BÜYÜK BİR RİSKTİR. 2 yıldan kısa aralıklarla ve 4 ten fazla sayıda gebe kalınması. 18 yaşından küçük, 35 yaşından büyük yaşta ;

Transkript

1 GEBELİK

2 18 yaşından küçük, 35 yaşından büyük yaşta ; 2 yıldan kısa aralıklarla ve 4 ten fazla sayıda gebe kalınması anne adayı ve doğacak bebeğiniz için BÜYÜK BİR RİSKTİR.

3 Anne olmak çok önemli bir sorumluluktur. Çocuk sahibi olmayı tesadüflere bırakmayın. Kendinizi tam olarak hazır hissetmeden gebe kalmamalısınız.

4 ÜLKEMİZDE: Tüm gebeliklerin %50 si plansız olarak gerçekleşmektedir. Her 3 canlı doğuma karşın 1 gebelik istenmediği için sonlandırılmaktadır.

5 Sevgili anne adayı, sağlıklı bir gebelik, sağlıklı bir doğum ve yine sağlıklı bir bebek için bağlı bulunduğunuz Aile Hekiminize başvurarak gebeliğinizi öğrendiğiniz ilk andan itibaren doğum öncesi bakım hizmetlerinden yararlanmayı ihmal etmeyiniz.

6 NİTELİKLİ DOĞUM ÖNCESİ BAKIM: 1. ANNE VE BEBEK ÖLÜM ORANINI 2.DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEK SAYISINI DÜŞÜRÜR!!!

7 DOĞUM ÖNCESİ BAKIMIN AMAÇLARI 1.Anne sağlığını en iyi durumda koruyarak sıhhatli bir çocuk gelişmesini sağlamak ve doğumunu güvence altına almak 2.Anne sağlığında ve çocuk gelişiminde ortaya çıkacak her türlü sapmaları vaktinde ve erkenden tanımak

8 DOĞUM ÖNCESİ BAKIMIN AMAÇLARI 3.Eğitim ve açıklamalarla anne adayını, gebelik doğum ve doğum sonrası döneme hazırlamak a.doğum öncesi dönemde, anneye gebelik, genel temizlik kuralları, beslenme, hareket, dinlenme, bağışıklama konularında eğitim vermek b.yaklaşmakta olan doğuma anneyi bedenen ve psikolojik olarak hazırlamak, yeni doğacak bebeğin bakımı için anneyi eğitmek c. Doğumdan sonra kullanacağı aile planlaması yöntemi hakkında gerekli bilgiyi vermektir.

9 Gebelik Nasıl Oluşur?

10 gebeliğin oluşumu Yumurta ve çevresini saran spermler Döllenme gerçekleşmiş

11 Gebeliğin Belirtileri: Adet gecikmesi Göğüslerde büyüme, hassasiyet Sürekli yorgunluk, halsizlik Akıntıda artış Bulantı, kusma Ağızda güçlü metalik tat Aşırı duygusallık Sık idrara çıkma

12 GEBELİKTE AYLARA GÖRE DEĞİŞİMLER

13 Toplam gebelik süresi: 280 gün İlk 12 hafta 1.TRİMESTER hafta 2.TRİMESTER 28 hafta üstü 3.TRİMESTER

14 Sağlık Bakanlığının Önerdiği İzlem Sıklığı: 1. İlk trimesterda gebeliğin tespit edilmesi gerekir (12. Haftaya kadar) Haftada bir defa Haftada bir defa Haftada bir defa Haftada bir defa Haftada bir defa olmak üzere bir gebe toplam 6 kere izlenmelidir.

15 Riskli gebelikler daha sık aralıklarla daha fazla izlenmelidir!!!

16 RİSKLİ GEBELİK: Yaş ( 18 yaşından küçük veya 35 yaşından büyük ) Birlikte başka hastalık varlığı (kalp, akciğer hastalığı, anemi, epilepsi, diabet, hipertansiyon ) Ameliyat, kaza öyküsü İlaç kullanımı Sigara alkol alışkanlığı Beslenme alışkanlıkları Ailede Diabet, Hipertansiyon, çoğul gebelik varlığı

17 ÖNCEDEN GEBELİK VARSA RİSK DURUMU En son gebelik aralığı (son 2 yıl içindeyse) Gebelik sayısı (ilk gebelik, 4 veya 4 den fazla sayıda doğum yapmak) Gebeliklerin sonucu düşük, erken doğum, çoğul gebelik, yeni doğan ölümü ise Doğum ağırlığı Eylemlerin nasıl başladığı ve süresi

18 ÖNCEDEN GEBELİK VARSA RİSK DURUMU Doğum şekli (sezaryen, müdahaleli doğum, prezantasyon anomalisi,epizyotomi ) ise Doğum sonrasında sorun yaşanması Kan grubu uygunsuzluğu Gebelik istenmeyen gebelik ise riskli gebelikten söz edilebilir.

19 HAFTALARA GÖRE GEBELİK

20 6.HAFTA

21 7.HAFTA

22 8.HAFTA

23 9.HAFTA

24 10.HAFTA

25 12. HAFTA

26 16. HAFTA

27 20. HAFTA

28 24. HAFTA

29 28. HAFTA

30 32. HAFTA

31 36. HAFTA

32 40. HAFTA

33 GEBELİKTE SIK GÖRÜLEN YAKINMALAR VE ÖNERİLER

34 Bulantı ve kusma Sabahları yataktan kalkmadan önce ekmek, peynir gibi kuru yiyecekler yiyin. Ağır-kokulu yiyeceklerden sakının. Yemekleri az ve sık yiyin, yemek yerken fazla su içmeyin, Bulantı kesici ilaçları doktora danışmadan kesinlikle almayın.

35 Kabızlık Beslenmeye dikkat edin, Yeşil salata, meyve, erik, incir kompostosu, kepekli ekmek yiyin, Sabah kahvaltılarında ılık şekerli süt, aç karnına bir bardak su için, Her gün sabahları mutlaka aynı saatte tuvalete gitmeyi alışkanlık haline getirin, Bunlara,rağmen geçmiyorsa doktorunuza başvurun.

36 Basur Kabız olmamaya dikkat edin, Baharatlı yiyecek yemeyin, Kanama olursa doktorunuza başvurun,

37 Bacaklarda kramp tarzı ağrı Yürüyüş yapın, istirahat edin, Kramp halinde, bacağı hafif kaldırıp karnına doğru çekin, Süt, peynir, sebze, meyve yiyin.

38 Sık idrara çıkma Üreme organının temizliğine ve kabız olmamaya dikkat edin. Sık idrar yapma, idrar yaparken yanma ile birlikte ise, idrar yolu iltihabı olabilir, mutlaka doktorunuza başvurun.

39 Cinsel ilişki Gebelik süresince serbesttir. Ancak vajinal kanama, ağrı ya da amniyon sıvısı sızıntısı olduğunda cinsel ilişkiden kaçının.

40 Baş ağrısına dikkat! Sinüzit, kaygı, stres, tansiyon yüksekliği, alerji vb. durumlara bağlı oluşabilir. İstirahat edilmelidir. Tansiyon ölçülmeli ve yüksek değilse doktor kontrolünde uygun ilaç alınabilir.

41 Bel ağrısı Duruşu düzeltin. Bölgeyi hafif ısıtın. Topuksuz ayakkabı tercih edin.

42 Ödem (şişlik) Bacaklarını yukarı kaldırarak dinlendir. Tuz alımını azalt.

43 Bayılma ve halsizlik Yemek öğünlerini atlamayın. Derin nefes alıp verin. Bacakları hareket ettirin ve pozisyonunuzu değiştirin.

44 GEBELERİN GÜNLÜK YAŞAMDA DİKKAT ETMELERİ GEREKEN DURUŞLAR VE DİĞER ÖNLEMLER

45 İstirahat ederken ayaklar destekle kalça düzeyinden yukarıda tutulmalıdır. İş yaparken vücut desteklenmelidir.

