AMBARLI İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ

Transkript

1 AMBARLI İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

2 Dün suyu akmayan İstanbul, bugün musluklarından kesintisiz, sağlıklı, kaliteli su akan İstanbul Dün denizlerine girilemeyen İstanbul, bugün sahillerinde deniz keyfi yaşanan İstanbul Dün sel baskınlarıyla taşan dereler, bugün ıslah edilen dereler Dün su kaynaklarına, derelere, göllere akan atıksular, bugün sokak sokak cadde cadde toplanan atıksular Dün kontrolsüz bir şekilde akan atıksular, bugün ileri biyolojik arıtılan atıksular

3 İstanbul un denizleri artık daha temiz Dün Bozdoğan Kemeri, Mağlova, Abide Çeşmeler, bugün Ambarlı, Ataköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisleri

4 Saygıdeğer İstanbullular Bugün dünya üzerinde 3 milyarı aşkın insan kentlerde yaşıyor yılında bu rakam 5 milyara dayanacaktır. Bu tablo sürdürülebilir kalkınmanın başarıya ulaşması için kentlere büyük bir görev yüklüyor. Sanayileşme dönemi ile birlikte tüm dünyada başta su kaynakları olmak üzere denizlerin, göllerin ve nehirlerin kirlendiğini, ormanların ve yeşil alanların yok olduğunu görüyoruz. Sürdürülebilir bir yaşam için yerel yönetimlere düşen en büyük görev bu kaynakların korunmasını ve geliştirilmesini sağlamaktır. Bu amaçla biz, bütçemizden yılda ortalama yüzde lık bir payı çevre yatırımlarına ayırarak, İstanbul da yeşil devrim yaptık. Kentin aktif yeşil alanlarını %70 oranında arttırdık. Kente milyonlarca metrekare yeşil alan kazandırmanın yanı sıra milyonlarca ağaç ve çiçek diktik; yüzlerce yeni park yaptık. İstanbul için hazırladığımız Çevre Düzeni Planı nda içme suyu kaynakları, orman ve tarım alanlarına mutlak koruma getirdik. Kentin 2060 yılına kadar içme suyunu sağlayacak altyapıyı hazırladık. İçme suyu şebekesini polietilen borularla tamamen yeniledik. Mikro tünel yöntemiyle atıksu kolektörleri inşa ederek, su kaynaklarını kirlenmekten koruduk. Dünyada Altın Boynuz olarak İstanbul un sembolü Haliç i bir bataklık olmaktan kurtardık. Geçmişte toprak doldurularak kapatılması yönünde bilimsel raporlar hazırlanan bu iç denizi, İstanbul Boğaz ından naklettiğimiz temiz su ile yeniden canlı hayatıyla buluşturduk. Bir dönem kirlilikten dolayı canlı hayatının olmadığı Haliç te artık 50 ye yakın farklı canlı türü yaşıyor. Atıksu arıtmada İleri Biyolojik Arıtma dönemini başlattık. Denizleri ve derelerimizi temizledik; yüzülebilir hale getirdik. Bir yandan 131 kilometre dere ıslahı gerçekleştirirken, diğer yandan yüzülebilir sahillerin uzunluğunu 18 kilometreden 421 kilometreye çıkardık. 9 yılda 3 ü ileri biyolojik, 31 i biyolojik, 1 i ön arıtma olmak üzere günlük arıtma kapasitesi 1 milyon 363 bin 150 m 3 olan 35 adet atıksu arıtma tesisi hizmete aldık km uzunluğunda atıksu şebekesi ve 64.8 km uzunluğunda atıksu tüneli inşa ettik. Yapımı sürmekte olan 3 tesis daha bittiğinde kentteki atıksu arıtma tesislerinin sayısı 71 e çıkacak ve atıksu arıtma oranı %99 u bulacak. İstanbul un denizlerine atıksu girişi tamamen kesilecek. Hizmete aldığımız Ambarlı Atıksu Arıtma Tesisi ile de büyük hedeflerimizden birini daha gerçekleştirmenin kıvancını yaşıyoruz. Tesisimizin nihai kapasitesi 800 bin m 3 olacak ve 4 milyonluk nüfusa hizmet edecek. Tesisimiz 438 km 2 lik alana sahip Ambarlı Atıksu Havzası nın yani Avcılar, Esenyurt, Beylikdüzü, Arnavutköy ve Başakşehir ilçelerinin atıksularını arıtıyor. Ve çevreye zarar vermeyecek şekilde denize deşarj ediyor. Ambarlı Havzasına yaptığımız atıksu yatırımları aynı zamanda Sazlıdere Havzası, Ambarlı Sahilleri ile Küçükçekmece Gölü nü atıksu tehdidinden kurtaran yatırımlardır. İSKİ nin Küçükçekmece Gölü havzasını da içine alan bu yatırım, bir dönem Haliç in yaşadığı kirliliğin burada tekrarlanmasını önlemiş, doğal hayatın devamlılığına büyük katkı sağlamıştır. İstanbul aşığı Sayın Başbakanımızın ülkemizde belediyecilik anlayışını değiştiren hizmetleriyle başlayan bayrak yarışında Ambarlı Atıksu Arıtma Tesisi bir durak noktası sadece. Önümüzde yeni duraklar, yeni hedefler var; ve bunları gerçekleştirecek İstanbul a hizmet etme aşkımız. Başta İSKİ ailesi olmak üzere, bu projenin gerçekleşmesinde emek sarf eden mesai arkadaşlarıma ve yüklenici firma çalışanlarına teşekkür ediyorum. Ambarlı Atıksu Arıtma Tesisimizin hayırlı, uğurlu olmasını temenni ediyorum. Dr. Kadir TOPBAŞ İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı

5 Birleşmiş Milletler raporlarına göre 2050 de dünya nüfusunun % 70 i şehirlerde yaşayacak. Şehirler nüfus ve alan olarak büyük rakamlarla artarken içme suyu kaynaklarının muhafazası, denizler, nehirler ve yer altı sularının kirletilmemesi, canlı türlerinin devamlılığının sağlanması, atık suların yeniden değerlendirilmesi insanoğlunun önündeki temel meselelerden olmaktadır. Ülkemiz bilinenin aksine su zengini değil. Su krizlerinin ayak seslerinin duyulduğu günümüz şartlarında, su kaynaklarımızın gözden geçirilmesi, sürekli güncellenen planlamalar yapılması gerekmekte, yeni su kaynaklarının geliştirilmesi, var olanların korunması stratejik önem arz etmektedir. İstanbulumuz nüfus artışı paralelinde su tüketim oranı hızlı artan bir şehirdir. İSKİ nin müşteri sayısı 10 yıl öncesine göre 3 kat arttı ve 4 milyonun üzerine çıktı. Hizmet sahası da 3 kat büyüyen İSKİ bugün Tekirdağ dan Kocaeli ye uzanan bütün bölgeye su ulaştırıyor, İSKİ yatırımları sayesinde musluklarımızdan 24 saat, sağlıklı ve içilebilir, uluslararası kriterlerin üstünde kalitede su akıyor. Bu halin sürekliliğini sağlamak için işletme ve yatırım bazında faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Atıksu yatırımlarımız içerisinde hizmete aldığımız Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisimiz Ambarlı havzasının atıksu arıtma problemini sona erdirecek, bölgenin denizlerini, derelerini ve Küçükçekmece Gölü nü atıksu tehdidinden kurtaracak bir yatırımdır. Küçükçekmece Gölü denizle olan bağlantısı nedeniyle dünyadaki en önemli lagünlerinden biridir. Kırk yıl öncesine kadar kefal ve havyarı ile ünlü olan, yapılaşmanın olmadığı bölgelerinde halen nadir türlerin yaşadığı, kuş göçlerinin duraklarından Küçükçekmece Gölü 70 lerden sonra ağır bir kirliliğe maruz kalmış, doğal hayat hızla yok olmaya yüz tutmuştur. Daha önce kontrolsüz bir şekilde göle akmakta olan atıksular bugün Ambarlı havzasına yaptığımız yatırımlar neticesinde atıksu ağına dâhil edilmiş ve tesisimizde arıtılmaya başlanmıştır. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisimiz sayesinde günlük ortalama m³ atıksu, ileri biyolojik düzeyde arıtılmaktadır. Beş yıllık işletme bedeli dâhil toplam Euro ya inşa edilen tesisle yılda ton çamurun denize dökülmesi engellenecek, yılda m³ atıksuyun arıtılması sağlanacaktır. Günümüzde şehirlerin çevreci niteliklerini belirlemede kullanılan kıstaslardan biri de geri dönüşüm çalışmalarıdır. Ambarlı Atıksu Arıtma Tesisimiz bu konuda alanındaki teknolojinin son noktası hedeflenerek inşa edilmiştir. Atıksuları, azot ve fosfor giderimi gibi ileri arıtma yöntemleriyle arıttıktan sonra alıcı ortama verecek olan tesiste arıtılan suların bir kısmı, dezenfeksiyondan geçirilerek ihtiyaç doğrultusunda çevre sulama ve sanayide kullanılabilecektir. Bu aynı zamanda yeni bir su kaynağı demektir. Ayrıca; tesisten çıkacak katı malzeme, susuzlaştırma ve kurutma işleminin ardından sanayi tesislerinde ikincil yakıt olarak kullanılabilmektedir. Tesiste kojenerasyon ünitesi kurularak tesisin enerji ihtiyacı da karşılanacaktır. Hizmete aldığımız tesisimiz hem İstanbul için hem de kaynakları tükenen, denizleri kirlenen yeryüzü ölçeğinde büyük bir çevre koruma yatırımıdır. İSKİ ailesi olarak önümüzdeki yıllarda da İstanbul a hayat verecek, sahip olduğu doğal kaynakları gelecek yüzyıllara taşıyacak yeni yatırımlar gerçekleştirmenin gayreti içinde olacağız. Prof. Dr. Ahmet DEMİR İSKİ Genel Müdürü

