında 3,7 saat/adam eğitim verilmiştir. Her yıl periyodik olarak verilen eğitimlerin içerikleri belirlenirken, çalışma alanlarındaki riskler ve korunma parametreleri, yaşanan iş kazaları ve ucuz atlatmalar göz önünde bulundurulmaktadır.

71 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 69 Yıllara Göre Kaza Oranları 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Eğitim konusu Eğitim Nedeni Eğitim Süresi (Dakika) Grup Sayısı Toplam Eğitim Süresi (Dakika) Genel İSG Kuralları Periyodik Teknik ve Üretim Operasyonlarında Güvenlik Periyodik Laboratuvar Güvenliği Periyodik Depolarda Güvenlik Periyodik İSG Oryantasyon Eğitimi Oryantasyon İş Kazalarının Azaltılması İş kazası aksiyonu İSG Olayların Rapor Edilmesi, Araştırılması ve Takibi Periyodik Taşeron Firma Eğitimleri Toplam Çalışan Başına Yıllık Eğitim Süresi * Kadın Erkek Saha 42, 3 41,9 Merkez 6,65 6,4 ARGE ve Üretim 7,44 7,42 * Cinsiyet kırılımı dikkate alınmıştır.

72 70 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU İnsan Kaynakları Göstergeleri Abdi İbrahim çalışanlarının %68 i lisans veya önlisans derecesine sahiptir. Çalışan Sayısı Dönem Sonu Çalışan Sayısı (kişi) Bütçe Çalışan Sayısı (kişi) Ortalama Çalışan Sayısı (kişi) İştirakler Dahil Toplam Çalışan Sayısı * (kişi) * Yurt dışı temsilcilik çalışanları, Reformed, Abdica, Otsuka ve taşeron hizmet çalışanları dahil Demografik Özellikler Öğrenim Düzeyi Dağılımı Abdi İbrahim çalışanlarının %76 sı lisans ve üstü düzeyde eğitim derecesine sahiptir. Öğrenim Düzeyi Dağılımı Yüksek Lisans ve Üzeri (211) %8 Lisans ve Yüksek Okul (1.689) %68 İlköğretim ve Lise (591) %24

73 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 71 Cinsiyet Dağılımı Kadınların iş yaşamına katılımının teşvik edildiği Abdi İbrahim de genel merkez çalışanlarının %56 sı kadınlardan oluşmaktadır. SAHA Aİ TOWER (GENEL MERKEZ) ÜLKELER Erkek (1.318) %81 Kadın (313) %19 Erkek (154) %44 Kadın (196) %56 Erkek %49 Kadın %51 TEKNİK Genel Müdürlük MEDENİ DURUM DAĞILIMI Erkek (453) %63 Kadın (268) %37 Evli (1.718) %69 Bekar (773) %31 Saha Çalışanları Profili BÖLGE MÜDÜRÜ Abdi İbrahim Abdica Reformed Ülkeler 8 Abdi İbrahim Global Pharm Toplam Bölge Müdürü Sayısı: 151 TIBBI TANITIM TEMSİLCİSİ Abdi İbrahim Abdica Reformed Ülkeler 77 Abdi İbrahim Global Pharm Toplam Tıbbi Tanıtım Temsilcisi Sayısı: 1.791

74 72 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU İnsan Kaynakları Göstergeleri Bölge Bazında Çalışan Sayısı İstanbul Bölge 233 Samsun Bölge 82 Kadıköy Bölge 187 Trabzon Bölge 104 Bursa Bölge 126 Ankara Bölge 168 İzmir Bölge 170 Konya Bölge 103 Diyarbakır Bölge 93 Antalya Bölge 96 Adana Bölge 145 Çalışma Alanlarına Göre Dağılım Yıllar İtibarıyla Beyaz/Mavi Yaka Dağılımı Üretim, satış-pazarlama, kurumsal yönetim gibi çok sayıda fonksiyonu bir arada yürüten Abdi İbrahim insan kaynağı aktifinin 2012 yılsonu itibarıyla %85 i beyaz yakalı çalışanlardan, %15 i ise mavi yaka çalışanlardan oluşmaktadır yılı Beyaz-Mavi Yaka Çalışan Dağılımı Çalışan Dağılımı Beyaz Yaka Mavi Yaka Beyaz Yaka %85 (2.105) Mavi Yaka %15 (386) TTKT+KMY (1.396) %56 BM (111) %4 GENEL MÜDÜRLÜK (205) %8 FABRİKA (535) %22 AR-GE (141) %6 PAZARLAMA (103) %4

75 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 73 Yıllar İtibarıyla Toplam Giriş-Çıkış-İstifa Sayıları İstikrarlı bir biçimde istihdam ettiği çalışan sayısını çıtasının üzerinde tutan Abdi İbrahim, yüksek çalışan sadakat oranıyla öne çıkmaktadır. Toplam Giriş Sayısı (kişi) Toplam Çıkış Sayısı (kişi) Toplam İstifa Sayısı (kişi) Ortalama Çalışan Sayısı (kişi) Yıllar İtibarıyla İşten Çıkış Oranları (%) Yıllar İtibarıyla İstifa Oranları (%) Abdi İbrahim Çalışan Devir Hızı Oranları Evrensel standartlarda bir performans kültürü oluşması için çalışmalar yürüten Abdi İbrahim, iş gücü sürekliliğini sağlamak adına çalışan sadakatini geliştirecek projeler yürütmektedir.

76 74 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU

77 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 75 Ürün Sorumluluğu Medikal Klinik Araştırmalar Ruhsatlandırma ve Geri Ödeme Ürün Bilgilendirme Hattı Ürün Güvenliği Müşteri Memnuniyeti Çalışmaları Yasalara Uyum

78 76 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Ürün Sorumluluğu Abdi İbrahim, ürün sorumluluğu çalışmalarını tıp etiği ışığında yürütmektedir. Anahtar Performans Göstergeleri (KPI) Hedef Ürünlerin kullanım sürecinde hasta ve sağlık personelinin bildirimlerini eksiksiz ve hızlı bir biçimde karşılamak Ürün sorumluluğu alanındaki yasal düzenlemelere tam uyum sağlamak Bilinçli ilaç kullanımına yönelik kampanyalar yürütmek Uluslararası tanınırlığa sahip farmakovijilans sistemi oluşturmak Gerçekleşen 2012 yılında ürün bilgilendirme hattı aracılığıyla cevaplanan toplam yan etki ve medikal enformasyon soru sayısı: 737 İlaç Sektörü Pazarlama Mevzuatı nı ihlal kapsamına giren vaka sayısı: 0 Akılcı İlaç Kampanyası kapsamında bilgilendirme yapılan eczacı sayısı: 24 bin yılları arasında lisansör firmalar ve ulusal otorite tarafından gerçekleştirilen denetim sayısı: 3 Medikal Abdi İbrahim etik çizgisinin aynası konumunda olan Medikal Direktörlük, işe yeni başlayan Tıbbi Tanıtım Temsilcileri nin Şirket in temel ürün ve hizmetlerinin yanı sıra medikal etik ve tanıtım yönetmelikleri konusunda eğitiminden sorumludur. Bunun yanı sıra, Tıbbi Tanıtım Temsilcisi unvanını alan çalışanlar, Direktörlük tarafından sunulan periyodik eğitimlerle mesleki bilgilerini güncellemektedir. Medikal Direktörlüğün sorumluğu olduğu bir diğer alan ise tüm basılı malzemelerin içeriklerinin oluşturulması ve bunların tanıtım yönetmeliklerine uygunluğunun kontrolünün gerçekleştirilmesidir. Doktorlara verilecek tanıtım malzemelerinin uygunluğu da bu departman tarafından kontrol edilmektedir. Ürünlerle ilgili gerek sağlık personelinden gerekse hasta ve hasta yakınlarından gelen tüm sorular 24 saat içinde yanıtlanmaktadır. Medikal direktörlük, ayrıca hekimlerle ürün bilgisini, yeni çıkacak ürünlerle ilgili detayları bilimsel platformlarda tartışmakta ve buradan çıkan yeni ürün önerilerini İş Geliştirme Direktörlüğü ile paylaşmaktadır. Tüm ürünlerin KÜB (Kısa Ürün Bilgileri) ve KT larının (Kullanma Talimatları) hazırlanması ve güncellenmesi de Departman tarafından Ruhsatlandırma Direktörlüğü ile koordineli bir şekilde yürütülmektedir.

79 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 77 Klinik Araştırmalar Abdi İbrahim, klinik araştırmalar alanında kapsamlı yatırımlar gerçekleştirmektedir. İlaç sektöründe küresel bir marka olma yolunda kararlı adımlarla ilerleyen Abdi İbrahim, klinik araştırmalara ayırdığı bütçeyi her yıl istikrarlı bir biçimde artırmaktadır. Yeni tedavi yöntemlerinin bulunması, mevcut tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi ya da karşılaştırılmasını amaçlayan bu çalışmalar kapsamında gerekli durumlarda gönüllü insanlardan alınan materyallerden yararlanılmaktadır. Bu çalışmaların gönüllülerin hakları, sağlık yönünden güvenliği ve esenliğinin korunması gibi evrensel tıp etiği açısından büyük önem taşıyan süreçleri kapsaması, Abdi İbrahim in desteklediği klinik araştırmaları büyük bir hassasiyetle yürütmesini beraberinde getirmiştir. Bu doğrultuda, Şirket, klinik araştırmalar alanındaki tüm çalışmalarını İyi Klinik Uygulamalarının (GCP) yanı sıra T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan başta Klinik Araştırmalar Yönetmeliği olmak üzere ilgili yasal mevzuat çerçevesinde yürütmektedir. Bunun yanı sıra, uluslararası mevzuata paralel olarak, klinik araştırma projeleri öncesinde, küresel ölçekte tanınırlık açısından ön koşul sayılan Etik Kurul ve Otorite onayı alınmaktadır. Destekleyicisi olduğu klinik araştırmaların doğru ve güvenilir bir biçimde ilerlemesi için büyük hassasiyet gösteren Abdi İbrahim, ilgili mevzuatı yakından takip ederek uygulama esaslarını gözden geçirmektedir. Şirket, klinik araştırmalarını ağırlıklı olarak üniversite, eğitim ve araştırma hastaneleri gibi gönüllülerin emniyetini sağlamaya ve araştırmanın sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesine, takibine ve gereğinde acil müdahale yapılabilmesine elverişli ve araştırmanın niteliğine uygun personel, teçhizat ve laboratuvar imkanlarına sahip olan hastanelerde yürütmekte, proje öncesinde araştırma merkezleri çalışma esasları konusunda gözden geçirilmektedir. Araştırma sırasında ortaya çıkabilecek yan etkilerin zamanında bildiriminin büyük önem taşıdığından hareketle, Araştırma Merkezi ile Abdi İbrahim Farmakovijilans Departmanı arasında koordinasyon tesis edilerek T.C. Sağlık Bakanlığı nın ilgili kılavuzu doğrultusunda yan etki bildirimi ve takibi gerçekleştirilmektedir. Hasta bilgilerinin gizliliği konusunda büyük hassasiyet gösteren Abdi İbrahim, geçerli yasa ve düzenlemelere ya da hastanın onayına bağlı olarak hasta bilgilerinin kullanılmasına ve açıklamasına izin vermektedir. Araştırma niteliğine göre dört faza ayrılan klinik araştırmalar alanında, Abdi İbrahim 2012 yılı itibarıyla çeşitli alanlarda Faz 3 ve Faz 4 çalışmalar yürütmüştür. Bunun yanı sıra, doktorlardan gelen Araştırmacı İnsiyatifli Klinik Araştırma taleplerinden mevzuata uygun olanlarına kısmi destek verilmiştir.

80 78 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Ruhsatlandırma ve Geri Ödeme Abdi İbrahim, ruhsatlandırma alanında uzmanlaşmış insan kaynağına sahiptir yılsonu itibarıyla ürün gamında 350 yi aşkın ürün bulunduran Abdi İbrahim in iş süreçlerinin en önemli ayaklarından birisini de ürün ruhsatlandırma süreci oluşturmaktadır. Tüm iş süreçlerini Türkiye de yürürlükte olan yasal mevzuat çerçevesinde yürüten Abdi İbrahim de uluslararası sağlık kurumları tarafından yayımlanan yönetmelikler ve kılavuzlar da yakından takip edilmektedir. Ürün ruhsat dosyasının hazırlanması, ruhsat başvurusunun yapılması, ruhsatın onaylanması, satış izninin alınması, ruhsatının yenilenmesi, iptal edilmesi veya devredilmesi, gerekli varyasyonların başvurulması ve onay sürecinin takibini içeren aşamaların tamamı Ruhsatlandırma Bölümü tarafından yürütülmektedir. Yeni ürünün ruhsat aşamasında fiyatlandırılması ve ruhsatı alındıktan sonra geri ödeme başvurusunun yapılarak listeye kabulünün sağlanması ise Farmakoekonomi Bölümü nün sorumluluğundadır. Pazarda mevcut moleküllerin fiyat hareketleri takip edilmekte ve etkilenen ürünler için gerekli aksiyonlar yine Farmakoekonomi Bölümü tarafından alınmaktadır. Ruhsatlandırma Direktörlüğü bünyesinde ayrıca Farmakovijilans, Klinik Araştırmalar ve Uluslararası Pazarlar Ruhsatlandırma bölümleri de yer almaktadır. Ürün ruhsatlandırma sürecinde izlenmekte olan dört farklı yönteme bağlı olarak -ürünün Araştırma ve Geliştirme Direktörlüğü tarafından geliştirilmesi, lisansör firma üzerinden ithal edilmesi veya teknoloji transferi yoluyla lisans altında veya knowhow transferi yoluyla Türkiye de üretilecek olması ya da ortak pazarlama amacıyla ruhsatlandırılacak olması- Şirket in süreç yönetimi farklılık göstermektedir. Talep edilen ruhsatın türüne göre minör farklılıklar gösteren süreçlerin tamamı Ruhsatlandırma Bölümü tarafından ilgili yönetmeliklere uygun olarak yürütülmektedir. Projenin önemi ve Şirket e getireceği katkılar göz önünde bulundurularak, ruhsat süreci yakından takip edilmekte ve mümkün olan en kısa sürede ruhsatın düzenlenebilmesi için gerekli işlemler yapılmaktadır. İthal ruhsat başvurusu yapılan ürünlerde ise, ilgili dosyanın Türkiye de geçerli yönetmelik ve kılavuzlara uygun olması ve anlaşmanın imzalanması durumunda, ruhsat

81 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 79 başvurusundan önce yurt dışında üretimin yapıldığı tesisin Sağlık Bakanlığı tarafından denetlenmesi ve uygunluğunun verilmesi gerekmektedir. Ruhsat başvuruları T.C. İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu na elektronik başvuru yoluyla iletilmektedir yılında T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından ithal ruhsat başvurularına getirilen GMP (İyi Üretim Uygulamaları) denetim zorunluluğu kapsamında 2012 yılında Şirket in anlaşmalı olduğu üç farklı üretim tesisi için Sağlık Bakanlığı tarafından denetimler gerçekleştirilmiş ve bu tesislere ait GMP sertifikaları düzenlenmiştir. Bu tesislerde üretilen dokuz bitmiş ürüne ait ruhsat işlemleri de tamamlanmıştır. Abdi İbrahim in gelecekteki ürün portföyüne çok ciddi katkıları olacak ürünlerin üretildiği dört farklı tesisin denetim talebine ilişkin başvurular ise Sağlık Bakanlığı tarafından değerlendirme aşamasındadır. Abdi İbrahim, ürün ruhsat alınmasını takip eden ilk beş yılın sonunda bir defaya mahsus olmak üzere ruhsat yenileme başvurusu gerçekleştirmektedir. Takviye edici gıda ürünlerinin T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ndan izin işlemleri Ruhsatlandırma Bölümü tarafından yürütülmektedir. YOUPLUS şemsiye markası altında sekiz adet ürün ve a.i.d (Abdi İbrahim Destek) şemsiye markası altında dört adet pastil Tarım Bakanlığı ndan alınan ithalat izni ile piyasaya verilmiştir. Yine YOUPLUS şemsiye markası altında Türkiye de üretilip piyasaya verilecek olan çocuk ürünleri ile ilgili işlemlerde yürütülmektedir. Bunun yanı sıra, Şirket in CE sertifikalı BRUNO markası altında piyasaya sürdüğü beş adet ürün ile ilgili kayıt ve onay işlemleri, Sağlık Bakanlığı bünyesinde bulunan Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası tarafından gerçekleştirilmiştir. Şirket, marka başvuru ve tescil işlemleri alanında uzman hukuk büroları ile işbirliği içerisinde faaliyet yürütmektedir. Faaliyet gösterdiği ilaç sektörünün toplum sağlığı açısından taşıdığı önemden hareketle Abdi İbrahim, tüm ruhsatlandırma iş süreçlerini önümüzdeki dönemde de büyük bir hassasiyetle yönetmeye devam etmeyi hedeflemektedir.

82 80 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Ürün Bilgilendirme Hattı Abdi İbrahim, görüş ve önerilere yönelik etkin bir iletişim altyapısına sahiptir. Paydaşlarıyla karşılıklı iletişime ve şeffaflığa dayanan ilişkiler geliştirmeyi ilke edinen Abdi İbrahim, kendi bünyesinde tesis ettiği medikal enformasyon hattı aracılığıyla, ürün yan etki bildirimleri ve kalite şikayetleri konusunda hasta/hasta yakınlarına ve sağlık profesyonellerine 7 gün 24 saat boyunca hizmet vermektedir. Paydaşlarının beklenti ve önerilerine büyük önem veren Şirket, kalite şikayetleri konusunda Kalite Operasyonları Grup Müdürlüğü, Medikal Enformasyon için Medikal Direktörlük, yan etki bildirimleri için ise Ruhsatlandırma Direktörlüğü Farmakovijilans Bölümü nü görevlendirmiştir. Mesai saatleri içerisinde numaralı santral hattını paydaş iletişimi için tesis eden Şirket, mesai saatleri dışında ise 7 gün 24 saat ulaşılabilecek mobil telefon, faks ve e-posta adresleri oluşturmuştur.

83 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 81 Ürün Güvenliliği (Farmakovijilans) Abdi İbrahim Ürün Güvenliliği Sistemi, 2011 den bu yana üç kez dış denetimden geçmiştir. İlaç sektöründe küresel bir oyuncu olma vizyonu çerçevesinde hedef ve politikalarını belirleyen Abdi İbrahim, uluslararası ilaç sektöründeki yenilikçi uygulamaları yakından takip ederek kalite çıtasını sürekli yükseltmektedir. Ürün güvenliliğini vazgeçilmez ilkelerinden birisi olarak gören Şirket, ürün gamında yer alan ilaçlara ilişkin her türlü güvenlilik bilgisini kayıt altına almaktadır. Bunun yanı sıra, ürünlerin risk ve yararlarını ürünün yaşam döngüsü süresince sürekli olarak değerlendirmektedir. Uluslararası ve ulusal mevzuatın ötesinde sorumluluk sahibi olduğu ilaçların hasta gizlilik prensiplerine uygun olarak istenmeyen etkilerini izlemeyi bir etik sorumluluk gören Abdi İbrahim, ürünlerine ilişkin güvenlilik bilgilerinin analiz edildiği periyodik raporları ve diğer güvenlilik raporlarını hazırlayarak T.C. Sağlık Bakanlığı na bildirimde bulunmaktadır. Sürekli gelişim ilkesi çerçevesinde kurum içi eğitim faaliyetlerini şekillendiren Şirket, çalışanlarının yanı sıra etki alanında yer alan üçüncü partileri firma personeline ürün güvenliliği (Farmakovijilans) alanında kapsamlı eğitimler vermektedir. Şirket bünyesinde yapılandırılan Farmakovijilans Birimi ise, hazırlanan tüm raporlardan elde edilen veriler ışığında daha önceden bilinmeyen bir riskin tespit edildiği durumlar veya bilinen bir riskin sıklık ya da şiddetinin değiştiğinin tespit edildiği durumlarda Sayın Sağlık Mesleği Mensubu Mektupları (SSMM) hazırlanması görevini üstlenmiştir. Ürün güvenliliği konusunda T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünlerin Güvenliğinin İzlenmesi Yönetmeliği ve ilgili kılavuzları esas alan Abdi İbrahim, ihracat faaliyetlerinde ise ilgili ülkelerdeki Farmakovijilans yasa ve yönetmeliklere uyum konusunda yoğun çaba göstermektedir. Lisansör Firma ve Otorite Denetimleri Abdi İbrahim farmakovijilans sistemi, 2011 yılından bu yana ikisi yabancı lisansör firma, birisi ise ulusal otorite olmak üzere toplam üç kez denetimden geçmiş ve başarılı bulunmuştur.

84 82 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Müşteri Memnuniyeti Çalışmaları Abdi İbrahim, koşulsuz müşteri memnuniyetini temel öncelikleri arasında görmektedir. Koşulsuz müşteri memnuniyetini temel motivasyon kaynağı olarak gören Abdi İbrahim, uluslararası sektörel standartlar çerçevesinde kurumsal yapısını sürekli geliştirmektedir. Kalite odaklı üretim anlayışını ve müşteri memnuniyetini kurum kültürünün ayrılmaz bileşenleri olarak gören Şirket, bu alanda da çalışanlarının katılımıyla öncü uygulamalara imza atmaktadır. Hastalar, sağlık sektörü çalışanları, yasal kurumlar ve ticari kurumların öznesi olduğu toplum sağlığı standartlarının yükseltilmesi için ürün geliştirme çalışmalarıyla yetinmeyen Şirket, düzenlemiş olduğu ve desteklediği kampanyalarla da hijyen, bilinçli ilaç kullanımı, sağlıklı yaşam gibi konularda müşterileri arasında farkındalık düzeyini yükseltmektedir. Paydaşları nezdinde güvenilirlik ve saygınlıkla eş tutulan bir marka imajına sahip olan Abdi İbrahim, RepMan İtibar Araştırmaları Merkezi nin 2012 yılında kişi ile yüz yüze görüşerek gerçekleştirdiği kamuoyu araştırmasında ilaç sektörünün en itibarlı markası seçilmiştir yılında gerçekleştirilen Algı Araştırması sonuçlarına göre; ecza deposu, tedarikçiler gibi iş süreçlerinin ilk aşamasında yer alan müşteriler nezdinde yüksek tanınırlığa sahip olan Şirket, eczacılar ve son tüketiciler nezdinde ise düşük düzeyde tanınırlığa sahiptir. Ayrıca, Abdi İbrahim kamuoyu nezdinde yerli, istikrarlı, cesur olarak kişileştirilirken, Türkiye ekonomisine katkıda bulunan, ürünlerine kolay erişilebilen, ürün ve hizmetlerine ödenen fiyata değen, güvenilir bir firma olarak algılanmıştır. Şirket, son tüketiciler ve eczacılar nezdindeki tanınırlığını artırmak için son dönemde eğitime destek, halkı ilaç kullanımı ve hastalıklardan korunma konusunda bilinçlendirme gibi etki alanı yüksek kampanyalara odaklanmıştır. Abdi İbrahim, ürün ve hizmet kalitesi açısından kamuoyu nezdinde erişmiş olduğu yenilikçi, ödenen fiyata değer, kolay erişilebilir imajını sürdürülebilir kılmak için önümüzdeki dönemde de uluslararası sektörel trend ve yenilikleri takip etmeyi hedeflemektedir.

85 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 83 Yasalara Uyum Abdi İbrahim, yasal düzenlemelere azami seviyede dikkat etmektedir. Ürün sorumluluğu alanındaki yasal düzenlemelere uyum konusunda azami dikkat gösteren Abdi İbrahim e ürün ve hizmetlerin tedariki ve kullanımıyla ilgili T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından kesilen herhangi bir ceza mevcut değildir. Aynı şekilde, Şirket, 2012 yılında reklam ve tanıtım ile ilgili yönetmeliklere uymadığına dair hiçbir bildirime konu olmamıştır.

86 84 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU

87 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 85 Toplumsal Gelişime Sağlanan Katkı Toplum Sağlığı Eğitim Kültür ve Sanat Filantropi

88 86 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Toplumsal Gelişime Sağlanan Katkı Abdi İbrahim, toplumsal gelişim odaklı projeler hayata geçirmektedir. Anahtar Performans Göstergeleri (KPI) Hedef Abdi İbrahim in 100 yıllık kurum kültürüne yaraşır projeler üretmek Toplum sağlığına yönelik kurumsal sorumluluk projeleri geliştirmek Milli Eğitim e okul projeleriyle destek olmak Gerçekleşen Dünya Promiyeri nin hemen ardından Abdi İbrahim sponsorluğunda Türkiye de 215 bin sanatseverle buluşan Van Gogh Alive Dijital Sanat Sergisi Demir Gibi Türkiye Projesi kapsamında dağıtılan demir ünitesi adedi: 200 bin Abdi İbrahim İlköğretim Okulu nun ardından Belma Barut İlköğretim Okulu Projesi ne başlanması Bilinçli ilaç kullanımı konusunda farkındalık yaratmak ü aşkın aile hekimi ile intern tıp öğrencisini kapsayan eğitim toplantıları 2012 yılında 100. yılını geride bırakan Abdi İbrahim, sürdürülebilir gelişme ve kurumsal sosyal sorumluluğu doğrultusunda yenilikçi ürünler kadar sağlıklı, eğitimli ve temiz bir çevrede yaşayan kuşakların da vazgeçilmez olduğu ilkesiyle hareket etmekte ve sosyal sorumluluk faaliyetlerini asli faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası olarak kabul etmektedir. Tıbba ve insan sağlığına hizmet misyonu kapsamında toplumun, sağlık konusunda bilinçlendirilmesi ve sağlıklı bir neslin yetişmesini öncelikli görevi olarak kabul eden Şirket, yürüttüğü faaliyetlerin eğitim ekseninde yapılanması ve toplumun entelektüel sermayesinin gelişimine katkı sağlamak için çalışmalarını aralıksız sürdürmektedir.

89 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 87 Toplum Sağlığı Akılcı İlaç Kampanyası, toplumsal farkındalık yaratmayı hedeflemektedir. Akılcı İlaç Kampanyası Çevresel sürdürülebilirlik yaklaşımı çerçevesinde etkin kaynak kullanımına büyük önem veren Abdi İbrahim, 2012 yılında başlattığı Akılcı İlaç Kampanyası ile bu alandaki çalışmalarına yeni bir boyut kazandırmıştır. Bilinçli ilaç kullanımı konusunda farkındalık düzeyinin artırılarak hem toplum sağlığının korunmasını hem de ilaç geri ödemelerinde devlet üzerindeki yükün hafifletilmesi amaçlayan kampanya kapsamında, Türkiye genelinde 24 bin eczacıya bilgilendirici mektuplar gönderilmiş, altı ilde ü aşkın aile hekimi ile 16 fakültede den fazla intern tıp öğrencisini kapsayan bilgilendirme toplantıları gerçekleştirilmiştir. Bunun yanı sıra, Türkiye deki tüm eczanelere proje için tasarlanan 3 milyon poşet ve 30 bin sticker dağıtımı gerçekleştirilmiş, kampanyanın etki alanının daha da genişlemesi için görsel ve basılı malzemeler, TV reklamları, radyo spotları ve dergi ilanları kullanılarak sürekli bilgi akışı sağlanmıştır. Akılcı İlaç Kampanyası özelinde Abdi İbrahim sosyal medya sayfasında kampanya görselleri turp, bomba, zımba, taş olmak üzere her Genel Video Dönüştürücü (TVC) için ayrı sayfalar oluşturulurken, reklam kampanyası sonrasında tüm sayfalar Akılcı İlaç isimli sayfa altında toplanmıştır. Öte yandan kampanya boyunca Abdi İbrahim in resmi Facebook ve Twitter sayfasından içerik girişleri yapılarak Akılcı İlaç filmleri yayınlanmıştır. Proje, Farmaskop Ulusal Sağlık İletişimi Ödülleri nde En İyi Bilinçlendirme-Farkındalık Kampanyası kategorisinde birincilik, En İyi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kampanyası kategorisinde Başarı Ödülü alırken; kampanyalar kategorisinde yarışan tüm projeleri geride bırakarak Büyük Ödül ün (Best of Best) sahibi olmuş, Altın Havan Ödülleri nde Yılın Sosyal Sorumluluk Projesi seçilmiştir. Kampanya en son olarak 2012 yılında, Türkiye Halkla İlişkiler Derneği (TÜHİD) tarafından, 12 ncisi gerçekleştirilen Altın Pusula Halkla İlişkiler Ödülleri nde Kurumsal Sorumluluk- Sağlık ve Sponsorluk İletişimi Kategorisi nde Altın Pusula Ödülü nün sahibi olmuştur. Kampanya kapsamında tüm paydaşlara yönelik etki araştırması da gerçekleştirilmiştir. Önemli sonuçlar veren etki araştırması sonucunda Akılcı İlaç Kullanımı reklamlarının beğeni oranının %85, Abdi İbrahim hakkındaki görüşlere olumlu etkisinin %79 ve halkın bilinç düzeyi üzerindeki olumlu etkisinin ise %73 olduğu ortaya konmuştur. Demir Gibi Türkiye Kampanyası T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen ve Abdi İbrahim desteğiyle hayata geçirilen Demir Gibi Türkiye kampanyası, insan sağlığı için önemli bir tehdit oluşturan ve Türkiye de bebekler ile hamilelerin %50 sinde görülen demir eksikliği anemisini ortadan kaldırma hedefiyle 81 ilde yürütülmüştür. Proje kapsamında T.C. Sağlık Bakanlığı na bağlı Sağlık Ocakları ve Ana Çocuk Sağlığı Merkezleri nde, 12 aylıktan 4 yaşına kadar bebek ve çocuklara demir desteği sağlanmıştır. Türkiye nin geleceği olan çocukların fiziksel ve zihinsel açıdan sağlıklı gelişimine büyük önem veren Abdi İbrahim, projeye 750 bin ABD doları ve 200 bin ünite demir damlası bağışlayarak katkıda bulunmuştur.

90 88 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Toplum Sağlığı Bruno Sağlık Tırı, burun sağlığı konusunda farkındalık yaratmıştır. Bruno Sağlık Tırı Türk ilaç sektörünün lideri Abdi İbrahim in, 100 yıllık köklü geçmişi ve yenilikçi anlayışıyla Sağlık Ürünleri kategorisinde yarattığı Bruno markası tarafından oluşturulan sağlık tırı toplumu burun sağlığı konusunda bilinçlendirmek üzere 1 Ekim 2012 de Çanakkale den yola çıkarak 23 Ekim de Van a ulaşmıştır. 7 den 70 e tüm aile bireylerinin burun ile ilgili sorunlarına çözüm sunan Bruno; Türkiye nin üç bölgesinde burun tıkanıklığının önemi konusunda ebeveynleri bilinçlendirmeyi amaçlayan proje kapsamında sağlık taraması başlatmıştır. Gezilecek şehirler arasında Çanakkale, Bursa, Eskişehir, İstanbul, Ankara ve Van yer alan kampanya kapsamında doktor ve hemşireler tarafından burun tıkanıklığı ve burun sağlığı konusunda bilgilendirme yapılmıştır. Burun tıkanıklığı konusunda tüm ailenin ve özellikle de annelerin güvenilir yardımcısı olan Bruno; ilk olarak bebeklerde burun tıkanıklığını engellemek üzere geliştirilen Bruno Baby, çocuklar için geliştirilen Bruno İzotonik Deniz Suyu Spreyi, yetişkinlere yönelik Bruno Hipertonik Okyanus Suyu Spreyi ve soğuk algınlığı, gribi önleyici ve tedavi etmeye yardımcı Bruno Antiviral Burun Spreyi ile burun tıkanıklığı sorununa son vermeyi ve bu konuda toplumu bilinçlendirmeyi hedeflemektedir. Oftalmoloji Üssü Projesi Abdi İbrahim bünyesinde hayata geçirilen Oftalmoloji Grubu, kuruluşunun beşinci ayında Şirket bünyesinde bir ilke imza atarak 1. Oftalmoloji Üssü projesini hayata geçirmiştir. Proje kapsamında; Abdi İbrahim Tower dan gerçekleştirilen merkezi yayın aracılığıyla 11 farklı ilde eş zamanlı olarak gerçekleştirilen oturumlarla, toplam 450 göz hekimine aynı anda ulaşılmıştır. Her ilin önde gelen Glokom uzmanlarının yönetiminde gerçekleştirilen toplantılarda; merkezden yapılan 45 dakikalık sunum hakkında, katılımcıların yorumları alınmış ve alınan sorular yetkililerin yanıtlaması amacıyla merkeze iletilmiştir. Şirket in yenilikçi vizyonu ile örtüşen Oftalmoloji Üssü sayesinde katılımcılar Glokom tedavisi ile ilgili yorumlarını meslektaşlarıyla paylaşma ve sorularına en yetkin kişilerden cevap alma fırsatı bulmuştur. Katılımcılar tarafından çok olumlu geri bildirimler alan toplantının tekrarlanması yönündeki talepler Şirket in kurumsal sosyal sorumluluk alanındaki başarısını bir kez daha gözler önüne sermiştir.

