2003 ABD NİN IRAK I İŞGALİ SONRASI TÜRKİYE NİN IRAK POLİTİKASI VE PKK SORUNU ( ) Yazar Erkan AVCI
|
|
- Aysel Yazıcı
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 2003 ABD NİN IRAK I İŞGALİ SONRASI TÜRKİYE NİN IRAK POLİTİKASI VE PKK SORUNU ( ) Yazar Erkan AVCI Eylül 2014
2 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... 1 GİRİŞ Türkiye nin Kuzey Irak Politikası Ankara-Bağdat Arasındaki ĠliĢkiler Arap Baharında Türkiye-Irak ĠliĢkilerinde PKK Sorunu ABD nin Çekilmesi Sonrası Irak ta DeğiĢen Dengeler ve Türkiye nin Irak Politikası SONUÇ KAYNAKÇA
3 2003 ABD NİN IRAK I İŞGALİ SONRASI TÜRKİYE NİN IRAK POLİTİKASI VE PKK SORUNU ( ) GİRİŞ Cumhuriyet in kuruluģundan beri Türkiye nin dıģ politikasına hâkim olan bölgede statükonun korunması politikası büyük ölçüde Irak için de geçerli olagelmiģtir. Türkiye nin yer aldığı coğrafyanın ve komģularının büyük bir bölümünün uzunca bir süre devam eden istikrarsızlık dönemleri yaģaması, Türkiye nin böylesi bir politika takip etmesinin baģlıca nedeni olmuģtur. Çevresindeki istikrarsızlık ortamının kendisine nasıl etki edeceğini bilemeyen Türkiye için en mantıklı politika, devletlerarası iliģkilerde teorik olarak hâkim olan fakat sıklıkla ihlal edilen en önemli prensiplerden iç iģlerine karıģmama prensibine sıkıca bağlanması ve yalnızca söylemde de il uygulamada da bu prensibin gereklerini yerine getirerek komģu ülke toprakları üzerinde ihtirasları olmadığını göstermesidir. Böylesi bir yaklaģımdan beklenen ise Türkiye nin toprak bütünlüğünün komģu ülkelerdeki istikrarsızlıklardan etkilenmemesidir. Dolayısıyla, Saddam Hüseyin döneminde bile Türkiye Irak ta olan biten ile sadece kendi güvenliği özelinde ilgilenmiģ, bu da ağırlıklı olarak Kuzey Irak kaynaklı PKK terörü olmuģtur. Türkmen kimliğinin yok edilmesi giriģimlerine karģı bile Türkiye tarafından yeterince tepki gösterilmemiģ ve öyle görünüyor ki bu konu o dönemde Irak ın bir iç sorunu olarak görülmüģtür. Ġyi veya kötü, Saddam Hüseyin döneminde Irak ta hâkim olan statükonun korunması Türkiye nin savunduğu tez olmuģtur. Bu nedenle, Irak ın demokratik olup olmadığı ya da Irak halkının taleplerinin ne oldu u Türkiye açısından önem taģımamıģtır. Bu çerçevede, ABD nin bölgedeki dengeleri değiģtirmesi muhtemel giriģimlerine Türkiye zaman zaman kerhen destek vermiģ, zaman zaman ise doğrudan olmasa da karģı çıkmıģtır. ABD nin Irak a askeri müdahalede bulunacağının neredeyse kesin olduğu günlerde bile Türkiye nin savaģı engelleme giriģimlerinde bulunması, bu çerçevede, Irak ı çözüme ikna edebilmek 2
4 için bölge ülkelerini birkaç kez bir araya getirmesi, Türkiye nin Irak taki dengelerin bozulmaması konusunda ne denli kaygılı ve duyarlı olduğunu göstermiģtir. 1 Bush yönetiminin iģbaģına geldiği 2001 in baģında hareketlenen uluslararası iliģkileri esas tetikleyen geliģme 11 Eylül saldırıları olmuģtur. Artık bu tarihten itibaren ABD nin dıģ politikasında güvenlik unsuru daha öncelikli bir konuma sahip olurken Orta Doğu bölgesi yeniden politik gündemin odağına yerleģmiģtir. Afganistan da Taliban rejiminin El-Kaide ile iģbirliği yaptığı için devrilmesinden hemen sonra Irak üzerindeki Amerikan baskıları yoğunlaģtırılmıģ ve en sonunda BM kararına dayanmaksızın tek baģına harekete geçen ABD, Irak ı 2003 Martının sonlarına doğru iģgale baģlamıģtır. ABD BaĢkanı G. Bush ın sık sık ABD adına Tanrı dan yardım istemesi gibi retorik yakarıģlar, Arapların bu savaģı, Bush un 17. Yüzyılın Ġslam-öncesi savaģçı kavimlerinin ve daha sonraları da Hıristiyan haçlılarının hesaplı açgözlü saldırılarıyla kaplı açıklamalarıyla birlikte dini bir savaģ olarak algılamalarını pekiģtiriyordu. SavaĢın Batılı ve Siyonist bir komplonun ürettiği bir haçlı seferi olduğu savları, karģılığında bir cihadı haklı çıkardı, hatta seferberliğini talep etmiģtir. 2 Bu süreçte Türk-Amerikan iliģkileri yeniden gündeme gelmiģ, her zaman kriz zamanlarında hatırlanan Türkiye bir kere daha Beyaz Saray/Pentagon ekibinin ilgi odağı olmuģtur. Ancak ABD nin yaklaģan Irak ın iģgali sürecinde Türkiye ile hangi çerçevede ve ne kadar bir iģbirliği arzuladığının yeterince açık olmamasının Türk siyasetçilerinde yol açtığı tereddütler 1 Mart tezkeresinin Meclise takılmasına neden olmuģtur. Bu geliģmede kimin ne kadar rolü olduğu ayrı bir tartıģma konusu olmakla beraber asıl önemli olan Türk-Amerikan iliģkilerinin kısmen de olsa rayından çıkmıģ olduğuydu. ĠĢte bu ortamda 2003 Temmuzunun baģında 11 Türk subayının Süleymaniye de tutuklanması olayı Türkiye de soğuk duģ etkisi yapmıģtır. 45 yıllık NATO müttefiki iki ülkenin askerleri arasındaki güveni derinden sarsacak bu olayın 1 Cenap Çakmak, Türkiye nin Irak Politikası Türkiye-Irak ĠliĢkilerinin Geleceği ve ABD Faktörü, TASAM Stratejik Öngörü Dergisi, s Samuel P. Huntington, Medeniyetler ÇatıĢması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, Çev. Mehmet Turan Cem Soydemir, 6. Baskı, Ġstanbul: Okuyan Us Yayınları, 2008, s
5 ABD nin PKK/KADEK terör örgütünü kollamak istemesinden çıkması ise olayın asıl endiģe verici tarafı olmuģtur. 3 Irak ın iģgalinde ABD ile birlikte hareket etmeyen Türkiye, Irak ın siyasal ve ekonomik olarak yeniden inģası sürecinin dıģında kalmıģtır ve bu durumda, PKK nın, Irak ın kuzeyindeki etkinliğinin artmasına sebep olmuģ ve bu durum PKK ya hareket alanı geniģliği sağlamıģtır. Türkiye, ABD ye destek vermemesi sebebiyle adeta cezalandırılmaya çalıģılmaktadır ve 2003 ten sonra da Türkiye, Kuzey Irak taki etkisini büyük ölçüde yitirmiģtir. PKK nın icra ettiği etnik terörizm, ABD nin Irak ı iģgal etmesinin oluģturduğu özel konjonktürde yeniden yükseliģe geçmiģtir. Bu konjonktürün PKK açısından önemi, örgütün komuta kontrol merkezinin, iģgal öncesi dönemden farklı olarak kontrol dıģı kalmasıdır. Bölgesel aktörlerin PKK yı bir dıģ politika aracı olarak kullanması, PKK nın eyleme dönük fiziki kapasitesini güçlendirmiģ ve eylemlerini daha operasyonel hale getirmiģtir. 4 Buna karģılık olarak Türk askerleri 1992 yılından bu yana Irak sınırının içindedir. Özellikle Zaho, Haftanin, Dohuk, Amediye dörtgeni arasında yoğun bir Türk askeri gücü mevcut. Türk askeri zaman zaman birkaç km den 60 km lik derinliğe kadar operasyonlar yapıyor. Bunlar daha çok sıcak takip tarzı operasyonlar. Alınan istihbarata göre de operasyon yapıldığı oluyor. Eğer belli bölgelerde teröristlerin toplandığı haberi gelir ise o bölgelere dönük saldırılar düzenlenebiliyor. Sınırın her yerinde PeĢmergeler bulunmuyor. ġu ana kadar görünen manzara Türk askerinin PeĢmerge ile ya da Amerikan askerleri ile karsılaģmamaya özel bir önem vermesi. Aynı Ģekilde PeĢmergeler ve Amerikalılar da büyük ölçüde Türkleri görmezden geliyorlar. PKK teröristlerine de Amerikalıların ve PeĢmergelerin 3 Fuat Karacalı, 11 Eylül ve Irak SavaĢı Sonrası Türkiye nin Ortadoğu Politikası, nin-ortadogu-politikasi/, E.T.: Talip MenekĢe, PKK Terörü Kapsamında 2003 te ABD nin Irak a Müdahalesi Sonrasında PKK ve Türkiye, TÜRKSAM, E.T.:
6 gözümüze gözükmeyin, yoksa aramızda çatıģma çıkar uyarısında bulunduğu belirtiliyor. 5 ÇalıĢmamızın amacı Türkiye nin 2003 yılından sonra Irak taki gruplar ile nasıl bir iliģki yöntemi benimsediğini ve Kuzey Irak taki PKK varlığına iliģkin sorunlara yönelik yaklaģımlarını açıklayıp bu politikaların yanlıģlığını doğruluğunu test etmektir. Bu kapsamda çeģitli öneriler verilerek iliģkilerin ve sorunların geleceğine yönelik birtakım öngörüler sunulacaktır. Dolayısıyla diyebiliriz ki çalıģmamız deskriptif yani tanımlayıcı olmaktan çok bir hipotez ortaya atma biçiminde olacaktır. ÇalıĢmanın ilk bölümünde Türkiye nin Kuzey Irak taki politikaları ile ilgili birtakım bilgiler verilecektir. Ġkinci bölümde, Ankara-Bağdat iliģkilerinin nasıl bir seyirde olduğu ele alınacaktır. Üçüncü bölümde Arap Baharı sürecinde Türkiye-Irak iliģkileri ifade edilecektir. Son bölümde ise ABD nin Irak tan çekilmesi sonrasındaki geliģmeler ve Türkiye nin bu geliģmelere yönelik yaklaģımı açıklanacaktır. 1. Türkiye nin Kuzey Irak Politikası Modern Irak, 1920 de Osmanlıların I. Dünya SavaĢı nda yenilmesiyle birlikte Ġngilizlerin Osmanlı eyaletleri olan Musul, Bağdat ve Basra yı yeni bir politik oluģum olarak değiģtirmeleri sonucu, Fırat-Dicle Havzasını kontrolü altına alan ve yakın bir bölge devleti tarafından yönetilmeyen yeni bir oluģumdur. 6 Türkiye o dönemden beri Irak a yönelik olarak bazen bölgesel ittifaklar kurmak, bazen de karģı karģıya gelmek Ģeklinde iniģli çıkıģlı seyir izleyen politikalar izlemiģtir. Türkiye için Irak politikasında özellikle 1990 sonrası dönemde Kuzey Irak birincil sırayı teģkil etmiģtir Irak ın iģgali sonrası dönemde ise Kuzey Irak Türkiye nin en önemli politikası haline gelmiģtir. 21 Mart 2003 te baģlayan savaģı takip eden günlerde, kuzey cephesini oluģturmak amacıyla ABD nin Kuzey Irak ta bulunan Kürt topluluklarını silahlandırması ve bu unsurları bölgeye indirdiği ABD kuvvetleri ile birlikte Irak rejimine ve silahlı gücüne karģı savaģa sokması, uzun vadede Türkiye aleyhinde 5 Uluslararası Stratejik AraĢtırmalar Kurumu (USAK), Kuzey Irak Operasyonu Raporu, Ankara Haziran 2007, s Modern Irak Tarihi, TASAM, 13 Ağustos 2008, E.T.:
7 geliģmelere zemin hazırlayacak olması bakımından Türkiye de endiģe ile izlendi. Kuzey Irak ta ortaya çıkan geliģmeler karģısında, Türkiye nin, Kuzey Irak ta kuvvet bulundurma ve kuvvet sevk etme kararlılığı karģısında, gerek ABD ve gerekse ABD ve gerekse, Ġngiltere ve AB yetkilileri, Türkiye yi Kuzey Irak a kuvvet sevk etmemesi için uyardı. Böylece Türkiye nin bölgede inisiyatifini kaybetmiģ olduğu ortaya çıkmıģtır. 7 Türkiye nin Kuzey Irak ta son dönemde izlediği politika genel anlamda baģarılı olmakla birlikte negatif politika sınırını aģamamıģtır. Yani bölge odaklı politikalar geliģtirerek bölgedeki statükoyu Irak ın egemenliğini tekrar tesisi tarzında politikalar geliģtirmek yerine statükonun Kürt devletine doğru çevrilmesini engelleyici politikalar oluģturulmuģtur. 8 Dolayısıyla Mart 2003 tezkeresini takip eden süreçte Arapların hem sokaklarında, hem saraylarında konumunu güçlendiren Ankara için bölgede kalıcı ve etkili bir ülke olma yolunda ilk test Irak politikasıdır. Ancak Türkiye nin jeopolitik, tarihi, kültürel ve sivil derinlikleri dikkate alınırsa, Türkiye de böyle bir kararın alınacağını söylemek zordur. Ġç ve dıģ politika arasındaki duvarın kalktığı her ikisinin birbirini etkilediği ve daha üst plandaki uluslararası toplum ile yapısal bir etkileģimin sürekli mevcut olduğu bir dönemde yaģamaktayız. Türkiye nin sivil derinliği kendini ekonomik aktivite olarak Irak ta göstermektedir. Bu durumun bir devlet politikası olarak desteklendiği söylemini yetkili ağızlardan iģitiyoruz. 9 Türkiye, Kuzey Irak politikası çerçevesinde yaģadığı sorunlara rağmen, bölge açısından büyük önem taģıyan bir ülkedir. Tarih boyunca hem kendisinin hem de bölgenin huzuru için bir barıģ ve istikrar ülkesi olmaya çalıģmıģtır. Ancak Türkiye tüm bu çabalarına karģın, jeostratejik konumundan dolayı çevresinde yaģanan sorun ve çatıģmalardan olumsuz yönde etkilenmektedir. Türkiye nin güvenlik algısı doğrultusunda, genelde Irak, özelde ise Kuzey Irak bölgesi birçok bakımdan önem 7 A. Öner Pehlivanoğlu, Ortadoğu ve Türkiye, 1.Baskı, Ġstanbul: KastaĢ Yayınevi, 2004, s Ümit Özdağ, Kerkük, Irak, Ortadoğu ve Ötesi, 1.Baskı, Ġstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2007, s Bülent Aras, Irak, Terör ve Türkiye, TASAM, 8 Ekim 2009, E.T
8 taģımaktadır. Birinci Dünya SavaĢı ndan sonra Irak, Türkiye için deyim yerindeyse çözülemeyen bir sorun haline gelmiģtir. 10 Türkiye Büyük Millet Meclisi nin 1 Mart 2003 tarihinde aldığı, ABD güçlerinin Irak a operasyon yapmak için Türkiye topraklarını kullanma isteğini reddeden tezkere kapsamında ABD ile Türkiye arasında varılan ve meclis onayına sunulan anlaģma genel hatlarıyla, operasyonun Türkiye üzerinden yürütülmesini ve Türkiye nin Kuzey Irak bölgesindeki varlığının pekiģmesini öngörüyordu. Meclis in aldığı operasyona katılmama kararı Kuzey Irak ta, Türkiye ile Kürt gruplar arasındaki dengeyi dramatik bir Ģekilde etkilemiģtir. Bu tarihten itibaren, Kürt PeĢmergeler ABD nin Irak taki müttefiki olarak hareket etmiģler, Kürt siyasi grupları, Saddam sonrası resimde önemli avantajlar kazanmıģlardır. Irak bir federasyon olarak tanımlanmıģ ve Dohuk, Erbil ve Süleymaniye bölgelerini kapsayan bir federe Kürt bölgesi ortaya çıkmıģtır. 11 ABD nin tavrına paralel bir tavrı Irak hükümetinde de gözlemlemek mümkündür. Bu da Irak politikasında ABD nin belirleyici olduğu gerçeğini bir kez daha göstermektedir. Irak ta yapılan seçimlerin ardından oluģturulan Irak hükümetinin Türkiye ile kurduğu ilk temaslarda, Türkiye nin gündeme getirdiği PKK konusuna Irak hükümet yetkililerinin karģılığı genelde olumlu olmakla birlikte, henüz söz konusu hükümetin bu konuda somut adımlar atma iradesinin olmadığı göze çarpmaktadır. Örneğin, Irak DıĢiĢleri Bakanı HoĢyar Zebari, Yeni Irak hükümetinin hiçbir yabancı silahlı militanın, ordunun ya da terörist örgütün Irak topraklarında faaliyet göstermesine müsamaha göstermeyeceğini belirterek Irak hükümetinin PKK konusunda Türkiye gibi düģündüğünü ortaya koymuģtur. Ancak Irak DıĢiĢleri Bakanı, Sorun Irak hükümetinin yetkinliği ve Irak ordusu ile güvenlik güçlerinin uygulama gücünde. Onlara gitmelerini söylemek ya da yasaklamak yeni Irak hükümeti için aslında çok kolay, ama bunu sağlayacak koģullara sahip değilseniz nasıl olacak? PKK konusu için üçlü bir komisyon kurduk. Irak olarak kendi masamızda çok iģ olduğu için, ABD güçleri de bütün mesailerini direniģçilerle 10 Ali Semin, Türkiye nin Irak Politikası IĢığında Kuzey Irak Açılımı, Bilge Strateji, Cilt 3, Sayı 5, Güz 2011, s Burak Bilgehan Özpek, ÇatıĢmadan ĠĢbirliğine: Türkiye ve Iraklı Kürtler, (Der.) Mesut Özcan, Burhanettin Duran, Kemal Ġnat, Türk Dış Politikası Yıllığı 2010, 1.Baskı, Ankara: SETA Yayınları XIV, s
9 mücadeleye verdiği için taraflar henüz PKK tehdidi konusunda nasıl bir koordinasyona gidilebileceğini belirleyemedi diye konuģarak hâlihazırdaki Irak hükümetinin Türkiye için hayati öneme sahip PKK terörü konusunda Türkiye nin beklentilerini karģılayabilecek yeterlilikte olmadığının da altını çizmiģtir Mart 2003 te reddedilen Irak a Türk askerinin gönderilmesine izin veren tezkere, 7 Ekim 2003 te TBMM de kabul edildiğinde Iraklılar bundan Ģikayetçi olmazken, PKK ve diğer bazı Kürtçü örgütler bundan rahatsız olmuģlardır. Bunlar, IKDP (Irak Kürdistan Demokrat Partisi) ve IKYP (Irak Kürdistan Yurtsevenler Birliği Partisi) dir. PKK, IKDP ve IKYP, Türk askerlerinin Irak a girmesine karģı çıktılar. Çünkü Türk askeri demek, Kürdistan Devleti nin kurulamaması demekti. Tezkere üzerine PKK eylemlerine ağırlık verdi. Türkiye Cumhuriyeti nin Kuzey Irak taki kamyonlarına ve Bağdat taki Türk Büyükelçiliğine saldırılar düzenledi. 13 Sınır komģusunda PKK terör örgütünün barınması neticesinde Irak, Türkiye için artık komģudan çok bir tehdit merkezi haline gelmiģtir. PKK nın Kuzey Irak ta yuvalanması, Türkiye-Irak iliģkilerinde gerilime sebep olmuģtur. ABD ve Kürtler, PKK terör örgütünü kullanarak, Türkiye nin terörle mücadele konusuyla meģgul olmasını, Irak ta etkisizleģtirilmesini sağlamaya çalıģmıģtır. 14 Ancak ABD nin Irak tan çekileceğini bildirmesi üzerine Iraklı Kürtler arasında ABD bize ihanet mi ediyor? sorusu gündeme geldi ve bir kısım Kürt sitelerinde de bu konu tartıģılmaya baģlandı. Kürt internet sitelerinden birinde kaleme alınan bir makalede, ABD nin bölgede etkinliğini kurmaya baģladığı dönemden (1950 li yıllar) beri Kürtlere karģı hiçbir zaman dostane davranmadığı, Kürtlerin ABD ve Ġsrail çıkarları için Türkiye, Ġran, Irak ve Suriye ye karģı bu ülke tarafından kullanıldıkları ifade edilmektedir. 15 Oysa Irak ta peģmergeler Amerikalılarla birlikte Irak ordusuna karģı yerel eylemlerde yer almaktaydılar. Hatta Amerikalılar için de Kürtler Bağdat ta geçici hükümetin kurulmasında ve anayasanın hazırlığında genel dayanak 12 ÇAKMAK, a.g.e. s MENEKġE, a.g.e. 14 SEMĠN, Türkiye nin Irak Politikası IĢığında Türel Yılmaz ġahin, ABD ve Iraklı Kürtler, ORSAM, 17 Kasım 2011, E.T.:
10 olmuģlardı. Neticede Celal Talabani Irak ın baģbakanı olmuģtu. Bunun yanı sıra yapılan anlaģmaya göre Irak Kürdistanı nın baģkanı Mesud Barzani olmuģtu. Ama bu ne Kürt sorununun çözüldüğü ne de Kürt faktörünün ABD ye güvenli dayanak olduğu anlamına gelmektedir. Barzaniler hala Kürt bölgesinin dağlık bölgesini kontrol altında tutarken, Talabani ise ovaları elinde tutmaktadır. 16 Kuzey Irak yeni bir yapılanmanın eģiğindedir. Tarihi derinlik, Türkiye ye bu yapılanma sürecinde sorumluluk yüklemektedir. I. Dünya Savası ndan sonra etnik, din ve mezhep unsurlarına göre parçalanan bölgenin bu kez ABD tarafından yeniden alt birimlere ayrılmaması için Türkiye nin tarihi misyonunu kullanması gerekmektedir. Türkiye nin bölgeye komsu olması, tarihsel ve kültürel bağlarının olması nedenleriyle ve en önemlisi kendi çıkarı için gerekli tedbirleri alması gerekir. Öncelikle, bölgede ABD nin etkinliğini azaltarak istikrarın sağlanması ve demokratik, üniter ve tamamen halkın serbest olarak seçeceği ve tüm azınlıkların eģit olarak temsil edildiği bir hükümetin kurulması gerekir. Ġkinci olarak, Kuzey Irak ta özerk bir Kürt devletinin bölgede istikrar yerine uzun yıllar sürecek bir kaosa neden olacağının AB, BM, NATO vb. uluslararası alanlarda açıkça ve neticeleri ile ortaya konulması gerekir. Üçüncü olarak, Kuzey Irak ta yasayan Türkmenlerin haklarının tüm uluslararası platformlarda açıkça dile getirilerek, Türkmen nüfus üzerinde uygulanan zorunlu göç ve soykırımı engelleyecek tedbirlerin alınması gerekir. 17 Tüm bu önlemleri alırken Türkiye tek baģına hareket etmemelidir. Zira Türkiye nin Irak a sınır ötesi operasyonunun hukuki zemini oldukça zayıftır. Hatta kimi uluslararası hukuk uzmanlarına göre hareket noktası itibariyle bazen Ġsrail inkinin dahi gerisine düģebilmektedir. Çünkü Ġsrail e sınır ötesinden füzeler atılmaktadır. Oysa Türkiye ye sınır ötesinden bir tek kurģun dahi atılmamaktadır. Sınır karakollarında yaģanan küçük çaplı olaylar bir yana bırakılacak olur ise PKK Kuzey Irak ı Türkiye ye silahlı saldırı için kullanmamaktadır. 16 Yevgeni Primakov, Rusların Gözüyle Ortadoğu, 1.Baskı, Ġstanbul: TimaĢ Yayınları, 2009, s Zülfü Dağdeviren, Türkiye nin Kuzey Irak Politikası: Devlet-Hükümet ĠliĢkileri, Yüksek Lisans Tezi, T.C Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası ĠliĢkiler Ana Bilim Dalı, Bolu 2007, s
11 Bunun yerine Kuzey Irak daha çok eğitim, saklanma, güçlenme, gelir ve diğer amaçlar için kullanılmaktadır ve bu anlamda silahlı kamplar bir yana bırakılacak olursa birçok AB baģkentine benzemektedir. Bu nedenle Türkiye bölgeye dönük operasyonlarını bu dönemde ABD ve Iraklı Kürtler ile anlaģarak rahatlıkla yapabilir, ancak bunu fazlaca kamuoyuna çıkarak yapmamalıdır. Aksi takdirde uluslararası alanda oldukça zor duruma düģebilir. Bu tespitimize karģılık Ġsrail ve ABD nin tek taraflı yaklaģımı hatırlatılabilir. Bu durumda diyeceğimiz eğer ABD kadar güçlü iseniz ve tepkilere aldırmayacaksanız, buyurun her Ģeyi yapın olacaktır Ankara-Bağdat Arasındaki İlişkiler Türkiye, Soğuk SavaĢ sonrasında var olan stratejik boģluk alanlarının doldurulması ve Irak müdahalesi sonrası bölgenin yeniden yapılandırılmasında bölgesel bir güç olarak etkin rol oynamak amacıyla özellikle 2003 ten beri çok boyutlu bir dıģ politika konsepti benimsemiģtir. Bu konsept çerçevesinde dıģ politikadaki ilk amaç, komģu ülkelerle sıfır sorun iliģkisi olarak adlandırılan siyasi anlayıģ çerçevesinde siyasi, ekonomik ve askeri kriz alanlarının dıģında kalmaktır. Daha doğrusu bu politika, yakın çevresinde diplomatik ve ekonomik iliģkileri geliģtirerek kriz çıkmasını engellemek ve mevcut krizleri ortadan kaldırmak seklinde özetlenebilir. Türkiye, 2004 yılı içinde Ortadoğu, AB ve ABD iliģkilerini dengeleyerek baģarılı bir dıģ politika performansı ortaya koymuģtur. 19 Bu kapsamda Ankara`nın Irak politikasının iki temel parametresi Irak`ın bütünlüğünün korunması ve PKK ile mücadeledir. Bu bağlamda Ankara 2003 yılından beri Irak`ın toprak bütünlüğünün korunması için uluslararası arenada sürekli giriģimlerde bulunmaktadır. Türk diplomasisinin inisiyatifiyle yapılan Irak ın komģularının ve diğer bölge ülkelerin katıldığı toplantılar, Türkiye nin konuyu çeģitli platformlarda gündeme getirmesi bu giriģimlerden sadece bazılarıdır. Bunun yanında Türkiye merkezi Irak hükümeti ile de iliģkilerini geliģtirmek ve sağlamlaģtırmak adına çaba göstermektir. Özellikle kıģında PKK ya karģı düzenlenen askeri operasyondan sonra Türkiye ve Irak arasında üst düzeyde ikili ziyaretler gerçekleģtirilmiģ ve daha da önemlisi ikili iģbirliği antlaģması 2008 yazında 18 Sedat Laçiner, Kuzey Irak ta Ordumuz Ne Yapabilir?, USAK, 23 Ocak 2013, E.T DAĞDEVĠREN, a.g.e. s
12 imzalanmıģtır. CumhurbaĢkanı Abdullah Gül ün ziyareti ve verdiği beyanatlar Türkiye ve Irak arasında geçen kıģın düzenlenen askeri operasyonun yarattığı soğukluğun 2009 kıģında yerini daha samimi ve sıcak bir havaya bıraktığının göstergesidir. Böylelikle, 1 Mart 2003 tezkeresi sonucunda Irak savaģı`nın dıģında kalmıģ olan Türkiye, yapılan diplomatik giriģimler ve hem Amerika`nın hem de Irak hükümetinin Türkiye`nin desteğine olan ihtiyacından dolayı bölge politikasında tekrar aktif rol oynamaya baģlamıģtır. 20 Türkiye Irak konusunda artık orta ve uzun vadeli bir politika izlemektedir. Ankara, ilk önce Araplarla iliģkilerini geliģtirmeye çalıģarak Irak ta aktif olmaya çalıģmıģtır. Örneğin 15 Aralık 2005 tarihinde Irak ta yapılan ilk seçimleri boykot eden Sünni Arapları, Bağdat yönetiminde söz sahibi olmaları için siyasi sürece katma çabasının Türkiye tarafından desteklendiği söylenebilir. Ayrıca 7 Mart 2010 tarihinde Irak ta yapılan genel seçimlerin ardından hükümet krizinin aģılması için Türkiye nin, Iraklı laik ġii ve El-Irakiye listesinin lideri Eyad Allavi ye destek vermesi, açıktan ifade edilmese de, Kürtlerin ve ġii liderlerin (Kanun Devleti listesi lideri Maliki ve Ulusal Irak listesi Ammar El-Hakim) tepkisine neden olmuģtur. Hatta Irak CumhurbaĢkanı Celal Talabani, Milliyet gazetesine tarihinde verdiği röportajda, Irak taki hükümet kurma sürecinde Ankara nın yanlıģ ata oynadığını, Allavi nin kurduğu koalisyonu desteklemek isterken, sürecin tamamen dıģında kaldığını ifade etmiģtir. BaĢbakan Erdoğan ın 28 Mart 2011 deki Irak ziyaretinin bu hesabı tamir etmeye yönelik olduğu düģünülebilir. Çünkü Irak ta yapılan son seçimlerden sonra Ankara nın, Türkmenlerin de içinde yer aldığı El-Irakiye listesinden yana tavır alması ve sık sık Allavi ile temasta olması, Ankara, Maliki yi ihmal ediyor düģüncesini pekiģtirmeye yetmiģti. Bu yüzden BaĢbakan Erdoğan ın Bağdat ve Necef ziyaretiyle, daha önce Eyad Allavi den yana tavır sergileyen Türkiye nin, Maliki hükümetine de destek sağlamaya hazır olduğu mesajını verdiği söylenebilir Kadri Kaan Renda, Türkiye ve Irak ĠliĢkileri: GüneĢ Operasyonu ndan CumhurbaĢkanı Abdullah Gül`ün Ziyaretine, CESRAN, Nisan 2009, cesran.org/index.php?option=com_content&view=article&id=276%3atuerkiye-ve-irak-likileri-gueneoperasyonu-ndan-cumhurbakan-abdullah-gueluen-ziyaretine, E.T.: Ali Semin, Türkiye nin Bağdat, Necef ve Erbil Üçgeninde Irak Politikası, BĠLGESAM, 9 Nisan 2011, E.T.:
13 3. Arap Baharında Türkiye-Irak İlişkilerinde PKK Sorunu Ortadoğu da cereyan eden protesto olayları Kuzey Irak ı yoğun bir Ģekilde etkiledi. 17 ġubat 2011 tarihinden beri Süleymaniye ağırlıklı olmak üzere Kuzey Irak ın her yerinde ve her gün protesto gösterileri düzenlenmektedir. Özellikle Kuzey Irak muhalefetinin Süleymaniye deki halkı sokağa dökmeyi baģardığını görmekteyiz. 25 Temmuz 2009 Kuzey Irak Parlamento seçimlerinde, Kürt milliyetçisi olan ve Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği nden (KYB) ayrılan NawĢirvan Mustafa liderliğindeki DeğiĢim Hareketi (Kürtçe adıyla GORAN) Kuzey Irak oylarının yüzde 23,75'ini almıģtı. Bugün Kuzey Irak ta ciddi bir kitleye sahip DeğiĢim Hareketi'nin, yanına Ali Bapir liderliğindeki Kürdistan Ġslami Cemaati ve Selahattin Bahattin liderliğindeki Kürdistan Ġslami Birliği ni alarak, Barzani ve Talabani grubuna karģı protesto gösterilerini bir nevi organize ettiği söylenebilir. Aslında Kuzey Irak Kürtleri, Arap dünyasındaki ayaklanmalar baģlamadan önce zaman zaman protesto gösterileri düzenlemeye baģlamıģtı. Bu nedenle, Kuzey Irak Kürtlerinin son zamanlarda artan protesto gösterilerinin gerek düzene (Barzani ve Talabani yönetimine) karģı olduğu, gerekse Kuzey Irak Bölgesel Hükümeti nin yolsuzlukları ve hizmet konusundaki eksikliğine bir tepki niteliği taģıdığı görülebilir. 22 Tüm bu protestoların yanında 2003 yılından bu yana Orta Doğu da yaģanan değiģimlere paralel olarak Türkiye-Irak arasındaki iliģkilerin de değiģim yaģanmıģtır. Türkiye nin Irak politikasını 1990 lı yıllarda ve hatta 2003 yılından 2007 yılına kadar yalnızca PKK terör örgütü sorunu üzerinden yürüttüğünü ifade etmek mümkündür. 23 Bu kapsamda 2006 dan bu yana Türkiye ve Irak devlet yetkilileri arasındaki görüģme trafiği yoğun bir Ģekilde gerçekleģmiģtir. 13 Ekim 2011 de Irak DıĢiĢleri Bakanı HoĢyar Zebari nin Türkiye ziyareti de bu trafiğe eklendiğinde son 5 yılda devlet baģkanları ve bakanlar seviyesinde toplam on yedi ziyaret gerçekleģmiģ olduğu 22 Ali Semin, Yeni Ortadoğu Modelinin Kuzey Irak a Yansımaları, BĠLGESAM, 19 Mart 2011, E.T.: Ali Semin, Bağdat-Erbil Arasında Petrol Krizi ve Türkiye, BĠLGESAM, 27 Temmuz 2012, E.T.:
14 görülmektedir. Yapılan temaslar, tarafların daha çok güven testine önem verdiği ve özellikle Türkiye nin havuç vermekten çok sopa gösterdiği görüģmelerdi. Irak yönetimi ise PKK ile mücadelede Türkiye ye sorumluluklarını hatırlatmakta ve topraklarının terör örgütünce kullanılmasına göz yummaktaydı. Dahası Irak yönetimi sıkıģtığında Bağdat taki güvenliği dahi sağlayamadığını söyleyen, topu üçlü mekanizmalar referansıyla ABD ye atan veya bölgesel Kürt yönetimine gönderen bir tutum içerisindeydi. Geçen 5 senede köprünün altından çok sular aktığı anlaģılıyor. Zebari nin PKK gruplarının Irak ın dağlık bölgelerinde bulunmaları Irak anayasasına göre meģru ve kabul edilebilir bir durum değildir. Hiçbir hükümet bunu kabul etmez. Bu durumun sona erdirilmesi hükümetin görev ve sorumluluğudur ifadeleri Irak ın anayasal sorumluluğunu hatırlatarak kendilerinin de elini taģın altına koyacaklarını ifade ediyor. Daha önce hiçbir Iraklı yetkili kendi topraklarında konuģlanmıģ bir terör örgütünün önlenmesine yönelik, anayasal sorumluluklarını ve devlet yükümlülüklerini bu denli açık bir Ģekilde deklare etmemiģti. 24 Buna karģılık CumhurbaĢkanı Abdullah Gül`ün Irak ziyareti ve yaptığı açıklamalar Türkiye ile merkezi Irak hükümeti arasındaki iģbirliğinin ekonomik, siyasi ve güvenlik alanlarında artacağı yönündedir. Bunun yanında aynı gezide CumhurbaĢkanı`nın Irak`ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi terimini kullanıp kullanmadığı konusu gündemi epeyce meģgul etmiģ olmasına rağmen, gerçek olan CumhurbaĢkanı Gül`ün Irak bölgesel Kürt yönetimi baģbakanı sıfatıyla Neçirvan Barzani ile Bağdat`ta görüģmesi ve Irak`ın anayasasında geçen terminolojiye Türkiye`nin karģı çıkmayacağını belirtmiģ olmasıdır. Kısacası, Ankara Iraklıların tümü tarafından kabul gören anayasaya ve yönetim Ģekline saygı duyacağının sinyalini vermiģtir ABD nin Çekilmesi Sonrası Irak ta Değişen Dengeler ve Türkiye nin Irak Politikası 24 Ġhsan Bal, Türkiye-Irak ĠliĢkileri: Havuç ve Sopa, USAK, 23 Ocak 2013, E.T.: RENDA, a.g.e. 13
15 ABD nin, 15 Aralık 2011 tarihinde Irak tan çekilmesinin hemen ardından ülke içinde siyasi bölünmeler baģ gösterdi. Nitekim mevcut konjonktürde ġii kökenli BaĢbakan Nuri El Maliki'nin yönetiminde derin bir siyasal ayrıģmaya doğru yol alan Irak'ta, etnik ve dinsel ayrımlar üzerinden Ģekillenen ve bölgesel güç mücadelelerine de eklemlenmiģ olan siyasal yönetimsel krizi sona erdirebilecek nitelikte içsel ya da dıģsal bir aktör henüz ortaya çıkabilmiģ değildir. Irak'ın yaģadığı kriz demokratik ülkelerde görülen ideolojik-siyasal ayrımlardan ya da farklılıklardan değil de etnokültürel ve mezhepsel ayrım çizgilerinden beslendiği ve bu unsurlar da Irak ulusal kimliğinden çok daha güçlü bir Ģekilde ifadesini bulduğu için sorunun çözümü oldukça güçtür. 26 Aslında bu bölünme, çekilmeden çok daha önce ortaya çıkmıģtı. 7 Mart 2010 tarihinde yapılan Irak parlamento seçimlerinden sonra Bağdat hükümeti, 21 Aralık 2010 tarihinde Kuzey Irak Kürt Yönetimi BaĢkanı Mesut Barzani nin giriģimleriyle Erbil Konferansı AnlaĢması adı altında, BaĢbakan Nuri El-Maliki liderliğinde Kanun Devleti listesi(ġii ağırlıklı), Eski Irak BaĢbakanı ve Irak Milli Reform Hareketi lideri Ġbrahim Caferi nin BaĢkanlığında Irak Ulusal listesi(ġii ağırlıklı), Eski Irak BaĢbakanı Eyad Allavi liderliğindeki El-Irakiye listesi (ġii, Sünni ve Türkmenlerden -ITC- oluģan karıģık bir liste) ve Kürt listesi ile beraber bir uzlaģıya vardıklarını açıklamıģlardır. Fakat Irak ta Maliki baģkanlığında bir hükümet kurulmuģ olarak gözükse de bu hükümetin içindeki çözülemeyen sorunlar ve artan güç mücadelesi sebebiyle Bağdat yönetiminin istikrarsızlıklara açık olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca Maliki nin, Irak CumhurbaĢkanı yardımcısı Sünni Arap Tarık El-HaĢimi hakkındaki terörist suçlamasının ardından çıkardığı tutuklama kararı ve BaĢbakan yardımcısı Sünni Arap Salih El-Mutlak ın bir televizyon kanalına verdiği demecinde Maliki yi diktatörlükle suçlamasından ötürü parlamentodan güvenoyunun geri çekilmesini istemesi tansiyonu giderek yükseltmiģtir. Bunun yanı sıra, Irak ta Maliki nin kurduğu kabinede halen üç önemli bakanlığın (Savunma, ĠçiĢleri ve Ulusal Güvenlik) vekâleten yürütülmesi, ülkede güvenlik ile ilgili sorunların da artmasına sebep olmuģtur. Tüm bu geliģmelere 26 Göktürk Tüysüzoğlu, Maliki'nin Hedefi Türkiye'yi Irak Denkleminden DıĢlamak, Yeni ġafak Gazetesi, 3 Mayıs
16 bakıldığında ABD nin çekilmesinin ardından Irak ta hem siyasi hem de güvenlik anlamında pek çok sorunun baģ göstermesi beklenebilir. 27 Tüm bunlardan sonra akla gelen soru Türkiye nin bu olup bitenler karģısındaki tavrının ne olduğu ve ne olması gerektiğidir. Irak Ortadoğu nun dini, etnik ve mezhepsel açıdan küçük bir kopyası gibidir. Türkiye nin bu alanda elde edeceği sonuçlar diğer Ortadoğu ülkeleri ile olan iliģkilerine de yansıyacaktır. Bugün ülkede hala ortak bir Iraklılık kimliği yoktur. Bu açıdan bakıldığında hem Irak açısından hem de bölgesel güvenliğin korunması açısından öncelikle bunun kurulması Ģarttır. Ülkede ordu ve yönetimde hala etnik ve mezhepsel temelli politikalar geçerlidir. Ortadoğu yu bir ırka, bir mezhebe göre bölmenin mümkün olamadığı Irak örneğinde de açıkça görülmektedir. Ülke mezhepsel olarak bölündüğü takdirde dinsel olarak, dinsel olarak bölündüğü takdirde etnik olarak yeniden bölünebilmektedir. Irak siyaseti bugün derinlerde sancılar yaģamakta ve alternatiflerini aramaktadır. Alternatifler ise ABD gibi büyük güçler yerine, Türkiye gibi bölgeye tarihsel ve kültürel açıdan yakın, ülkedeki her kesimi kucaklayan, bölgeyi bilen ve çatıģmalardan kaçınan, bölge ile modern dünya arasında köprü vazifesi görebilecek ülkelerdir. Aslında Irak taki ABD sonrası oluģacak boģluğu en iyi gören Türkiye olmuģtur yılından itibaren Ortadoğu eksenli politikaya dönen Türk dıģ politikası Irak a komģu ülkeler konulu toplantılarıyla bir bakıma ABD sonrası Irak ta doğacak boģluğu doldurma sinyalleri vermiģtir. ParçalanmıĢ Irak hiç kimsenin iģine gelmemektedir. Türk DıĢiĢleri özellikle Talabani kartına karģılık Sünni ve ġii Araplar arasındaki etkinliğini artırması, buna paralel olarak Musul un durumu konusundaki sert tavrıyla Barzani yi sıkıģtırmıģtır. Diğer taraftan Barzani, PKK ve BDP iliģkileriyle Türkiye ye karģı hamleler yapmaya çalıģsa da pek de baģarılı olamamıģtır. Türklerin Kuzey Irak taki ticari yatırımlarının yanında Irak içindeki Sünni gruplar üzerindeki tesiri Mesut Barzani yi 2010 da Türkiye ye daha fazla yaklaģtırmıģtır. Irak DıĢiĢleri Bakanı Zebari nin ABD nin Irak tan çekilmesini Batı kamuoyuna Ģikâyet ederek Türkiye nin ağırlığının artmasından rahatsız olduğunu söylemesi de ilginç bir noktadır. 27 Ali Semin, Irak taki Siyasi AnlaĢmazlıklar, ÇıkıĢ Yolları ve Türkiye, BĠLGESAM, 23 Ocak 2012, E.T.:
17 One Minute ve Mavi Marmara olayıyla Arap kamuoyunu arkasını alan Türkiye nin nükleer görüģmelerde Washington dan farklı bir tutum sergilemesi, Ġsrail le karģı karģıya kalması, ABD sonrası Ortadoğu denkleminde daha etkin olacağının sinyallerini vermiģtir. 28 SONUÇ Türkiye nin bugün olduğu gibi gelecek yıllarda da Irak ın bütünlüğünden yana durması ve Irak ın üniter yapısını desteklemesi öncelikli politikalarından biri olmalıdır. Öncelikle bölge üzerindeki çıkarların ve politikaların yeniden tanımlanmasının ve güvenlik odaklı olsa da korkulara dayalı politikalar yerine barıģ ve istikrarı kapsayan politikaların Türkiye ye kısa ve uzun vadede oldukça fazla getirileri olacaktır. Irak taki farklı grupları kabul etmek, onların farklılıklarını teminat altına almak ve her gruba eģit mesafede durmak çok önemlidir. Bunun yapılması olası iç çatıģmalar halinde Türkiye yi hepsine belli bir mesafede tutacak ve diyalog yollarını açık bırakacaktır. Irak ve Kuzey Irak politikalarını Türkmenler ile sınırlı tutmamak Türkiye yi kısa vadede daha güvenilir bir ülke konumuna getirecektir. Kürtleri, Arapları, ġiileri ve hatta daha küçük grupları da etki alanına alarak iliģkiler çerçevesini geniģletmelidir. Mezhepsel anlamda zenginliğe sahip bu bölgede, bazen küçük bir grup diplomatik yollarla çözülemeyen birçok sorunda kilit rol oynayabilir. Oysa Türkiye nin Ģu anda Irak ta izlediği politika bir yanlıģlar sarmalıdır. Zira Ortadoğu gibi kaynayan kazanın en sıcak bölgesi olan Irak ta HaĢimi ye hamilik eden Türkiye açıkça taraf tutmaktadır. Bu Türkiye gibi çok boyutlu bir hinterlanda sahip olan ve tarihsel derinliğinin izleri birçok bölgeye sirayet eten bir devletin yapmaması gereken bir davranıģtır. Türkiye bu özelliklerini taraf tutmak Ģeklinde değil de tarafların arasında uyum sağlamak ve bu uyumdan çıkacak kârdan paye sağlamak durumundadır. Yoksa Dimyat a pirince giderken eldeki bulgurdan olabilme olasılığı yüksektir. 28 Bekir Günay, Bağdat Yıkıldıktan Sonra veya ABD'nin Irak'tan Çıkması Üzerine, BĠLGESAM, 25 Eylül 2010, E.T.:
18 KAYNAKÇA Kitaplar HUNTINGTON, Samuel P., Medeniyetler ÇatıĢması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, Çev. Mehmet Turan Cem Soydemir, 6. Baskı, Ġstanbul: Okuyan Us Yayınları, ÖZDAĞ, Ümit, Kerkük, Irak, Ortadoğu ve Ötesi, 1.Baskı, Ġstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, ÖZPEK Burak Bilgehan, ÇatıĢmadan ĠĢbirliğine: Türkiye ve Iraklı Kürtler, (Der.) Mesut Özcan, Burhanettin Duran, Kemal Ġnat, Türk Dış Politikası Yıllığı 2010, 1.Baskı, SETA Yayınları XIV, Ankara: Ekim PEHLĠVANOĞLU, A. Öner, Ortadoğu ve Türkiye, 1.Baskı, Ġstanbul: KastaĢ Yayınevi, PRĠMAKOV, Yevgeni, Rusların Gözüyle Ortadoğu, 1.Baskı, Ġstanbul: TimaĢ Yayınları, Makale ve İnternet Kaynakları Modern Irak Tarihi, TASAM, 13 Ağustos 2008, E.T.: ARAS, Bülent, Irak, Terör ve Türkiye, TASAM, 8 Ekim 2009, E.T BAL, Ġhsan, Türkiye-Irak ĠliĢkileri: Havuç ve Sopa, USAK, 23 Ocak 2013, E.T.: ÇAKMAK, Cenap, Türkiye nin Irak Politikası Türkiye-Irak ĠliĢkilerinin Geleceği ve ABD Faktörü, TASAM Stratejik Öngörü Dergisi, Sayı 6, Yıl
19 DAĞDEVĠREN, Zülfü, Türkiye nin Kuzey Irak Politikası: Devlet-Hükümet ĠliĢkiler, Yüksek Lisans Tezi, T.C Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası ĠliĢkiler Ana Bilim Dalı, Bolu GÜNAY, Bekir, Bağdat Yıkıldıktan Sonra veya ABD'nin Irak'tan Çıkması Üzerine, BĠLGESAM, 25 Eylül 2010, E.T.: KARACALI, Fuat, 11 Eylül ve Irak SavaĢı Sonrası Türkiye nin Ortadoğu Politikası, nin-ortadogu-politikasi/, E.T.: LAÇĠNER, Sedat, Kuzey Irak ta Ordumuz Ne Yapabilir?, USAK, 23 Ocak 2013, E.T MENEKġE, Talip, PKK Terörü Kapsamında 2003 te ABD nin Irak a Müdahalesi Sonrasında PKK ve Türkiye, TÜRKSAM, E.T.: RENDA, Kadri Kaan, Türkiye ve Irak ĠliĢkileri: GüneĢ Operasyonu ndan CumhurbaĢkanı Abdullah Gül`ün Ziyaretine, CESRAN, Nisan 2009, cesran.org/index.php?option=com_content&view=article&id=276%3atuerkiye-veirak-likileri-guene-operasyonu-ndan-cumhurbakan-abdullah-gueluen-ziyaretine, E.T.: SEMĠN, Ali, Bağdat-Erbil Arasında Petrol Krizi ve Türkiye, BĠLGESAM, 27 Temmuz 2012, E.T.: SEMĠN, Ali, Irak taki Siyasi AnlaĢmazlıklar, ÇıkıĢ Yolları ve Türkiye, BĠLGESAM, 23 Ocak 2012, E.T.: SEMĠN, Ali, Türkiye nin Bağdat, Necef ve Erbil Üçgeninde Irak Politikası, BĠLGESAM, 9 Nisan 2011, E.T.: SEMĠN, Ali, Türkiye nin Irak Politikası IĢığında Kuzey Irak Açılımı, Bilge Strateji, Cilt 3, Sayı 5, Güz
20 SEMĠN, Ali, Yeni Ortadoğu Modelinin Kuzey Irak a Yansımaları, BĠLGESAM, 19 Mart 2011, E.T.: ġahġn, Türel Yılmaz, ABD ve Iraklı Kürtler, ORSAM, 17 Kasım 2011, E.T.: TÜYSÜZOĞLU, Göktürk, Maliki'nin Hedefi Türkiye'yi Irak Denkleminden DıĢlamak, Yeni ġafak Gazetesi, 3 Mayıs Uluslararası Stratejik AraĢtırmalar Kurumu (USAK), Kuzey Irak Operasyonu Raporu, Ankara Haziran
Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı. Ali SEMİN. BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı
Orta Doğu Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı Ali SEMİN BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı 56 Stratejist - Temmuz 2017/2 Orta Doğu da genel olarak yaşanan bölgesel kriz ve
DetaylıSİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi
SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER Modern Siyaset Teorisi Dersin Kodu SBU 601 Siyaset, iktidar, otorite, meşruiyet, siyaset sosyolojisi, modernizm,
DetaylıKerkük, Telafer, Kerkük...
Kerkük, Telafer, Kerkük... P R O F. D R. Ü M İ T Ö Z D A Ğ A L A E D D İ N PA R M A K S I Z BAĞIMSIZ TÜRKMENELİ CUMHURİYETİ Kerkük Krizi ve Türkiye'nin Irak Politikası gerekçelerden vazgeçerek konuyu
DetaylıDoç. Dr. MUSTAFA KĠBAROĞLU
İran ın Nükleer Programı ve Türkiye nin Güvenliğine Etkileri Doç. Dr. MUSTAFA KĠBAROĞLU www.mustafakibaroglu.com Bilkent Üniversitesi Uluslararası ĠliĢkiler Bölümü 15 Ekim 2009 Atılım Üniversitesi Ankara
DetaylıORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ
ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ Hazırlayanlar: Habib Hürmüzlü, ORSAM Danışmanı / Bilgay Duman, ORSAM Ortadoğu Uzmanı / Temmuz - Ağustos 2013 - Sayı: 27 15 Temmuz 2013: Tuzhurmatu olaylarının araştırılması
Detaylıİdris KARDAŞ Küresel Sorunlar Platformu Genel Koordinatörü
santralistanbul Küresel Sorunlar Platformu http://www.platformforglobalchallenges.org http://www.twitter.com/pgchallenges http://www.facebook.com/kureselsorunlarplatformu İdris KARDAŞ Küresel Sorunlar
DetaylıULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ
STRATEJİK VİZYON BELGESİ ULUSLARARASI KARADENİZ-KAFKAS KONGRESİ Ekonomi, Enerji ve Güvenlik; Yeni Fırsatlar ( 20-22 Nisan 2016, Pullman İstanbul Otel, İstanbul ) Karadeniz - Kafkas coğrafyası, tarih boyunca
DetaylıDEMOKRATİKLEŞME VE TOPLUMSAL DAYANIŞMA AÇILIMI
2009 DEMOKRATİKLEŞME VE TOPLUMSAL DAYANIŞMA AÇILIMI BİLGE ADAMLAR STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Demokratikleşme ve Toplumsal Dayanışma Açılımı BirikmiĢ sorunların demokratik çözümü için Hükümetçe baģlatılan
DetaylıHükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu..
28 Nisan 2014 Basın Toplantısı Metni ; (Konuşmaya esas metin) Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu.. -- Silahlı Kuvvetlerimizde 3-4 yıldan bu yana Hava Kuvvetleri
DetaylıAmerikan Stratejik Yazımından...
Amerikan Stratejik Yazımından... DR. IAN LESSER Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Jeopolitik Aldatma veya bağımsız bir Kürt Devletinden yana olmadığını ve NATO müttefiklerinin bağımsızlığını
Detaylı11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ
INSTITUTE FOR STRATEGIC STUDIES S A E STRATEJİK ARAŞTIRMALAR ENSTİTÜSÜ KASIM, 2003 11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ 11 EYLÜL SALDIRISI SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ FİZİKİ SONUÇ % 100 YIKIM
DetaylıDevrim Öncesinde Yemen
Yemen Devrimi Devrim Öncesinde Yemen Kuzey de Zeydiliğe mensup Husiler hiçbir zaman Yemen içinde entegre olamaması Yemen bütünlüğü için ciddi bir sorun olmuştur. Buna ilaveten 2009 yılında El-Kaide örgütünün
DetaylıORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.12, ARALIK 2016
TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ No.12, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ NO.12, ARALIK 2016 ORTADOĞU DA BÖLGESEL GELIŞMELER VE TÜRKIYE-İRAN İLIŞKILERI ÇALIŞTAYI 30 Kasım 2016 Çarşamba günü Ortadoğu Stratejik
DetaylıTÜRKİYE ve IRAK. I I. TARİHSEL ARKA PLAN: ABD İŞGALİNE KADAR TÜRKİYE-IRAK İLİŞKİLERİ İngiliz Ordusu, 30 Ekim 1918'de imzaladığı Mondros Mütarekesi'ne rağmen, kuzeye doğru yaptığı son bir hamle ile Musul
DetaylıIrak taki Gelişmeler ve Türkiye (II) Irak ta Bugünkü Durum
Irak ta Bugünkü Durum Irak taki Gelişmeler ve Türkiye (II) ABD nin Irak ı işgalinin en görünür sonuçları Irak ta siyasi gücün ve iktidarın kontrolünün Sünni azınlıktan Şii çoğunluğa geçmesi, Irak güvenlik
DetaylıTÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1
( STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 Yeni Dönem Türkiye - Suudi Arabistan İlişkileri: Kapasite İnşası ( 2016, İstanbul - Riyad ) Türkiye 75 milyonluk nüfusu,
DetaylıBU PAZAR SEÇĠM OLSA! Faruk Acar ANDY-AR BĢk.
TÜRKĠYE SĠYASĠ GÜNDEM ARAġTIRMASI-NĠSAN 2013 AraĢtırma; Kantitatif AraĢtırma tekniklerinden ( Yüzyüze görüģme ) yöntemi uygulanarak 04-10 Nisan 2013 tarihleri arasında 21 il'de toplam 3.473 denek ile görüģme
DetaylıORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ
ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ Hazırlayanlar: Habib Hürmüzlü, ORSAM Danışmanı / Bilgay Duman, ORSAM Ortadoğu Uzmanı -HAZİRAN 2011- Sayı: 2 1 Haziran: Irak Türkmen Cephesi nin Kerkük İl Başkanlığı
DetaylıİRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGİN
İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGİN İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGIN SETA Abdullah YEGİN İstanbul
DetaylıKoalisyon Pazarlıkları ve Olası Hükümet Formülleri. Maliki'nin Türkiye Ziyareti ve Irak'ta Yeni Hükümet Kurma Senaryoları
7 Mart 2010 seçimleri üzerinden yaklaşık 8 ay geçmesine rağmen Irak ta henüz bir hükümet kurulabilmiş değildir. Yeni hükümet kurma çalışmalarının yoğun bir şekilde sürdüğü Ekim 21 de Başbakan Maliki nin
DetaylıAfganistan şimdi Trump'ın savaşı haline geldi
Afganistan şimdi Trump'ın savaşı haline geldi Afganistan'ın işgalinden 16 yıl sonra, Amerika Birleşik Devletleri'nin en uzun savaşı olan bu ülkedeki çatışmaların sonu pek yakın görünmüyor. 23.08.2017 /
DetaylıDEVRİM MUHAFIZLARI VE İRAN ELÇİLİKLERİ
DEVRİM MUHAFIZLARI VE İRAN ELÇİLİKLERİ Birkaç yıl öncesinde Ġran Ġslam Devrim Muhafızları (ĠĠDM) aktif bir Ģekilde güvenlik alanında, geniģ bir Ģekilde de siyasi ve ekonomi benzeri alanlarda geniģ Ģekilde
DetaylıORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 3 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS 3
KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 3 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS 3 - CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 3 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS
DetaylıIKBY-Irak Merkezi Hükümeti Çekişmesi ve Türkmenlerin Durumu
IKBY-Irak Merkezi Hükümeti Çekişmesi ve Türkmenlerin Durumu Bilgay Duman, ORSAM Ortadoğu Uzmanı Irak ta 7 Mart 2010 seçimlerinin ardından hükümet kurma konusunda siyasi çekişmenin etkileri halen devam
DetaylıMUSUL OPERASYONU, IRAK IN GELECEĞİ VE TÜRKMENLER KONFERANSI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.11, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ NO.
TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ No.11, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ NO.11, ARALIK 2016 MUSUL OPERASYONU, IRAK IN GELECEĞİ VE TÜRKMENLER KONFERANSI 15 Aralık 2016 tarihinde ORSAM, TEPAV ve TOBB Ekonomi
DetaylıErbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dara Celil Hayat ile Türkiye-Kürdistan Ekonomik ilişkileri. 02 Temmuz 2014
Erbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dara Celil Hayat ile Türkiye ile Kürdistan arasındaki ekonomik ilişkiler son yılların en önemli rakamlarına ulaşmış bulunuyor. Bugünlerde petrol anlaşmaları ön plana
DetaylıYAKIN DOĞU ÜNĠVERSĠTESĠ YAKIN DOĞU ENSTĠTÜSÜ GÜVENLĠK AKADEMĠSĠ GÜVENLĠK KAVRAMI VE UYGULAMALARI
YAKIN DOĞU ÜNĠVERSĠTESĠ YAKIN DOĞU ENSTĠTÜSÜ GÜVENLĠK AKADEMĠSĠ GÜVENLĠK KAVRAMI VE UYGULAMALARI Sertifika Programı (12 Hafta) 05 Mart 21 Mayıs Cumartesi 2016, LefkoĢa KONU ve KAPSAMLAR 21nci Yüzyılda
DetaylıKARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 1
Rapor No: 41, Mart 2011 KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 1 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi Center for Mıddle Eastern Strategıc Studıes mezhepçilik Irak
DetaylıTürk Elitlerinin Türk Dış Politikası ve Türk-Yunan İlişkileri Algıları Anketi
Türk Elitlerinin Türk Dış Politikası ve Türk-Yunan İlişkileri Algıları Anketi Araştırma üç farklı konuya odaklanmaktadır. Anketin ilk bölümü (S 1-13), Türkiye nin dünyadaki konumu ve özellikle ülkenin
DetaylıÖZGEÇMİŞ (YÖK FORMATINDA)
ÖZGEÇMİŞ (YÖK FORMATINDA) 1) Adı, Soyadı Ġsmail Kapan 2) Doğum Tarihi 01.04.1956 3) Unvanı Yardımcı Doç. Dr. 4) Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hukuk Ġstanbul Üniversitesi 1982 Yüksek
DetaylıTÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1
( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - POLONYA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Polonya İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2016 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen
DetaylıDr. Zerrin Ayşe Bakan
Dr. Zerrin Ayşe Bakan I. Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Yeni Güvenlik Teorilerine Bir Bakış: Soğuk Savaş'ın bitimiyle değişen Avrupa ve dünya coğrafyası beraberinde pek çok yeni olgu ve sorunların doğmasına
DetaylıAK PARTi Genel Başkanı ve Başbakan Erdoğan Bosna-Hersek te
AK PARTi Genel Başkanı ve Başbakan Erdoğan Bosna-Hersek te Mart 25, 2008-12:00:00 AK PARTi Genel Başkanı ve Başbakan Erdoğan Bosna-Hersek te Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bölücü terör örgütüne yönelik
DetaylıENER TARTIŞMAYA AÇIYOR OLTU VE HINIS İL OLMALI MI?
ENER TARTIŞMAYA AÇIYOR OLTU VE HINIS İL OLMALI MI? Erzurum, COĞRAFİ VE İDARİ KÜÇÜLMEYİ EKONOMİK BÜYÜMEYE dönüştürebilir mi? TARTIŞMA ÖNERİSİNİN GEREKÇESİ Kamu hizmetlerinin ülke seviyesinde daha verimli
DetaylıİÇİMİZDEKİ KOMŞU SURİYE
İÇİMİZDEKİ KOMŞU SURİYE Yazar: Dr. A. Oğuz ÇELİKKOL İSTANBUL 2015 YAYINLARI Yazar: Dr. A. Oğuz ÇELİKKOL Kapak ve Dizgi: Sertaç DURMAZ ISBN: 978-605-9963-09-1 Mecidiyeköy Yolu Caddesi (Trump Towers Yanı)
DetaylıORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ
ORSAM AYLIK IRAK TÜRKMENLERİ GÜNCESİ Hazırlayanlar: Habib Hürmüzlü, ORSAM Danışmanı / Bilgay Duman, ORSAM Ortadoğu Uzmanı - Haziran 2012- Sayı: 14 4 Haziran 2012: Birleşmiş Milletler Irak Yardım Misyonu,
DetaylıMilli Devlete Yönelik Tehdit Değerlendirmesi
Milli Devlete Yönelik Tehdit Değerlendirmesi tarafından tam algılanmadığı, diğer bir deyişle aynı duyarlılıkla değerlendirilmediği zaman mücadele etmek güçleşecek ve mücadeleye toplum desteği sağlanamayacaktır.
DetaylıIrak ta Kürt Partileri Arasındaki Rekabet Dinamikleri ve Kerkük Petrolü
Irak ta Kürt Partileri Arasındaki Rekabet Dinamikleri ve Kerkük Petrolü Sayfa 1 Irak ta Kürt Partileri Arasındaki Rekabet Dinamikleri ve Kerkük Petrolü Ali SEMİN Irak ta IŞİD/DAEŞ terör örgütü ile yerel
Detaylı30.06.2014 Pazartesi Basın Gündemi
30.06.2014 Pazartesi Basın Gündemi Prof. Dr. Hayrettin Usul Açıklaması İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Cihannüma Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi,Ortadoğu daki son gelişmeleri değerlendirdi.
DetaylıIrak ta Siyasi Kriz ve Şii Ulusal İttifakı
Irak ta Siyasi Kriz ve Şii Ulusal İttifakı Sayfa 1 Irak ta Siyasi Kriz ve Şii Ulusal İttifakı Ali SEMİN Irak ta IŞİD terör örgütüne karşı verilen mücadele ülkenin siyasi ve askeri güç dengelerine de yansımaktadır.
DetaylıDIŞ POLİTİKA AKADEMİSİ - III
DIŞ POLİTİKA AKADEMİSİ - III Abant-Bolu Büyük Abant Oteli 11-14 Mayıs 2017 Program 09.00 İstanbul dan Hareket 09.00 Ankara dan Hareket 13.00-14.00 Öğle Yemeği ve Serbest Zaman 11 MAYIS 2017 PERŞEMBE 14.00-14.30
DetaylıTÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ
Dr. Tuğrul BAYKENT Baykent Bilgisayar & Danışmanlık TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ Düzenleyen: Dr.Tuğrul BAYKENT w.ekitapozeti.com 1 1. TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK KONUMU VE ÖNEMİ 2. TÜRKİYE YE YÖNELİK TEHDİTLER
DetaylıULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç ve kapsam
ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Ulusal ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin kuruluģ amacını,
DetaylıTOBB VE MESLEKĠ EĞĠTĠM
TOBB VE MESLEKĠ EĞĠTĠM Esin ÖZDEMİR Avrupa Birliği Daire Başkanlığı Uzman 15 Ocak 2010, Ankara 1 ĠÇERĠK Türk Eğitim Sisteminin Genel Yapısı Sorunlar Türkiye de Sanayi/Okul ĠĢbirliği TOBB ve Eğitim Oda
DetaylıT.C. B A ġ B A K A N L I K Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü. Sayı : B.02.0.PPG.0.12-010-06/14200 3 ARALIK 2009 GENELGE 2009/18
I. GİRİŞ GENELGE 2009/18 2007-2013 döneminde Avrupa Birliğinden Ülkemize sağlanacak hibe niteliğindeki fonlar Avrupa Konseyinin 1085/2006 sayılı Katılım Öncesi Yardım Aracı Tüzüğü ve söz konusu Tüzüğün
DetaylıProf. Dr. Şener Üşümezsoy daşı Türk entelijansiyasının ana söylemidir. Bu gruplar birkaç yıl evvel ABD'nin Irak'ı işgali öncesinde savaş söylemlerinin en ateşli taraftarı idiler. II. Körfez Savaşı öncesi
DetaylıKÜRT SİYASETİNDE TARİHİ FIRSAT SÖYLEMİ VE ANALİZİ MAYIS 2009
İÇ POLİTİKA KÜRT SİYASETİNDE TARİHİ FIRSAT SÖYLEMİ VE ANALİZİ MAYIS 2009 SARIKONAKLAR İŞ MERKEZİ C. BLOK D.16 AKATLAR İSTANBUL-TÜRKİYE 02123528795-02123528796 www.turksae.com KÜRT SİYASETİNDE TARİHİ FIRSAT
DetaylıEslen: Stratejik İnisiyatif Ayrılıkçılarda
Eslen: Stratejik İnisiyatif Ayrılıkçılarda Zeynep Fazlılar Açılım sürecinin, ayrılıkçı Kürtlerin siyasi taleplerinin karşılanamaz olduğunu gösterdiğini belirten Tuğgeneral (E) Nejat Eslen; şiddet riskini
DetaylıTOPLUMSAL CĠNSĠYETLE ĠLGĠLĠ KURAMLAR. İlknur M. Gönenç
TOPLUMSAL CĠNSĠYETLE ĠLGĠLĠ KURAMLAR İlknur M. Gönenç Erkek diģi sorulmaz, muhabbetin dilinde, Hak kın yarattığı her Ģey yerli yerinde. Bizim nazarımızda, kadın erkek farkı yok, Noksanlıkla eksiklik, senin
DetaylıSİNCAR KARAÇUK OPERASYONU [SİNCAR KARAÇUK OPERASYONU]
SİNCAR KARAÇUK OPERASYONU Son dönemde bir taraftan Afrin, bir taraftan Rakka, diğer taraftan El Bab gibi bölgeler gündemde iken bir anda Sincar ve Karaçuk a neden bu 1 operasyon yapıldı? SİNCAR KARAÇUK
DetaylıABD İLE YAPTIĞIN GİZLİ ANLAŞMAYI AÇIKLA -(TAMAMI) Çarşamba, 03 Temmuz :11 - Son Güncelleme Perşembe, 04 Temmuz :10
Gül, ABD ile hizmet sözleşmesi yapmıştır İşçi Partisi Genel Başkanvekili Hasan Basri Özbey, dün Ankara da bir basın toplantısı düzenledi ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ü ABD ile yaptığı gizli anlaşmayı
DetaylıT.C. KARTAL BELEDİYE BAŞKANLIĞI İSTANBUL
KARARIN ÖZÜ : Sivil Savunma Uzmanlığı nın Görev ve ÇalıĢma Yönetmeliği. TEKLİF : Sivil Savunma Uzmanlığı nın 31.03.2010 tarih, 2010/1043 sayılı teklifi. BAġKANLIK MAKAMI NA; Ġlgi: 18.03.2010 tarih ve 129
DetaylıTÜRK SPOR SİSTEMİNİN YAPILANDIRILMASI VE BAZI ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRILMASI (3) DOÇ.DR.HAKAN SUNAY A.Ü.SBF
TÜRK SPOR SİSTEMİNİN YAPILANDIRILMASI VE BAZI ÜLKELERLE KARŞILAŞTIRILMASI (3) DOÇ.DR.HAKAN SUNAY A.Ü.SBF ANAYASAMIZIN 59 MADDESİ; Devlet her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek
Detaylı4. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU
4. TÜRKİYE - AVRUPA FORUMU Yeni Dönem Türkiye - AB Perspektifi Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı: Fırsatlar ve Riskler ( 21-22 Kasım 2013, İstanbul ) SONUÇ DEKLARASYONU ( GEÇİCİ ) 1-4. Türkiye
DetaylıMUSUL OPERASYONU VE SONRASI: RISKLER, BEKLENTILER, ÖNGÖRÜLER TOPLANTISI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.9, EKİM 2016
TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ No.9, EKİM 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ NO.9, EKİM 2016 MUSUL OPERASYONU VE SONRASI: RISKLER, BEKLENTILER, ÖNGÖRÜLER TOPLANTISI 14 Ekim 2016 Cuma günü, ORSAM Musul Operasyonu
Detaylı5 bin PKK lı ve peşmergeye terör eğitimi
5 bin PKK lı ve peşmergeye terör eğitimi ABD, 50 yıldır Irak ı parçalayıp kukla bir Kürt devleti kurmanın altyapısını yapıyor. Son olarak 1996 da 5 bin peşmerge ve PKK lı, Guam Adası nda gayrinizami savaş,
DetaylıBush, Suudi Kralıyla petrol fiyatı konuştu
Bush, Suudi Kralıyla petrol fiyatı konuştu Orta Doğu gezisinin son durağı Suudi Arabistan'da bulunan ABD Başkanı George W. Bush, Suudi Kralı Abdullah'la, yüksek petrol fiyatlarının ABD'yi nasıl etkilediği
DetaylıTÜRKĠYE SOSYAL, EKONOMĠK VE POLĠTĠK ANALĠZ II
TÜRKĠYE SOSYAL, EKONOMĠK VE POLĠTĠK ANALĠZ II EKĠM - KASIM 2011 Araştırmacılar Derneği üyesi olan GENAR, araştırmalarına olan güvenini her türlü denetime ve bilimsel sorgulamaya açık olduğunu gösteren
DetaylıDÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık anlayışı
DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ Furkan Güldemir, Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Tarihsel Süreç Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık
DetaylıKDP-GORAN-KYB Arasındaki Siyasi Kriz ve Muhtemel Senaryolar
KDP-GORAN-KYB Arasındaki Siyasi Kriz ve Muhtemel Senaryolar Sayfa 1 KDP-GORAN-KYB Arasındaki Siyasi Kriz ve Muhtemel Senaryolar Ali SEMİN Musul un IŞİD (Irak Şam İslam Devleti) tarafından kontrol altına
DetaylıNEDEN. Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem
NEDEN Türk ye Cumhur yet Cumhurbaşkanlığı S stem YERLi VE MiLLi BiR SiSTEM Türkiye, artık daha büyük. Dünyada söz söyleyen ülkeler arasında. Milletinin refahını artırmaya başladı. Dünyanın en büyük altyapı
DetaylıEskişehir Osmangazi Üniversitesi Pediatri Bölümü nde Tedavi Gören Çocuklarla HAYAT BĠR ARMAĞANDIR PROJESĠ
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Pediatri Bölümü nde Tedavi Gören Çocuklarla HAYAT BĠR ARMAĞANDIR PROJESĠ Amaç ve Ġçerik Projenin temel amacı hastanede tedavi gören çocuklar ve bu dersi seçen öğrenciler
DetaylıAYLIK FAALĠYET RAPORU (01/12/2012-31/12/2012)
T.C. ADALET BAKANLIĞI KANUNLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 01/01/2013 AYLIK FAALĠYET RAPORU (01/12/2012-31/12/2012) ĠÇĠNDEKĠLER 1- TOPLANTILAR... 3 1.1- TÜRKĠYE BÜYÜK MĠLLET MECLĠSĠNDE YAPILAN TOPLANTILAR... 3 1.2-
DetaylıBAKANLAR KURULU KARARI
22 Kasım 2008 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 27062 BAKANLAR KURULU KARARI Karar Sayısı : 2008/14306 Ekli Bazı Düzey 2 Bölgelerinde Kalkınma Ajansları Kurulması Hakkında Karar ın yürürlüğe konulması; Devlet
DetaylıT.C. ORTA KARADENİZ KALKINMA AJANSI GENEL SEKRETERLİĞİ. YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU
YURT ĠÇĠ VE DIġI EĞĠTĠM VE TOPLANTI KATILIMLARI ĠÇĠN GÖREV DÖNÜġ RAPORU Adı Soyadı : Emre ARSLANBAY Unvanı : Uzman Konu : Hollanda ÇalıĢma Ziyareti Görev Yeri : HOLLANDA Görev Tarihi : 05-10.03.2017 RAPOR
DetaylıDURAP 20 OCAK - 04 ŞUBAT
Zeytin Dalı Harekâtı Suriye DURAP 20 OCAK - 04 ŞUBAT 2018 Önemli Gelişmeler Zeytin Dalı Harekâtının Hukuki Dayanakları Uluslararası Hukuk Bakımından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin terörle mücadele
Detaylıİ Ç İ N D E K İ L E R
2007 MALÎ YILI GENEL VE KATMA BÜTÇE KANUN TASARILARI İLE 2005 MALÎ YILI GENEL VE KATMA BÜTÇE KESİNHESAP KANUNU TASARILARININ PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU GÖRÜŞME TUTANAKLARI BAġKAN: Sait AÇBA BAġKANVEKĠLĠ:
Detaylı2. SURĠYE NĠN BÖLGESEL POLĠTĠKALARININ TÜRKĠYE NĠN DIġ POLĠTĠKASINA ETKĠLERĠ
2. SURĠYE NĠN BÖLGESEL POLĠTĠKALARININ TÜRKĠYE NĠN DIġ POLĠTĠKASINA ETKĠLERĠ 2.1. GiriĢ Yrd. Doç. Dr. BarıĢ DOSTER Marmara Üniversitesi Türkiye ve Suriye uluslararası sistem içindeki konumları farklı olan
DetaylıTÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1
( TASLAK STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - FRANSA YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Fransa İlişkileri; Fırsatlar ve Riskler ( 2016 ) Türkiye; 75 milyonluk nüfusu, gelişerek büyüyen ekonomisi
DetaylıBAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK OLU
BAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK OLU Kasım 29, 2006-12:00:00 BAŞBAKAN ERDOĞAN: KOPENHAG SİYASİ KRİTERLERİ NOKTASINDA EĞER HERHANGİ BİR SIKINTI DOĞACAK
DetaylıÜNĠVERSĠTE HASTANELERĠ BĠRLĠĞĠ DERNEĞĠ GENEL KURULU NĠSAN 2009 DAN BU GÜNE ÜNĠVERSĠTE HASTANELERĠ BĠRLĠĞĠ FAALĠYETLERĠ 2 EYLÜL 2010 ĠSTANBUL
NĠSAN 2009 DAN BU GÜNE ÜNĠVERSĠTE HASTANELERĠ BĠRLĠĞĠ FAALĠYETLERĠ 2 EYLÜL 2010 ĠSTANBUL Üniversite Hastaneleri Birliği Platformu; 2009 Nisan, Ġstanbul Üniversitesi Toplantısı, 2009 Mayıs, Hacettepe Üniversitesi
DetaylıKüme Yönetimi URGE Proje Yönetimi. Kümelenme Bilgi Merkezi Deneyimleri
Küme Yönetimi URGE Proje Yönetimi Kümelenme Bilgi Merkezi Deneyimleri Temel Ġlkeler Mevcut durumun değiģmesi kolay değildir, ZAMAN ve ÇABA gerektirir. DeğiĢimden ziyade DÖNÜġÜM, EVRĠM sürecidir. BaĢarı
DetaylıT.C ADALET BAKANLIĞI Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü
T.C ADALET BAKANLIĞI Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Ceza Ġnfaz Kurumlarında Madde Bağımlılığı Tedavi Hizmetleri Serap GÖRÜCÜ Psikolog YetiĢkin ĠyileĢtirme Bürosu Madde bağımlılığını kontrol altında
DetaylıBÜLTEN İSTANBUL AZİZ BABUŞCU. FİLİSTİN MESELESİ 2 5 te B İ L G İ NOTU. Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi
2 de Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi AK Parti İstanbul İl Kadın Kolları nda AK Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya gelmenin mutluluğunu yaşadı. 8 de YIL: 2012 SAYI
DetaylıTürkiye nin Güvenlik Stratejileri Çerçevesinde Irak ve Suriye
Türkiye nin Güvenlik Stratejileri Çerçevesinde Irak ve Suriye Sayfa 1 Türkiye nin Güvenlik Stratejileri Çerçevesinde Irak ve Suriye Ali SEMİN 11 Eylül terör saldırılarının ardından uluslararası arenada
DetaylıTürk Kamuoyunun ABD ye ve Amerikalılara Bakışı Araştırması
Türk Kamuoyunun ABD ye ve Amerikalılara Bakışı Araştı Koç Holding in Sponsorluğunda ARI Hareketi Infakto Research Workshop Araştırma Hakkında... Çalışma Koç Holding in sponsorluğunda, ARI Hareketi için,
DetaylıTÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri
TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ Mehmet Uçum 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri a. Tartışmanın Arka Planı Ülkemizde, hükümet biçimi olarak başkanlık sistemi tartışması yeni
Detaylı1979 İRAN İSLAM DEVRİMİ SONRASI TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ. Ömer Faruk GÖRÇÜN
i 1979 İRAN İSLAM DEVRİMİ SONRASI TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ Ömer Faruk GÖRÇÜN ii Yayın No : 2005 Politika Dizisi: 1 1. Bası Ağustos 2008 - İSTANBUL ISBN 978-975 - 295-901 - 9 Copyright Bu kitabın bu basısı
DetaylıSURİYE SORUNU VE TÜRK DIŞ POLİTİKASINA TOPLUMSAL BAKIŞ *
SURİYE SORUNU VE TÜRK DIŞ POLİTİKASINA TOPLUMSAL BAKIŞ * Salih AKYÜREK ** Cengiz YILMAZ *** Türkiye-Suriye ilişkileri Cumhuriyet döneminde ve özellikle son 30 yılda iniş çıkışları ve gerginlikleri çok
DetaylıBu bağlamda katılımcı bir demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan hakları alanındaki çalışmalarımız, hız kesmeden devam etmektedir.
İçişleri Bakanı Sayın İdris Naim ŞAHİN nin Entegre Sınır Yönetimi Eylem Planı Aşama 1 Eşleştirme projesi kapanış konuşması: Değerli Meslektaşım Sayın Macaristan İçişleri Bakanı, Sayın Büyükelçiler, Macaristan
DetaylıABD'den NATO ülkelerine ültimatom: Savunma harcamalarını arttırın
ABD'den NATO ülkelerine ültimatom: Savunma harcamalarını arttırın "Amerikalılar, sizin çocuklarınızın gelecekteki güvenliğine, sizden daha fazla önem veremez" 16.02.2017 / 09:34 ATO Savunma Bakanları Brüksel
DetaylıVİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme
VİZYON BELGESİ (TASLAK) TÜRKİYE - MALEZYA STRATEJİK DİYALOG PROGRAMI Sivil Diplomasi Kapasite İnşası: Sektörel ve Finansal Derinleşme ( 2017-2021 Türkiye - Malezya ) Türkiye; 80 milyonluk nüfusu, gelişerek
DetaylıEV EKSENLĠ ÇALIġMA; Kadınlar Neden Ev Eksenli ÇalıĢıyor?
EV EKSENLĠ ÇALIġMA; Kadınlar Neden Ev Eksenli ÇalıĢıyor? Ev Eksenli ÇalıĢmanın Sorunları ve Olası Çözüm Yolları Gül ERDOST-Ev Eksenli ÇalıĢan Kadınlar ÇalıĢma Grubu BĠZ KĠMĠZ? Ev-eksenli çalıģanlardan
DetaylıKuzey Irak taki Başkanlık Krizi, IŞİD ve İran
Kuzey Irak taki Başkanlık Krizi, IŞİD ve İran Sayfa 1 Kuzey Irak taki Başkanlık Krizi, IŞİD ve İran Ali SEMİN IŞİD in (Irak Şam İslam Devleti) 2014 yılının Haziran ayında Musul u kontrol etmesiyle birlikte
DetaylıT.C. B A Ş B A K A N L I K Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü. Sayı : B.02.0.PPG.0.12-010-06/5464 30 NĠSAN 2010 GENELGE 2010/11
GENELGE 2010/11 Dokuzuncu Kalkınma Planında yer alan Ġstanbul un uluslararası finans merkezi olması hedefini gerçekleģtirmek üzere yapılan çalıģmalar kapsamında, Ġstanbul Uluslararası Finans Merkezi Stratejisi
DetaylıAnkara-Bağdat Hattında Musul Operasyonu ve Türkmenler
Ankara-Bağdat Hattında Musul Operasyonu ve Türkmenler Sayfa 1 Ankara-Bağdat Hattında Musul Operasyonu ve Türkmenler Ali SEMİN Orta Doğu da bölgesel dengelerin hızlı bir şekilde değişmesinden kaynaklanan
DetaylıTÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1
STRATEJİK VİZYON BELGESİ ( TASLAK ) TÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Arjantin İlişkileri: Fırsatlar ve Riskler ( 2014 Buenos Aires - İstanbul ) Türkiye; 75 milyonluk
DetaylıSon 5 Yılda Türkiye Medyasında İnsan Hakları ve Nefret Söylemi. Şubat 2015
Son 5 Yılda Türkiye Medyasında İnsan Hakları ve Nefret Söylemi Şubat 2015 Son 5 Yılda Türkiye Medyasında İnsan Hakları ve Nefret Söylemi Medya ve İletişim Merkezi İstanbul Enstitüsü İstanbul Enstitüsü
Detaylı2009 YILI SAYILARIYLA SAVUNMA SANAYİİMİZ
YÜZDE 29 YILI SAYILARIYLA SAVUNMA SANAYİİMİZ M. Kaya YAZGAN SaSaD Genel Sekreteri Giriş Bilindiği gibi Savunma Sanayii Ġmalatçılar Derneği SASAD her yıl yaptığı bir anketle yurdumuzun savunma sanayiinde
DetaylıSURİYE TÜRKMEN PLATFORMU I. TOPLANTISI ONUR VE ÖZGÜRLÜK MÜCADELESİ SONUÇ BİLDİRİSİ
SURİYE TÜRKMEN PLATFORMU I. TOPLANTISI ONUR VE ÖZGÜRLÜK MÜCADELESİ SONUÇ BİLDİRİSİ Bismillairrahmanirrahim 1. Suriye de 20 ayı aşkın bir süredir devam eden kriz ortamı, ülkedeki diğer topluluklar gibi
DetaylıİÇİNDEKİLER EDİTÖR NOTU... İİİ YAZAR LİSTESİ... Xİ
İÇİNDEKİLER EDİTÖR NOTU... İİİ YAZAR LİSTESİ... Xİ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ NİN SURİYE KRİZİNDEKİ TUTUMU... 1 Giriş... 1 1. BM Organı Güvenlik Konseyi nin Temel İşlevi ve Karar Alma Sorunu...
DetaylıÇepeçevre Karadeniz Devam Eden Sorunlar, Muhtemel Ortakl klar - Güney Kafkasya ve Gürcistan aç s ndan
Çepeçevre Karadeniz Devam Eden Sorunlar, Muhtemel Ortakl klar - Güney Kafkasya ve Gürcistan aç s ndan Hasan Kanbolat 8 Ağustos ta Güney Osetya Savaşı başladığından beri Güney Kafkasya da politika üreten,
DetaylıTürkiye Irak İlişkilerinde Güvenlik ve Radikalleşme
TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ No.17, MAYIS 2017 Türkiye Irak İlişkilerinde Güvenlik ve Radikalleşme Çalıştayı 12 Mayıs 2017 tarihinde ORSAM ve Irak Ulusal Güvenlik Müsteşarlığı na bağlı Nahrain Araştırmalar
DetaylıÖrgütler bu karmaģada artık daha esnek bir hiyerarģiye sahiptir.
Durumsallık YaklaĢımı (KoĢulbağımlılık Kuramı) Durumsallık (KoĢulbağımlılık) Kuramının DoğuĢu KoĢul bağımlılık bir Ģeyin diğerine bağımlı olmasıdır. Eğer örgütün etkili olması isteniyorsa, örgütün yapısı
DetaylıNATO'yu nasıl bir gelecek bekliyor?
NATO'yu nasıl bir gelecek bekliyor? Dünyada yeniden şekillenen siyaset ve günden güne artan gerginlik, NATO'nun daha büyük sınavlarla yüzyüze kalacağına işaret ediyor. 27.05.2017 / 13:05 Bugüne kadar NATO'nun
DetaylıAvantaj Tahran da: Trump ın yeni Afganistan stratejisi İran için bir fırsat
Avantaj Tahran da: Trump ın yeni Afganistan stratejisi İran için bir fırsat ABD'nin Afganisan daki strateji değişikliği İran a, Pakistan ın ülke sınırlarında devam eden savaş ile ilgili hırslarını yoklamak
DetaylıAZERBAYCAN MİLLİ GÜVENLİK STRATEJİSİ BELGESİ
AZERBAYCAN MİLLİ GÜVENLİK STRATEJİSİ BELGESİ 1. "Azerbaycan Milli Güvenlik Stratejisi Belgesi", Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından 23 Mayıs 2007 tarihinde onaylanarak yürürlüğe girmiştir.
DetaylıORTADOĞU ARAŞTIRMALARI ANALİZ SERİSİ Bilgi Kültür Merkezi
ORTADOĞU ARAŞTIRMALARI ANALİZ SERİSİ Bilgi Kültür Merkezi 4/1/2013 No: 2 Kuzey Irak ta Milli, İslamcı Bir Parti: Rümeysa Eldoğan Giriş Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY), 2005 yılında yapılan referandum
DetaylıCumhuriyet Halk Partisi
1 SÖZCÜ / AKP de bir kişi konuşur, diğerleri asker gibi bekler! Tarih : 06.01.2012 CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu hem AKP deki tek adamlığı hem de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın üslubunu ve liderliğini
DetaylıKürtler gerçekten de ABD'nin umrunda mı?
Kürtler gerçekten de ABD'nin umrunda mı? Iraklı Kürtler, yerel aktörlerin sürekli yaptığı bir hataya düşerek, kendilerinin Amerikalıların gözündeki stratejik değerini fazla abartmış görünüyorlar. 04.10.2017
Detaylı