Sosyal ağa takılın,!hayatınızı yaşayın

Transkript

1 Sosyal ağa takılın,!hayatınızı yaşayın Twitter, Facebook, FriendFeed, Linkedin ve daha niceleri. Onlar, internetin yeni fenomenleri. Son dönemin popüler kavramı sosyal medya onlar sayesinde doğdu. Kısa sürede dünyada olduğu gibi Türkiye de de milyonlarca üye sayısına ulaştılar. En büyük eleştiriyi de asosyalleşme konusunda alıyorlar. Bağımlılık yapabilen bu siteler, düzgün kullanıldığında ise bilgi, eğlence ve paylaşım dünyasını kullanıcılarına sonuna kadar açıyorlar. A Y Ş E G Ü L E M İ R Güzel bir işi ve sosyal yaşantısı olan 32 yaşındaki Serkan, teknolojiyi çok seviyor ve bu alandaki her türlü yeniliği takip ediyor. Yeni tutkusu ise sosyal medya. Bilgi ve fotoğraf paylaşımı sağlayan Twitter, FriendFeed, Facebook ve YouTube gibi sitelerin hepsine üye. Evdeki ve işteki bilgisayarı dışında cep telefonuna da bu siteleri yükleyerek devamlı kullanıyor. O gün, işe köprüyü kullanarak giderken trafikte arabasından, sosyal medyadan arkadaşlarını uyarma gereği hissediyor. Cep telefonundan internete bağlanarak hemen Twitter a giriyor feed (haber) ini yazıyor: Arabamda köprünün üstündeyim. Trafik fena; bu tarafa geçeceklere ikinci köprüyü kullanmalarını öneririm. Üff beklemek ne sıkıcı! O anda listesindeki üç yüze yakın arkadaşını yol durumdan haberdar etmiş oluyor. İşyerine vardığında bir yandan çalışırken, diğer yandan arada bir gir- 14 İSMMMO YAŞAM

2 diği sosyal medyadaki paylaşımlarına devam ediyor. İşiyle ilgili yeni öğrendiği bir ayrıntıyı da arkadaşlarıyla Belki işlerine yarar diyerek paylaşmaya karar veriyor: Emlak vergilerini ödemek için yarın son gün. O sırada uzun zamandır görüşemediği arkadaşı Elif in feed i dikkatini çekiyor. Paris teyim; hava şahane. Şu anda Eyfel Kulesi ne tırmanıyorum Arkadaşı onun hep gitmek istediği şehirde olduğu için adeta içi gidiyor, ona çok imreniyor. Serkan sosyal medya sayesinde hayranı olduğu ve asla tanışamayacağı sanatçıların, yazarların, şirket patronlarının da fikirlerini ve günlük yaşamlarını yakından takip ediyor. BAĞIMLILIK YAPABİLİR Dünyada olduğu gibi Türkiye de de pek çok kişi, gerek evinden, gerek işyerinden gerekse cep telefonu sayesinde bulunduğu her türlü ortamdan sosyal medya aracılığıyla bildirimde bulunuyor. Bu siteler sayesinde görüşler, deneyimler rahatlıkla ifade ediliyor. Sosyal medya insanların zamanlarının büyük kısmını harcadığı bir iletişim aracı haline gelmiş durumda. Yararları yanında sakıncaları da bulunuyor. Yanlış kullanımlarda insanları sanal iletişime bağımlı yaparak asosyalleştirebiliyor. Psikolog Nilüfer Şişman, sanılanın aksine internetin insanların sosyalleşmesini sağladığını söylüyor. Ancak tabii ki sınırları olması gerekiyor. Twitter, FriendFeed ve Facebook gibi sitelerin internet üzerinden gerçekleşen bir çeşit sosyalleşme uygulamaları olduğunu hatırlatan Şişman, şu tespitlerde bulunuyor: İnsanların psikolojisi ve sosyal yaşamı üzerinde de oldukça etkili. Eski arkadaşlarınızı bulmaya, sizinle aynı görüşte olan yeni insanlarla paylaşım yapmaya, flört etmeye sonuçta sosyalleşmeye yarıyor. Bunlar iyi yönleri. Ancak çok uzun saatler kullanıldıklarında bir süre sonra bağımlılık yaratabilir. Son dönemde sabah uyanır uyanmaz, ilk iş olarak bu tarz sitelere bakanların sayısı artıyor. Sadece bu kanallarla sosyalleşme sağlanıyorsa bir süre sonra hayal kırıklığı da yaşanabilir. Uzmanlara göre de Sosyal medyaya karşı yöneltilebilecek en büyük eleştiri isminin tersine kişileri normal ESKİ ARKADAŞLAR BULUNUYOR Son dönemde patlama yapan sosyal medya veya sosyal ağlar denilen siteler sayesinde pek çok kişi görüşünü, deneyimini, bilgisini, yaşadıklarını, duygularını, fotoğraflarını ve hatta videolarını arkadaş grupları ve tanımadığı insanlarla paylaşabiliyor. Sosyal medya kullanıcıları, normalde ulaşamadıkları birçok kişiye ulaşabiliyor. Eski arkadaşlarıyla hasret gideriyor, bazen yardıma ihtiyacı olan birileri için örgütleniyor. İnternet kullanıcılarının birbirleriyle tanışması, içerik paylaşımında bulunması ve tartışma ortamı oluşturması amacıyla oluşturulan internet siteleri sosyal ağlar olarak tanımlanıyor. Türkiye de en popülerleri Facebook, Twitter, Friendfeed, Flickr, Linkedin, YouTube, MySpace Bu ağların hepsi tek taraflı bildirim yerine kullanıcıların kendi içeriklerini oluşturmasını sağladığı için internet dünyasında fenomen haline geldiler. ilişkilerden kopardığı ve asosyalleştirdiği yönünde. Şişman, aşırı olmadığı sürece bu sitelerin içine kapanık insanlar için olumlu bile olabileceğini belirtiyor ve şu uyarılarda bulunmaktan kendini alamıyor: Ama her türlü sosyalleşme ihtiyacı internet üzerinden sağlanmamalı. Günde birkaç saat internet kullanımı ve bilgi paylaşımı normal. Ancak her gün saatlerce paylaşım sitelerinde zaman harcamak, giysi, market alışverişini bile buradan yapmak, oyunlarla meşgul olmak bir süre sonra bağımlılığa dönüşebilir. İnterneti kişinin zararına da faydasına da kullanmak kendi inisiyatifindedir. Çocuklar bazı tehlikelere açık olabilirler. Anne babaların çocuklarını yakından takip etmelerinde yarar var. Nilüfer Şişman a göre, sosyal medyayı aşırı kullanmak gerçekten İSMMMO YAŞAM 15

3 Facebook un yaratıcısı Mark Zuckerberg bir basın toplantısında. Farmville'de tarla sür, inek besle Sosyal ağların kullanıcılarını adeta bağımlı hale getiren oyunları da bulunuyor. Facebook'taki sanal çiftlik Farmville bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de büyük kullanıcı kitlesine ulaştı. Büyükşehirde doğadan uzak olan kullanıcılar bu oyunla çiftçilik isteklerini karşılıyorlar. Her gün tarla sürüp, envai çeşit seçeneği olan ekinleri ekip biçiyorlar. Bunun için saatlerini harcayıp randevularını bile iptal edenler var. Bulgar bir milletvekillinin önemli bir oylama sırasında Farmville'de inek sağarken yakalanması da bütün gazete haberlerine konu olmuştu. bir sorun: Her yapılanı yazmak ve buna bir yorum beklemek, her gittiğiniz her görüştüğünüz kişiyle resimlerinizi koymak bir özgüven sorunu. Bir nevi kendinizi teşhir etmenizdir. Onay almak adına yapılan şeyler bunlar. İnsan doğası gereği onay almak, beğenilmek istiyor. Eleştirilmekten, beğenilmemekten korkuyoruz ve insanları görmeden konuşabileceğimiz bu tür yolları tercih ediyoruz. Sosyal medya insanların güvensizliğini biraz daha artırıyor. Birçok ayrılığın nedeni de olabiliyor. AYRILMAZ PARÇAMIZ OLACAK Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Bilişim anabilim dalında görev yapan Yrd. Doç. Dr. Necmi Emel Dilmen ise, sosyal medyanın gelişiminin kullanıcıların oluşturduğu içeriğin gelişmesiyle paralel bir seyir izlediğini söylüyor. Facebook gibi içinde oyun barındıran uygulamalar 20 milyonun üstünde kullanıcıyla patlama yapıyor. Twitter ve FriendFeed gibi bilgi vermeye dayalı, entelektüel çaba isteyen yapıların kullanıcı sayısı ise 30 binleri geçemiyor. Dilmen e göre, Türkiye de sosyal medya konusunda en büyük sorun oluşan bilgi kirliliği: Şirketlerin, kendi lehlerine haber çıkması ya da bilgilerinin yer alması için harekete geçtiklerinde, oluşturulan sahte hesaplar çok hatalı bir uygulama örneği. Birçok şeyde olduğu gibi bu konudaki sistemi çok çabuk yozlaştırmayı başarıyoruz. Sosyal ağların asosyalleştirdiği konusundaki kanıya katılmayan Necmi Emel Dilmen, Bu gelişme, sosyal ilişkilerin yapısının da hayatımızdaki birçok şey gibi değiştiğini vurguluyor. Burada yapılması gereken eski tanımları gözden geçirmek. Değişimi iyi anlayıp gelecekte nasıl bir sos- 16 İSMMMO YAŞAM

4 Facebook un en aktif üçüncü ülkesiyiz Sosyal medya uzmanı ve Sosyal Medya 101: Pazarlamacılar için sosyal medyaya giriş kitabının yazarı Murat Kahraman, bu alandaki gelişmelerle ilgili şu rakamları paylaşıyor: Twitter ın geçtiğimiz yıl için büyüme oranı yüzde bin 500 oldu. Dünya üzerinde her üç kişiden ikisi sosyal ağları ziyaret ediyor. Her gün YouTube ta 100 milyon video izleniyor ve her dakika 20 saatlik video yükleniyor. Her gün Facebook üzerinde 8 milyar dakika geçiriliyor ve 285 milyon adet içerik paylaşılıyor. 350 milyon aktif kullanıcısı ile Facebook bir ülke olsaydı Çin ve Hindistan dan sonra dünyanın en kalabalık üçüncü ülkesi olurdu. 307 milyon üyesi ile You- Tube sitesi de aynı şekilde en kalabalık ülkelerden biri olabilirdi. Twitter da açıldığı günden bu yana 6.7 milyar tweet gönderildi. İnternet kullanıcılarının sadece yüzde 65 i e-posta kullanmış, sosyal ağları kullananlar ise yüzde milyondan fazla kullanıcıyla Türkiye, Facebook ta en aktif üçüncü ülke. FriendFeed in dünyada en popüler olduğu ülke Türkiye. Türkiye, Avrupa nın internette en çok zaman geçiren ülkesi. yal ortamın yaratılacağını öngörmektir yorumunu yapıyor. Dilmen, sosyal medyanın geleceğiyle ilgili de şu öngörülerde bulunuyor: Şu anda kavram yeni olduğu için üstünde çok konuşuluyor. İnsanlar bu alanı paylaştığında değil, bu alanda yaşamaya başladığında, cümle içinde sosyal medya kullanmadıkları zaman daha hızlı ilerleyecek. İki yıl içinde sosyal ağlar inanların hayatlarının ayrılmaz bir parçası haline gelecek. Bu gelişim döngüsel bir değişim olabilir. Bu durumda portal benzeri internet sitelerine geri dönebiliriz. Kullanıcılar yarattıkları içeriği sitelere dolayısıyla bir hakem heyetine havale edebilirler. Ya da tam tersi bir şey de yaşanabilir. Kullanıcılar iyice ayrışıp tekil siteler ve bilgi kaynakları oluşabilir. Yine burada esas durum arama motorları tarafından oluşturulacak. Değişik algoritmalara ihtiyaç duyuluyor. Çalışanlarının girişini yasaklayan firmalar var Sosyal medya kapsamına giren yorum, fikir ve fotoğrafların paylaşıldığı sitelere üye olan çalışanlar, şirketler için farklı sorunlara da neden olabiliyor. Vakitlerinin çoğunu bu sitelerde geçiren çalışanların veriminin düşebilmesi yanında şirket sırlarının da açık edilmesine neden olabiliyor. Ya da kişinin yaptığı yorum ya da girdiği içerik şirkete mal edilebiliyor. Bu nedenle pek çok şirket çalışanlarının sosyal medyaya girişini yasaklıyor. Ancak bu mecrayla daha fazla mücadele edemeyenler de son dönemde çalışanlarının bu dünyaya girişini serbest bırakmış durumda. Ayrıca şirketler de bu yeni mecrayı halkla ilişkiler, tanıtım ve reklam anlamında kullanmaya başlıyor. İSMMMO YAŞAM 17

5 Ünlüler de kullanıyor Dünyada ve Türkiye de birçok ünlü sanatçı, şarkıcı ve yazar da Twitter ve Facebook kullanıyor. Pek çok ünlüyü gerek kendi isimleri gerekse takma isimlerle bu mecralarda görmek mümkün. Magazin muhabirlerinin çoğu haberlerini bu sitelerden çıkartıyor. Twitter ve Facebook hesabı olan bazı ünlüler şöyle sıralanıyor: Barack Obama, Fazıl Say, Britney Spears, 50 Cent, Jessica Alba, Demi Moore, Bruce Willis Sertab Erener, Burcu Esmersoy, Bill Gates, Hülya Avşar, Gülben Ergen Hatta geçtiğimiz günlerde Fazıl Say, Türkiye de kendisiyle ilgili bazı haberler üzerine yurtdışında turnedeyken Facebook aracılığıyla açıklama yaptı. Çalışanlar için rehber! Sosyal medyayı kullanan çalışanların dikkat etmesi gereken kurallar da var: Mutlaka kimliğinizi belirtin. Şeffaf ve samimi olun. Sahte isimlerle yorum yapmamaya çalışın. Şirketin sözcüsü olmaya çalışmayın. Şirketteki yetki tanımlarınız çerçevesinde resmi bir dille savunma yapın. Firma markasını kullanarak kendi kişisel markanızı artırmaya çalışmayın, şirketinize zarar verebilirsiniz. Sosyal medyada çalıştığı kurumla özdeştirilmiş isimler var. İster istemez yazdığınız, paylaştığınız yorumlar ve içerikler şirket zarar verebilir. Bu nedenle paylaşımlara özen gösterin. Çalıştığı markayla özdeşleşenler, rakiplerini eleştirmemeye özen göstermeli. Şirketinizin önünüze sosyal medya kullanım kuralları getirmesini beklemeyin. İşe girerken imzaladığınız sözleşmeyle şirketinizi zaten en iyi şekilde temsil etmeyi kabul ediyorsunuz. Çalıştığınız firma hakkında yapılan şikayet ve eleştirileri ilgili birimlerle paylaşarak harekete geçilmesine yardımcı olun. 18 İSMMMO YAŞAM

6 Sosyal medyada ne nedir? SOSYAL MEDYA Bireylerin internette birbirleriyle yaptığı diyaloglar ve paylaşımlar sosyal medyayı oluşturur. Sosyal ağlar, bloglar, mikro bloglar, anlık mesajlaşma programları, sohbet siteleri, forumlar gibi insanların birbiriyle içerik ve bilgi paylaşmasını sağlayan internet siteleri ve uygulamalar sayesinde internet kullanıcıları aradıkları ve ilgilendikleri içeriklere ulaşma fırsatına erişiyor. BLOG: Kelime anlamı olarak web günlüğü olarak tanımlanıyor. Bir veya daha fazla kişi tarafından hazırlanan bloglar bireyler veya kurumlar tarafından hazırlanabilir. Bir blogu önemli kılan en önemli unsuru içeriği. Blogları değerli kılan özellikleri, güncel, samimi ve değerli içerikler sunabilmesi. Dünyada ve Türkiye de oldukça fazla takip edilen ve okurlarının görüşlerini etkileyebilen on binlerce blog yazarı bulunuyor. MİKRO BLOG: En önemli özelliği anlık ve kısa içeriklerle başkalarıyla içerik paylaşılmasını sağlamak. En popüler mikro blog servislerinden olan Twitter da girilen her blog yazısı 140 karakterle sınırlı. İnsanların anlık olarak ne yaptıklarını başkalarıyla paylaşmalarını sağlayan mikro bloglar, özellikle profesyoneller tarafından bilgi ve haber paylaşımı amaçlı kullanılıyor. Dünyanın herhangi bir yerinde olan bir gelişmeyi en hızlı duyuran platformlar mikro bloglar. Bir iki cümleyle sınırlı içerikle ile güncellenebilmeleri, cep telefonu ve iphone gibi mobil araçlar ile kolayca kullanılabilmeleri, içeriğin hızlı bir şekilde yayılmasına olanak sağlıyor. SOSYAL AĞLAR: İnternet kullanıcılarının birbirleriyle tanışması, irtibata geçmesi, içerik paylaşımında bulunması, tartışma ortamı oluşturması ve ortak ilgi alanlarındaki kişilerin bir araya gelebileceği gruplar oluşturulması amacıyla oluşturulan internet siteleri sosyal ağlar olarak tanımlanıyor. Facebook buna bir örnek. Sadece iş amaçlı ilişkiler kurabilecek Linkedin de önemli sosyal ağlardan biri. SOSYAL İMLEME: İnternet kullanıcılarının beğendikleri internet sitelerini ve internet sayfalarını başkalarıyla paylaşmasına olanak sağlar. İnternet kullanıcıları paylaşılan içerikleri oylayarak ve yorumlayarak takip ederler. Bu sayede internette yer alan milyonlarca içerik arasında insanların ilgisini çekebilecek yazılar, resimler ve videolar ön plana çıkabilir. İSMMMO YAŞAM 19