91 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 89 Eğitim Abdi İbrahim, eğitim alanındaki projeleriyle örnek bir kurumsal vatandaş konumundadır. Abdi İbrahim İlköğretim Okulu Temel insan hakları arasında yer alan eğitim hakkının ve eğitimde fırsat eşitliğinin, Türkiye de özel sektörün desteğine ihtiyaç duyulan alanlardan biri olduğu bilinciyle Abdi İbrahim, 2007 yılında Bahçeşehir de Türkiye nin özel bir kuruluş tarafından yaptırılan ve bağışlanan en büyük okulunu tamamlayarak hizmete açmıştır. Modern binasında en son teknolojik olanaklarla donatılan Abdi İbrahim İlköğretim Okulu, öğrenimin ötesinde, öğrencilerin hayata her yönüyle hazırlanmalarını amaçlayan bir anlayışla tasarlanmıştır. Kütüphane ve laboratuvarlarının yanı sıra, sosyal aktivitelere yönelik spor salonları ve oyun alanlarıyla donatılan okul, çocukların eğitim haklarını en iyi şekilde kullanmalarına olanak tanımaktadır. Okulun farklı ihtiyaçlarına yönelik projeler geliştirmeye devam eden Şirket, en son olarak tiyatro sahnesi projesini hayata geçirmiştir. İbrahim Hayri Barut un adının verildiği tiyatro sahnesinin açılışı 21 Mayıs 2012 tarihinde Abdi İbrahim Başkan Nezih Barut ve Başkan Vekili Nesrin Esirtgen in katılımıyla gerçekleşmiştir. Belma Barut İlköğretim Okulu Abdi İbrahim, Türkiye nin önde gelen sosyal sorumluluk sahibi şirketlerinden biri olarak, eğitim alanında yatırımlar yapmaya, 100. kuruluş yıldönümünde Belma Barut İlköğretim Okulu ile devam etmiştir. Adını Abdi İbrahim in kurumsal gelişimine büyük katkılar sağlayan, eğitimin önemini ve gerekliliğini her daim savunmuş bir eğitim gönüllüsü olan Abdi İbrahim Başkanı Nezih Barut un annesi Belma Barut tan alan okul, 24 derslikli olarak planlanmıştır. Eğitime yönelik yatırımları, toplumun ekonomik ve kültürel açıdan gelişiminin en önemli ayaklarından birisi olarak gören Abdi İbrahim, sağlık alanındaki hizmetlerinin yanı sıra Türkiye de eğitim standartlarının yükseltilmesine yönelik ihtiyaçlara çözümler üretme konusundaki çalışmalarını sürdürme kararlılığındadır.

92 90 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Kültür ve Sanat Van Gogh Alive Sergisi, kültür-sanat dünyasında çığır açan bir projedir. Van Gogh Alive Dijital Sanat Sergisi Abdi İbrahim, 100. kuruluş yıldönümünü dünyanın en büyük ressamlarından biri olarak kabul edilen Van Gogh un eserlerini bugüne kadar hiç deneyimlenmemiş yepyeni bir formatta sunan etkileyici bir sergiyle kutlamıştır. Grande Exhibitions Avustralya tarafından tasarlanan ve Singapur daki dünya prömiyerinin hemen ardından Abdi İbrahim in katkılarıyla önce İstanbul da, ardından Ankara da sanatseverlerle buluşan sergi, 2012 yılı boyunca en çok dikkat çeken sanat etkinliği olmuştur. Sanat, bilim ve teknolojiyi yenilikçi bir şekilde harmanlayan ve bu özelliği ile Abdi İbrahim in 100 yıllık bakış açısını yansıtan sergi, izleyiciyi alışılageldik müze kavramının ötesine geçirerek, resmin hikayesinin içinde bir yolculuğa çıkarmıştır. Dâhi ressam Van Gogh un yılları arasındaki çalışmaları ve deneyimlerinden oluşan 3 binin üzerinde dijital imajın tek bir hikaye anlattığı çarpıcı bir sanat ve teknoloji füzyonu olan Van Gogh Alive Dijital Sanat Sergisi, izleyicilerine; geleneksel sanat, multi medya görüntü teknolojisi ve sinematografik yönetmenliğin eşsiz bir birleşimiyle; cezbeden, eğiten ve eğlendiren alternatifsiz bir deneyim sunmuştur. Sergi kapsamında, dev boyutlardaki 3 binden fazla Van Gogh görüntüsünün ekranları, duvarları, kolonları, tavanı ve hatta yeri de doldurmasıyla ziyaretçiler için heyecan verici bir gösteri ortaya çıkmıştır. Türk sanatseverlerden tam not alan, İstanbul ve Ankara da olmak üzere toplam 215 bin kişinin ziyaret ettiği Van Gogh Alive ın İstanbul ayağının ardından yapılan etki araştırması serginin başarısını kamuoyu nezdinde de onaylamıştır. Araştırma sonuçlarına göre; ziyaretçilerin %93 ü sergiyi beğendiğini ifade ederken; %94 ü de sergiyi başkalarına tavsiye ettiğini söylemiş; %99 u ise Abdi İbrahim in bu tarz sergilere devam etmesi yönünde görüşlerini bildirmiştir kuruluş yıldönümünde sanatsal tasarım anlamında uluslararası kültür-sanat çevrelerinde geniş yankı uyandıran bu sergi ile Abdi İbrahim, her anlamda küresel vizyona sahip bir şirket olduğunu bir kez daha gözler önüne sermiştir.

93 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 91 Filantropi Abdi İbrahim, doğrudan bağışlarla sivil toplum kuruluşlarını desteklemektedir. Bağış ve Yardımlar Abdi İbrahim, her faaliyet döneminde yatırım ve bütçe planlarında kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yönelik bağış ve yardımlara önemli tutarda kaynak tahsis etmektedir. Bu kapsamda, Şirket, 2011 yılında 0,43 milyon TL, 2012 yılında ise 2,10 milyon TL tutarında bağışta bulunmuştur. Bağış ve Yardımlar (Milyon TL) , ,43

94 92 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU

95 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 93 Çevre Yaklaşımı Çevre Politikası Geri Kazanım ve Atık Yönetimi Enerji Tüketimi Çevresel Etki Azaltım Çalışmaları Çevre Koruma Yatırımları Su Tüketimi Sera Gazı Emisyonu Ulaştırma Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Yasal Uygunluk

96 94 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Çevre Yaklaşımı Abdi İbrahim, verimlilik odaklı çevresel sürdürülebilirlik çalışmaları yürütmektedir. Anahtar Performans Göstergeleri (KPI) Hedef Verimlilik odaklı projelerle enerji tüketimini minumum seviyeye indirmek Etkin geri kazanım yöntemleriyle su tüketimini azaltmak Üretim kaynaklı ortaya çıkabilecek çevresel etkileri ortadan kaldırmak Plastik ara mamul kullanımında maksimum oranda geri kazanım oranına ulaşmak Gerçekleşen 2012 yılı doğal gaz tüketimi tasarruf oranı: %3,7 Geri kazanım projeleri vasıtasıyla sağlanan su tasarrufu miktarı: m 3 Ürün sevkiyatına yönelik gerçekleştirilen ambalajlama iyileştirmesi projesi kapsamında sağlanan kg kağıt tasarrufu Verimlilik projeleriyle 2012 yılında geri kazanılan toplam plastik miktarı: kg

97 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 95 Çevre Politikası Etkin kaynak yönetimi, Abdi İbrahim in çevre politikasında kilit bir öneme sahiptir. Abdi İbrahim, yürüttüğü tüm faaliyetlerde sürekli gelişimi, doğal kaynakların etkin kullanımını, yasalara tam uyum ve kirliliğin önlenmesini, faaliyetleri sırasında oluşan atıkların öncelikli olarak kaynağında azaltılmasını ve ayrıştırılmasını, geri dönüşüme kazandırılmasını ve en uygun yöntemlerle bertaraf edilmesini çevre politikasının temeli olarak kabul etmektedir. Bu ilkeler çerçevesinde Abdi İbrahim; Çalışanlarını, tedarikçilerini ve taşeronlarını çevrenin korunması konusunda bilinçlendirmek amaçlı eğitim faaliyetleri düzenlemeyi, Çevre üzerindeki olası etkileri kontrol altında tutmak ve en aza indirmek için uygun teknoloji kullanmayı, Çevresel kirliliği önlemek amaçlı, yasal, uluslararası mevzuatlar ve müşteri gerekliliklerini takip etmeyi ve bunlara uyum sağlayarak çevre performansını sürekli iyileştirmeyi taahhüt etmektedir. Yaşadığımız dünyanın gelecek nesillerden ödünç alındığı düşüncesinden hareketle Abdi İbrahim, satın almadan piyasaya ürün sürümüne kadar tüm iş süreçlerinde çevresel etkinin minimize edilmesine azami dikkat göstermektedir. Şirket, çevre dostu malzeme ve teknoloji kullanımının yanı sıra piyasaya sürdüğü ürünlerin ambalaj malzemelerinde de, geri kazanıma elverişli materyaller tercih ederek sektörde referans uygulamalara imza atmaktadır. Abdi İbrahim, Çevre Kanun ve Yönetmeliklerine paralel olarak Çevresel Boyut Değerlendirme Prosedürü nü dikkate alarak çevresel etkilerin kontrolü, hedef belirleme ve program geliştirme çalışmalarından etkin sonuçlar elde etmektedir. Bu doğrultuda, Şirket; Ar-Ge, üretim ve depo faaliyetleri, şantiyeleri, taşeron firma faaliyetleri ve binalarına yönelik olarak toplam 49 adet çevresel boyut analizine sahiptir. Ayrıca; atık yönetimi, izleme ve ölçüm, acil durum vb. prosedürler ışığında çevresel etkiler periyodik olarak izlenerek tespit edilen aksaklık ve risklere karşı Çevre Grubu tarafından programlar oluşturulmakta ve belirlenen hedeflere odaklanılmaktadır.

98 96 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Geri Kazanım ve Atık Yönetimi Abdi İbrahim, enerji verimliliği odaklı geri kazanım uygulamalarına sahiptir. Abdi İbrahim in çevresel sürdürülebilirlik alanındaki çalışmalarının önemli bir ayağını atık yönetimi oluşturmaktadır. Yasal yönetmeliklere göre hazırlanan Atık Yönetim Prosedürü ne göre atıklarını yöneten Abdi İbrahim, faaliyetleri sırasında oluşan tüm atıkları kaynağında ayrıştırmaktadır. Şirket, atıkların geri kazanımı veya bertarafı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ndan lisanslı firmalarla çalışmaktadır. Kutu Koli Prospektüs Plastik Cam Alüminyum İthal Ambalaj İç Piyasa Hammadde İthal Hammadde Abdi İbrahim Çevre Politikası na göre atıkların öncelikle kaynağında azaltması, ayrı toplanması, geri dönüşüme kazandırması ve en uygun yöntemlerle bertaraf edilmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda Abdi İbrahim üretim tesisinde etkin ve sürdürülebilir atık yönetim politikaları uygulanmaktadır. Abdi İbrahim, üretim süreçlerini çevre alanında geliştirilen uluslararası standartlara göre düzenlemektedir. Abdi İbrahim in 2012 yılında üretim sürecinde kullandığı ambalaj malzemeleri ve hammadde miktarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir: ton 477 ton 488 ton 76 ton ton 249 ton ton ton 3.618,3 ton Geri Kazanım Uygulamaları Abdi İbrahim, Çevre Mevzuatı nın Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği gereği piyasaya sürmüş olduğu ürün ambalajlarını yönetmelikte belirtilen hedefler doğrultusunda geri kazanmaktadır. Şirket, bu konuda yetkilendirilmiş kuruluş olan ÇEVKO (Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı) ile işbirliğini 2005 yılından beri sürdürmektedir. Ayrıca bertaraf yöntemleri de mevcut yasal yönetmeliklere göre belirlenip, uygulanmaktadır. Birim kutu başına oluşan tüm atık miktarlarını, doğal kaynak tüketimlerini takip eden Şirket, bu çalışmalarını tüm çalışanlarıyla Abdi İbrahim bilgisayar ağ bağlantıları portalında paylaşmaktadır yılında piyasaya sürülen ürünlerden geri kazanılan miktarlar önceki yıllarla karşılaştırmalı olarak yandaki tabloda gösterilmiştir. Toplam Ambalaj Malzemesi Toplam Hammadde ton ,3 ton

99 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Kağıt/Karton (kg) Plastik (kg) Blister (kg) Cam (kg) Metal (kg) Varil/Fıçı/Bidon (kg) Diğer (kartuş, akü, pil, elektronik, vb.) (kg) Toplam (kg) Yıllara Göre Geri Dönüşüm Atık Miktarları Grafiği Kağıt/karton Plastik Blister Metal Diğer (kartuş, akü, pil, elektronik, vb) Cam Varil/Fıçı/Bidon Atık Bertaraf Uygulamaları Abdi İbrahim, Atık Yönetim Prosedürü kapsamında kaynağında ayrı topladığı tüm atıkları yasal yönetmeliklere göre lisanslı firmalara vermektedir. Kağıt, plastik, cam, metal, blister gibi atıkların yanında tehlikeli atık kapsamına giren elektronik atık, varilfıçı-bidon gibi atıklar geri dönüşüm/kazanım tesislerine, bertaraf edilmesi gereken atıklar ise yakma tesislerine gönderilmektedir yılında yürütülen kağıt tasarruf çalışmaları sayesinde kağıt miktarında %1,2, numuneleme yönteminde iyileştirme ile cam atıklarda %18, plastik atıklarda %2,6 azalma sağlanmıştır. Diğer atıklarda bir önceki yıla göre blister atıklarında %3,2, ağırlıklı olarak kontamine olmamış tenekelerden oluşan metallerde %26, varil/fıçı/bidonlarda (Kontamine olup, lisanslı firma tarafından geri kazanımları sağlanmaktadır.) %12,2 artış yakalanmıştır. Abdi İbrahim in genel üretim miktarı 2012 yılında %3,7 düzeyinde artış gösterirken, genel toplamda tehlikeli atık miktarında %6,7 azalma olmuştur. Atık su arıtma tesisinde 2012 yılı Temmuz ayında gerçekleştirilen revizyon çalışmasından dolayı arıtma çamurunda %56 azalma sağlanmıştır. Ayrıca, eğitim ve saha kontrolleri ile kontamine ambalaj malzemelerinde de %1,2 azalma sağlanmıştır. Bertaraf maliyeti olan diğer tehlikeli atıklarda; toz ve akışkan atıklar (dedusterlarda toplanan tozlar ve yağ seperatörlerinden çıkan atıklar) %4, kontamine filtrelerde %33, laboratuvarlardan çıkan solvent içerikli atık sularda %21, floresan lambalarda %40 artış olmuştur.

100 98 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Geri Kazanım ve Atık Yönetimi Yıl Fiili Üretim Miktarı (kutux1.000) Fiili Tehlikeli Atık Miktarı (kg) ATIK TÜRÜ BERTARAF YÖNTEMİ 2008 (kg) 2009 (kg) 2010 (kg) 2011 (kg) 2012 (kg) Kağıt/Karton Geri Kazanım Plastik Geri Kazanım Blister Geri Kazanım Cam Geri Kazanım Metal Geri Kazanım Varil/Fıçı/Bidon Geri Kazanım Diğer (kartuş, akü, pil, elektronik, vb.) Geri Kazanım Kontamine Ambalaj Malzemesi Bertaraf (yakma) Toz ve Akışkan Atıklar Bertaraf (yakma) Kontamine Filtre Atıkları Bertaraf (yakma) Solvent İçerikli Atık Sular Geri Kazanım Floresan Lamba Bertaraf Arıtma Çamuru Geri Kazanım Evsel Atıklar Depolama Fiili Üretim Miktarı (kg) Fiili Tehlikeli Atık Miktarı (kg) Abdi İbrahim üretim tesislerinin etki alanı içerisinde dere, göl vb. yüzeysel su kaynağı veya kaynak ve sızıntı suyu bulunmamaktadır. Sıvı atık olarak laboratuvardan oluşan solvent içerikli atık sular, proses ve evsel atık sular olarak tanımlanmaktadır. Şirket in laboratuarlarında oluşan atık sular ayrı bir biçimde toplanarak lisanslı geri kazanım tesisine gönderilmektedir. Evsel ve proses atık suları ise atık su arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra deşarj edilmektedir

101 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 99 Enerji Tüketimi Abdi İbrahim, toplam enerji tüketimini azaltmaya yönelik etkin projeler geliştirmektedir. Kurumsal yapısını sürdürülebilir kılmak adına doğal enerji kaynaklarının etkin kullanımı konusunda büyük hassasiyet gösteren Abdi İbrahim, bünyesinde yer alan Enerji Kurulu aracılığıyla bu alanda sürekli gelişim sağlamaktadır. Şirket in Enerji Kurulu; müdür, yönetici, mühendis ve teknisyen kadrolardan oluşmaktadır. Kurul, 56 kişiden oluşan bir alt çalışma komitesine sahiptir. Uzmanlık alanlarına göre alt çalışma gruplarına tüm teknik personel katkı sağlamaktadır. Kurul; yeni projelere, mevcut faaliyetlerdeki değişimlere, Enerji Yöneticisi nin belirlediği konulara göre toplantılar düzenlenmesi, tasarruf hedefleri doğrultusunda alt çalışma gruplarına verilen görevleri ve yapılan çalışmalarının değerlendirilmesini ve yeni hedefler belirlemesi ile yükümlüdür. Kurul, yılda en az iki defa genel değerlendirme toplantıları yapmaktadır. Abdi İbrahim, yatırım kararlarında veri teşkil edecek çalışmalar için enerji danışmanlığı alarak uzman gözetiminde çalışmalar yürütmektedir. Şirket in çevre politikasını destekleyici tasarruf projeleri, yaşam döngüsü içerisinde sürekli geliştirilmektedir. Birincil Enerji Kaynağına Göre Doğrudan Enerji Tüketimi yıllarına ait doğal gaz, elektrik, motorin ve su tüketim değerleri aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Motorin, enerji kesintilerinde jeneratörler tarafından tüketilmekle birlikte 2012 yılında litrelik kısmı dış alan forklifti için kullanılmıştır yılında elektrik kesintilerinin fazla olması motorin tüketimini artırmıştır. Yıllara Göre Doğal Gaz Tüketim Grafiği (m 3 ) Yıllara Göre Elektrik Tüketim Grafiği (jul)

102 100 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Enerji Tüketimi Yıllara Göre Motorin Tüketim Grafiği (Lt) Yıllara Göre Su Tüketim Grafiği (m 3 ) Doğal gaz tüketiminde 2012 yılında bir önceki yıla göre üretim miktarında %3,7 artış olmasına rağmen tüketimde %3,5 azalma olmuştur. Yanma değerlerinin sürekli takibi, ısı kayıplarının izolasyonlarla engellenmesi, kazanların etkin işletilmesi ve yürütülen tasarruf çalışmaları tüketimin azalmasını sağlamıştır yılında bir önceki yıla üretim miktarındaki %5 artışa karşılık elektrik tüketimlerinde ise yaklaşık %11,2 lik artış olmuştur. Haziran, Ağustos ve Eylül aylarındaki artışlar, klima santrallerinin soğutma ihtiyacından kaynaklanmaktadır yılında, üretim miktarındaki %3,7 artışa karşılık su tüketimlerinde yaklaşık %4,3 lük artış yaşanmıştır. Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında bahçe sulama için su ihtiyacının artması da su tüketimini artırmıştır. Yıllara göre Abdi İbrahim bünyesinde kutu başına doğal kaynak tüketimleri aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir Fiili Üretim Miktarı (kutu) Doğal gaz (m 3 ) Motorin (Lt) Su (m 3 ) Elektrik (jul)

103 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 101 Kutu Başına Doğal Kaynak Tüketimleri 0,160 0,140 0,120 0,100 0,080 0,060 0,040 0,020 0, Elektrik (kwh) Doğal gaz (m 3 ) Su (m 3 ) Motorin (Lt) Birincil Enerji Kaynağına Göre Dolaylı Enerji Tüketimi Elektrik tedarikçisi seçim sürecinde yenilenebilir kaynak kullanılması öncelik olarak değerlendirilmektedir. Aşağıdaki grafikte kullanılan elektriğe ait yenilenebilir kaynak dağılımı verilmiştir. Limak Enerji Üretim ve Tedarik Projeksiyonu 3 Ç. Yenilenebilir Diğer %49 %51 2 Ç. %77 %23 1 Ç. %56 %44 Enerji Tüketimini Azaltmaya ve Verimliliği Artırmaya Yönelik Çalışmalar 2000 yılındaki spesifik değer olan 20,1 TEP/ milyon kutu, 2012 de 14,5 TEP/ milyon kutu olarak gerçekleşmiştir. Bu sayede 194 milyon kutu üretimi 988 TEP daha az enerji tüketilerek üretilmiştir.

104 102 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Çevresel Etki Azaltım Çalışmaları Abdi İbrahim, çalışan önerileri doğrultusunda çevresel projeler geliştirmektedir yılında çalışan personelin önerileri doğrultusunda gerçekleştirilen projelerle aşağıda belirtilen tasarruflar ve atık azaltımları gerçekleştirilmiştir. Bu durum, aynı zamanda doğal kaynak tüketiminin azaltıldığını da ifade etmektedir. Üretimden alınan naylon palet örtülerinin yeniden kullanımı ile 200 kg plastik atık oluşumu önlenmiştir. Ürün sevkiyatında yapılan ambalajlama iyileştirmesi ile kg karton kullanımı azaltılmıştır. Su analizlerinde yapılan iyileştirme ile 165 kg tehlikeli atık miktarı azaltılmıştır. Bir ürünün üretiminin normal süreçlerde kullanılan ekipman yerine başka bir üretim ekipmanında üretilmesinin sağlanması ile 755 kg plastik atık oluşumu engellenmiştir. KK analizlerinde kullanılan ve günlük olarak hazırlanan flush çözeltilerin haftalık hazırlanması ile lt kimyasal tüketimi engellenmiştir. In proses kontrol numuneleri sayısında yapılan azaltma ile 126 kg tehlikeli atık oluşumu engellenmiştir. Pomat üretim bölümünde bir ürünün şarj boyunun artırılması ile 33 m 3 su, 20 kg kimyasal kullanımı azaltılmıştır. Likit üretim bölümünde bir ekipmanda paralel işlem yapılması ile 42,5 m 3 su tasarrufu sağlanmıştır. Yemekhane ısıtıcılarının çalışma sürelerinde yapılan iyileştirme ile kwh enerji tasarrufu sağlanmıştır. Katı üretimde bir ürünün kaplamasında kullanılan solüsyonun daha az hazırlanması ile 236 kg hammadde ve 2,4 m 3 su tüketimi azaltılmıştır. Chiller soğutma gruplarının çalışma metodolojisinde yapılan değişiklik ile kwh enerji tasarrufu sağlanmıştır.

105 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 103 Çevre Koruma Yatırımları Abdi İbrahim, çevre alanındaki yatırımlarla sürdürülebilirlik hedeflerini desteklemektedir. Abdi İbrahim tarafından 2012 yılında gerçekleştirilen çevre koruma yatırımları aşağıdaki gibidir: Atık Bertarafı, Emisyon, Atık Su Arıtımı ve İyileştirme Yatırımları 2012 yılında atık su arıtma tesisinin kapasitesinin artırılması ve arıtma yönteminin iyileştirilmesi için avro, emisyon bacalarının yasal uyumunun sağlanması ve sulu toz absorbsiyon uygulaması için ise avro değerinde harcama yapılmıştır. Tehlikeli atıkların nakliyesi ve bertarafı için ise TL harcama gerçekleştirilmiştir. Önleyici Tedbirler ve Çevresel Yönetim Yatırımları 2012 yılında ISO Çevre Yönetim Sistemi ve OHSAS İş Sağlığı ve Güvenliği Sertifikalarının takip denetimi ve 18 çalışana İç Denetçi Sertifikası için eğitim düzenlenmiştir. Bu çalışmalar için yaklaşık TL harcanmıştır. Yatırım Detayları: Eğitim için istihdam edilen personel, çevresel yönetim için alınan dış hizmetler, yönetim sistemlerinin dış kaynaklarca sertifikalandırılması. Yatırım Detayları: Atıkların bertaraf edilmesi, emisyon bacalarının jetcapli hale getirilmesi, sulu toz absorbsiyon cihazlarının takılması, emisyon ölçümleri için yapılan harcamalar, çevresel faaliyetler ile ilgili ekipmanların aşınması, bakım, işletme malzeme ve hizmetleri, ilgili personel maliyetleri, çevresel yükümlülük sigortası

106 104 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Su Tüketimi Abdi İbrahim de çevre dostu atık su arıtım teknolojileri kullanılmaktadır. Abdi İbrahim üretim tesislerinde, atık suların arıtımında membran teknolojisi kullanılmaktadır. Tesisler, Türkiye ilaç sektöründe membran teknolojisinin kullanıldığı yegane tesis konumundadır yılında gerçekleştirilen yatırım ile Abdi İbrahim Üretim Tesisleri nin kapasitesi 600 m 3 /gün e çıkarılmış, yüzeysel havalandırma yöntemi ile arıtma teknolojisinden, diffüzörlü havalandırma ve membran sistemi ile arıtma yöntemine geçilmiştir. Çevre dostu teknoloji olan membran arıtma yöntemi ile arıtma çamuru atık miktarı %95 oranında azaltılmış, çıkış suyu kalitesi de iyileştirilerek deşarj standartlarının çok altına indirilmiştir. Atık su arıtma tesisi bünyesinde oluşturulan laboratuvar ile tesisin performansı günlük olarak izlenmektedir. Tesis giriş ve çıkışında analiz edilen bazı parametre değerleri aşağıda verilmiştir. BOI giriş: 500 mg/lt çıkış: 30 mg/lt KOI giriş: mg/lt çıkış: 200 mg/lt Atık su arıtma tesisinde yıllara göre deşarj edilen atık su değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir yılında Temmuz ayı süresince atık su arıtma tesisinde revizyon çalışmaları yürütüldüğünden deşarj atık su miktarı 2011 yılına göre daha düşüktür yılında aşağıda bahsedilen projeler çerçevesinde Şirket bünyesinde m 3 su tasarrufu sağlanmıştır. Bu rakam, Şirket in 2012 yılı toplam su tüketiminin %11 ine denk gelmektedir. Su ön arıtma sisteminin işleyişinde oluşan suların bahçe sulama deposuna beslenerek bahçe sulamada değerlendirilmesi, Demir arıtma filtrelerinin ters yıkamaları sırasında kuyuların durdurulması, Su sistemi FI analizlerinin saf su tankının dolum zamanında yapılması, Üretim proseslerinde yapılan iyileştirmeler. Ayrıca kuyulardan temin edilen su İSKİ sayaçlarından geçirilmektedir. İSKİ sayaçlarından geçen suyun yıllara göre dağılımı ise aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Yıl Atık Su Deşarjı (m 3 ) Kuyu Kuyu Kuyu Kuyu Kuyu İSKİ Hattı Toplam

107 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU 105 Sera Gazı Emisyonu Abdi İbrahim, emisyonlarını online olarak izlemektedir. Abdi İbrahim bünyesinde 2012 yılında ağırlığa göre toplam doğrudan ve dolaylı sera gazı emisyonlarıyla (elektrik, ısı ya da buhar üretimi, atık gaz yakma gibi diğer yakma süreçleri, fiziksel ya da kimyasal işlemler, malzeme, ürün ve atık taşıma, havalandırma gibi doğrudan emisyonlar, satın alınan elektrik, ısı ya da buharın yarattığı dolaylı sera gazı emisyonları) ilgili detaylı bir çalışma yürütülmemiştir. Ancak üretim tesislerinin 2011 yılı emisyon ölçüm raporunda aşağıdaki ifade yer almaktadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Nisan 2006 da yayınlanan Sera Gazı Emisyon Envanteri Çalışma Grubu 2006 Taslak Raporu nda yer alan IPCC Metodolojisi ile hesaplanmıştır. Sonuç olarak; Tesiste doğal gaz kullanımından dolayı kaynaklanan CO 2 miktarı 2.739,5 ton/yıl, CH4, NOx, CO miktarları 653,4 ton/yıl olarak hesaplanmıştır. Abdi İbrahim yeni emisyon raporunun ise 2013 yılında hazırlatılması planlanmaktadır.* Öte yandan, ozona zarar veren gazlar arasında yer alan R22 gazı mevcut soğutma sistemlerinde ve split klimalarda 2011 yılında 136 kg, 2012 yılında 163 kg kullanılmıştır. Üretim tesislerinde yakıt olarak doğal gaz kullanılmakta olup buhar kazanı bacalarına takılan online izleme ölçüm cihazları ile atmosfere atılan baca gazı değerleri 24 saat izlenmektedir. Ölçülen ortalama değerler aşağıda verilmiştir. NO mg/nm 3 CO...0 mg/nm 3 SO mg/nm 3 * Abdi İbrahim bünyesinde CO, NO 2 değerleri online olarak izlenebilmektedir. Diğer emisyonlar ise iki yılda bir gerçekleştirilen anlık ölçümler çerçevesinde hazırlanan emisyon raporlarında değerlendirilmektedir. En son 2011 yılında gerçekleştirilen anlık emisyon ölçümlerinin 2013 yılında gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

108 106 ABDİ İBRAHİM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORU Ulaştırma Abdi İbrahim, lojistik hizmetler alanında çevresel etkiyi azaltmaya yönelik bir program uygulamamaktadır. Bununla birlikte, Şirket sahip olduğu etkin lojistik altyapısı sayesinde ulaştırma faaliyetlerini çevresel etkiyi minimize edecek düzeyde gerçekleştirmektedir. Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Abdi İbrahim üretim tesisi, biyoçeşitlilik değeri olan bir alanda bulunmamaktadır. ÇED (Çevresel Etki Değerlendirme) sürecinde bu konuda gerekli değerlendirmeler yapılmış, olumsuz bir etkinin olmayacağı ortaya konulmuştur. Üretim tesislerinin ÇED raporları mevcut olup bu konuda tüm etkiler değerlendirilmiştir. Bulunulan alan ve civarına flora ve faunaya olumsuz bir etkinin olmayacağı ortaya konulmuştur. Bu değerlendirmeler sonucunda tesise gerekli izinler verilmiştir. Ayrıca tüm faaliyet ve proseslerin çevresel etki değerlendirmeleri sürekli güncellenerek, izleme ve ölçüm çalışmaları ile takip edilmektedir. Çevresel etkilerin azaltılması yönünde projeler geliştirilmekte, hem doğal kaynakların etkin kullanımı hem de atıkların azaltılması sağlanmaktadır. Yasal Uygunluk Çevrenin korunması ile ilgili yasal mevzuata uyum konusunda azami dikkat gösteren Abdi İbrahim bünyesinde 2012 yılında gerçekleştirilen çevresel kamu denetimlerinde olumsuz bir durum yaşanmamıştır. Sözlük ÇED Raporu: Çevre Etki Değerlendirme Raporu DDS: Kontrollü İlaç Taşıyıcı Sistemler GMP: İyi Üretim Uygulamaları KPI: Anahtar Performans Göstergeleri KÜB: Kısa Ürün Bilgisi KT: Kullanım Talimatı MENA: Orta Doğu-Kuzey Afrika NSAI: Non Steroidal Antienflamatuar İlaçlar TEP: Ton Eşdeğer Petrol TEYDEB: TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı TTT: Tıbbi Tanıtım Temsilcisi TVC: Genel Video Dönüştürücü

109