Her kazanıma uygun, kavratan, öğreten ve ölçen soru modellerini,

Transkript

1 Sevgili Öğrenciler ve Değerli Öğretmenler, Yeni sisteme uygun ve çalışmalarınızda ışık tutacak KİMYA SORU BANKASI hazırladık. SORU BANKASI tamamıyla Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu nun belirlediği kazanımlara uygun hazırlanmıştır. Ayrıca bazı kazanımlar önceki sınavları ve yeni sınavlardaki soru modellerini içerecek şekilde zenginleştirilmiştir. Bu kitabı nasıl kullanmalısınız? Bu kitabın temel felsefesi siz değerli öğrencilerin çalışmaları sırasında eksik kalmayacak şekilde kazanımları öğretmesi, kolaydan zora bir yol izlemesidir. LYS KİMYA SORU BANKASI 10 üniteden ve bazı ünitelerin altında bölümlerden oluşmaktadır. Kazanım merkezli konu özetlerini ve NÖBETÇİ ÖĞ- RETMEN adı altında bazı güncel soru ve çözümlerini, Her kazanıma uygun, kavratan, öğreten ve ölçen soru modellerini, Temel düzeyden ileri düzeye doğru sıralanmış güncel, ÖSYM standartlarına uygun soruları bulacaksınız. Her bir üniteye girişte soru çözümlerinde anahtar konumunda olan özet konu anlatımları bulacaksınız. Bu anlatımları dikkatle okumalısınız. Konu anlatımlarında NÖBETÇİ ÖĞRETMEN adı altında bazı güncel sorular ve çözümlerini göreceksiniz. Yeşil renkli TEMEL DÜZEY TESTİ konuyu anlamanıza ve kavramanıza yardımcı olacak şekilde temel sorulardan oluşan testtir. Bu testteki soruları tamamen çözerek üniteyle ilgili temel bilgileri kavramış olacaksınız. Bu düzeyde her bir kazanım ayrı ayrı sorularla işlenmiştir. Mavi renkli ORTA DÜZEY TESTİ konuyla ilgili temel düzey bilgilerinizi bir sonraki düzeye taşıyan testtir. Bu düzeyde soruları tamamen çözerek bilgi düzeyinizi geliştirerek arttırmalısınız. Bu düzeyde bir kaç kazanımı bazı sorular içinde göreceksiniz. Kırmızı renkli İLERİ DÜZEY TESTİ bilgilerini daha da ileri düzeye taşıyan ve ünite hakkındaki bilgilerinizi tamamlamayı amaçlayan testtir. Bu testteki sorularda birkaç kazanımı bir arada görecek ve analiz edebilme yeteneğinizi geliştireceksiniz. Bu testteki soruları mutlaka çözmeli ve düzeyinizi artırmalısınız. Özetli konu anlatımından sonra KISA CEVAPLI (AÇIK UÇLU) SORULAR bulacaksınız. Bu sorular üniteyi genel olarak kapsayan soru modellerinden oluşmaktadır. Kitaptan en üst düzeyde yararlanabilmeniz için tüm soruları çözmeye çalışmanız, çözemediğiniz ya da yanlış yaptığınız soruları da mutlaka öğretmenlerinize danışmanız öneririz. Çünkü başarı peşinde koşuldukça gelir ve sizi hedefinize ulaştırır. Son sözde siz değerli öğretmenlerimize, KİMYA SORU BANKASI sizi öğrencilerinizle yapacağınız çalışmalarınızda tam hedefinize ulaştıracak bir kılavuzdur ve bu konuda iddialıyız. Bu kitap sizler için öğretmenlik hedefinizde bilgi düzeyinize birikim kazandıracak bir kılavuz kitaptır. Hedefinize ulaşmanıza yapacağımız katkı, bizim için en büyük mutluluk olacaktır. Levent TATKAN İTÜ Uçak Mühendisi Bu kitabın tüm yayın hakları İMES Yayıncılık'a aittir, tüm hakları saklıdır. Kitabın tamamı ya da bir kısmı, 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre yayıncının izni olmadan elektronik ortamda veya fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılamaz, yayınlanamaz, dağıtalamaz / info@imesyayinlari.com imesyayinlari@gmail.com

2 İÇERİK HARİTASI Özet konu anlatımı Yol gösterici notlar Kısa lı Sorular(Açık Uçlu Sorular) Nöbetçi Öğretmen ile öğretici örnekler Temel Düzey Testi Orta Düzey Testi İleri Düzey Testi

3 1. ÜNİTE: Modern Atom Teorisi ÜNİTE: Kimyasal Hesaplamalar ÜNİTE: Gazlar ÜNİTE: Sıvı Çözeltiler ÜNİTE: Kimya ve Enerji ÜNİTE: Tepkimelerde Hız ve Denge ÜNİTE: Kimya ve Elektrik ÜNİTE: Karbon Kimyasına Giriş ÜNİTE: Organik Bileşikler ÜNİTE: Hayatımızda Kimya İÇİNDEKİLER

4 3. BÖLÜM GAZLAR 3.1. Gazların Özellikleri (Test 1) 3.2. İdeal Gaz Yasası-Gazlarda Kinetik Teori-Gerçek Gazlar (Test ) 3.3. Gaz Karışımları-Kısmi Basınç (Test 6-7-8)

5 Gazlar 3.1. Gazların Özellikleri Gazlar maddenin üçüncü hali olup en düzensiz haldir. Bulundukları kabın hacmini ve şeklini alırlar. Kendi aralarında homojen karışım oluştururlar. Genleşme katsayıları katı ve sıvılardan büyüktür. Gazlar için genleşme katsayısı ayırt edici değildir. Bulundukları kabın çeperlerine çarparak basıncı oluştururlar ve bu basınç kabın her noktasında aynıdır. Aynı sıcaklıktaki gazların kinetik enerjileri eşittir. Aynı kapta bulunan farklı gazların hacimleri ve sıcaklıkları eşittir. Gaz tanecikleri arasındaki boşluklar fazla olduğundan çekim kuvvetleri katı ve sıvılara göre azdır. Gaz tanecikleri doğrusal gelişigüzel üç boyutlu hareket ederler. Sıcaklık, basınç, hacim ve mol nicelikleri gazları niteleyen 4 özelliktir İdeal Gaz Yasası İdeal Gaz: Tanecikleri arasında itme ve çekme kuvvetlerinin olmadığı ve gaz taneciğinin hacmi toplam gazın hacmi yanında ihmal edilen gaz modeline ideal gaz denir. Gerçek gazlar yüksek sıcaklıklarda ve düşük basınçlarda ideal davranırlar. Aynı koşullarda gazların ideallikleri karşılaştırılırken polarlık-apolarlık ve mol kütlelerine bakılır. Genel olarak apolar gaz polar gaza göre daha çok idealdir. Mol kütlesi küçük olan gaz büyük olana göre daha idealdir. CH 4 gazı CO 2 gazına göre daha idealdir. SO 2 gazı CO 2 gazına göre ideallikten daha çok sapmıştır. Gazların sıvılardaki çözünürlüğü basınçla doğru, sıcaklıkla ters orantılıdır Gaz Yasaları Boyle Mariotte Yasası: P 1.V 1 =P 2.V 2 Basınç Hacim İlişkisi (n ve T sabit) Charles Yasası: V 1.T 2 =V 2.T 1 Hacim Sıcaklık İlişkisi (n ve P sabit) Gay Lussac Yasası: P 1.T 2 =P 2.T 1 Basınç Sıcaklık İlişkisi (n ve V sabit) Avogadro Yasası: V 1.n 2 =V 2.n 1 Hacim mol İlişkisi (P ve T sabit) 3.2. Gazların Yoğunluğu Katı ve sıvılara göre gazların yoğunluğu çok küçük, hacimleri ise çok büyüktür. Bir gazın yoğunluğu sıcaklık ve basınca bağlı olarak değişebilir. Sabit hacimde sıcaklık değişimi gazın yoğunluğunu etkilemez. Sabit hacimde kütle değişimi yoğunluğu doğru orantılı etkiler. Sabit basınçta yoğunluk, sıcaklık ile ters orantılıdır. Sabit basınçta kütle değişimi yoğunluğu değiştirebilir. Aynı sıcaklıkta aynı gazdan ya da mol kütlesi aynı olan farklı gaz eklendiğinde yoğunluk değişmez. Aynı sıcaklıkta mol kütlesi büyük olan gaz eklenirse yoğunluk artarken mol kütlesi küçük olan gaz eklendiğinde yoğunluk azalır Gazların Difüzyonu ve Efüzyonu Bir gazın başka bir gazın içinde yayılmasına difüzyon, boşlukta yayılmasına ise efüzyon denir. Difüzyon ve efüzyon sadece sıcaklık ile değişir. V X = Ģ M Y T X = t Y V Y T Y M X t X V: Hız, M: Mol kütlesi, t: süre, T: Mutlak sıcaklık Sabit hacimde sıcaklık ve mol sayısı arttıkça çarpma sayısı artar. Sabit basınçta sıcaklık arttıkça birim zamanda birim yüzeye yapılan çarpma sayısı azalır Gazların Karıştırılması ve Kısmi Basınç Birbirine bağlı kaplar arasındaki musluk açıldığında gazlar karışarak tüm kaba yayılırlar. Her bir gazın kaba tek başına uygulamış olduğu basınca kısmi basınç denir. Gazlar reaksiyonsuz ve molsüz karışırsa son basınç, P son.v son = P 1 V 1 + P 2 V 2 formülünden bulunur. Gazlar mollü ve reaksiyonsuz-reaksiyonlu karışırsa son basınç P 1 V 1 = P 2 V 2 formülünden bulunur. (T sabittir) n 1 n 2 (Reaksiyon öncesi) (Reaksiyon sonrası) durum durum Gazlar molsüz ve reaksiyonlu karışırsa sabit sıcaklıkta P.Vån ilişkisinden faydalanarak son basınç P son V son = n son formülünden bulunur. 76 LYS Kimya Soru Bankası

6 Gazlar ÖRNEK: 1. kap X(g) 3 atm 2L TK 2. kap Y(g) 4 atm 3L TK a) Sabit sıcaklıkta musluk açılırsa son basınç kaç atm olur? P son V son = P 1 V 1 + P 2 V 2 P son.5 = Pson=3,6 atm olur. O 2 2 atm V SO 2 3 atm 2V Çözüm: 2SO 2 + O 2 2SO 3 6V mol 2V mol 4V mol 4V mol 2V mol artar P.Vån n Toplam = 4V + 2V = 6V mol V Toplam = 3V Soru: Sekildeki sistemde sabit sıcaklıkta musluk açılıp gazlar tam verimle tepkimeye giriyorlar. Son durumdaki toplam basınç kaç atm olur? P T.V T = n T P T.3V = 6V P T = 2 atm b) Musluk açıldığında X in kısmi basıncı ne olur? P 1 V 1 = P 2 V 2 formülünden 3 2= P X 5 P X = 1,2 atm c) Musluk açıldığında Y nin kısmi basıncı ne olur? P 1 V 1 = P 2 V 2 formülünden 4 3= P Y 5 P Y = 2,4 atm Boş 3.3. Gazların su üstünde toplanması Sıvılar her sıcaklıkta buharlaşarak sabit sıcaklıkta sıvı-buhar dengesini oluştururlar. Sıvının dengedeki buharlarının sıvı yüzeyine yapmış olduğu basınca sıvı-buhar denge basıncı denir. Sıvı saf olduğu şartlarda buhar basıncı sadece sıcaklık ile değişir. Sıcaklık arttıkça buhar basıncı artar. Su üstünde suda çözünmeyen gaz toplanırsa toplam basınç, gazın kısmi basıncı ile suyun buhar basıncının toplamına eşittir. P 0 O 2 6 mol 2V T N 2 4 mol 3V T Soru: Sabit sıcaklıkta musluk açılırsa son basınç ve O 2 nin kısmi basıncı kaç cm olur? Çözüm: P 1 V 1 P = son V son 90 3V P = son 5V P son = 135 n 1 n son 4 10 cm Son durumda hacim ve sıcaklık aynı olduğundan basınç mol ile doğru orantılıdır. n T = 10 mol P Toplam = 135 cm n O2 = 6 mol P O2 =? 90 cm 10 mol gaz 135 cm basınç yaparsa 6 mol O 2 gazı x x= 81 cm = P O2 N 2 (g) H 2 O (g) H 2 O (s) Serbest piston P 0 = P Toplam = P N2 + P H2 O Yukarıdaki kap sisteminde, sıcaklık artarsa; Toplam basınç değişmez. Suyun buhar basıncı artar. N 2 nin kısmi basıncı azalır. H 2 O sıvı molekülleri sayısı azalır. H 2 O gaz molekülleri sayısı artar. Birim hacimdeki buhar molekülleri sayısı artar. Sabit sıcaklıkta piston aşağı itilirse; Toplam basınç artar Suyun buhar basıncı değişmez. N 2 nin kısmi basıncı artar. Birim hacimdeki buhar molekülleri sayısı değişmez. H 2 O sıvı molekülleri sayısı artar. H 2 O gaz molekülleri sayısı azalır. LYS Kimya Soru Bankası 77

7 Gazlar 3.2. Gerçek Gazlar Öz hacmi olan ve tanecikleri arasındaki itme çekme kuvvetleri ihmal edilmeyen gazlara gerçek gaz denir. Sıcaklık azaldıkça, basınç arttıkça, molekül ağırlığı arttıkça gazların idealden sapma miktarları artar. Bulunduğu sıcaklıkta hiç bir basınçla sıvılaştırılamayan akışkanlara gaz denir. Bulunduğu sıcaklıkta basınçla sıvılaştırılabilen akışkanlara buhar denir. Her gaz için öyle bir sıcaklık değeri vardır ki bu sıcaklığın üzerindeki bir sıcaklıkta hiçbir basınçla sıvılaşma gerçekleştirilemez. İşte bu sıcaklığa kritik sıcaklık denir. Kritik sıcaklıktaki buharın sıvılaşması için gerekli olan minimum basınca da kritik basınç denir. Kısacası bir akışkan kritik sıcaklığın üzerinde ise gazdır. Kritik sıcaklığın altında ise buhardır. Aniden buhar haline geçerken bulunduğu ortamın soğumasına neden olan akışkanlara soğutucu akışkanlar denir. Bir gaz idealden ne kadar saparsa bulunduğu ortamı o derece iyi soğutur. Soğutucu akışkanların en önemli iki özelliği şudur: 1. Kritik sıcaklığı oldukça yüksek olmalı 2. Kaynama noktası oldukça düşük olmalıdır. 78 LYS Kimya Soru Bankası

8 KISA CEVAPLI SORULAR 1. Aynı koşullarda gazların eşit molleri eşit hacim kaplar. Bu gaz yasası hangi bilim insanına aittir? : Avogadro 5. Boyle - Mariotte yasasında belli bir miktar gazın sabit sıcaklıkta basınç ile hacim çarpımı.... Boşluğa gelecek uygun kelimeyi yazınız. : Sabittir 2. Aynı kapta bulunan gazların hacimlerinin dışında hangi özellikleri de kesinlikle eşittir? : Sıcaklık 6. Victor - Meyer yöntemi ile uçucu bir sıvının hacminin ölçülmesi ilkesine dayanarak sıvının... kütlesi hesaplanır. Boşluk kısma gelecek uygun kelime nedir? : Mol 3. Kapalı kaptaki gazın basıncını ölçen aletlere ne ad verilir? : Manometre 7. Gazların bir boşlukta yayılmasına ne denir? : Efüzyon 4. Toriçelli deniz seviyesinde açık hava basıncını ölçmek için cıva sıvısını kullanmıştır. Bunun en temel nedeni cıvanın hangi özelliği ile ilgilidir? : Yoğunluk 8. Bir gazın başka bir gazın içine yayılmasına ne ad verilir? : Difüzyon LYS Kimya Soru Bankası 79