6

7

8 8 İSTANBUL UN LAGÜNÜ KÜÇÜKÇEKMECE GÖLÜ İstanbul un 15 km batısında Avcılar ve Küçükçekmece ilçesi sınırları içinde yer alan Küçükçekmece Gölü, son jeolojik dönemde buzulların erimesi ve deniz seviyesinin yükselmesiyle oluşmuştur. Göl dünyanın sayılı lagünlerindendir. Gölün ağız kesimi kıyı kordonuyla kapalı olmasına rağmen gölün denizle bağlantısı 1,5 m derinliği olan bir geçitle sağlanmaktadır. Bu nedenle gölün suyu yarı tuzludur. Ancak günümüzde denizle bağlantı ender gerçekleşen bir olaydır. Gölün kuzey-güney doğrultusundaki uzunluğu 10 km, en geniş yeri 6 km, en derin noktası ise 20 m dir. Küçükçekmece Gölü, rejim ve debileri düzensiz, genellikle boyları kısa akarsular ile yeraltı sularından beslenmektedir. Bu akarsuların başlıcaları Nakkaşdere, Sazlıdere, Topçular Dere, Hasan Dere, Karanlık Dere, Selim Dere, Azaklı Deresi dir. Gölün etrafında meralar, kuru fundalıklar, tarım arazileri, kuzey ve batı kıyılarında sazlıklar bulunmaktadır. Bugün gölün doğal yapısını koruduğu alanlar Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi ve askeri alan sınırları içindedir. Kırk yıl öncesine kadar kefal ve havyarı meşhur olan, çeşitli türlere ev sahipliği yapan Küçükçekmece Gölü 70 li yıllardan itibaren kirliliğe maruz kalmıştır. Gerek gölü besleyen dereler vasıtasıyla uzak bölgelerden, gerek göl kıyılarını işgal eden yapılardan kaynaklanan evsel ve sanayi kaynaklı ağır kirlilik nedeniyle gölde canlı hayat bitme noktasına gelmiş, gölün ekosistemi tamamen bozulmuştur. Zaman içinde gölde balık türleri azalmış, sık aralıklarla renk değişimleri görülmeye başlanmıştır. Göl ve çevresi halen kış mevsiminde su kuşlarının(karabatak, dikkuyruk) barınağı, leyleklerin göç yollarının durağı, nadir türlerden benekli kaplumbağa (Nakkaşdere üzerinde) ve körfare gibi türlerin yaşam alanıdır. Haliç in yaşadığının benzeri bir kirliliği yaşayan İstanbul un bu doğa harikasını kurtarmak için İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İSKİ, Küçükçekmece ve Ambarlı Çevre Koruma Projeleri olmak üzere iki ayrı yatırım programı gerçekleştirmiştir. Bugün, daha önce gölün sağ sahil kesiminden akan atıksular Küçükçekmece Atıksu Arıtma Tesisi nde, sol sahil kesiminden akan atıksular da Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu arıtma tesisinde arıtılmaktadır. Lagün: Koyların veya körfez ağızlarının kıyı okları ile kapanması sonucu kıyı gerisinde oluşan göllerdir

9 AMBARLI ÇEVRE KORUMA PROJESİ Atıksuların kontrol altına alınması ve çevreyi kirletmeden arıtılması için İSKİ 1994 yılından itibaren şehrin mevcut durumu ve gelişme potansiyelini dikkate alarak havza esaslı planlama gerçekleştirmiştir. Daha önce 24 Havzada 49 Adet atıksu arıtma tesisi, km uzunluğunda atıksu ağı inşa edilmiştir. Bu yatırımlar neticesinde İstanbul denizleri temizlenmiş, dereleri atıksu kirliliğinden kurtulmuş, denize girilebilir sahil uzunluğu 431 km ye ulaşmış, İstanbullular tarihi plajlarına kavuşmuştur. Ambarlı Çevre Koruma Projesi de Küçükçekmece Gölü nün batı ve kuzey yakasından göle ve Ambarlı sahillerinden Marmara Denizi ne atıksu girişini kesmek ve atıksuları Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi nde arıtmak gayesiyle hayata geçirilmiştir. Havza, toplam 5 ilçede 1 milyon 100 bin kişinin yaşadığı 438 km 2 genişliğinde bir alanı kapsamaktadır. Avcılar, Esenyurt, Beylikdüzü, Arnavutköy ve Başakşehir ilçelerinin atıksuları Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi nde arıtılmakta ve çevreye zarar vermeyecek şekilde denize deşarj edilmektedir. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi birinci aşamada m 3 /gün, ikinci aşamada m 3 /gün ortalama debi ile yaklaşık 4 milyon İstanbullu ya hizmet edecektir. Atıksuları azot ve fosfor giderimi gibi ileri arıtma yöntemleriyle arıttıktan sonra alıcı ortama verecek olan tesiste arıtılan suların bir kısmı dezenfeksiyondan geçirilerek ihtiyaç doğrultusunda çevre sulama ve sanayi alanında faydalanılabilmektedir. Ayrıca; tesisten çıkacak katı malzeme, susuzlaştırma ve kurutma işleminin ardından sanayi tesislerinde ikincil yakıt olarak kullanılabilecektir. Yılda ton çamurun denize dökülmesine de engel olacak, son teknolojiyle inşa edilen tesiste kendi enerjisini kendi üretebilme özelliğine sahip bir kojenarasyon ünitesi de inşa edilmiştir. Beş yıllık işletme bedeli dâhil toplam Euro ya inşa edilen tesis 2.5 yılda tamamlanmıştır. 9

