1. HAFTA SBO143 BİLGİSAYAR I. Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN EMYO Bülent Ecevit Üniversitesi Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu

Transkript

1 1. HAFTA SBO143 BİLGİSAYAR I Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN apaydin@beun.edu.tr EMYO Bülent Ecevit Üniversitesi Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu

2 TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ Bilgisayarın Temelleri Bilgisayarın Kullanım Alanları Bilgisayar Türleri Donanım

3 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 1. Bilgisayarın Atası (Abaküs) Bilgisayarın atası M.Ö civarında Çinliler tarafından geliştirilen Abaküs tür. Temel dört işlemin yanında üs ve karekök alma işlemlerinde de çok pratik bir şekilde kullanılmıştır.

4 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 2. Orta Çağda Algoritmik ve Robotik Çalışmalar İsmail Ebul-İz El-Cezeri (Ebû l İz İbni İsmail İbni Rezzaz El Cezerî) ( ) yıllarında günümüz robotik gelişmelerin atası sayılan robotik sistemleri tamamen mekanik parçalarla icat etmiştir. Horzumlu Mehmet olarak anılan Harezmî nin algoritmik tekniği kullanması

5 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 3. Yarı Otomatik ve Tam Otomatik Sistemler 1642 de Blaise Pascal, Pascaline adında toplama ve çıkarma işlemlerini yapabilen sistemi yapmayı başarmıştır. Blaise in Pascaline adını verdiği sistem toplama işlemlerinde basamakları bir üst basamağa taşıran mekanik çarklar kullanmıştır

6 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 3. Yarı Otomatik ve Tam Otomatik Sistemler Yine 1673 te Kademeli Hesaplayıcı (Stepped Reckoner) kendinden sonraki bütün mekanik hesap makinelerinin standardını oluşturmuştur. Matematiksel anlamda bir mantık sistemi geliştirilmiş ve bu sistemde 1 ler doğru değerleri 0 lar yanlış değerleri ifade etmiştir. Bu mantık yardımıyla Leibniz, Pascalın toplama ve çıkarma işlemi yapabilen sistemini geliştirerek modern bilgisayar teknolojilerinde kullanılan donanımsal hesaplama mantığının temellerini atmıştır.

7 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 3. Yarı Otomatik ve Tam Otomatik Sistemler Joseph Marie Jacquard ın icat etmiş olduğu Dokuma Makinesi delikli kartlar sayesinde programlanan ilk mekanik sistemi olmuştur. Charles Babbage Analitik Makine adını verdiği bir makinenin projesini hazırlamış fakat ekonomik yetersizliklerden dolayı projesini gerçekleştirememiştir.

8 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 3. Yarı Otomatik ve Tam Otomatik Sistemler ( ) Pascal ve Leibnizin makinelerini daha da geliştirerek ilk mekanik bilgisayar Fark Makinesini taasarlamış Ada Lovelace ( ), ilk bilgisayar programcısı

9 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 4. Elektro-Mekanik ve Elektronik Bilgisayarlar Yapısal olarak modern bilgisayar sistemlerinin ilk örneğini IBM şirketi Marc-1 adı verilen elektro-mekanik bir hesap cihazı ile vermiştir. Bu makine delikli kart sistemine bağlı olarak çalışıyordu. Mark-1 insan müdahalesi ile çalıştığı için yarı otomatik bir makine idi.

10 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 4. Elektro-Mekanik ve Elektronik Bilgisayarlar 30 metre uzunluğu, 3 metre yüksekliğe, 1 metre derinliğe ve 30 tonluk ağırlığa sahip olan ENIAC radyo lambası, aktarıcı, 70,000 direnç, kondansatör, şalterden oluşuyordu.. ENIAC, 6 bayan operatör tarafından programlanıyordu. Programla yöntemi ise elle takılıp çıkarılan fişler, kablolar ve kumanda edilen düğmelerdi.

11 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 5. Modern Bilgisayar Tarihi 1. Kuşak Bilgisayarlar( ) 2. Kuşak Bilgisayarlar( ) 3. Kuşak Bilgisayarlar( ) 4. Kuşak Bilgisayarlar(1971- ) 5. Kuşak Bilgisayarlar

12 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 5. Modern Bilgisayar Tarihi 1. Kuşak Bilgisayarlar Temel Özellikleri; İşlemci olarak vakum tüpleri kullanılmıştır. Fazla enerji tüketimi yapıyorlardı. Aşırı ısındıkları için pahalı soğutma sistemine gerek duyuyorlardı. Saniyede komut işleme kapasitesine sahipti. Program olarak makine dilini kullanıyordu. Veri ve komutlar delgi kartlarından okunuyordu. Dış hafıza olarak manyetik teyp kullanıldı. Kullanım alanları muhasebe ve döküm işlemi gibi sınırlı yerlerdi.

13 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 5. Modern Bilgisayar Tarihi 2. Kuşak Bilgisayarlar Temel özellikleri; İşlemci olarak transistorlar kullanıldı. Saniyede komut işleme kapasitesine ulaşıldı. Daha az enerji tüketimi sağlanıldı. Daha az ısınma meydana geldi. Soğutma Maliyeti düştü. Boyutları daha da küçüldü, hızları arttı. Kullanım alanları yaygınlaştırıldı. Yüksek ve gelişmiş seviyede programlama dilleri bulundu ve kullanıldı. İşletim sistemi ilk kez kullanıldı. Manyetik teknoloji kullanıldı. Bilgisayar programlama uygulanmaya başlandı.

14 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 5. Modern Bilgisayar Tarihi 3. Kuşak Bilgisayarlar Temel Özellikleri İşlemci olarak entegre devreler kullanılırdı. Düşük maliyet ile yüksek güvenirlik sağlanmaya başlandı. Manyetik diskler kullanılmaya başlandı. Program ve veriler ihtiyaç duyulduğu sürece saklanabiliyordu.

15 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 5. Modern Bilgisayar Tarihi 4. Kuşak Bilgisayarlar Mikroişlemcilerle daha hızlı işlemler yapılmaktadır Daha fazla bilgi ve program saklanabilen disk ve CD'ler kullanılabilmektedir Yapay zekâ kavramı hayata geçirilmiştir Ağ sistemleri oluşturulup bilgisayarlar arasında iletişim sağlanabildi Bilgisayarlar fiziksel olarak küçülerek kullanışlı ve taşınabilir hale geldi

16 BİLGİSAYARIN TEMELLERİ 5. Modern Bilgisayar Tarihi 4. Kuşak Bilgisayarlar Hedeflenenler; Üretkenliğin düşük olduğu alanlarda, üretkenliği arttırmak amacıyla pratik metotlar geliştirmek Kalkınmada ve gelişmede, uluslararası dayanışmaya katkıda bulunmak Enerji ve kaynak tasarrufunda bulunmak Toplumun sorunlarına pratik çareler bularak, toplumsal huzur ve güvenin sağlanmasında katkıda bulunmak

17 BİLGİSAYARIN KULLANIM ALANLARI Evlerde (Film, müzik, resim) İş Yerlerinde (Hastane) Bilimsel Çalışmalarda (Üniversiteler) Askeri Alanda (Savunma, Saldırı Sistemleri) Kamusal Alanda (Devlet Dairelerinde) İletişim Alanında (Cafeler, Telekomünikasyon, , Kiosk) Yayıncılıkta (Gazete, Kitap, Dergi)

18 BİLGİSAYAR TÜRLERİ 1. Süper Bilgisayarlar 2. Ana Bilgisayarlar 3. Mini Bilgisayarlar 4. Ağ (Network) Bilgisayarlar 5. Kişisel (PC: Personel Computer) Bilgisayarlar 6. Dizüstü (Laptop, Notebook) Bilgisayar

19 1. Süper Bilgisayarlar BİLGİSAYAR TÜRLERİ Geniş kapasiteli en hızlı bilgisayarlardır. Belli hız problemlerinin bilgisayarlarla çözümlenmesi amacıyla üretilmişlerdir. Uzay araştırmaları, genetik araştırmalar, savunma sistemleri gibi çalışma alanlarında kullanılan bilgisayarlar bunlara örnektir. Blue Gene/L

20 2. Ana Bilgisayarlar BİLGİSAYAR TÜRLERİ Özel bir merkezde. Hızlı. Geniş kapasiteli. İstemci bilgisayarların isteklerine cevap verir. Çok sayıda CPU (Merkezi İşlem Birimi, MİB) bulunur.

21 3. Mini Bilgisayarlar BİLGİSAYAR TÜRLERİ Birden fazla işlemci Hizmet sunabilir. Hizmet sayısı ana bilgisayardan azdır.

22 BİLGİSAYAR TÜRLERİ 4. Ağ (Network) Bilgisayarlar Bellek ve işlemci hızları sınırlıdır. Ağa bağlanmak için kullanılır. İnternet bağlantısında kullanılır.

23 BİLGİSAYAR TÜRLERİ 5. Kişisel (PC: Perconel Computer) Bilgisayarlar Kişisel bilgisayarlar bireysel kullanım için tasarlanmış bilgisayarlardırlar. Günlük hayatımızda kullandığımız bilgisayarlar genellikle kişisel bilgisayarlardır.

24 BİLGİSAYAR TÜRLERİ 6. Dizüstü (Laptop, Notebook) Bilgisayarlar LCD, Full Led Ekranlar Touchpad Li-ion piller Wireless Blutooth teknolojileri

25 Bilgisayar Donanımı 1. İşlemci (CPU: Central Processing Unit) 2. Anakart (MainBoard) 3. Ana Bellek 4. Sabit Diskler (HDD: Harddisk) 5. Bellek Kartları (Memory Card) 6. Optik Diskler (CD - ROM, DVD - ROM) 7. Klavye 8. Fare (Mouse) 9. Ekran (Monitör) 10.Projeksiyon 11.Yazıcılar (Printers) 12.Tarayıcılar (Scanner) 13.Ekran Kartı (Graphic Card) 14.Ağ Kartı (Ethernet Card)

26 Bilgisayar Donanımı 1. İşlemci (CPU: Central Proccessing Unit) İşlemci, bilgisayar sisteminin merkezinde yer alır. Register (Kayıtçılar) ALU (Arithmetic Logic Unit) Arayüz Ünitesi (IU: Interface Unit) Kontrol Birimi (CU: Control Unit) İletim Yolları

27 Bilgisayar Donanımı 2. Anakart (Mainboard) Anakart sistemin merkezi bileşenidir. Üzerinde bakır yolların bulunduğu fiberglastan yapılmış levha şeklindedir. Genişleme yuvaları, BIOS ve çipsetler anakart üzerindedir. Ayrıca; işlemci, bellek, arabirimler, fare, klavye ve çeşitli PC kartları (modem, ağ, ekran kartı vs.) anakart üzerine takılır.

28 2. Anakart (Mainboard) Anakartın İç Yapısı Bilgisayar Donanımı (1)PCI-E (Peripheral Component Interconnect Express) Slot (2)PCI (Peripharel Component Interconnect) Slot (3)AGP (Accelarated Graphic Port): (4)GPC (Graphic Power Connector) (5)CPU (Central Proccessing Unit Socke) Soket (6)DIMM (Bouble Inline Memory Module Slots) Slot (7)Floppy Drive Connector (8)ATX Power Connector (9)IDE Connector (10)SATA (Serial ATA) (11)BIOS (Basic Input Output System Chip) Chip (12)Chipset

29 2. Anakart (Mainboard) Anakartın Dış Yapısı Bilgisayar Donanımı (1)PS/2 Connectors (2)Display Connector (D-SUB) (3)Display Connector (DVI: Digital Visual Interface) (4)USB (Universal Serial Bus) Port (5)Ethernet Connector (6)Sound Card Connector

30 Bilgisayar Donanımı 2. Anakart (Mainboard) Anakart Türleri XT Anakartlar AT ve mini AT ATX ve mini ATX LPX ve mini LPX NLX

31 Bilgisayar Donanımı 2. Anakart (Mainboard) Anakart Türleri XT Anakartlar İlk kişisel bilgisayarlarda kullanılan anakartlardır veya 8088 mikroişlemcileri üzerinde sabit olarak taşır. Bu anakartlar sadece 8 bit veri gönderip alabilen donanımlarla çalışırdır.

32 Bilgisayar Donanımı 2. Anakart (Mainboard) Anakart Türleri AT ve Mini AT Anakartlar ISA, PCI ve AGP veri yolları ile değiştirilebilir işlemci desteği sunabiliyordu. AT anakartlar ile günümüzde halen kullanılan AT anakartlar şekil itibari ile geniş bir klavye girişine sahip, P8/P9 isimli kendilerine özgü ayrılmış güç prizlerine sahiplerdir. AT anakartlarının en büyük eksikliği harici portlarının eksik olmasından kaynaklanıyordu.

33 Bilgisayar Donanımı 2. Anakart (Mainboard) Anakart Türleri LPX ve Mini LPX Anakartlar AT anakartların geliştirilmesi ile biraz daha incelerinin üretilmesi ile ortaya çıkan yeni anakartlara LPX (Düşük Genişletilmiş Görünüş) olarak adlandırıldı Sonraki zamanlarda LPX ismi NLX olarak değiştirildi. Yükseltici kartların kullanılmasına imkân veren merkez yükseltici yuvasını sağlayarak ince yapılı bilgisayarların yapımını olanaklı kıldı. LPX ve NLX anakartlarla ilgili en büyük sorun esnek olmayışlarından kaynaklı olarak çok fazla gelişme gösterememişlerdir..

34 Bilgisayar Donanımı 3. Ana Bellek Bilgi kaydedilebilen elektronik parçalardır. Flash; anakart üzerinde, anakart bilgilerini saklayan temel parçalardandır. bilgisayar ana belleği olarak bilinen RAM; işlemcinin çalıştırdığı programlar ve programlara ait bilgileri tutar. Telefon, televizyon, uydu alıcıları vs belleklerin kullanıldıkları elektronik ortamlardır.

35 3. Ana Bellekler Ana Bellek Türleri ROM ROM PROM Programmable ROM EPROM Erasable PROM Bilgisayar Donanımı EEPROM - Electronically Erasable PROM Flash RAM Static RAM (SRAM) Dynamic RAM (DRAM) FPM-DRAM EDO-DRAM S-DRAM DDR-SDRAM DRD-RAM

36 Bilgisayar Donanımı 4. Sabit Disk (HDD: Hard Disc) Kullanıcı verilerini kalıcı ve düzenli saklamaya yarayan bilgisayar iç donanımlarındandır. Elektronik sinyaller halindeki bilgileri somut şekillere dönüştürerek kalıcılığını sağlayan bilgisayar için en önemli donanımlardan biridir. işletim sistemleri, çoklu ortam oynatıcıları, kullanıcı verileri ve diğer tüm programlar sabit diskler üzerine kaydedilir.

37 Bilgisayar Donanımı 5. Bellek Kartları (Memory Card) EEPROM teknolojisi ve Flash ROM teknolojilerinin elektrikle hızlı bir şekilde yazılıp silinebilmesi.

38 Bilgisayar Donanımı 5. Bellek Kartları (Memory Card) SD (Secure Digital) Kart Flash rom teknolojisi ile üretilmektedir. Kapasiteleri yüksek ve oldukça hızlı yazma okuma özelliklerine sahiptirler. SD kartlar geliştirilmiş kopya koruma sistemine sahiptirler. Bu özelliğin üzerinde bulunan yazma koruması anahtarıyla alakası yoktur. Dijital olarak telif haklarının korunması özelliğine sahiptirler.

39 Bilgisayar Donanımı 5. Bellek Kartları (Memory Card) CF (Compact Flash) Kart Bir anda yüksek kapasiteli verilerle çalışmanın önemli olduğu durumlarda kullanılan teknolojidir. CF kartlar bilgileri belli kapasitelerde bloklar halinde yazar veya siler Genellikle fotoğraf makinelerinde yaygın olarak kullanılır. Yüksek hızda veri işleme ve yüksek kapasitel

40 Bilgisayar Donanımı 5. Bellek Kartları (Memory Card) MMC (Multi Media Card) Kart Genellikle resim, video, müzik gibi verilerin taşınmasının gerekli olduğu durumlarda kullanılmıştır. Günümüzde çok tercih edilmemektedir.

41 Bilgisayar Donanımı 5. Bellek Kartları (Memory Card) Memory Stick Sony şirketi tarafından kendi ürünlerin kullanmak üzere geliştirdiği depolama aygıtıdır. Fiziksel olarak benzerlerinden ayrılmaktadır.

42 Bilgisayar Donanımı 5. Bellek Kartları (Memory Card) Memory Stick Bellek kartlarının USB (Universal Serial Bus) yolu üzerinden bilgisayara bağlanan bellek türlerindendir.

43 Bilgisayar Donanımı 6. Optik Sürücüler(CD-ROM DVD-ROM) CD ler optik (ultraviole ışın) teknoloji ile yazma ve okuma işlemini gerçekleştiren donanımlardır.

44 Bilgisayar Donanımı 7. Klavye Üzerinde çeşitli türlerde bilgi girişi yapabilmek için alfabetik tuşlar, sayısal tuşlar, işaret tuşları gibi çok sayıda tuşların bulunduğu temel donanımlardandır. Klavye bilgisayarda en sık kullanılan donanımların başında gelmektedir. Türkiye de genellikle üç tip klavye kullanılmaktadır. Bunlar; F klavye, Q klavye ve Türkçe Q klavyelerdir.

45 Harfler, sayılar ve noktalama işaretlerinden oluşan tuşlardır. Bilgisayar Donanımı 7. Klavye Daktilo Tuşları

46 Bu tuşlar programlarda çeşitli amaçlarla kullanılabilmektedir. Programlarda imleci hareket ettirmek veya program öğeleri arasında geçiş yapabilmek amacıyla Bilgisayar Donanımı kullanılan tuşlardır. Aktif durumda iken yani bir kez basıldığında ofis 7. Klavye programlarında yeni karakterleri imlecin sağında Giriş-Onay (Enter) bulunan karakterlerin üzerine yazar. Fonksiyon Tuş Rakam verilerinin girişini mümkün kılan tuş Yön Tuş Klavyenin en sağındaki rakam tuşlarının aktif ve İnsert (Araya Ekle) T pasif durumlarını ayarlamayı sağlar. Rakam (Numerik) Aktif program öğeleri arasında, masaüstünde açık Num Lock (Num Kilit) olan programlar arasında veya ofis programlarında sekme bırakmak için kullanılan özel bir tuştur. Tab (Sekme) Delete tuşu ofis programlarında imlecin sağında Sil (Delete-Backspace) bulunan karakterleri ve diğer programlarda dâhil olmak üzere seçili tüm nesneleri siler. Backspace ise; ofis programlarında imleçten önceki verileri ve bazı programlarda sayfalar arası geriye doğru geçişi sağlar.

47 Bilgisayar Donanımı 7. Klavye Kontrol (CTRL) Tuşu Alt Tuşu Boşluk (Space Bar) Çıkış/İptal (ESC) Break Pause Print Screen Scrool Lock Home End Page Up Page Down Başka tuşlarla kullanılarak klavyedeki tuş sayısını bir bakıma arttırır. Başka tuşlarla birlikte tuş kombinasyonları oluşturarak kullanılan özel bir tuştur. Ofis belge düzenlerken bir karakterlik boşluk bırakmak için kullanılan tuştur. Yapılmakta olan işlemin iptalini sağlayan tuştur. Ctrl ile birlikte çalışan bir programın çalışmasını kesmek için kullanılır. İşlemin geçi olarak durmasını, donmasını sağlayan tuştur. Bilgisayar ekranında o anda aktif olan tüm görüntüyü panoya alarak kopyalar veya direk olarak yazıcıdan çıktısını çıkarır. İmleci sabitleyip ekranın hareket etmesini sağlayan tuştur. Programlarda önceki duruma dönmek için kullanılır. İmleci satır sonuna gönderen tuştur.

48 Bilgisayar Donanımı 7. Klavye Page Up Page Down Winkey Sayfalar arası yukarı yönlü geçiş sağlayan tuştur. Sayfalar arası aşağı yönlü geçiş sağlayan tuştur. Başlat menüsüne ulaşmak için kullanılan tuştur.

49 Bilgisayar Donanımı 7. Klavye İki Karakterli (Shift +..) Klavyede çok karakterli tuşlardan ikincisini yazdırmak için kullanılan kullanılır.

50 Bilgisayar Donanımı 7. Klavye Üç Karakterli (AltGr +..) Klavyede çok karakterli tuşlardan ikincisini yazdırmak için kullanılan kullanılır.

51 Bilgisayar Donanımı 7. Klavye Görünmeyen Karkterler Başlat Menüsü > Programlar > Donatılar > Sistem Araçları > Karakter Eşlem Penceresine ulaşılabilir. Başlat Menüsü > Çalıştır açılan pencereye charmap yazıp onayladıktan sonra yine karakter eşlem penceresine ulaşılabilir.

52 Bilgisayar Donanımı 8. Mouse (Fare) Kullanıcıların el hareketlerindeki değişimi algılayarak elektronik yorumlayacak bir donanımın varlığı bilgisayarı kullanıcılara yönelik daha cazip hale getirecek bir tercih olmuştur.

53 Bilgisayar Donanımı 9. Ekran (Monitör) Ekranlar; kullanıcının bilgisayarın tüm sistemlerini takip edebilmesini sağlayan en önemli çıkış birimidir. Piksel; ekrandaki en küçük görüntü birimidir. Ekran çözünürlüğü; ekranda o anda görüntülenen piksel sayısının satır ve sütun cinsinden ifade edilmesidir. Ekran yenileme sıklığı; Bir görüntünün ekranda saniyede kaç defa yenilendiğine işaret eden durumdur.

54 Bilgisayar Donanımı 9. CRT (Cathode Ray Tube)

55 Bilgisayar Donanımı 9. LCD (Liquad Cristal Display)

56 Bilgisayar Donanımı 9. Plazma Ekran

57 Bilgisayar Donanımı 9. Full Led

58 Bilgisayar Donanımı 10. Projeksiyon Bir konu hakkında bir grup insanı bilgilendirmek gerektiğinde yapılan sunumlarda görsel materyallerden faydalanmak amacıyla başvurulan çıkış donanımlarından biridir.

59 Bilgisayar Donanımı 11. Yazıcılar (Printers) Bilgisayar ortamındaki görüntü, metin gibi sayısal verilerin kâğıt üzerine çıktısını sağlayan çıkış birimlerindendir.

60 Bilgisayar Donanımı 11.Nokta Vuruşlu (Dot Matrix) yazıcılar

61 Bilgisayar Donanımı 11.Mürekkep Püskürtmeli (Ink Jet) yazıcılar

62 Bilgisayar Donanımı 11. Lazer yazıcılar

63 Bilgisayar Donanımı 11. Termal yazıcılar

64 Bilgisayar Donanımı 11. Çiziciler (Plotters) Yazıcıların çıktılarını yapamadığı büyük boyutlu grafik çıktılarının yapılmasında başvurulan donanımlardır.

65 Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim EMYO Bülent Ecevit Üniversitesi Kdz. Ereğli Meslek Yüksekokulu 65