9 Gazlar 9. Sabit hacimli kapta bir miktar H 2 ve CH 4 gazları bulunmaktadır. Sabit sıcaklıkta kaba CH 4 eklenirse He un kısmi basıncı nasıl değişir? : Değişmez 13. Serbest pistonlu kapta CH 4 gazı bulunmaktadır. Kaba sabit sıcaklıkta O 2 gazı eklenirse gaz yoğunluğu nasıl değişir? : Artar 10. Sabit basınçlı kapta bir miktar N 2 ve O 2 gazları bulunmaktadır. Sabit sıcaklıkta kaba N 2 gazı eklenirse O 2 nin kısmi basıncı nasıl değişir? : Azalır 14. Faz diyagramında üç eğrinin birleştiği noktaya... nokta denir. Boşluğa uygun kelimeyi yazınız. : Üçlü 11. Sabit sıcaklıkta hacmi azaltılarak basıncı artırılan ideal bir gazın kinetik enerjisi nasıl değişir? : Değişmez 15. Suyun üzerindeki basınç arttıkça donma noktası.... Boşluk kısma doğru ifadeyi yazınız. : Azalır 12. Serbest pistonlu kapta bulunan gaz ısıtıldığında birim zamanda birim yüzeye olan çarpma sayısı nasıl değişir? : Azalır 16. Moleküller arası itme - çekme kuvvetleri ihmal edilmeyen ve öz hacimleri olan gazlara... gaz denir. Boşluğa uygun kelime yazınız. : Gerçek 80 LYS Kimya Soru Bankası

10 TEST 1 1. Gazların özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? CCC_11.3.1_1 A) Bulundukları kabın çeperlerine çarparak basıncı oluştururlar. B) Kendi aralarında daima homojen olarak karışırlar. C) Her gazın kendine özgü genleşme katsayısı vardır. D) Kolayca sıkıştırılabilir ve genleşebilir. E) Akışkanlıkları yüksektir. 3. ÜNİTE: GAZLAR 4. Aşağıdakilerden hangisi gazları betimleyen özelliklerden biri değildir? EEE_11.3.1_1 A) Sıcaklık B) Mol sayısı C) Hacim D) Basınç E) Öz ısı 2. Aynı koşullardaki gazlar ile ilgili; BBB_ _1 I. Ortalama kinetik enerjieri eşittir. II. Katı ve sıvılara göre daha çok genleşirler. III. Katı ve sıvılara göre genleşme katsayıları düşüktür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 5. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? DDD_11.3.1_1 A) Aynı sıcaklıktaki gazların ortalama kinetik enerjileri eşittir. B) Aynı kaptaki farklı gazların hacimleri ve sıcaklıkları eşittir. C) Tanecikleri arasındaki çekim kuvvetleri yok denecek kadar azdır. D) Yoğunlukları aynı koşullarda katı ve sıvılara yakındır. E) Gazın hacmi bulunduğu kabın hacmine eşittir. 3. Gazları niteleyen özelliklerden sıcaklık ile ilgili; I. Termometre ile ölçülür. II. En çok kullanılan birimleri Celsius (ºC) ve Kelvin (K) dir. III. Ortalama kinetik enerjinin bir ölçüsüdür. IV. Sağlıklı bir bireyin vücut ısısı yaklaşık 36,5 ºC dir. 6. Basınç birimleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? CCC_ _1 A) 1 bar = 10 5 Pa B) 1 atm = Pa C) 1 atm = 76 torr D) 0,25 atm = 19 cm E) 0,3 atm = 30397,5 Pa DDD_11.3.1_1 yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve IV C) I, III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV LYS Kimya Soru Bankası 81

11 3.1. Gazların Özellikleri 7. Hacim birimleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? EEE_ _1 A) 1 m 3 = 1000 L B) 1 cm 3 = 1 ml C) 1 dm 3 = 1 L D) 1 L = 1000 cm 3 E) 1 m 3 = 1 dm g SO 3 gazının 3 L hacim kapladığı şartlarda 8 g H 2 gazı kaç L hacim kaplar? (S : 32, O : 16, H : 1) AAA_11.3.1_1 A) 24 B) 18 C) 12 D) 6 E) 4 8. Açık hava basıncının 760 mm olduğu bir ortamda cıva sıvısı yerine yoğunluğu 3,8 g/ cm 3 olan X sıvısı kullanılırsa sıvı yüksekliği kaç cm olur? (d : 13,6 g/cm 3 ) AAA_11.3.1_1 A) 272 B) 136 C) 54,4 D) 27,2 E) 13, Cº de belirli bir miktar gazın hacmi 8L iken basıncı 2 atm dir. Aynı sıcaklıkta gazın basıncı 5 atm e getirilirse hacmi kaç L olur? BBB_11.3.1_1 A) 2,8 B) 3,2 C) 4,2 D) 18 E) P O V,T 12. P hava = 75 cm M X (g) X(g) 5cm EEE_11.3.1_1 Civa Şekildeki kaptaki gaza, I. M musluğunu açma II. Sıcaklığı azaltma III. Kabın hacmini büyütme işlemlerinden hangileri tek başına uygulandığında manometrenin kollarındaki civa seviyeleri eşitlenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III BBB_11.3.1_1 Y(g) Civa Civa 15cm Şekildeki kapta bulunan X gazının basıncı kaç cm dir? A) 45 B) 55 C) 65 D) 85 E) LYS Kimya Soru Bankası

12 3.1. Gazların Özellikleri 13. P O 15. I. Belirli bir miktar gazın sabit sıcaklıkta basınç ve hacim değerlerinin çarpımları sabittir. BBB_11.3.1_1 X Civa I h Y Civa II 40 cm Açık hava basıncının 1 atm olduğu bir ortamda X ve Y gazlarının basınçları birbirine eşittir. Buna göre, I. manometrenin civa seviyeleri arasındaki fark kaç mm dir? A) 720 B) 360 C) 116 D) 36 E) 18 EEE_11.3.1_1 II. Pistonlu bir kapta mutlak sıcaklığı 2 katına çıkarılan gazın hacmi de 2 katına çıkar. III. Aynı koşullarda gazların eşit sayıları eşit hacim kaplar. Yukarıda verilen ideal gazların özelliklerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 14. Şekildeki hareketli pistonlu kapta bir miktar X gazı bulunmaktadır. M X 16. h Boşluk X(g) P O AAA_11.3.1_2 Aynı sıcaklıkta piston üzerindeki M cismi kaldırıldığında X gazının basıncı ve PV değeri için aşağıdakilerden hangisi doğru olur? P PV A) Azalır Değişmez B) Değişmez Artar C) Azalır Artar D) Artar Azalır E) Değişmez Değişmez 15 cm Açık hava basıncının 75 cm olduğu ortamda kapalı uçlu manometredeki seviyesi farkı kaç cm dir? CCC_11.3.1_1 A) 45 B) 50 C) 60 D) 75 E) 85 LYS Kimya Soru Bankası 83

13 TEST 2 3. ÜNİTE: GAZLAR 1. P O =1 atm 3. P O = 76 cm X 2V Su Y 2V Boşluk 76 cm 76 cm Hava 1atm X (g) h cm Y (g) P O =1 atm Z Yukarıda verilen manometre sistemi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? DDD_11.3.1_2 BBB_11.3.1_2 5V Su 1 cm Aynı sıcaklıktaki X, Y, Z gazlarının basınçları arasındaki ilişki nasıldır? (d su = 1 g/cm 3, d civa = 13,6 g/cm 3 ) A) X > Y > Z B) Z > X = Y C) Y > Z > X D) Y > X > Z E) Z > X > Y A) X 'in basıncı Y nin basıncına eşittir. B) X 'in basıncı 152 cm dir. C) h yüksekliği 76 cm dir. D) Dış basınç arttırılırsa X 'in basıncı artar. E) Y 'nin basıncı dış basınçtan 76 cm daha fazladır. 2. M 4. P O Boş H 2 O 68 cm Y(g) h 2 X (g) II h 26 cm AAA_11.3.1_2 X(g) II Şekildeki sistemde sabit sıcaklıkta M musluğu açılıp kaba bir miktar X gazı gönderiliyor ve musluk kapatılıyor. I ve II nolu manometrelerdeki h 1 ve h 2 yükseklikleri nasıl değişir? I II A) Artar Azalır B) Azalır Değişmez C) Artar Artar D) Azalır Artar E) Değişmez Azalır h 1 Açık hava basıncının 1 atmosfer olduğu yukarıdaki sistemdeki II. manometrenin sağ kolundaki h yüksekliği kaç cm dir? (d = 13,6 g/cm 3, d H2 O = 1 g/cm3 ) CCC_11.3.1_2 A) 5 B) 23 C) 45 D) 50 E) LYS Kimya Soru Bankası

14 3.1. Gazların Özellikleri 5. P O = 75 cm 8. Hacim P 2 P 1 Yanda belli bir miktarda alınan gazın sıcaklık hacim grafiği verilmiştir. X Y A Su 68 cm Civa 10 cm EEE_11.3.1_2 Sıcaklık Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? BBB_11.3.1_2 Yukarıdaki sistemde X ve Y gazlarının basınçları kaçar cm dir? (d su =1 g/cm 3, d cıva =13,6 g/cm 3 ) P x P y A) A) Charles yasası diye bilinir. B) P 2 basıncı P 1 basıncından küçüktür. C) Sıcaklık birimi Cº olarak alınmıştır. D) A noktası 273 Cº yi gösterir. E) Sıcaklık ve hacim aynı oranda artmıştır. B) C) D) E) I. Mol sayısı arttırılan bir gazın basıncı artar. II. Sıcaklığı arttırılan bir gazın hacmi artar. III. Sürtünmesiz hareketli pistonla kapatılmış kapta mol sayısı ve sıcaklık arttırılırsa basınç değişmez. Gazlarla ilgili yukarıda verilen ifadelerden hangileri kesinlikle doğrudur? CCC_11.3.1_2 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 9. Denizin belli bir derinliğinde oluşan hava kabarcığının 0,8 cm 3 hacime sahip olduğu ölçülmüştür. Sabit sıcaklıkta hava kabarcığı yükselerek deniz seviyesine yakın bir yere geldiğinde hacmi 3,2 cm 3, basıncı ise 78 cm olarak ölçülmektedir. Buna göre, I. Başlangıçtaki hava kabarcığının yapmış olduğu basınç 312 cm dir. II. Havanın basınç hacim değeri artmıştır. III. Basınç ile hacim arasındaki ters orantı ilişkisi Boyle Mariotte yasası olarak bilinir. 7. Serbest piston He gazı CCC_11.3.1_2 ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III Yukarıda verilen sistemde sıcaklık artırılırsa, I. Basınç II. Tanecikler arası uzaklık III. Ortalama kinetik enerji IV. Basınç Hacim değeri niceliklerinden hangileri artar? DDD_11.3.1_2 A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 10. Sürtünmesiz pistonlu bir kapta bulunan bir miktar H 2 gazının hacmi 0,80 L, sıcaklığı ise 127 Cº olarak öçlülüyor. Gazın sıcaklığı 300 Cº arttırılırsa son hacmi kaç L olur? BBB_11.3.1_2 A) 1,2 B) 1,4 C) 1,6 D) 1,8 E) 2,4 LYS Kimya Soru Bankası 85

15 TEST 3 3. ÜNİTE: GAZLAR gram N 2 16 gram XO 2 5. Sabit hacimli bir kapta 20 C ta 2 gram H 2 gazı vardır. Bu sisteme; I. Sıcaklığı 40 C a çıkarmak. 4V, T 2V, T Yukarıdaki N 2 ve XO 2 gazları şekildeki gibi dengededir. X in atom kütlesi kaçtır? (O: 16, N: 14) BBB_11.3.1_1 A) 56 B) 32 C) 20 D) 16 E) 14 BBB_11.3.?_1 II. Aynı sıcaklıkta 4 gram He gazı göndermek. III. Aynı sıcaklıkta 6, tane atom içeren hidrojen molekülü göndermek. işlemlerinden hangileri ayrı ayrı yapıldığında basınç iki katına çıkar? (H:1, He:4) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I,II ve III cm 40 cm 45 cm 20 cm 3. Kapalı bir kapta 32 gram O 2 gazı varken basınç P dir. Sabit sıcaklıkta 64 gram O 2 gazı eklenip kabın hacmi 3 katına çıkarılırsa basınç kaç P olur? (O: 16) AAA_11.3.?_1 A) P B) 2P 3 I Dış basıncın 80 cm olduğu ortamda özdeş tüpler eşit sayıda gaz molekülleri ile doludur. I. tüpün sıcaklığı 27 C olduğuna göre, aynı ortamda bulunan II. tüpün sıcaklığı kaç C tır? CCC_11.3.?_1 A) 27 B) 17 C) 3 D) 13 E) 23 C) 3P 2 4. Yanda içinde H 2 gazı bulunan kaba, 8 gram CH 4 gazı ilave edilip, gazın sıcaklığı 27 C tan 127 C a çıkarıldığında basınç 9 atmosfer oluyor. AAA_11.3.?_1 II D) P 3 8 gram H 2 E) 3P Buna göre, başlangıçta basınç kaç atmosferdir? (C:12, H:1) A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) SO 2 (g) O 2 (g) Serbest piston Şekildeki kapta SO 2 ve O 2 gazları dengededir. SO 2 gazının kütlesinin O 2 gazının kütlesine oranı M SO 2 M O2 kaçtır? (S: 32, O: 16) DDD_11.3.?_1 A) 3 4 B) 3 8 C) 4 D) 10 3 E) Sabit hacimli bir kapta 50 ºC sıcaklıkta 16 gram O 2 gazı bulunmaktadır. Buna göre, I. Kaba 50 ºC de 1 gram H 2 gazı ekleme, II. Sıcaklığı 100 ºC ye yükseltme, III. Sıcaklığı 25 ºC ye düşürüp, 64 gram O 2 gazı ekleme işlemleri ayrı ayrı uygulandığında hangilerinde basınç 2 katına çıkar? (O: 16, H:1) AAA_11.3.?_1 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 86 LYS Kimya Soru Bankası

