RADYASYON MARUZİYETİ ve TEDAVİSİ
|
|
- Metin Meric
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 RADYASYON MARUZİYETİ ve TEDAVİSİ
2 İçerik Radyasyon tanımı Radyoaktivite tanımı Radyasyonun madde ile etkileşimi Radyasyonun organizma ile etkileşimi Radyasyon güvenliği Radyasyona olası maruz kalınma durumları Akut radyasyon maruziyetinde ilk yardım Türkiyedeki radyasyon kazaları
3 Radyasyon Nedir?
4 Radyasyon; yayılan enerji paketleridir Madde üzerindeki etkilerine göre; İyonlaştırıcı olmayan radyasyon İyonlaştırıcı radyasyon
5
6 İyonlaştırıcı radyasyonlar Elektromanyetik X-ışınları, gamma ışınları Partiküler Alfa, beta, elektronlar, nötronlar, protonlar, pi mezonlar
7 Fotonun maddeyle etkileşiminde neler olur?
8 Cohorent saçılım Fotoelektrik etki Compton saçılımı Çift oluşumu Fotodisintegrasyon
9 Coherent saçılım nedir? Foton enerjisinin düşük olduğu abzorbe eden ortamın yüksek Z ye sahip olduğu durumlarda etkileşimin quantumunun önemsiz olduğu fakat elektronun serbest olduğu durumda elektriksel alanın bir veya daha fazla elektronu hızlandırarak onların ışımasına neden olarak gelen fotonun enerjisini kaybetmeksizin saçıldığı durumdur 10 kev altında ve yüksek Z ye sahip atomlarda İki tiptir Thomson saçılımı; tek orbital elektron tutulur Rayleigh saçılımı; orbital elektronlar tek bir grup olarak davranır
10
11 Fotoelektrik etki Fotoelektrik etkide foton total enerjisini genellikle çekirdeğe yakın bir elektrona çarpmasıyla yok eder, enerji elektrona geçer bağlayıcı enerji eksilerek kalan enerji ile elektron atom dışına fırlatılır Üst yörüngelerden elektron alt yörüngeye inerken karakteristik X-ışını veya Auger elektronu ortaya çıkar Olasılık foton enerjisinin büyüklüğü ile ters orantılı, hedefin atom numarasıyla doğru orantılıdır Dokunun k yörünge bağlama enerjisi 0.5 kevtur bu nedenle karakteristik x-ışını enerjisi düşüktür ve local olarak abzorbe edilir
12
13 Compton etkisi Compton etkisinde foton dış yörüngedeki bağlanma enerjisi düşük elektrona (free elektron) çarpar enerjisinin bir kısmını elektrona geçirir onu atomdan fırlatır, kalan enerjisiyle yoluna devam eder Olasılık fotonun enerjisi arttıkça azalır Atom sayısından bağımsızdır, gramdaki elektron sayısı (elektron yoğunluğu) ile doğru orantılıdır
14
15 Çift oluşumu 1.02 MeV üzerinde enerjiye sahip foton çekirdeğin yeterince yakınından geçerken çekirdeğin elektromanyetik alanı ile etkileşerek enerjisinin tümünü bir elektron ve pozitrona dönüştürerek yok olur Elektronun kitle enerjisi 0.51 MeV olduğundan en az 1.02 MeV eşik enerjisi gerekmektedir 1.02 MeV eşik enerjinin üzerinde enerji arttıkça çift oluşumu artar Hedefin atom numarasının karesiyle doğru orantılıdır
16 Annihilation radyasyon Çift oluşumu sırasında oluşan pozitron başka bir atomun serbest elektronu ile birleşerek yok olur ve iki adet 0.51 MeV enerjili foton oluşumuna neden olur
17
18 Fotodisintegrasyon Radyoterapide kullanılandan daha yüksek enerjiye sahip fotonların (100 MeV üzerinde) enerjilerinin tümünü çekirdeğe geçirerek bir yada birkaç nukleon salınımı ile sonuçlanan bir etkileşimdir
19
20
21 Radyoaktivite nedir?
22 Radyoaktivite Radyoaktivite elementlerin çekirdeklerinden ortaya çıkan ve yayılan radyasyondur Partiküler, elektromanyetik ve her ikisi birden olabilir α, pozitif yüklüdür, helyum çekirdeği β, negatif yüklüdür, elektron γ, yüksüzdür, elektromanyetik radyasyon
23 Radyoaktivite Radyoaktif bozunma çekirdekteki nötron-proton arasındaki güçlü kuvvetler ile protonlar arasındaki elektrostatik kuvvetler dengesinin bozulduğu nüklidin anstabil olduğu durumlarda gerçekleşir Küçük çekirdeklerde güçlü kuvvetler elektrostatik kuvvetlerin üstesinden gelebilir Büyük çekirdeklerde güçlü kuvvetler elektrostatik kuvvetlerin üstesinden gelemezler
24
25 Radyoaktivite Nötronlar yalnızca güçlü kuvvetler ile ilişkide olduklarından çekirdeğin stabilize eden partikülü olarak adlandırılabilir Nötron sayısının proton sayısından fazla olduğu nüklidlerde N/Z oranı uygun değildir, çekirdek unstabildir ve stabil hale gelmek için radyoaktif bozunmaya gider
26 Radyasyon tipleri Alfa partiküller Ağır ve yüklü partiküllerdir Uzağa ulaşamazlar Cildin üst tabakasından ve elbiselerden geçemezler Vucuda girmedikçe önemli hasar oluşturmazlar Beta partiküller Hafif ve yüklü partiküllerdir Radyoaktif serpintide en fazla bulunurlar Dokuda az ilerleyebilirler Cildin bazal stratumunda hasar oluşturabilirler Termal yanığa benzer yanıklar ortaya çıkabilir
27 Radyasyon tipleri Gamma ışınlar Nükleer patlama ve radyoaktif serpintilerde bulunurlar Yüksüzdürler Yüksek enerjilidirler ve penetrasyon kabiliyeti yüksektir, bu nedenle tüm beden maruziyetine neden olurlar Nötronlar Nükleer patlama sonucu ortaya çıkarlar Yüksüzdürler Atomun çekirdeği ile ilişkiye girdiği için atomik yapılarda ciddi hasarlara neden olurlar Dokuda gamma ışının 20 katı ağır hasar verebilirler
28 Alfa Partiküller Radyasyon kaynağı Beta Partiküller Gamma Işını
29 Eksternal maruziyet - tüm beden veya parsiyel beden Kontaminasyon - eksternal radyoaktif materyal: ciltte internal radyoaktif materyal: inhale edilmiş, yutulmuş, cilt ve yaralardan abzorbe edilmiş Internal Kontaminasyon Eksternal Kontaminasyon Eksternal maruziyet
30 Radyasyonun Biyolojik Etkileri Değişik seviyelerdeki biyolojik etkiler Moleküler (DNA) Sub-cellular Hücre Organ Organizma
31 Moleküler seviyedeki etkiler Fiziksel evre İyonizasyon yoluyla oluşan enerji transferi s de gerçekleşir Kimyasal evre İyonlaştırılmış ve uyarılmış su molekülleriatomları üzerinden reaktif kimyasal bileşikler (radikal) oluşur ( s) Biyolojik evre Direk ve İndirek olarak etkilenir DNA hasarı ve sonuçları saatler, günler, yıllar ve hatta nesiller alır
32 Moleküler seviyedeki etkiler Direk etki Radyasyonun hücredeki duyarlı molekül veya atomlara direk çarpmasıyla ortaya çıkar Bu hasar onarılamaz Hücre ya ölür yada fonksiyon göremez hale gelir İndirek etki Su molekülleriyle radyasyonun etkileşimi sonucunda ortaya çıkar Kararsız hiperoksit moleküller ortaya çıkar Bu toksik moleküller duyarlı moleküllerde hasara ve subsellüler yapılarda zarara yol açarlar
33 Subsellüler seviyedeki etkiler DNA hasarı kromozomal aberasyonlarla sonuçlanır
34 Subsellüler seviyedeki etkiler
35 Subsellüler seviyedeki etkiler
36 Sellüler seviyedeki etkiler Işınlanmış hücreler proliferasyon kapasitelerini yitirebilirler Genellikle proliferasyon durmadan önce hücreler birkaç kez daha bölünürler Bazen hücreler bölünmeden birkaç saat içinde ölürler (interfaz ölümü)
37 Sellüler seviyedeki etkiler
