T.C. SÜLEYMAN DEMĠREL ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ

Transkript

1 T.C. SÜLEYMAN DEMĠREL ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ DĠSKUS BALIKLARINDA (Symphysodon spp.) ANAÇ YEMLERĠNE EKLENEN FARKLI ORANLARDA ASTAKSANTĠN ĠLAVESĠNĠN YUMURTA VERĠMĠ, KALĠTESĠ, AÇILIM ORANI VE LARVALAR ÜZERĠNE ETKĠSĠNĠN BELĠRLENMESĠ Hasan ERALP DanıĢman: Doç. Dr. Ġbrahim DĠLER YÜKSEK LĠSANS TEZĠ SU ÜRÜNLERĠ YETĠġTĠRĠCĠLĠĞĠ ANABĠLĠM DALI ISPARTA

2 ĠÇĠNDEKĠLER ĠÇĠNDEKĠLER... i ÖZET... iii ABSTRACT... iv TEġEKKÜR... v ġekġller DĠZĠNĠ... vi ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ... viii SĠMGELER ve KISALTMALAR DĠZĠNĠ... ix 1. KURAMSAL TEMELLER Diskus Balığı (Symphysodon spp.) Astaksantin MATERYAL ve YÖNTEM Materyal Canlı materyali Yem materyali ve hazırlanması Akvaryumlarda kullanılacak suyun hazırlanması Yöntem Deneme düzeni ve yürütülmesi Yem analizleri Protein analizi Ham yağ analizi Ham kül analizi Nem analizi Yemleme Yumurtlatma Verilerin değerlendirilmesi Fotoğraflamada kullanılan cihazlar ve fotoğrafların iģlenmesi Ġstatistiki analizler ve hesaplamalar ARAġTIRMA BULGULARI Grupların Yumurtlama Periyotları...11 i

3 3.2. Gruplara Göre Yumurta Sayıları Guruplara Göre Yumurta Çapları Tüm grupların kontrol yumurtlamalarındaki yumurta çapı değerleri K 0 grubuna ait yumurta çapı değerleri A 50 grubuna ait yumurta çapı değerleri B 100 grubuna ait yumurta çapı değerleri C 150 grubuna ait yumurta çapı değerleri Guruplara Göre Yumurta Renkleri Tüm grupların kontrol yumurtlamalarına ait yumurta rengi değerleri Tüm grupların yumurtlama dönemine göre yumurta renk değerleri Grupların yumurta döllenme oranları K 0 grubununa ait yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları A 50 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları B 100 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları C 150 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları Grupların Yumurta AçılıĢ Oranları K 0 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları A 50 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları B 100 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları C 150 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları Gruplara Göre Larval GeliĢim Gruplara göre larva ağırlıkları ve boyları TARTIġMA ve SONUÇ KAYNAKLAR ÖZGEÇMĠġ...50 ii

4 ÖZET Yüksek Lisans Tezi DĠSKUS BALIKLARINDA (Symphysodon spp.) ANAÇ YEMLERĠNE EKLENEN FARKLI ORANLARDA ASTAKSANTĠN ĠLAVESĠNĠN YUMURTA VERĠMĠ, KALĠTESĠ, AÇILIM ORANI ve LARVALAR ÜZERĠNE ETKĠSĠNĠN BELĠRLENMESĠ Hasan ERALP Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri YetiĢtiriciliği Anabilim Dalı DanıĢman: Doç. Dr. Ġbrahim DĠLER Bu tez çalıģmasında, dünyada akvaryum balığı endüstrisinde önemli bir yeri olan diskus balığının (Symphysodon spp.) anaç yemlerine eklenen farklı oranlardaki astaksantinin yumurta kalitesi ve larvalar üzerindeki büyüme etkisi araģtırılmıģtır. Anaç yemine eklenen 50 mg.kg -1 astaksantinin yumurta verimini ve çapını düģürdüğü ancak yumurta rengi, döllenme ve açılım oranlarını önemli derecede artırdığı,100 mg.kg -1 yumurta verimini düģürdüğü ancak yumurta çapı, rengi, döllenme ve açılım oranını artırdığı, 150 mg.kg -1 astaksantin ilavesinin ise yumurta verimiyle birlikte yumurta çapı, rengi, döllenme oranı ve açılım oranlarını artırdığı tespit edilmiģtir (p<0,05) Anahtar Kelimeler: Diskus balığı, astaksantin, yumurta kalitesi, anaç besleme, yumurta verimi 2011, 50 sayfa. iii

5 ABSTRACT M. Sc. Thesis DETERMĠNATION OF EFFECTS OF DIFFERENT RATE SUPPLEMENTATION OF ASTAXANTHIN TO BROOD DIETS OF EGG FECUNDITY, QUALITY, HATCHING RATE and LARVAE in DISCUS FISH (Symphysodon spp.) Hasan ERALP Süleyman Demirel University Graduate School of Applied and Natural Sciences Department of Aquaculture Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Ġbrahim DĠLER In this thesis, effects of different rate supplementation of astaxanthin to brood diets of egg quality and larvae in discus fish (Symphysodon spp.) which is important for world ornamental fish industry, were investigated. 50 mg.kg -1 astaxanthin supplementation to brood diets decreased fecundity and egg diameter but improve fertilization, egg color and hatching rate significantly. 100 mg.kg -1 astaxanthin supplementation to brood diets decreased fecundity but improve egg diameter, fertilization rate, color and hatching rate. 150 mg.kg -1 astaxanthin supplementation increased egg fecundity, diameter fertilization, color and hatching rate (p<0,05). Key Words: discus fish, astaxanthin, egg quality, brood feeding, fecundity 2011, 50 pages. iv

6 TEġEKKÜR Bu araģtırma esnasında, özellikle zorluklarla karģılaģtığım anlarda, bana duyduğu güveni dile getiren ve gerek çalıģma konumda gerekse manevi olarak pozitif yaklaģımlarını esirgemeyen, bu sayede enerjimi hep ayakta tutan, teknik imkânlar konusunda elinden gelen her Ģeyi sağlayan saygıdeğer DanıĢman Hocam Doç. Dr. Ġbrahim DĠLER e teģekkürlerimi sunarım. Bu çalıģma için hiçbir desteğini esirgemeyen Sayın Hocam Prof. Dr. Öznur DĠLER e teģekkürlerimi sunarım. Laboratuar çalıģmalarımda benden yardımlarını hiçbir zaman esirgemeyen değerli arkadaģım Su Ürünleri Mühendisi Buket YAZICIOĞLU na teģekkürü bir borç bilirim. Bu çalıģma süresince sorduğum her soruyu sabırla dinleyen, karģılaģtığım tüm problemleri atlatmada bana bilgi ve düģüncelerini sunan değerli arkadaģım Su Ürünleri Yüksek Müh. Ġsmail DAL a teģekkür ederim. Bu çalıģma süresince maddi ve manevi yardımını gördüğüm Veteriner Ali DOST a teģekkür ederim YL-10 No lu Proje ile tezimi maddi olarak destekleyen Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel AraĢtırma Projeleri Yönetim Birimi BaĢkanlığı na teģekkür ederim. Hayatımın her döneminde verdikleri destek ve daima ileri gitmem için harcadıkları çabadan ötürü Anne ve Babama sonsuz teģekkürlerimi iletirim. ÇalıĢmam süresince bana gösterdiği sevgiyle sürekli destek olan, her daim yanımda eksikliğini hissettirmeyen niģanlım Nuray ġen e sonsuz sevgi ve saygılarımı sunarım. Hasan ERALP ISPARTA, 2011 v

7 ġekġller DĠZĠNĠ ġekil 3.1. K 0 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayılarının değiģimi. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) ġekil 3.2. A 50 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayılarının değiģimi. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) ġekil 3.3. B 50 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayılarının değiģimi. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) ġekil 3.4. C 150 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayılarının değiģimi. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) ġekil 3.5. K 0 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapı ortalamalarının değiģimleri (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama dönemi kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) ġekil 3.6. A 50 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapı ortalamalarının değiģimleri. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama dönemi kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) ġekil 3.7. B 100 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapı ortalamalarının değiģimleri. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama dönemi kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) ġekil 3.8. C 150 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapı ortalamalarının değiģimleri. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama dönemi kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) ġekil 3.9. Tüm grupların kontrol yumurtlamalarındaki kırmızılık dereceleri ortalamaları. (ġekilde ve 4, sırasıyla Kontrol A 50 B1 00 C 150 gruplarını göstermektedir) ġekil Deneme süresince elde edilen yumurta resimleri ġekil Deneme süresince elde edilen yumurta resimleri (devamı) ġekil Deneme süresince elde edilen yumurta resimleri (devamı) vi

8 ġekil Deneme süresince elde edilen yumurta resimleri (devamı) ġekil gruplara göre döllenme oranları ortalamalarının değiģim grafiği (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla K 0, A 50, B 100 ve C 150 gruplarını temsil etmektedir.) ġekil K 0 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) ġekil A 50 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) ġekil B 100 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) ġekil C 150 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) ġekil gruplara göre yumurta açılım oranları ortalamalarının değiģim grafiği (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla K 0, A 50, B 100 ve C 150 gruplarını temsil etmektedir.) ġekil Kontrol grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) ġekil A 50 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) ġekil B 100 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) ġekil C150 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) vii

9 ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ Çizelge 2.1. Deneme yeminin besinsel içeriği Çizelge 2.2. Diskus üretimi için gerekli su parametreleri. Çelik vd. (2008)... 7 Çizelge 2.3. Deneme süresince kullanılan suyun kimyasal değerleri... 7 Çizelge 3.1. Gruplara göre yumurtlama sıklıkları (Gün) Çizelge 3.2. Gruplara göre yumurta sayıları Çizelge 3.3. Kontrol yumurtalarının gruplar arasındaki istatistiksel değerlendirmeleri ( x±sd) Çizelge 3.4. Tüm grupların kontrol yumurtlamasındaki yumurta çapları (mm)( x±sd) Çizelge 3.5. K 0 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri (mm) ( x±sd) Çizelge 3.6. A 50 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri (mm) ( x±sd) Çizelge 3.7. B 100 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri. (mm) ( x±sd) Çizelge 3.8. C 150 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri (mm) ( x±sd) Çizelge 3.9. Tüm grupların kontrol yumurtlamasındaki yumurta renklerinin kırmızılık derecesi ( x±sd) Çizelge Tüm grupların yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri ortalamaları ( x±sd) Çizelge Gruplara göre yumurta miktarları, döllenen yumurta miktarları ve döllenme oranları ( x±sd) Çizelge Gruplara göre yumurta miktarları, açılan yumurta miktarları ve açılma oranları ( x±sd) Çizelge Gruplara göre 37 günlük larvaların canlı ağırlık ve total boy ortalamaları ( x±sd) viii

10 SĠMGELER ve KISALTMALAR DĠZĠNĠ C Derece Santigrat mg.kg -1 ph Miligram/Kilogram Hidrojenin Gücü µs Mikrosiemens (iletkenlik birimi) Mg l AOAC Cm APPMA x Sd Mm NIH DH W P JAVA Miligram Litre Association of Official Analytical Chemists Santimetre Association of Australian Port and Marine Authorities Ortalama Standart sapma milimetre Ulusal Sağlık Enstitüsü Alman Sertliği Watt Ġstatistiksel Önem Derecesi Bir ÇeĢit Bilgisayar Programlama Dili ix