16 3.2. İdeal Gaz Yasası-Gazlarda Kinetik Teori-Gerçek Gazlar ºC sıcaklıkta 4 litrelik bir kapta 11,2 atm basınç yapan H 2 gazı kaç g dır? (H: 1) BBB_11.3.?_1 9. X ve Y gazlarının ortalama kinetik enerjileri eşittir. EEE_11.3.?_1 11. Buna göre, X ve Y gazları için I. Sıcaklıkları eşittir. II. Homojen karışım oluştururlar. III. Molekül kütleleri aynı ise yayılma hızları eşittir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III NO C 2 H 6 Aynı sıcaklıkta, hacimleri eşit olan iki kapta, eşit kütlede NO ve C 2 H 6 gazları bulunmaktadır. Bu iki gaz için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? (N:14, O:16, C: 12, H: 1) CCC_11.3.?_1 A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? DDD_11.3.?_1 A) Gazların kinetik enerjileri mutlak sıcaklık oranında artar veya azalır. B) Sabit hacimli kaptaki gazın yoğunluğu sıcaklığa bağlı değildir. C) Yüksek sıcaklık ve düşük basınçta gerçek gazlar ideale yaklaşır. D) Aynı koşullarda mol kütlesi büyük olan gaz daha idealdir. E) P.V = n.r.t formülüne uyan gazlar idealdir. A) Moleküllerin ortalama kinetik enerjileri aynıdır. B) I. kaptaki atom sayısı, II. kaptaki C atomları sayısına eşittir. C) Molekül sayıları farklıdır. D) Gazların kaba yaptıkları basınçlar eşittir. E) II. kaptaki toplam atom sayısı I. kaptakinden büyüktür atm basınçta 0 ºC sıcaklıkta, 11,2 litrelik sabit hacimli bir kapta bir miktar NO gazı vardır. Aynı sıcaklıkta kaptaki gaz basıncının 4 atm olması için kaba kaç gram He gazı eklenmelidir? (He: 4) DDD_11.3.?_1 A) 16 B) 12 C) 8 D) 6 E) Soğutucu akışkanlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? CCC_11.3.2_1 A) Yanıcı ve zehirli olmamalıdır. B) Uygun basınçta sıvılaşmalı ve buharlaşabilmelidir. C) Kritik sıcaklığı düşük olmalıdır. D) Çevreye zarar vermemelidir. E) Kaynama noktası düşük olmalıdır. 14. I. Bulunduğu sıcaklıkta hiç bir basınçta sıvılaşmayan sıkıştırılabilir akışkanlara gaz denir. EEE_11.3.?_1 II. Bulunduğu sıcaklıkta uygun basınçta sıvılaşabilen akışkanlara buhar denir. III. Kritik sıcaklığın üzerindeki bir sıcaklıkta madde sadece gaz özelliği gösterir. Akışkanlarla ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 15. Basınç Mol Kütlesi Sıcaklık I. 0,1 atm 16 0 ºC II. 0,2 atm 32 0 ºC III. 0,1 atm 4 27 ºC BBB_11.3.?_1 Yukarıda verilen gazların ideallikten sapma miktarlarının karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir? A) III > I > II B) II > I > III C) II > III > I D) III > II > I E) I > II > III LYS Kimya Soru Bankası 87

17 TEST 4 1. CH 4 gazının 80 sn de efüzlendiği bir ortamda aynı koşullarda ve aynı hacimdeki He gazı kaç sn de efüzlenir? (He : 4, C : 12, H : 1) BBB_11.3.?_2 A) 60 B) 40 C) 20 D) 10 E) 5 3. ÜNİTE: GAZLAR 4. Victor Meyer yöntemi ile ilgili, I. Uçucu sıvıların mol kütlelerinin belirlenmesinde uygulanan bir yöntemdir. II. Kütlesi bilinen uçucu sıvıların hacminin ölçülmesi ilkesine dayanır. BBB_11.3.?_2 III. Uçucu sıvının mol kütlesi n = m / M A formülünden hesaplanır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III cm He SO 2 A B Yukarıda verilen sistemdeki gazlar aynı anda ve aynı sıcaklıkta cam borunun her iki ucundan gönderiliyor. Gazlar ilk olarak hangi konumda karşılaşırlar? (He: 4, O: 16, S: 32) CCC_11.3.?_2 A) A ucundan 64 cm uzaklıkta B) B ucundan 80 cm uzaklıkta C) A ucundan 256 cm uzaklıkta D) B ucundan 128 cm uzaklıkta E) A ucundan 16 cm uzaklıkta 5. Belli bir miktar gazın 127 ºC de 2 atm basınçta 8L hacim kapladığı tespit ediliyor. Gazın sıcaklığı 327 ºC ye çıkartılıp hacmi 4L ye getiriliyor. DDD_11.3.?_2 Buna göre, gazın son basıncı kaç atm dir? A) 16 B) 12 C) 8 D) 6 E) ºC de 5,6 L lik kapta 6,4 g X 2 gazının kaba uyguladığı basınç 1,6 atm dir. AAA_11.3.?_2 Buna göre, X'in atom ağırlığı aşağıdakilerden hangisidir? A) 16 B) 19 C) 32 D) 38 E) atm basınçta ve 273 ºC de yoğunluğu 2,5 g/l olan gazın mol kütlesi aşağıdakilerden hangisidir? BBB_11.3.?_2 A) 14 B) 28 C) 56 D) 64 E) LYS Kimya Soru Bankası

18 3.2. İdeal Gaz Yasası-Gazlarda Kinetik Teori-Gerçek Gazlar 7. Kritik sıcaklığın üzerindeki bir sıcaklıkta bulunan akışkan ile ilgili; AAA_11.3.?_2 I. Buhar özelliği gösterir. II. Gaz özelliği gösterir. III. Basınçla sıvılaştırılabilir. IV. Soğutarak sıvılaştırılabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) II ve IV B) I ve II C) I, II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV 10. Gerçek gazlarla ilgili; EEE_11.3.?_2 I. Öz hacimleri ihmal edilemeyecek kadar büyüktür. II. Sıcaklık azaldıkça ve basınç yükseldikçe ideallikten uzaklaşırlar. III. Sıkışma genleşme sırasında sıcaklık değişimi ne kadar fazla ise ideallikten sapma miktarı o derece fazla olur. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. Karbondioksidin faz diyagramı yandaki gibidir 5,2 A Basınç (atm) Katı B C Sıvı Gaz D 57 Sıcaklık (ºC) Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? DDD_11.3.?_2 A) B noktasında katı, sıvı ve gaz hali dengededir. B) A B eğrisi süblimleşme eğrisidir. C) B D eğrisi buharlaşma eğrisidir. D) 5,2 atm'in altındaki basınçta herhangi bir sıcaklıkta süblimleşir. E) B C eğrisi erime eğrisidir. 11. X (g) Y (g) İdeal X ve Y gazları yukarıdaki gibi aynı anda cam borunun içine gönderildiğinde tam orta noktada karşılaşıyorlar. Buna göre, X ve Y gazları ile ilgili; DDD_11.3.?_2 I. Difüzyon hızları eşittir. II. X'in mol kütlesi daha büyük ise kinetik enerjisi daha azdır. III. Mol kütleleri eşit ise kinetik enerjileri eşittir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 9. Madde Kritik sıcaklık (ºC) Kaynama noktası (ºC) I. NH II. CF 2 Cl III. F Yukarıda kritik sıcaklıkları ve kaynama noktaları verilen akışkanlardan hangileri soğutucu sistemlerde kullanılabilir? CCC_11.3.?_1 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 12. X akışkanının normal kaynama noktası 35 ºC ve kritik sıcaklığı 144 ºC dir. EEE_11.3.?_2 Buna göre, aşağıdaki sıcaklıklardan hangisinde X akışkanı soğutucu olarak kullanılamaz? A) 55 B) 80 C) 120 D) 135 E) 145 LYS Kimya Soru Bankası 89

19 TEST 5 3. ÜNİTE: GAZLAR 1. EEE_11.3.?_3 2. Kritik sıcaklık (ºC) Kaynama noktası (ºC) X Y Z Yukarıda X, Y, Z akışkanlarının kritik sıcaklıkları ve kaynama noktaları verilmiştir. Buna göre; I. Oda koşullarında Y gaz, X ve Z buhardır. DDD_11.3.?_3 3. II. Normal koşullarda X buhar, Y gazdır. III. 375 ºC de her üçü de gazdır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 1,0 0,006 Basınç (atm) Katı 0,01 Sıvı Buhar Kritik Sıcaklık Sıcaklık (ºC) Yukarıdaki grafik suyun faz diyagramına aittir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? CCC_11.3.?_3 O 2 (g) 70 cm h 10 cm X (g) He (g) A) Su, 280 ºC de buhar özelliği gösterir. B) Su, 380 ºC de gaz özelliği gösterir. C) Basınç arttıkça suyun donma noktası artar. D) 0,006 atm de ve 0,01 ºC de buz, su ve buharın üçü de aynı anda dengededir. E) 0,006 atm den daha düşük basınçlarda suyun sıvı haline hiç bir sıcaklıkta rastlanmaz. X (g) h/2 15 cm Şekil I de basıncı 70 cm olan O 2 gazı ile doldurulmuş balon boşaltılıp yerine bir miktar He gazı dolduruluyor ve Şekil II deki durum gözleniyor. Buna göre He gazının basıncı kaç cm dır? A) 60 B) 70 C) 80 D) 115 E) Kinetik teori ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? DDD_11.3.?_3 5. A) Bir gazın difüzyon hızı mol kütlesinin karekökü ile ters orantılıdır. B) Mutlak sıcaklığı iki katına çıkarılan bir gazın kinetik enerjisi 2 katına çıkar. C) Bir gazın difüzyon hızı mutlak sıcaklığın karekökü ile doğru orantılıdır. D) Gaz tanecikleri birbirine itme ve çekme kuvveti uygular. E) Gaz tanecikleri bulundukları kabın çeperlerine esnek çarparak basıncı oluştururlar ve bu basınç kabın her yerinde aynıdır. 6. Bir cam borunun ince deliğinden 2 mol He gazı 120 sn de efüzlenmektedir. BBB_11.3.?_3 t = 273 K 0,2 mol X 2 0,2 mol Y 2 76 cm Aynı sıcaklıkta 4 mol SO 2 gazı aynı delikten kaç saniyede efüzlenir? (S: 32, O: 16, He: 4) A) 1200 B) 960 C) 480 D) 240 E) cm Yukarıda verilen sistemde X 2 ve Y 2 gazlarının başlangıç durumları görülmektedir. Kap ısıtılıp reaksiyon gerçekleştiğinde yalnız XY 2 gazı oluşmakta ve sıcaklık başlangıçtakine göre 2 katına çıkmaktadır. Buna göre, sistemin son durumu ile ilgili; I. Manometrenin kolları arasındaki cıva düzeyi farkı 59 cm dir. CCC_11.3.?_3 II. Manometrenin sağ kolunda cıva düzeyi 22,5 cm yükselir. III. Kapta 0,2 mol gaz vardır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 90 LYS Kimya Soru Bankası

20 3.2. İdeal Gaz Yasası-Gazlarda Kinetik Teori-Gerçek Gazlar 7. İdeal gazlarla ilgili aşağıdaki verilen grafiklerden hangisi yanlıştır? AAA_11.3.?_3 P P.V ( n ve T sabit ( v B) D) P T P.V ( v ve n sabit T ( 10. X ve Y ideal gazlarının PV çarpımı mol sayısı değişimi grafikteki gibidir. P.V Buna göre X ve Y gazları ile ilgili; I. Sıcaklık X Y n (T sabit) (n sabit) II. Hacim n T III. Basınç E) P.V 273 (n sabit) t(ºc) AAA_11.3.?_3 niceliklerinden hangileri kesinlikle farklıdır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III Gerçek gazlarla ilgili; DDD_11.3.?_3 I. Deneysel olarak ölçülen hacimleri ideal gaz denkleminde hesaplanan hacimlerinden fazladır. II. 1 mol SO 2 gazının basıncı, aynı hacimde ve sıcaklıktaki 1 mol CH 4 ün basıncı ile aynıdır. III. Deneysel olarak ölçülen basınçları, ideal gaz denkleminde hesaplanan basınçlarından küçüktür. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III Cl 2 CO V,T I M Boş V,T II Yukarıdaki şekilde I. kapta bulunan gazların toplam basıncı P dir. Bu gazlar arasında, CO + Cl 2 Æ COCl 2 tepkimesi artansız gerçekleşip, sistem tekrar ilk sıcaklığa getirildiğinde M musluğu açılıyor. Buna göre son basınç kaç P olur? EEE_11.3.?_3 A) 4P B) 2P C) P D) P 2 E) P 4 9. P a =75 cm 12. CH 4 (g) 5 cm Yukarıdaki kaba, aynı sıcaklıkta basınç 120 cm oluncaya kadar O 2 gazı gönderiliyor. Buna göre, son durumdaki gaz kütlesi ilk durumdaki gaz kütlesinin kaç katı olur? (C:12, H:1, O:16) EEE_11.3.?_3 A) 5 2 B) 3 2 C) 4 3 D) 3 E) 2 2m g O 2 m g CH K 273 ºC Aynı ortamda bulunan O 2 ve CH 4 gazları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (C:12, H:1, O:16) BBB_11.3.?_3 A) O 2 nin yoğunluğu CH 4 ün 4 katıdır. B) Basınçları O 2 > CH 4 dir. C) Hacimleri CH 4 > O 2 dir. D) Ortalama kinetik enerjileri CH 4 > O 2 dir. E) CH 4 ün difüzyon hızı O 2 nin 2 katıdır. LYS Kimya Soru Bankası 91

21 TEST 6 3. ÜNİTE: GAZLAR 1. Şekildeki sisteme; I. Piston serbest iken sıcaklığı artırmak II. Piston sabit iken sabit sıcaklıkta H 2 gazı eklemek Sürtünmesiz piston He gazı 4. 2 atm X M 4,5 atm Y 3V 2V Sabit sıcaklıkta musluk açıldığında; BBB_11.3.5_1 III. Piston serbest iken sabit sıcaklıkta H 2 gazı eklemek işlemleri uygulandığında He gazının kısmi basıncı nasıl değişir? I II III A) Değişmez Artar Azalır B) Değişmez Değişmez Azalır C) Artar Değişmez Artar D) Artar Artar Azalır E) Artar Değişmez Azalır I. X gazının basıncı artar. II. Y gazının basıncı azalır. III. Toplam basınç 3 atm olur. yargılarından hangileri doğru olur? DDD_11.3.5_1 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve III 5. Serbest piston 2. AAA_11.3.5_1 4 g He 1 atm Serbest piston Yukarıdaki sisteme sabit sıcaklıkta kaç gram O 2 gazı gönderilirse He gazının kısmi basıncı 0,25 atmosfer olur? (O: 16, He: 4) A) 96 B) 80 C) 64 D) 48 E) 32 X 3 atm M 1 litre 2 litre Yukarıdaki sistemde sabit sıcaklıkta musluk açıldığında gazın hacmi kaç litre olur? CCC_11.3.5_1 A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 X P º =1 atm 6. B 3. V 4V 1 atm M P =? X (g) Y (g) V A He (g) V H 2 O (s) Sabit sıcaklıkta piston B konumuna getirilirse; I. Sistemin basıncı yarıya iner. EEE_11.3.5_1 Şekildeki kaplar arasındaki musluk sabit sıcaklıkta açıldığında toplam basınç 1,8 atm oluyor. Buna göre musluk açılmadan önce Y gazının basıncı kaç atm dir? A) 0,5 B) 0,8 C) 1 D) 1,5 E) 2 II. H 2 O(s) molekül sayısı azalır. III. Suyun buhar basıncı değişmez. yargılarından hangileri doğru olur? DDD_11.3.5_1 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 92 LYS Kimya Soru Bankası

22 3.3. Gaz Karışımları-Kısmi Basınç 7. EEE_11.3.5_1 E D C Hareketli piston B A M V He 2V O 2 P=3 atm Şekildeki kaplar arasındaki musluk sabit sıcaklıkta açıldığında hareketli piston eşit bölmeli silindirin hangi noktasında durur? (P o =1 atm) (Her bir bölmenin hacmi V dir.) 10. Kapalı bir kapta bulunan eşit kütledeki CH 4 ve SO 2 gazlarının yaptığı basınç 5 atmosfer olduğuna göre, SO 2 gazının basıncı kaç atmosferdir? (S: 32, O: 16, C: 12, H: 1) AAA_11.3.5_1 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) B B) C C) D D) C-D arasında E) E 11. P o =1 atm 1,2 g He Sürtünmesiz Piston 8. E E 0,4 g H 2 D C B A He, F 2 D C B A He, F 2 Yukarıda verilen sistemde He ve H 2 gazlarının kısmi basınçları kaçar atmosferdir? (H: 1, He:4) CCC_11.3.5_1 Su Şekil - I Su Şekil - II 25 C sıcaklıkta 0,1 mol He ve 0,3 mol F 2 gazları su üzerinde Şekil - I deki gibi iken piston B noktasında durmaktadır. Kaptaki toplam basınç 824 mm dir. Sabit sıcaklıkta piston E ye getirilirse her bir gazın kısmî basıncı ne olur? (25 C de H 2 O nun buhar basıncı 24 mm- dir.) DDD_11.3.5_1 P He P H2 P Su buharı He H 2 A) 0,4 0,6 B) 0,5 0,5 C) 0,6 0,4 D) 0,75 0,25 E) 0,8 0,2 A) B) C) D) E) He (g) Sürtünmesiz Piston H 2 O (s) gram SO 3 ile 8 gram O 3 gazlarının aynı sıcaklıktaki basınçları eşittir. Buna göre, hacimleri arasındaki eşitlik nasıldır? (S: 32, O: 16) BBB_11.3.5_1 A) 3V SO3 = 4V O3 B) 4V SO3 = 3V O3 C) 3V SO3 = 2V O3 D) V SO3 = 2V O3 E) 2V SO3 = 3V O3 Şekildeki sistemde sabit sıcaklıkta piston itilerek hacim yarıya indiriliyor. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? BBB_11.3.5_1 A) He'un kısmi basıncı 2 katına çıkar. B) Suyun buhar basıncı artar. C) Buhar molekülleri sayısı azalır. D) Sıvı molekülleri sayısı artar. E) Toplam basınç artar. LYS Kimya Soru Bankası 93

23 TEST 7 3. ÜNİTE: GAZLAR 1. H 2 M C 2 H 2 4. Sürtünmesiz piston P 2P 3V, T Yukarıdaki sistemde M musluğu açılıp V, T H 2 3 atm M CO 2 C 2 H 2 (g) + 2H 2(g) Æ C 2 H 6(g) tepkimesi tam verimle gerçekleştiriliyor. Sıcaklık ilk sıcaklığa getirildiğinde, basınç kaç P olur? BBB_13.5.2_2 A) P 3 B) P 2 C) P D) 3P 2 E) 2P 2 litre 3 litre Açık hava basıncının 1 atmosfer olduğu bir ortamda M musluğu açılıp yeterince beklenirse CO 2 nin kısmi basıncı kaç atmosfer olur? DDD_13.5.2_2 A) 1 5 B) 3 5 C) 2 3 D) 1 3 E) Eşit kütlede SO 3, C 3 H 4 ve NO gazları karışımının bulunduğu kaptaki toplam basınç 8,5 atm olduğuna göre, C 3 H 4 ün kısmi basıncı kaç atmosferdir? (S: 32, O: 16, N: 14, C: 12, H: 1) CCC_13.5.2_2 3. A) 6 B) 4 C) 3 D) 1,5 E) 1 Boş P O =76 cm 5. Serbest piston N 2(g) M N 2(g) 4 atm N 2(g) 2 L 1 L 1 L M Serbest piston Açık hava basıncının 1 atmosfer olduğu bir ortamda, musluklar açılıp, pistonlar itilerek gazlar ortadaki kapta toplanıyor. Buna göre bu kaptaki toplam basınç kaç atmosfer olur? BBB_13.5.2_2 A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4 39 cm H 2 S (g) M NH 3(g) V T Sabit Şekildeki sistemde M musluğu açıldığında, tam verimle 2NH 3(g) + H 2 S (g) Æ (NH 4 ) 2 S (k) tepkimesi gerçekleşiyor. Tepkime sonunda açık uçlu manometrenin kolları arasındaki cıva düzeyi farkı kaç cm olur? CCC_13.5.2_2 2V A) 65 B) 58,5 C) 50 D) 26 E) 13 2 cm 6. 5 atm H 2 2V, T I Pompa 1 atm H 2 V, T II Sabit sıcaklıkta I. kaptaki gazın % kaçı II. kaba aktarılırsa II. kaptaki basınç 3 atm olur? EEE_13.5.2_2 A) 80 B) 60 C) 50 D) 40 E) LYS Kimya Soru Bankası

24 3.3. Gaz Karışımları-Kısmi Basınç 7. Bir kapta 10 g neon gazı, 3 g hidrojen gazı ve bir miktar oksijen gazı vardır Karışımın toplam basıncı 2 atmosfer, hidrojenin kısmi basıncı 1,2 atm olduğuna göre, kapta kaç g oksijen vardır? (H: 1, O: 16, Ne: 20) DDD_13.5.2_2 A) 48 B) 32 C) 24 D) 16 E) ºC sıcaklıkta 2 litrelik bir kapta basıncı 30 mm olan H 2 gazı, aynı sıcaklıkta CO gazı bulunan 6 litrelik kap içine konulduğunda toplam basınç 400 mm oluyor. Aynı sıcaklıkta H 2 ve CO gazları 1 litrelik bir kaba konulursa toplam basınç kaç cm olur? DDD_13.5.2_2 A) 1200 B) 900 C) 750 D) 240 E) ºC de 5,6 L lik kapta 5,6 g N 2, 3,2 g He ve 12,8 gram SO 2 gazları bulunmaktadır. 11. P o Buna göre, I. N 2 ve SO 2 nin basınçları eşittir. II. He'un kısmi basıncı 6,4 atm dir. III. Gazların kinetik enerjileri eşittir. ifadelerinden hangileri doğrudur? (He: 4, N 2 : 28, SO 2 : 64) EEE_13.5.2_2 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III He(g) H 2 O(g) Su 25 ºC 20 cm Açık hava basıncı 720 mm iken şekilde görülen kapta su ve gaz bulunmaktadır. Sıcaklık sabit tutularak gazın hacmi yarıya indirilirse basınç kaç cm olur? (25 ºC de suyun buhar basıncı 20 mm dir) CCC_13.5.2_2 A) 144 B) 142 C) 102 D) 90 E) Oda sıcaklığında 0,2 mol H 2, 0,2 mol Ne ve 0,2 mol O 2 gazlarından oluşan karışım boş bir kaba konulduğunda toplam basınç 500 mm olarak ölçülüyor. Gazlar bir kıvılcımla patlatılıp tam verimle reaksiyon gerçekleşiyor ve sistem tekrar başlangıç koşullarına getiriliyor. Buna göre, kaptaki son basınç kaç mm olur? (Oda sıcaklığında suyun buhar basıncı: 23 mm dir) DDD_13.5.2_2 A) 125 B) 223 C) 250 D) 273 E) ,2 g CH 4 gazı 27 ºC deki suyun üstünde toplandığında toplam basınç 406,7 mm olarak ölçülüyor. Buna göre, gazın toplandığı kabın hacmi aşağıdakilerden hangisidir? (H: 1, C: 12, 27 ºC deki H 2 O nun buhar basıncı: 26,7 mm dir) BBB_11.3.?_3 A) 5,46 B) 9,84 C) 10,36 D) 18,36 E) 7,25 LYS Kimya Soru Bankası 95

25 3.3. Gaz Karışımları-Kısmi Basınç mol N 2 O 4(g) 2 atm He (g) H 2 O (b) Serbest Piston TK,V H 2 O (s) Yukarıdaki kapta bulunan N 2 O 4 gazı N 2 O 4 (g) Æ 2NO 2(g) tepkimesine göre bozunuyor. Kaptaki basınç 2T K de 6 atmosfer olarak ölçüldüğü anda N 2 O 4 ve NO 2 gazlarının mol sayıları kaçtır? AAA_13.5.2_2 n N2 O 4 n NO2 A) 1,5 3 B) 1 4 C) 1,5 2 D) 2 2 AAA_11.3.5_2 Şekildeki sistem dengede iken sıcaklık arttırılıyor. Buna göre, aşağıdaki değişimlerden hangisi doğru olur? Toplam basınç Suyun buhar basıncı He'un kısmi basıncı A) Değişmez Artar Azalır B) Değişmez Artar Artar C) Artar Artar Azalır D) Artar Artar Artar E) Değişmez Azalır Artar E) 2, V V cm 70 cm M C 2 H 6 O 2 V,T V,T 15 cm I t ºC t ºC II 55 cm Şekil I 30 cm Şekil II 60 cm Şekilde sistemde bulunan gazlar M musluğu açılarak; 2C 2 H 6 (g) + 7O 2 (g) Æ 4CO 2 (g) + 6H 2 O (g) tepkimesini gerçekleştiriyor. Sabit sıcaklıkta tepkime tamamlandığında I. ve II. monametrelerdeki cıva seviyesi farkı kaç cm dir? CCC_13.5.2_2 I. II. Şekil-I deki NH 3 gazının bir kısmı sabit sıcaklıkta N 2 ve H 2 gazlarına ayrışıyor ve Şekil-II deki durum elde ediliyor. Buna göre son durumda NH 3 ün kısmi basıncı kaç cm dir? BBB_13.5.2_2 A) 100 B) 70 C) 60 D) 45 E) 15 A) B) C) D) E) LYS Kimya Soru Bankası

26 TEST 8 3. ÜNİTE: GAZLAR Sürtünmesiz piston Aşağıdaki işlemlerden 1 atm X 2 3V M 2 atm Y 2 2V N 2 O 2 hangisi yandaki kapta bulunan O 2 nin kısmi basıncını arttırır? Şekildeki sistemde M musluğu açıldığında sabit sıcaklıkta, X 2 (g) + 2Y 2(g) Æ 2XY 2(g) tepkimesi tam verimle gerçekleştiriliyor. Son durumda X 2 nin kısmi basıncı kaç atm olur? BBB_11.3.5_3 A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5 CCC_11.3.5_3 A) N 2 gazı eklemek B) Sıcaklığı arttırmak C) N 2 gazı çekmek D) Sıcaklığı azaltmak E) He gazı eklemek 5. He (g) H 2 O (b) Sürtünmesiz Piston 2. Joule Thomson olayı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? DDD_11.3.5_3 A) Sıkıştırılan bir gaz bulunduğu ortamı ısıtır. B) Genişleyen gazlar bulundukları ortamı soğutur. C) Klima ve buzdolabı gibi soğutucu sistemlerin çalışması Joule Thomson olayının bir sonucudur. D) Gazın sıvılaşma noktası arttıkça genleşmesi sırasında bulunduğu ortamı daha az soğutur. H 2 O (s) Aşağıdaki işlemlerden hangisi yukarıdaki kapta bulunan He gazının kısmi basıncını arttırır? CCC_11.3.5_3 A) Sıcaklığı arttırmak B) Ne gazı eklemek C) Sıcaklığı azaltmak D) Su buharı çekmek E) He gazı eklemek E) Kaynama noktası düşük, kritik sıcaklığı yüksek olan akışkanlar soğutucu sistemlerde kullanılabilir. 6. Boşluk Boşluk 60 cm X (g) He (g) K Y (g) 40 cm 3. Bir deney tüpünde KClO 3 katısı ısıtıldığında KClO 3(k) Æ + KCl (k) O 2(g) tepkimesi gerçekleşiyor. Açığa çıkan O 2 gazı su üstünde bulunan 27 ºC deki 8,2 L lik kapta toplanıyor. Kaptaki toplam basınç 784 mm olduğuna göre, ayrışan KClO 3 kaç moldür? (27 ºC deki suyun buhar basıncı 24 mm dir) AAA_11.3.5_3 A) 2 9 B) 2 7 C) 1 3 D) 1 6 E) 1 7 V,T X (s) V,T Y (s) Yukarıda verilen sistem dengededir. Sabit sıcaklıkta K musluğu açılıp tekrar denge kuruluncaya kadar bekleniyor. Buna göre, son durumdaki toplam basınç kaç cm olur? (Başlangıçtaki He'un kısmi basıncı 30 cm dir. Sıvı hacimleri ihmal edilecektir. X ve Y arasında çözünme ve tepkime olmamaktadır.) BBB_11.3.5_3 A) 95 B) 85 C) 75 D) 65 E) 50 LYS Kimya Soru Bankası 97

27 3.3. Gaz Karışımları-Kısmi Basınç Sıcaklığı arttırılan ideal bir gazın; P o = 1 atm O 2 (g) M N 2 0,2 atm I. Kısmi basıncı II. Kinetik enerjisi Yukarıdaki sistemde N 2 nin hacmi 2L, O 2 nin hacmi 1L dir. Kaplar arasındaki musluk sabit sıcaklıkta açıldığında, son durum ile ilgili; I. Basınç 1 atm olur. II. Hacim 2 L olur. III. Kabın çeperlerine yaptığı çarpma sayısı IV. Basınç hacim değeri niceliklerinden hangileri kesinlikle artar? AAA_11.3.5_3 A) II ve IV B) II ve III C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV III. O 2 nin kısmi basıncı 0,5 atm olur. ifadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur? 11. İdeal piston P o BBB_11.3.5_3 A) Yalnız I B) II ve III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III Ne gazı H 2 O gazı 8. Aşağıdaki işlemlerden H 2 O sıvısı EEE_11.3.5_3 CH 4 Ne hangisi kaptaki Ne gazının kısmi basıncını arttırır? Yukarıdaki manometrede sistem dengededir. Buna göre; I. Buhar ve gaz basıncının toplamı dış basınca (P o ) eşittir. 9. A) CH 4 gazı eklemek B) CH 4 gazı çekmek C) He gazı eklemek D) Ne gazı çekmek E) Sıcaklığı arttırmak O2 (g) N 2 (g) N 2 He (g) İdeal piston II. Sabit sıcaklıkta piston aşağı itilirse cıva sütunu sağ kolda yükselir. III. Sıcaklık artırılırsa buhar basıncı ve gaz basıncı artar. ifadelerinden hangileri doğrudur? (Ne suda çözünmez) CCC_11.3.5_3 A) Yalnız I B) I ve III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III Şekildeki sistemde piston dengede iken musluktan sabit sıcaklıkta N 2 gönderilerek musluk kapatılıyor. Buna göre; I. O 2 nin basıncı artar EEE_11.3.5_3 II. He'un basıncı azalır. III. N 2 nin hacmi artar. IV. N 2 nin basıncı artar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 12. 2V N 2 2 mol TK 3V 0,2 atm O 2 3 mol Yukarıda verilen sistemde musluk açıldığında sadece N 2 O 4 gazı oluşmaktadır. Sıcaklık sabit tutulduğuna göre, son durumda N 2 nin kısmi basıncı kaç atm dir? BBB_11.3.5_3 TK A) 0,01 B) 0,02 C) 0,08 D) 0,25 E) 0,10 98 LYS Kimya Soru Bankası