10 10 AMBARLI İLERİ BİYOLOJİK ATIKSU ARITMA TESİSİ Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, Esenyurt ve Beylikdüzü ilçelerinin tamamı ile Ambarlı havzası, Bahçeşehir ve Avcılar ın bir kısmından oluşan, Marmara Denizi ve Küçükçekmece Gölü ne dökülen atıksulardan kaynaklanan kirlenmeyi önlemek ve bu havzaların ve alıcı ortamların korunması amacıyla kurulmuş olup, 2012 yılında işletmeye alınmıştır. Tesis günlük nüfusa hizmet verebilecek ve ortalama m 3 /gün atıksuyu arıtabilecek kapasitede olup, m 3 /gün lük pik debiyi karşılayacak şekilde projelendirilmiştir. Tesisin hizmet vereceği havza alanı yaklaşık 438 km 2 dir. Havza alanının kapsadığı bölgeler; Avcılar ın bir kısmı - Esenyurt - Kıraç - Hadımköy - Sazlıdere - Bahçeşehir - Altınşehir - Arnavutköy - İmrahor - Boğazköy - Firüzköy - Beylikdüzü - Gürpınar - Yakuplu - Kavaklı - Haramidere havzalarında yer alan yerleşim bölgeleri ve Küçükçekmece Gölü kuzey ve batı bölgesidir. Arıtımı yapılan atıksular çevreye zararsız hale getirildikten sonra nihai alıcı ortamı olan Marmara Denizi ne deşarj edilmektedir. Beş yıllık işletme bedeli dahil Euro ya mal olan Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi nin inşaatı 2009 yılının Aralık ayında başlamış ve 2,5 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanmıştır. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi

11 PROJE KRİTERLERİ İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Kapasite bakımından İstanbul un en büyük, Türkiye nin ve Avrupa nın sayılı ileri biyolojik arıtma tesislerinden olan Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, kuru havalarda m 3 /gün lük atıksuyu arıtabilecek kapasitede, nüfusa hizmet edecek ve aşağıdaki kirlilik yüklerini arıtabilecek şekilde dizayn edilmiş ve inşaatı tamamlanmıştır. Proses hesapları ATV-DVWK-Standartlarına (ATV 131) göre yapılmıştır. Tesiste en ileri teknoloji arıtma sistemleri ile ileri biyolojik atıksu arıtımı yapılmaktadır. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi giriş suyu dizayn parametreleri; AKM = 500 mg/l KOİ = 600 mg/l BOİ 5 = 300 mg/l TN = 60 mg/l TP = 8 mg/l SVI = 100 ml/g MLSSort = 5 kg/m 3 Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi çıkış suyu dizayn parametreleri; AKM = 35 mg/l KOİ = 125 mg/l BOİ 5 = 25 mg/l TN = 10 mg/l TP = 1 mg/l 11

12 12 KABA IZGARALAR Açıklama Haramidere Saadet Terfi Merkezi Yakuplu Terfi Merkezi Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi nin Kaba Izgara Yapısı ve Giriş Terfi Merkezi; Saadet deresi, Haramidere ve Yakuplu bölgesinden gelen atıksular için 1 ünite, Ambarlı tünelinden gelen atıksular için 1 ünite, Gürpınar tünelinden gelen atıksular için ayrı 1 ünite olmak üzere 3 modül olarak yapılmıştır. Saadet deresi ve Haramidere nin atıksuları 3000 mm lik hat ile m den ve Yakuplu bölgesinin atıksuları 1400 mm lik hat ile m den Modül 1 in, Gürpınar tünelinden gelen atıksular -5,28 m den Modül 2 nin, Ambarlı Tünelinden gelen atıksular -10,90 m den Modül 3 ün kaba ızgaralarına gelir.giriş yapılarındaki kaba ızgara çubuk aralığı 50 mm olup evsel atıksu ile gelebilecek 50 mm den iri maddeler (çöp, naylon, ahşap malzeme v.b.) ızgaralarda tutulur. Otomatik temizlemeli kaba ızgaralarca tutulan atıklar, konteynırlara boşaltılmakta ve katı atık düzenli depolama sahalarına gönderilmektedir. Kaba ızgaraların temizlenmesi için halatlı sallama kepçe (trash rake) sistemi kullanılmaktadır. Kaba ızgaraların tasarım değerleri Tablo 1 de verilmektedir. Tablo 1.Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Kaba Izgara Teknik Özellikleri Gürpınar Terfi Merkezi Ambarlı Terfi Merkezi Kaba ızgara hatlarının sayısı Her bir hat için kapasite 2170 l/s 767 l/sn I/s I/s Çubuklar arası açıklık 50 mm 50 mm 50 mm 50 mm Her bir kaba ızgara kanalının genişliği 1,4 m 0,8 m 1,8 m 2,1 m Yatay eksenle açı 75 o 75 o 75 o 75 o Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Yakuplu Terfi Merkezi Izgara

13 Ambarlı Terfi Merkezi İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi GİRİŞ TERFİ MERKEZİ Ambarlı havzasından kolektörler ve tüneller vasıtasıyla toplanarak, kaba ızgaralardan geçirilen atıksular, terfi istasyonu haznelerindeki pompalarla farklı kotlardan alınarak +17,20 alt kotundaki tesis giriş kanallarına terfi ettirilir. Pompa haznelerindeki ultrasonik seviye ölçerlere bağlı olarak çalışan pompalar ihtiyaca ve gelen su miktarına göre otomatik olarak, değişmeli çalışmaktadırlar. Tablo 2. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Giriş Terfi Merkezi Teknik Özellikleri: Açıklama Haramidere Saadet Terfi Merkezi Yakuplu Terfi Merkezi Terfi istasyonlarında farklı kapasitelerde toplam 21 adet dalgıç tip pompa kullanılmakta olup, pompa hazneleri işletmeye engel olmayacak şekilde, temizlik ve bakımı sağlamak amacıyla çift gözlü olarak yapılmıştır. Pompa istasyonları gelecekteki kapasite artırımına uygun şekilde projelendirilmiş, gelecek genişleme için pompa kaideleri ve çıkış boru geçişleri bırakılmıştır. Giriş terfi merkezleri tasarım ve kapasite değerleri Tablo 2 de verilmektedir. Gürpınar Terfi Merkezi Ambarlı Terfi Merkezi Pompa kapasitesi 938 I/s, 471 I/s, 332 I/s 457 I/s 774 I/s 818 I/s Pompa sayısı Emme haznesi sayısı 2 bölüm 2 bölüm 2 bölüm 2 bölüm Terfi merkezi ölçüleri 34 m x 22,5 m 14,4 m 22 m Terfi merkezi derinliği 12 m 6,3 m 24,5 m 32 m Toplam giriş debisi 3486 l/s 767 l/s 1491 l/s 3334 l/s Terfi merkezi kapasitesi 3486 l/s 914 l/s 1548 l/s 4908 l/s 13

14 14 İNCE IZGARALAR İnce ızgara ünitesi 2 adet, çubuk aralığı 30 mm olan çubuk ızgaralar ve 4 adet delik çapı 6 mm olan perfore bant tipi ızgaralardan oluşmaktadır. Otomatik temizlemeli ince ızgaralarca tutulan atıklar konveyör sistemleri ile ızgara presinden geçerek konteynırlara boşaltılmakta ve katı atık düzenli depolama sahasına gönderilmektedir.çubuk ızgara aralıkları yapılacak çubuk ekleme işlemiyle 10 cm ye düşürülebilmektedir.ince ızgaralar için tasarım değerleri Tablo 3 te verilmiştir. Tablo 3. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi İnce Izgara Teknik Özellikleri Perfore bant tipi ince ızgara hat sayısı 2+2 Çubuk ince ızgara hat sayısı 1+1 Perfore bant tipi ince ızgaranın her bir hattı için kapasite I/s Çubuk ince ızgaranın her bir hattı için kapasite I/s Perfore bant tipi ince ızgara delik çapı 6 mm Çubuklar arası açıklık 30 veya 10 mm Perfore bant tipi ince ızgaranın her bir hattının genişliği 1,75 m Çubuk ince ızgaranın her bir hattının genişliği 2,15 m Perfore bant tipi ince ızgaranın yatay eksenle açısı 60 o Çubuk ince ızgaranın yatay eksenle açısı 75 o Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Perfore Izgaralar

