KİMYAGER ADAYLARININ TEKNOLOJİ TUTUMLARININ KİMYA TUTUMLARINA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

Transkript

1 KİMYAGER ADAYLARININ TEKNOLOJİ TUTUMLARININ KİMYA TUTUMLARINA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI Gülbin KIYICI, Nurcan KAHRAMAN, Yüksel ABALI Anahtar Kelimeler Kimya, Teknoloji, Tutum, Özet Bu çalışmanın amacı teknolojiye yönelik tutumun kimyaya yönelik tutuma olan etkisini araştırmaktadır.bu amaçla, 92 Kimya bölümü öğrencisine Kimya Tutum Ölçeği ve Teknoloji Tutum Ölçeği uygulanmıştır. Çoklu, doğrusal regresyon analizi ile teknoloji tutumun kimya tutumu tahmin etmekte ne derece başarılı olduğu araştırılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, teknolojiye karşı olumlu duygu ve düşünceye sahip olan öğrenciler kimyaya karşı da olumlu tutuma sahip olmaktadır. Keywods Chemistry Technology Attitude Abstract This study aimed to investigate how well attitude toward technogy predict attitude toward chemistry. For the mentioned purpose, Technology Attitude Scale, and Chemistry Attitude Scale administered to 92 university students from Chemistry department. According to the multiple linear regression results, students who have positive attitude toward technology also tend to have positive attitude toward chemistry. 1. GiRİŞ Tutum, bilişsel, duyuşsal ve davranışsal boyutlarıyla, davranışın önemli ve kritik bir yordayıcısı olarak görülen psikolojik bir yapıdır (Anderson, 1988). Literatürde farklı tanımları bulunan tutum davranışla anlatılan ve içten gelen duygulardır. Maxwell e göre tutum çoğunlukla vücut diliyle ve yüz ifadelerimizle anlatıldığından bulaşıcı olabilir (Maxwell,1996). Kimya dersi anlatılan bir sınıfta Kimyaya karşı olumsuz tutum taşıyan bir birey, yakın çevresindekilerin tutumunu etkileyerek derse olan ilgilinin azalmasına neden olabilir. Benze bir şekilde Kimya ile ilişkili bir fabrika da çalışan bireyin tutumu çevresinde çalışan diğer bireyleri etkileyebilir. Karşılaşılan bir durumu sevmek ve onaylamak ya da bunların tersi bireyin duruma karşı geliştirdiği tutumu göstermeye yardım eder. Ancak tutumu tam olarak anlatmakta eksik kalır. Bunu yerine bir durumu kabul etmek, bir duruma eğilim göstermek, bir durumdan yana olmak ifadeleri ya da

2 bunların olumsuzları bireyin tutumunu daha derinliğine anlatmaktadır (Bilgin, 1996:48). Bu bilgiler ışığında Bireylerin Kimya tutumlarını açıklamak gerekirse, Kimya ile ilişkili durumlara gösterdikleri eğilimler, kimya ile ilişkili durumları sevmek ya da onaylama durumları bireylerin kimyaya tutumu olarak tanımlanabilir. Öğrencilerin her hangi bir konudaki hislerinin olumlu ya da olumsuz yönlerini anlama, o konudaki tutumlarını belirler. Dolayısı ile bireylerin kimyaya olan tutumlarını da Kimyaya ilişkin hislerinin olumlu ya da olumsuz olması belirlemektedir. Kimyayı sevmek yada sevememek, kimya ile ilişkili bir işi istemek yada istememek bireyin Kimyaya karşı geliştirdiği tutumu göstermeye yardım eder. Ancak tutumlar gözle görülemeyen değişkenlerdir. Bu değişkenin var olup olmadığı yada olumlu olup olmadığı ancak davranışa dönüştüğünde yada tutum ölçekleri ile tespit edilebilir. Araştırma kapsamında ve teknolojinin vazgeçilmez olduğu günümüzde Teknoloji Tutumu kavramı da büyük önem taşımaktadır. Bireyin bir olgu yada nesneye karşı geliştirdiği tutumu, sosyal dünyada olası bireysel aktiviteleri ve yaşantılarının oluşturmaktadır (Kahle). Teknolojiye karşı geliştirilen olumlu ya da olumsuz tutumları da günlük yaşantıdaki bireysel aktiviteler ve yaşantılar oluşturmaktadır. Teknolojinin hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olduğu günümüzde her an yeni bir teknolojik gelişme ön plana çıkmaktadır. Sürekli olarak kullandığımız teknoloji ürünleri fiziksel olarak eskimeden teknolojik anlamda eski durumuna gelmektedir (İşman, 2005). Bu bağlamda teknoloji ürünlerinin takip edilebilmesi ve kullanılabilme seviyesi de bireyin teknolojiye karşı geliştireceği tutumları önemli ölçüde etkilemektedir. Başka bir ifade ile bireylerin teknolojiye karşı geliştirdikleri tutumları, teknolojiyle ilgili pozitif veya negatif görüşleri, o görevi gerçekleştirecek performansı göstermede en önemli etkenlerden birisidir. Araştırmacı Cukrowska(1997) yılında 400 üniversite birinci sınıf öğrencisi ile yapmış olduğu çalışmada öğrencilerin fen bilimlerine karşı tutumlarının, kimya derslerindeki başarılarına onların yeteneklerinden daha fazla etkili olduğunu belirlemiştir (Bilgin ve Ark,2002). Bir kişinin belirli bir nesne ya da nesne sınıfına olan tutumu bilinirse, kişinin bu nesne yada nesne sınıfına karşı vereceği tepkileri tahmin ve açıklamak için kullanılır (Shaw ve Wright, 1967). Dolayısıyla gelişen ve değişen teknoloji dünyasının takip edilmesi, günlük hayatta kullanılması ve tabiî ki iş hayatında kullanılmasının önemi tartışılamaz. Tartışılamayacak olan bu önem yüksek öğrenim kurumlarındaki derslerin programlarının belirlenmesinde de dikkate alınmalıdır. Öğrencilerin fen kavramlarını nasıl ifade ettikleri, bunlara ilişkin bilgiyi nasıl yapılandırdıkları, bu konudaki öğrenme yaklaşımları ve tutumlarının

3 bilinmesi öğretim programlarının ve yöntemlerinin düzenlenmesi ve geliştirilmesi açısından önemlidir (Ünal ve Ergin, 2006). Woodrow un 1990 yılında belirttiği gibi, üst düzey etkili öğretimin sağlanması için, öğrencinin özellikleri ve beklenen başlangıç davranışları dikkate alınarak müfredat oluşturulmalıdır(morgil ve Seçgen,2002). Ayrıca bu bilgi doğrultusunda değişik faktörlerin kimya dersine yönelik tutumlara etkisinin belirlenmesi önemlidir. Morgil ve Seçgen(2002), Kimya Eğitiminde Öğrenci Tutumlarını Etkileyen Faktörlerin Ölçülmesi isimli çalışmalarında öğrencilerin ailelerinde öğretmen bulunup bulunmamasıyla toplam tutum puanları arasında ve cinsiyetleri ile toplam tutum puanları arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit etmiştir. Cinsiyet, Ailede Öğretmen olma durumu, Lisede Kimya Okuma durumu ve Ailede Kimya Öğretmeni olma durumundan oluşan dört değişkeni de katarak kestirme yaptıklarında % 68,3 ünü açıkladığını tespit etmiş ve kalan kısmın başka değişkenler tarafından açıklandığı söylemiştir. Sepet ve arkadaşları(2004) ise Lise İkinci Sınıf Öğrencilerinin Kimyasal Denge Konusundaki Kavramları Anlama Seviyeleri Ve Kavram Yanılgıları isimli araştırmalarında bireylerin kimyaya olan tutumları ile bu dersteki başarıları arasında ilişki olmadığını tespit etmişlerdir. Bireylerin Kimya ya karşı tutumlarını başarıları etkilemezken, cinsiyet, ailede öğretmen olma durumu, lisede kimya okuma durumu ve ailede kimya öğretmeni olma durumunun % 68,3 ünü açıkladığı görülmektedir. Bireylerin Kimya ya karşı geliştirdikleri tutumlarının başka hangi faktörlerden etkilendiğinin araştırılması teknoloji kullanımının günden güne artması ve Kimya ile ilişkili sektörlerde çalışma halinde teknoloji kullanımının taşıdığı önem dikkate alındığında gereklilik haline gelmektedir. Bu bağlamda Kimyaya karşı geliştirilen tutumun teknolojiye karşı geliştirilen tutumdan etkilenip etkilenmediği sorusunun cevaplanması gerekmektedir. Bu sebeple, bu araştırma Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya bölümü öğrencilerinin teknolojiye yönelik tutumlarının kimyaya yönelik tutumları üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. 2. Metod 2.1. Örneklem Bu çalışmanın örneklemini Celal Bayar Üniversitesi, Fen-edebiyat fakültesi kimya bölümü 4. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışmaya gönüllü olarak katılan 92 öğrencinin (31 erkek, 61 kız), % 50si 1. öğrenim ve % 50si 2. öğrenim öğrencileridir Ölçme Aracı Kimya tutum ölçeği

