kaybedenlerin, hayalperestlerin, küfürbazların, günahkârların, beyaz zencilerin, aşağı tırmananların, uçurumdan atlayanların...

Transkript

1 Asilerin, kaybedenlerin, hayalperestlerin, küfürbazların, günahkârların, beyaz zencilerin, aşağı tırmananların, yola çıkmaktan çekinmeyenlerin, uçurumdan atlayanların... dili, sesi Yeraltı Edebiyatı...

2 Yazar Niall Griffiths 1966 Liverpool doğumludur. Halen Galler in Aberystwyth kasabasında yaşamaktadır. Yayım tarihine göre sırasıyla romanları şunlardır: Grits (2000); dağlarda yaşayan yabani bir delikanlının hikâyesini anlattığı Sheepshagger (2001); Kelly & Victor (2002); iki defa Galler deki edebiyat/sanat kuruluşlarının Yılın Kitap Ödülü ne layık görülen Stump (2003); Wreckage (2005); Runt (2006). Grits adlı romanından senaryolaştırılan bir televizyon filmi çekilmiştir. Kelly & Victor ve Stump adlı eserlerinden de televizyon filmleri üretme çalışmaları devam etmektedir. Niall Griffiths gezi öyküleri, restoran ve kitap eleştirilerinin yanı sıra radyo oyunları da kaleme almıştır.

3 Ayrıntı Yayınları Yeraltı Edebiyatı Galler in Ruhu Ejderha Ni all Gri ffiths

4 Ayrıntı: 764 Yeraltı Edebiyatı Dizisi: 75 Galler in Ruhu Ejderha Niall Griffiths Kitabın Özgün Adı Grits İngilizce den Çeviren Ahmet Aybars Çağlayan Yayıma Hazırlayan Aylin Kayapalı Niall Griffiths 2000 Bu kitabın yayın hakları Ayrıntı Yayınları na aittir. Kapak İllüstrasyonu Sevinç Altan Kapak Tasarımı Deniz Çelikoğlu Kapak Düzeni Gökçe Alper Dizgi Esin Tapan Yetiş Baskı Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti Davutpaşa Cad. Güven San. Sit. C Blok No.: 244 Topkapı/İst. Tel.: (0212) Sertifika No.: Birinci Basım: İstanbul, 2014 Baskı Adedi 2000 ISBN Sertifika No.: AYRINTI YAYINLARI Basım Dağıtım Tic. San. ve Ltd. Şti Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No: 3 Cağaloğlu - İstanbul Tel.: (0212) Fax: (0212) & info@ayrintiyayinlari.com.tr

5 Galler in R u h u Ejderha N i all Gri ffiths Ayrıntı Yayınları Yeraltı Edebiyatı

6 TIKANMA HIRSIZIN GÜNLÜĞÜ Jean Genet DENİZCİ Jean Genet FLAMENKO NUN İZİNDE Duende Jason Webster ODA HİZMETÇİSİNİN GÜN- LÜĞÜ Octave Mirbeau GÖRÜNMEZ CANAVARLAR ADSIZ DEVLER Pascal Bruckner ANNEM Georges Bataille ÇARPIŞMA J.G. Ballard MELEKLER Denis Johnson FAHİŞE Nelly Arcan KAÇAKLAR VE MÜLTECİLER CENNETTE BİR GÜN DAHA Eddie Little SEVDALI TUTSAK Jean Genet YALANIN ERDEMİ Joachim Zelter İSA NIN OĞLU Denis Johnson UYKU Annelies Verbeke GÜNCE ARA BÖLGE William S. Burroughs BEYAZ ZENCİLER Ingvar Ambjörnsen BALKON Jean Genet YERALTI EDEBİYATI DİZİSİ AMERİKA MEKTUPLARI Joachim Zelter NİNNİ İŞKENCE BAHÇESİ Octave Mirbeau BETTY BLUE Philippe Djian SIKIGÖZETİM Jean Genet PARAVANLAR Jean Genet ERSKİNE NİN KUTUSU Kym Lloyd BROOKLYN E SON ÇIKIŞ Hubert Selby Jr. CENAZE MERASİMİ Jean Genet TEKİNSİZ YOLDA Jack Kerouac LANETLİLERİN SAÇ STİLİ Joe Meno ZEN KAÇIKLARI Jack Kerouac YERALTISAKİNLERİ Jack Kerouac ÇARPIŞMA PARTİSİ BİR DÜŞ İÇİN AĞIT Hubert Selby Jr. SUÇLULUK KİTABI Kym Lloyd ÖLÜM PORNOSU BÜYÜK MAYMUNLAR Will Self LAZZARO, DIŞARI ÇIK Andrea G. Pinketts BİZ RÜYA GÖRÜRKEN Clemens Meyer ÇAMUR KRALININ KIZI Birgitta Trotzig HÜCRE Hubert Selby Jr. VAHŞİ OĞLANLAR William S. Burroughs ACI DÜŞLER BULVARI Cumhur Orancı KİRLİ, PASLI, BOZUK Alican Ökmen YOK EDİCİ William S. Burroughs UNUTULMUŞ ADANIN KARARSIZ SEÇMENİ Arthur Nersesian DEVRİMİN KIZLARI Carolyn Cookef TRAVESTİ Mircea Cartarescu KURGUDANDA GARİP KUZUNUN KUSURU Andrea Pinketts BEKLEME DÖNEMİ Hubert Selby Jr. NARKOPOLİS Jeet Thayil YALNIZ GEZGİN Jack Kerouac İLK KİTAP: SARI Serdar Şekerci UFACIK BİR PEYGAMBER James Bernard Frost

7 Büyükanne ve Büyükbabama

8 Teşekkür A nne ve babama, pek çok şey için Nickie ye, Linsey ye, Alex e, özellikle de ödünç verdikleri paralar için Tony ve Karen e, Ian Woodhurst ve Richard Calvert e, her şeyden önce Galler e geri dönmeme yardımcı olduğu için David Snelson a teşekkür ederim. Verdikleri ilham, para, destek, gösterdikleri yakınlık vb. için herhangi bir öncelik sırası gözetmeksizin Matt Loader, Rich O Regan ve minik Ffion a, Catrin Rhys, Deborah Jones, Jennie Wood, Harry ve Claire ve bebek Ferdia ya, Griff, Gray Bass, Ken, Hilly ve Jan e, Clive Meachen, Paul Wain, Stevie Smythe, Chris Milton ve şimdiye kadar birlikte içtiğim, güldüğüm ve dans ettiğim herkese teşekkürler. Galce konusundaki yardımları için Catrin e, özellikle para için Jennie ye ve burada sıralayamayacağım kadar çok şey için Deborah ya da ayrıca teşekkür ederim. Hepiniz sağ olun. Nietzsche bir zamanlar şöyle demiş: Ve sadece dans etmesini bilen bir Tanrıya inanmalıyım. Buna katılmamak delilik olur.

9 GRE * : Pütürlü bir görünüşe ve kumlu bir dokuya sahip herhangi bir tortul kayaç için yaygın olarak kullanılan, muğlâk bir terim... [G]re adlı kayaçlara Alt Paleozoik Dönemde meydana gelmiş grovaklar ** arasında rastlanır ve önemli ölçüde ince tanelidirler. Ancak (Aberystwyth Gre Formasyonu ndaki gibi) daha iri, az çok köşeli kırıntılar da barındırırlar... Terim bazen herhangi bir sert kumtaşı yatağını diğer katmanlardan ayırmaya yarayan, kestirme bir kelime olarak da kullanılır. Wyatt, Anthony, Challinor s Dictionary of Geology, Altıncı Baskı, Galler Üniversitesi Yayınları, Cardiff, 1986 GRE: Köşeli ve gelişi güzel dizilmiş kuvars ve diğer mineral taneciklerinden oluşan, tane boyutları bakımından kumtaşıyla çakıl kayaç (konglomera) arasında yer alan bir kayaç türüdür. Çoğu kayaç, eğer iri taneli ve sertse, mahalli dilde gre diye adlandırılır. Nelson, A. and Nelson, K.D., Dictionary of Applied Geology, George Newnes Ltd, Londra, 1967 * Gre terimi kitabın özgün adı olan Grits teriminin Türkçe karşılığıdır. (ç.n.) ** İnce taneli kil hamurunun içine yerleşmiş, çeşitli mineral yapılarına sahip daha iri ve köşeli kayaç kırıntılarından oluşan sert bir tortul kayaç. (ç.n.)

10 Batı Galler İçin Kişisel Kılavuz dan, yazarı belirsiz, şahsen yayınlanmış, s. 3 Fosilli, kafa karıştırıcı, türlü türlü: Batı Galler deki Ystwyth Vadisi nin bulunduğu bölge coğrafi bakımdan zengindir. Öyle bir çeşitlilik barındırır ki, doğrusu bu adaların hiçbir yerinde buradakilerden daha güzel Gre örnekleri yoktur. Katmanlar arasına sızan magmasıyla, birbirinin üstüne istiflenmiş killi şist kayaçlarıyla ve soluk sert kumtaşlarıyla benzersizdir. Aberystwyth kasabası varlığını böylesi kadim toprak altı oluşumlara borçludur. Üzerinde yükseldiği zeminin harcını katılaşmış yer altı çamur dereleri sağlamıştır. Bizzat Aberystwyth de suyla kayanın ardı arkası kesilmeyen mücadelesine tanıklık etmektedir. Çıplak uçurumlardaki parlak mikrogranit yırtıkları bu sonsuz savaşın kabuk bağlamış yara izleridir. Gezegenlerin taşlaşmış kemresi kil taşının granit içinde kararlılıkla usul usul yılan gibi süzülürken sergilediği bu kozmik sabrını, insana özgü kayda geçirilebilir zaman ölçeğine göre faaliyet gösteren herhangi bir maddi varlığın kavraması hiç mi hiç mümkün değildir. Ne var ki yakından bakıldığında bünyesinde, derisine dövme gibi kazınan, mizacının tam zıddını da barındırdığı fark edilir. İçerisinde titrek bir mum ışığı kadar kısa ömürlü hayat izlerine rastlanır: Şurada bir trilobit lobunun, burada bir salyangoz oyuğunun işareti bulunur. Bölge, bir görünüp bir kaybolan, çoktan maziye karışmış, baştan çıkarıcı sırlara gebe zengin bir fosil yatağıdır. Ancak söz konusu çeşitlilik, kayaçların omurgasızlar filumunun hepsinin ve sadece onların alabildiğine geliştiği Silüryen Döneminde ortaya çıkmaları nedeniyle mecburen ve bazılarının dile getireceği üzere hayal kırıklığı yaratacak ölçüde sınırlı kalmıştır. Gene de: İşte buradalar. Onlar burada. Aros Mae * * Hem de kalıcı olduklarını belirten Galce ifade. (ç.n.) 10

11 İlerliyorlar B u yeşil ve ıssız tepelerde, gözleri kan çanağına dönmüş halde, yağmurdan sırılsıklam bu kırlarda tökezleye tökezleye ilerliyorlar. Bir zamanlar buralarda silah kuşanmış, gözlerini bile kırpmadan azimle bekleyen, baldırı çıplak orduların kemikleri üzerindeki koyun mayısı kaplı toprakları çiğniyorlar. Ayaklarının altından kayıp yere sağlam basmalarını engelleyen döküntülerden korkarmışçasına sendeleyerek yürüdükleri felaketin eşiği, sadece yalçın kayalığın çıkıntısı değil. Asıl felaket artık kovalanan yegâne ejderhanın, titrek avuç içlerinde rüzgârdan ve yağmurdan korumaya çalıştıkları, bir parça sigara paketi yaldızından içlerine çektikleri dumandan ibaret kalması. Oysa yalnızca çisilti, çisilti ve rüzgâr var. Ki bazen ve 11

12 geceleyin bu tepelerde dağlar gök gürültüsüyle zangırdar ve fırtına feryat koparır ve yağmur cirit atılıyormuşçasına azar ve şimşek çaktığında salkım saçak gölün üzerinden sıçrar. Ama bugün değil. Rüzgârın yalaya yalaya cascavlak bıraktığı bir tepeciğin kuytusunda, atalarının atalarının bir zamanlar bu volkan tepelerinde kemik yaylarla yabandomuzu izi sürdükleri Roger adlı genç, kamçılayan rüzgâra söylenir ve daha bir yumaklanarak yeni bir kibrit çakar. Ancak bu da önceki beş denemedeki gibi anında sönüverir. Colm dan Zippo sunu ister. O da fena halde yenmiş parmaklarıyla uzatır. Roger pürdikkat gözlerini önündekilere diker. Bakışlarını folyo, kahverengi toz, rulo yapılmış beş sterlinlik banknot ve zayıf titrek alevden ayıramaz. Colm un eli yeniden araya girer. Bu sefer imdada yetişir; geri aldığı çakmağı kıpırdatmadan sigara paketi yaldızının altında tutar. Böylelikle Roger, kıymetli tozun tek bir zerresinin boşa gitmemesi için, serbest kalan iki elini birden rüzgâra siper eder. Belli belirsiz bir çatırtı duyar ve buharı paradan yaptığı şnorkelle derin derin içine çeker. O kadar derin soluk alır ki sırtüstü devrilir ve kafası tepenin çamurlanmış ot kaplı yamacına çarpar. Çarpmanın şiddetiyle çanak şeklinde, çanak derinliğinde bir çukur oluşur. Nasıl bir şey? Kıyak mı bari? Roger başını sallar ve nefes verir/iç geçirir. Ben de azıcık çekebilecek miyim dersin ha? Roger gülümseyerek yeniden kafa sallar ve teçhizatını Colm a ikram eder; miskince, ağır ağır. Kol ve bacakları gevşemeye başlamıştır bile. İyi cephane galiba? Boktan malla fazla seyreltmemişler anlaşılan? Acayip saf kahverengi oğlum. Geçen seferden sonra sence Iain bana harbi olmayan mal falan satabilir mi? Söyledim ona, elbet söyledim. Dedim ki bir daha o boktan şeyi... iyk... boktan Nesquik gibi şeyi... ve kahretsin yaparım... 12

13 Roger ın sesi giderek kısılır. Başını kaldırır ve gözlerini kırpıştırarak bu hayaletler ülkesinin belli belirsiz gölgelerine, arkadaşlarına bakar. Saçları ve giysileri rüzgârda kanat çırpmakta, solgun benizleri puslu gün ışığında parıldamaktadır. Colm, Roger ın yanına çömelir. Onun artık ürperen bedenini kötü havadan korunmak için kullanır. Kol ve bacaklarını sıkıca karnına doğru çeker. Bir tespihböceği veya bir kirpi veya kendini savunmaya çalışan herhangi bir küçük hayvan gibi başını da öne eğer. Eroini içine çekebileceği dumana dönüştürmek için kıvrıldıkça kıvrılır. Burada, gümüşi kış güneşinin altındaki bu yaman ve görkemli tepelerde, nabzı kafalarının içinde atan, paylaşılan ve ışıldayan o dünya kadar göz kamaştırıcı başka bir âlem yoktur. Hayat mercek altına alınsa dikkatimizi ilk onlar çeker. Hatta belki içlerinde ne kadar şiddetli fırtınalar koptuğunu bile görüp işitebiliriz. Hassas bir işle uğraşan Colm un dikkatini (başkalarının ona bahşetmesini beklediği anlayışı gönül rahatlığıyla ihmal edebilecek kadar zom olmadığı için) dağıtmaktan kaçınan Roger a ağırlık basar ve kafasının içinde uğultular duyar. Başını yavaşça kaldırır ve neredeyse kös kös bir ifadeyle gözlerini yüksek bir taş yığınının tepesine tırmanmış olan Paul a diker. Rüzgârın saçlarını savurduğu, orada göğsünü germiş duran Paul, bu haliyle dünyanın gelmiş geçmiş en büyük kabile reisini andırmaktadır. Sanki huzursuz ruhu onların, yani torunlarının maskaralıklarını yargılamak üzere hortlamıştır. Roger gözlerini kısarak Paul un yüzündeki ifadeye akıl erdirmeye çalışır. Ancak Paul un nereye baktığının bile farkında değildir. Yeri mi, göğü mü, dalgalı ve tatlı suyla tuzlu suyun karıştığı gölü mü, yoksa birbirine sokulmuş titreyen insanları mı süzmektedir? Oysa rüzgârın saçlarını savurduğu, orada göğsünü germiş duran Paul un gözleri bunların hiçbirini, ama hiçbirini görmemektedir. 13

14 Paul B İRAZ DAHA ŞARAP lazımdı, yani bu karışıma; bu yüzden içine epeyce bir şarap daha döktüm. Kıyma ve havuç ve soğan ve sarımsak ve domatese iyice yedirdim. Oysa tattığımda ağzıma hâlâ etin yağlılığı ve yavanlığı geliyor ve daha da kötüsü damağımda, iğrenç küf bağlamış duvarları nedeniyle bu mutfaktan hiç eksik olmayan kahrolası berbat küflü bir tat kalıyor; bu yüzden biraz daha şarap ve biraz daha ot ekliyorum. İşte, bu hiç de fena değil. Ocağın arkasındaki siyah küf tavana kadar yayıldı ve burada pişirilen her şeye korkunç, nerdeyse balığınkine benzer bir tat geçiriyor. Lanet olsun bu insana pek de iyi gelmez. Gene de kimsenin umursayacağını sanmam; herhalde hepsi açlıktan fena kırılıyordur artık. Biraz 14

