ĐSTĐLACI TÜRLER ÖZET
|
|
- Tülay Şimşek
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ĐSTĐLACI TÜRLER *RECEP TURAN, *AYŞE DĐLŞAD YÜZAK, *BURÇAK TUNÇAKIN, *SÜLEYMAN DEMĐRHAN ÖZET Ülkemizde ekolojik dengenin hızla bozulmasının en büyük etkenlerinden birisi de biyolojik türlerin hızla yok olmasıdır. Bu hızlı yok oluşa değişik etkenler yol açmaktadır. Bu etkenlerin en önemlilerinden biriside istilacı türlerdir. Peki, istilacı tür nedir? Biyolojik türleri nasıl tehdit eder? Đstilacı, bulunduğu bölgeden değişik yollarla başka bir bölgeye taşınıp bu bölgenin ekolojik dengesini bozan ve bu bölgedeki biyolojik türlere zarar veren türlerdir. Đstilacılar bulundukları bölgedeki bir ya da birkaç türü doğrudan etkiler ve ekolojik dengeyi bozar. Ekolojik dengeyi bir zincire benzetecek olursak bu zincirin birkaç halkası istilacılar yüzünden kopar. Dolayısıyla zincirin diğer halkalarını oluşturan türler de bundan etkilenir. Örneğin yıllardır Karadeniz in istilacısı olan Taraklı Denizanaları, balık yumurtaları ve larvalarıyla beslenen bir türdür. Bu tür yüzünden her yıl daha az yavru balık dünyaya gelmektedir. Bu da bazı türlerin yok olabileceğini gösteriyor. Son yıllarda bir habere konu olan katil yosunlar da Akdeniz i tehdit eden istilacı bir türdür. Ayrıca istilacı türler sadece bitki ve hayvanları tehdit etmekle kalmıyor, ekolojik dengeyi bozdukları için insanoğlunu da tehdit ediyor. Örneğin bitkilerdeki bir istilacı tür bu bitkiyi yok ettiğinde, insanoğlunun yararlandığı bir besin kaynağı ya da bir ilaç deposu da yok olmuş olur. Bu bitki veya bu bitkinin meyvesi ihraçta kullanılıyorsa ekonomik yönden de bir zarar oluşturur. Yani istilacı türler bulundukları bölgenin ekolojisine(çevreye), ekonomisine ve sağlık sektörüne direkt etki eder. Bunlarla beraber diğer birçok iş sahasını da olumsuz yönde etkiler. Eğer istilacı türler hakkında yeterli bilgi edinilir ve gerekli önlemler alınırsa ekolojik dengenin hızlı bozuluşu bir nebze de olsa durdurulur. Anahtar kelimeler: biyoçeşitlilik, istilacı tür, biyolojik mücadele ABSTRACT In our country one of the factors of the ecological balance to be corrupted is rapidly decreasing of biological species. This rapidly species decreasing could create many effects. The species of invader is one of the most significant factors. So, what is the invader species? How can the biological species threaten by these invaders? Invader is the species which moving from its own region to the other regions and destroys the plants of that other region. By saying that ecological balance like a chain, invader is the one which break off that chain links. That s why the species created other chain s link also it affected by them. So the species of invaders directly affect the ecology, economy and health sector of their regions. Along with this invaders also negatively affect many work area. We can prevent the rapidly destroy of ecological balance by knowing enough information about the species of invader and also by taking important precautions into account. Keywords: Biodiversity, invaders species, biological challenge. *Fatih Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, 1.Sınıf Öğrencileri gameoverfamilya@hotmail.com, aysedilsadyuzak@hotmail.com, burcaktuncakin@mynet.com, sulodemirhan@hotmail.com
2 1.GĐRĐŞ Biyoçeşitlilik, bir bölgedeki genlerin, türlerin, ekosistemlerin ve ekolojik olayların oluşturduğu bir bütündür. Başka bir deyişle biyoçeşitlilik, bir bölgedeki genlerin, bu genleri taşıyan türlerin, bu türleri barındıran ekosistemlerin ve bunları birbirine bağlayan olayların (süreçlerin) tamamını kapsar. Đnsanların, başta gıda olmak üzere, temel ihtiyaçlarını karşılamasında vazgeçilmez bir yeri olan canlı kaynakların temeli biyolojik çeşitliliktir[1]. Ekosistemlerin sahip olduğu bütünlük ve çeşitlilik, iklim, yağış rejimi, tür sosyolojisi gibi doğal dengelerin devamında önemli işlevler görür. Dünyanın tarım yapılabilecek nitelikteki alanları ve su kaynakları hızla kirlenmekte ve yok olmaktadır. Bilim adamları yakın gelecekte insanların ciddi bir gıda sorunu ile karşı karşıya kalacağı görüşündedir. Bu gelişmeler ışığında, ülkelerin sahip olduğu biyolojik çeşitlilik, özellikle genetik kaynaklar anlamında büyük bir güç durumuna gelmektedir. Çünkü çevresel baskılara dirençli ve yüksek üretim potansiyeline sahip çeşitlerin geliştirilmesi için yabani canlı kaynaklardan faydalanılmaktadır. Bu ve buna benzer pek çok yararı bulunan biyoçeşitliliği korumanın en önemli yolu, biyoçeşitliliği tehdit eden unsurları bulup onlara karşı önlem almaktır. Peki biyoçeşitliliği tehdit eden faktörler nelerdir? 2.BĐYOÇEŞĐTLĐLĐĞĐ TEHDĐT EDEN FAKTÖRLER Biyoçeşitliliği tehdit eden birçok etken bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; 2.1.GDO (Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar) GDO ların biyolojik türler üzerindeki etkileri konusundaki çalışmalar devam etmektedir ve kesin bir sonuç henüz yoktur. Şu ana kadar yapılan çalışmalar gösteriyor ki; GDO çevredeki bazı canlı türlerine zarar verebilir. Bu da o türün göçüne ya da yok olmasına sebep olabilir. Daha sonra bu göç eden türler gittikleri bölgede istilacı bir tür haline gelebilirler. Göç eden ya da yok olan türlerden dolayı da ekolojik denge bozulur. [2]. 2.2.Ormanların Tahribi Dünya kara yüzeyinin yaklaşık olarak 1/3 ünü kaplayan ve dünyadaki biyolojik kütlenin 3/4 ünden fazlasını oluşturan ormanlar, biyolojik çeşitlilik başta olmak üzere çevresel değerlerin korunması bakımından büyük önem arz etmektedir[6]. 2.3.Aşırı Otlama Ve Meraların Tahribi Dünya üzerinde son 50 yılda; aşırı otlatma nedeniyle 679 milyar ha ve diğer yanlış uygulamalarla 155 milyar ha olmak üzere toplam milyar ha alan insan eliyle bozulup erozyona maruz kalmıştır. Bu rakam dünyadaki toplam ekilebilir arazinin % 17 sini oluşturmaktadır[7]. Meraya besleyebileceğinden fazla sayıda hayvanın sokulması, bu hayvanların otları kökleri ile birlikte yemesi, henüz otların yeni büyümeye başladığı ve tam olarak gelişmediği ilkbahar aylarında otlatma yapılması; toprak yüzeyini örten bitki örtüsünün ortadan kalkmasına ve mera kalitesinin bozulmasına neden olmaktadır[7] Aşırı Kimyasal Đlaç ve Gübre Kullanımı Tarımsal üretimde bilinçsiz ve aşırı miktarda kullanılan kimyasal gübre ve ilaçlar çevre üzerinde oldukça olumsuz etkiler yaratmaktadır. Uygulanan kimyasal gübrenin belirli bir kısmı bitkiler tarafından kullanılmakta, geriye kalan kısım ise yer altı ve yüzey sularına karışarak insan, bitki ve hayvan sağlığını tehdit etmektedir. Ayrıca türlere vermiş olduğu zararlardan dolayı tarım ilaçları biyolojik türler üzerinde akut veya kronik etki yapmaktadır[8] Evsel Atıklar Evsel atıkların oluşturduğu çevre kirliliği ekolojiyi ve biyoçeşitliliği tehdit eden önemli unsurlardandır. Ama bu konu üzerinde yapılan çalışmalar ve bulunan geri dönüşüm yöntemleri, bu konuyu bir nebze de olsa sorun olmaktan çıkarmaktadır. Yine de uygulanan yöntemler geliştirilmelidir. 2.6.Nüfus Artışı Nüfus artışı ve sanayileşme sonucu ortaya çıkan kentleşme olgusu, çok sayıda sorunu da beraberinde getirmiştir. Kentleşmenin stres, gürültü, kira fiyatlarının artması gibi sosyo-ekonomik etkileri yanında; hava
3 kirliliği, su kirliliği gibi çevre üzerinde de olumsuz etkileri vardır. Bunların en büyüğü de biyoçeşitlilik üzerine olan etkisidir[3]. 2.7.Deniz Kazaları Deniz kazaları neticesinde deniz kirliliği meydana gelmekte, petrol kirliliği insan sağlığına ve deniz canlılarına ve kaza kıyıya yakın yerde meydana gelmişse kıyılara zarar vermektedir. Zarar verdiği yerlerde ekolojik dengenin bozulmasına neden olur[4]. 2.8.Küresel Isınma Küresel ısınma doğrudan veya dolaylı yollarla, canlı türlerini tehdit etmektedir. Günümüzde de canlı türlerinin yok olmasında en büyük etkenler arasında gösterilmektedir. 2.9.Đstilacılar Bulundukları bölgede biyolojik türlerin yok olmasına sebep olurlar. Böylece bu bölgelerdeki ekolojik dengeyi de bozarlar. Biyolojik çeşitliliği tehdit eden diğer unsurlar da şunlardır; Anız yakılması, Yanlış sulama, Bilinçsiz ağaçlandırma, Maden ocakları, Uygulanan tarım politikaları, Turizm faaliyetleri, Aşırı avlanma, Plansız ve kontrolsüz bina yapımı, Sanayi ve tarım kökenli kirlilik, Bilinçsiz bitki ve hayvan ihracatı, Çevre koruma programlarında çalışacak uzman ve eleman azlığı. 3. ĐSTĐLACI TÜRLER Doğamız binlerce çeşit tür barındırmaktadır. Bu kadar çeşit içeren bir küme içerisinde doğal olarak birtakım çatışmalar veya başka bir ifadeyle uyuşmazlıklar gözlenebilecektir. Canlılar arasında bu tür uyuşmazlıklar genelde bir bölgede yaşayan fakat o bölgeye daha sonradan herhangi bir nedenden dolayı gelerek diğer türlerle uyuşmazlık gösterip zarar verebilen türlerde, yani istilacılarda görülür. Đstilacı türlerin nerede, ne zaman ve ne yapacakları bilinmemektedir. Bazen bir çeşit ekolojik domino etkisi oluştururken, bazen de türlere direk etki edebilirler. Örneğin; ABD'nin Montana eyaletindeki Flathead nehrine, somon balıklarına besin olsun diye, opossum karidesi (Mysis relicta) salınmıştı. Karides yerel planktonları tüketti, oysa ki bunlar bebek somon balıklarının belli başlı gıdasıydı. Somon balıkları tükenince, bu balıkla beslenen bazı kara canlıları - kartallar, martılar, su samurları, ayılar ve çakallar - kaybolan yabanıl hayat saflarına katıldı[5]. Đstilacılar hastalıklarını veya parazitlerini yeni vatanlarına taşıyabilirler. Örneğin; sudaki zararlı otların kontrolünde kullanılan bir nevi Çin sazan balığı (Ctenopharyngodon idella), Avrupa ve Kuzey Amerika'nın tatlı su balıklarına tenya paraziti (Bothriocephalus opsarichthydis) geçirdi[5]. Peki, istilacıların başarılarının sırrı nedir? Đstilacıların bu başarılarının sırrı; çabuk üreyebilmeleri, kötü şartlara dayanabilmeleri, etkili yayılabilmeleri ve ne bulurlarsa tüketmeleridir. Đstilacılara verilecek bazı örnekler; 1) 1957 yılında, Nil nehrinin tatlı su levreği (lates niloticus), balık miktarını yükseltmek için Afrika'daki Victoria Gölü'ne salındı. Çok yırtıcı olan balık, 400 yerel balık çeşidini yok etti. Üstelik, yiyecek olarak da avantajlı çıkmadı. Yağlı derisinin füme edilmesi gerektiğinden, çevrede bir sürü ağaç kesildi[5].
4 2) Brezilya'dan gelip ABD'nin güneydoğu bölgesinde dehşet salan kırmızı ateş karıncaları (solenopsis invicta) da başka bir örnektir. Çok kötü ısıran bu karınca, sürülmüş tarla gibi topraklarda süratle yayılıyor. Akıl almayacak bir hızla ürüyor ve önüne ne çıkarsa yiyebiliyor. Bu karıncalar bazı bölgelerde 40'ı aşkın böcek türünün kökünü kuruttular[5]. 3) Geçmiş kuşaklar Amerika'nın Florida eyaletindeki bataklıklara bir çare bulunması gerektiğini düşünüyorlardı. Florida yarımadasının ucundaki büyük bataklık sivrisinek yuvası, testere otlarıyla dolu, sıcak ve berbat bir mekandı. Uygarlık ve sanayi gelişmesine bir engel olarak görülüyordu. Asrın başında, ABD Tarım Bakanlığı yetkilileri yerel halka melaleuca ağacı (melaleuca quinquenervia) tohumları dağıtmaya başladılar. Bu hızlı gelişen, Avustralya kökenli ağaç suyu emiyor ve hastalık kaynağı bataklıkları kurutuyordu. Ağaç o kadar tutundu ki, 1930lu yıllara gelindiğinde, fidanlık sahipleri talebi karşılayamaz olmuşlardı. O günden beri, ağacın zararları yararlarını kat kat aşmış bulunuyor. Neredeyse geçit vermez biçimde sık büyüyen ağaçlar, etraftaki bütün diğer bitkileri kovdu. Köklerinin çıkardığı zehirli bir madde diğer bitkileri öldürdüğü gibi, havaya saldığı zerrecikler de insanları zehirliyor, deri kaşıntıları ve solunum güçlüğüne neden oluyor. Üstelik yangına dayanıklı, yandıkça daha çok yayılıyor. Đçi su çekmiş sünger gibi, dış kabuğu çıra gibi kuru ve yapraklarında kolay tutuşan bir nevi yağ var. Hızla su çekmesine rağmen, patlar gibi yanıyor. Yangından birkaç gün sonra, ağaçlar yeniden dal veriyor ve yanmış topraklara milyonlarca tohum saçılıyor. Bu tohumlar üç gün içinde filizlenmeye başlıyor ve bir yılın sonunda yeni ağaçların boyu iki metreye yaklaşıyor. Florida sulak alanlarının 600,000 hektarını istila eden maleleuca, önlem alınmazsa yakında bu alanların hepsini kaplayacak[5]. Bu örneklerden anlaşıldığı gibi, istilacıların neden olduğu sorunları üç başlık altında toplayabiliriz: A)Ekonomik Sorunlar ABD Tarım Bakanlığı ateş karıncaları ile savaşında 200 milyon dolar harcayıp tonlarca haşere öldürücüsü ile hücuma geçmişti. Sonuçta ilaçlar yerli karıncaları yok etti ve meydanı boş bulan ateş karıncaları daha rahat yayıldılar[5]. Oluşturdukları çevre kirliliğinden dolayı da ekonomik zarara yol açarlar. B)Sağlık Sorunları Asya'dan Brezilya, Güney Avrupa, Güney Afrika, ve ABD'ye atlayan kaplan sivrisineği (Aedes albopictus) sarı humma, ensafalit ve dang humması hastalıklarına neden oluyor. Amerika kıtası yerlilerinin tahminen üçte ikisi, 30 milyon insan, Avrupalıların taşıdığı hastalıklardan - frengi, çiçek vs.- kırılıp yok oldular[5]. Bu hastalıklara neden olan mikrop, parazit ve bakteriler buralara bahsettiğimiz istilacılar aracılığıyla gelmiştir. Örneklerde de görüldüğü gibi istilacılar dolaylı yollarla insan sağlığını tehdit etmektedir ve ekonomik açıdan da zarar vermektedir. C)Çevresel Sorunlar Đstilacılar birçok biyolojik türü veya bunların tükettiği maddeleri ve canlıları yok ederek çevre ekolojisini bozmaktadır. Ayrıca, oluşturdukları bu etkilerden dolayı bulundukları bölgenin ekonomisini, sosyal yaşantısını, kültürünü olumsuz yönde etkilemektedir. Yukarıda da değindiğimiz üzere, Victoria Gölü ndeki istilacı balık bu göle kıyısı bulunan Uganda, Kenya ve Tanzanya da balıkçılığı bitirme noktasına getirdi. Buradaki yerli halkın göç etmesine sebep oldu ve göldeki ekolojik hayatı sonlandırma noktasına getirdi[5]. Avrupalılar kendi ülkelerindeki canlıların mutlaka Yeni Dünyada da olmasını istiyorlardı. Kuzey Amerika'daki sığırcık kuşu istilası, Shakespeare'in eserlerinde adı geçen bütün kuşların Yeni Dünya'ya taşınmasını sağlayan bir derneğin çabaları sonucunda başladı. Avustralya'da hala baş belası olan tavşanlar, bu kıtaya tavşan avından mahrum kalmak istemeyen Đngilizler tarafından getirilmişti[5]. ABD'nin Oregon eyaletinde bir körfezde, yılları arasında balast suyu ile gelmiş 400 egzotik tür tesbit edildi[5]. Bu gibi örnekleri çoğaltmak mümkündür. Burada da görüldüğü gibi değişik yollarla bulundukları bölgelere gelen istilacılar bu bölgenin ekolojik dengesini bozduğu için çevreye kalıcı olan büyük çapta zararlar verir.
5 4.ĐSTĐLACI TÜRLERE KARŞI ALINABĐLECEK ÖNLEMLER Đstilacılarla mücadelede en etkin yöntem, biyolojik mücadeledir. Biyolojik mücadele, zararlı türlere karşı başka bir tür kullanılarak mücadele edilmesidir. Bunu yaparken en önemli kural, istilacı ortama uyum sağlama aşamasındayken mücadelenin yapılmasıdır. Örneğin; 1762 yılında, Jamaikalı bir şeker kamışı üreticisi saldırgan bir cins olan Küba karıncalarını (Formica omnivora) arazisine getirmişti. Niyeti karıncaları sıçanlara karşı kullanmaktı. Karıncalar çoğaldı ama sıçanlara dokunmadılar. Bu defa, hem karıncaları hem sıçanları kontrol etsin diye büyük bir Güney Amerika kara kurbağası (Bufo marinus) ithal edildi. Kurbağa da yeni yerini çok sevdi ve hızla çoğaldı. Öyle ki, zamanla bir adı da şeker kamışı kurbağası oldu. Ama sıçanlarla o da baş edemedi. Derken, bir çeşit Hindistan gelinciği (Herpestes auropunctatus) ada nüfusuna eklendi. Bu yaratık, 26 yıl içinde ada kuş ve sürüngenlerinin çoğunu ve önemli sayıda çiftlik hayvanını yok etmeyi başardı[5]. Bu örnekten de anlaşılacağı gibi, biyolojik mücadelede istilacılara karşı yerli ve doğal türler kullanılmalıdır. Đstilacıları durdurmanın diğer bir yolu da, biyoteknolojiden yararlanarak istilacıların üremelerini engellemektir. Ama bu alan yeni olduğundan ve her tür için farklı bir madde üretilmesi gerektiğinden günümüzde en geçerli yol biyolojik mücadeledir. Ayrıca, istilacı türlerin yok edilmesi yerine kontrol altına alınması, bölgenin bozulan ekolojisinin daha da kötüleşmesini engelleyebilir. 5.SONUÇ Türkiye, biyoçeşitlilik bakımından çok zengin bir ülkedir. Hatta Avrupa kıtasıyla tür sayımız nerdeyse eşittir. Günümüzde sanayi, ilaç sektörü, tıp, biyoteknoloji, gıda, tekstil gibi birçok alanda biyoçeşitlilikteki bu zenginliğimizi kullanabilmemiz için, istilacı türler ve biyoçeşitliliği tehdit eden diğer unsurlara karşı bir an önce tedbirler alınmalıdır. Eğer bu tedbirler alınırsa, gelecekte refah düzeyi yüksek, mutlu bir ülke olabilir ve dünyanın sayılı güçleri arasında yer alabiliriz. Đstilacılara karşı alınabilecek tedbirler şu şekilde sıralanabilir: Ülkemizdeki biyolojik türler için bir veri tabanı oluşturulmalıdır. Bunun için bu işte uzman biyologlar, mühendisler ve bu işle uğraşan kişiler bir araya gelmelidir. Ülkeye alınacak bir canlının verebileceği zararlar konusunda geniş kapsamlı araştırmalar yapılmalıdır. Bununla ilgili olarak, bir istilacılar listesi oluşturulmalıdır. Yasal düzenlemeler yapılarak, istilacıların ülkeye ithalat yoluyla alınması engellenmelidir. Gerekirse bununla ilgili olarak ortaya çıkan sorunlardan bizzat ithalatçılar sorumlu tutulmalıdır. Doğal olarak yayılan istilacı türlerin yayılma yolları, teknolojiden yararlanılarak bulunmalı ve buna karşı önlemler alınmalıdır. Yapılacak ağaçlandırma, ekim-dikim, park-bahçe düzenleme, mera yönetimi gibi işlerde olabildiği kadar yerli türler kullanılmalıdır. Đnsanlar bilinçlendirilmelidir. Bu konuyla ilgili kaliteli uzman ve elemanlar yetiştirilmelidir. 6.Kaynaklar 1. %9Fin%C3%96nemi/tabid/56/Default.aspx KCS
6 SEKĐZĐNCĐ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI, Ormancılık Özel Đhtisas Komisyonu Raporu, ANKARA 2001, 7. Balabanlı C., Türk M., Yüksel O., Erozyon ve Çayır-Mera Đlişkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 2, Yıl: 2005, ISSN: , Sayfa: Atılgan A., Coşkan A., Saltuk B., Erkan, M., Antalya Yöresindeki Seralarda Kimyasal ve Organik Gübre Kullanım Düzeyleri ve Olası Çevre Etkileri, Ekoloji, 15, 62, 37-47, 2007
DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3
DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 İnsan yaşamı ve refahı tarihsel süreç içinde hep doğa ve doğal kaynaklarla kurduğu ilişki ile gelişmiştir. Özellikle sanayi devrimine kadar
DetaylıBiyolojik İstila. Egzotik* Canlı Türlerinin Kestirilemeyen Yayılımı
Biyolojik İstila Egzotik* Canlı Türlerinin Kestirilemeyen Yayılımı İnsanlığın giderek daha çok hareket halinde olması çeşitli canlıların bir ekosistemden diğerine geçme hızlarını radikal bir biçimde arttırmış
DetaylıDünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile
Dünya nüfusunun hızla artması sonucu ortaya çıkan dünyanın artan besin ihtiyacını karşılamak ve birim alandan daha fazla ürün almak amacı ile uygulanan kültürel önlemlerden biri de tarım ilacı uygulamalarıdır.
DetaylıÇevre Yüzyılı. Dünyada Çevre
Çevre Yüzyılı Çevre; canlıların yaşamı boyunca ilişkilerini sürdürdüğü dış ortamdır. Hava, su ve toprak bu çevrenin fizikî unsurlarını; insan, hayvan, bitki ve diğer mikroorganizmalar ise, biyolojik unsurlarını
DetaylıDünyada 3,2 milyon tona, ülkemizde ise 40 bin tona ulaşan pestisit tüketimi bunun en önemli göstergesidir. Pestisit kullanılmaksızın üretim yapılması
Pestisit; herhangi bir istenmeyen canlının (zararlı organizma), yayılmasını engelleyen, uzaklaştıran ya da ondan koruyan her türlü bileşik ya da bileşikler karışımıdır. Tarımda pestisitler, zararlı organizmaları
DetaylıİNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ
İNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? Canlıların hareket etme, büyüme ve yaşamlarını sürdürebilmeleri
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara
TÜRKİYE EKONOMİSİ Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 1 Ankara Ülke Ekonomisinde Etkili Olan Faktörler Tarih Doğal Kaynaklar Coğrafi yer Büyüklük Arazi şekilleri
DetaylıTOPRAK. Bitki ve Toprak İlişkisi ÇAKÜ Orman Fak. Havza Yönetimi ABD. 1
TOPRAK TOPRAK Toprak arz yüzeyini ince bir tabaka halinde kaplayan, Kayaların ve organik maddelerin türlü ayrışma ürünlerinin karışımından meydana gelen, İçerisinde ve üzerinde geniş bir canlılar alemini
DetaylıÇevre Sorunlarının Nedenleri. Nüfus Sanayileşme Kentleşme Tarımsal faaliyet
Çevre Sorunlarının Nedenleri Nüfus Sanayileşme Kentleşme Tarımsal faaliyet Başlıca çevre sorunları Hava kirliliği Su kirliliği Toprak kirliliği Gürültü kirliliği Katı atıkların oluşturdukları kirlilikler
DetaylıCANLILARIN SINIFLANDIRILMASI
CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI Dünyamızda o kadar çok canlı türü var ki bu canlıları tek tek incelemek olanaksızdır. Bu yüzden bilim insanları canlıları benzerlik ve farklılıklarına göre sınıflandırmışlardır.
DetaylıYABANI MEYVELER ve KULLANıM ALANLARı. Araş. Gör. Dr. Mehmet Ramazan BOZHÜYÜK
YABANI MEYVELER ve KULLANıM ALANLARı Araş. Gör. Dr. Mehmet Ramazan BOZHÜYÜK Dünyada kültüre alınıp yetiştirilmekte olan 138 meyve türünden, yaklaşık 16'sı subtropik meyve türü olan 75'e yakın tür ülkemizde
DetaylıBitkisel Üretimde Genetiği Değiştirilmiş Ürünler: Efsaneler ve Gerçekler
VI. ULUSAL MOLEKÜLER BİYOLOJ VE BİYOTEKOLOJİ KONGRESİ Bitkisel Üretimde Genetiği Değiştirilmiş Ürünler: Efsaneler ve Gerçekler Yrd. Doç. Dr. Yılmaz Kaya Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji
DetaylıGAMBİYA ÜLKE RAPORU. Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu Afrika Koordinatörlüğü http://www.tuskon.org africa@tuskon.
GAMBİYA ÜLKE RAPORU 1. Nüfus: 1.797.860 (Dünyada 149.) 2. Nüfus artış oranı: % 2,4 (Dünyada 32.) 3. Yaş yapısı: 0-14yaş: % 40 15 64 yaş: % 57 65 yaş ve üstü: % 3 4. Şehirleşme: % 58 5. En büyük şehir:
DetaylıBİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA
BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDA İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere bağlı olarak bitki ve hayvan topluluklarını barındıran
DetaylıTarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik
TARIM VE EKONOMİ Tarım, yeryüzündeki belli başlı üretim şekillerinden en gerekli ve yaygın olanıdır. Tarımın yapılış şekli ve yoğunluğu, ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlıdır. Bazı ülkelerde tarım tekniği
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI 37 KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI
10. SINIF KONU ANLATIMI 37 KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Belirli bir amaca yönelik olarak genetik madde üzerinde yapılan çalışmaları içerir. Canlıların
DetaylıLAND DEGRADATİON. Hanifi AVCI AGM Genel Müdür Yardımcısı
ARAZİ BOZULUMU LAND DEGRADATİON Hanifi AVCI AGM Genel Müdür Yardımcısı LAND DEGRADATİON ( ARAZİ BOZULUMU) SOİL DEGRADATİON (TOPRAK BOZULUMU) DESERTİFİCATİON (ÇÖLLEŞME) Arazi Bozulumu Nedir - Su ve rüzgar
Detaylı1. DOĞAL ÜZERİNDEKİ ETKİLER. PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com
SULAMANIN ÇEVRESEL ETKİLERİ SULAMANIN ÇEVRESEL ETKİLERİ Doğal Kaynaklar Üzerindeki Etkiler Biyolojik ve Ekolojik Kaynaklar Üzerindeki Etkiler Sosyoekonomik Etkiler Sağlık Etkileri 1. DOĞAL KAYNAKLAR ÜZERİNDEKİ
DetaylıÇAKÜ Orman Fakültesi Havza Yönetimi ABD 1
Uymanız gereken zorunluluklar ÇEVRE KORUMA Dr. Semih EDİŞ Uymanız gereken zorunluluklar Neden bu dersteyiz? Orman Mühendisi adayı olarak çevre konusunda bilgi sahibi olmak Merak etmek Mezun olmak için
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI. 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar
10. SINIF KONU ANLATIMI 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDAKİ İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere olarak bitki ve hayvan topluluklarını
DetaylıCOĞRAFYA-2 TESTİ. eşittir. B) Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine B) Yerel saati en ileri olan merkez L dir.