38 Sellüler seviyedeki etkiler Onarılabilen DNA hasarları olan hücrelerde bir kaç bölünme sonucunda ortadan kalkan bir mitotik gecikme gözlenir Radyobiyolojide hücre ölümü proliferasyon kapasitelerini kaybeden hücrelerin durumunu anlatmak için kullanılır (reprodüktif ölüm)
39 Hücre membranındaki yapısal değişiklikler ortaya çıkabilir Örneğin sinir hücresi elektriksel uyarıları iletme yeteneğini kaybedebilir
40 1906, iki Fransız radyobiyolog ( Bergonie & Tribondeau ) farklı tipteki hücrelerin radyasyona karşı duyarlılığının farklı olduğunu gözlemlediler Mitoz hızı yüksek hücreler Kök hücreler radyasyona daha hassastırlar
41 Düşük doz radyasyonun neden olduğu hasar hücreler tarafından onarılabilir Radyasyon dozuna tek seferde maruz kalınmasında, aynı miktarın iki üç seferde maruz kalınmasına göre daha fazla hücresel ölüm gözlenmektedir Deneyler bölünmüş dozlara maruz kalan hücrelerin sağkalım oranlarının daha yüksek olduğunu ve onarımın radyasyon maruziyetinden hemen sonra ortaya çıktığını göstermektedir
42 Sellüler seviyedeki etkiler X-ışınları için sağkalım eğrisi bir omuz yapar Nötronlar için sağkalım eğrisi neredeyse düz bir çizgidir
43 Dokuların radyosensitivitesi de çeşitlilik göstermektedir İnsanda dokuları en duyarlıdan en dirençliye sıralamak gerekirse Embryonik doku Hematopoetik sistem Gonadlar Epidermis İntestinal mukozal membran Bağ dokusu Kas dokusu Sinir dokusu
44 Organ seviyesindeki etkiler Deterministik etki Etkinin olasılığı ve şiddeti abzorbe edilen doza bağımlı Doz-etki ilişkisinde eşik düzey var Stokastik etki Doz-etki ilişkisinde eşik düzey yok Etkinin olasılığı abzorbe edilen doza bağımlı fakat şiddeti bağımsız En önemli örnek karsinogenez ve genetik etkilerdir
45 Deterministik etkiler Normal doku hasarı için eşik dozlar (2Gy/fr) Organ Hasra tipi Doz (Gy) 1-5% komplikasyon Deri Eritem > 30 kalıcı epilasyon İnce barsak İnflamasyon, oklüzyon 45 Rektum inflamasyon, oklüzyon 55 Karaciğer Fonksiyon kaybı, ascites 30 Tükürük bezi atrofi, nekroz Böbrekler Nefrosklerozis 23 İdrar yolları İnflamasyon, obstruksiyon 55-60
46 Organ seviyesindeki etkiler Biyolojik endpoint fonksiyon kaybıdır Çok hücreli sistemlerde intrasellüler onarıma ek olarak sağ kalan hücrelerin proliferasyonu da onarıma yardımcı olur Repopulasyon denen bu onarım kemik iliği, ince barsak, testis ve ciltte gözlenmektedir
47 Organizma seviyesindeki etkiler Tüm somatik etkiler hücre ölümüne dayanır Radyasyona maruz kalınan bölgenin tüm beden ya da bir bölümünü içermesi etkiyi değiştirir Kısmi maruziyette onarım ışınlanmayan bölgedeki hücrelerin migrasyonu ile ortaya çıkar (hematopoietik sistem) Tüm beden ışınlamasında, radyasyon sendromları gözlenir
48 Etkinin sınıflaması Somatik etkiler Akut etkiler yeterli miktarda radyasyona maruz kalındığında ortaya çıkarlar Geç etkiler ortaya çıkması için maruziyet sonrasında yıllar gerekir Genetik etkiler etkiler kuşaklar boyu aktarılabilinir Teratojenik etki fetal ve embryonik dönemde radyasyona maruz kalan çocuklarda ortaya çıkar
49 Rölatif Biyolojik Etkinlik (RBE) Farklı radyasyon tiplerinin biyolojik etkileri farklıdır 250 kev x ışını ile aynı etkiyi oluşturmak için gerekli radyasyon miktarının ters oranına RBE denir
50 Lineer Enerji Transferi (LET) Birim mesafede ortama transfer edilen enerji miktarıdır
51 Radyasyon Tipi LET RBE X ve Gamma ışınları Elektronlar Nötronlar (enerjiye bağlı) Protonlar Alfa partiküller
52 LET - RBE
53 Oksijen Arttırma Oranı (OER) Oksijen varlığında ve yokluğunda aynı etkiyi gerçekleştirecek doz miktarının birbirine oranıdır Nötronların OER si fotonlardan daha düşüktür
54 RBE OER - LET
55 Radyasyon Deteksiyonu İyonizasyon odaları Proporsiyonel sayaçlar Geiger-Mueller sayaçları Sintilatörler (ve Fotomultiplier tüpler) Yarıiletken diyot detektörler Thermoluminescent detektörler (TLD) Film Pek çok çeşitli detektörler
56 Radyasyon Güvenliği
57 Işınlamalar Mesleki Işınlanmalar Halk Işınlanmaları Tıbbi Işınlanmalar Acil Durum ve Tehlike Durumu Işınlanmaları
58 Radyasyon Korunmasının Etkinliği Doza neden olan kaynağa KAYNAK İLİŞKİN SİSTEM (A) Bütün kaynaklardan bir kişi tarafından alınan doza KİŞİ İLİŞKİN SİSTEM (B)
59 Işınlamaların kontrolü öncelikle kaynağa (zırhlama) uygulanır Bunun etkin olamadığı durumlarda ise çevrenin (havalandırma ve ilave zırhlama) ve kişi veya kişilerin (koruyucu giysi, cihazların kullanımı ve uygun koşulların sağlanması) kontrolü düşünülür
60 Radyasyondan Korunmnın Temel Prensipleri Gerekçelendirme Optimizasyon Doz sınırları
61 Gerekçelendirme Radyasyonun zararlı etkileri göz önünde bulundurularak, net bir fayda sağlamayan hiçbir radyasyon uygulamasına izin verilmemelidir
62 Optimizasyon Tedavi amaçlı tıbbi ışınlamalar hariç, radyasyona maruz kalmayı gerektiren uygulamalarda bireysel dozun büyüklüğü ışınlanacak kişilerin sayısı olası tüm ışınlamalar için ekonomik ve sosyal faktörler göz önünde bulundurularak mümkün olan en düşük dozun alınması sağlanmalıdır Kişilerin alacakları doz (Medikal olanların dışında) sınırlandırılmalıdır ALARA: As Low As Reasonably Achievable: Uygulamaların günlük takibi ile risk azaltılarak net yararın atışı sağlanmalıdır
63 Doz sınırları Etkin doz Yıllık Ortalama Radyasyon Görevlileri Halk 20 msv/yıl 1mSv/yıl Tek Yıl 50 msv/yıl 5 msv/yıl Göz 150 msv/yıl 15 msv/yıl Eşdeğer Doz Cilt 500 msv/yıl 50 msv/yıl El-Ayak 500 msv/yıl 50 msv/yıl
64 18 yaşından küçükler radyasyon uygulaması işinde çalıştırılamazlar Eğitimleri radyasyon kaynaklarının kullanılmasını gerektiren yaş arasındaki stajyerler ve öğrenciler için etkin doz, herhangi bir yılda 6 msv'i geçemez Ancak el, ayak veya deri için yıllık eşdeğer doz sınırı 150 msv, göz merceği için 50 msv'dir
65 Hamile radyasyon görevlileri için çalışma şartları yeniden düzenlenmeli ve doğacak çocuğun alacağı dozun mümkün olduğu kadar düşük düzeyde tutulması sağlanmalıdır Hamileliğin kalan süresi boyunca fetusun alacağı doz 1 msv'i aşmamalıdır Emzirme dönemindeki kadın çalışanlar, radyoaktif kontaminasyon riski taşıyan işlerde çalıştırılmamalıdır
66 Özel durumlar için planlanan ışınlanmalar Normal uygulamalarda ortaya çıkan ve yıllık doz sınırları üzerinde etkin doza maruz kalmayı gerektiren, fakat ışınlanmanın dışında başka yöntemlerin bulunmadığı özel durumlarda Türkiye Atom Enerjisi Kurumu nun (TAEK) izniyle yapılan ışınlanmalardır Özel durumlarda ışınlamaya maruz kalacak radyasyon görevlileri için doz sınırları herhangi bir yılda 50 msv'i, birbirini takip eden 10 yıl içinde ortalama yıllık 20 msv'i ve toplamda 100 msv'i geçemez.
67 Doz Kısıtlamaları Radyasyondan korunma da optimizasyonun sağlanması için kişisel dozlar, yıllık doz sınırları altında kalmak koşuluyla kaynak ve uygulama özelliklerine bağlı olarak kısıtlanır Limit değildir
68 Tıbbi Işınlanmalar İçin Doz Kısıtlamaları Hasta Ziyaretçileri ve Gönüllüler İçin (tanı/tedavi süresince) 5 msv'i Hasta ziyareti için gelen çocuklar için 1 msv'i aşmamalıdır Tanı amaçlı radyasyon uygulamalarında, hasta dozu kısıtlamaları için yönetmeliklerde verilen referans düzeylerine uyulmalıdır
69 Müdahalede bulunan çalışanların korunması Müdahale durumunda ışınlanacak personelin yetkili otorite tarafından belirlenen tek yıl dozunu aşmasına izin verilmez Ancak; Hayat kurtarma ve ciddi yaralanmaların önlenmesi Kollektif dozun azaltılması Ciddi hasarların önlenmesi durumları bu koşulun dışında değerlendirilmelidir Hayat kurtarmaya yönelik durumlar dışında, tek yıl dozunun iki katını aşmayacak planlamalar yapılır Ciddi hasarları Deterministik etkileri önlemek amacıyla tek yıllık dozun on katını aşmayacak şekilde planlamalar yapılır.
70 Doz Sınırlarının Uygulanmadığı Işınlanmalar Doğal radyasyon (2-3 msv/yıl) nedeniyle ışınlanmalar ve tıbbi ışınlanmalardan alınan dozlar, doz sınırlarına ilave edilmez
71 Düşük dozlar nedeniyle kanser olup ölme olasılığı 1 Sv (1000 msv) için 5 x 10-2 olarak kabul edilmektedir Halkın her yıl almasına izin verilen doz düzeyi 1 msv'dir Bu yaklaşımla 1 msv doz nedeniyle kanserden ölme olasılığının 'de 5 olduğu hesaplanmaktadır Bir değerlendirme yapmak için radyasyon dışındaki nedenlerden kanser olasılığının dünya genelinde meme kanseri için % 18'lere, kan kanseri için %9' lara ulaştığı düşünüldüğünde bir kişide kanserin nedeninin düşük dozda radyasyona bağlı olup olmadığını anlamak olanaksızdır
72 Risk Karşılaştırmaları 1/ olasılıkla ölüme neden olan bazı risklerin karşılaştırılması Bir nükleer tıp laboratuvarında 10 gün çalışmak 1.4 adet sigara içmek Hava kirliliği olan bir yerde 2 gün geçirmek 480 km araba yolculuğu yapmak 1600 km uçak yolculuğu yapmak 2 ay sigara içen biri ile bir arada bulunmak 30 kutu diyet soda içmek
73 Ölüm riskleri Kömür Madeni 1 / 7,000 Petrol ve Doğal Gaz Çıkarma 1/ 8,000 İnşaat 1 / 16,000 Radyasyonla Çalışma (1.5 msv/y) 1 / 17,000 Metal Üretimi 1 / 34,000 Kimyasal Üretim 1 / 100,000 Hizmet Sektörü 1 / 220,000
74 Olası Nükleer ve Radyolojik Tehlike Durumları ve Hazırlık Faaliyetleri Nükleer Güç Reaktörleri Yakıt ve Atık İşleme Tesisleri Araştırma Reaktörleri Radyoaktif Maddelerin Tıbbi Uygulamaları Radyoaktif Maddelerin Endüstriyel Uygulamaları Radyoaktif Maddelerin Taşıma, Depolaması Nükleer Tahrikli Uydular Nükleer Tahrikli Gemi ve Denizaltılar Araştırma Merkezleri veya Laboratuvarları Askeri Amaçlı Uygulamalar Terörist Faaliyetler Radyoaktif Madde Kaçakçılığı
75 Bunlar içerisinde özellikle nükleer güç reaktörlerinden kaynaklanabilecek kaza ve tehlike durumları sınır ötesi erişim olasılığı olan ciddi kazalar olarak ön plana çıkmaktadır Ülkemiz, civarında bulunan, özellikle komşularımız topraklarında kurulu nükleer reaktörlerden kaynaklanabilecek teknolojik afet riski ile karşı karşıyadır Bu reaktörlerden ülkemize en yakın konumda bulunan Ermenistan'da kurulu olan Metsamor Nükleer Reaktörü sınırımıza yaklaşık 16 km. uzaklıkta Bulgaristan'da kurulu olan Kozloduy Nükleer Reaktörü ise sınırımıza yaklaşık 300 km. uzaklıktadır Romanya'da kurulu olan Cernavoda Nükleer Reaktörü yine sınırımıza yaklaşık 300 km. uzaklıktadır
76 Radyoaktivitenin İnsana Ulaşma Yolları
77 Buluttan solunum yoluyla iç ışınlanma Radyoaktif bulutun geçişi esnasında buluttan dış ışınlanma Radyoaktif bulutun geçişi sırasında kuru serpinti veya yağış nedeni ile dış yüzeylerde oluşan birikime bağlı olarak dış ışınlanma Giysiler ve cildin bulaşması yoluyla dış ışınlanma Bulaşmış gıda maddeleri ve sular yoluyla vücuda girmiş olan radyoaktif maddelerden iç ışınlanma
78 Buna karşın alınacak koruyucu önlemler şu şekilde sınıflandırılabilir Acil Koruyucu Önlemler Uzun Dönemli Koruyucu Önlemler Kişisel Korunma Yöntemleri
79 Acil Koruyucu Önlemler Sığınma İyot tabletleri dağıtımı Giriş-çıkış kontrolu Tahliye Kişilerde radyoaktif kirliliğin giderilmesi
80 Uzun Dönemli Koruyucu Önlemler Su ve gıdaların kontrolu Çevrede radyoaktif kirliliğin giderilmesi Geçici veya sürekli yerleştirme
81 Kişisel Korunma Yöntemleri İç radyasyon tehlikesine karşı korunma yöntemleri Dış radyasyon tehlikesine karşı korunma yöntemleri
82 İç Radyasyon Tehlikelerine Karşı Korunma Yöntemleri Ortamın, giysilerin ve cildin radyoaktif madde ile bulaşmasını, radyoaktif maddenin yiyecek ve solunum yoluyla vücuda girmesini önleyici önlemler alınması gereklidir Tehlike durumunda kontamine olan bölgelerde görevli monitoring ekiplerinin çevreye dağılan radyoaktif maddeleri vücutları içerisine almalarını, havada ve yerde birikmiş radyoaktiviteye maruz kalmalarını önlemek amacıyla solunum cihazları ve koruyucu elbiseler giymeleri gerekir Ayrıca bazı özel durumlarda uygun toz veya asit filtresiyle veya solunum cihazlarıyla donatılmış yüz maskelerini kullanmak gerekebilir
83 İç Radyasyon Tehlikelerine Karşı Korunma Yöntemleri Solunum yolu ile vücuda girebilecek radyoaktif maddeleri tutmak için halka mendil, havlu, kağıt, pamuklu kumaş vb. gibi araçlarla solunum yollarını kapatarak iç kontaminasyondan korunmaları duyurulur Kirlenmeye maruz kalan bölgede yaşayan küçük ve büyükbaş hayvanlar kapalı alanda tutulur Açıkta bulunan yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi önlenir Bölgedeki açık su kaynaklarının, meraların ve tarım arazilerinin kullanılmaması, taze sebze ve meyvelerin yıkanmadan yenmemesi, yağmur sularının kullanılmaması, stok edilen yiyeceklerin yenmesi, hayvanların kuru ot ve samanla beslenmesi için gerekli tedbirler alınır Bölgede, dışarıda kalan hayvanlar tespit edilip, ayrı tutulmaları sağlanır, bu hayvanların en az 7 ay temiz yemle beslenmeden kesilmemesi ve sütlerin peynir yapılması sağlanır
84 Dış radyasyonlara karşı korunmak Başlıca üç yöntem bulunmaktadır Uzaklık: Noktasal kaynaklardan yayınlanan radyasyon şiddetleri kaynaktan olan uzaklığın karesiyle azaldığından, uzaklık iyi bir korunma aracı olmaktadır. Örneğin; doz hızı 1 m de 100 mr/s ise 10 m deki doz hızı 1 mr/s dir. Tahliyenin sebebi halkı mümkün olduğunca kaynaktan uzak tutmaktır Zaman Zırhlama
85 Uzaklık Noktasal kaynaklardan yayınlanan radyasyon şiddetleri kaynaktan olan uzaklığın karesiyle azaldığından, uzaklık iyi bir korunma aracı olmaktadır Örneğin; doz hızı 1 m de 100 mr/s ise 10 m deki doz hızı 1 mr/s dir. Tahliyenin sebebi halkı mümkün olduğunca kaynaktan uzak tutmaktır
86 Zaman Radyasyon dozu miktarı radyasyon kaynağının yanında geçirilecek süre ile orantılı olarak arttığından kaynak yakınında mümkün olabildiğince kısa süre kalınmalıdır Yani doz hızı 500 mr/s ise bu alanda 1 s kalınırsa 500 mr, 10 s kalınırsa 5000 mr doz alınır
87 Zırhlama Dış radyasyon tehlikelerinden korunmanın en etkin yöntemi zırhlama olup radyasyonun şiddetini azaltmak için radyasyon kaynağı ile kişi arasına uygun özelliklerde koruyucu engel konulmalıdır Tehlike durumlarında halkın kapalı mekanlarda kalmasının sebebi budur
88 Radyasyona Maruz Kalma Yolu Tesisten veya buluttan dış ışınlama Buluttan solunum yoluyla iç ışınlama Sığınma İyot tableti dağıtımı Tahliye Giriş-çıkış kontrolü Elbise ve cildin bulaşması Topraktan dış ışınlama Topraktaki radyonüklitlerin havaya karışması ve solunum yoluyla iç ışınlama Bulaşmış gıda ve sular yoluyla iç ışınlama Koruyucu Önlem Sığınma Tahliye Giriş-çıkış kontrolü Sığınma İyot tableti dağıtımı Tahliye Giriş-çıkış kontrolü Sığınma Tahliye Kişilerde bulaşmanın giderilmesi Sığınma Tahliye Çevrede bulaşmanın giderilmesi Tahliye Çevrede bulaşmanın giderilmesi Gıda ve suların kontrolü
89 Radyasyon kaynağından uzaklaşmak radyasyondan korunmanın en etkin ve en kolay metodlarından biridir Mesafe ile radyasyonun azalma miktarı uzaklığın karesi ile ters orantılıdır Kaynaktan olabildiğince uzak durulmalıdır
90 Radyasyon Kaynağı ile kişi arasına konulacak olan engel, radyasyonun şiddetini azaltacaktır Kullanılan malzemenin yoğunluğu arttıkça koruyuculuğu da artar En yaygın zırhlama malzemesi beton ve kurşundur.
91 Radyasyon kaynağının yanında geçirilen süre arttıkça alınan radyasyon miktarı da artar Radyasyon kaynağının yanından olabildiğince kısa sürede uzaklaşılmalıdır.
92 Ortamın, giysilerin ve cildin radyoaktif madde ile bulaşmasını, radyoaktif maddenin yiyecek ve solunum yolu ile vücuda girmesini önleyecek tedbirler alınmalıdır
Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar
Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar Termal nötronlar (0.025 ev) Orta enerjili nötronlar (0.5-10 kev) Hızlı nötronlar (10 kev-10 MeV) Çok hızlı nötronlar (10 MeV in üzerinde)
Detaylı6- RADYASYON KAYNAKLARI VE DOZU
6- RADYASYON KAYNAKLARI VE DOZU Güneşten gelen ısı ve ışık enerjisi radyasyonun doğal formudur. Bunlar çevremizde doğal olarak bulundukları gibi yapay olarak da elde edilmektedir. O nedenle radyasyon kaynağına
DetaylıRADYASYON GÜVENLİĞİ. Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB
RADYASYON GÜVENLİĞİ Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB İyonlaştırıcı radyasyonlar canlılar üzerinde olumsuz etkileri vardır. 1895 W.Conrad Roentgen X ışınını bulduktan 4 ay sonra saç dökülmesini
DetaylıKaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti
Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Radyasyonun Keşfi 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen tarafından X-ışınlarının keşfi yapılmıştır. Radyasyonun Keşfi 1896 yılında
Detaylı9- RADYASYONUN ETKİ MEKANİZMALARI 9.1- RADYASYONUN İNDİREKT (DOLAYLI) ETKİSİ
9- RADYASYONUN ETKİ MEKANİZMALARI 9.1- RADYASYONUN İNDİREKT (DOLAYLI) ETKİSİ Radyasyonun indirekt etkisi iyonlaştırdığı su moleküllerinin oluşturdukları serbest radikaller aracılığıyla olmaktadır. Çünkü
DetaylıDoz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir.
Doz Birimleri Bir canlının üzerine düşen radyasyon miktarından daha önemlisi ne kadar doz soğurduğudur. Soğurulan doz için kullanılan birimler aşağıdaki gibidir. 1 rad: Radyoaktif bir ışımaya maruz kalan
DetaylıRadyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015
Radyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Radyasyon nedir? «Yüksek hızlı partiküller ya da dalgalar şeklinde yayılan enerji» Radyasyon kaynakları 1- Doğal kaynaklar 2- Yapay kaynaklar
Detaylıİçerik. İçerik. Radyasyon. Radyasyon güvenliği ve radyasyondan korunma yöntemleri
İçerik Radyasyon güvenliği ve radyasyondan korunma yöntemleri Dr. Zeynep Yazıcı Uludağ Üniversitesi, Radyoloji AD Radyasyon ve iyonlaştırıcı radyasyon nedir? İyonlaştırıcı radyasyonun biyolojik İyonlaştırıcı
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ 6. X-Işınlarının madde ile etkileşimi. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ 6 X-Işınlarının madde ile etkileşimi Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI MADDE ETKİLEŞİMİ Elektromanyetik enerjiler kendi dalga boylarına yakın maddelerle etkileşime
DetaylıRADYASYONDAN KORUNMA. Radyofizik Uzm.YÜCEL SAĞLAM VKV Amerikan Hastanesi
1 RADYASYONDAN KORUNMA Radyofizik Uzm.YÜCEL SAĞLAM VKV Amerikan Hastanesi 2 Sunum İçeriği Radyasyon birimleri Radyasyonun biyolojik etkileri Radyasyondan Korunmada Prensipleri Doz sınırlamaları Radyoterapide
DetaylıRADYASYON VE RADYASYONDAN KORUNMA
RADYASYON VE RADYASYONDAN KORUNMA Mehmet YÜKSEL Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı MADDENİN YAPISI (ATOM) Çekirdek Elektronlar RADYASYON NEDİR? Radyasyon; iç dönüşüm geçiren
DetaylıSağlık Fiziği. 1. Bölüm
Sağlık Fiziği 1. Bölüm Tıbbi Uygulamalar Tanı Radyasyon başta Radyoloji olmak üzere, Nükleer Tıp, Radyoterapi ve çeşitli tıp dallarında tanı amaçlı kullanılmaktadır. En yüksek oranda tanı amaçlı kullanımı
DetaylıBüyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri
7 Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 225 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktur. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde bulunamazlar. Fotonlar
DetaylıX IŞINLARININ ELDE EDİLİŞİ
X IŞINLARININ ELDE EDİLİŞİ Radyografide ve radyoterapide kullanılan X- ışınları, havası boşaltılmış bir tüp içinde, yüksek gerilim altında, ısıtılan katottan çıkan elektron demetinin hızlandırılarak anota
DetaylıALARA RGD RKS SINAVI ÇALIŞMA SORULARI
1) Radyoaktivite nedir? ALARA RGD RKS SINAVI ÇALIŞMA SORULARI a. Çekirdeğin enerji açığa çıkararak 2 farklı atoma bölünmesidir b. Atomun yörünge elektronlarından birinin koparılmasıdır. c. Karasız atom
DetaylıRadyasyon, Radyoaktivite, Doz, Birimler ve Tanımlar. Dr. Halil DEMİREL
Radyasyon, Radyoaktivite, Doz, Birimler ve Tanımlar Dr. Halil DEMİREL Radyasyon, Radyoaktivite, Doz ve Birimler Çekirdek Elektron Elektron Yörüngesi Nötron Proton Nükleon Atom 18.05.2011 TAEK - ADHK 2
DetaylıLineer Enerji Transferi (LET) ve Rölatif Biyolojik Etkinin (RBE) Radyobiyolojik Önemi
Lineer Enerji Transferi (LET) ve Rölatif Biyolojik Etkinin (RBE) Radyobiyolojik Önemi Klinik Radyobiyoloji Kursu 19-20 Şubat 2010 Dr. Serra Kamer serra.kamer@ege.edu.tr Radyosensitiviteyi Etkileyen Fiziksel
DetaylıRADYASYON ve RADYASYONDAN KORUNMA. Cansu Akbay Biyomedikal Yük. Mühendisi Elektrik Mühendisleri Odası Ankara Şubesi
RADYASYON ve RADYASYONDAN KORUNMA Cansu Akbay Biyomedikal Yük. Mühendisi Elektrik Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Radyasyon: Dalga veya parçacık şeklinde uzayda enerji yayılımı RADYASYON İyonlaştırıcı
DetaylıRADYASYON VE SAĞLIK A.HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK.
RADYASYON VE SAĞLIK A.HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK. RADYASYON ÇALIŞANLARI VE BİLİNMESİ GEREKENLER RADYASYON TANIMI: DALGA VE TANECİK ÖZELLİKTE UZAYDA DOLAŞAN ENERJİ PAKETİ.
DetaylıULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam Ve Yasal Dayanak
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURULUŞLARI RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam Ve Yasal Dayanak Amaç Madde 1- Bu yönergenin amacı, Uludağ Üniversitesi Sağlık Kuruluşlarında (UÜ-SK) iyonlaştırıcı
DetaylıRadyasyondan Korunma Prensipleri ve Yönetmelikler Dr. Emin GÜNGÖR
Radyasyondan Korunma Prensipleri ve Yönetmelikler Dr. Emin GÜNGÖR İçerik Radyasyon Nedir? Radyasyonun Biyolojik Etkileri Radyasyondan Korunma Yapay kaynaklardan toplum ışınlanmaları Radyasyon etkilerinin
DetaylıÇALIŞTAY İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE RADYASYONDAN KORUNMANIN YERİ VE ÖNEMİ. Prof. Dr. Doğan Bor
ÇALIŞTAY İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE RADYASYONDAN KORUNMANIN YERİ VE ÖNEMİ 11, Ekim, 2014 Antalya Radyasyondan Korunma Uzmanlığı Eğitim programları ve Uygulamaları Prof. Dr. Doğan Bor RADYASYON Yaşamın
DetaylıKİM-117 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü
KİM-117 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler ve örnek çözümleri derste verilecektir. BÖLÜM 5 ATOM ÇEKİRDEĞİNİN
DetaylıRADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu
RADYASYON FİZİĞİ 1 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Herbirimiz kısa bir süre yaşarız ve bu kısa süre içerisinde tüm evrenin ancak çok küçük bir bölümünü keşfedebiliriz Evrenle ilgili olarak en anlaşılamayan
DetaylıBölüm 7 Radyasyon Güvenliği. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 7 Radyasyon Güvenliği Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU RADYASYON NEDİR? Radyasyon, elektromanyetik dalgalar veya parçacıklar biçiminde enerji yayılımı ya da aktarımıdır. RADYASYON ÇEŞİTLERİ İYONLAŞTIRICI
DetaylıTIPTA RADYASYONDAN KORUNMA
TIPTA RADYASYONDAN KORUNMA 1. Ulusal Radyasyondan Korunma Kongresi İş Sağlığı ve Güvenliğinde Temel Radyasyondan Korunma Kursu Prof. Dr. Doğan BOR Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği
Detaylı3- KİMYASAL ELEMENTLER VE FONKSİYONLARI
3- KİMYASAL ELEMENTLER VE FONKSİYONLARI Doğada 103 elementin olduğu bilinmektedir. Bunlardan 84 metal elementlerdir. Metal elementler toksik olan ve toksik olmayan elementler olarak ikiye ayrılmaktadır.
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI OLUŞUMU Hızlandırılmış elektronların anotla etkileşimi ATOMUN YAPISI VE PARÇACIKLARI Bir elementi temsil eden en küçük
DetaylıBİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ
BİYOLOJİK MOLEKÜLLERDEKİ KİMYASALBAĞLAR BAĞLAR KİMYASAL VE HÜCRESEL REAKSİYONLAR Yrd. Doç.Dr. Funda BULMUŞ Atomun Yapısı Maddenin en küçük yapı taşı olan atom elektron, proton ve nötrondan oluşmuştur.
DetaylıİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İŞ HİJYENİ-4 PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İş Hijyeni-4 Işınlar İyonizan olmayan ışınlar İyonizan ışınlar Eşik değerler 1 Işınlar
DetaylıRadyasyonun Sağlık Etkileri Prof. Dr. Gökhan Özyiğit Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı
Radyasyonun Sağlık Etkileri Prof. Dr. Gökhan Özyiğit Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı T.C. Sağlık Bakanlığı, Radyasyon Güvenliği Alt Kurulu Üyesi gozyigit@hacettepe.edu.tr
DetaylıSerbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları
Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları Serbest radikallerin yapısında, çoğunlukla oksijen yer almaktadır. (reaktif oksijen türleri=ros) ROS oksijen içeren, küçük ve oldukça reaktif moleküllerdir.
DetaylıİÜ ONKOLOJİ ENSTİTÜSÜ RADYASYON GÜVENLİĞİ PROSEDÜRÜ
Sayfa No :1 / 7 1. Amaç Bu prosedürün amacı, Enstitümüzün Radyoterapi Ünitesinden hizmet alan hasta ve hasta yakınlarının, tüm radyasyon alanlarında çalışanlarının, ayrıca görevi gereği radyasyon alanlarında
DetaylıRadyoaktivitenin Canlılar Üzerindeki Etkisi
Radyoaktivitenin Canlılar Üzerindeki Etkisi Atom: Elementin tüm özelliklerini gösteren en küçük yapı taşıdır. Yunanlı filozofların, tüm maddelerin bölünmeyen yapıtaşları ndan oluştuğunu ilk olarak öne
DetaylıRadyasyon nedir Nasıl ölçülür Günlük pratikte alınan radyasyon ERCP de durum ne Azaltmak için ne yapılabilir
MÖ 460-377 980-1037 MÖ 460-377 980-1037 Radyasyon nedir Nasıl ölçülür Günlük pratikte alınan radyasyon ERCP de durum ne Azaltmak için ne yapılabilir RADYASYON NEDİR X ışınını 1895 te Wilhelm Conrad Roentgen
DetaylıX IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI
X IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI X IŞINI MİKTARINI ETKİLEYENLER X-ışınlarının miktarı Röntgen (R) ya da miliröntgen (mr) birimleri ile ölçülmektedir. Bu birimlerle ifade edilen değerler ışın yoğunluğu
DetaylıBölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER X-ışınlarının elde edilmesi X-ışınlarının Soğrulma Mekanizması X-ışınlarının özellikleri X-ışını cihazlarının parametreleri
DetaylıSELÇUK ÜNİVERSİTESİ "RADYASYON GÜVENLİĞİ ÜST KURULU KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Yasal Dayanak ve Tanımlar
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ "RADYASYON GÜVENLİĞİ ÜST KURULU KURULUŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Yasal Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- Bu yönerge, Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi
DetaylıMorötesi ışınlar (ultraviole ışınlar); güneş ışını içerisinde bulunduğu gibi yapay olarak da meydana getirilir ve x-ışınlarına göre dalga boyları
RADYASYON 1.Radyasyonun tanımı, türleri, kaynakları: Radyasyon Latince bir kelime olup dilimizde ışıma olarak kullanılır. Atomlardan, Güneş ten ve diğer yıldızlardan yayılan enerjiye, radyasyon enerji
DetaylıATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0
ATOMİK YAPI Atom, birkaç türü birleştiğinde çeşitli molekülleri, bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacıktır. Atom, elementlerin özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimi olup çekirdekteki
DetaylıUBT Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim:
UBT 306 - Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim: 1. (a) (5) Radyoaktivite nedir, tanımlayınız? Bir radyoizotopun aktivitesi (A), izotopun birim zamandaki
DetaylıRADYASYON GÜVENLİĞİ BARIŞ ÜNLÜ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSİ
RADYASYON GÜVENLİĞİ BARIŞ ÜNLÜ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSİ Radyasyon Nedir? Radyasyon veya ışınım, elektromanyetik dalgalar veya parçacıklar biçiminde ki enerji yayımı ya da aktarımıdır.radyoaktif maddelerin
Detaylı27.01.2014. İçerik. Temel Atom ve Çekirdek Yapısı RADYASYON TEMEL KAVRAMLAR. Çekirdek. Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (-1)
TEKNİKERLERE YÖNELİK BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ SİSTEMLERİNDE RADYASYONDAN KORUNMA VE PERFORMANS TESTLERİ BİLGİLENDİRME SEMİNERLERİ 24-25 OCAK 2014 RADYASYON TEMEL KAVRAMLAR Dr. Aydın PARMAKSIZ Türkiye Atom
DetaylıNükleer Kazalar ve Radyasyon Güvenliği. Dr. Gökhan Özyiğit Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı
Nükleer Kazalar ve Radyasyon Güvenliği Dr. Gökhan Özyiğit Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı İÇERİK Tanımlar Radyasyon Radyasyon türleri İyonlaştırıcı (İyonizan) radyasyon
DetaylıHayat Kurtaran Radyasyon
Hayat Kurtaran Radyasyon GÜNLÜK HAYAT KONUSU: Kanser tedavisinde kullanılan radyoterapi KĐMYA ĐLE ĐLĐŞKĐSĐ: Radyoterapi bazı maddelerin radyoaktif özellikleri dolayısıyla ışımalar yapması esasına dayanan
Detaylı2: RADYOAKTİF ATIKLAR...11
İÇİNDEKİLER Bölüm1: TEMEL KAVRAMLAR...1 1.1. İyon ve İyonizan Radyasyonlar...1 1.2. Radyoaktivite...3 1.3. Işınlama...3 1.4. Yarılanma Süresi...3 1.5. Radyolojik Birimler...4 1.6. Radyasyon Dozu...4 1.7.
DetaylıRadyoaktif elementin tek başına bulunması, bileşik içinde bulunması, katı, sıvı, gaz, iyon halinde bulunması radyoaktif özelliğini etkilemez.
RADYOAKTİFLİK Kendiliğinden ışıma yapabilen maddelere radyoaktif maddeler denir. Radyoaktiflik çekirdek yapısıyla ilişkilidir. Radyoaktif bir atom hangi bileşiğin yapısına girerse o bileşiği radyoaktif
Detaylıtarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelik ile
5.7.2012 tarih ve 28344 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelik ile YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIŞTIR. Sağlık Bakanlığından: KAMU SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN
DetaylıATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0
ATOMİK YAPI Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 Elektron Kütlesi 9,11x10-31 kg Proton Kütlesi Nötron Kütlesi 1,67x10-27 kg Bir kimyasal elementin atom numarası (Z) çekirdeğindeki
Detaylıİşyeri ortamlarında, çalışanların sağlığını. ve güvenliğini korumak amacıyla yapılan bilimsel çalışmaların tümü diye tanımlanabilir.
İş Sağlığı ve Güvenliği İşyeri ortamlarında, çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak amacıyla yapılan bilimsel çalışmaların tümü diye tanımlanabilir. Çalışanların sağlığı ve güvenliğin bozulması
DetaylıAtomlar ve Moleküller
Atomlar ve Moleküller Madde, uzayda yer işgal eden ve kütlesi olan herşeydir. Element, kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan maddedir. -Doğada 92 tane element bulunmaktadır. Bileşik, belli
DetaylıATOM ve İZOTOPlar RADYOAKTİVİTE ve RADYASYON. Prof. Dr. Arif Altıntaş
ATOM ve İZOTOPlar RADYOAKTİVİTE ve RADYASYON Prof. Dr. Arif Altıntaş Atom nedir? Atomlar tüm maddeler için yapıyı oluşturan çok küçük partiküllerdir. Atom; bir elementin kimyasal özelliklerini gösteren
DetaylıATOM ve İZOTOPLAR. Prof. Dr. Arif Altıntaş.
ATOM ve İZOTOPLAR RADYOAKTİVİTE TE ve RADYASYON Prof. Dr. Arif Altıntaş altintas@veterinary.ankara.edu.tr Atom nedir? Atomlar tüm maddeler için yapıyı oluşturan çok küçük partiküllerdir. Atom; bir elementin
DetaylıRadyasyon ve İnsan Sağlığı
Gökhan Özyiğit Gözde Yazıcı Radyasyon ve İnsan Sağlığı Bazı atomların çekirdekleri doğal veya yapay olarak stabil olmadığı için, fazla enerjilerini iyonlaştırıcı radyasyon şeklinde yayarak stabil hale
DetaylıATOMUN YAPISI. Özhan ÇALIŞ. Bilgi İletişim ve Teknolojileri
ATOMUN YAPISI ATOMLAR Atom, elementlerin en küçük kimyasal yapıtaşıdır. Atom çekirdeği: genel olarak nükleon olarak adlandırılan proton ve nötronlardan meydana gelmiştir. Elektronlar: çekirdeğin etrafında
DetaylıATOM BİLGİSİ Atom Modelleri
1. Atom Modelleri BÖLÜM2 Maddenin atom adı verilen bir takım taneciklerden oluştuğu fikri çok eskiye dayanmaktadır. Ancak, bilimsel bir (deneye dayalı) atom modeli ilk defa Dalton tarafından ileri sürülmüştür.
DetaylıFisyon,Füzyon, Nükleer Güç Santralleri ve Radyasyon. Prof. Dr. Niyazi MERİÇ A.Ü. Nükleer Bilimler Enstitüsü
Fisyon,Füzyon, Nükleer Güç Santralleri ve Radyasyon Prof. Dr. Niyazi MERİÇ A.Ü. Nükleer Bilimler Enstitüsü Fisyon Otto Hahn ve Fritz Strassmann 1939 yılında 235 U i bir n ile bombardıman edilmesiyle ilk
DetaylıProf. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü
101537 RADYASYON FİZİĞİ Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü TEMEL KAVRAMLAR Radyasyon, Elektromanyetik Dalga, Uyarılma ve İyonlaşma, peryodik cetvel radyoaktif bozunum
DetaylıISTAKOZ KABUĞUNDAKİ KİTİN SAYESİNDE RADYASYONDAN KORUNUYORUM
ISTAKOZ KABUĞUNDAKİ KİTİN SAYESİNDE RADYASYONDAN KORUNUYORUM HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER 7-E Janset GÜNEY Su Hazal ÇALLI DANIŞMAN ÖĞRETMEN Nilüfer DEMİR İZMİR 2014 İÇİNDEKİLER 1.PROJENİN AMACI...2 2. RADYASYON
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi X-ışınları cam veya metal kılıfın penceresinden
DetaylıATOMUN YAPISI ATOMUN ÖZELLİKLERİ
ATOM Elementlerin özelliğini taşıyan, en küçük yapı taşına, atom diyoruz. veya, fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit birimlerine ayrıştırılamayan, maddenin en küçük birimine atom denir. Helyum un
Detaylı1. Hafta. İzotop : Proton sayısı aynı nötron sayısı farklı olan çekirdeklere izotop denir. ÖRNEK = oksijenin izotoplarıdır.
1. Hafta 1) GİRİŞ veya A : Çekirdeğin Kütle Numarası (Nükleer kütle ile temel kütle birimi arasıdaki orana en yakın bir tamsayı) A > Z Z: Atom Numarası (Protonların sayısı ) N : Nötronların Sayısı A =
DetaylıRadyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri. Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası
Radyasyon Uygulamalarının Fizik Mühendisliği ve Eğitiminden Beklentileri Dr. Abdullah ZARARSIZ Fizik Mühendisleri Odası İÇERİK - İYONLAŞTIRICI RADYASYON Endüstriyel Uygulamalar Medikal Uygulamalar Diğer
DetaylıMONTE CARLO. Prof. Dr. Niyazi MERİÇ. Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Enstitü Müdürü
MONTE CARLO Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Enstitü Müdürü MONTE CARLO NEDİR? Monte Carlo Metodu, istatistiksel teknikler kullanarak bir deneyi veya olayı bilgisayar
DetaylıRadyasyon Yaralılarının Tıbbi Yönetimi
Radyasyon Yaralılarının Tıbbi Yönetimi İyonize Radyasyonun Tipleri Radyasyon Kaynağı Alfa Partikülü Kağıt Beta Partikülü Plastik, Deri Gamma Işını Kurşun veya beton 2 / 19 Radyoaktif Materyal ÖLÇÜM FİZİKİ
DetaylıRADYONÜKLİTLERİN KİMYASI VE ANALİZİ
RADYONÜKLİTLERİN KİMYASI VE ANALİZİ 6. ALKALİ TOPRAK METALLERİN RADYOKİMYASI Doç. Dr. Gaye Çakal ALKALİ TOPRAK METALLERİN RADYOKİMYASI 1. ALKALİ TOPRAK METALLERİN EN ÖNEMLİ RADYONÜKLİTLERİ 2. ALKALİ TOPRAK
DetaylıRADYASYON FİZİĞİ 4. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu
RADYASYON FİZİĞİ 4 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Filtrasyon X ışın demeti içerisinde farklı enerjili fotonlar bulunur (farklı dalga boylu ışınlar heterojen ışın demetini ifade eder) Sadece, anatomik yapılardan
DetaylıMalzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel kavramlar Atomsal yapı
Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel kavramlar Atomsal yapı İçerik Temel kavramlar Atom modeli Elektron düzeni Periyodik sistem 2 Temel kavramlar Bütün maddeler kimyasal elementlerden oluşur.
DetaylıİÇİNDEKİLER ANA BÖLÜM I: RADYASYON, RADYOAKTİVİTE,VÜCUDA ETKİLER VE RİSK KAVRAMI...1. Bölüm 1: Radyasyonla İlgili Kısa Açıklamalar...
İÇİNDEKİLER ANA BÖLÜM I: RADYASYON, RADYOAKTİVİTE,VÜCUDA ETKİLER VE RİSK KAVRAMI...1 Bölüm 1: Radyasyonla İlgili Kısa Açıklamalar...3 Bölüm 2: İyonlaştırıcı Radyasyonlar Vücudumuzu Nasıl Etkiliyor?...7
DetaylıFİZ314 Fizikte Güncel Konular
FİZ34 Fizikte Güncel Konular 205-206 Bahar Yarıyılı Bölüm-7 23.05.206 Ankara A. OZANSOY 23.05.206 A.Ozansoy, 206 Bölüm 7: Nükleer Reaksiyonlar ve Uygulamalar.Nötron İçeren Etkileşmeler 2.Nükleer Fisyon
DetaylıBÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1
BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK Atom yapısı Bağ tipleri 1 Atomların Yapıları Atomlar başlıca üç temel atom altı parçacıktan oluşur; Protonlar (+ yüklü) Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (-yüklü) Basit bir atom
DetaylıTakdim Planı. Nükleer Silah Etkileri. Radyasyon. Nükleer Kazada Alınacak Ġlk Önlemler 2/ 39
Radyolojik Silahlar Takdim Planı Nükleer Silah Etkileri Radyasyon Nükleer Kazada Alınacak Ġlk Önlemler 2/ 39 Nükleer Silah Etkileri 6 AĞUSTOS 1945 Gözleri kör eden ışık, Ġnsanları, eşyaları yakan bir sıcaklık,
DetaylıMADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM
MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sa-hiptir. Atomda bulunan yükler; negatif
DetaylıBİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
NSAĞLIK HİZMETLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN PERSONELİN RADYASYON DOZ LİMİTLERİ İLE DOZ AŞIMINDA ALINACAK TEDBİRLER HAKKINDA YÖNETMELİK TASLAĞI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMLI
12. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ 2. Konu ELEKTROMANYETİK DALGA ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Elektromanyetik Dalga Etkinlik A nın Yanıtları 1. Elektromanyetik spektrum şekildeki gibidir.
DetaylıİYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ
İYONLAŞTIRICI RADYASYON BULUNAN İŞYERLERİNDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ Dr. Sibel TÜRKEŞ YILMAZ İçerik Türkiye de Radyasyon Kaynakları Radyasyona Maruz Kalma Çeşitleri Temel Güvenlik Standartları Doz Sınırları
DetaylıNÜKLEER FİSYON Doç. Dr. Turan OLĞAR
Doç. Dr. Turan OLĞAR Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü Birçok çekirdek nötron yakalama ile β - yayınlayarak bozunuma uğrar. Bu bozunum sonucu nötron protona dönüşür
DetaylıGÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU
GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU Güneş ışınımı değişik dalga boylarında yayılır. Yayılan bu dalga boylarının sıralı görünümü de güneş spektrumu olarak isimlendirilir. Tam olarak ifade edilecek olursa;
DetaylıBölüm 4 Nükleer Fiziğin Uygulamaları. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 4 Nükleer Fiziğin Uygulamaları Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER Maddede Radyasyon Tahribatı Radyasyon Birimleri Radyasyonun Zararları Maddede Radyasyon Tahribatı Madde tarafından absorbe
Detaylıİşyerlerinde çalışanlarımızın sağlığını olumsuz yönde tehdit eden, üretimi etkileyen ve İşletmeye zarar veren toz, gaz, duman, buhar, sis, gürültü,
TOZ İşyerlerinde çalışanlarımızın sağlığını olumsuz yönde tehdit eden, üretimi etkileyen ve İşletmeye zarar veren toz, gaz, duman, buhar, sis, gürültü, Termal Konfor gibi unsurlardan biriside Tozdur. Organik
DetaylıBölüm 5. Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 5 Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER X-ışınları Görüntüleme Teknikleri Bilgisayarlı Tomografi (BT) Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) Nükleer
DetaylıİŞYERLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYONDAN KORUNMA
İŞYERLERİNDE İYONLAŞTIRICI RADYASYONDAN KORUNMA Dr. Sibel TÜRKEŞ YILMAZ Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi sibel.turkes@taek.gov.tr İçerik Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
DetaylıNükleer Tekniklerin Endüstriyel Uygulamalarında Radyasyondan Korunma. Prof.Dr.Ali Nezihi BİLGE İstanbul Bilgi Üniversitesi
Nükleer Tekniklerin Endüstriyel Uygulamalarında Radyasyondan Korunma Prof.Dr.Ali Nezihi BİLGE İstanbul Bilgi Üniversitesi Endüstride Nükleer Teknikler Radyoaktif izleyiciler Radyasyonla Ölçüm Cihazları
DetaylıDEMOCRİTUS. Atom hakkında ilk görüş M.Ö. 400 lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur.
ATOM TEORİLERİ DEMOCRİTUS DEMOCRİTUS Atom hakkında ilk görüş M.Ö. 400 lü yıllarda Yunanlı filozof Democritus tarafından ortaya konmuştur. Democritus, maddenin taneciklerden oluştuğunu savunmuş ve bu taneciklere
DetaylıRadyasyondan Korunmanın Temel Kriterleri. Temel Radyasyondan Korunma Kursu 21 Kasım 2015-Ankara
Radyasyondan Korunmanın Temel Kriterleri Temel Radyasyondan Korunma Kursu 21 Kasım 2015-Ankara Radyasyondan korunma çalışanların, halkın ve çevrenin radyasyonun zararlı etkilerinden korunmasıdır. Radyasyondan
DetaylıTürkiye de Kişisel Dozimetri Hizmeti
1. ULUSAL RADYASYONDAN KORUNMA KONGRESİ 19-21 Kasım 2015 Türkiye de Kişisel Dozimetri Hizmeti Dr. Çiğdem YILDIZ Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Sağlık Fiziği Bölümü
DetaylıProf. Dr. Niyazi MERİÇ
Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü meric@ankara.edu.tr Proton (pozitiv yük) Nötron (yüksüz) Elektron (negativ yük) Prof. Dr. Niyazi MERİÇ 2 Prof. Dr. Niyazi MERİÇ ÇEKİRDEKTE
DetaylıBAKIR ATOMUNDA K,L,M ZARFLARI
HER ATOMUN YÖRÜNGE ZARFLARINDA (K,L,M,..) BULUNABİLECEK MAKSİMUM ELEKTRON SAYISI 2n 2 FORMÜLÜ İLE BULUNABİLİR. SON YÖRÜNGE ZARFINDA EN ÇOK 8 ELEKTRON BULUNUR. Helyum atomu BAKIR ATOMUNDA K,L,M ZARFLARI
DetaylıRADYOAKTİVİTE Radyoaktivite (Radyoaktiflik / Işınetkinlik)
RADYOAKTİVİTE Radyoaktivite (Radyoaktiflik / Işınetkinlik), atom çekirdeğinin, tanecikler veya elektromanyetik ışımalar yayarak kendiliğinden parçalanmasıdır, bir enerji türüdür. Çevremizde her zaman için
DetaylıKaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti
Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Endüstriyel Uygulamalar Radyasyon endüstriyel alanda oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Örneğin, X ve gama ışınlarından
Detaylı27.09.2012 RADYASYON YARALANMALARI. Çernobil Nükleer Santral Kazası. Ülkemizdeki Radyasyon Kazaları
RADYASYON YARALANMALARI Dr. DERYA YILMAZ 04.09.1209 PLAN Radyasyon kazaları Tanımlar Radyasyon klinik etkileri Hasta ve durum yönetimi RADYASYON KAZALARI Dünya genelinde 1944-2001 arası 420 radyasyon kazası
DetaylıT. C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ FİZİK EĞİTİMİ A. B. D. PROJE ÖDEVİ
T. C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ FİZİK EĞİTİMİ A. B. D. PROJE ÖDEVİ ÖĞRETİMİ PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME Dr. Yücel KAYABAŞI ÖLÇME ARACI Hazırlayan : Hasan Şahin KIZILCIK 98050029457 Konu : Çekirdek
DetaylıRadyoaktif Çekirdekler
NÜKLEER TIP Tıpta radyoaktif çekirdeklerin kullanılması esasen 1920 lerde önerilmiş ve 1940 larda kullanılmaya başlamıştır. Nükleer tıp görüntülemede temel, hasta vücudunda bir gama aktif bölge oluşturmak
DetaylıDoz azaltma teknikleri. Süre. Mesafe. Zırhlama. Yapısal Zırhlama 11/18/2015 RADYOLOJİDE ZIRHLAMA. Prof.Dr.Nail Bulakbaşı
Doz azaltma teknikleri RADYOLOJİDE ZIRHLAMA Radyasyondan korunma parametreleri Prof.Dr.Nail Bulakbaşı Süre Mesafe Zırhlama Süre Mesafe Doz = (Doz Şiddeti)x(Süre) Bir ölçüm cihazının 50 µsv/saat lik radyasyon
DetaylıGENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar
GENEL KİMYA 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar Kimyasal Türler Doğada bulunan bütün maddeler tanecikli yapıdadır. Maddenin özelliğini gösteren küçük yapı
DetaylıNötr (yüksüz) bir için, çekirdekte kaç proton varsa çekirdeğin etrafındaki yörüngelerde de o kadar elektron dolaşır.
ATOM ve YAPISI Elementin özelliğini taşıyan en küçük parçasına denir. Atom Numarası Bir elementin unda bulunan proton sayısıdır. Protonlar (+) yüklü olduklarından pozitif yük sayısı ya da çekirdek yükü
DetaylıKİMYA -ATOM MODELLERİ-
KİMYA -ATOM MODELLERİ- ATOM MODELLERİNİN TARİHÇESİ Bir çok bilim adamı tarih boyunca atomun yapısı ile ilgili pek çok fikir ortaya atmış ve atomun yapısını tanımlamaya çalışmış-tır. Zaman içerisinde teknoloji
DetaylıCANLILARIN KİMYASAL İÇERİĞİ
CANLILARIN KİMYASAL İÇERİĞİ Prof. Dr. Bektaş TEPE Canlıların Savunma Amaçlı Kimyasal Üretimi 2 Bu ünite ile; Canlılık öğretisinde kullanılan kimyasal kavramlar Hiyerarşi düzeyi Hiyerarşiden sorumlu atom
DetaylıGENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar
GENEL KİMYA 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar Kimyasal Türler Doğada bulunan bütün maddeler tanecikli yapıdadır. Maddenin özelliğini gösteren küçük yapı
Detaylı