SEKTÖRÜN MESLEK YÜKSEKOKULLARINDAN BEKLENTİLERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA*

Transkript

1 SEKTÖRÜN MESLEK YÜKSEKOKULLARINDAN BEKLENTİLERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA* Özet Gökhan AKSU 1, İsmet ANIK BAYSAL 2, Gültekin BAYSAL 3 Bu çalışmanın amacı kamu ve özel sektörde faaliyet gösteren firmaların muhasebe, işletme ve büro yönetimi mezunu öğrencilere verilen eğitimden beklentilerinin belirlenmesidir. Bu amaçla öncelikle farklı firmalarla görüşmeler yapılarak meslek yüksekokullarından beklentilerin hangi başlıklar altında toplanacağı belirlenmiştir. Bu amaç kapsamında araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan veri toplama aracı kişisel beklentiler, sahip olunması istenen kişisel özellikler, mesleki beklentiler, alınan eğitimin türü, staj yapma durumu, sahip olunan sertifikalar, deneyim, sektörün ihtiyaçlarının karşılanması ve öneriler alanlarında olmak üzere toplam 9 adet açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Ayrıca çalışmada açık uçlu soruların yer alması beklentilerin neler olduğunu belirlemek bakımından önemli görülmektedir. Verilerin analizinde NVIVO 10 Nitel Veri Analizi Programından yararlanılmıştır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada Aydın, İzmir, Denizli ve Manisa illerinden 146 farklı firmanın görüşleri alınarak meslek yüksekokullarından beklentileri belirlenmeye çalışılmıştır. Verilerin analizi için her bir açık uçlu soru için en çok tekrar eden kelimelerin belirlenmesinin ardından kavram, ünite ve temalar oluşturularak görüşlerin belli başlıklar altında toplanması amaçlanmıştır. Çalışmada ayrıca sektörde faaliyet gösteren firmalar tarafından en çok istenilen özelliklerin görsel olarak sunulması amacıyla her soruya ilişkin kelime haritası (wordmap) ve kelime ağacı (wordtree) verilmiştir. Yapılan çalışma sonrasında firmaların farklı alanlarda beklentilerinin neler olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucu elde edilen bulgulara dayalı olarak farklı alanlarda yapılması gerekenlerin neler olduğu konusunda önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Mesleki Beklentiler, Sektör, Meslek Yüksekokulu, Nitel Veri Analizi A QualitativeStudy on Expactations of thesectorfromvocational High Schools Abstract The aim of thisstudy is to determine the publicand private sectors expectations from higher education which accounting, business and office management students work for. For his purpose, primarily through interviews with different companies expectations of the vocational schools are determined under which headings. Data collection tool developed by the researchers for this aim consists of 9 open-ended questions named personal expectations, possessed the desired personal characteristics, Professional expectations, the type of education received, internship status, owned certifications, experience, supply the needs of the industry and recommendations. Also taking part in the work of the open-ended questions seem important to determine what is expected. In the analysis of data Nvivo10 Qualitative Data Analysis Program was used. Extent of the purposive sampling method was used in the study sample. Working in Aydın, İzmir, Manisa and Denizli 146 different 1 Öğr. Gör., Adnan Menderes Üniversitesi Aydın MYO, gokhanaksu1983@hotmail.com 2 Öğr. Elem. Adnan Menderes Üniversitesi Atça MYO, ismetbaysal@adu.edu.tr 3 Öğr. Gör., Adnan Menderes Üniversitesi Aydın MYO, gultekin.baysal@adu.edu.tr *Bu çalışma UMYOS2015 Sempozyumunda bildiri olarak sunulmuştur. 1