11 1. KURAMSAL TEMELLER Son yıllarda akvaryuma olan ilginin katlanarak artmasına paralel olarak akvaryumlarda yetiģtirilen türlerin çeģitliliği de artıģ göstermiģtir. Bu konuda talebin artması yetiģtiricilik çalıģmalarını hızlandırmıģ olsa da yetiģtiricilik sorunlarına yönelik yapılan araģtırma sayısı sınırlı sayıdadır (Chelappa et al., 2005). Yapılan anketlerde akvaryum endüstrisinin dünyada 1 trilyon USD dan fazla bir hacme sahip olduğu bildirilmiģtir (Chapman et. al., 1997; Cato and Brown., 2003; APPA., 2005). Diskus balıkları bu pazarda önemli bir türdür. Türkiye de 1 kg çipura-levrek fiyatı 7-15 TL arasında iken 200 g lık bir diskus bireyinin fiyatı TL arasında değiģmektedir (Çelik vd., 2008) (Degani, 2003) diskus yetiģtiriciliğini Cichlidae familyasının çoğu türünden daha zor olduğunu bildirmiģtir (Çelik, 2010). En önemli yetiģtiricilik sorunlarından biri kalitesiz yumurta eldesi neticesinde gerçekleģen yumurta kayıplarıdır. Karotenoidler balıklar için zorunlu besin maddeleridir (Estermann, 1994) ancak balıklar karotenoidleri vücutlarında sentezleyemezler (Diler vd., 2005). Doğada 700 den fazla çeģidi bulunan karotenoidlerin (Lorenz and Cysewski, 2000) yapılan birçok çalıģmada alabalıklar, mercan balıkları ve bazı süs balıkları üzerinde et ve deri renklenmesinde olumlu etki gösterdiği belirlenmiģtir (Diler vd., 2004; YeĢilayer vd., 2008). Karotenoidlerin bir çeģidi olan astaksantin alabalık yetiģtiriciliğinde yaygın olarak kullanılan bir pigment maddesidir. Kullanım amacı genellikle et rengini talep edilen renk olan pembe-kırmızı renge dönüģtürmek olsa da yapılan çeģitli çalıģmalarda yumurta kalitesi ve larva yaģama oranı üzerinde olumlu etki göstermesinin neticesinde (Torrisen, 1984; Christiansen et al., 1994,1995), anaç yemlerinde de kullanılmaya baģlanmıģtır. Sarıkuyruk (Pseudocaranx dentex) (Agius et al., 2001) ve alabalıklarda (Oncorhynchus mykiss) (Choubert et al., 1998) astaksantin kullanımının yumurta verimliliğini artırdığı bildirilmiģtir. 1

12 1.1. Diskus Balığı (Symphysodon spp.) Orta Amerika kökenli olan bu tür Amazon nehri ve kollarında doğal olarak bulunmasına karģın (Koh et al., 1999; Din et al., 2002; Chong et al., 2000) Malezya, Tayland, Endonezya ve Singapur gibi ülkelerde yoğun olarak üretilerek pek çok ülkeye ithal edilmektedir (Çelik, 2010). Tatlı su akvaryum balıkları içerisinde bakımı ve üretimi en zor türler grubunda bulunan diskuslar bu özelliğiyle de ilgi çekmektedir. Sistematikteki yeri; Âlem : Animale ġube : Chordota Sınıf : Actinopterygii Takım : Perciformes Familya : Cichlidae Alt Familya : Ciclasomatinae Grup : Heroini Cins : Symphysodon Tür : Symphysodon spp. Heckel, 1840 Cichlidae familyasına ait bu tür ilk kez 1840 Heckel tarafından tanımlanmıģtır. Bu cinse ait Symphysodon aequifasciatus adında bir tür daha bulunmaktadır. Symphysodon aequifasciata Pellegrin, 1904 mavi diskus, Symphysodon discus ise kırmızı diskus olarak bilinmektedir. Dünyada her iki tür uzun yıllar çaprazlama yöntemiyle üretilerek farklı renk ve desenlerde birçok çeģit diskus akvaryum pazarına sunulmuģtur. Gerek ihtiyaç duydukları su kriterleri gerekse biyoloji ve doğal habitatları ile ilgili yeterli bilginin bulunmaması bu türün üretimini uzun yıllar zorlaģtırmıģtır. Son 30 yıldır yapılan yetiģtiricilik çalıģmaları neticesinde üretim istekleri ortaya koyulmuģ olmasına karģın anaç besleme ve istenilen nitelikte yumurta eldesi konularında yeterli baģarı sergilenememiģtir. Chong et al. (2000), diskus beslenmesi ile ilgili yeterli araģtırmanın yapılmadığını vurgulamıģlardır. Yavrularının ilk beslenmesini 2

13 derilerinden salgıladıkları mukoza ile yapan bu balıklar için anaç besleme, kaliteli yumurta elde etme ile birlikte larval yaģama oranı, larvaların büyüme oranları ve larva sağlığı gibi etmenler ile larvaların ileriki dönemlerdeki geliģimleri açısından büyük öneme sahiptir Astaksantin Karotenoidler, bitkiler ve hayvanlar âleminde yaygın olarak bulunan, karbon iskeletleri 8-izopren artığının simetrik olarak dizilmesi ile oluģmuģtur. Karbon yapıları çok sayıda çift bağ içerdiğinden dolayı genellikle kırmızı (karotin) ve sarı (ksantofil) renktedirler (Diler, 1997). Bu güne kadar doğada sarıdan kırmızıya değiģen renklerde 700 ün üzerinde karotenoid tanımlanmıģtır (YeĢilayer, 2008). Karotenoidler doğada algler, krustaseler, mayalar, kırmızıbiber gibi birçok bitkisel ve hayvansal kaynaktan elde edilebilindiği gibi sentetik olarakta üretilmektedir. Diler (1997) çeģitli karides unlarının mg.kg -1 astaksantin içerdiğini belirtmiģtir. Xanthophyllomyces dendrorhous türü mayanın ve Haematococcus pluvialis türü algin en iyi doğal astaksantin kaynağı olduğu bildirilmiģtir (Miki, 1991; Diler, 1997; YeĢilayer, 2008). Akuatik organizmalarda en çok görülen karotenoid çeģidi olan astaksantin bu özelliği nedeniyle akuakültür araģtırmalarına da konu olmuģtur. Bazyar (2010) a göre özellikle toz yeme baģlamamıģ, anaç orjinli besin keselerinden beslenen larvalar için, anaç yemlerine eklenen karotenoidler, esansiyel rol sergilemektedir. Bazyar (2010) alabalık anaç yemlerine 12,5 mg.kg -1 dan fazla astaksantin ilavesinin, anaç yemlerine astaksantin ilave edilmeyen gruplara göre, yavrularda spesifik büyüme oranını 45 günlük periyotta %33 artırdığını bildirmiģtir. Bir baģka çalıģmada Sawanboonchun (2008) Gadus morhua L. anaçlarının yemlerine 73,7 mg.kg -1 sentetik astaksantin ilavesinin her batında yumurtlanan yumurta sayısını %20 artırdığını, 1 kg diģiden alınan yüzebilen yumurta sayısını %37 artırdığını ve 1 kg diģiden alınan döllenmiģ yumurta miktarını %47 artırdığını bu doğrultuda Atlantik kod balığı anaçlarının yemlerinde astaksantin kullanılması gerekliliğini bildirmiģtir. Ahmadi et al. (2006) alabalık larvalarının ilk beslenmeye baģlayana kadar metabolizmalarındaki astaksantinin %60 ını kaybettiklerini bildirmiģlerdir. Aynı 3

14 çalıģmada Ahmadi et al. (2006) 0,07 mg.kg -1 astaksantin ilave edilmiģ yem ile beslenen grup ile 33,3 mg.kg -1 astaksantin ilave edilmiģ yem ile beslenen alabalık anaç grubunun üreme performansı arasında önemli derecede fark olduğunu, astaksantinin alabalık üretiminde kullanılması gerektiğini belirtmiģlerdir. Alabalık yemlerine ilave edilen astaksantinin yumurtalarda döllenme, gözlenme ve çıkıģ oranlarını önemli derecede artırdığı da aynı çalıģmada vurgulanmıģtır. Watanabe and Agius (2003) Seriola quinqueradiata nın pelet formundaki yemlerine yumurtlamadan 5 ay önce 30 mg.kg -1 astaksantin ilavesinin yumurta üretimini, yumurta kalitesini ve çıkan normal larva sayısını artırdığını belirtmiģlerdir. Agius- Vassallo et al. (2001) Pseudocaranx dentex te pelet anaç yemlerine eklenen 10 mg.kg -1 astaksantinin yumurta üretimini 3 kat artırdığını belirtmiģlerdir. 4

15 2. MATERYAL ve YÖNTEM 2.1. Materyal Canlı materyali AraĢtırma Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Akvaryum Ünitesinde yürütülmüģtür. AraĢtırmada, 2-2,5 yaģ aralığında 4 erkek ve 4 diģi diskus balığı kullanılmıģtır. Balıklar aynı ırk olarak bir akvaryumcu vasıtasıyla Singapur dan ithal olarak getirtilmiģtir. Getirildiklerinde eģ tutmamıģ olan bireyler adaptasyon ve karantina uygulamasından sonra 120x50x60 cm lik akvaryum içersinde 3 ay süreyle eģ tutmaları beklenmiģtir. Balıkların tutuldukları akvaryumda biyolojik ve mekanik filtrasyon için dıģ filtre kullanılmıģ olup dıģ filtre ayda bir kez, içerisinde geliģen bakteriyel faunanın tamamı yok edilmeyecek Ģekilde temizlenmiģtir. Sterilizasyon için dıģ filtrenin çıkıģına UV (13 W) filtre monte edilmiģtir. Balıklar 3 aylık eģ tutma süresince ve deneme baģlangıcına kadar geçen sürede günde 2 kez serbest yemleme metoduyla kontrol yemi ile beslenmiģlerdir. EĢ tutan bireyler denemenin kurulacağı üretim akvaryumlarına alınıp deneme baģlangıcından önce 3 er kez üremeleri kontrol edilmiģtir. Üreme kontrollerinde, yavru bakımı bulunan bu tür için, yumurta bakımının olup olmadığı, erkeğin üremeye eģlik edip etmediği ve çiftler arasında uyum olup olmadığı kontrol edilmiģtir Yem materyali ve hazırlanması Denemede kullanılan yem özel bir rasyonla hazırlanmıģtır. Diskuslar için özel bir yem formülü bulunmamakla birlikte Chong et al. (2000) yemde %50 ve üzeri proteinin diskuslar için gerekli olduğunu bildirmiģlerdir. Yapılan yem içeriğinde kalamar unu, karides unu, karaciğer, balık unu, balık yağı, buğday unu, ıspanak, kereviz ve vitamin karıģımı kullanılmıģtır. Yem hazırlanıp kurutulduktan sonra sentetik (carophyll pink %10 cws) astaksantin ilavesi yapılmıģtır. Denemede kullanılan yemin besin içeriği Çizelge 2.1. de gösterilmiģtir. 5

16 Çizelge 2.1. Deneme yeminin besinsel içeriği. Yemin besin içeriği Miktarı Kuru Madde % 90,35 Ham Protein % 52,38 Ham Yağ % 13,99 Ham Kül % 11,43 Deneme karma yemi için gerekli olan hammaddelerden balık yağı, balık, karides, kalamar ve buğday unu herhangi bir iģlemden geçirilmeden direkt olarak 0,001 g hassasiyetli terazi ile tartılarak kullanılmıģtır. Ispanak, kereviz ve ciğer karıģtırıcıda su ile birlikte çekilerek püre kıvamına getirildikten sonra karıģıma ilave edilmiģtir. Elde edilen son karıģım bir karıģtırıcı vasıtasıyla 20 dakika süreyle karıģtırıldıktan sonra ufak parçalar halinde gölgede 48 saat kurutulmuģtur. Kurutma iģlemi sırasında nem oranı azaldıkça parçalar ufalanarak kurutma iģlemi hızlandırılmıģtır. Yapılan bu ilk kurutma iģleminden sonra astaksantin ilavesi için hazırlanan tüm yem öğütücüde çekilerek toz haline dönüģtürülmüģ ve 1 er kg lık 4 ayrı toz yem tartılmıģtır. 0,001 g hassasiyetli terazide tartılan 50, 100 ve 150 mg astaksantin 330 ml suda çözdürülüp tartılan toz yemlere eklenmiģ ve yemler 10 dakika süreyle yoğrulmuģtur. Kontrol grubu yemine herhangi bir astaksantin ilavesi yapılmamıģ olup sadece 330 ml su eklenip 10 dakika süreyle yoğrulmuģtur. Hazırlanan hamurlar kıyma makinesi vasıtasıyla 2 mm lik pelet forma dönüģtürülmüģtür. Her grubun peletlenmesinden sonra kontaminasyonun engellenmesi amacıyla kıyma makinesi temizlenmiģtir. Peletleme iģleminden sonra yemler hava dolaģımının yüksek olduğu bir ortamda gölgede 48 saat süresince kurutulmuģtur. Kurutma süresince yemler alt üst edilerek homojen kuruma sağlanmıģtır. Kuruma esnasında yemler ufalanarak uzunlukları istenilen boyutlara indirgenmiģtir. Denemede kullanılacak yem grupları Kontrol (K 0 ), A grubuna 50 mg.kg -1 (A 50 ), B grubuna 100 mg.kg -1 (B 100 ), C grubuna 150 mg.kg -1 (C 150 ) astaksantin ilavesi Ģeklinde oluģturulmuģtur. Deneme süresince yemler -18 C de saklanmıģtır. 6

17 Akvaryumlarda kullanılacak suyun hazırlanması Akvaryumlarda kullanılacak su ünitede bulunan ters ozmoz (reverse-osmos) cihazından arıtılarak kullanılmıģtır. Ters osmoz cihazından arıtılan su istenilen kimyasal niteliklerden düģük niteliklerde olduğu için suyun ayarlanması için doğal arıtılmıģ okyanus tuzu kullanılmıģtır. Diskus üretimi için istenilen su değerleri Çizelge 2.2. de deneme süresince kullanılan suyun ortalama değerleri Çizelge 2.3. te gösterilmiģtir. Çizelge 2.2. Diskus üretimi için gerekli su parametreleri. Çelik vd. (2008) Sıcaklık ºC Sertlik 2-5 DH Ġletkenlik µs ph 5-6 Nitrit 0 Nitrat < 0.5 mg/l Toplam Amonyak 0 ÇözünmüĢ Oksijen > 2 mg/l Çizelge 2.3. Deneme süresince kullanılan suyun kimyasal değerleri Sıcaklık 28,09±0,8 ºC Sertlik 1,8±0,9 DH Ġletkenlik 145±21 µs ph 7,33 ± 0,19 Nitrit 0 Nitrat < 0.5 mg/l Toplam Amonyak 0 ÇözünmüĢ Oksijen > 6 mg/l 2.2. Yöntem Deneme düzeni ve yürütülmesi Deneme Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Akvaryum Ünitesinde kurulmuģtur. 7

18 Deneme 120x50x60 cm lik 360 l hacimli 4 adet üretim akvaryumunda yürütülmüģtür. Akvaryumlarda su hacimleri 300 l tutulmuģtur. Her akvaryuma bir çift eģ tutmuģ balık yerleģtirilmiģtir. Stres faktörünün engellenmesi amacıyla akvaryumların birbirlerini gören bölümleri kapatılmıģtır. Deneme süresince akvaryumlara günde %10 taze su giriģi yapılmıģtır. Her üretim akvaryumuna dıģ filtre ve UV (13 watt) filtre sistemi kurulmuģ olup deneme baģlangıcından sonra dıģ filtreler 3 l/dk debi ile çalıģtırılmıģlardır. Havalandırma için ünitede bulunan merkezi kuru havalandırma sisteminden gelen hava ile pipo filtreler kullanılmıģtır. Pipo filtrelerin temizliği ayda bir kez yapılmıģtır. Deneme baģlangıcından 15 gün önce su sıcaklıkları 24±0,5 C de tutulmuģ ve çiftlerin yumurtlamamaları sağlanmıģtır. Bu süreçte tüm gruplar günde iki kez kontrol grubu yemi ile beslenmiģlerdir. Deneme için bir çift kontrol grubu diğer üç çift deneme grupları olarak rastgele seçilmiģtir. Deneme baģlangıcında su sıcaklığı 28 C ye çıkartılmıģ ve deneme süresince sıcaklık değiģimi uygulanmamıģtır. Deneme süresince çiftler günde iki kez serbest yemleme metoduyla yemlenmiģlerdir Yem analizleri Protein analizi Protein analizi Behr S2 cihazında Kjeldahl yöntemi ile yapılmıģtır Ham yağ analizi Ham yağ analizi Behr EF cihazında Randall yöntemi ile yapılmıģtır Ham kül analizi Ham kül analizi AOAC 2010 yöntemiyle yapılmıģtır. 8

19 Nem analizi Yemler oda sıcaklığı ile eģit sıcaklığa gelinceye kadar bekletilmiģ ve AND MX-50 cihazında otomatik olarak nem tayini yapılmıģtır Yemleme Yemleme serbest yemleme yöntemiyle günde 2 kez yapılmıģtır. Yemlemede balıkların atılan yeme ilgi gösterip göstermediklerine dikkat edilmiģtir. YavaĢ ve yerden yem alan diskuslar için her yemlemede atılan yemin 1 dakika içinde tüketilip tüketilmediği kontrol edilmiģtir. Bu nedenle her öğün yemlemesi yaklaģık 10 dakika sürmüģtür. Pigment içerikli deneme yemleri balıklara 15 günlük kontrol yemiyle besleme periyodunu takiben ilk yumurtlamalarının ardından verilmeye baģlanmıģtır Yumurtlatma Çiftlerin ilk yumurtlatılması, düģük sıcaklıktaki 15 günlük kontrol yemiyle beslemenin ardından, 28 C ye yükseltilen su sıcaklığını takiben gerçekleģtirilmiģtir. Çelik vd. (2008) diskusların 28-30,2 C aralığında üreme davranıģı sergilediklerini belirtmiģlerdir. Sıcaklık artıģından itibaren ilk yumurtlamaya kadar kontrol grubu yemi verilmeye devam edilmiģtir. Yumurtlama yüzeyi olarak balıklar daha önceki dönemlerde 125 mm çapındaki pvc borulara alıģtırılmıģtır. Bu nedenle yumurtlama yüzeyi olarak beyaz renkli bu materyal kullanılmıģtır Verilerin değerlendirilmesi Tüm gruplar için birinci yumurtalar kontrol grubu olarak kayıt edilmiģtir. Yumurtalar yumurtlama yüzeyine yapıģtırılan milimetrik ölçek ile birlikte sabit ıģık kaynağı ve sabit uzaklıktan fotoğraflanarak kaydedilmiģ ve ölçümler fotoğraf üzerinden gerçekleģtirilmiģtir. Yumurtalar fotoğraflandıktan sonra ebeveynlerinden ayrı, aynı sıcaklık ve kimyasal değerlere sahip farklı bir akvaryuma alınıp döllenme ve açılım oranları kayıt altına alınmıģtır. Her gruptan kontrol harici üç kez yumurta alınıp veriler üç tekerrür Ģeklinde elde edilmiģtir. Bu Ģekilde verilen yemin zamana göre yumurtalar üzerindeki etkisi de belirlenmiģtir. Larvalar için 5. yumurtalar 9

20 ebeveynlerin yanında bırakılarak yumurtalara ebeveynlerinin bakımı sağlanmıģ ve yumurtlamayı takiben 37. gün larvaların total boy ve canlı ağırlık ölçümleri yapılarak gruplara göre kayıtları yapılmıģtır. Larvalar için tek örnekleme yapılmıģtır Fotoğraflamada kullanılan cihazlar ve fotoğrafların iģlenmesi Fotoğraflama için Nikon d 5000 modeli DSLR fotoğraf makinesi ve Nikon AF-S VR Micro-Nikkor 105mm f/2.8g IF-ED model objektif kullanılmıģtır. Fotoğraflar üzerinden çap ölçümü Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsünün (NIH) yayınlamıģ olduğu JAVA temelli Image J programı ile renk ölçümü ise Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsünün GeliĢtiricilerinden Dr. Wayne Rasband ın yayınlamıģ olduğu RGB Measure eklentisi ile yapılmıģtır. Renk ölçümünde RGB (Red Green Blue) değerlerinden Red (Kırmızı) değeri temel alınmıģtır. Kırmızılık derecesi program tarafından aralığında ölçülmektedir, 0 kırmızı rengin yokluğunu 255 tam kırmızılığı ifade etmektedir. Ġmage J programı, Ganzer et al. (2008), Rusnák et al. (2001), Hill et al. (1999), Cursiefen et al. (2004), Giedd et al., (1996) gibi birçok araģtırıcı tarafından kullanılmıģtır Ġstatistiki analizler ve hesaplamalar Verilerin analizlerinde SPSS 16.0 ve MS Office Excel 2007 programı kullanılmıģtır. Yumurta çapları ve renklerinin gruplar arasındaki ve her grubun kendi kontrol grubu ile karģılaģtırılması tek yönlü varyans analizi yöntemi ile yapılmıģtır. Yumurtlama zamanı ile yumurtalar arasındaki iliģki ve iliģkinin yönü MS Excel 2007 programında korelasyon ve regresyon analizleri ile hesaplanmıģtır. %Yumurta ArtıĢı= (((1. Yumurtlama+2. Yumurtlama+3. Yumurtlama)/3)/Kontrol Yumurtlaması) x100 formülü ile hesaplanmıģtır. (2.1) Döllenme oranı= (DöllenmiĢ Yumurta Sayısı/Yumurta Sayısı) x 100 (2.2) Açılım Oranı= (Çıkan Larva Sayısı/Yumurta Sayısı) x 100 (2.3) formülleriyle hesaplanmıģtır. 10

21 3. ARAġTIRMA BULGULARI 3.1. Grupların Yumurtlama Periyotları 15 günlük düģük sıcaklık uygulamasının ardından sıcaklığın artırılmasını takiben yumurtlama sıklıkları Çizelge3.1 de gösterilmiģtir. En düģük yumurtlama aralığı 3,5 gün ile B 100 grubunda gözlemlenmiģtir. B 100 grubunun ardından en düģük yumurtlama aralığı 6 gün ile A 50 grubunda daha sonra ortalama 9,5 gün ile K0 grubunda en son olarak ta ortalama 17,25 gün ile C 150 grubunda gözlenmiģtir. C 150 grubundaki yumurtlama sıklığı ortalamasındaki düģüģün nedeni, olarak 2. yumurtlamayı takiben yumurtaların anaçların yanından alındıktan sonra çift arasında çıkan uyumsuzluktan kaynaklandığı düģünülmektedir. Son yumurtlama zamanı değerlendirilmediğinde C 150 grubunda ortalama yumurtlama aralığı 6,66 gün olarak çıkmaktadır. Çizelge 3.1. Gruplara göre yumurtlama sıklıkları (Gün). Deneme Grubu Kontrol Yumurtlaması * Yumurtlama Yumurtlama yumurtlama Ortalama K ,5 A B ,5 C ** 17,25 *15 günlük düģük sıcaklık uygulamasının bittiği günden sonra ilk yumurtlamaya kadarki geçen zaman **Ġkinci yumurtlamadan sonra çiftler arasında yumurtaların sürekli ortamdan alınmasından kaynaklandığı düģünülen bir uyumsuzluk baģ göstermiģtir. Bu nedenle yumurtlamanın geciktiği tahmin edilmektedir Gruplara Göre Yumurta Sayıları Gruplara göre yumurta sayıları Çizelge 3.2. de gösterilmiģtir. ġekil ,2., 3.3. ve 3.4. te sırasıyla K 0, A 50 grubu, B 100 grubu ve C 150 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayıları grafik üzerinde gösterilmiģtir. Yumurtlama dönemleri ile yumurta sayıları arasında yapılan korelasyon analizine göre kontrol grubunda yumurtlama dönemine göre yumurta sayılarında 0,61 lik pozitif bir iliģki vardır. A 50 grubunda yumurtlama dönemine göre yumurta sayıları arasında 0,91 lik negatif bir 11

22 iliģki söz konusudur. B 100 grubunda da sonuçlar A 50 grubu ile aynı çıkmıģ olmasına karģın C 150 grubunda 0,53 lük pozitif bir iliģki görülmüģtür. Çizelge 3.2. Gruplara göre yumurta sayıları Deneme Kontrol Grubu Yumurtlaması * Yumurtlama Yumurtlama yumurtlama Ortalama K ,5 A B C *15 günlük kontrol yemiyle besleme döneminden sonra alınan ilk yumurtaları temsil etmektedir. Deneme baģlangıcından deneme sonuna kadarki dönemde K 0 grubunda kontrol yumurtlamasına göre %17 lik bir ortalama yumurta sayısı artıģı gözlenmiģtir. Bu oran A 50 grubu için %36 azalma B 100 grubu için %7 lik azalma C 150 grubu için %61 lik bir artma Ģeklinde hesaplanmıģtır. %Yumurta ArtıĢı= (((1. Yumurtlama+2. Yumurtlama+3. Yumurtlama)/3)/Kontrol Yumurtlaması) x100 formülü ile hesaplanmıģtır. ġekil 3.1. K 0 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayılarının değiģimi. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) 12

23 ġekil 3.2. A 50 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayılarının değiģimi. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) ġekil 3.3. B 50 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayılarının değiģimi. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) 13

24 ġekil 3.4. C 150 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayılarının değiģimi. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) 3.3. Guruplara Göre Yumurta Çapları Deneme gruplarında yumurta çapları incelendiğinde her grubun kontrol yumurtalarının istatistiksel analizinde gruplar arasında önemli farklılıklar bulunmuģtur (p<0,05). Bu nedenle yumurta çaplarının istatistiksel ve oransal karģılaģtırmalarının her grubun kendi kontrolü ile yapılmasına gruplar arası değiģimin regresyon analizi ile kontrol edilmesine karar verilmiģtir Tüm grupların kontrol yumurtlamalarındaki yumurta çapı değerleri Tüm grupların, 15 günlük düģük sıcaklık altındaki kontrol yemiyle beslenmesini takiben kayda alınan kontrol yumurtlamasındaki, yumurta çapları Çizelge 3.4. de gösterilmiģtir. Çizelge 3.3. de görüldüğü üzere kontrol yumurtlamasında yumurta çapları ortalamalarında ve standart sapmalarında farklılıklar gözlenmiģtir. En büyük yumurta çapı A 50 grubunda 1,281 mm olarak bulunmuģtur, sırasıyla A 50 grubunu, 1,269mm ile K 0 grubu, 1,152 mm ile B 100 grubu ve son olarak ta 1,133mm ile C 150 grubu izlemiģtir. 14

25 Kontrol yumurtlamalarının gruplar arası istatistiki analizinde K 0 grubu ile A 50 grubu arasındaki fark ile B 100 grubu ile C 100 grubu arasındaki fark önemsiz (p>0,05) bulunmuģ olup gruplar arasındaki diğer farklar önemli bulunmuģtur (p<0,05). Bu nedenle yumurta çaplarının deneme yemleri ile beslenmeye baģlandıktan sonraki istatistiki analizlerinin her grubun kendi kontrol grubu ile yapılmasına karar verilmiģtir. Çizelge 7. de grupların istatistiksel farkları ortaya koyulmuģtur. Çizelge 3.3. Kontrol yumurtalarının gruplar arasındaki istatistiksel değerlendirmeleri ( x±sd) Tüm Grupların Kontrol Yumurtlamasındaki Yumurta Çapı Ortalamaları Yumurtlama Dönemi K 0 A 50 B 100 C 150 Kontrol (1. Yumurtlama) 1,269± 0,1 a 1,281±0,11 a 1,152± 0,05 b 1,133± 0,06 bc Farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar birbirlerine göre önemlidir (p<0,05). 15

26 Çizelge 3.4. Tüm grupların kontrol yumurtlamasındaki yumurta çapları (mm)( x±sd) Sıra K 0 A 50 B 100 C ,494 1,367 1,196 1, ,331 1,288 1,196 1, ,214 1,369 1,156 1, ,187 1,430 1,095 1, ,339 1,568 1,198 1, ,297 1,295 1,148 1, ,247 1,194 1,048 1, ,138 1,349 1,217 1, ,429 1,232 1,236 1, ,198 1,440 1,125 1, ,385 1,346 1,078 1, ,324 1,354 1,156 1, ,363 1,351 1,109 1, ,271 1,461 1,166 1, ,251 1,416 1,113 1, ,282 1,130 1,065 1, ,319 1,220 1,208 1, ,096 1,306 1,148 1, ,282 1,196 1,106 1, ,306 1,157 1,142 1, ,162 1,085 1,181 1, ,418 1,372 1,149 1, ,255 1,428 1,111 1, ,235 1,345 1,147 1, ,289 1,330 1,157 1, ,198 1,310 1,344 1, ,277 1,479 1,151 1, ,078 1,227 1,205 1, ,239 1,424 1,132 1, ,151 1,334 1,203 1, ,277 1,250 1,094 1, ,349 1,100 1,100 1, ,336 1,444 1,098 1, ,134 1,238 1,064 1, ,230 1,113 1,258 1, ,168 1,109 1,111 1, ,260 1,256 1,205 1, ,120 0,950 1,193 1, ,131 1,242 1,234 1, ,409 1,149 1,130 1, ,419 1,281 1,104 1, ,406 1,204 1,186 1, ,343 1,262 1,135 1, ,156 1,215 1,122 1, ,411 1,218 1,171 1, ,231 1,196 1,128 1, ,333 1,155 1,074 1, ,102 1,256 1,179 1, ,351 1,301 1,140 1, ,212 1,317 1,178 1,170 Ortalama 1,269± 0,1 a 1,281±0,11 a 1,152± 0,05 b 1,133± 0,06 bc Farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar birbirlerine göre önemlidir (p<0,05). 16

27 K 0 grubuna ait yumurta çapı değerleri K 0 grubunun, 4 yumurtlama periyodunda elde edilen yumurta çapı verileri Çizelge 3.5. de gösterilmiģtir. Elde edilen veriler doğrultusunda K 0 grubunda, yumurtlama periyoduna göre, yumurta çapı ortalamalarında bir düģüģ gözlenmiģtir. Ancak kontrol yumurtlaması ile 2. ve 3. yumurtlamalar arasındaki farklılık önemsizdir (p>0,05). 1. yumurtlama ile diğer yumurtlama dönemleri arasında yumurta çapı bakımından istatistiksel olarak önemli derecede fark olduğu gözlenmiģtir (p<0,05). Yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapı ortalamaları ve değiģim eğrisi ġekil 3.5. de gösterilmiģtir. Yapılan korelasyon analizine göre yumurtlama dönemleri ile yumurta çapı ortalamaları arasında 0,13 lük zayıf bir iliģkinin olduğu tespit edilmiģtir. K 0 grubunun kontrol yumurtlaması yumurta çapı ortalaması ile ve 3. yumurtlamalarının yumurta çapı ortalaması arasında %2,98 lik bir azalma görülmüģtür. ġekil 3.5. K 0 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapı ortalamalarının değiģimleri (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama dönemi kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) 17

28 Çizelge 3.5. K 0 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri (mm) ( x±sd) Sıra Kontrol 1.Yumurtlama 2.Yumurtlama 3.Yumurtlama 1 1,494 1,237 1,243 1, ,331 1,230 1,256 1, ,214 1,116 1,330 1, ,187 1,112 1,170 1, ,339 1,119 1,115 1, ,297 1,296 1,262 1, ,247 1,191 1,246 1, ,138 1,264 1,183 1, ,429 1,177 1,184 1, ,198 1,209 1,278 1, ,385 1,155 1,156 1, ,324 1,118 1,243 1, ,363 1,204 1,213 1, ,271 1,052 1,192 1, ,251 1,137 1,202 1, ,282 1,267 1,136 1, ,319 1,289 1,311 1, ,096 1,207 1,184 1, ,282 1,208 1,358 1, ,306 1,316 1,268 1, ,162 1,137 1,435 1, ,418 1,184 1,290 1, ,255 1,150 1,367 1, ,235 1,181 1,164 1, ,289 1,058 1,381 1, ,198 1,216 1,244 1, ,277 1,217 1,231 1, ,078 1,202 1,274 1, ,239 1,141 1,348 1, ,151 1,075 1,227 1, ,277 1,102 1,270 1, ,349 1,064 1,287 1, ,336 1,009 1,339 1, ,134 1,182 1,212 1, ,230 1,276 1,130 1, ,168 1,081 1,257 1, ,260 1,127 1,431 1, ,120 1,123 1,329 1, ,131 1,043 1,113 1, ,409 1,160 1,141 1, ,419 1,312 1,270 1, ,406 1,182 1,285 1, ,343 1,283 1,173 1, ,156 1,202 1,279 1, ,411 1,239 1,262 1, ,231 1,188 1,293 1, ,333 1,241 1,188 1, ,102 1,261 1,168 1, ,351 1,229 1,308 1, ,212 1,278 1,331 1,351 Ortalama 1,269± 0,10 a 1,181± 0,07 b 1,251± 0,07 a 1,260± 0,09 a Farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar birbirlerine göre önemlidir (p<0,05). 18

29 A 50 grubuna ait yumurta çapı değerleri Çizelge 3.6. A 50 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri (mm) ( x±sd) Sıra Kontrol 1.Yumurtlama 2.Yumurtlama 3.Yumurtlama 1 1,367 1,156-1, ,288 1,174-1, ,369 1,164-1, ,430 1,255-1, ,568 1,229-1, ,295 1,229-1, ,194 1,154-1, ,349 1,169-1, ,232 1,227-1, ,440 1,245-1, ,346 1,262-1, ,354 1,243-1, ,351 1,114-1, ,461 1,164-1, ,416 1,139-1, ,130 1,199-1, ,220 1,267-1, ,306 1,077-1, ,196 1,177-1, ,157 1,300-1, ,085 1,188-1, ,372 1,398-1, ,428 1,234-1, ,345 1,244-1, ,330 1,272-1, ,310 1,275-1, ,479 1,327-1, ,227 1,216-1, ,424 1,272-1, ,334 1,158-1, ,250 1,243-1, ,100 1,222-1, ,444 1,263-1, ,238 1,172-1, ,113 1,154-1, ,109 1,214-1, ,256 1,178-1, ,950 1,201-1, ,242 1,257-1, ,149 1,232-1, ,281 1,202-1, ,204 1,192-1, ,262 1,112-1, ,215 1,310-1, ,218 1,134-1, ,196 1,189-1, ,155 1,331-1, ,256 1,288-1, ,301 1,285-1, ,317 1,320-1,022 Ortalama 1,281± 0,11 a 1,221± 0,06 b - 1,166± 0,06 c Farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar birbirlerine göre önemlidir (p<0,05). 19

30 Çizelge 3.6. a göre yumurta çapı ortalamaları kontrol yumurtlamasına göre düģüģ göstermiģtir. Verilerin istatistiksel analizinde tüm dönemler arasındaki yumurta çapı değiģimlerinde önemli farklar olduğu tespit edilmiģtir (p<0,05). ġekil 3.6. da dönemlere göre yumurta çapı ortalamaları ve değiģim eğrisi gösterilmiģtir. Yapılan korelasyon analizine göre A 50 grubunda yumurtlama dönemleri ile yumurta çapı ortalaması arasında -0,97 lik güçlü bir negatif iliģki olduğu tespit edilmiģtir. A 50 grubunda 2. yumurtlama pipo filtrenin süngerine yapıldığı için veri elde edilememiģtir. A 50 grubunun kontrol yumurtlaması yumurta çapı ortalaması ile 1. ve 3. Yumurtlamalarının yumurta çapı ortalamaları arasında %6,87 lik bir azalma görülmüģtür. ġekil 3.6. A 50 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapı ortalamalarının değiģimleri. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama dönemi kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) B 100 grubuna ait yumurta çapı değerleri Çizelge 3.7. de B 100 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri gösterilmiģtir. Çizelge 3.7. de görüldüğü gibi yumurta çapı ortalamaları kontrol yumurtlamasına göre artıģ göstermiģtir. Yapılan istatistiksel analizde kontrol yumurtlaması ile 1. ve 3. 20

31 yumurtlama arasındaki yumurta çapı farklılıkları önemli bulunmuģ (p<0,05), kontrol yumurtlaması ile 2. yumurtlama arasındaki farklılık önemsiz olarak tespit edilmiģtir (p>0,05). ġekil 3.7. de B 100 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapları ortalamasının değiģimi gösterilmiģtir. Yapılan korelasyon analizinde yumurtlama dönemleri ile yumurta çapı ortalamaları arasında 0,01 lik zayıf pozitif bir iliģki olduğu tespit edilmiģtir. B 100 grubunun kontrol yumurtlaması yumurta çapı ortalaması ile ve 3. yumurtlamalarının yumurta çapı ortalamaları arasında %4,30 luk bir artıģ görülmüģtür. 21

32 Çizelge 3.7. B 100 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri. (mm) ( x±sd) Sıra Kontrol 1.Yumurtlama 2.Yumurtlama 3.Yumurtlama 1 1,196 1,278 1,237 1, ,196 1,225 1,284 1, ,156 1,234 1,251 1, ,095 1,249 1,174 1, ,198 1,193 1,194 1, ,148 1,222 1,306 1, ,048 1,318 1,244 1, ,217 1,266 1,243 1, ,236 1,221 1,219 1, ,125 1,259 1,200 1, ,078 1,252 1,254 1, ,156 1,223 1,134 1, ,109 1,285 1,230 1, ,166 1,215 1,201 1, ,113 1,232 1,270 1, ,065 1,193 1,219 1, ,208 1,272 1,185 1, ,148 1,261 1,227 1, ,106 1,240 1,250 1, ,142 1,204 1,226 1, ,181 1,198 1,211 1, ,149 1,339 1,113 1, ,111 1,229 1,097 1, ,147 1,332 1,137 1, ,157 1,204 1,153 1, ,344 1,262 1,230 1, ,151 1,251 1,126 1, ,205 1,323 1,094 1, ,132 1,226 1,172 1, ,203 1,216 1,102 1, ,094 1,186 1,042 1, ,100 1,307 1,094 1, ,098 1,275 1,201 1, ,064 1,388 1,232 1, ,258 1,359 1,211 1, ,111 1,244 1,125 1, ,205 1,142 1,184 1, ,193 1,152 1,266 1, ,234 1,138 1,061 1, ,130 1,240 0,937 1, ,104 1,173 1,035 1, ,186 1,227 1,194 1, ,135 1,160 1,095 1, ,122 1,259 1,049 1, ,171 1,189 1,122 1, ,128 1,287 1,149 1, ,074 1,232 1,044 1, ,179 1,282 1,146 1, ,140 1,256 1,164 1, ,178 1,200 1,104 1,181 Ortalama 1,152±0,05 a 1,242±0,05 b 1,169±0,07 ac 1,193±0,06 c Farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar birbirlerine göre önemlidir (p<0,05). 22

33 ġekil 3.7. B 100 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapı ortalamalarının değiģimleri. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama dönemi kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) C 150 grubuna ait yumurta çapı değerleri Çizelge 3.8. de C 150 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri gösterilmiģtir. Çizelge 3.8. de görüldüğü gibi yumurta çapı ortalamaları kontrol yumurtlamasına göre artıģ göstermiģtir. Yapılan istatistiksel analizde kontrol yumurtlaması ile ve 3. yumurtlamalar arasındaki yumurta çapı farklılıkları önemli bulunmuģtur (p<0,05). 1. yumurtlama ile 3. yumurtlama arasındaki yumurta çapı değiģimleri önemli bulunmuģtur (p<0,05). ġekil 3.8. de C 150 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapları ortalamasının değiģimi gösterilmiģtir. Yapılan korelasyon analizinde yumurtlama dönemleri ile yumurta çapı ortalamaları arasında 0,49 luk pozitif bir iliģki olduğu tespit edilmiģtir. C 150 grubunun kontrol yumurtlaması yumurta çapı ortalaması ile ve 3. yumurtlamalarının yumurta çapı ortalamaları arasında %11,9 luk bir artıģ görülmüģtür. 23

34 Çizelge 3.8. C 150 grubunun tüm dönemlerdeki yumurta çapı verileri (mm) ( x±sd) Sıra Kontrol 1.Yumurtlama 2.Yumurtlama 3.Yumurtlama 1 1,225 1,441 1,166 1, ,151 1,469 1,352 1, ,088 1,305 1,091 1, ,141 1,576 1,167 1, ,056 1,371 1,209 1, ,017 1,334 1,269 1, ,080 1,257 1,190 1, ,162 1,362 1,141 1, ,145 1,498 1,325 1, ,153 1,459 1,113 1, ,112 1,481 1,113 1, ,229 1,508 1,289 1, ,042 1,523 1,094 1, ,044 1,211 1,208 1, ,103 1,438 1,299 1, ,158 1,410 1,166 1, ,096 1,445 1,074 1, ,110 1,366 1,176 1, ,335 1,557 1,299 1, ,054 1,388 1,311 1, ,189 1,481 1,138 1, ,196 1,277 1,141 1, ,170 1,593 1,015 1, ,160 1,498 1,193 1, ,027 1,284 1,245 1, ,236 1,336 1,168 1, ,144 1,348 1,167 1, ,126 1,253 1,301 1, ,137 1,378 1,266 1, ,171 1,284 1,331 1, ,127 1,231 1,140 1, ,111 1,372 1,089 1, ,024 1,223 1,193 1, ,180 1,149 1,221 1, ,069 1,378 1,117 1, ,100 1,163 1,102 1, ,121 1,334 1,142 1, ,150 1,117 1,219 1, ,170 1,068 1,272 1, ,132 1,171 1,173 1, ,168 1,227 1,185 1, ,215 1,126 1,166 1, ,101 1,279 1,162 1, ,194 1,149 1,166 1, ,085 1,186 1,253 1, ,117 1,163 1,142 1, ,176 1,338 1,272 1, ,078 1,024 1,221 1, ,123 1,111 1,219 1, ,170 1,277 1,177 1,429 Ortalama 1,133±0,06 a 1,324±0,14 b 1,193±0,07 c 1,287±0,10 bd Farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar birbirlerine göre önemlidir (p<0,05). 24

35 ġekil 3.8. C 150 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta çapı ortalamalarının değiģimleri. (Grafikteki 1 numaralı yumurtlama dönemi kontrol yumurtlamasını temsil etmektedir.) 3.4. Guruplara Göre Yumurta Renkleri Tüm grupların kontrol yumurtlamalarına ait yumurta rengi değerleri Tüm grupların, 15 günlük düģük sıcaklık altındaki kontrol yemiyle beslenmesini takiben kayda alınan kontrol yumurtlamasındaki, yumurta renklerindeki kırmızılık dereceleri Çizelge 3.9. da, grupların değiģimi ġekil 3.9 da gösterilmiģtir. Çizelge 3.9. da görüldüğü üzere kontrol yumurtlamasında yumurta renkleri kırmızılık dereceleri ortalamalarında ve standart sapmalarında farklılıklar gözlenmiģtir. En büyük değer A 50 grubunda 152,127 olarak bulunmuģtur, sırasıyla A 50 grubunu, 123,214 ile K 0 grubu, 120,577 ile C 150 grubu ve son olarak ta 94,612 ile B 100 grubu izlemiģtir. Kontrol yumurtlamalarının gruplar arası istatistiki analizinde tüm gruplar arasındaki fark önemli bulunmuģtur (p<0,05). Bu nedenle yumurtaların kırmızılık derecelerinin deneme yemleri ile beslenmeye baģlandıktan sonraki istatistiki analizlerinin her grubun kendi kontrol grubu ile yapılmasına karar verilmiģtir. 25

36 Çizelge 3.9. Tüm grupların kontrol yumurtlamasındaki yumurta renklerinin kırmızılık derecesi ( x±sd) Sıra K 0 A 50 B 100 C , ,953 93, , , , , , , ,137 99, , , , , , , , , , , , , , , ,237 95, , , ,185 98, , , ,597 91, , , ,728 93, , , ,192 87, , , ,750 93, , , ,452 89, , , , , , , , , , , ,938 84, , , ,837 84, , , ,974 88, , , ,347 82, , , , , , , ,974 98, , , , , , , ,257 97, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,212 98, , , , , , , , , , , ,232 93, , , ,184 96, , , , , , , ,917 95, , , , , , , ,878 96, , , ,000 66, , , ,820 81, , , ,500 78, , , ,361 72, , , ,542 72, , , ,029 80, , , ,863 70, , , ,435 79, , , ,767 89, ,681 Ortalama 123,214±5,57 a 152,127±11,31 b 94,612±10,87 c 120,577±2,10 d Farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar birbirlerine göre önemlidir (p<0,05). 26

37 ġekil 3.9. Tüm grupların kontrol yumurtlamalarındaki kırmızılık dereceleri ortalamaları. (ġekilde ve 4, sırasıyla Kontrol A 50 B1 00 C 150 gruplarını göstermektedir) Tüm grupların yumurtlama dönemine göre yumurta renk değerleri K 0 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri Çizelge 3.10 da gösterilmiģtir. Grupların dönemlere ait resim örnekleri Ģekil 3.10 da gösterilmiģtir. Çizelge Tüm grupların yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri ortalamaları ( x±sd) Yumurtlama Dönemleri Grup Kontrol 1.Yumurtlama 2.Yumurtlama 3.Yumurtlama Yumurtlaması K 0 123,214±5,57 a 120,432±12,80 ab 126,866±5,01 ac 123,046±7,54 a A ,127±11,31 a 173,717±4,55 b - 178,862±6,64 c B ,612±10,87 a 148,695±4,26 b 174,089±3,94 c 181,179 ±6,12 d C ,577±2,1 a 123,694±7,40 be 135,643±5,48 c 125,577 ±6,61 de Farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar birbirlerine göre önemlidir (p<0,05). K 0 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri ortalamalarında farklılıklar görülmüģtür. Verilerin istatistiki analizinde kontrol yumurtlaması ile diğer dönemler arasındaki değiģim istatistiksel olarak önemsiz 27

38 bulunurken (p>0,05), 1. ve 2. yumurtlama dönemleri farklılıklar önemli bulunmuģtur (p<0,05). A 50 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri Çizelge 3.10 da gösterilmiģtir. A 50 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri ortalamalarında farklılıklar görülmüģtür. Verilerin istatistiki analizinde dönemler arasında önemli farklılıklar bulunmuģtur. Hem 1. yumurtlamada hem de 3. yumurtlamadaki kırmızılık derecesi artıģı kontrol yumurtlamasına göre önemli bulunmuģtur (p<0,05). B 100 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri ortalamalarında farklılıklar görülmüģtür. Verilerin istatistiki analizinde dönemler arasındaki farklılıklar önemli bulunmuģtur. Kontrol yumurtlamasına göre diğer gruplarda kırmızılık dereceleri ortalamaları artıģ göstermiģtir. Bu farklar istatistiksel olarak, tüm gruplar arasında önemli bulunmuģtur (p<0,05) B 100 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri Çizelge 3.10 da gösterilmiģtir. C 150 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri Çizelge 3.10 da gösterilmiģtir. C 150 grubunun yumurtlama dönemlerine göre yumurtalardaki kırmızılık dereceleri ortalamalarında 1. ve 3. yumurtlamalar arasındaki fark önemsiz (p>0,05) diğer gruplar arasındaki fark önemli bulunmuģtur (p<0,05). 28

39 Kontrol Grubu 1,2,3 ve 4. yumurtlama ġekil Deneme süresince elde edilen yumurta resimleri 29

40 A 50 Grubu 1,2 ve 4. yumurtlama ġekil Deneme süresince elde edilen yumurta resimleri (devamı) 30

41 B 100 Grubu 1,2,3 ve 4. yumurtlama ġekil Deneme süresince elde edilen yumurta resimleri (devamı) 31

42 C 150 Grubu 1,2,3 ve 4. yumurtlama ġekil Deneme süresince elde edilen yumurta resimleri (devamı) 3.5. Grupların yumurta döllenme oranları Grupların yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayıları, döllenen yumurta sayıları ve döllenme oranları Çizelge de verilmiģtir. Yumurtaların döllenip döllenmediği 48. Saat yapılan görsel sayım ile tespit edilmiģtir. Döllenme belirteci olarak yumurtaların gözlenmesi temel alınmıģtır. Diskus balıklarının yumurtalarında döllenmiģ yumurtalar 48. saatte net olarak siyah renk almaktadırlar. Bunun yumurta içindeki embriyo geliģiminden kaynaklandığı bilinmektedir. ġekil da gruplara göre döllenme oranları ortalamalarının değiģim grafiği verilmektedir. Yapılan regresyon analizine göre yeme ilave edilen astaksantin miktarı artıģı ile yumurta döllenme oranları arasında %91 lik pozitif bir iliģki bulunmuģtur. 32

43 Çizelge Gruplara göre yumurta miktarları, döllenen yumurta miktarları ve döllenme oranları ( x±sd) Gruplar K 0 A 50 B 100 C 150 Yumurtlama Periyodu Yumurta Miktarı Döllenen Yumurta Miktarı Döllenme Oranı(%) , , , , , ,75 2 yok , , , , , , , , ,98 Ortalama Döllenme Oranı (%) 47,27±6,55 67,68±21,22 82,38±19,42 78,85±20,87 ġekil gruplara göre döllenme oranları ortalamalarının değiģim grafiği (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla K 0, A 50, B 100 ve C 150 gruplarını temsil etmektedir.) 33

44 K 0 grubununa ait yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları K 0 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemine göre değiģimi ġekil de gösterilmiģtir. Yapılan regresyon analizine göre K 0 grubunda yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları arasında %6 lık düģük bir iliģki tespit edilmiģtir. ġekil K 0 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) A 50 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları A 50 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemine göre değiģimi ġekil de gösterilmiģtir. Yapılan regresyon analizine göre A 50 grubunda yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları arasında %91 lik güçlü bir iliģki tespit edilmiģtir. 34

45 ġekil A 50 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) B 100 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları B 100 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemine göre değiģimi ġekil de gösterilmiģtir. Yapılan regresyon analizine göre B 100 grubunda yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları arasında %87 lik güçlü bir iliģki tespit edilmiģtir. ġekil B 100 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) C 150 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları C 150 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemine göre değiģimi ġekil de gösterilmiģtir. Yapılan regresyon analizine göre C 150 grubunda yumurtlama dönemlerine göre döllenme oranları arasında %93 lük güçlü bir iliģki tespit edilmiģtir. 35

46 ġekil C 150 grubunun döllenme oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) 3.6. Grupların Yumurta AçılıĢ Oranları Grupların yumurtlama dönemlerine göre yumurta sayıları, çıkan larva sayıları ve larval çıkıģ oranları Çizelge de verilmiģtir. Çıkan larvaların sayısı inkübasyon akvaryumlarından yumurtalardan çıkan larvaların tek tek toplanıp sayılması ile tespit edilmiģtir. ÇalıĢma süresince çıkıģ süreleri saat aralığında değiģmiģtir. ġekil de gruplara göre yumurta açılma oranları ortalamalarının değiģim grafiği verilmektedir. Yapılan regresyon analizine göre yeme ilave edilen astaksantin miktarı artıģı ile yumurta açılma oranları arasında %93 lük pozitif bir iliģki bulunmuģtur. ġekil gruplara göre yumurta açılım oranları ortalamalarının değiģim grafiği (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla K 0, A 50, B 100 ve C 150 gruplarını temsil etmektedir.) 36

47 Çizelge Gruplara göre yumurta miktarları, açılan yumurta miktarları ve açılma oranları ( x±sd) Grup K 0 A 50 B 100 C 150 Yumurtlama Periyodu Yumurta Miktarı Çıkan Larva Miktarı Açılma Oranı (%) , , , , , , , , , , , , , , ,41 Ortalama Açılma Oranı (%) 18,85±1,5 43,52±18,9 62,61±24,2 59,76±22, K 0 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları K 0 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemine göre değiģimi ġekil de gösterilmiģtir. Yapılan regresyon analizine göre K 0 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları arasında %3 lük düģük bir iliģki tespit edilmiģtir. 37

48 ġekil Kontrol grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) A 50 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları A 50 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemine göre değiģimi ġekil de gösterilmiģtir. Yapılan regresyon analizine göre A 50 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları arasında %86 lık güçlü bir iliģki tespit edilmiģtir. ġekil A 50 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) B 100 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları B 100 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemine göre değiģimi ġekil de gösterilmiģtir. Yapılan regresyon analizine göre B 100 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları arasında %97 lik güçlü bir iliģki tespit edilmiģtir. 38

49 ġekil B 100 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) C 150 grubuna ait yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları C 150 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemine göre değiģimi ġekil de gösterilmiģtir. Yapılan regresyon analizine göre C 150 grubunda yumurtlama dönemlerine göre yumurta açılım oranları arasında %97 lik güçlü bir iliģki tespit edilmiģtir. ġekil C150 grubunun yumurta açılım oranlarının yumurtlama dönemlerine göre değiģimi (Grafikteki 1, 2, 3 ve 4 sırasıyla Kontrol ve 3. yumurtlamayı temsil etmektedir.) 3.7. Gruplara Göre Larval GeliĢim Larval geliģimin gruplar arasındaki farklılıklarını ortaya koyabilmek için her grubun deneme baģlangıcından sonraki 5. yumurtaları ebeveynlerinin yanında bırakılarak 37 gün süreyle geliģmeleri beklenmiģtir. Bu süreçte her grubun larvaları ilk 7 gün anne babalarının mukozasından daha sonra Artemia salina nauplileri ile beslenmiģlerdir. 39

50 Gruplara göre larva ağırlıkları ve boyları Tüm grupların 37 günlük larva ağırlık ortalamaları Çizelge de gösterilmiģtir. Gruplar arasında ortalama ağırlıklarda farklılıklar görülmektedir. Çizelge de da görüldüğü gibi ortalama larva ağırlığı en fazla olan grup 0,267 g ile C 150 grubu çıkmıģtır. A 50 ve B 100 grubunun da larva ağırlık ortalamaları K 0 grubununkinden fazla çıkmasına rağmen bu farklar istatistiksel olarak önemsiz bulunmuģtur (p>0,05). Larvalar 37 günlük geliģim süresince sabit su Ģartlarına maruz bırakılmıģ olup günlük %10 su değiģimi uygulamasına larval geliģim süresince devam edilmiģtir. Çizelge Gruplara göre 37 günlük larvaların canlı ağırlık ve total boy ortalamaları ( x±sd) Gruplara Göre Larva Canlı Ağırlık(g) ve Total Boy(mm) Ortalamaları Kontrol A B C CanlıAğırlık 0,242±0,07 a 0,0247±0,07 a 0,238±0,08 a 0,267±0,07 a Total Boy 22,06 ±3,17 a 23,28±2,08 a 23,00±2,54 a 23,86±1,97 a Farklı harflerle gösterilen ortalamalar arasındaki farklılıklar birbirlerine göre önemlidir (p<0,05). Tüm grupların 37 günlük larva boyu ortalamaları Çizelge.16 da gösterilmiģtir. Gruplar arasında ortalama boylarda farklılıklar görülmüģtür. En büyük boy ortalamasına sahip olan grup C 150 grubudur. A 50 ve B 100 gruplarının boy ortalamaları K 0 grubundan büyük çıkmıģtır ancak gruplar arası boy farkları istatistiksel olarak önemsiz bulunmuģtur (p>0,05). 40

