Bilim, doğal dünyayla ilgili soruları cevaplamak üzere bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak herkesin irdelemesine açık geçerli ve güvenilir

Transkript

1 BİLİM

2 Bilim, doğal dünyayla ilgili soruları cevaplamak üzere bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak herkesin irdelemesine açık geçerli ve güvenilir genellemeler ve açıklamalar ortaya koyma etkinliğidir (William F. McComas). Bilim teori kurmayı, tasavvur etmeyi, düşünmeyi, tahmin etmeyi içeren bir düşünce biçimidir.

3 Bilim fiildir yöntemdir evrene bakış biçimidir sonuçlar kümesi değildir. Bilim doğal dünyadaki olguları anlamadır. Mutlak doğruyu bulmak değildir.

4 Bilim bir düşünce biçimi dir? İnsan toplumunun ürettiği bilgi birikimidir. Her gelen insan bir şeyleri farklı bir şekilde düşünmüş ve bu bilgi birikimine bir şeyler eklemiş. Eklenen şeyler doğru cevaplardan çok yanlış cevaplardır. Bilimde doğru cevap takıntısı yoktur. Sadece araştırma yöntemi(metot) takıntısı vardır.

5 Bilimde cevaplardan ziyade yol gösteren sorular değerlidir. Cevapları olan insanları değil soruları olan insanları dinleyin.

6 Bizim toplumda bilim. Bilimsel düşünce şekli kişilere bulunduğu kültürden geçer maalesef o kültür biz de yok. Bilimin ne olduğu nasıl oluşturulduğu hakkında maalesef hiçbir fikrimiz yok. Çok çok az bilenimizde bilime inanmıyor.

7 Bizim toplumda bilim. Toplumsal, ekonomik veya şahsi hiçbir problemin çözümünde bilime ihtiyaç duymuyoruz. Çünkü her türlü probleme herhangi bir bilimsel çalışmaya ihtiyaç duymadan iki dakika da bir çözüm yolu önerebiliyoruz(türk milleti zekidir!). Ülkelerin veya bilim adamlarının yıllarca çözüm yolları için deney yaptıkları inceledikleri problemlere biz iki dakikada çözüm yolları sunuyoruz hiç çekinmeden(inanmıyorsan dene gör!).

8 Bilim ne yapar? Gözlemler, kıyaslar, ölçer, test eder, spekülasyon yapar, hipotez kurar, düşünceler ve kavramsal araçlar yaratır, teoriler ve açıklamalar oluşturur

9 Bilimin cevaplamaya çalıştığı sorular? Dünyanın şekli nasıldır? Depremler nasıl oluşmaktadır? Elmas niçin serttir? Metaller elektriği nasıl iletir? Bir gazın basıncı ile hacmi arasında nasıl bir ilişki vardır? İnsanlar nasıl öğrenir? Dil öğrenimi nasıl gerçekleşir. İnsanların çeşitli davranışlarını arkasındaki nedenler nelerdir?

10 Bilimsel konuş derken kast edilen nedir? Yabancı kaynaklarda fen ve ilim Türkçeye bilim olarak tercüme edilmiştir. Her fen bilimi, bir bilimdir. Ondan bilim olarak bahsedebiliriz ama her bilim fen bilimi değildir. Bir şeyi bilimsel olup olmadığı tartışılırken genelde tartıştığımız fen bilimsel olup olmadığıdır.

11 Gerçek nedir? Kaynağı gözlem olmayan bilgi fen bilimi değildir ama yine de bilimdir. Bizim gerçeği anlama gayretimiz kapalı bir saatin mekanizmasını anlamaya çalışan bir adamın gayreti gibidir.

12 Gerçek nedir? Adam saatin yüzünü ve hareket eden akrep ile yelkovanlarını görüyor, saatin tik taklarını işitiyor ama saatin kapağını hiçbir şekilde açamıyor. Resmettiği veya ortaya koyduğu mekanizmadan hiçbir zaman emin olamıyor. Kişi eğer zeki ve hayal gücü kuvvetliyse gözlemlediği her şeyin bir sebebi olan mekanizmayı açıklamada başarılı olur. Gözlemlenen şeyde(saatin yüzü ve hareketleri) kesinlik vardır. Fakat gözlemleyen kısma dair belirsizlik ve görüş ayrılığı vardır.

13 Bilimde mutlak doğru yoktur ve değişebilirlik geçicilik bilimin temel özellikleri olmasıdır. Geçicilik ve belirsizlik bilimin karakteristik özelliğidir. Bilim kısmen de olsa doğal dünyanın gözlenmesine dayanır. Bilimsel açıklamaların geçerliliği olguların gözlenmesiyle bir ölçüde test edilir. Bilim insanları doğal dünyadaki bir çok olayı doğrudan gözleyemezler.

14 Olgu? Genel olarak evrende yer alan doğrudan yada dolaylı olarak gözlemleyebildiğimiz durum yada olaylardır. Suyun kaynaması, metallerin elektriği iletmesi, insanların öğrenmesi - ölmesi.

15 Teori Birçok hipotez, kanun ve bilimsel gözlemleri içeren bilimsel açıklamalardır. Oluşturulması yılları alır. Kanun haline gelmez kanunlar tarafından desteklenir. Bilimsel teoriler, iyi yapılandırılmış, çok sayıda sınamaya tabi tutulmuş ve birbiriyle oldukça tutarlı açıklamalar sistemidir. Teoriler, farklı alanlara ait birbiriyle ilişkisizmiş gibi görünen olgular setini açıklamayı amaçlar Öğrenme teorileri.

16 Teoriler sıklıkla varsayımlara ve doğada gözlenemeyen varlıkların bulunduğu kabulüne dayandırılmaktadır. Dolayısıyla teoriler doğrudan gözlemlerle sınanamazlar. Doğrudan kanıtlar teorileri desteklemede ve geçerliklerini sağlamada kullanılır. Teoriler gözlenebilir olayların çıkarımsal açıklamalarıdır.

17 Genelde teoriler yeni kanıtlarla yeterince desteklendiğinde yasalara dönüşür şeklinde çok yaygın yanlış bir anlayış bulunmaktadır. Yasalar ve teoriler yanlış anlayışın aksine farklı türden bilgiler olup birbirine dönüşmezler.

18 Teoriler; olguların, olgular arası ilişkilerin ve yasaların açıklamalarıdır. Örneğin elmasın sert olması, tuzun suda çözünmesi, metallerin elektriği iletmesi, insanların öğrenmesi, ve belli davranışları göstermeleri vb. durumlar olgulara örnek oluştururken bu durumların açıklamaları teorilerdir.

19 Komplo teorisi? İdeoloji? Olan veya olacak olaylar hakkında ortaya atılan tahmine ve tasavvura dayalı ideolojik açıklamalardır. Sosyal olaylar fiziki olaylar gibi öngörülemez, tahmin edilemez. Komplo teorisi olayların önceden planlandığına inanır. Geleceğin özellikle de sosyal ve toplumsal olaylar için önceden planlandığına inanmak yanlıştır. Komplo teorilerine inanırız çünkü önyargımıza uygun düşer, ruhumuzu ateşler ve hayali ve basit olduğu için etkileyicidir.

20 Komplo teorisi? İdeoloji? İdeolojinin özelliği sının tanımaması, her alanı kuşatma, her olayda doğrulanma iddiasıdır. Bilimsel bilginin özelliği ise bunun tam aksine, sınırlı olması hatta sınırlandırılması gereğidir.

21 Komplo teorisi? İdeoloji? Komplo teoriler için kanıtlar bulabilirsiniz ama iddianızı somut olarak test etmek imkansızdır. Binlerce on binlerce olayın içinden teorimizi doğrulayacak gibi gözükenleri alt alta koyarak istediğimiz kurgunun resmini yapabiliriz ve bu zihin açıcı olabilir ama bilimsel olmaz.

22 Bilimde yanlışlayan veriler dikkate alınarak çalışılır doğrulayanlar değil.

23 Komplo teorisi? İdeoloji? Bir varsayım doğruluğu kanıt toplayarak değil sınandığı deney ya da gözlem yapmak vasıtasıyla bilimsel bilgi haline gelir. Komplo teorilerinin en büyük zararı bilimsel düşünceyi öldürmesi olayları oluşturan binlerce sebebin görülmesine engel olunması.

24 Yasa? Belirli şartlar altında olgular arası ilişkileri ifade eden özlü ifadelerdir. Çoğunlukla matematiksel eşitliklerdir. Her zaman test edildiğinde doğru sonuç verir. Kütlenin korunumu kanunu, yerçekimi kanun.

25 Bilimin Doğası ile İlgili Yaygın Yanılgılar Bilimsel bilgiler değişmez kesin bilgilerdir. Bilim insanları tamamen nesneldirler (objektif). Bilimsel hipotezler, teorilere onlar da yeterince doğrulandıklarında yasalara dönüşürler. Bilimde evrensel olarak kabul edilen tekbir bilimsel yöntem vardır. Bilim insanları bilimsel sonuçlarını aynen olduğu gibi rapor ederler.

26 Bilim bütün sorularımıza cevap bulabilir. Bilim tamamen birikimsel olarak ilerler. Bilim ve teknoloji aynıdır.

27 Teknoloji? Bir kültürün elinde bulunan aletler ve mühendislik uygulamaların tümüdür. En anlaşılır ifadeyle insan yapımı herşey teknolojidir. Bilgiyi bilmek teknoloji için yeterli değildir. Gerçek teknoloji bilgiden değil derin zanaat adını verdiğimiz bilgiden çıkar. Öğretim teknolojileri, dil öğretimi teknolojileri

28 Bilimi ve bilimin doğasını bilmek niçin önemlidir Birçok ülkenin ders programlarında bilimsel okuryazar bireyler yetiştirilmesi öncelikli hedef olarak ortaya koyulmuştur. Bilimsel okuryazar bireylerin yetiştirilmesi de bilimin doğasını bilmekle olabilmektedir.

29 Bilimsel okuryazar bireylerin özellikleri Uzmanları konu ile ilgisi olmayan kişilerden ayırır(lisans, Doktora vb). Teorileri doğmalardan, bilimsel verileri uydurma sözlerden hurafelerden ayırır. Bilimin sınırsız olan birikimsel doğasını bilir. Bilimsel kavramların, teorilerin ve yasaların kesin olmadıklarını temelde sürekli değişen ve gelişen bir yapıya sahip olduklarını bilir.

30 Bilimsel problemlerin özelliklede sosyal ve bireysel boyutları olan problemlerin birden fazla doğru cevabı olacağını bilir. Ekonominin bilim ve teknolojideki gelişmelerden etkilendiğini bilir. Bilimde halan bilinmeyen birçok şey olduğunu gelecekte bunların aydınlanabiliceğini bilir.

31 Temel bilimsel süreç beçerileri Gözlem Sınıflama Tahmin Çıkarım Ölçme İletişim kurma