46 Gebe kadın öne eğilmemeli, çömelerek iş yapmalı ancak uzun süre bu pozisyonda kalmamalıdır.

47 DİKKAT! Doktora danışmadan ilaç kullanmayın. Gebeliğinizin ilk üç ayında kesinlikle röntgen çektirmeyiniz. Ağır ve yorucu işlerden sakınınız. Rahat ve geniş elbise giyiniz. Sık sık banyo yapınız, vulva temizliğine özellikle dikkat ediniz. Beslenmenize dikkat ediniz. 15 kg.'dan fazla kilo almayınız, Diş bakımına önem veriniz. Önerilen vitamin ve demir haplarını içiniz. Alkol ve sigara içmeyiniz.

48 Gebelikte Tehlikeli Durumlar: Şiddetli ve devamlı bulantı, kusma, Ani vajinal kanama, Ciddi baş ağrıları, Uzun süre devam eden kabızlık, Kasıklardaki kuvvetli ağrılar. Devamlı bel ağrısı, Beklenmeyen anda vajenden su gelmesi, Kokulu sarı, yeşil vajinal akıntı, Gebelikte geçirilen döküntülü bir hastalık, 37 derecenin üstünde ateş, Kansızlık (anemi), Beklenen doğum tarihini 10 gün aşma, Rh uyuşmazlığı.

49 GEBELİK VE BESLENME

50 GEBELİKTE BESLENME Normal bir gebelikte gebe toplam kg almalıdır İlk 3 ay 0,5-1 kg Sonraki aylarda 1,5-2 kg Protein / Demir / Kalsiyum ihtiyacı artar

51 Gebelik Döneminde Tüketilmesi Gereken Besinler ve Ölçüleri Besin SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ ET,YUMURTA,KURUBAKLAGİLLER TAZE SEBZE VE MEYVELER TAHILLAR YAĞLAR ŞEKERLER Miktarı 2 Su Bardağı süt veya yoğurt 1 porsiyon peynir (2 dilim) veya 2 yemek kaşığı çökelek 1 Yumurta 1 porsiyon et, balık, tavuk, hindi (60-90gm.) 1 porsiyon kurubaklagil yemeği (120gm) 2 Porsiyon pişmiş taze sebze 3 porsiyon çiğ taze sebze 2-3 adet orta boy meyve veya taze meyve suyu 6-8 İnce dilim ekmek 1 porsiyon pilav veya makarna 1 porsiyon çorba 3-4 Silme yemek kaşığı sıvı yağ 1-2 Tatlı kaşığı bal, reçel veya pekmez

52 Çocuğun sağlıklı bedensel ve zihinsel büyüme ve gelişmesi için gebelikte ve sonrasında yeterli ve dengeli beslenme önemlidir.

53 Gebelikte Yetersiz ve Dengesiz Beslenmenin Bebeğe Etkileri; Ölü doğum, Erken doğum (prematüre) Cılız-zayıf çocuk doğumu (düşük doğum ağırlıklı) Bedensel ve zihinsel yönden özürlü çocuk doğumu

54 BESİN GRUPLARININ BEBEĞİN GELİŞİMİNE ETKİLERİ YİYECEK GRUPLARI Süt ve süt ürünleri Et ve benzerleri Sebzeler ve meyveler Ekmek ve tahıllar Yağlar BESİN ÖĞELERİ Protein Kalsiyum Vitaminler Protein Demir Kalsiyum A ve C vitamin Enerji ve B vit. Temel yağ asitleri BEBEĞİN GELİŞİMİ Kemikler Gözler Dişler Kas Kan Beyin Gözler Deri Kan Büyüme Beyin hücreleri Enerji

55 NORMAL AĞIRLIKTA VE FAALİYETTEKİ GEBELER İÇİN GÜNLÜK GEREKLİ YİYECEK VE MİKTARLARI 1.GRUP : ET VE BENZERLERİ 2 yumurta = 1 porsiyon et veya kurubaklagil yemeği Alınacak miktar= 3 porsiyon 2.GRUP : SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ Bir büyük su bardağı süt veya yoğurt 2-3 kibrit kutusu büyüklüğünde peynir= 1 porsiyon Alınacak miktar= 2 porsiyon

56 3.GRUP : SEBZELER VE MEYVELER Tüm taze sebze ve meyvelerden seçilerek günde en az 4-5 kez yenmelidir. 4.GRUP : EKMEK, TAHILLAR, PİRİNÇ, MAKARNA VB. BÜTÜN BUĞDAY ÜRÜNLERİ Günde en az 5-6 kez tüketilmelidir. 5 dilim ekmek ya da 1-2 porsiyon diğerlerinden 5.GRUP :YAĞLAR Yarısı bitkisel, sıvı yağ olmak üzere her gün 2-3 yemek kaşığı yağ tüketilmelidir.

57 Gebelikte kansızlığı önlemek için karaciğer, kırmızı et, yumurta, pekmez, kuru meyve ve kurubaklagiller yenmelidir.

58 GEBELİKTE SIVI ALIMI : İdrar yolu Enfeksiyonu Bebek kesesindeki suyun azalması Erken doğum Kabızlık İshal den korur Gebelikte Çay / Kahve ve Kola önerilmez Alkol alımı bebekte Zeka geriliğine neden olur

59 İyot bebeğin normal büyüme ve gelişme ile beyin ve vücut çalışması için önemlidir. Gebelikte tuz kısıtlaması önerilmediyse günde 1 tatlı kaşığı iyotlu tuz kullanılmalıdır.

60 DİKKAT! Gebeliğinizin başlangıcından itibaren düzenli sağlık kontrollerinizi yaptırın.

61 Gebeliğinizin ikinci trimestirinden itibaren doğuma kadar 6 ay süreyle ve doğumdan sonra da 3 ay olmak üzere toplam 9 ay süre ile demir preparatı kullanmanız gereklidir. Demir preparatını Aile Hekiminiz, kontrolleriniz sırasında size reçete edecektir.

62 DİKKAT! Gebeliğinizin 16. ve 20. haftasının bitiminde Aile Hekiminize başvurarak mutlaka Tetanoz aşısı yaptırın. Bu aşı sizi ve bebeğinizi doğumda, tetanoz hastalığına karşı korur.

63 DİKKAT! Eşinizin ve kendinizin kan gurubu tayinini yaptırarak kan uyuşmazlığına karşı tedbir alın.

64 Bebeğinizin daha sağlıklı büyüyüp gelişmesi için D vitamini önemlidir. D vitamini, balık ve yağı, peynir, yumurta sarısı ve sütte bulunur. Güneş ışığından yeterince faydalanmak vücutta D vitamininin yapımını arttırır.

65 DİKKAT! Doğum için mutlaka sağlık kuruluşlarını tercih edin.

66 DOĞUM BELİRTİLERİ: Nişane (kanla karışık akıntı) nin gelmesi Poşun açılması (Doğum sularının gelmesi) Düzenli ağrıların başlaması. Düzenli ağrılar: İlk başlarda dakikada bir gelip saniye sürer, doğum yaklaştıkça 2-3 dakikada bir gelip 1 dakika süren ağrılar şeklindedir.

67 Doğumdan sonra ilk 30 dakika içinde bebeğinizi emzirmek için yanınıza isteyiniz Doğumdan sonra tıbbi zorunluluk yoksa bebeğinizle aynı odada kalınız.

68 BEBEĞİNİZİ DOĞUMDAN SONRAKİ İLK 6 AY MUTLAKA EMZİRİNİZ!

69 Sağlık personeli yardımı olmadan doğum yapmak intihardır. Kendinizi ve bebeğinizi tehlikeye atmayın; doğumunuzu hangi sağlık kuruluşunda yapacağınızı önceden planlayın. Doğumunuzu yapacağınız sağlık kuruluşunu seçerken BEBEK DOSTU ünvanı olan hastaneleri seçiniz.

70 Sağlıklı koşullarda doğum ve doğum sonu anne ve bebek bakımı, komplikasyonların azaltılmasında ve komplikasyon gelişmesi durumunda da anne ve bebeklerde ölüm riskinin azaltılmasında temel müdahaledir.

71 Lohusalık çok hassas bir dönemdir. Doğum sonu bakımınızı asla ihmal etmeyiniz.

72 Ülkemizde Sağlık Bakanlığı önerilerine göre; lohusalık izlemleri, doğumdan sonraki 24 saat içinde bir kez, daha sonra ise, 2. ve 4. haftalarda da birer kez olmak üzere toplam 3 kez yapılmaktadır.

73 CİNSEL BÖLGENİN TEMİZLİĞİ Doğum sonrası dış üreme organları temiz ve kuru tutulmalıdır Cinsel bölge mikrop arındırıcı solüsyonlarla yıkanır Temiz bir bezle / pedle kapatılır Bez kullanılıyorsa ütülenmelidir Bez en geç 6 saatte bir değiştirilir Tuvalet sonrası cinsel bölge önden arkaya doğru yıkanır

74 RAHİM MUAYENESİ Doğumdan hemen sonra rahim göbeğin 1-2 parmak altındadır Daha sonraki günlerde giderek küçülür 6 hafta sonra tamamen normale döner

75 AKINTI KONTROLÜ Rahimde biriken kan ve sıvılar doğum sonrası akıntı ile atılır Akıntı gün devam eder İlk 3 gün kanlıdır

76 LOHUSANIN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER İstirahat etmek Sıvı gıda ve hafif yiyecekler yiyerek kabızlıktan korunmak Sık sık idrara çıkarak karındaki gerginliği azaltmak Egzersiz yapmak Tüm aile fertlerinin anneye moral desteğinin sağlanması

77 DOĞUM SONRASI ANNE RİSKLERİ Kanamalar Enfeksiyon Bacaklarda damar tıkanıklığı Meme hastalıkları

78 RİSK: DOĞUM SONRASI KANAMALAR Bebek doğduktan sonra hazneden 2 bardaktan fazla kanama olması Annenin kan basıncında düşme / nabızda yükselme Rahmin yumuşak ve elle hissedilmemesi Hazneden gelen kan taze / kırmızı / sürekli / bol

79 RİSK: DOĞUM SONU ENFEKSİYONLAR İlk 21 gün içerisinde: 24 saatten uzun süren 38 derece üzerinde ateş Alt karın bölgesinde ağrı Kötü kokulu akıntı Titreme / Çarpıntı / Halsizlik

80 RİSK: DOĞUM SONRASI BACAKLARDA DAMAR TIKANIKLIĞI Bacaklarda tek taraflı Kramp / Şişme /Kızarma Ateş Bacaklarda bölgesel ısı artışı Baldırda Sertlik / Ağrı

81 RİSK: MEME HASTALIKLARI Meme başının çatlaması Memelerin aşırı dolgunlaşıp sertleşmesi Meme iltihabı Meme apsesi

82 MEME BAŞININ ÇATLAMASI Doğum öncesi dönemde meme bakımının iyi olmaması Lohusalıkta meme başının iyi temizlenmemesi Emzirmenin tekniğine uygun olarak yapılmaması

83 MEME BAŞINDA ÇATLAK OLUŞMAMASI İÇİN Meme uçları her emzirmeden önce kaynatılıp soğutulmuş ılık su ile temizlenip kurulanır Bebeğin meme ucunu değil areola denilen kahverengi kısmı da iyice kavraması sağlanır

84 MEME BAŞININ AŞIRI DOLGUNLAŞIP SERTLEŞMESİ Süt yapımının fazla olduğu Memelerin yeterince boşaltılmadığı durumlarda oluşur

85 MEME İLTİHABI (MASTİT) Memelerin Aşırı dolgunlaşıp Sertleşmesi Sütün iyi boşaltılmaması Darbe Meme başında oluşan çatlaklardan mikropların içeri girmesi sonucu oluşur BELİRTİLERİ derece ateş Hızlı nabız Memede kırmızılık zonklayıcı ağrı hassasiyet Lohusada baş ağrısı bulantı titreme

86 MEME İLTİHABINDA : Memeler iyice boşaltılır Meme iltihap yoksa Çok ağrılı ise emzirmeye devam 48 saat emzirilmez süt sağılarak boşaltılır Memelere sıcak uygulanır Doktor kontrolünde ilaç alınır

87 MEME ABSESİ Memelerin bir bölgesinde ağrı / hassasiyet / sertleşme derisi kırmızı ve parlak Ateş yükselir / nabız hızlıdır Abse doktor tarafından boşaltılır