51 4. TARTIġMA ve SONUÇ Yapılan bu çalıģmada, bir çeģit karotenoid olan astaksantinin dünya akvaryum endüstrisinde çok önemli bir akvaryum balığı türü olan, diskus anaç yemlerine farklı oranlarda eklenmesinin yumurta verimi, kalitesi, açılım oranı ve larvalar üzerindeki etkisi belirlenmeye çalıģılmıģtır. Diskus balığının ticari üretiminde dünyada hali hazırda canlı yemler (kan kurtları, tubifex, un kurdu, sinek larvaları) yoğun olarak kullanılmaktadır. Bunun en önemli sebebi anaçların üretim kapasitelerini artırmaya çalıģmaktır. Hem maliyetli hem de yoğun üretimler için temin edilebilirliği zor olan bu canlı yemlere alternatif yem katkı maddeleri ve yem rasyonları hazırlanması gerekmektedir. Chong et al. (2000) diskus beslenmesi ile ilgili yeterli araģtırmanın yapılmadığını bildirmiģlerdir. Bu araģtırmada yeme ilave edilen astaksantinin tüm oranlarda (50, mgkg -1 ) diskusların yumurtlama sürelerini kısalttığı tespit edilmiģtir ancak yapılan denemede alınan verilerin azlığı nedeniyle kesin olarak astaksantinin yumurtlama süresini kısalttığını söylemek zordur. Anaç yemlerine ilave edilen 50 ve 100 mg.kg -1 astaksantinin yumurta sayılarında sırasıyla sırasıyla %36 ve %7 azalmaya sebep olurken 150 mg.kg -1 astaksantinin % 61 oranında artıģa neden olduğu görülmüģtür. Yeme ilave edilen 50 mg.kg -1 astaksantin deneme baģlangıcından sonra ani bir yumurta sayısı azalmasına neden olurken 100 mg.kg -1 astaksantin daha az bir düģüģe neden olmuģtur 150 mg.kg -1 astaksantin ise deneme baģlangıcından sonra yumurta sayısında ani bir artıģa neden olmuģtur. Tüm grupların yumurta sayısındaki artıģ ve azalıģların, yumurtlama zamanlarına göre korelasyon analizi sonuçlarına baktığımızda, yeme eklenen 50 ve 100 mg.kg -1 astaksantinin deneme süresince gözlemlenen yumurta sayıları azalıģına %91oranında etki ettiği, 150 mg.kg -1 astaksantinin yumurta sayısı artıģına %53 oranında etki ettiği ve hiç astaksantin ilavesi yapılmayan kontrol grubunun %17 lik yumurta sayısı artıģına, beslemenin %61 oranında etki ettiği görülmektedir. Yeme ilave edilen astaksantinin yumurta sayıları üzerinde gösterdiği bu sonuçlar, Sawanboonchun (2008) nun Gadus morhua L. anaç yemlerine 73,7 mg.kg -1 sentetik 41

52 astaksantin ilavesinin her batında yumurtlanan yumurta sayısını %20 oranında artırdığına dair bulduğu sonuçlar ile Watanabe and Agius (2003) Seriola quinqueradiata nın yemlerine, yumurtlamadan 5 ay önce 30 mg.kg -1 astaksantin ilavesinin yumurta üretimini artırdığına dair buldukları sonuçla, ters düģmüģtür. Anaç yemlerine ilave edilen ve 150 mg.kg -1 astaksantin yumurta çapları üzerinde farklı etkilere sebep olmuģtur. Kontrol grubunda yumurta çapları ortalamaları her batın yumurtlamada düģüģ göstermiģtir ancak bu düģüģ sadece 1. yumurtlamada istatistiksel olarak önemli bulunmuģtur (p<0,05) diğer yumurtlama dönemleri arasında önemli bir fark görülmemiģtir (p>0,05). A grubunda yeme ilave edilen 50 mg.kg -1 astaksantin kontrol yumurtlamasına göre 1. ve 3. yumurtlamada istatistiksel olarak önemli düģüģlere neden olmuģtur (p<0,05). B grubunda yeme ilave edilen 100 mg.kg -1 astaksantin kontrol yumurtlaması ile 1. ve 3. yumurtlamalar arasında yumurta çaplarında istatistiksel olarak önemli artıģa neden olmuģtur (p<0,05). B grubunda 2. yumurtlamada yumurta çapları ortalaması kontrol yumurtlamasına göre artıģ gösterse de bu artıģ istatistiksel olarak önemsizdir (p>0,05). C grubunda yeme ilave edilen 150 mg.kg -1 astaksantin kontrol yumurtlamasıyla ve 3. yumurtlamalar arasında yumurta çaplarında istatistiksel olarak artıģa neden olmuģtur (p<0,05). Ancak zamanla artan bir etki göstermemiģtir. Agius-Vasallo et al. (2001) Pseudocaranx dentex üzerinde yaptıkları çalıģmada, anaç yemlerine 10 mg.kg -1 oranında eklenen astaksantinin yumurta çaplarında önemli değiģiklik yapmadığını bildirmiģlerdir. Bu çalıģmada kullanılan en düģük oran olan 50 mg.kg -1 astaksantin yumurtlama dönemlerine göre yumurta çaplarında önemli derecede düģüģe neden olmuģtur. K 0 grubunda yumurta renklerinin kırmızılık derecelerinde kontrol yumurtlaması ile ve 3. yumurtlamalar arasında istatistiksel açıdan fark bulunmamıģtır (p>0,05). K 0 grubunda ve 3.yumurtlamaların yumurta kırmızılık derecesi ortalamalarında kontrol yumurtlaması ortalamasına göre %0,19 luk bir artıģ olduğu görülmüģtür. A 50 grubunda kontrol yumurtlamasına göre 1. ve 3. yumurtlamalar arasında yumurta kırmızılık dereceleri ortalamalarında artıģ görülmüģtür. Kontrol yumurtlamasına göre 1. ve 3. yumurtlamalardaki artıģ istatistiksel olarak önemli bulunmuģtur (p<0,05). 3. yumurtlamadaki artıģta 2. yumurtlamaya göre önemli bulunmuģtur (p<0,05). A 50 42

53 grubunda 1. ve 3. yumurtlamaların yumurta kırmızılık dereceleri ortalamalarında kontrol yumurtlaması ortalamasına göre %13 lük bir artıģ görülmüģtür. 100 mg.kg -1 astaksantin içeren B 100 grubunda kontrol yumurtlaması kırmızılık derecesine göre ve 3. yumurtlamaların kırmızılık dereceleri artıģ göstermiģtir. Bu artıģ istatistiksel olarak ta önemli bulunmuģtur (p<0,05). B 100 grubunda yumurtlama dönemlerine göre artan bir etki görülmüģtür ve 3. yumurtlamaların kırmızılık dereceleri ortalamaları, kontrol yumurtlamasına göre %77 lik bir artıģ göstermiģtir. C 150 grubunda kontrol yumurtlamasına göre ve 3. yumurtlamaların kırmızılık derecelerinde istatistiksel olarak önemli derecede fark görülmüģtür (p<0,05). Bu grupta da kontrol yumurtlamasına göre diğer yumurtlamalarda artıģ söz konusudur. C 150 grubunda ve 3. yumurtlamaların yumurta kırmızılık dereceleri ortalamaları kontrol grubuna göre %6 lık bir artıģ göstermiģtir. Bunun nedeninin bu gruptaki yumurta sayısının deneme yemiyle beslenmeye baģlandıktan sonra ortalama %61 oranında artmasından olabileceği düģünülmektedir. Yapılan ölçümler ve hesaplamalar sonucunda astaksantinin, diskus anaç yemlerine 50, 100 ve 150 mg.kg -1 oranında ilave edilmesinin yumurta renginin kırmızılaģmasına pozitif etki ettiği belirlenmiģtir. Bu sonuç, Pérez-Gálvez et al. (2008) yaptıkları araģtırmada doğal astaksantin ilavesinin tavuk yemlerine eklenmesi neticesinde yumurta rengini artırdığı sonucuyla ve Yang et al. (2006) yaptıkları denemede yumurta tavuklarının yemlerine eklenen astaksantinin eklenme oranıyla doğrusal Ģekilde yumurta rengini artırdığı, sonucuyla paralellik göstermektedir. Astaksantinin yumurtalardaki döllenme oranlarına etkisine bakıldığında en fazla etki B 100 grubunda görülmektedir. B 100 grubundan sonra en fazla etkiyi C 150 grubu son olarak ta A 50 grubu göstermiģtir. ġekil 19., 20., 21. ve 22. de yeme ilave edilen astaksantin miktarları ile döllenme oranları üzerine etki süreleri arasındaki iliģki ortaya koyulmuģtur. Deneme süresince gruplara göre döllenme oranı en yüksek %82,38 ile B 100 grubunda en düģük %47,27 ile K 0 grubunda gözlemlenmiģtir. B 100 grubu ile C 150 grubu arasında %3,53 lük düģük bir fark bulunmuģtur. ġekil 11. de görüldüğü gibi Kontrol grubunda zamanla yumurtaların döllenme oranı arasında %6 lık düģük bir iliģki vardır. Astaksantin ilavesi olmayan kontrol grubunda 43

54 zamanla yumurta döllenme oranları arasında herhangi bir bağlantı söz konusu değildir. A 50 grubunda zamanla yumurtaların döllenme oranları arasında %91 lik bir iliģki vardır (ġekil 12.) bu iliģki 50 mg.kg -1 astaksantin içeren yemle beslenen bu grupta yumurtlama dönemi ilerledikçe yumurtalarda ilerlemeye bağlı bir döllenme oranı artıģı olduğunu göstermektedir. Yani yeme eklenen 50 mg.kg -1 astaksantin birikim yaptıkça yumurtaların döllenme oranı üzerinde etkisini göstermektedir. B 100 grubunda zamanla yumurtaların döllenme oranları arasında %87 lik bir iliģki vardır (ġekil 13). Bu iliģki 100 mg.kg -1 astaksantin içeren yemle beslenen bu grupta yumurtlama dönemi ilerledikçe yumurtalarda ilerlemeye bağlı bir döllenme oranı artıģı olduğunu ancak ġekil 21. deki grafikten de anlaģılacağı gibi artıģın birinci yumurtlamada ani bir artıģ gösterip daha sonra azalan oranda artmaya devam ettiği görülmektedir. Yani yeme eklenen 100 mg.kg -1 astaksantin kısa süre içinde yumurtaların döllenme oranı üzerinde etkisini göstermektedir. C 150 grubunda zamanla yumurtaların döllenme oranları arasında %93 lük bir iliģki vardır (ġekil 14.). Bu iliģki 150 mg.kg -1 astaksantin içeren yemle beslenen bu grupta yumurtlama dönemi ilerledikçe yumurtalarda ilerlemeye bağlı bir döllenme oranı artıģı olduğunu ancak ġekil 22 deki grafikten de anlaģılacağı gibi artıģın birinci yumurtlamada ani bir artıģ gösterip daha sonra azalan oranda artmaya devam ettiği görülmektedir. Yani yeme eklenen 150 mg.kg -1 astaksantin kısa süre içinde yumurtaların döllenme oranı üzerinde etkisini göstermektedir. Gruplar arası döllenme oranlarının regresyon analizi yapıldığında döllenme oranı artıģının %37 oranında astaksantin artıģına bağlı olduğu görülmektedir (p<0,05). Gruplar arası yumurta açılma oranlarının regresyon analizi yapıldığında yumurta çıkıģ oranlarını artıģının %45 oranında yeme ilave edilen astaksantin miktarı artıģına bağlı olduğu görülmektedir (p<0,05). Çizelge de görüldüğü gibi yumurta açılım oranı ortalaması en yüksek olan grup B 100 grubudur. K 0 grubunda zamanla yumurta açılım oranları arasında %3 lük zayıf bir iliģki mevcuttur (ġekil 16). Aynı Ģekilde A 50 grubunu değerlendirdiğimizde %86 lık güçlü bir iliģki görülmekte zaman 44