4 Çalışmada öğrencilerin Kimya ya yönelik tutumunu ölçmek için Kan ve Akbaş (2005) tarafından geliştirilen Kimya Tutum Ölçeği kullanılmıştır. tamamen katılıyorum dan hiç katılmıyorum a doğru 5 li likert tipi olan ölçek Kimya dersinde öğretilen temel kavramları öğrenebileceğimden eminim, veya Kimya dersi sırasında başka şeyler düşündüğüm için önemli kısımları sıklıkla kaçırırım gibi 22 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin güvenilirliği için bakılan Cronba alfa değeri.89 olarak bulunmuştur Teknoloji tutum ölçeği Çalışmanın amacı doğrultusunda öğrencilerin teknolojiye yönelik olumlu veya olumsuz duygu ve düşüncelerini ölçmek için ise 2002 yılında Sadegül AKBABA ALTUN ve Arif ALTUN tarafından geliştirilen Teknoloji Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Günlük işlerimde teknolojiden yararlanmaktan kaçınırım veya Meslektaşlarım ile teknoloji üzerine konuşmaktan keyif duyarım gibi 37 maddeden oluşan ölçek tamamen katılıyorum dan hiç katılmıyorum a doğru 5 li likert tipidir. 3. BULGULAR Betimleyici analiz sonuçlarına göre; Kimya bölümü öğrencileri hem teknolojiye yönelik (M=3. 71, SD=.46), hem de kimyaya yönelik (M=3. 88, SD=.49) olumlu tutumlara sahiptirler. Elde edilen verilere, SPSS paket programında, kimyaya yönelik tutumu teknolojiye yönelik tutumla ne derece tahmin edilebileceğini araştırmak için Çoklu Doğrusal Regresyon analizi kullanılmıştır. Bu analizin sonuçarına gore teknolojiye yönelik tutum kimyaya yönelik tutum varyansının % 42,2 sini açıklamaktadır, (R=0,65, F=0,00 p<.05). teknolojiye yönelik tutumun beta katsayısı 0,65 olarak hesaplanmıştır. 4. TARTIŞMA Bu çalışma teknolojiye yönelik tutumun, kimyaya yönelik tutuma etkisini araştırmayı amaçlamıştır. Çalışmanın bulgularına göre kimya bölümü üniversite öğrencilerinin teknolojiye yönelik tutumlarının kimyaya olan tutumun üzerinde göze çarpan, pozitif etkisi olduğunu göstermektedir. Diğer bir değişle, bireylerin teknolojiye yönelik pozitif duygu ve düşüncelerinin kimyaya da olumlu görüş geliştirmelerinde etkisi vardır. Kimya derslerinin teknoloji destekli işlenmesinin öğrencilerin kimyayı sevmesinde etkisi olacağını düşüncesiyle kimya derslerinin daha fazla teknoloji destekli işlenmesin öneriyoruz. Öğrencileri teknoloji ile kaynaştırmak, yeni teknolojileri kullanmaya teşvik etmek onların teknolojiye yönelik tutumlarını arttıracak, bu artışta kimyaya yönelik tutumu arttıracaktır. Hem kimyaya hem de teknolojiye yönelik tutumların olumlu yönde artışı ise iş hayatlarında kimyagerlere başarı getirecektir.