2 expectations from the company's views on vocational schools has been determined. After determining the most repeated word for each open-ended questions for the analysis of data, concepts, units and themes formed the opinion is intended to collect under certain headings. The study also aimed the most requested features by firms operating in the sector to be presented for each question visually by word map and word trees. Giriş Meslek Yüksekokulları, 4 yarıyıllık eğitim-öğretim döneminden oluşan, sektöre ara eleman yetiştiren eğitim kurumlarıdır. Amacı, nitelikli ve sektörün ihtiyaç duyduğu bilgi ve becerilerle donatılmış insan gücü yetiştirmektir. Bu amaçla, meslek yüksekokulları yetiştirdiği öğrencilerin almış olduğu teorik bilgileri kullanabilmeleri ve sektörü yakından tanıyabilmeleri amacıyla ilgili sektörlerde staj dersini mezuniyet için zorunlu tutmaktadır. Staj yapan öğrenciler bu yolla mezuniyet sonrası çalışacakları alanı daha yakından tanımakta ve bu şekilde aldıkları teorik bilgileri uygulama şansı bulabilmektedirler. Sektörün beklentilerine uygun insan gücü yetiştirme meslek yüksekokullarının birincil amacıdır. Beklentilere uygun ara eleman yetiştirmek istihdamı kolaylaştırmakta ve dolayısıyla ülke ekonomisine de olumlu katkılarda bulunmaktadır. Bu bilinçle Meslek Yüksekokulları, sektörle sürekli işbirliği içinde olmalı, staja giden öğrencilerin denetimi esnasında sektör yetkilileri ile birebir görüşmeler yapmalı ve sektörün ara elemanlardan beklentilerini öğrenmek adına girişimlerde bulunmalıdır. Meslek Yüksekokulu Belirli mesleklere yönelik ara insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan ve dört yarı yıllık eğitimöğretim sürdüren bir yükseköğretim kurumudur (YÖK Kanunu, 1981). Meslek Yüksekokulları, insan gücü yetiştirdiği sektörün tüm ihtiyaçlarına cevap verecek gerekli bilgi ve beceriler kazandırılmış kalifiye ara elemanlar yetiştirmek amacıyla kurulmuşlardır. Sektör Bir ekonominin ortak ve birleştirilebilen niteliklere sahip ve diğer faaliyetlerden yalıtılarak incelenebilen bölümü. Ekonomik faaliyetlerin (tarım, sanayi, hizmet) ve faaliyette bulunan kişilerin (kamu, özel) niteliğine göre bölümleme yapılabilmektedir (MEGEP, Büro Yönetimi ve Sekreterlik, Arşivleme Sistemi Modülü, 2008). Sektörün Ara Elemanların Taşımasını Beklediği Nitelikler İşletmeler, istihdam ettiği çalışanlarının kendi alanlarında yeterli bilgi ve becerilerle donatılmış, hızla değişen ve gelişen teknolojik yeniliklere ayak uydurabilen, sürekli öğrenmeye açık bireyler olmasına önem vermektedirler. İşletme yetkililerin istihdam ettikleri bir çalışanda bulunmasını istediği temel özellikler: Sorumluluk sahibi olma, temsil yeteneği, ikna kabiliyeti, inisiyatif sahibi olma, iletişim becerisi, planlama, karar verme ve problem çözme yeteneği, meslek etiği ilkelerine uyma, mesleki yeterliliğe sahip olma şeklinde sıralanabilmektedir (İçli, 2007). Çalışmada ilgili literatür taraması sonucunda araştırmanın problem cümlesi Sektörün meslek yüksek okullarından beklentileri nelerdir? olarak belirlenmiştir. Ana probleme bağlı olarak aşağıdaki alt problemlere yanıt aranmıştır: İşletmenizde çalıştırmayı düşündüğünüz kişilerden beklentileriniz nelerdir? İşletmenizde çalıştırmayı düşündüğünüz kişilerde aradığınız kişisel özellikler nelerdir? İşletmenizde çalıştırmayı düşündüğünüz kişilerde aradığınız mesleki özellikler nelerdir? 2

3 İşletmenizde çalıştırmayı düşündüğünüz kişilerin nasıl bir eğitim almalarını istersiniz? İşletmenizde çalıştırmayı düşündüğünüz kişilerin staj yapmış olmaları sizin için bir tercih nedeni midir? Neden? İşletmenizde çalıştırmayı düşündüğünüz kişilerin hangi sertifikalara sahip olmalarını istersiniz? İşletmenizde çalıştırmayı düşündüğünüz kişilerin alanında deneyimli olması sizin için ne derece önemlidir? Meslek Yüksekokullarında verilen eğitimin sektörün beklentilerini karşılama konusunda yeterli olduğunu düşünüyor musunuz? İşveren olarak mesleki eğitim konusunda eğitimcilere ve öğrencilere önerileriniz nelerdir? Yöntem Çalışmada sektörün meslek yüksekokullarından beklentilerini belirlemek amacıyla muhasebe, işletme ve büro yönetimi programlarından mezun olan öğrencilerin çalışabileceği iş yerlerinin neler olduğu belirlenmiştir. Araştırmacılar veri toplamak amacıyla Aydın, İzmir, Denizli ve Manisa illerinden 146 farklı firma ile görüşmüşlerdir. Belirlenen firmaların meslek yüksekokullarından beklentilerinin neler olduğunu saptamak amacıyla araştırmacılar tarafından geliştirilmiş olan veri toplama aracı uygulanmıştır. Ölçme aracında kişisel beklentiler, sahip olunması istenen kişisel özellikler, mesleki beklentiler, alınan eğitimin türü, staj yapma durumu, sahip olunan sertifikalar, deneyim, sektörün ihtiyaçlarının karşılanması ve öneriler olmak üzere toplam 9 adet açık uçlu soru bulunmaktadır. Ayrıca çalışmada açık uçlu soruların yer alması beklentilerin neler olduğunu belirlemek ve deneklerin görüşlerinin etkilemeden doğrudan var olan durumun ortaya çıkarılması bakımından önemli görülmektedir. Verilerin analizinde NVIVO 10 Nitel Veri Analizi Programından yararlanılmıştır. Verilerin analizinde her bir açık uçlu soru için öncelikle notlar oluşturulmuş, sonrasında verilerin analiz edilebilmesi için gerekli düzenlemeler yapılarak veri dosyası programa tanıtılmıştır. Verilerin analizi için her bir açık uçlu soru için en çok tekrar eden kelimelerin belirlenmesinin ardından kavram, ünite ve temalar oluşturularak görüşlerin belli başlıklar altında toplanması amaçlanmıştır. Kelime sorgusunda 4 kelimenin altındaki sorgular dikkate alınmamıştır. Kelime sorgusunda programda kelimelerin aynı kök yapısına sahip olan kelimelerin bulunması yönünde komut verilmiştir. Çalışmada ayrıca sektörde faaliyet gösteren firmalar tarafından en çok istenilen özelliklerin görsel olarak sunulması amacıyla her soruya ilişkin kelime haritası (wordmap) ve kelime ağacı (wordtree) verilmiştir. Bulgular Çalışmanın bu bölümünde açık uçlu sorulara verilerin yanıtlara ilişkin kelime sorgusu sonucunda elde edilen frekans değerleri, elde edilen kelimelere ait kelime haritaları ile kelime ağaçları verilmiştir. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Birinci alt problemde firmaların kendi bünyelerinde çalıştırmayı düşündükleri kişilerden beklentilerinin neler olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Açık uçlu soruların analizi için NVIVO programında kelime sorgusu yapılmıştır. Kelime sorgusunda kriter olarak ortak köklere sahip (includingsynonyms) kelimelerin aranması bunun yanında en az 4 harf ve üzeri kelimelerin bulunması yönünde arama kriteri özelleştirilmiştir. Tablo 1 de arama sonucunda en çok tekrar eden ilk 10 kelimeye ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. 3

4 Tablo 1. Birinci Soruya İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri Güler Yüzlü Güler, Yüzlü Dürüst Dürüst, dürüstlük Çalışkan Çalışma, çalışkan Güvenilir Güven, güvenilir Saygılı Saygı, saygılı Disiplinli Disiplin, disiplinli Düzenli Düzen, düzenli Sadakat Sadakat, Sadakatli Zamanında Zamanında Saygı Saygı Tablo 1 incelendiğinde birinci açık uçlu soruya verilen yanıtlar arasında en çok tekrarlanan ilk 10 kelime görülmektedir. Tablodan anlaşıldığı üzere firmalar çalıştıracakları insanlardan en önemli beklentisi onların güler yüzlü olmalarıdır. Sonrasında çalışanlarının dürüst, çalışkan, güvenilir, saygılı, disiplinli ve düzenli olmalarını istemektedirler. Ayrıca firmalar çalışanlarının kendilerine sadık, işlerini zamanında yapan ve saygılı birer birey olmalarını istemektedirler. Çalışmada birinci soruda frekans ve yüzde değerleri elde edilen kelimelere ilişkin kelime bulutları şekil 1 de gösterilmiştir. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Şekil 1. Birinci Soruya İlişkin Kelime Bulutu İkinci alt problemde firmaların kendi bünyelerinde çalıştırmayı düşündükleri kişilerde bulunmasını istedikleri kişisel özelliklerin neler olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Tablo 2 de arama sonucunda en çok tekrar eden ilk 10 kelimeye ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. Tablo 2. İkinci Soruya İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri Dürüst Dürüst, dürüstlük Güler yüzlü Güler, yüzlü Çalışkan Çalışkan 4

5 Saygılı Saygılı Diksiyonu düzgün Diksiyonlu, diksiyonu, düzgün Düzgün Düzgün Saygılı Saygı, saygılı Güvenilir Güvenilir Disiplinli Disiplin, disiplinli Temiz Temiz, temizlik Tablo 1 incelendiğinde birinci açık uçlu soruya verilen yanıtlar arasında en çok tekrarlanan ilk 10 kelime görülmektedir. Firmaların kişisel beklentilerinde en önemli gördükleri özellik çalışanlarının dürüst olmalarıdır. Bunun yanında ikinci en önemli özellik olarak çalışanlarının güler yüzlü olmalarını istemektedir. Sonrasında firmalar çalışanlarının sırasıyla çalışkan, saygılı, diksiyonu düzgün, düzgün karakterli, saygılı, güvenilir, disiplinli ve kişisel bakımlarına özen gösteren bireyler olmalarını istemektedirler. Çalışmada ikinci soruda frekans ve yüzde değerleri elde edilen kelimelere ilişkin kelime bulutları şekil 2 de gösterilmiştir. Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular Şekil 2. İkinci Soruya İlişkin Kelime Bulutu Üçüncü alt problemde firmaların kendi bünyelerinde çalıştırmayı düşündükleri kişilerde bulunmasını istedikleri mesleki özelliklerin neler olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Tablo 3 te arama sonucunda en çok tekrar eden ilk 10 kelimeye ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. Tablo 3. Üçüncü Soruya İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri Bilgisayar Bilgisi Bilgisayar, bilgi, bilgisi Mezun Mezun, mezunu Deneyim Deneyim, deneyimli Muhasebe Muhasebe Tecrübe Tecrübe, tecrübeli Sahip Sahip, sahibi Eğitim Eğitim, eğitimli, eğitim almış İlgili İlgili Bilen Bilen Dürüst Dürüst 5

6 Tablo 3 incelendiğinde üçüncü açık uçlu soruya verilen yanıtlar arasında en çok tekrarlanan ilk 10 kelime görülmektedir. Buna göre firmalar çalışanlarının bilgisayar bilgilerinin olmasını en önemli mesleki yeterlilik olarak görmektedirler. Bunun yanında en önemli ikinci mesleki özellik olarak çalışanlarının bir üniversite, meslek yüksekokulu ya da kendi alanları ile ilgili bir yükseköğretim programından mezun olmalarını istemektedirler. Sonrasında firmalar sırasıyla deneyimli, muhasebe bilen, tecrübe sahibi, ilgili alanda eğitim almış, işlerine ilgili, yaptığı işin gereklerini bilen dürüst elemanlarla çalışmak istemektedirler. Çalışmada üçüncü soruda frekans ve yüzde değerleri elde edilen kelimelere ilişkin kelime bulutları şekil 3 te gösterilmiştir. Dördüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular Şekil 3. Üçüncü Soruya İlişkin Kelime Bulutu Dördüncü alt problemde firmaların kendi bünyelerinde çalıştırmayı düşündükleri kişilerin nasıl bir eğitim almalarını istedikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Tablo 4 te arama sonucunda en çok tekrar eden ilk 10 kelimeye ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. Tablo 4. Dördüncü Soruya İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri Mezun Mezun, mezunu Eğitim Eğitim, eğitimi, eğitimli Üniversite Üniversite Lisans Lisans Muhasebe Muhasebe Meslek Meslek Pazarlama Pazarlama Satış Satış Teknik Teknik Uygulamalı Uygulamalı Tablo 4 incelendiğinde üçüncü açık uçlu soruya verilen yanıtlar arasında en çok tekrarlanan ilk 10 kelime görülmektedir. Buna göre firmalar çalışanlarının en az lise mezunu olmak üzere, yüksekokul ve lisans mezunu olmalarını istemektedirler. Bunun yanında firmalar çalışanlarının en az farklı bir alanda eğitim almalarını istemektedirler. Sonrasında firmalar sırasıyla çalışanlarının lisans mezunu olmalarını, muhasebe ve meslekleriyle alakalı eğitim almalarını istemektedirler. Firmaların bazıları ise çalışanlarının pazarlama, satış, teknik ve 6

7 uygulamalı eğitim almalarını istemektedirler. Çalışmada dördüncü soruda frekans ve yüzde değerleri elde edilen kelimelere ilişkin kelime bulutları şekil 4 te gösterilmiştir. Beşinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Şekil 4. Dördüncü Soruya İlişkin Kelime Bulutu Beşinci alt problemde firmaların kendi bünyelerinde çalıştırmayı düşündükleri kişilerin staj yapmış olmaları kendileri için önemli olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. İlgili maddenin evet-hayır şeklinde yanıtlanması ve ardından bu cevabın nedeninin açıklanması istenildiği için bu soruda en önemli ilk beş maddeye yer verilmiştir. Tablo 5 te arama sonucunda en çok tekrar eden ilk 5 kelimeye ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. Tablo 5. Beşinci Soruya İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri Hayır Hayır, değildir, değil Evet Evet, önemlidir, tecrübe, deneyim Bilgi Bilgi, bilir, bilgili, Çalışma Çalışma ortamı, çalışma alanı, çalış Olabilir Olabilir, olabilmektedir Tablo 4 incelendiğinde dördüncü açık uçlu soruya verilen yanıtlar arasında en çok tekrarlanan ilk 5 kelime görülmektedir. Buna göre firmaların %29 u çalışanlarının staj yapmış olmalarını önemli bulmamaktadır. Ancak çalışamaya katılanların %24 ü ise stajı önemli bulmaktadır. Stajı önemli bulan firmalar çalışanlarının staj sayesinde meslek alanıyla ilgili bilgisi olacağını ve mesleğe başladığında kendisini neler beklediğini bileceğini düşünmektedirler. Ayrıca stajı önemli bulan firmalar staj sayesinde çalışma alanında kolaylık sağlandığını, çalışma şartlarının öğrenildiğini ve çalışma alanının nasıl bir yer olduğunun bilindiğini aktarmaktadırlar. Çalışmada beşinci soruda frekans ve yüzde değerleri elde edilen kelimelere ilişkin kelime bulutları şekil 5 te gösterilmiştir. 7

8 Altıncı Alt Probleme İlişkin Bulgular Şekil 5. Beşinci Soruya İlişkin Kelime Bulutu Altıncı alt problemde firmaların kendi bünyelerinde çalıştırmayı düşündükleri kişilerin hangi sertifikalara sahip olmalarını istedikleri belirlenmeye çalışılmıştır. İlgili maddeye verilen yanıtlar incelendiğinde ilk altı maddenin önemli olduğuna karar verilmiştir. Tablo 6 da arama sonucunda en çok tekrar eden ilk 6 kelimeye ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. Tablo 6. Altıncı Soruya İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri Bilgisayar Bilgisayar Diksiyon Diksiyon Muhasebe Muhasebe Sertifika Sertifika, sertifikalar Yabancı dil Yabancı dil Ofis Ofis, Office, Tablo 6 incelendiğinde altıncı açık uçlu soruya verilen yanıtlar arasında en çok tekrarlanan ilk 6 kelime görülmektedir. Buna göre firmaların %18 i çalışanlarının bilgisayar sertifikası almalarını önemli bulmamaktadır. Ayrıca çalışamaya katılanların %15 i ise diksiyon eğitimi almayı önemli bulmaktadır. Firmalar daha önceki cevaplarına benzer olarak çalışanlarının muhasebe sertifikası almaları elde edilen bulgulara göre üçüncü önemli belge olarak belirlenmiştir. Ayrıca çalışanların yabancı dil sertifikası almaları ve en azından ofis programlarını biliyor olmaları firmalar tarafından istenilen en temel özellikler arasından yer almaktadır. Çalışmada altıncı soruda frekans ve yüzde değerleri elde edilen kelimelere ilişkin kelime bulutları şekil 6 da gösterilmiştir. 8

9 Yedinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Şekil 6. Altıncı Soruya İlişkin Kelime Bulutu Yedinci alt problemde firmaların kendi bünyelerinde çalıştırmayı düşündükleri kişilerin deneyimli olmaları kendileri açısından ne derece önemli olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. İlgili madde yoğun olarak tekrar eden kelimeler bulunması sebebiyle bu soruda en önemli ilk dört maddeye yer verilmiştir. Tablo 7 de arama sonucunda en çok tekrar eden ilk 4 kelimeye ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. Tablo 7. Yedinci Soruya İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri Tecrübe Tecrübe, tecrübeli Zaman Zaman Eleman Eleman, deneyimli yetişmiş eleman, Bilgi Bilgi Tablo 7 incelendiğinde dördüncü açık uçlu soruya verilen yanıtlar arasında en çok tekrarlanan ilk 4 kelime görülmektedir. Buna göre firmaların %11 i çalışanlarının deneyimli olmalarını önemli bulmaktadırlar çünkü bu sayede çalışanlar tecrübe kazanacaklarını ve bu sayede amatörlük dönemlerinin daha kısa sürede sonra ereceğini düşünmektedirler. Benzer şekilde firmaların %8 i deneyimli elemanlar ile zaman kayıplarının önleneceği önemle vurgulanmaktadır. Çalışmada ayrıca deneyimli ve yetişmiş elemanların firmalarına daha çok katkı sağlayacağını düşündükleri, deneyimsiz eleman çalıştırmak yerine deneyimli elemanları tercih ettikleri belirlenmiştir. Çalışmada yedinci soruda frekans ve yüzde değerleri elde edilen kelimelere ilişkin kelime bulutları şekil 7 de gösterilmiştir. Sekizinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Şekil 7. Yedinci Soruya İlişkin Kelime Bulutu Sekizinci alt problemde firmalardan meslek yüksekokullarında verilen eğitimin sektörün ihtiyaçlarını belirleme konusunda beklentileri karşılayıp karşılamadığı belirlenmeye çalışılmıştır. İlgili madde yoğun olarak tekrar eden kelimeler bulunması sebebiyle bu soruda en önemli ilk dört maddeye yer verilmiştir. Tablo 8 de arama sonucunda en çok tekrar eden ilk 4 kelimeye ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. 9

10 Tablo 8. Sekizinci Soruya İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri Hayır * Hayır Uygulama yetersiz * Uygulama yetersiz Evet Evet Düşünmüyorum * Düşünmüyorum Teorik Teorik, teorik bilgi Tablo 8 incelendiğinde sekizinci açık uçlu soruya verilen yanıtlar arasında en çok tekrarlanan ilk 5 kelime görülmektedir. Buna göre verilen cevaplarda hayır, uygulama yetersiz ve düşünmüyor kelimeleri aynı anlama geldiği için firmaların %45 i meslek yüksekokullarında verilen eğitimi yeterli bulmamaktadır. Ancak verilen eğitimi yeterli bulanların sayısı sadece %9 olarak belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca firmalar okullarda verilen eğitimin oldukça teorik olduğunu, bu eğitimlerin kendiişlerine pratik bir yarar sağlamadığını düşündüklerini belirtmişlerdir. Çalışmada sekizinci soruda frekans ve yüzde değerleri elde edilen kelimelere ilişkin kelime bulutları şekil 8 de gösterilmiştir. Dokuzuncu Alt Probleme İlişkin Bulgular Şekil 8. Sekizinci Soruya İlişkin Kelime Bulutu Dokuzuncu alt problemde firmaların mesleki eğitim konusunda eğitimcilere ve öğrencilere önerilerinin neler olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. İlgili maddeye verilen yanıtlar incelendiğinde ilk beş maddenin önemli olduğuna karar verilmiştir. Tablo 9 da arama sonucunda en çok tekrar eden ilk 5 kelimeye ilişkin frekans ve yüzde değerleri verilmiştir. Tablo 9. Dokuzuncu Soruya İlişkin Frekans ve Yüzde Değerleri Staj Staj Bilgi Bilgi Pratik Pratik Okul Okul, okulda Uygulama Uygulama Tablo 6 incelendiğinde altıncı açık uçlu soruya verilen yanıtlar arasında en çok tekrarlanan ilk 5 kelime görülmektedir. Tabloda ilk göze çarpan nokta firmaların mesleki eğitimi yeterli bulmamalarına rağmen yapılan öneri oranlarının oldukça düşük olduğudur. Her bir kelime ile ilgili yanıtlar incelendiğinde staj kelimesiyle staj konusunda okulların daha fazla denetim 10

11 yapmaları, daha fazla staj süresi olması, meslek odalarıyla görüşüp her dönem staj yapmalarının sağlanması, stajın çok önemli olduğu, öğrencilerin staj süresince sabırlı olmaları ve staj sürelerinin uzatılması önerilmektedir. Bilgi kelimesiyle ilgili yanıtlar incelendiğinde pratik yaparak gerçeğe dayalı bilgiler edinilmesi, öğrencilere daha çok bilgi verilmesi, mesleğe yönelik bilgi birikiminin sağlanması ile yerinde bilgi ve eğitim verilmesi önerilmektedir. Pratik kelimesiyle okullarda teorik yerine pratik bilgilerin verilmesi, daha pratik gerçeğe dayalı bilgiler, öğrencilerin pratik yapmalarını sağlamak, hocaların sürekli pratik yaptırarak öğrencilerin ilgili konuyu öğrenmeleri sağlanabileceği belirtilmektedir. Okul kelimesiyle mesleğin okulda değil iş yerinde öğrenileceği, öğrencilerin okulda verilen eğitimle yetinmeyip kendilerini mesleğe başlamadan geliştirmeleri, sadece okulda verilen eğitimle kendilerini sınırlamamaları ve bir an önce okulu bitireyim bana yeter düşüncesinde olmamaları gerektiği önerilmektedir. Son olarak uygulama kelimesiyle daha çok uygulama yapılması, uygulama yapmak için yaz tatillerinde firmalarda aktif görev almaları, derslerin daha çok uygulama içermesi ve derste öğrendiklerini bir an önce uygulamaya dönüştürmeleri gerektiği önerilmektedir. Çalışmada dokuzuncu soruda frekans ve yüzde değerleri elde edilen kelimelere ilişkin kelime bulutları şekil 9 da gösterilmiştir. Şekil 9. Dokuzuncu Soruya İlişkin Kelime Bulutu Sonuç ve Öneriler Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre firmaların öncelikle çalışma ortamlarının huzuru için güler yüzlü personel aradıkları, sonrasında çalıştıracakları elemanların dürüst, çalışkan, güvenilir, kendilerine karşı saygılı, disiplinli ve işleri zamanında yapan bireyler olmalarını istemektedirler. İş sahipleri çalıştıracakları elemanların bilgisayar kullanmayı bilmesine önem göstermektedirler. Ayrıca kendilerine iş için gelen personelin en az meslek yüksekokulu düzeyinde mezun olmalarını istemektedirler. Firmalar staj konusunda hem fikir olamamakla birlikte stajın önemli olmadığını düşünen katılımcı sayısının daha fazla olduğu belirlenmiştir. Firmalar çalıştıracakları kişilerde öncelikle bilgisayar sertifikası olmak üzere, muhasebe, ofis programları, yabancı dil ve diksiyon alanında sertifika sahibi olmalarını istemektedirler. Son olarak firmalar meslek yüksek okullarında verilen eğitimi yeterli bulmadıklarını belirtmişlerdir. Elde edilen sonuçlara göre alanda söz sahibi olan yetkililerin bu sorunları göz önüne alıp, sorunların çözümüne yönelik faaliyetlerde bulunmaları önerilmiştir. Çalışmada ayrıca yetersiz bulunan staj süresinin uzatılması konusunda yetkililere önerilerde bulunulmaktadır. KAYNAKÇA Yükseköğretim Kanunu (1981), Kanun No: 2547, Kabul Tarihi: ALBEZ, A., BİLİCİ, N. (2012), Meslek Yüksekokulları Muhasebe Öğrencilerinin Mesleğe Bakışları: Atatürk Üniversitesi nde Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 3, Erzurum. 11

12 İÇLİ, G. (2007), İşletmelerin Meslek Yüksekokulu Mezunları İle İlgili Görüşleri ve Beklentileri (Lüleburgaz İlçe Sınırlarında Faaliyet Gösteren İşletmeler Üzerine Bir Araştırma), Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:13, Sayı:2, İstanbul. MEGEP (2008), Büro Yönetimi ve Sekreterlik, Arşivleme Sistemi Modülü, Ankara. ÖRS, F. (2003), Meslek Yüksekokullarının Toplumsal İşlevi: Bir Meslek Yüksekokulunun Kurumsal İmaj Araştırması, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 10, Muğla. ÖZGÜLER, D., KOCA, T., ÖZGÜLER, A. (2013), Meslek Yüksekokullarında Eğitim Öğretim Süresinin İrdelenmesi, Electronic Journal of Vocational Colleges, UMYOS Özel Sayısı, Ardahan. 12