15 İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi HAVALANDIRMALI KUM VE YAĞ TUTUCU Arıtma tesisine gelen atıksuda bulunan kum, çakıl ve yağ gibi maddeleri sudan ayırmak ve bunların arıtma tesisinin diğer ünitelerine geçmesini önlemek amacıyla 4 adet havalandırmalı kum ve yağ tutucu ünitesi inşa edilmiştir. Yağların kenara toplanmasını sağlayacak bir spiral akım meydana getirmek için her bir havuzun bir kenarı boyunca hava verilmektedir. Havuz dibine çökelen kum, çakıl, mil ve benzeri ağır malzemeler, her havuz üzerinde çalışan gezer köprüye monteli pompalarla çekilerek, sudan ayrılmak üzere, yıka- malı kum ayırıcı helezonlara gönderilir. Burada sudan ayrılan kum konteynırlara alınmaktadır. Aynı sıyırıcı köprü yağları da sıyırıp yağ haznesine göndermektedir. Yağ haznesi tabanında bulunan dalgıç pompalar ile yağ, köpük vb. yüzer maddeler dıştan alışlı tambur eleklerden geçirilerek yağ konteynırlarına alınmaktadır. Konteynırlara toplanan atıklar, katı atık depolama alanlarına gönderilmek suretiyle bertaraf edilmektedir. Havalandırmalı kum ve yağ tutucu için tasarım değerleri Tablo 4 te verilmektedir. Tablo 4. Kum tutucu havuz Boy: 42 m / Derinlik: 6,45 m / Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Genişlik: 5,8 m Havalandırmalı Kum Tutucu Teknik Özellikleri Kum tutucu havuz adedi / hacmi 4 adet / 750 m 3 Kum tutucu sıyırıcı köprüleri 4 adet Kum ayırıcı sayısı / kapasitesi 4 adet / 25 l/s Tambur elek sayısı / kapasitesi 2 adet / 72m 3 /sa Dalgıç kum pompası adet / kapasitesi 4 adet / 108 m 3 /sa Blower adedi 3+4 adet Kum ve Yağ tutucu blower teknik bilgileri Her bir blower kapasitesi 1000 Nm 3 15

16 16 ÖN ÇÖKTÜRME HAVUZU Havalandırmalı Kum ve Yağ Tutucu ünitesinden çıkan atıksu dağıtım yapısından sonra ön çöktürme havuzlarına alınmaktadır. Ön çöktürme havuzları sudaki çökebilen ve yüzebilen katıların sudan ayrılarak giderildiği ünitelerdir. Ön çöktürme tankları dairesel durultma havuzları olup, hareketli köprüye bağlı sıyırıcılar vasıtasıyla, koni şeklindeki havuz tabanına çöken maddeler havuz ortasındaki çamur haznesine toplanarak, pompa vasıtasıyla ön çamur depo tankına, buradan da ön çamur yoğunlaştırma dekantörlerine gönderilmektedir. Ham atıksudan katıların giderilmesi ile birlikte bir miktar askıda katı madde ve BOİ 5 giderilmiş olur. İyi çalışan bir ön çöktürme havuzu atıksudaki askıda katı maddelerin (AKM) %60-70 ini, biyokimyasal oksijen ihtiyacının %25-35 ini uzaklaştırabilir. Böylece biyolojik arıtma ünitesinde arıtılacak organik yük azaltılarak, sistemde arıtım için gerekli olan oksijen miktarının azalması sağlanır. Ham atıksudaki köpüğün giderilmesi ile de havalandırma havuzu ve son çöktürme havuzlarında köpük oluşumu azalır. Ön çöktürme havuzları, 30 dakika bekleme süresine göre tasarlanmıştır. Ön çöktürme havuzları tasarım değerleri Tablo 5 te verilmektedir. Tablo 5. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Ön Çöktürme Havuzu Teknik Özellikleri Çöktürme havuz sayısı Her bir havuzun çapı Her bir havuzda su derinliği Bekleme süresi 2 Adet 50,5 m 3,2 m 30 dk Primer Çamur Pompa İstasyonu Teknik Bilgileri Primer çamur pompa sayısı 2+1 Primer çamur pompa kapasitesi 150 m 3 /sa Ataköy İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Ön Çökeltme Havuzu Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi

17 Tablo 6. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Biyofosfor Havuzu Teknik Özellikleri İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Havuz sayısı 4 Adet Havuz boyu 54 m Havuz eni 20,2 m Her bir havuzdaki su derinliği 6,36 m Her bir biyofosfor havuzunun hacmi m 3 Biyofosfor mikser sayısı 4 Adet BİYOLOJİK ARITMA Biyolojik arıtmanın amacı, atıksuda bulunan kirletici maddelerin, mikroorganizmaların faaliyetleri sonucunda atıksudan uzaklaştırılmasıdır. Evsel atıksuların ileri biyolojik arıtımında karbonlu maddelerin yanı sıra azot ve fosforlu kirleticilerin de giderilmesi hedeflenir. Azot ve fosfor, suyun alıcı ortamlara deşarjında, kontrolü önemli parametrelerdendir. Azot ve fosforun deşarj edilmesi, göl ve rezervuarlarda ötrofikasyonu hızlandırır ve sığ sularda köklü sucul bitkilerle beraber alg büyümesini de teşvik eder. Estetik olmayan görünümüne ilave olarak, alg ve sucul bitkilerin varlığı özellikle su temini, balık üretimi ve eğlence amaçlı kullanım gibi su kaynağının faydalı kullanımlarını engeller. Ambarlı Biyolojik Arıtma Üniteleri biyofosfor havuzları, anoksik ve oksik havuzları ve son çöktürme havuzlarından oluşmaktadır. BİYOFOSFOR HAVUZLARI Biyolojik fosfor giderimi, mikroorganizmaların strese sokularak hücre büyümesi için gerekenden daha fazla fosforu bünyelerine alması esasına dayanır. Mikroorganizmaları strese sokmak için anaerobik ortama ihtiyaç duyulur. Ön arıtma ünitelerinden gelen atıksu geri devir çamuru ile karışarak biyolojik fosfor havuzlarına alınır. Bu sistemde seri veya paralel çalışabilen 4 adet havuz mevcuttur. Havuzların toplam hacmi m 3 tür. Havuzların girişindeki ve havuzları birbirine bağlayan motorlu kapaklar ile her bir havuzun ayrı çalıştırılması veya devre dışı bırakılması mümkündür. Çökelmeyi önlemek için her bir havuza 1 er adet muz tipi mikser yerleştirilmiştir. Proses şartlarının devamını izlemek amacıyla, redoks metreler yerleştirilmiştir. Biyofosfor havuzları tasarım değerleri Tablo 6 da verilmektedir. 17

18 18 HAVALANDIRMA HAVUZU Biyolojik arıtma, nitrifikasyon ve denitrifikasyon olarak iki kademede gerçekleştirilir. Havalandırma havuzları aerobik(havalı) ve anoksik(bağlı oksijenli) kısımları bulunan, her hatta iki havuz ve toplam 4 hattan oluşmaktadır. Nitrifikasyon için gerekli hava miktarı sağlanarak giriş suyundaki amonyum nitrata dönüşür ve oluşan nitrat biyolojik oksijen ihtiyacı (karbon) giderimi için elektron alıcı olarak kullanılır. Her havuzda AKM nin çökmesini önlemek, hava kabarcıklarının yolunu uzatarak havalandırma verimini arttırmak ve homojen karışımı sağlamak üzere, her havuzda 6 adet muz tipi karıştırıcı bulunmaktadır. Havalandırma havuzlarının tabanlarına ince kabarcıklı membran difüzörler yerleştirilmiştir. Her kanala verilecek hava miktarı motorlu hava ayar vanaları ile ayarlanarak, tanklardaki çözünmüş oksijen seviyesi önceden belirlenmiş seviyede tutulmaktadır. Havuzlardaki anoksik-oksik şartları izlemek amacıyla redoks metreler ve oksijen metreler yerleştirilmiştir. Havalandırma havuzlarında iç resirkülasyonu sağlamak, nitrifikasyon sonucu oluşan nitratlı suyu anoksik bölgeye pompalamak amacıyla resirkülasyon pompaları bulunmaktadır. Proses havuzları için tasarım değerleri Tablo 7 de verilmektedir. Tablo 7. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Proses Havuzu Teknik Özellikleri Havuz sayısı/hacmi 8 adet / m 3 Mikser sayısı 6x8=48 adet Blower sayısı/debi 12 adet/ Nm 3 /sa Resikülasyon pompaları 4x8=32 adet Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi

19 İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi TURBO BLOWER BİNASI Proses havuzlarındaki anoksik ve oksik şartların devamlılığını izlemek amacıyla, Proses havuzlarına yerleştirilen redoks metreler ile oksidasyon redüksiyon potansiyeli ve oksijen metreler ile çözünmüş oksijen konsantrasyonu ölçülmektedir. Proses havuzlarının havalandırması, turbo blowerlar ve su altı difüzör sistemi ile yapılmaktadır. Proses havuzlarındaki mikroorganizmaların organik maddeleri oksitleyebilmeleri için ihtiyaç duydukları havayı sağlamak amacıyla havuzlara hizmet veren 2 adet blower binası bulunmaktadır. Her blower binasında 6 adet turbo blower olmak üzere toplamda 12 adet turbo blower bulunmaktadır. Her bir turbo blowerın kapasitesi Nm 3 /sa olup toplam kapasite Nm 3 /sa tir. Proses havuzlarında bulunan difüzörler vasıtasıyla havuzların içerisine havanın verilmesi sağlanır. Turbo blowerlar otomasyon sistemine bağlı olarak çalışmaktadır. Blowerlar gerekli olan çıkış basıncını sağlamak koşulu ile kapasitelerini ayarlayarak, otomatik olarak devreye girip çıkmaktadır. 19