5 Kimya derslerinin teknoloji destekli işlenmesi ise internet yada bilgisayar destekli öğretim uygulamaları ile gerçekleştirilebilir. İnternet Destekli ve Bilgisayar destekli öğretim ve internet destekli öğretim uygulamaları gözle görülemeyecek kadar küçük olayları yada soyut kavramları gözlenebilir hale getirmeyi sağlar. Bu bağlamda kimyager adaylarının kimya ve teknolojiye olan tutumlarının artırmanın yanı sıra kimya konularındaki başarılarını da artırmaya yardımcı olacaktır. 5. KAYNAKÇA 1. ÜNAL,G., ERGİN,Ö., Buluş Yoluyla Fen Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarılarına, Öğrenme Yaklaşımlarına ve Tutumlarına Etkisi, TÜRK FEN EĞİTİMİ DERGİSİ, Yıl 3, Sayı 1, Mayıs Anderson, L.W., (1981). Assasing Affective Chareacteristics in the Schools, Boston: Ally and Bacon. Erişim Tarihi: , 3. BİLGİN, İ., UZUNTİRYAKİ, E., GEBAN, Ö., Kimya Öğretmenlerinin öğretim yaklaşımlarının Lise 1 ve 2. Sınıf öğrencilerinin kimya dersi başarı ve tutumlarına etkisinin incelenmesi, 5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Sunulmuş Bildiri, Erişim: , 5/netscape/b_kitabi/PDF/Kimya/Bildiri/t155d.pdf 4. Bilgin, H. (1996). Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Öğretmenlik Tutumlarının İncelenmesi. İstanbul, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi. 5. MORGİL,İ., SEÇKEN,N., KİMYA EĞİTİMİNDE ÖĞRENCİ TUTUMLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ÖLÇÜLMESİ, H.Ü., Eğitim Fakültesi, OFMA Bölümü, Kimya Eğitimi Anabilim Dalı, ANKARA Erişim Tarihi: , 6. SEPET,A., YILMAZ,A., MORGiL, İ., Lise İkinci SINIF O Rencilerinin Kimyasal DENGE 7. Konusundaki Kavramları Anlama Seviyeleri Ve Kavram Yanılgıları,Hacettepe Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi 26 : [2004] Maxwell., J,C., Kazanan Tutum (The Winning Attitude), Sistem Yayıncılık, 1996, Ed: Doğan Cüceloğlu 9. Shaw, M.E., Wright, J.M., Scales for the measurement of attitude, McGRAW-HILL Book Company, NewYork, Kahle, L.R., Attitudes and Social adaptation, Pergamon pres, Oxford, (EÜ Kütüphane, 303.3) 11. Kan ve AKBAŞ, Lise Öğrencilerinin Kimya Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması, Mersin üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 1 -Sayı 2 - Aralık 2005, Erişim tarihi: , _kan%26akbas.pdf 12. İŞMAN, Aytekin (2005), Uzaktan Eğitim, 2. Baskı, Pegem A Yayıncılık, Ankara.

6 YAZARLAR HAKKINDA BİLGİ Öğr.Gör. Gülbin KIYICI Celal Bayar üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Eğitimi ABD da görev yapmaktadır. Enstrümental Analiz Dersinde İnternet Destekli Öğretim konulu tez çalışmasıyla 2004 yılında yüksek lisans öğrenimini tamamlamıştır. Kimya öğretiminde teknoloji kullanımı ve İnternet Destekli Öğretim ilgi alanları arasındadır. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Demirci / MANİSA, gulbin.kiyici@gmail.com Arş.Gör.Dr. Nurcan KAHRAMAN Celal Bayar üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Eğitimi ABD da görev yapmaktadır. antecedents and consequences of achievement goals konulu tez çalışmasıyla 2011 yılında doktora öğrenimini tamamlamıştır. Fen Eğitiminde öz yeterlilik ve teknoloji kullanımı ilgi alanları araısndadır. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Demirci / MANİSA, nurcan.kahraman@gmail.com Prof. Dr. Yüksel ABALI Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesinde Dekan ve Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümünde Fizikokimya Anabilim Dalı Başkanı Olarak görev yapmaktadır. Bor Bileşikleri Üretimi, Kimyasal Gübreler Üretimi, Hidrometalurji, Heterojen Reaksiyonların Kinetiği, Optimizasyon, Adsorpsiyon, Endüstriyel Atıkların Değerlendirilmesi, Çimento, Biyodizel ve Kimya Eğitimi alanlarında çalışmaları mevcuttur. yabali@yahoo.com