FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT VE BAZLAR GÜNLÜK YAŞAMDA ASİT VE BAZLAR

Transkript

1 GÜNLÜK YAŞAMDA ASİT VE BAZLAR 1

2 Yüzyıllardır doğayı ve doğadan elde edilebilecek maddeleri keşfetme arzusu içinde olan insanoğlu 1400'lü yıllarda o güne kadar bilinmeyen bir asidi, yani HCl (hidrojen klorür, hidroklorik asit)'ü elde etti. O zamanlar bu maddeye tuz ruhu adı verilmiştir. Mide asidi olan hidroklorik asit volkanik alanlarda ve bazı nehirlerde de eser miktarda bulunur. 2

3 HNO 3 (nitrik asit), halk arasında kezzap olarak da bilinmektedir. Kuyumcular altına şekil vermek için kullanırlar. Nitrik asit çeşitli karışımları hâlinde temizleme işlemlerinde de kullanılır. 3

4 Üç hacim hidroklorik asit (HCl) ve bir hacim nitrik asit (HNO 3 )den meydana gelen ve adına kral suyu denilen çözelti, altın madenini çözebilen karışımdır. 4

5 H 2 SO 4 (sülfürik asit) ise zaç yağı olarak bilinir. Endüstride kullanılan en önemli asit ve dünyada en çok üretilen kimyasal maddelerden biridir. Endüstride bir çok alanda kullanılan bu asit, özellikle gübre üretiminde, amonyum sülfat üretiminde, patlayıcı madde yapımında, boya sanayisinde, deri sanayisinde, metal yüzeylerin temizlenmesinde, petrokimya sanayisinde, gıda ve ilaç sanayisinde, ayrıca akümülatörlerde kullanılmaktadır. 5

6 H 3 PO 4 (fosforik asit) ise en çok fosfatlı gübrelerin yapımında ve ilaç endüstrisinde kullanılır. 19.yüzyılda bulunan fosforik asit ucuz ve kolay elde edilen bir maddedir. Ayrıca gazlı içecekler de de bulunur. 6

7 NaOH (sodyum hidroksit), piyasada sudkostik veya kostik soda olarak bilinir. Beyaz renkli ve nem çekici özelliğe sahip bir bazdır. Suda kolaylıkla çözünür ve kaygan, sabun hissi veren bir çözelti oluşturur. Endüstride sabun, kâğıt, boya, deterjan yapımında ve petrol rafinerilerinde kullanılır. 7

8 KOH (potasyum hidroksit) ise piyasada potaskostik olarak bilinir. Endüstride arap sabunu yapımında, pillerde ve gübre yapımında kullanılan bir bazdır. 8

9 Sönmüş kireç olarak bilinen Ca(OH) 2 (kalsiyum hidroksit) beyaz bir toz olup suda hamurumsu bir görünüm alır. Sönmemiş kirece su ilave edilmesiyle elde edilir. Kalsiyum hidroksit, kireç ve çimento üretimi gibi alanlarda kullanılan bir bazdır. 9

10 Formik asit karınca asidi olarak da bilinir. Ayrıca ısırgan otunda da formik asit bulunur. 10

11 Asetik asit ise sirkede bulunur. 11

12 Sitrik asit ise limonda bulunur, limon asiti olarak da adlandırılabilir. 12

13 Malik asit ise elmada bulunur. Elma asiti olarak da adlandırılabilir. 13

14 Karbonik asit ise gazlı içeceklerde bulunur. 14

15 Bütirik asit ise tereyağda bulunur. 15

16 Benzoik asit marmelat, meyve suyu, ketçap ve reçellerde bulunur. 16

17 Laktik asit ise yoğurtta bulunur. 17

18 Oleik asit ise zeytin yağda bulunur. 18

19 Folik asit çilekte bulunur. 19

20 Tartarik asit ise üzümde bulunur. 20

21 Kalsiyum karbonat yumurta kabuğunda bulunur. Ayrıca kalsiyum karbonat diş macunlarında beyaz renk pigmenti ve aşındırıcı olarak bulunur. 21

22 Sodyum fosfat deterjanlarda bulunur. 22

23 Amonyak deterjanda ve temizlik malzemelerinde bulunur. 23

24 Sodyum karbonat çamaşır suyunda bulunur. 24

25 ? Sizler de aşağıdaki bileşiklerin asidik ya da bazik özellikte olup olmadığını araştırabilirsiniz. Süt Mide öz suyu Domates suyu Sabunlu su???? 25

26 GÜNLÜK YAŞAMDA ASİT VE BAZLAR 26