20 20 SON ÇÖKTÜRME HAVUZLARI Son çöktürme havuzları, havalandırma havuzlarında karbon, azot ve fosfor giderimi gerçekleştirilen, uluslararası deşarj standartlarındaki arıtılmış atıksudan aktif çamurun çöktürülerek ayrıldığı konik tabanlı dairesel tanklardır. Havalandırma havuzlarından çıkan atıksu, dağıtım yapısı üzerinden dairesel çöktürme tanklarına verilir. Gezer köprüye bağlı yarım dairesel dip sıyırıcılar ile çöken çamur önce ortadaki çamur toplama konisine, buradan da geri devir terfi merkezine cazibeyle alınır ve biyolojik fosfor ünitesi girişine pompalar vasıtasıyla geri devredilir. Döner köprüler üzerindeki yüzey sıyırıcılar, yüzeyde biriken köpüğü cazibeyle köpük toplama haznesine taşımaktadır. Köpük toplama hazneleri her biri 2 adet çöktürme havuzlarına ait olmak üzere, çöktürme havuzlarının kenarlarında bulunmaktadır. Köpük buradan bir dalgıç pompa aracılığıyla çamur arıtma ünitesinde bulunan çamur karışım tankına gönderilmektedir. Son çöktürme havuzları için tasarım değerleri Tablo 8 de verilmektedir. Tablo 8. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Son Çöktürme Havuzu Teknik Özellikleri Çöktürme süresi 2 saat Çamur hacim indeksi 100 ml/g Dip çamuru 12,60 kg AKM/m 3 Her bir havuz için gerekli çap 51 m Her bir havuzda su derinliği 3,25 m Toplam havuz adedi 12 adet Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi

21 İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi GERİ DEVİR VE FAZLA ÇAMUR POMPA İSTASYONU Son çöktürme havuzlarında çökelen aktif çamur boru hattı vasıtasıyla geri devir ve fazla çamur pompa istasyonuna gelir. Tesiste her biri 6 adet son çöktürme havuzuna hizmet eden, 2 adet geri devir ve fazla çamur pompa istasyonu bulunmaktadır. Pompa istasyonuna gelen çamur geri devir pompaları ile biyolojik fosfor ünitesine basılarak, yaklaşık %90 oranında geri devredilir. Günlük olarak sistemde üretilen fazla çamur, çamur pompaları ile fazla çamur depolama tankına, buradan da yoğunlaştırma dekantörlerine gönderilir. Her bir istasyonda 2 adet frekans konvertörlü, 2 adet de yumuşak yol vericiler ile kontrol edilen 4 adet geri devir pompası ile her bir istasyonda 3 adet fazla çamur pompası bulunmaktadır. Geri devir ve fazla çamur pompalarının tasarım değerleri Tablo 9 da verilmektedir. Tablo 9. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir ve Fazla Çamur Pompa İstasyonu Özellikleri Geri devir çamur pompalarının toplam sayısı Her bir geri devir pompa kapasitesi Fazla çamur pompalarının toplam sayısı Her bir fazla çamur pompa kapasitesi (2+2) x 2 adet m 3 /sa (2+1) x 2 adet 155 m 3 /sa 21

22 22 ÇAMUR YOĞUNLAŞTIRMA Ön çöktürme havuzundan çekilen primer çamur, ön çamur depolama tankına, son çöktürmeden gelen fazla çamur, kurutucu binasının içinde bulunan fazla çamur depolama tankına pompalar vasıtasıyla alınır. Depolama tankından pompalar ile alınan primer çamur, 3 adet santrifüj tipi çamur yoğunlaştırıcıya, fazla çamur ise 7 adet santrifüj tipi çamur yoğunlaştırıcıya gönderilir. Çamur yoğunlaştırma ünitelerinde çamurun katı madde oranı %6 ya çıkarılarak, çamur karışım tankına gönderilir. Karışım tankından sonra çamur, anaerobik çamur çürütme tanklarına beslenerek özümleme işlemi gerçekleştirilir. Çamur yoğunlaştırma sistemlerinde çamurun yoğunlaşmasını sağlamak için polimer (katyonik polielektrolit) ilavesi yapılmaktadır. Toz halinde temin edilen polimer, otomatik polimer hazırlama tankında su ile çözülerek, çamur besleme hatlarına basılır. Çamur yoğunlaştırıcı ünitesi için tasarım değerleri Tablo 10 da verilmektedir. Tablo 10. Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Çamur Yoğunlaştırma Ünitesi Teknik Özellikleri Primer çamur yoğunlaştırma santrifüj sayısı 2+1 Santrifüj birim ünite kapasitesi Max. 80 m 3 /sa Fazla çamur yoğunlaştırma santrifüj sayısı 6+1 Santrifüj birim ünite kapasitesi 70 m 3 /sa Ambarlı İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi