ÜNİTE 3 ELEMENTLER ve ÖZELLİKLERİ Sayfa -1-

Transkript

1 ÜNİTE 3 ELEMENTLER ve ÖZELLİKLERİ Sayfa -1-

2 Sayfa - 2-

3 Sayfa - 3 -

4 Sayfa - 4 -

5 Sayfa - 5 -

6 Sayfa - 6 -

7 Sayfa - 7-4

8 Sayfa - 8 -

9 NaCl (Sodyum Klorür) Yemek Tuzu Ġyonik Bağlı bileşik molekülleri bir örgü şeklinde yapya sahiptir. Sayfa d.e.s. : Değerlik elektron sayısı yani, son yörüngedeki elektron sayısı. Yük : Tabloda verilen yük miktarları elementlerin kararlı haldeki iyon yapılarına aittir Değerlik elektron sayısı; 1,2 ve 3 olan elementler Metal, Değerlik elektron sayısı; 4 olan elementler Yarı Metal, Değerlik elektron sayısı; 5,6,7 ve 8 olan elementler Ametal özelliktedir.

10 Sayfa

11 Sayfa Formül Yazımı Sayfa

12 Formül Yazımı Sayfa İyonik Bağlı Bileşiklerin Formüllerinin Yazımı: İyonik bağla bağlanmış olan bileşiklerde katyonlarla anyonlar biraraya gelir. * Bu tür bileşiklerin formülleri yazılırken önce pozitif(+) yüklü olan iyon(anyon) yazılır.negatif(-) yüklü iyon(katyon) daha sonra yazılır. * Pozitif ve negatif yüklerin birbirini dengelemesine dikkat edilmelidir.iyonların üzerindeki sayıları çaprazlayarak yazarsak bunu kolaylıkla yapabiliriz. * Bir bileşikte iyonların sayıları 1 ise yukarıda görüldüğü gibi formüle yazılmaz. * İyonların değerliklerini belirten sayılar eşitse formüle yazılmaz. Çok atomlu iyonlar birden fazla elementin atomlarının bir araya gelmesiyle oluşur.çok atomlu iyonlarda yük, iyonda yer alan atomların toplam yükü kadardır.bu yük formülün sağ üst köşesinde gösterilir. Yandaki örnekte olduğu gibi çok atomlu iyonun altına sayı yazmak gerektiğinde, iyonu paranteze alır ve sayıyı parantezin dışına yazarız. 1 alüminyum atomu, 3 azot atomu, 9 oksijen atomu vardır.yani bir alüminyum nitrat molekülünde toplam 13 atom vardır.

13 Sayfa

14 Sayfa Kimyasal tepkimeler formülle yazılırken tepkimeye giren maddeler (Tepkimeye girenler, REAKTİFLER) sol tarafa, tepkime sonucunda oluşan maddeler (Tepkimeden çıkanlar, ÜRÜNLER) de sağ tarafa yazılır. Kimyasal bir tepkimeyi yazarken: * Reaksiyona giren maddeler element ise sembolle, bileşik ise formülle yazılır.molekül yapısında ise molekülün formülü yazılır. * Birden çok madde tepkimeye giriyorsa aralarına + işareti konur.aynı şekilde tepkime sonunda oluşan maddeler de birden fazla ise aralarına + işareti konur. * Tepkimeye giren ve çıkan maddeler arasına ok işareti konur.tepkimenin yönü ok işaretinin ucuna bakılarak anlaşılabilir. Bir kimyasal tepkime sırasında bazı nicelikler değişmez. Bu nicelikler: 1. Tepkimeye giren atomların çeşidi ve sayısı 2. Toplam proton sayısı (atomun çekirdeğinde değişme olmadığı için) 3. Toplam nötron sayısı (atomun çekirdeğinde değişme olmadığı için) 4. Toplam elektron sayısı(bir atom elektron alırken diğeri verdiği için) 5. Toplam yük 6. Toplam kütle ("Toplam" sözcüğüne dikkat ediniz.)

15 Sayfa TEPKİMEDE KÜTLENİN KORUNMASI Kimyasal tepkimelerde atomun çekirdeğinde bulunan proton ve nötronların sayısı değişmez.kütle korunur.bu yüzden tepkimeye giren maddelerin kütlelerinin toplami ile tepkime sonucunda oluşan maddelerin kütlelerinin toplamı birbirine eşittir.buna "Kütlenin Korunumu Kanunu" denir.

16 Sayfa

17 Yanma tepkimelerinin tamamı Ekzotermik Tepkimelerdir. Sayfa

18 Sayfa Metan Gazının Yanması : Grizu Patlaması (Maden Ocakları ve Çöplüklerdeki patlama denklemi C ve H içerkli bileşikler yandığında (Oksijen gazıyla tepkimye girdiğinde) C sayısı kadar Karbondioksit, H sayısının yarısı kadar da su oluşur. Bazı maddelerin yapısında Hidrojen atomu olduğu halde madde asit değildir.(metan, su ve amonyak gibi) Bazı maddelerin de yapısında Hidrojen yoktur ama suda çözündüklerinde asitmiş gibi davranırlar.(karbondioksit gibi.) Karbondioksit ve kükürt dioksit gazları havadaki su buharı ile birleşerek asit oluştururlar.hava kirliliğinin olduğu yerlerde asit yağmurlarına neden olurlar. Yiyecek ve içeceklerde bulunan bazı asitler şunlardır : Sirkede ---> Asetik asit Limonda ---> Sitrik asit Yoğurtta ---> Laktik asit Üzümde ---> Tartarik asit Çilekte -----> Folik asit Gazozda ---> Karbonik asit Zeytinyağında -> Oleik asit Tereyağında ---> Bütirik asit Aspirinde ----->Asetilsalisilik asit Elmada ----> Malik asit Asitlerin Özellikleri * Tahriş edici ve Yakıcıdırlar. * Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. * Tadı ekşidir.(limondaki sitrik asit) * Metallerle birleşerek Hidrojen gazı açığa çıkarırlar. * Bazlarla birleşerek tuz ve su oluştururlar. * Formülleri "H " elementi ile başlar. ( HX ) * Meyvelerin yapısında bulunur. * Turnusol kağıdını kırmızıya dönüştürür. * PH değerleri 7'den küçüktür.

19 Sayfa BAZLAR Suda çözündükleri zaman OH iyonu veren maddelerdir. Bazların Özellikleri: * Suda iyonlaşabilirler. * Tatları acıdır. * Suda çözündüklerinde elektriği iletirler.iyon derişi fazla olursa elektriği daha iyi iletirler. * Ele kayganlık hissi verirler.cildi tahriş ederler. * Kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirirler. * PH cetvelinde 7 ile 14 arasındadırlar. * Asitlerle nötrleşme tepkimesine girdiklerinde tuzları ve suyu oluştururlar. * Temizlik malzemelerin yapısında bulunur. (Tuz rahu hariç) Baz özelliği taşıyan maddelere bazik madde denir.günlük hayatta her an elimizin altında olan ve çok kullandığımız şampuan, sabun ve diş macunu gibi temizlik maddeleri ve pasta, kek yapımında kullanılan kabartma tozları baziktir. İçinde amonyak bulunan bazı sıvı maddeler de temizleyici olarak yağve kireç sökmede kullanılır.(amonyaklı cif tabirini reklamlardan hatırlarsınız.) Belirteç (İndikatör) Bulundukları ortamın özelliğine göre renk değiştiren maddelere belirteç ya da indikatör denir.metil oranj, turnusol kağıdı ve fenolfitaleyn belitreçtir. Metil oranj ----> Asitli ortamda kırmızı, bazik ortamda sarı olur. Turnusol kağıdı -->Asitli ortamda kırmızı, bazik ortamda mavi olur. Fenol fitaleyn ----->Asitli ortamda renksiz, bazik ortamda pembeolur. Yukarıdaki gibi belirteç olan maddeler sayesinde bir ortamın asitli ya da bazik olduğunu anlarız.

20 Sayfa Asit ve Bazlarda ph Derecesi Bir çözeltinin asidik ya da bazik olduğu çözeltideki H ya da OH iyonlarının sayısı ileanlaşılır.eğer H iyonları fazla ise çözelti asidiktir. OH iyonları fazla ise çözelti baziktir. * Sulu bir çözeltinin ph değeri 7'den küçükse (0-7 arası) çözeltiasidik özellik gösterir.bir asidin ph değeri ne kadar küçükse asit o kadar kuvvetlidir.sulandırıldıkça ph değeri yükselir ve asidin kuvveti azalır. * Sulu bir çözeltinin ph değeri 7 ise çözelti nötrdür. (Tuzlu su çözeltileri) * Sulu bir çözeltinin ph değeri 7' den büyükse (7-14 arası) çözeltibazik özellik gösterir.bir bazın ph değeri ne kadar büyükse baz o kadar kuvvetlidir.sulandırıldıkça ph değeri azalır ve bazın kuvveti azalır. TUZLAR Asitlerle bazların birleşmesi sonucunda ortaya çıkan kristal yapılı bileşiklere tuz denir.asitler ve bazların tuz meydana getirdikleri bu tepkimeler nötrleşme tepkimesidir. Tuzların Özellikleri: * Asit ve bazların nötrleşme tepkimesi sonucunda oluşurlar. * Suda çözündüklerinde her zaman iyonlaşırlar. * Erime ve kaynama noktaları yüksektir. * Katı ve kristal heldedirler. * (+) ve (-) yüklü iyonlardan oluşurlar. * Katı durumdayken elektrik akımını iletmezler.isıtılarak sıvı hale geldiklerinde ya da sulu çözelti durumundayken elektriği iletirler.(tuzlar suda çözündüklerinde (+) ve (-) yüklü iyonlara ayrıştıkları için elektrik akımını iletirler.bir çözeltide tuz miktarı ne kadar çoksa iletkenlik o derecede fazlalaşır.)

21 Sayfa Tuzlar besin maddelerinin saklanmasında, tarım ilaçlarında, tıpta, yolların tuzlanmasında, çeliğe sertlik vermede vb kullanılır. ASĠT YAĞMURU Bacalardan ve motorlu taşıt egzozlarından çıkan kükürt dioksit, karbondioksit gibi gazlar havadaki su buharı ile birleştiklerinde asit oluştururlar demiştik.bu asitler yağmurla birlikte yeryüzüne düşer.bu şekilde olan yağışlara asit yağmuru denir. Asit yağmurları ; - Toprağı etkileyerek, toprakta yetişen ürünlere zarar verir, ormanların yok olmasına sebep olur. - Havayı etkiler ve dolayısı ile sağlığımız etkilenir. - Sulardaki canlı yaşamını etkiler ve canlıların ölümüne sebep olabilir. - Tarihi eserlere zarar verir.

22 Sayfa

23 Sayfa SUYUN TEMİZLENMESİNDE UYGULANAN İŞLEMLER 1.Havalandırma 2.Havuzlama 3.Kabasını alma 4.Basit çökeltim 5.Pıhtılaşmış yumaklı çökeltim 6.Suların kum süzgeçlerinden geçirilmesi 7.Suların mikroplardan temizlenmesi ( Kaynatma, ultraviole ile dezenfeksiyon, ozonla dezenfeksiyon, klor dezenfeksiyonu, kireç kaynağı ile dezenfeksiyon )

24 YAPILARI YERLEŞTİRİNİZ ÖDEV 1 ELEMENTLERİN İSİM ve SİMGELERİNİ YAZINIZ ELEMENTLERİN YERLERİNİ YAZINIZ

25 ÖDEV 2

26 ÖDEV 3

27 ÖDEV 4