Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın?

Transkript

1 Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın? Dr. Beste Atasoy Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı & Sağlık Bakanlığı-Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği

2 Bildirim gerektiren maddi, manevi hiçbir çıkar ilişkim yoktur.

3 Sunumun hedefi Kanserde ve radyoterapide hastanın beslenme durumunu koruma veya iyileştirme konusundaki farkındalığa katkıda bulunmak. Bu konudaki güncel durumu rehberler ve klinik gözlem ışığında özetlemek.

4 Malnütrisyon Yetersiz beslenme veya hastalıklara bağlı beslenme bozukluğu nedeniyle vücutta görülen değişikliklerin tamamı Yoğun bakım Cerrahi klinikleri Nörolojik hastalıklar Terminal/yaşlı hastalar Kanser

5 Kanser hastasında malnütrisyon Tanı anında malnütrisyon: %40-%60 Beslenme yetersizliğinden ölenler: %20 Hastaya, hastalığa, tedaviye bağlı faktörler

6 Atasoy ve ark, UROK 2012 Tarama anında %75 i aktif KT ve/veya RT almakta n=314 SGA %9.5 NRS-2002 %11.5 GIS %54 Akciğer %38 MNA %12.8

7 Tedaviye bağlı malnütrisyon Ünsal ve ark, AJCO 2006 % /4 ~1/2

8 Kanser hastasına beslenme desteği gerekli midir? Yeni bir soru değil.

9 Adjuvan nutrisyonel tedavi Tıbbi beslenme Kavram ESPEN Avrupa Enteral Parenteral Nütrisyon Derneği ASPEN Amerika Enteral Parenteral Nütrisyon Derneği Rehber

10 Beslenme tedavisine nasıl karar verilmelidir? Taramayla nütrisyonel açıdan risk altındaki hastalar belirlenmelidir. Değerlendirme özellikle riski yüksek hastalarda sık yapılmalıdır (kanıt düzeyi C). Baştan malnütrisyonlu GI yolun RT alanında kalacağı (Baş-boyun, mide) Bazı tümörler (pankreas) Definitif ve/veya eş zamanlı tedavi uygulanacak Yaşlı Kime?

11 Bireysel beslenme durumu Diyet hikâyesi (son 24 saat) Günlük aldığı gıda hastalık öncesine göre azalmış mı? Antropometrik (vücut ağırlığı, boy, beden kitle indeksi vb) ölçümler Nütrisyonel göstergeler (albümin) Tarama testleri: sübjektif global değerlendirme SGA, nütrisyonel risk taraması (NRS-2002), yaşlı hastalarda MNA (mini nutrisyonel değerlendirme testi-nestle)

12 Beslenme tedavisi için endikasyon nedir? Hastanın yemek yiyememesi 7 gün ise veya yetersiz gıda alımı 10 gün ise önerilmektedir (kanıt düzeyi C). Beslenme tedavisi= Günlük diyet + destek

13 Enteral desteğe ne zaman başlanmalıdır? Malnütrisyon gelişmeden önce erken başlanmalıdır (kanıt düzeyi C). Riskli gruplarda hastanın beslenemediği günü beklemeden! Hasta görüldüğü andan itibaren RT nin yan etkileri başlamadan

14 Enteral desteğin yararı olacak mı? Beslenme durumunu koruyabilir/iyileştirebilir mi? Beslenme durumunu korumak veya geliştirmek için enteral nütrisyon desteği sağlanmalıdır (kanıt düzeyi B). Tedaviye bağlı kilo kaybını ve radyoterapiye ara verilmesini önlemek için yoğun diyet danışmanlığı ve oral nütrisyonel ürünler (ONS) kullanılarak besin alımı arttırılır (kanıt düzeyi A). Ravasco, JCO 2005 Daly, Ann Surg 1995 Arnold, IJROBP 1989

15 Beslenme desteğinde hangi içerik/içeriklerin uygulanması önerilir? Enteral nütrisyon desteğinde kanser hastasına özel bir formülü savunan kontrollü çalışmalardan kaynaklanmış bir kanıt (ne yazık ki henüz) yoktur.

16 Doğru beslenme desteğinin seçilmesi Hastalığın ve sitotoksik tedaviye bağlı değişikliklerin gerektirdikleri Metabolik modülasyonda omega-3 yağ asitleri ile yapılan nütrisyonel destek ASPEN kılavuzu; kanser hastasında istenmeyen ve ilerleyici kilo kaybını stabilize etmede yardımcı olabilir (kanıt düzeyi B). Hastanın bireysel tercihleri & uzun süreli kullanımlarda hasta uyumu İçerik olarak eşdeğer ürünlerde hastanın ürünleri tadarak seçimi kendisine bırakmak Beslenme tedavisinin multidisipliner bir ekip tarafından belirlenmesi

17 Enteral destek radyoterapi sırasında (her hasta için) rutin olarak endike değildir (kanıt düzeyi C). Kemoterapi sırasında rutin enteral desteğin tümörün kemoterapiye cevabı üzerine etkisi yoktur. Bundan dolayı yararlı olduğu söylenemez (kanıt düzeyi C). İleri evre/palyatif hastada hasta kabul ettiği ve terminal dönem başlamadığı sürece enteral beslenme sağlanabilir (kanıt düzeyi C).

18 Beslenme tedavisi ve enteral destek tedavisinin riski var mıdır? Tümör büyümesi üzerine etkiye dair güvenilir veriler mevcut değildir. Prospektif randomize kanıt yoktur. Bu gibi teorik endişeler hastaya beslenme desteği başlama konusuna etki etmemelidir (kanıt düzeyi C).

19 Nütrisyon desteğinin hangi yolla uygulanması önerilir? Uygun olan her durumda enteral yol tercih edilmelidir (kanıt düzeyi A). Gastrointestinal fonksiyonların yeterli olmadığı, beslenme desteğinin enteral yolla kapatılamadığı ve/veya enteral yolla alıma engel varlığında beslenme ( 7 gün) parenteral uygulanabilir.

20 Nütrisyon desteğinin hangi yolla uygulanması önerilir? Yutkunmayı bozan obstrüktif bir baş boyun/özefagus kanseri varlığında; ciddi mukozit beklendiğinde oral alımın yeterli olmadığı durumlarda tüple beslenme düşünülebilir. (kanıt düzeyi C). Nazogastrik, nazoduodenal, nazojejunal enteral tüpler Uzun süreliğine kısıtlı olduğu ya da kesintiye uğrayacağı durumlarda (4-5 hafta) gastrostomi veya jejunostomi

21 Atasoy ve ark, Eur Arch Otorhinolaryngol 2012 PEG (+) p>0.05 PEG (-) p=0.01 Eş zamanlı KT %70 vs %44

22 Radyoterapi hastasında beslenme değerlendirmesi ve desteği tedavinin bir parçası olmalıdır. Hasta, hekim, uzmanlaşmış diyetisyen, hasta yakını Ekip çalışması