15 daha şarap lazım; yani sanırım bu sefer bardağıma. Şişenin bütün bir öğleden sonra mutfakta ortalıkta durmasına rağmen gene de bok gibi şarap kalması, işte bu hiç beklenmedik bir şey. Bir dikişte içip bardağımı yeniden doldurdum; serbest kalan elimle de tavadakileri karıştırmaya devam ettim. Bakın kim varmış burada: Paul Pot. Büyük beyaz şapkan nerde? Colm paldır küldür içeri girdi ve buzdolabından bir şişe dolusu elma şarabı çıkardı. Keyfi oldukça yerinde görünüyordu. Tanrım! Bu da neyin nesi? Pencere denizliğindeki koç kafatasını eline aldı; kokladı; dikkatle göz yuvalarından içine baktı. Bugün Malcolm buldu onu, dedim ona. Cwn Rheidol daki bir tarlada falan sanırım. Anlaşılan orası ölü koyunla doluymuş, fil mezarlığı falan gibi. Malcolm un ödü bokuna karışmış; artık oranın lanetlendiğine hükmediyor. Colm hindistancevizi ağaçları falan gibi kıvrımlı olan boynuzları sıvazladı. Ya artık eve kötülük getirdiği için falan dertleniyor her zamanki gibi. Çok zevzekçe. Colm sırıttı ve dedi ki: Tam bir gerzek. Ya, farkındayım dedim, bir yandan da gülerek. Fakat sana bir şey söyleyeyim mi? Kötü herhangi bir şey olduğunda, kahrolası günahını kimin çekeceğini kestirebiliyorum. Öyle ya. Onu kazığa bağlayıp yakarız. İçeriye Colm un ardından Mairead girdi. Birkaç gündür her zamanki halinden çok daha iyi görünüyor. Hâlâ biraz solgun falan ve sessiz ama onu hiç geçen birkaç haftadaki kadar sarhoş görmemiştim. Kahretsin yerinden kalkacak hali bile yoktu. Mesela Iestyn ın geçen ay aşağıda limandaki partisinde, Mairead az daha kendi kusmuğunda boğulacaktı. Hiç kimse de ona hayat öpücüğü vermezdi çünkü dudakları kusmukluydu; zaten ihtiyacı da yoktu; ayıldı ve biraz daha içti. 15

16 Colm hortlak gibi sesler çıkardı: VuuuUUU, vuuuuuu! Kafatasını da Mairead in yüzüne sokuşturdu. Yani batırmadı canım, hani sadece dokundurdu falan. Böyle şeylerden -kemiklerden falan- hoşlanır da. Vay canına! Nerden çıktı bu? Mairead onu eline aldı ve okşadı; mest oldu. Mal bulmuş onu, dedi Colm. Müthiş be. Piç kurusunun boynuzlarına bakın hele. Onlar bir süre kafatası üzerinde yaygara koparttılar; ben de peynirli sosu hazırladım. Kestirmeden; paketi aç, süt ve biraz daha peynir ekle ve iyice pişir. Unla, tereyağıyla, sütle vakit öldürmeye hiç gerek yok; hayat yarım siktirici saat boyunca karıştırıp durmaya değmeyecek kadar kısa. Sıkıcı, sıkıcı, sıkıcı. Sosu kaynayıncaya kadar ısıtıp biraz daha şarap içerken, koyulması için ateşte bıraktım. Küf kokusu sinmesin diye tavanın üzerine bir tabak kapattım. Diyorum ki, kahretsin hepimiz bronşit falan olacağız. Emlak bürosundakilere lanet olsun bir posta söyledim ama siklerinde değil. Parayı aldıkları sürece başka bir şeyi umursadıkları yok. Hay kafama sıçayım! Mairead daha önceleri pencerenin önünü kapatan çalının artık yerinde olmadığını gördü. Vadiye doğru bakakaldı. Manzaranın bu kadar güzel olduğunun farkında değildim. Çalıyı kim kesti ki? Ben, dedim ona. Bugün erkenden. Palayla uçuruverdim. Saatler sürdü. Keyifliydi. Artık ta Comins Coch a kadar görebiliyorsun. İnanılmaz. Colm kafatasını yerine bıraktı ve elma şarabını şişesinden başına dike dike salona döndü. Malcolm! Kafatasçığı nerde buldun? Mairead bir bardağa şarap doldurup onun peşi sıra gitti. Tuhaf bir şekilde şişeyi mutfakta bıraktı. İyi ki de öyle yaptı. Mairead içmeyi sever mi sever ve normal olarak şimdiye kadar ayağa kalkamayacak kadar veya nerdeyse öylesine leyla 16