KÖK HÜCRE NAKLİNDE HASTA GÜVENLİĞİ. Yrd Doç.Dr.Özlem CEYHAN

Transkript

1 KÖK HÜCRE NAKLİNDE HASTA GÜVENLİĞİ Yrd Doç.Dr.Özlem CEYHAN

2

3

4 Hasta Güvenliği Sağlık hizmeti veren kurumlarda hasta ve ailesinin güvenliğini olumsuz etkileyen faktörlerin engellenmesi ve ortadan kaldırılmasıdır.

5 Institute of Medicine (IOM)2000 Tıbbi hatalar sonucu ortaya çıkan ölümlerin beşinci sıradaki ölüm nedeni olarak görüldüğü sunulmuştur. Hastalıklar Kalp hastalıkları 726,974 Kanser 539,577 Serebrovasküler hastalık 159,791 KOAH (COPD) 109,029 Tıbbi hatalar 98,000 Kazalar 95,644 Pneumonia/influenza 86,449 Diabetes 62,636 İntihar 30,535 Böbrek hastalıkları 25,331 Karaciğer hastalıkları 25,175 Ölüm Nedenleri

6 Hastaneye Yatan Hastalarda Görülme sıklığı Tıbbi Hata %3.7 Maliyeti milyar dolar Önlenebilir Tıbbi Hata %53-%58 Maliyeti milyar dolar Institue of Medicine, «To Err is Human» raporu

7 Tıbbi Hata Yapıldığına İnanma Ülke % Amerika Birleşik Devletleri 34 Kanada 30 Avustralya 27 Yeni Zelanda 25 Almanya 23 Birleşik Krallık (UK) 22 C Schoen. Taking the pulse of health care systems: Experiences of patients with health problems in six countries, Health Affairs 2005; November issue

8 Türkiye de 12 bölge 6354 gönüllü Tıbbi uygulama hatası yapılma algılaması %10 Tıbbi uygulama hatası ile ilgili kendilerine bilgi verilen %17.0 Füsun sayek ttb raporları / kitapları 2010,Hasta güvenliği: Türkiye ve Dünya

9 462 Gönüllü Sağlık Çalışanı Kendisine veya bir yakınına tıbbi uygulama hatası yapıldığına inanan %69.0 Bu hataların; - %37 si major - %33 ü minör Füsun sayek ttb raporları / kitapları 2010,Hasta güvenliği: Türkiye ve Dünya

10 Tıbbi Hataların Nedenleri Ġlaç yanlıģları Hastane enfeksiyonları Ameliyat komplikasyonları Klinik hataları DüĢmeler Tedavinin geciktirilmesi Transfüzyon hataları

11 Tıbbi hataların sonuçları KiĢisel sonuçlar Toplumsal sonuçlar Artan sağlık harcamaları Üretim ve verim kaybı Sakatlık maliyetleri Gelir azalması

12

13 IOM 2001 «21.yüzyıl için sağlık sisteminin iyileģtirilmesi» Hasta bakımında altı spesifik alanda iyileştirme öngörmüştür Güvenli bir sağlık hizmeti Etkili bir sağlık hizmeti Hasta-odaklı sağlık hizmeti Zamanında verilen sağlık hizmeti Verimli sunulan sağlık hizmeti EĢit dağılım

14 IOM raporunda da ilk konu olarak ele alınan Güvenli sağlık hizmeti = Hasta güvenliği Sağlık hizmeti sunumunda Kalite iyileģtirme = Hasta güvenliği

15 Amerikan Hastanelerinde Hasta Güvenliği Medicare 2000 ile milyon hastaneye yatıģta 1.14 milyon (%3.08) hasta güvenliği ihlali Zamanında tanı koyma ve tedaviye baģlama Dekübitus ülserleri geliģmesi %60.0 Post-operatif sepsis Yılda 195,000 hasta önlenebilir hatalardan dolayı ölebilmektedir. Health Grades Quality Study, Patient Safety in American Hospitals, July 2004

16 IOM 2004 Patient Safety, Achieving a new standard for care -1 Hasta güvenliğinin iyileģtirilmesi için gereken en önemli konular ĠletiĢim Sağlık informasyon teknolojisi Tüm sağlık çalıģanlarının hasta güvenliği konusunda bilgilendirilmeleri Hasta güvenliği kültürünün yaratılması Hasta güvenliği konusunda araģtırmaların teģvik edilmesi

17 IOM 2004 Patient Safety, Achieving a new standard for care -2 Yüksek riskli hasta gruplarının belirlenmesi, ĠyileĢtirme yöntemlerinin geliģtirilmesi, Verimlilik analizlerinin yapılması ve Elde edilen bilgilerin tüm sağlık çalıģanlarına aktarılması

18 Joint Commission on Acreditation of Health Care Organizations (JCAHO)2005 Ġntihar eden 464 2,450 (74%) ölüm Ameliyat ve ameliyat sonrası komplikasyonlar 455 3,548 hasta güvenliği YanlıĢ taraf cerrahisi 444 Ġlaç hataları 358 Tedavide gecikme 269

19 JCAHO 2006 «National Patient Safety Goals» Hasta kimliği ĠletiĢim Medikasyon güvenliği Sağlık hizmeti ile ilgili infeksiyonlar (Hastane infeksiyonları) Medikasyon uyumunun sağlanması DüĢmelerin azaltılması Ġnfluenza ve pnömokokkal hastalıkların azaltılması Cerrahi yangınların azaltılması Hastaların katılımı Bası ülserlerinin önlenmesi

20 Ülkemizde HASTA VE ÇALIġAN GÜVENLĠĞĠNĠN SAĞLANMASINA DAĠR YÖNETMELĠK Resmi Gazete:

21 Yönetmelikte Hasta güvenliği uygulamaları-1 Hasta kimlik bilgilerinin tanımlanması ve doğrulanması, Hastaya uygulanacak giriģimsel iģlemler için hastanın rızasının alınması, Sağlık hizmeti sunumunda iletiģim güvenliğinin sağlanması, Ġlaç güvenliğinin sağlanması, Kan ve kan ürünlerinin transfüzyon güvenliğinin sağlanması,

22 Hasta güvenliği uygulamaları-2 Cerrahi güvenliğin sağlanması, Hasta düģmelerinin önlenmesi, Radyasyon güvenliğinin sağlanması, Engelli hastalara yönelik düzenlemelerin yapılması,

23 Hasta ve çalıģan güvenliği ortak uygulamaları Enfeksiyonların kontrolü ve önlenmesi Hasta ve çalıģan güvenliği Laboratuvar güvenliği Radyasyon güvenliği Güvenlik raporlama sistemi

24 Ülkemizde-1 Yapılan bir çalıģmada, hastanede yaralanmaların büyük kısmının silmekten dolayı olan kayganlıktan kaynaklandığı saptanmıģ, hastanede düģme sonucu yaralanmanın en sık hasta güvenliği ihlali olduğu görülmüģtür.

25 Ülkemizde-2 HemĢirelerde yapılan bir çalıģmada, HemĢirelerin %96.9 unun hasta güvenliği uygulamalarını gerekli gördüğü %93.3 ünün bu uygulamalardan haberdar olduğu %92.3 ünün uygulamalarda görev aldıkları HemĢirelerin uygulamalarda karģılaģtıkları hatalar arasında % 57.0 oranıyla ilaç uygulama hataları ilk sırada bulunmuģtur. ÇIRPI F ve ark. Hasta Güvenliğine Yönelik Hemşirelik Uygulamalarının Ve Hemşirelerin Bu Konudaki Görüşlerinin Belirlenmesi, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:2,Say ı:3.2009

26 Ülkemizde-3 Hastanemizde yapılan bir çalıģmada, HemĢirelerin % 93,5 i çalıģma birimlerindeki hasta güvenliği derecesini iyi bulurken, % 6,5 i zayıf ve baģarısız bulmuģtur. HemĢirelerin %86.0 ı hasta güvenliği ile ilgili hatalı olayları hiç raporlamadıklarını belirtmiģlerdir. Ceyhan Ö, Kartın PT, Göriş S, Sungur G, Başaran M, Uğur A, Taşcı S. Hemşireler hasta güvenliğini nasıl algılıyor? 11. Ulusal İç Hastalıkları Kongresi Kongre Kitabı. Antalya, 30 Eylül-4 Ekim 2009: 382.

27

28 HEMġĠRELĠK VE HASTA GÜVENLĠĞĠ

29 Hasta Güvenliği Önemli mi? Hekimler Çok Önemli % 81.7 Önemli % 16.7 Önemsiz % 1.6 HemĢireler Çok Önemli % 95.2 Önemli %3.7 Önemsiz % 1.1 VanGeest and Cummins, An educational needs assessment for improving patient safety, National Patient Safety Foundation, White Paper Report 3, 2003.

30 ICN Hasta Güvenliği Durum Bildirgesi Hasta güvenliği, hasta bakımı ve hemģirelik hizmetlerinin kalitesinin baģlıca unsurudur

31 I C N Hasta güvenliğinin artırılması için, Profesyonel sağlık bakım personelinin işe alınması, eğitimi ve meslekte tutulması Performanslarının iyileştirilmesi Enfeksiyonla mücadele Cihaz emniyeti İlaçların güvenli kullanımı Sağlıklı klinik uygulamalar Sağlıklı bakım ortamı Çevre güvenliği ve risk yönetimi alanlarında geniş kapsamlı önlemler Hasta güvenliği üzerinde odaklanmış bilimsel bilgi

32 HemĢirelik Hizmetleri Yönetimi ve Hasta Güvenliği Hasta güvenliği kültürünün oluģturulması, geliģtirilmesi ve hemģirelik hizmetlerinin sunumuna yansıtılması için stratejiler geliģtirmelidir.

33 Stratejiler-1 Hasta güvenliği odaklı kültür oluģturmak HemĢirelik hizmetlerinde hasta güvenliğinin sağlanmasında liderlik oluģturmak Hasta güvenliği odaklı süreç tasarımları yapmak ve güvenirliliğini geliģtirmek Hasta güvenliği bilgilerini paylaģmak ve farkındalık yaratmak

34 Stratejiler-2 Raporlama sistemi ile ilgili çalıģanların desteklemek ve cezalandırıcı olmayan iletiģim yolları kurmak Tüm diğer bölümlerle ve disiplinlerle iletiģim ve iģbirliği sağlamak Bölüm içi hemģirelik bakım süreçlerini rutin izlemek

35 Hasta eğitimi Etik- Ģeffaflık ve açık sözlülük Sağlık hizmetinde hatalara yaklaģım Teknoloji ve tıbbi hatalar Eğitim konuları Hataların belirlenmesi: Sistem-kiĢisel Personel sayısı/dağılı mı ve tıbbi hatalar Hatalardan öğrenme-ders alma Hataların bildirilmesi ve izlenmesi

36 K Ö K H Ü C R E N A K LĠNDE H A S T A G Ü V E N LĠĞĠ U Y G U L A M A L A R I

37 Üniversite eğitim hastanelerinde antineoplastik tedavilerde 1000 ilaç isteminin 15 inde hatalı istem yapılmaktadır. Bu vakaların %62,9 da ciddi veya çok ciddi potansiyel klinik etki görülmektedir Füsun sayek ttb raporları / kitapları , Hasta güvenliği: Türkiye ve dünya

38 IOM JCI BAKIM BAKIM Ġmmünsüpresif hasta

39 Hastaneye kabul edilen hastalara Hasta Ġsim Bileziği takılır. Hastaya her türlü tedavi prosedürü uygulamasında en az iki kimlik bilgisi kullanılır. Hastanın oda numarası kimlik tanılanmasında kullanılmaz Hasta cinsiyeti kimlik doğrulamada kullanılmaz

40 2.HASTA TRANSFERĠ Hasta tetkik ve tedavi nedeni ile bulunduğu servis dıģına çıkacak ise hemģire/portör tarafından götürülür TaĢıma sırasında hasta sürekli gözlenir Transferden önce bakımın devamını sağlayacak cihaz ve aletlerin kullanılabilirliği kontrol edilir Hastanın transferi sırasında hastaya ait bilgilerin iletilmesi sağlanır

41 3. ETKĠN ĠLETĠġĠM-1 Hangi durumlarda sözel direktif alınacağı/alınmayacağı belirlenir. Sözel direktifin alınma Ģekli belirlenir Kullanılacak kısaltmalar listelenerek standart hale getirilir ve ortak dil oluģturulur Laboratuvarlarda test sonuçlarının iletilmesi ile ilgili etkin raporlama sistemi oluģturur

42 ETKĠN ĠLETĠġĠM-2 Kurum acil kritik test sonuçlarının bildirilmesi (tel.-e mail vb.) ile ilgili süreci tanımlar HemĢire/doktor test sonuçlarını telefonda alıyorsa iki kimlik doğrulayıcı kullanır Testlerde hasta güvenliğini tehlikeye atabilecek sonuçlar elde edildiğinde ilgili hekimin veya hemģirenin en kısa zamanda bilgilendirilmesi sağlanır Servislerde yatak baģı bağlantılı ve hastaların kullandığı tüm banyo ve tuvaletlerde çağrı sistemi bulundurulur

43 4. ALLERJĠ Allerjisi olan hastaya zarar vermemek için, hastanın ilk geldiğinde herhangi bir ilaca ve bir maddeye alerjisi olup olmadığı personel tarafından sorgulanır ve kayıt edilir Eğer hastanın herhangi bir alerjisi var ise hastaya renkli bilezik verilir Alerjisi olduğu bileziğe yazılır ve forma kaydedilir.

44 5. ACĠL MÜDAHALE RĠSKLERĠNĠ AZALTMAK Acil tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyulan hallerde ilgili sorumlu ekibin ve cihazların en kısa zamanda olay yerine ulaģmasını temin etmek Kod sisteminin hastane içerisinde etkin halde iģlemesinin sağlanmasıdır

45 6. MEDĠKAL EKĠPMANLAR Cihazların bakım ve kalibrasyonu belirlenen tarihte yapılır Bozulan ve hasar gören cihazların ilgili talimat doğrultusunda onarımı sağlanır Tekerlekli sandalye ve sedyelerin uygun Ģekilde çalıģtığı kontrolü yapılır Cihaz alarm sistemlerinin çalıģırlığı kontrol edilir

46 Hastanın kabulü sırasında düģme riski değerlendirilir Hastanın düģme riski ilgili forma kaydedilir ÇalıĢanlar düģme riski yüksek olan hastalar konusunda bilgilendirilir. Hasta zili hastanın kolay ulaģabileceği yere konulur Hastanın düģme riski varsa, hasta yakınlarına alınacak önlemlerle ilgili bilgi verilir, iģbirliği yapılır.

47 HASTA DÜġMELERĠNĠN ÖNLENMESĠ-2 Uzun süre yatak istirahati sonrası, ameliyat sonrası ilk defa ayağa kalkıyorsa çalıģanlar hastalara mutlaka eģlik eder Yatak ve tekerlekli sandalyeler kullanılmadığı zamanlar kilitlenir Hasta yatakları en düģük seviyede tutulur ve hasta yatakları, sedyeleri ve diğer hasta taģıma araçlarında düģmelere engel olacak korkuluk ve kemerler kullanılır

48 HASTA DÜġMELERĠNĠN ÖNLENMESĠ-3 Sedye ve yatak korkulukları periyodik olarak servis sorumlu hemģiresi tarafından kontrol edilir Hasta odalarında gereksiz eģyalar, yerlerde kablo vs. bulundurulmamalıdır DüĢme riskinin yüksek olduğu bölgelere uyarıcı tabela, resimler ile uyarı levhaları(ıslak zemin, alt yapı çalıģması vb.)konulmalıdır Tuvaletlerde tutunma kolları bulundurulmalıdır Zeminler kaygan olmayan malzeme ile döģenmelidir

49 Hasta yalnız ise, Konfüzyon, disoryante, halusinasyonları varsa, 65 yaş üstü, uyumsuz, kooperasyonu bozuksa; yukarıdaki önlemlere ilave olarak o Hasta hemģire deskine yakın bir odaya alınır o Hasta yakınlarından, hasta yanından ayrılacakları zaman hemģireye bilgi vermeleri istenir o Hasta ajite ise, yukarıdaki önlemler yetersiz kalıyorsa, doktoru ile iletiģime geçilerek hasta kısıtlanır. Kısıtlama prosedürü doğrultusunda hareket edilir.

50 Ġtaki düģme riski ölçeği

51 8.KAN ve KAN ÜRÜNLERĠNĠN TRANSFÜZYONU KAN TRANSFÜZYONU Kan istem formunun ayrıntılı doldurulması sağlanır KAN TRANSFÜZYONU Hasta baģı cross-match yapılır KAN TRANSFÜZYONU Hastaya uygulanacak olan kan veya bileģenlerinin order a ayrıntılı (miktar,ürün adı gideceği süre vs) olarak hekim tarafından yazılması sağlanır

52 9. ĠLAÇ UYGULAMALARI Servislerde aynı isim ve farklı dozlardaki ilaçlar yan yana bulundurulmaz Ġlaç isimlerinde benzerlik olan ilaçlar aynı yerde bulundurulmaz ve bu ilaçların listesi çalıģanlar tarafından bilinir Özel hazırlık gerektiren ilaçların hazırlanması, uygulaması ve takibinde talimat doğrultusunda hareket edilir

53 ĠLAÇ UYGULAMALARI-2 Hastaya verilecek ilaçlar ilaç-ilaç, ilaç besin etkileģimi yönünden değerlendirilir, kullanıldığında bir uyarı sisteminin geliģtirilmesi sağlanır Ġlaç yan etkileriyle beklenenden sık veya Ģiddetli karģılaģılırsa ilaç yan etkilerinin takibi ile ilgili talimat doğrultusunda hareket edilir Hastanın yanında getirdiği ilaçlar alınır ve bu konuya iliģkin talimat doğrultusunda hareket edilir Narkotik ilaçların güvenliği için konuyla ilgili talimata uygun davranılır

54 ĠLAÇ UYGULAMALARI-3 Buzdolabında saklanması gereken ilaçlar (+2 / +8 C) aralığında saklanır ve kontrol listesinde belirtilir IĢıktan etkilenen ilaçların listesinin yapılması sağlanır ve ilaçlar ıģıktan korunaklı Ģekilde saklanır Ġlaçların bulunduğu ortamların ısı ve nem takibi yapılır Hastanın taburculuğunda ilaçların doğru ve güvenli kullanımı için hasta ve yakını eğitilir

55 PYXĠS ĠLAÇ YÖNETĠM SĠSTEMĠ

56 10. ĠNFEKSĠYONLARIN ÖNLENMESĠ Ġmmun sistemi zayıf hastaları infeksiyonlardan korumak amacı ile Koruyucu Ġzolasyon Talimatı uygulanır Ġzole hastaların ayrı odaya alınması, ziyaret kuralların belirlenmesi, Ġzole hasta olduğunu belirten uyarıcı kartların asılması sağlanmalıdır

57 ĠNFEKSĠYONLARIN ÖNLENMESĠ-2 Ġzole hasta odası için gerekli olan ekipmanların giyilmesi, giriģ çıkıģ kurallarına uyulması, Odanın ve kullanılan malzemelerin temizlik ve dezenfeksiyonunun enfeksiyon komitesinin belirlediği talimatlar doğrultusunda yapılması, Ġzolasyon önlemleri ile ilgili enfeksiyon komitesi tarafından eğitim yapılması sağlanmalıdır.

58 11.ÇEVRE Koridorlar geçiģi engellemeyecek Ģekilde açık bulundurulur Sarı tıbbi atık kovaları 2/3 den fazlası doldurulmaz Kirli odası ve temiz çamaģır odası kapalı tutulur Yiyecek ve içecekler çalıģma alanlarında bulundurulmaz Hasta odalarında çiçek ve balon bulundurulmaz Belirlenen riskler ya da uygun olmayan durumlarla ilgili belirtilen periyodlarda tanımlanan esaslara göre bina turları yapılır

59 12. RAPORLAMA Hasta güvenliğini tehlikeye sokacak bir durum olmuşsa uygun olmayan durum için Sentinel ( Beklenmedik) Olaylar Takip Formu doldurulur ve kurum tarafından belirlenen bildirim kuralları doğrultusunda uygulama yapılır.

60 RAPORLAMA-2

61

62 HASTA GÜVENLİĞİ ÖNERİ DEĞERLENDİRME KUTUSU

63