2012 LYS4 / COĞ-2 COĞRAFYA-2 TESTİ 2. M 1. Yukarıdaki Dünya haritasında K, L, M ve N merkezleriyle bu merkezlerden geçen meridyen değerleri verilmiştir. Yukarıda volkanik bir alana ait topoğrafya haritası
DetaylıSürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi
DetaylıORMAN KORUMA ORMAN KORUMA YA GİRİŞ
ORMAN KORUMA ORMAN KORUMA YA GİRİŞ Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 Foto: İ.BAYSAL Balıkesir, 2006 Orman Korumanın Tanımı Modern ormancılığın amacı, ormanın devamlılığını sağlayarak en uygun yararlanmayı
DetaylıDÜNYA TARIMININ BAŞLICA SORUNLARI
DÜNYA TARIMININ BAŞLICA SORUNLARI Dünya tarımındaki başlıca sorunlar Nüfus artışı ve kişi başına tüketim miktarındaki artış. Tarımsal üretimin dengesiz dağılımı. Az gelişmiş ülkelerde kullanılan tarımsal
DetaylıRUS BUĞDAY AFİTLERİNE KARŞI BİYOLOJİK KORUMA
RUS BUĞDAY AFİTLERİNE KARŞI BİYOLOJİK KORUMA HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER 7-F Miray DAĞCI Ömür Mehmet KANDEMİR DANIŞMAN ÖĞRETMEN NİLÜFER DEMİR İZMİR - 2013 İÇİNDEKİLER 1. Projenin Amacı ve Hedefi.. 2 2. Afit
DetaylıİYİ TARIM UYGULAMALARI ve BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK
BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR İYİ TARIM UYGULAMALARI ve BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK Prof. Dr. Hüseyin ÖNEN Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü - TOKAT BİOÇEŞİTLİLİK - GELECEĞİMİZDİR
DetaylıPROJE KONUSU NASIL BULUNUR? Prof. Dr. Turan GÜVEN
PROJE KONUSU NASIL BULUNUR? Prof. Dr. Turan GÜVEN PROJE KONUSU SEÇERKEN ŞU SORULARIN CEVAPLARI ARANMALIDIR : 1. Proje yapmam için bir gerekçem var mı? 2. Niçin proje yapacağım? 3. Projemin amacı nedir?
DetaylıEco new farmers. Modül 1- Organik Tarıma Giriş. Bölüm 4- Organik Tarım ve Koruma
Eco new farmers Modül 1- Organik Tarıma Giriş Bölüm 4- Organik Tarım ve Koruma Modul 1- Organik Tarıma Giriş Bölüm 4 Organik Tarım ve Koruma www.econewfarmers.eu 1. Giriş Organik tarım kültür alanlarında
DetaylıÇEVRE KORUMA ÇEVRE. Öğr.Gör.Halil YAMAK
ÇEVRE KORUMA ÇEVRE Öğr.Gör.Halil YAMAK 1 Çevre Kirlenmesi İnsanoğlu, dünyada 1,5 milyon yıl önce yaşamaya başlamıştır. Oysa yer küre 5,5 milyar yaşındadır. Son 15 yıl içinde insanoğlu, doğayı büyük ölçüde
DetaylıADIM ADIM YGS- LYS 92. ADIM KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI
ADIM ADIM YGS- LYS 92. ADIM KALITIM 18 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Belirli bir amaca yönelik olarak genetik madde üzerinde yapılan çalışmaları içerir. Canlıların
DetaylıBir yandan bu katkı maddelerinin bulunmadığı yiyecekleri. Sağlıklı Olmanın Yolu, Doğal Beslenmeden Geçiyor. Derleyen: Mustafa Koç
Sağlıklı Olmanın Yolu, Doğal Beslenmeden Geçiyor Derleyen: Mustafa Koç Son zamanlarda daha çok gündeme gelen konuların başında doğal gıdalarla beslenme alışkanlıkları geliyor. Bilim adamlarını dinlersek
DetaylıModern Biyoteknolojinin Tarımda Kullanımının Politik ve Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi
Modern Biyoteknolojinin Tarımda Kullanımının Politik ve Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi Emine OLHAN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü GDO GMO Transgenik Biyoteknolojik yöntemlerle
DetaylıSULAMA VE ÇEVRE. Küresel Su Bütçesi. PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com. Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ
Sulama? Çevre? SULAMA VE ÇEVRE Yrd. Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ SULAMA: Bitkinin gereksinimi olan ancak doğal yağışlarla karşılanamayan suyun toprağa yapay yollarla verilmesidir ÇEVRE: En kısa tanımıyla
DetaylıYABANİ BİTKİLERİN KORUNMASI, SÜRDÜRÜLEBİLİR HASADI ve KULLANIMI
YABANİ BİTKİLERİN KORUNMASI, SÜRDÜRÜLEBİLİR HASADI ve KULLANIMI Türkiye nin bitkisel zenginliği Ülkemizde 12.500 farklı bitki türü bulunuyor. Bu bitkilerin 4.000 tanesi yaklaşık 1/3 ü endemik (ülkemize
Detaylı8ÇEVRE TANZİMİ ve AĞAÇLANDIRMA ÇALIŞMALARI
8ÇEVRE TANZİMİ ve AĞAÇLANDIRMA ÇALIŞMALARI 8.1. Ağaçlandırma: Bölgemiz imar planı içerisinde yeşil alan olarak ayrılan yerlerin çevre tanzimi ve ağaçlandırma çalışmaları kapsamında; 2009 yılı içerisinde
DetaylıYGS-LYS ALAN SIRA DERS İÇERİK SINIF
MART 1. Nüfus LYS-1 Nüfus politikaları *Nüfus politikası nedir, niçin uygulanır *Nüfus politikaları LYS-2 Nüfus ve ekonomi *Nüfusun dağılışını etkileyen faktörler *Yerleşme doku ve tipleri *Yapı tipleri
DetaylıAÇLIĞIN ÖNLENMESĠ ve GIDA GÜVENCESĠNĠN SAĞLANMASI
AÇLIĞIN ÖNLENMESĠ ve GIDA GÜVENCESĠNĠN SAĞLANMASI Yrd. Doç. Dr. Mustafa ERBAġ Sultan ARSLAN A. Nur DURAK Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü erbas@akdeniz.edu.tr Sunum Planı
DetaylıEkoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler)
Ekoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler) Başak Avcıoğlu Çokçalışkan Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği Biraz ekolojik bilgi Tanımlar İlişkiler
DetaylıDünya Mısır Pazarı ve Türkiye
Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle
DetaylıKırılan Yumurtayı Tamir Etmek
Domino Etkisi Şüphesiz, her yabancı türe canavar gözüyle bakamayız. Bahçemizdeki tek bir Ginkgo ağacının bütün çevreyi sarması olası değil. Hatta, egzotik türlerin birçoğu yeni bir vatanda yaşayamayabilirler.
DetaylıTÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ 22-23 Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa
TÜRKİYE SULAKALANLAR KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ 22-23 Mayıs 2009 Eskikaraağaç Bursa Ülkemizde sulakalanların tarihi, bataklıkların kurutulmasının ve tarım alanı olarak düzenlenmesinin tarihiyle birlikte
DetaylıÇevre İçin Tehlikeler
Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.
DetaylıTARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ
TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Çevre ve Orman Bakanlığından
DetaylıSu ayak izi ve turizm sektöründe uygulaması. Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü
Su ayak izi ve turizm sektöründe uygulaması Prof.Dr.Bülent Topkaya Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Kapsam Ayak izi kavramı Türkiye de su yönetimi Sanal su Su ayak izi ve turizm Karbon ayak
DetaylıT.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi
T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi LİSANS YERLEŞTİRME SINAVI-4 COĞRAFYA-2 TESTİ 18 HAZİRAN 2016 CUMARTESİ Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir
DetaylıDOĞAL ÇEVRE VE EKOLOJİK SİSTEM Çevre, insanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim
ÇEVRE VE ÇÖP DOĞAL ÇEVRE VE EKOLOJİK SİSTEM Çevre, insanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları ortamdır. Dağlar, ovalar,
DetaylıBiyoenerji, bitkilerden veya biyolojik her türlü atıktan elde edilebilecek olan enerjiye verilen genel ad dır.
Biyoenerji, bitkilerden veya biyolojik her türlü atıktan elde edilebilecek olan enerjiye verilen genel ad dır. Yüzyıllarca evlerde biyoenerji,odun ve organik atıklardan gelen biyo kütle şeklinde kullanılmıştır.
DetaylıGökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni
Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni İnsan etkinlikleri neticesinde oluşan iklim değişikliği riskleri değerlendirmeleriyle sorumlu devletler arası bilimsel bir organdır. Heyet 1988 de Dünya Meteoroloji Örgütü,
DetaylıEkosistem Ekolojisi Yapısı
Ekosistem Ekolojisi, Ekosistemin Yapısı Ekosistem Ekolojisi Yapısı A. Ekoloji Bilimi ve Önemi Ekoloji canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır. Günümüzde teknolojinin
DetaylıÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 6 : İNSAN VE ÇEVRE
ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 6 : İNSAN VE ÇEVRE C ÇEVRE SORUNLARI VE ETKİLERİ (5 SAAT) 1 Ekosistemlerin Bozulma Nedenleri (Çevre Sorunları) 2 Çevre Kirliliğine Neden Olan (İnsan Kaynaklı) Faktörler
DetaylıBölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi)
YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Matematik ve özel konum özelliklerinin etkisiyle Dünya nın çeşitli alanlarında farklı iklimler ortaya çıkmaktadır. Makroklima: Çok geniş alanlarda etkili olan iklim tiplerine
Detaylı20/09/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/09/2018 Tarihli Ürün Raporları Mısır:
20/09/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/09/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 12 Eylül 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve ticaretine
DetaylıKUZEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ TARIM SEKTÖRÜ GZFT ANALİZİ
T.C. KUZEYDOĞU ANADOLU KALKINMA AJANSI KUZEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ TARIM SEKTÖRÜ GZFT ANALİZİ Dr. Mehmet Ali ÇAKAL TRA1 2012 Her hakkı saklıdır. İÇİNDEKİLER 1. KAPSAM... 2 2. KUZEY DOĞU ANADOLU BÖLGESİ TARIM
DetaylıSu, evrende varolan canlı varlıkların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan en temel öğedir. İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı,
GELECEĞİN SORUNLARI SU Su, evrende varolan canlı varlıkların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için gerekli olan en temel öğedir. İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı, ekonomik kalkınma, enerji üretimi,
DetaylıBiyoçeşitlilik nedir? Bir bölgedeki tüm canlıların sayı ve çeşitçe zenginliği biyoçeşitlilik (biyolojik çeşitlilik) olarak adlandırılır.
Biyoçeşitlilik nedir? Bir bölgedeki tüm canlıların sayı ve çeşitçe zenginliği biyoçeşitlilik (biyolojik çeşitlilik) olarak adlandırılır. Bir bölgedeki tüm canlıların sayı ve çeşitçe zenginliğine biyoçeşitlilik
DetaylıGÖL EKOSİSTEMİNDE EKOLOJİK KUŞAKLAR
GÖL EKOSİSTEMİNDE EKOLOJİK KUŞAKLAR ILIMAN KUŞAK GÖLLERİNDE MEVSİMLERE BAĞLI OLARAK GÖRÜLEN TABAKALAŞMA VE KARIŞMA Ilıman veya subtropikal bölgelerde 20 metreden derin ve büyük göllerde mevsimsel sıcaklık
DetaylıORMANCILIĞIMIZ (TOHUM-FİDAN-AĞAÇLANDIRMA)
ORMANCILIĞIMIZ (TOHUM-FİDAN-AĞAÇLANDIRMA) Prof. Dr. İbrahim TURNA Orman Nedir? Orman, sadece ağaç ve ağaççık toplulukları değildir. Orman canlı ve büyük bir sistemdir. Bu sistem; ağaçlar, çalılar, otlar,
DetaylıÇ E V R E BİLİNCİ. - Sedat PİLE - Çevre Mühendisi - Salih DEMİR - Çevre Mühendisi
Ç E V R E BİLİNCİ - Sedat PİLE - Çevre Mühendisi - Salih DEMİR - Çevre Mühendisi Çevre, insanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ortamdır. Çevre hakkı en temel insan
DetaylıSU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ
SU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ Sudan Sofraya Balık Güvenliği Ülkeler, insan yaşamı ve sağlığı için yüksek düzeyde bir koruma güvencesi sağlamak zorundadırlar. Bu yaklaşım çerçevesinde güvenli ve sağlıklı