55 açılma oranı iliģkisi ilk yumurtlamada yüksek bir çıkıģ göstermekte 1. yumurtlamadan sonra yavaģlayarak artmaktadır. (ġekil 17). B 100 grubunda zamanla yumurta açılım oranları arasında %97 lik güçlü bir iliģki görülmektedir. Ancak B 100 grubunda A 50 grubundaki iliģkiye ek olarak 1. yumurtlamadan sonrada çıkıģ oranlarında hızlı artıģ devam etmektedir. C 150 grubunda ise zamanla yumurta açılım oranları arasında %84 lük bir bağ olmasına rağmen C 150 grubunda 1. yumurtlamadan sonra yumurta açılım oranlarında hafif bir düģüģ görülmekte, 2. yumurtlamadan sonra tekrar artıģ eğilimi görülmektedir. C 150 grubundaki bu değiģimin yüksek yumurta veriminden kaynaklandığı düģünülmektedir. Bu denemedeki gruplara göre döllenme ve açılım oranları ele alındığında Ahmadi et al.(2006) yaptıkları çalıģmada alabalık anaç yemlerine eklenen astaksantin miktarı arttıkça yumurtalardaki döllenme gözlenme ve çıkıģ oranları ile üreme performansının artığı yönündeki bulgu paralellik göstermektedir. Diskus anaç yemlerine eklenen ve 150 mg.kg -1 astaksantin miktarlarının 37 günlük dönemde diskus larvaları üzerinde boy ve ağırlık ortalamaları üzerinde artıģ sağlasa da bu artıģın istatistiksel olarak önemli olmadığı görülmüģtür. Bazyar (2010) yapmıģ olduğu çalıģmada alabalık anaç yemlerine 12,5 mg.kg -1 dan fazla astaksantin ilavesinin 45 günlük periyotta kontrol grubuna göre yavrularda büyüme oranını %33 etkilediğini bildirmiģtir. Bu sonuçla bu çalıģmadaki sonuç uyuģma göstermemiģtir. Sonuç olarak bu çalıģmada yeme 50 mg.kg -1 oranında eklenen astaksantinin yumurta verimini ve çapını düģürürken yumurta rengini yumurta döllenme oranını ve açılım oranını artırdığını, 100 mg.kg -1 oranında eklenen astaksantinin yumurta verimini düģürürken yumurta çapını, rengini döllenme ve açılım oranını artırdığını, 150 mg.kg -1 oranında eklenen astaksantinin yumurta verimini, yumurta çapını, yumurta rengini, yumurta döllenme oranını ve yumurta çıkıģ oranını artırdığını ancak tüm gruplarda larvalar üzerinde geliģime etki etmediği anlaģılmaktadır. 45

56 5. KAYNAKLAR APPA., (2005). National pet owners survey. American pet products manufacture association. In; Livengood E. J. and Chapman F.A. The Ornamental in Çelik, Ġ., Önal, U., Cirik, ġ., Diskus balıklarında (Symphysodon pp.) üremeye etki eden faktörlerin belirlenmesi. Journal of Fisheries Sciences, 2 (3), Fish Trade Agius-Vassallo, R., Imaizumi, H., Watanabe, T., Yamazaki, T., Satoh, S., Kiron, V.,2001. The influence of astaxanthin supplemented dry pellets on spawning of striped jack. Fisheries Science, 67, Ahmadi, M.R., Bazyar, A.A., Safi, S., Ytrestøy, T., Bjerkeng, B., Effects of dietary astaxanthin supplementation on reproductive characteristics of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Journal of Applied Ichthyology, 22, Bazyar Lakeh, A.A.,Ahmadi, M.R., Safi, S., Ytrestøy, T., Bjerkeng, B., Growth performance, mortality and carotenoid pigmentation of fry offspring as affected by dietary supplementation of astaxanthin to female rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) broodstock. Journal of Applied Ichthyology, 26, Cato, J.C., Brown, C.L., (2003). Marine Ornamental Species: Collection, Culture, and Conservation. Ames, IA: Iowa State Press. In; Livengood E. J. and Chapman F.A. The Ornamental Fish Trade Atıfta bulunan Çelik, Ġ., Önal, U., Cirik, ġ., Diskus balıklarında (Symphysodon pp.) üremeye etki eden faktörlerin belirlenmesi. Journal of Fisheries Sciences, 2 (3), Chapman, A.F., Fitz-Coy, S.A.,Thunberg, E.M., Adams, M.C., United States of America Trade in Ornamental Fish. Journal Of The World Aquaculture Socıety, 28 (1), Chelappa, S., Camara, M. R., Verani, J.,2005. Ovarian development in the amazonian red discus, Symphysodon discus Heckel (Osteichthyes: Cichlidae). Brazilian Journal of Biology, 65 (4), Chong, A.S.C., Hashim, R., Ali, A.B., Dietary protein requirements for discus (Symphysodon spp.), Aquaculture Nutrition, Christiansen, R., Lie, O., Torrissen, O.J., Growth and survival of atlantic salmon, Salmo salar L., fed different dietary levels of astaxanthin. Firstfeeding fry, Aquaculture Nutrition. 1,

57 Christiansen, R., Lie,O., Torrissen O.J Effect of astaxanthin and vitamin A on growth and survival during first feeding of Atlantic salmon, Salmo salar L.. Aquaculture and Fisheries Management, 25, Cursiefen, C., Cao, J., Chen, L., Liu, Y., Maruyama, K., Jacson, D., Kruse, F.E., Wiegand, S.J., Dana, M.R., Streilein, J.W., inhibition of hemangiogenesis and lymphangiogenesis after normal-risk corneal transplantation by neutralizing VEGF promotes graft survival. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 45 (8), Çelik, Ġ., Önal, U., Cirik, ġ., Diskus balıklarında (Symphysodon pp.) üremeye etki eden faktörlerin belirlenmesi. Journal of Fisheries Sciences, 2 (3), Çelik, Ġ., Diskus balıklarında (Symphysodons Spp.) larval ve prejüvenil geliģimin mikrofotografi metoduyla tanımlanması. Journal of Fisheries Sciences, 4(1), Degani, G., (2003), Genetic Variation in Strains of Discus (Symphysodon aequifaciata) Using RAPD PCR. The Israeli Journal of Aquaculture- Bamidgeh, 55(2): Atıfta bulunan Çelik, Ġ., Diskus balıklarında (Symphysodons Spp.) larval ve prejüvenil geliģimin mikrofotografi metoduyla tanımlanması. Journal of Fisheries Sciences, 4(1), Diler, Ġ., HoĢsu, B., Emre, Y., Sevgili, H., 2005, Alabalık (Oncorhynchus mykiss W., 1792) karma yemlerine bazı doğal ve sentetik pigment maddeleri ilavesinin deri rengi üzerine etkileri, II. Ulusal Su Günleri Sempozyumu, K.T.Ü. Sürmene Deniz Bil. Fak Eylül, Trabzon, Türk Sucul YaĢam Dergisi (Turkish Journal of Aquatic Life), Yıl:3, Sayı: 4, Diler, Ġ., Alabalık (Oncorhynchus mykiss W.) Karma Yemlerine Bazı Doğal ve Sentetik Pigment Maddelerinin Ġlavesinin Et-Deri Rengi ve Büyüme Üzerine Etkileri. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 90s, Ġzmir. Din, Y.G., Zugman, Z., Degani, G Evaluating innovationsin the ornamental fish industry: case study of a discus, Symphysodon aequifasciata, farm, Journal of Applied Aquaculture, 12 (2) Estermann, R., Biological functions of carotenoids. aquaculture, 124, Ganzer, R., Blana, A., Gaumann, A., Stolzenburg, J.U., Rabenalt, R., Bach, T., Wieland, W.F., Denzinger, Z., topographical anatomy of periprostatic and capsular nerves: quantification and computerised planimetry, European Urology, 54, Giedd, J.N., Snell, J.W., Lange, N., Rajapakse, J.C., Casey, B.J., Kozuch, P.L., Vaituzis, A.C., Vauss, Y.C., Hamburger, S.D., Kaysen, D., Rapoport, J. L., 47

58 1996. Quantitative magnetic resonance imaging of human brain development Ages; Cerebral Cortex, 1996, Hill, J.M., Lee, S.J., Dibbern, D.A., Fridkin, M., Gozes, I., Brenneman,D.E., pharmacologıcally distinct vasoactive ıntestınal peptide binding sites: cns localization and role ın embryonic growth. Neurosciense, 93 (2) Koh, L.K., Khoo, G., Fan, L.O., Phang, V.,P.,E., Genetic diversity among wild forms and cultivated varieties of Discus (Symphysodon spp.) as revealed by Random Amplified Polymorphi, Aquaculture, 173, Lorenz, R. T., Cysewski, G. R., Commercial potential for Haematococcus microalge as a natural source of astaxanthin, Tibtech, 18 : Atıfta bulunan YeĢilayer vd., balık yemlerinde doğal karotenoid kaynaklarının kullanımı. Journal of Fisheries 2(3), Miki, W., Biological functions and activities of animal carotenoids, Pure and Applied Chemistry 63 (1) Pérez-Gálvez, A.,Balmaseda, J.J.N., Mosquera, M.I.M., Almenara, M.V.C., Fernández, J.G., Astaxanthin from crayfish (Procambarus clarkii) as a pigmentary ingredient in the feed of laying hens, Grasas Y Aceıtes. 59 (2), Rusnák, M., Kvetňanskỳ, R., Jeloková, J., Palkovits, M., Effect of novel tressors on gene expression of tyrosine hydroxylase and monoamine transporters in brainstem noradrenergic neurons of long-term repeatedly immobilized rats. Brain Research, 899, Torrisen, O.J., Pigmentation of salmonids: Effect of carotenoids in eggs and start feeding on survival and growth rate, Aquaculture, 43, (Diler, Ġ., HoĢsu, B., Emre, Y., Sevgili, H., 2005, Alabalık (Oncorhynchus mykiss W., 1792) karma yemlerine bazı doğal ve sentetik pigment maddeleri ilavesinin deri rengi üzerine etkileri, II. Ulusal Su Günleri Sempozyumu, K.T.Ü. Sürmene Deniz Bil. Fak Eylül, Trabzon, Türk Sucul YaĢam Dergisi (Turkish Journal of Aquatic Life), 3(4), ) Sawanboonchun, J.,Roy, W.J., Robertson, D.A., Bell, J.G., The impact of dietary supplementation with astaxanthin on egg quality in Atlantic cod broodstock (Gadus morhua, L.). Aquaculture, 283, Watanabe, T., Agius, R.V., Broodstock nutrition research on marine finfish in Japan. Aquaculture, 227, Yang, Y. X., Kim, Y. J., Jin, Z., LohakareJ. D., Kim, C. H., Ohh, S. H., Lee, S. H., Choi, J. Y., Chae, B. J., Effects of dietary supplementation of astaxanthin on production performance, egg quality in layers and meat quality 48

59 in finishing pigs, Asian-australasian journal of animal sciences, 19 (7), YeĢilayer, N., Doğan, G., Erdem, M.,2008. balık yemlerinde doğal karotenoid kaynaklarının kullanımı,. Journal of Fisheries Sciences, 2 (3), Cato, J.C., Brown, C.L., (2003). Marine Ornamental Species: Collection, Culture, and Conservation. Ames, IA: Iowa State Press. In; Livengood E. J. and Chapman F.A. The Ornamental Fish Trade

60 ÖZGEÇMĠġ Adı Soyadı : Hasan ERALP Doğum Yeri : Antalya Doğum Yılı : Medeni Hali : Bekar Eğitim ve Akademik Durumu: Lise : Antalya Ticaret Borsası Anadolu Ticaret Meslek Lisesi Lisans : Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Yabancı Dili : Ġngilizce ÇalıĢtığı Kurum/Kurumlar ve Yıl : Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi: