Kederli Bir Mecburiyettir 1. M. Kemal Aydın

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kederli Bir Mecburiyettir 1. M. Kemal Aydın"

Oz Albayrak
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 d Kederli Bir Mecburiyettir 1 M. Kemal Aydın 1. Ece Temelkuran ın, Chavez in Venezüella sında gördüklerini / yaşadıklarını anlattığı Biz Burada Devrim Yapıyoruz Sinyorita sını (Everest, 2006) okuyorum, birkaç gündür. Kitabın arka kapağındaki tanıtım yazısında da belirtildiği gibi, Temelkuran ın amacı turistik / egzotik çağrışımlar / imalar taşıyan bir Venezüella güzellemesi yapmak değil. Temelkuran, halen devam etmekte olan bir başkaldırının yol haritasını çıkarmaya çalışıyor, yüzyılın ilk devrimi nin zabıtlarını tutuyor. Venezüella Chavez Başkaldırı Devrim Bunlar, elimdeki kitabın anahtar kavramları. Fakat ben, bunları bir kenara bırakarak -tabi ki şimdilik, sadece bu yazıyı bağlayan bir konfor ile- kitabın ana tema sından uzaklaşmak istiyorum. Çünkü amacım meraklısı için notlar formatında aktarmalar yapmak değil. Kitabın bir başka boyutu, benim ilgimi çeken. Diyelim ki, Venezüella da olup bitenler, bir başka ifade ile Başkan Chavez in, halkının desteğini almış güçlü bir adam olarak, sosyalist motifler üzerinden Amerikan Kapitalizmine / Hegemonyasına başkaldırısı sizi pek fazla ilgilendirmiyor. Dahası, devrim ya da sosyalizm gibi kelimelerin sizin zihninizdeki karşılıkları müspet değil. Hatta bilinçli -ve muhtemelen birkaç kuşak önce yapılmış- bir tercihin tezahürü olarak, karşı cenahta yer alıyorsunuz. Böyle bile olsa, kitabın en azından girişi bölümünü okumalısınız. Çünkü Ece Temelkuran ın, kitabın girişinde devrimin selamı var başlığı altında 1. Bu çalışma sitesinde yayımlanmıştır (30 Haziran 2006).

2 2 M. K e m a l A y d ı n yaptığı Türkiye göndermeleri, kendimizle hesaplaşma gereğini -malum, bu sürekli ertelediğimiz bir şeydir- bir kez daha hatırlatıyor olması itibariyle, üzerinde durulmaya değer. Evet, biz daha fazla uzatmayalım, sözü Temelkuran a bırakalım. İnsan nasıl sevmeli ülkesini? Düğünlerde sıkılan kurşunlarla çocuklar öldüğünde mesela Bir grup insan toplanıp üç-beş genci düşüncelerini açıkladıkları için linç etmeye kalkıştığında Gecekondu yıkımlarında yoksul bir adam, çocuğunu pencereden tek kolundan sarkıttığında Yalınayak gezen çocukları hastayken, kapıcı gidip kendine son model bir cep telefonu aldığında Kızlarını sokağa çıktığı için kafasına kurşun sıkarak öldüren babalar, erkek kardeşler, taşra şehirlerinin hemen dışındaki otellerde başkalarının kızlarıyla para verip seviştiğinde ( ) Uzak Anadolu şehirlerinde, bir tüccar daha fazla para kazanacak diye çürük yapılıp depremde yıkılan yatılı okullarda çocuklar bir gecede onlarca sayıyla öldüğünde Bir cümleyi doğru kurmaktan aciz olacak kadar dilini bilmeyen cahiller söylediğiniz sözlerden dolayı sizi vatan haini olmakla suçlayıp ardından ölüm tehditleri savurduğunda İnsan nasıl sevmeli ülkesini, o ülkeyi sevmek zorlaştığında? Temelkuran ın söylediği gibi, kederli bir mecburiyet midir, insanın ülkesini sevmesi? Bu kederli mecburiyet, bunca haksızlık edilmiş bir halka bir de ben haksızlık etmeyeyim duyarlılığından mı beslenmektedir? Düşünmek lazım. Düşünürken ipucu olsun, zemin oluştursun diye, yine Temelkuran a müracaat edelim: çok dayak yediği için arsızlaşmış, hissizleşmiş bir çocuğa duyduğumuz merhametle seviyoruz bu ülkeyi. Dünyada başka bir yer görmeden bile, bunca tuhaflığın başka hiçbir yerde olamayacağına kesinkes inanmamız, çürük bir gülüşle hep bunu tekrar etmemiz bundandır herhalde; ancak garip ve anlaşılmaz bularak affedebiliyoruz bu toprakları, bu toprakların durmadan yorulmadan her gün bize gösterdiklerini.

3 K e d e r l i B i r M e c b u r i y e t t i r 3 Bu toprak bütün bunları göstermeye devam edecektir. Zaten elinden de başka bir şey gelmez. Doğa kanunudur. Toprak, kendisine verilenleri gelişkin ürünler olarak iade eder. Ektiğinizi biçersiniz, yani. Bu anlamda Temelkuran ın şu soru setine vereceğiniz bir cevap var mı? Bir memleketin yoksullarının birbirlerini değil, onları yoksul ve bileylenmiş kılan düzeni dişlemeleri nasıl sağlanır? Bir ülke, bütün bunları yapacak güce sahip olduğuna nasıl inandırılır? Bir halk nasıl ikna edilebilir hayatı değiştirebileceğine ve her şeyin çok güzel olacağına? 2. Yumuşacık bir biçimde toprağa bırakılıvermiş ama bir o kadar da okkalı sorular Öyle değil mi? Sevinçle hüznü birlikte şırınga ediyor damarlarımıza. Her biri öylesine güzel kurgulanmış ki, hamle edip uzanıversen bütün güzellikleri avuçlarının arasına alabilecekmişsin hissi veriyor. Seviniyorsun. Lakin katışıksız değil, hüzün içerikli bir sevinme oluyor bu. Çünkü hayatı değiştirebileceğine ilişkin olarak bu halkı ikna etmenin ne kadar zor bir iş olduğunu biliyorsun. Hüzün basıyor. Tam da bu noktada -toplumsal ezberden kopup gelerek- beylik bir cümle dolanıveriyor insanın diline: Bir halkı ikna edecek olanlar, onun geniş bağrından çıkmış münevverler dir, entelektüel lerdir. Bu beylik cümleyi, belli belirsiz içerdiği hamasetten kurtarıp ete kemiğe büründürmek için, şöyle bir perspektife oturtabilir miyiz? Ece Temelkuran, o kışkırtıcı soru setini toprağa bıraktığı andan itibaren entelektüel in mesaisi başlıyor. Çünkü soruların muhatabı odur. Bu tespit bizi bir başka tartışmaya götürüyor. Entelektüel kime denir? Bir şekilde bilgi biriktirmiş ve bu bilgiyi paylaşarak / yayarak halkını aydınlatan olmuş her insan entelektüel midir? Elbette değildir. Biriktirdiği / içselleştirdiği bilgiyi / düşünceyi iktidarın meşruiyetini sorgulayacak, bir başka ifade ile halkının dönüştürme potansiyelini harekete geçirecek biçimde kullanmayan bir insan, belki başka her şey olabilir, fakat entelektüel olamaz. Hele ki, bu bilgi / düşünce egemenlerin iktidarını pekiştirmek için araçsallaştırılmış ise, durum biraz daha vahimdir. Görülüyor ki, entelektüel olmanın iki temel şartı var. Birincisi, belli bir alanda bilgi biriktirmiş olacaksın. İkincisi, biriktirdiğin bilgiyi ezber bozucu ve rahatsız edici sorular sorarak iktidarın meşruiyetini sorgulayacak bi-

4 4 M. K e m a l A y d ı n çimde kullanacaksın. Bir başka ifade ile entelektüel, hem bilgili hem de eleştirel olmak durumundadır. İkincisi ile tamamlanmamış ise, birincisinin kıymet-i harbiyesi yoktur. Bir başka soru: Entelektüelin biriktirdiği bilgiyi kullanarak meşruiyetini sorgulayacağı iktidar hangisidir? Tanım gereği sorumluluk sahibi olmayanların, siyaseti, daha açık bir ifade ile toplumsal taleplerin dile getirildiği zemini daraltarak ele geçirdiği derin güce tekabül eden iktidardır. Söz konusu güç, özgürlükler bastırılıp müesses nizam tahkim edilerek artırılmaktadır. Şöyle de söylenebilir mi? Toplum nezdinde meşruiyeti sorunlu olan bu gücün korunabilmesi / artırılabilmesi için -yönetimdekiyle muhalefettekiyle bir bütün olarak- siyasetin zayıflatılması gerekir. Bu bağlamda siyasetçinin duruşu, yani kendi iştigal / manevra alanını daraltmaya çalışanlar karşısında ortaya koyacağı tavır çok önemlidir. Taşıdığı siyasetçi kimliğine / kartvizitine rağmen, müesses nizam muhafızları ile birlikte toplumsal taleplerin dile getirildiği zemine hücum ediyor mu? 2 Dahası, toplumu, vesayet altına alarak siyasetsizleştirmeyi, mevcudiyetini kimsenin inkâr etmediği sorunları çözücü bir yöntem olarak görüyor mu? Ya da kirletilmiş, itibarını yitirmiş, özel çıkarlara hizmet eder hale getirilmiş olmasına rağmen ve bütün bunları düzeltme iddiası ile -yani içerideki eleştirel tutumunu bozmaksızın- siyaset alanına dışarıdan yapılan hücumlara direniyor mu? Toplumsal ihtiyaçların/taleplerin somutluk kazandığı alanı daraltarak siyaset mekanizmasını işlevsizliğe mahkûm etmeye dönük kampanyalara tavır koyuyor mu? Bir kimsenin siyasetçi sıfatını -bir başkasını yormadan- taşıyabilmesi, ikinci pozisyonu almış ise mümkün olur. Birinci pozisyonu tercih edenlerin, siyasetin -bir kez daha vurgu yapalım: toplumsal taleplerin dile getirildiği zeminin- içinde olmaları sadece biçimseldir. Bu açıklamalardan sonra entelektüel ile iktidar arasındaki ilişkiyi bir daha gözden geçirelim. Entelektüelin biriktirdiği bilgiyi kullanarak meşruiyetini sorgulayacağı iktidar, yukarıda müesses nizam nitelemesi ile ifade etmeye çalıştığımız derin alandır. Siyaset alanının içinden üretilmiş bir ikti- 2. Örneğin güvenlik meselesini abartılı bir dille hatırlattıktan sonra, bu meseleye ilişkin olarak, demokratikleşme sürecini kesintiye uğratabilecek çözüm önerileri kurguluyor mu?

5 K e d e r l i B i r M e c b u r i y e t t i r 5 dar ı, asli vazifesini yerine getirdiği yani toplumsal taleplerin telaffuz edilmesini mümkün kılacak demokratik mekanizmaları istisnasız ve kesintisiz olarak çalıştırdığı- müddetçe bu bağlamın içine oturtmak doğru olmaz Tabi ki şunu kastetmiyorum. İktidar, siyaset alanının içinden üretilmiş, yani toplumsal bağlamda meşru ise, eleştiriden münezzehtir. Her insan, belli bir açıdan bakarak, iktidarın uygulamalarını eleştirebilir. Gelgelelim, her eleştirinin belli bir entelektüel duruşu temsil ettiğini de söyleyemeyiz.

Benzer belgeler

ECE TEMELKURAN BİZ BURADA DEVRİM YAPIYORUZ SİNYORİTA

2 ECE TEMELKURAN BİZ BURADA DEVRİM YAPIYORUZ SİNYORİTA 3 2016, Can Sanat Yayınları A.Ş. Tüm hakları saklıdır. Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla