zmir in Da lar nda Çiçekler Açar

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "zmir in Da lar nda Çiçekler Açar"

Pembe Erol
6 yıl önce
İzleme sayısı:

Kültür ve Sanat Dünyas ndan Tekin Özertem zmir in Da lar nda Çiçekler Açar 1922 y l n n 1 Eylül günü, Türkiye Büyük Millet Meclisi Ordular na yay nlad

diyerek o günlerde Akdeniz olarak bilinen bugünün Ege Denizi ni iflaret etmiflti ya Baflkomutan Mustafa Kemal Pafla; dokuz gün, dokuz gecede varm flt

1 Kültür ve Sanat Dünyas ndan Tekin Özertem zmir in Da lar nda Çiçekler Açar 1922 y l n n 1 Eylül günü, Türkiye Büyük Millet Meclisi Ordular na yay nlad bildiride: Ordular! lk hedefiniz Akdenizdir. leri! diyerek o günlerde Akdeniz olarak bilinen bugünün Ege Denizi ni iflaret etmiflti ya Baflkomutan Mustafa Kemal Pafla; dokuz gün, dokuz gecede varm flt ordular -kimi yürüyerek, kimi at üstünde- zmir in kordon boyuna! Hem de düflmanla dövüfle dövüfle. Afyon - zmir aras kufl uçuflu 297 km. O gün de bugün de! Gerisini var n siz hesap ediverin gari.(!) Her 9 Eylül günü çocuklu umun Konak Meydan n n paket tafllar ndan 9

zmir in iflgalinde Baflkomutan Leonidas Paraskevopoulos ile zmir Metropolitan Chrysostomos Kalafatis in Balkon Konuflmas k v lc mlar saçan atlar n nal seslerini duyar gibi olurum hep yeniden yeniden.

2 zmir in iflgalinde Baflkomutan Leonidas Paraskevopoulos ile zmir Metropolitan Chrysostomos Kalafatis in Balkon Konuflmas k v lc mlar saçan atlar n nal seslerini duyar gibi olurum hep yeniden yeniden. Sar k fllam z n (1) y k lmad, Hasan Tahsin in an s na bir heykel yap lmas n n henüz ak l edilmedi i, Mithatpafla Caddesi ile Cumhuriyet Bulvar n n birbirine eklenmedi i, tramvaylar n saat kulesinin etraf ndan dönerek tur att, araçlar n plakalar nda flehirlerin adlar n n yaz l oldu u 40 l y llar n sonlar ile 50 li y llar n bafllar ndan söz ediyorum: Annem ve babamla sabah saat 9.00 da yollara düflüp Hükümet Kona n n 10 hemen önünde süvarilerimizin geliflini heyecanla bekledi imiz zmir imin o eski ve güzel y llar ndan... H ncah nç dolard Konak Meydan. Bir k sm Alsancak, bir k sm da Kemeralt ndan dört nala meydana giren m zrakl süvariler, atlar n baz s huysuzlansa da Hükümet Kona n n önünde ip gibi dizilirler; en öndeki askerlerden ikisi atlar ndan inip koflarak içeriye girer, içlerinden birinin gö sünden ç kard bayrak saat tam da zmir Rum Ortodoks Metropollü ü binas n n balkonundaki göndere çekilirdi. O y llarda da ilk gençlik y llar mda da bilmezdim zmir in iflgalinde zmir Rum Ortodoks Metropollü ü

O y llarda da ilk gençlik y llar mda da bilmezdim zmir in iflgalinde zmir Rum Ortodoks Metropollü ü binas n n balkonunun Yunan bayra- n n yan s ra ABD, ngiliz ve talyan bayraklar ile de süslendi ini.

3 O y llarda da ilk gençlik y llar mda da bilmezdim zmir in iflgalinde zmir Rum Ortodoks Metropollü ü binas n n balkonunun Yunan bayra- n n yan s ra ABD, ngiliz ve talyan bayraklar ile de süslendi ini. binas n n balkonunun Yunan bayra n n yan s ra ABD, ngiliz ve talyan bayraklar ile de süslendi- ini. Yunan baflkomutan Leonidas Paraskevopoulos ile zmir Metropolitan Chrysostomos Kalafatis in birer balkon konuflmas yapt klar n da bilmezdim; zmir in iflgalinde ngiliz, talyan ve Frans z savafl gemilerinin Yunan savafl gemileri ile birlikte Körfezde demirlediklerini de 9Eylül 1922 günü sabah kinci Süvari Tümeni 4. Alay Bölük Komutan Yüzbafl fierafettin Beyin öncülü ünde girmifl ordumuz, Bornova üzerinden zmir e. 80 kiflilik öncü suvari birli i, Halkap nar da bir fabrikadan atefl aç l nca dört; Kordon da kurflun ve flarapnel ya muruna tutulunca da k rk flehit vermifl. Yüzbafl fierafettin Bey de Pasaport iskelesinin orada at lan bir bomba ile gö sünden yaralanm fl. Ama y lmam fl. At de ifltirip o çekmifl iflgalde Yunan, ABD, ngiliz ve talyan bayraklar ile süslenmifl Hükümet Kona n n gönderine Türk bayra n. O y llarda Hükümet Kona n n yan s ra Sar k flla n n gönderine de bayrak çekilip çekilmedi ini an msam yorum. Ordumuz, zmir e girdi inde Yüzbafl fierafettin Bey ile Te men Hamdi ve Te men Ali R za Beyler, zmir Hükümet Kona na; Yüzbafl Zeki Bey, Sar k flla ya; Te men Besim Bey de Kadifekale deki göndere bayra- m z ayn saatte çektiklerinden; 9 Eylül törenlerinde Sar k flla ile Kadifekale nin gönderlerine de Hükümet Kona ile Y k lan zmir Sar k flla ayn zamanda bayrak çekiliyor olmas akla yak n geliyor. Kadifekale ile Sar k flla ya bayrak çekilip çekilmedi ini hat lamay fl m n nedenine gelince: Sar k flla, 1953 y l nda zmir Belediyesi taraf ndan y kt r lmadan önce yafl - m n çok küçük olmas ; Kadifekale nin burcunun Konak Meydan ndan görünmemesi. Hükümet Kona na bayra m - 11

z n çekilmesinden ve zmir in ileri gelenlerinin konuflmalar ndan sonra sona ererdi Konak Meydan ndaki tören. Ö len saatlerinde de Birinci Kordon daki geçit töreni ile sürerdi kutlama flenlikleri.

4 z n çekilmesinden ve zmir in ileri gelenlerinin konuflmalar ndan sonra sona ererdi Konak Meydan ndaki tören. Ö len saatlerinde de Birinci Kordon daki geçit töreni ile sürerdi kutlama flenlikleri. Sadece askerler geçmezdi. zmir in tüm sivil / gönüllü kurulufllar, meslek kurulufllar ve itfaiyeciler de kat l rlard bu flenlik yürüyüfllerine. Atlar n çekti i arabalar n, kamyonlar n kasalar n n üzerinde her meslek grubu hünerlerini sergiler, flekerciler de Heykel den Konak a kadar uzanan yol boyunca kendilerini izleyenlere avuç avuç fleker atarlard. Gerçek bir halk flenli i idi zmir in iflgalden kurtulufl kutlamalar. Hasan Tahsin (Osman Nevres) O y llarda uzak bir geçmifli an yor gibiydik, ama y l henüz geçmiflti zmir in kurtuluflunun üzerinden. Bu y l 92. Y l zmir in Kurtuluflu nun ve stiklal Savafl m z n zaferle sonuçlan - fl n n. O günlerden geriye ne kald derseniz bir marfl, birkaç fliir ve iki an t, bir de bulvar ad. Sondan bafllayal m: Bulvar, fiehit Nevres Bulvar ; yüzünüzü Büyük Efes Oteli ne döndü ünüzde otelin sol taraf ndan Kültürpark a uzanan caddenin ad. Sorun zmirlilere fiehit Nevres kimdir diye ço u bilmez. Böylesine kesin ifade etmemin nedeni bizzat sorup soruflturmufl olmam. Oysa, zmir in iflgalinde Kurtulufl Savafl m z n ilk kurflununu atan Hasan Tahsin in gerçek ad d r Osman Nevres (2) An tlara gelince: Biri, Hasan Tahsin ad na 1974 y l nda yapt r lan Konak Meydan nda belediye binas - n n önündeki lk Kurflun an t. Di eri, Halkap nar da flehit düflen süvarilerimiz: Akflehirli Mehmet Çavufl, Antalyal brahim Hakk Çavufl, erler Nevflehirli Ahmet ve Seyit Ahmet ve hastanede can veren zmirli Veyis için Cumhuriyetin ilk y llar nda yapt r lm fl olan (3) fiehitler Abidesi. fiiirlerden biri de bu abide ile bütünleflmifl olan Necmettin Halil Onan n Bir Yolcuya adl fliiri: Dur yolcu! Bilmeden gelip bast n / Bu toprak, bir devrin batt yerdir / E il de kulak ver, bu sessiz y n / Bir vatan kalbinin att yerdir. / Bu ss z, gölgesiz yolun sonunda / Gördü ün bir tümsek, Anadolu'nda / stiklal u runda, namus yolunda / Can veren Mehmed'in yatt yerdir. / Bu tümsek, koparken büyük zelzele / Son vatan parças geçerken ele / Mehmed'in düflman bo du u sele / Mübarek 12

kan n katt yerdir./ Düflün ki, haflr olan kan, kemik, etin / Yapt bu tümsek, amans z, çetin / Bir harbin sonunda bütün milletin / Hürriyet zevkini tatt yerdir.

5 kan n katt yerdir./ Düflün ki, haflr olan kan, kemik, etin / Yapt bu tümsek, amans z, çetin / Bir harbin sonunda bütün milletin / Hürriyet zevkini tatt yerdir. Halkap nar ad nda bir fliir daha yazm fl Necmettin Halil Onan, Halkap nar flehitleri için. Onun da ilk dörtlü ü flöyle: Vatandafl! Hür aln n hür vatan nda, / Minnetle bir kere burda e ilsin! / Düflün ki,bu mermer mezar yan nda / Tapt n Kabeden uzak de ilsin.( ) 9 Eylül 1922 sabah günefl alt n s rmalar saçarak do mufl zmir in üstüne. Da lar nda çiçekler açm fl. Mustafa Kemal Pafla n n ad mücevher tafl üstüne o gün yaz lm fl. Hem de dünya durdukça silinememek üzere... Ben söylemiyorum, bestecisi kesin olarak bilinmeyen zmir Marfl n n sözlerini yazan ve kesin olarak kim oldu u bilinmeyen flair böyle söylemifl. Gelin Halkap nar fiehitli inin abidesi üzerinde yazan iki sözcükle bitirelim bu yazıy. fiöyle yaz yor abidenin kaidesinde: Vatan ve Namus tekinozertem@butundunya.com.tr 1- K flla-i Humayun 2- Osman Nevres (1888, Selanik - 15 May s 1919, zmir), 3- Ne yaz k ki tüm gayretime ra men abidenin kesin yap l fl tarihe ulaflamad m. Ama 1927 y l ndan önce yap ld kesin. Atatürk Diyor ki Ba ms zl k ve hürriyetlerini her ne bahas na ve her ne karfl l nda olursa olsun zedeleme ve kay tlamaya asla müsamaha etmemek; ba ms zl k ve hürriyetlerini bütün mânasiyle koruyabilmek ve bunun için gerekirse, son ferdinin, son damla kan n ak tarak, insanl k tarihini flanl örnek ile süslemek; iflte ba ms zl k ve hürriyetin hakiki mahiyetini, genifl mânas n, yüksek k ymetini, vicdan nda kavram fl milletler için temel ve ölmez prensip... Ancak bu prensip u runda her türlü fedakârl, her an yapmaya haz r milletlerdir ki, devaml olarak insanl n hürmet ve sayg s na lây k bir topluluk olarak düflünülebilirler. 13

Benzer belgeler

Kurtulufl Savafl ndan sonra bar fl yap ld. Tüm düflmanlar yurdumuzu terk etti. Padiflah da yurdumuzdan ayr ld. 29 Ekim 1923 günü cumhuriyet kuruldu.

Kurtulufl Savafl ndan sonra bar fl yap ld. Tüm düflmanlar yurdumuzu terk etti. Padiflah da yurdumuzdan ayr ld. 29 Ekim 1923 günü cumhuriyet kuruldu. CUMHUR YET BAYRAMI Yaflas n Cumhuriyet! Cumhuriyet bir devletin yönetim fleklidir. Eskiden ülkemizi padiflahlar yönetiyordu. O zaman devletimizin ad da Osmanl Devleti ydi. Düflmanlar yurdumuzu iflgal etmiflti.