DetaylıKÜRESEL ISINMANIN CANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
KÜRESEL ISINMA KÜRESEL ISINMANIN CANLILAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Küresel ısınmanın bitki ve hayvan türlerinin sayısının azalmasına, yaşam alanlarının ve yaşamlarının değişmesine, bazı türlerin neslinin tükenmesine
DetaylıİKLİM DEĞİŞİKLİĞİ: FAO NUN BAKIŞ AÇISI. Dr. Ayşegül Akın Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Türkiye Temsilci Yardımcısı 15 Ekim 2016
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ: FAO NUN BAKIŞ AÇISI Dr. Ayşegül Akın Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Türkiye Temsilci Yardımcısı 16 Ekim Dünya Gıda Günü Herkesin gıda güvenliğine ve besleyici gıdaya ulaşma
DetaylıTÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR
TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA
DetaylıÜNİTE 3 YAŞAM KAYNAĞI TOPRAK
ÜNİTE 3 YAŞAM KAYNAĞI TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprak Nedir? Toprağın Tanımı Toprağın İçindeki Maddeler Toprağın Canlılığı Toprak Neden Önemlidir? Toprağın İnsanlar İçin Önemi Toprağın Hayvanlar İçin Önemi
DetaylıEkosistemi oluşturan varlıklar ve özellikleri
On5yirmi5.com Ekosistemi oluşturan varlıklar ve özellikleri Bir bölgedeki canlı varlıklarla cansız varlıkların oluşturduğu bütünlüğe ekosistem denir. Ekosistemdeki canlı ve cansız varlıklar birbiriyle
DetaylıSU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ. Bir damla suyun atmosfer ve litosfer arasındaki hareketi HİDROLOJİK DÖNGÜ
SU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ Atmosfer de bulunan su buharı başlangıç kabul edilirse buharın yoğunlaşarak yağışa dönüşmesi ve yer yüzüne ulaşıp çeşitli aşamalardan geçtik ten sonra tekrar atmosfere buhar
DetaylıYÖNETMELİK. ç) Araştırma ormanı mühendisliği: Araştırma ormanı ile ilgili faaliyetleri yürütmekle görevli mühendisliği,
17 Ağustos 2012 CUMA Resmî Gazete Sayı : 28387 Orman Genel Müdürlüğünden: YÖNETMELİK ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜKLERİNİN KURULUŞ VE GÖREVLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ
DetaylıTarımsal Ekoloji. Tarım Sistemlerinde Ekonomik Anlayış. 1. Giriş. Tanımlar İçerik. Perspektif. Doç.Dr. Kürşat Demiryürek
Tarımsal Ekoloji Tarım Sistemlerinde Ekonomik Anlayış 1. Giriş Tanımlar İçerik Perspektif Doç.Dr. Kürşat Demiryürek 1 Tarımsal Ekoloji - Tanımlar Gliessman 2000: Sürdürülebilir tarım sistemlerinin yönetimi
DetaylıTARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA
TARIMSAL ORMANCILIK (AGROFORESTRY) Prof. Dr. İbrahim TURNA 6.3.2.4. Akdeniz Bölgesinde Tarımsal Ormancılık Uygulamaları ve Potansiyeli Bölgenin Genel Özellikleri: Akdeniz kıyıları boyunca uzanan Toros
DetaylıTarımsal Biyoteknolojiye Giriş
Tarımsal Biyoteknolojiye Giriş Adnan Menderes Üniversitesi Tarımsal Biyoteknoloji TAB 101 Muavviz Ayvaz (Yrd. Doç. Dr.) 14. Hafta (17.12.2013) 1 -GDO ların olası fayda ve zararları 2 GDO ların olası faydalarını
DetaylıENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ
ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ Ekosistem, birbiriyle ilişkili canlı ve cansız unsurlardan oluşur. Ekosistem, bu unsurlar arasındaki madde ve enerji dolaşımı ile kendini besler ve yeniler. Madde döngüsü
DetaylıBAKLİYAT DOSYASI. 4 TÜRKİYE ABD 240 Kaynak: FAO
BAKLİYAT DOSYASI Dünya üzerinde tarımı çok eski yıllardan beri yapılmakta olan yemeklik dane baklagillerin diğer bir deyişle bakliyat ürünlerinin insan beslenmesinde bitkisel kaynaklı protein gereksiniminin
DetaylıMeyve ve Sebze ile ilgili kavramlar ve GDO
Meyve ve Sebze ile ilgili kavramlar ve GDO Doğal Ürünler! Bu ürünler tamamen doğal koşullarda üretilen ürünlerdir. Kimyasal gübre ve tarım ilacı kullanmadan, doğal tohumlarla üretilirler. Organik Ürünler!
DetaylıSudan Cumhuriyeti Büyükelçiliği Ankara
Sudan Cumhuriyeti Büyükelçiliği Ankara Sudan daki Yatırım Ortamı ve İş Olanakları 1- Temel Bilgiler: Hazırlayan: Abdelgader ABDALLA* Sunan: Dr. Mutrif SIDDIG** Çeviren: Ufuk TEPEBAŞ Konum: Afrika bölgesinin
DetaylıEditör Doç.Dr.Hasan Genç ÇEVRE EĞİTİMİ
Editör Doç.Dr.Hasan Genç ÇEVRE EĞİTİMİ Yazarlar Doç.Dr.Hasan Genç Doç.Dr.İbrahim Aydın Doç.Dr.M. Pınar Demirci Güler Dr. H. Gamze Hastürk Yrd.Doç.Dr. Suat Yapalak Yrd.Doç.Dr. Şule Dönertaş Yrd.Doç.Dr.
DetaylıKADIKÖY BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ
KADIKÖY BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ ÇEVRE NEDİR? İçinde bulunduğumuz canlı, cansız tüm varlıkların birbirleri ile ilişkilerini içine alan ortam. Çevrenin doğal yapısını ve bileşiminin bozulmasını,
DetaylıBalık Yemleri ve Teknolojisi Ders Notları
Balık Yemleri ve Teknolojisi Ders Notları Giriş Balık, insanoğlunun varoluşundan itibaren değerli bir besin kaynağı olmuştur. Günümüzde ise kaliteli ve yüksek oranda vitamin, mineral ve protein yapısının
DetaylıDenizlerimizi ve Kıyılarımızı Koruyalım
Denizlerimizi ve Kıyılarımızı Koruyalım Denizlerimiz ve kıyılarımız canlı çeşitliliği bakımından çok zengin yerler. Ancak günümüzde bu çeşitlilik azalma tehlikesiyle karşı karşıya. Bunun birçok nedeni
DetaylıNeden GDO ya İhtiyaç Duyuyoruz?
Neden GDO ya İhtiyaç Duyuyoruz? İnsanoğlu avcı-toplayıcı yaşamdan yerleşik düzene geçtiği yani tarım devrimini başlattığı günden beri doğaya müdahale etmekte ve geçen 10 000 senedir evcilleştirdiği hayvanların
DetaylıGübre Kullanımının Etkisi
1 Gübre Kullanımının Etkisi Tarımsal üretimi artırmanın en kolay yollarından biri gübre Dünyada gübre kullanımı sürekli artıyor. En çok tüketilen azotlu ve fosforlu gübreler Kirlilik açısından ahır gübresi
DetaylıYıllar 2015 2016 2017 2018 2019 PROJE ADIMI - FAALİYET. Sorumlu Kurumlar. ÇOB, İÇOM, DSİ, TİM, Valilikler, Belediyeler ÇOB, İÇOM, Valilikler
1. HAVZA KORUMA PLANI KURUM VE KURULUŞLARIN KOORDİNASYONUNUN 2. SAĞLANMASI 3. ATIK SU ve ALTYAPI YÖNETİMİ 3.1. Göl Yeşil Kuşaklama Alanındaki Yerleşimler Koruma Planı'nda önerilen koşullarda önlemlerin
DetaylıKÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ İLE HAYVANSAL BESLENMENİN (HAYVANCILIK SEKTÖRÜ) İLİŞKİLERİ VE SONUÇLARI; BİTKİSEL GIDA SEKTÖRÜ İLE
KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ İLE HAYVANSAL BESLENMENİN (HAYVANCILIK SEKTÖRÜ) İLİŞKİLERİ VE SONUÇLARI; BİTKİSEL GIDA SEKTÖRÜ İLE EKONOMİK-ÇEVRESEL- AHLAKİ YÖNLERDEN KIYASLANMASI KÜRESEL ISıNMA
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI. 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar
10. SINIF KONU ANLATIMI 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tatlı su ve tuzlu su biyomları
DetaylıABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları
17/07/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 12 Temmuz 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve
DetaylıBuNLarI BiLiYOr muyuz?
BuNLarI BiLiYOr muyuz? D B Turmepa Kimdir? eniztemiz Derneği/ TURMEPA, ülkemiz kıyı ve denizlerinin korunmasını ulusal bir öncelik haline getirmek ve gelecek nesillere temiz denizlerin kucakladığı yaşanabilir
DetaylıHalk Sağlığı Açısından Çevre ve Meslek Hastalıkları
Halk Sağlığı Açısından Çevre ve Meslek Hastalıkları Doç. Dr. M. Kemal BAŞARALI Başkan Yardımcısı ULUSLARARASI MESLEKİ VE ÇEVRESEL HASTALIKLAR KONGRESİ 27-29 Mart 2017 ANTALYA Çevre DSÖ Çevresel etkilerle
DetaylıBiyosistem Mühendisliğine Giriş
Biyosistem Mühendisliğine Giriş TARIM Nedir? Yeryüzünde insan yaşamının sürdürülmesi ve iyileştirilmesi için gerekli olan gıda, lif, biyoyakıt, ilaç vb. diğer ürünlerin sağlanması için hayvanlar, bitkiler,
DetaylıTablo -1: Dana ve Sığır Eti Üretim ve tüketimi - Seçilen Ülkelerin Özeti (1000 ton karkas ağırlık eşdeğeri)
ABD TARIM BAKANLIĞI (USDA) KIRMIZI ET VE KANATLI SEKTÖRÜNDE DÜNYA PAZARLARI VE TİCARET SIĞIR VE DANA ETİ Küresel Üretim Küresel üretimin 2018'de yaklaşık yüzde 2 artarak 62,6 milyon tona çıkacağı tahmin
DetaylıFEN ve TEKNOLOJİ / GENETİK MÜHENDİSLİĞİ ve BİYOTEKNOLOJİ. GENETİK MÜHENDİSLİĞİ ve BİYOTEKNOLOJİ
GENETİK MÜHENDİSLİĞİ ve BİYOTEKNOLOJİ 1 Genetik mühendisliği canlıların kalıtsal özelliklerinin değiştirilerek onlara yeni işlevler kazandırılmasına yönelik araştırmalar yapan bilim dalıdır. Genetik mühendisleri
DetaylıMÜCADELESİ: Ağaçlar arasında hava akımının iyi olması yani fazla sık dikilmemeleri ve gölgede bulunan ağaçların ışık alımının sağlanması
MÜCADELESİ: Ağaçlar arasında hava akımının iyi olması yani fazla sık dikilmemeleri ve gölgede bulunan ağaçların ışık alımının sağlanması gerekmektedir. Hastalıktan kurumuş veya kurumak üzere olan ağaçlar
DetaylıBÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ
BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler bakımından çevresinden farklı; kendi içinde benzerlik gösteren alanlara bölge denir. Bölgeler, kullanım amaçlarına göre birbirine benzeyen
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR. SEVİM BUDAK Katı Atıklar Dünya nüfusu gün geçtikçe ve hızlı bir şekilde artmaktadır.
DetaylıBölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı
Bölüm 2. Tarımın Türkiye Ekonomisine Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı Üretim ve Verim Katkısı Toplum Beslenmesine Katkı Sanayi Sektörüne Katkı Milli Gelire Katkı Dış Ticaret Katkısı Nüfus ve İşgücü Katkısı
DetaylıBİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ
BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ BİYOKÜTLE SEKTÖRÜ Türkiye birincil enerji tüketimi 2012 yılında 121 milyon TEP e ulaşmış ve bu rakamın yüzde 82 si ithalat yoluyla karşılanmıştır. Bununla birlikte,
Detaylı1900 lü yılların başından beri Gemlik te zeytin ve zeytinyağı ticareti yapan bir ailenin mensubuyum. Siyah zeytin, yeşil zeytin, dilimli
GEMLİK ZEYTİNİ 1900 lü yılların başından beri Gemlik te zeytin ve zeytinyağı ticareti yapan bir ailenin mensubuyum. Siyah zeytin, yeşil zeytin, dilimli zeytin,zeytinyağı, zeytin ezmesi ve bunlarınçeşitlerini
Detaylı5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.
1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla
DetaylıDÜNYADA NÜFUS VE EKONOMİK FAALİYETLER
DÜNYADA NÜFUS VE EKONOMİK FAALİYETLER Dünyanın bazı yerlerinde nüfus yoğunken bazı yerlerinde seyrektir. Bu durumu etkileyen iklim, yeryüzü şekilleri, su kaynaklarını yakınlık, bitki örtüsü, sanayi, tarım,
Detaylı2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU
2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU AYLAR HAFTALAR EYLEM VE ETKİNLİKLER 2 Okullarda Orman projesini
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMI 7 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI
12. SINIF KONU ANLATIMI 7 GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ ÇALIŞMA ALANLARI GENETİK MÜHENDİSLİĞİ Belirli bir amaca yönelik olarak genetik madde üzerinde yapılan çalışmaları içerir. Canlıların genlerine
DetaylıSağlıklı Tarım Politikası
TARLADAN SOFRAYA SAĞLIKLI BESLENME Sağlıklı Tarım Politikası Prof. Dr. Ahmet ALTINDĠġLĠ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ahmet.altindisli@ege.edu.tr Tarım Alanları ALAN (1000 ha)
DetaylıTablo 4- Türkiye`de Yıllara Göre Turunçgil Üretimi (Bin ton)
NARENCİYE DOSYASI Kökeni Güneydoğu Asya olan turunçgillerin, çağdaş anlamda üretimi 19. yüzyılda ABD`de başlamış ve hızla yayılmıştır. Turunçgil yetiştiriciliği dünyada 40 derece kuzey enlemi ile 40 derece
Detaylı