KROM OCAĞI VE KROM KONSANTRE TESİSİ KAPASİTE ARTIRIMI VE ATIK DEPO ALANLARI PROJESİ

Transkript

1 AKSU MADENCİLİK KROM OCAĞI VE KROM KONSANTRE TESİSİ KAPASİTE ARTIRIMI VE ATIK DEPO ALANLARI PROJESİ ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ BAŞVURU DOSYASI (ÇED YÖNETMELİĞİ EK-III KAPSAMINDA ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ GENEL FORMATINA GÖRE HAZIRLANMIŞTIR.) SİVAS İLİ KANGAL İLÇESİ, YELLİCE KÖYÜ MEVKİİ (İR: ER: ) SİM-ÇED SİCİMOĞLU MÜH. İNŞ. İNŞ MALZ. MAD. NAK. TİC. LTD. ŞTİ. SİVAS CAD. AHENK AP. NO:42/10 KAYSERİ Tel-Fax : TEMMUZ-2013

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI AKSU MADENCİLİK SAN. VE ELEK. ÜRT. TİC. A.Ş. MEBUSEVLERİ İLLER SOK NO: 5 TANDOĞAN/ANKARA TEL: FAX: KROM OCAĞI VE KROM KONSANTRE TESİSİ KAPASİTE ARTIRIM VE ATIK DEPO ALANLARIPROJESİ TL PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik C : C : C : C : C : C : C : C : C : C : C : Alanı: 956,98 hektar PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) SİVAS İLİ, KANGAL İLÇESİ, YELLİCE KÖYÜ MEVKİİ (İR:69504 ER: ) Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : : : : : : : : EK I LİSTESİ 12 Günlük kapasitesi 100 ton ve üzeri atıkların yakılması (oksitlenme yoluyla yakma, piroliz, gazlaştırma veya plazma vb. termal bertaraf işlemleri), belediye atıkları hariç olmak üzere alanı 10 hektardan büyük ve/veya hedef yılı da dahil günlük 100 ton ve üzeri olan atıkların ara işleme tabi tutulması ve düzenli depolanması için kurulacak tesisler. MADDE 28- Madencilik projeleri; a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler, EK II LİSTESİ Madde 49 Madencilik projeleri: f) Cevher zenginleştirme tesisleri (Ek-1 de yer almayanlar). 2

3 PTD/ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI /ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI /ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED RAPORU SUNUM TARİHİ (GÜN,AY,YIL) SİM-ÇED SİCİMOĞLU MÜH. İNŞ. İNŞ MALZ. MAD. NAK.TİC.LTD.ŞTİ. SİVAS CAD. AHENK AP. KAT:42/10 KAYSERİ TEL : FAKS :

4 İÇİNDEKİLER DİZİNİ Sayfa No TABLOLAR DİZİNİ...5 ŞEKİLLER DİZİNİ...5 EKLER DİZİNİ...5 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ...7 I.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği....7 I.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması I.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon v.b.)...17 I.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU...22 II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ...29 Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik Ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari Ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (Ek-V deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) Ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri Arasındaki ilişkileri de içerecek Şekilde Açıklanması BÖLÜM IV: PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER...37 IV.1. Önerilen Projenin Aşağıda Belirtilen Hususlardan Kaynaklanması Olası Etkilerinin Tanıtımı. (Bu Tanım Kısa, Orta, Uzun Vadeli, Sürekli, Geçici ve Olumlu Olumsuz Etkileri İçermelidir.)...37 IV.1.a. Proje İçin Kullanılacak Alan...37 IV.1.b. Doğal Kaynakların Kullanımı...38 IV.1.c. Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar İle Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu IV.2. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı IV.3. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı BÖLÜM V: HALKIN KATILIMI...41 V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkın Belirlenmesi ve Halkın Görüşlerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen Yöntemler...41 V.2. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar...41 V.3. Bu Konuda Verebileceği Diğer Bilgi ve Belgeler...41 BÖLÜM VI: YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ...42 NOTLAR VE KAYNAKLAR

5 TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1. Kapasite Bilgileri...7 Tablo 2. Alan Kullanımı...17 Tablo 3. Mevcut Vardiya Sistemi...18 Tablo 4. Kapasite Artırımı Sonrası Vardiya Sistemi...18 Tablo 5. Ruhsat Alanı Koordinatları...22 Tablo 6. Proje (ÇED) Alanı Koordinatları...23 Tablo 7. Mevcut Krom Konsantre Tesisi...23 Tablo 8. Mevcut Krom Konsantre Krom Stok Alanı...23 Tablo 9. Mevcut Tüvenan Cevher Stok Alanı...24 Tablo 10. Mevcut Temiz Su Havuzu...24 Tablo 11. Mevcut Atık Depo Alanı (Genişletilmiş Alan)...24 Tablo 12. Mevcut Şantiye Alanı...26 Tablo 13. Krom Konsantre Tesisi (İlave)...26 Tablo 14. Krom Konsantre Krom Stok Alanı (İlave)...26 Tablo 15. Tüvenan Cevher Stok Alanı (İlave)...27 Tablo 16. Temiz Su Havuzu (İlave)...27 Tablo 17. Atık Depo Alanı (İlave)...27 Tablo 18. Alan Kullanımı...38 Tablo 19. Kapasite Bilgileri...42 Tablo 20. Alan Kullanımı...44 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil 1. İş akım Şeması (Açık İşletme Yöntemi)...9 Şekil 2. Basamak ve Şev Özellikleri...10 Şekil 3. Proses Akım Şeması (Kapalı İşletme)...11 Şekil 4. Krom Konsantre Tesisi İş Akım Şeması...13 Şekil 5. Türkiye nin Fitocoğrafik Bölge Sınırları...29 Şekil 6. Sivas İli Deprem Haritası...32 Şekil 7. Sivas İli Diri Fay Haritası...33 EKLER DİZİNİ Ek 1. Ruhsat ve Tapular Ek 2. ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir Belgesi Ek 3. Yer Bulduru Haritası Ek 4. 1/25000 Ölçekli Topoğrafik Harita Ek 5. Uydu Haritası Ek 6. Proje Alanına Ait Fotoğraflar Ek 7. Atık Analizleri (Zenginleştirme Tesisi Atığı) Ek 8. Yeterlik Belgesi ve Personel Belgeleri 5

6 Kısaltmalar: km :Kilometre mm :Milimetre cm :Santimetre m 3 :Metreküp lt : Litre 0 C :Santigrat Derece dk :Dakika g, gr :Gram m :Metre Lw :Ses Gücü Düzeyi db :Desibel m 2 :Metrekare N :Kuzey E :Doğu TUBİVES :Türkiye Bitkileri Veri Servisi sn :Saniye KAKY :Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği AAKY :Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği SKKY :Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği CO :Karbon Monoksit NO :Azot Monoksit SO :Kükürt Monoksit MKE :Makina ve Kimya Endüstrisi AR :Arama Ruhsat ER :Erişim 6

7 BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE GAYESİ I.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği. Proje; Sivas İli, Kangal İlçesi, Yellice Köyü Mevkiinde Aksu Madencilik San. ve Elek. Ürt. Tic. A.Ş. tarafından işletilmekte olan Krom Ocağı ve Konsantre Tesisinde kapasite artırımı yapılmasıdır. Projenin gerçekleştirilmesi planlanan Ruhsat Alanı, 1547,07 hektar olup T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü nde İR:69504 ve ER: numarası ile kayıtlıdır (Bkz. Ek-1). Proje alanı, 1/ ölçekli haritada J39a3 ve J39b4 paftalarında yer almaktadır. Proje alanında Krom Ocağı ve Krom Konsantre Tesisi faaliyetine ilişkin olarak 314,16 hektarı Ocak Alanı olmak üzere toplam 465,25 hektar alan için tarih, 2652 karar nolu ÇED Olumlu Belgesi alınmıştır (Bkz. Ek-2). Daha sonra alanda yapılan rezerv tespit çalışmaları nedeni ile işletilmekte olan Krom Ocağı için kapasite artırımı (24,79 ha alan) yapılmış olup bu kapsamda Sivas Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından tarih ve 456 nolu Çed Gerekli Değildir Kararı verilmiştir (Bkz. Ek-2). Böylece söz konusu Krom Ocağı ve Krom Konsantre Tesisinin toplam alan kullanımı 487,04 hektara çıkarılmıştır. Söz konusu projede kapasite artırımına gidilmesi planlanmaktadır. Gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artırımı ile mevcut kullanım alanı 487,04 hektar (462,25+24,79 hektar) olan Krom Ocağı ve Konsantre Tesisi Projesinin alan kullanımının 956,98 hektara çıkarılması planlanmaktadır. Gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artırımı ile proje alanına ikinci Krom Konsantre Tesisi inşası gerçekleştirilecek olup, Krom Ocağı olarak belirlenen alanda da genişlemeye gidilecektir. Bu kapsamda Krom Ocağı alanından alınacak olan tüvenan 1 krom cevheri miktarı ve alana ikinci Krom Konsantre Tesisinin de ilavesi ile tesislere beslenecek olan tüvenan krom cevheri miktarında da değişiklik olacaktır tarih, 2652 karar nolu ÇED Olumlu Belgesi ve tarih ve 456 nolu ÇED Gerekli Değildir Belgesine konu olan Krom Ocağı ve Konsantre Tesisi Projesine ilişkin mevcut kapasiteler ve yapılması planlanan Kapasite Artırımı Projesi sonrası kapasitelere ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir. Tablo 1. Kapasite Bilgileri Birim Birimi Mevcut Kapasite Değişim Miktarı Kapasite Artırımı Sonrası Krom Ocağı Tüvenan Cevher Miktarı ton/yıl Konsantre Tesisi (1) (Tesise Beslenen Cevher Miktarı) ton/yıl Konsantre Tesisi (2) (Konsantre Krom Miktarı) ton/yıl (1) Proje kapsamında 2. Krom Konsantre Tesisi ilavesi ile kapasite artırımı gerçekleştirilecek olup mevcut tesisin kapasitesi korunurken yeni kurulacak tesise beslenecek olan tüvenan cevher miktarı ton/yıl olacaktır. (2) Proje kapsamında 2. Krom Konsantre Tesisi ilavesi ile kapasite artırımı gerçekleştirilecek olup mevcut tesisin kapasitesi korunurken yeni kurulacak tesise beslenecek olan tüvenan cevherden ton/yıl Konsantre Krom oluşacaktır. 1 Maden ocağından çıkarılan ve herhangi bir zenginleştirme işlemine tabi tutulmamış cevher veya kömür, Ham cevher 7

8 Proje kapsamında yapılacak olan kapasite artırımı ile birlikte ikinci Krom Konsantre Tesisinin ilavesi ile bu tesisten kaynaklanacak olan atıkların depolanması amacı ile alana Atık Depo Alanları ilavesi de gerçekleştirilecektir. Ayrıca mevcut durumda kullanılmakta olan Atık Depo Alanlarında genişletme çalışmaları da gerçekleştirilecektir. Kapasite artırımı çalışması tarih, sayılı Resmi Gazetede yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği; EK I LİSTESİ 12 Günlük kapasitesi 100 ton ve üzeri atıkların yakılması (oksitlenme yoluyla yakma, piroliz, gazlaştırma veya plazma vb. termal bertaraf işlemleri), belediye atıkları hariç olmak üzere alanı 10 hektardan büyük ve/veya hedef yılı da dahil günlük 100 ton ve üzeri olan atıkların ara işleme tabi tutulması ve düzenli depolanması için kurulacak tesisler. MADDE 28- Madencilik projeleri; a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler, EK II LİSTESİ Madde 49 Madencilik projeleri: f) Cevher zenginleştirme tesisleri (Ek-1 de yer almayanlar). maddeleri kapsamında yer almaktadır. Bu nedenle proje ile ilgili olarak, Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası hazırlanmıştır. Proje kapsamında toplam 956,98 hektarlık proje alanı içerisinde yer alacak olan ocak alanından yıllık ton/yıl ( ,38m 3 /yıl) tüvenan cevherin alımı yapılması planlanmaktadır. Planlanan bu üretim, bu tür işletmelerde kullanılan; yükselen basamaklar yöntemi ile patlatmalı açık ocak işletmeciliği ve kapalı işletme yöntemleri ile yapılacaktır. Proje alanında mevcut durumda işlenebilir tüvenan krom cevheri rezervi ton olarak belirlenmiştir. Yılda ton üretim yapılacağından ocağın ömrü; Proje Ömrü : ton / ton/yıl = 11,67 yıl dır. Proje kapsamında tüvenan krom cevherinin zenginleştirileceği Krom Konsantre Tesisleri için öngörülen ekonomik ömrü 30 yıl olup üretim için yeterli kapasite ve donanımda olacaktır. Proje kapsamında üretim faaliyetleri yıllık üretim miktarına bağlı olarak sürdürülecektir. Faaliyet alanındaki toplam rezerv miktarı, hammadde ihtiyacını karşılayabilecek kapasite olup ekonomik açıdan da değerlendirilebilir niteliktedir. Bununla birlikte ekonomik ömrünü tamamlayan veya teknolojik sebeplerle revize edilmesi gereken araç ve ekipmanlar yenilenecek ve bakımları düzenli olarak yapılacaktır. Böylece faaliyetin uzun yıllar hizmet etmesi sağlanacaktır. Krom Ocağından elde edilecek olan tüvenan krom cevheri, sahada yapılacak olan Krom Konsantre Tesisine zenginleştirme işlemine tabi tutulduktan sonra Konsantre Krom elde edilecek ve talep durumuna göre piyasaya arzı yapılacaktır. 8

9 Üretim Yöntemi: Proje kapsamında yapılacak üretim sırasında öncelikle Krom Ocağından açık ve kapalı işletme yöntemi ile tüvenan krom cevheri alınacak ve Krom Konsantre Tesislerine beslenerek Konsantre Krom elde edilecektir. Krom Ocağı ve Krom Konsantre Tesisinde kullanılacak işletme/üretim yöntemlerine ilişkin bilgiler aşağıda başlıklar halinde verilmiştir. Proje kapsamında yapılacak kapasite artırımı ile ocak alanlarında yapılan ve aşağıda verilmiş olan üretim yönteminde herhangi bir değişikliğe gidilmeyecektir. Proje kapsamında kullanılan araç (kamyon, ekskavatör, yükleyici vs.) sayısının arttırılması ve patlatma paterninde yapılacak revizyonlarla mevcut olan ton/yıl üretim kapasitesi ton/yıl a çıkarılacaktır. a. Açık İşletme Yöntemi İle Üretim Proje kapsamında yapılacak açık ocak işletmeciliği sırasında yükselen basamaklar yöntemi ile üretim yapılacaktır. Açık ocak işletmeciliği sırasında kullanılacak üretim yöntemine ait iş akım şeması aşağıda verilmiştir. Bitkisel Toprak Stok Alanları Üst Örtü Tabakası Stok Alanları DEKAPAJ (Bitkisel Toprağın ve Üst Örtü Toprağının Sıyrılarak Alınması) Gevşetme Amaçlı Patlatma Malzemenin İş Makineleri İle Alınması Rehabilitasyonda Kullanım Kamyonlara Yükleme Cevherin Tüvenan Cevher Stok Alanına Boşaltılması Cevherin Krom Konsantre Tesisine Verilmesi Şekil 1. İş akım Şeması (Açık İşletme Yöntemi) Proje kapsamında cevherin mostra verdiği alanlarda, cevher alımından önce, cevher zonu üzerinde yer alan bitkisel toprak tabakası ve üst örtü tabakası alınacaktır. Bitkisel örtü tabakası ve üst örtü tabakasının alınması ve taşınması tamamen iş makineleri (dozer, loder ve ekskavatör) ve kamyonlar aracılığı ile yapılacak ve bu işlem sırasında patlayıcı madde kullanılmayacaktır. İş makineleri ile zeminden sıyırma yolu ile birbirinden ayrı olarak alınacak olan bitkisel toprak ve üst örtü tabakası kamyonlara yüklenerek alandan Bitkisel Toprak ve Üst Örtü Tabakası Stok Alanlarına sevk edilecek ve birbirine karıştırılmadan stoklanması sağlanacaktır. Dekapaj işlemi sonrası açığa çıkacak olan krom cevheri, öncelikli olarak zeminden iş makineleri vasıtası ile alınacaktır. Cevherin zeminden iş makineleri ile doğrudan 9

10 alımının mümkün olmadığı hallerde ise gevşetme amaçlı patlatma işlemi ile cevher zonu gevşetilecek ve yine iş makineleri aracılığı ile zeminden sökülecektir. Gevşetme amaçlı patlatma işlemi sonrası yada doğrudan zeminden alınacak olan krom cevheri konsantre tesisi alanına kamyonlar vasıtası ile sevk edilecektir. Sevk işlemi sonrası, tüvenan krom cevheri ya doğrudan konsantre tesisine verilecek yada daha sonra verilmek üzere Tüvenen Cevher Stok Alanına boşaltılacaktır. Basamak ve Şev Özellikleri: d a c b e H a: Üst Kademe (Tavan) b: Alt Kademe (Basamak- Tabanı) c: Ayna (Basamak Yüzeyi) d: Basamak Aynasının Tepesi e: Ayna Topuğu : Basamak Açısı H: Basamak Yüksekliği Şekil 2. Basamak ve Şev Özellikleri Basamak: Basamak aynasından pasa malzemesinin ya da cevherin kazılma işleminin yapılabilmesi için raf şeklinde oluşturulmuş tek bir kademeye denir. Proje alanında cevherin mostra verdiği alanlar farklı eğim özelliklerine sahiptir. Bu nedenle proje alanında yapılacak olan açık ocak işletmeciliği sırasında, faaliyet gösterilen alanın eğimine göre basamaklandırma yapılacaktır. Basamak Eğimi (Ocak Genel Şev Açısı): Basamak aynasının tepe noktası ile topuk noktasını birleştiren çizginin yatayla yapmış olduğu açıya denir. Açık işletme yöntemi ile üretim sırasında ocak genel şev açısının 45 0 planlanmaktadır. olması Basamak Yüksekliği: Basamak aynasının en üst noktası ile en alt noktası arasındaki dik mesafeye denir. Kullanılan makinenin boyutlarına, işletme özelliğine, şey duraylılığı ve emniyet kurallarına göre değişir. Açılacak Ocak tasarımı için maksimum basamak yüksekliğinin 12m olması planlanmaktadır. Basamak Genişliği: bir basamağın üst seviyesi ile diğer basamağın alt seviyesi arasında kalan yatay mesafe. Açık işletmelerde makine ve ekipmanların kolaylıkla manevra yapıp çalışabileceği genişlikte olmalıdır. Açılacak Ocak tasarımı için araçların rahat hareket edebilmesi amacı ile basamak genişliğinin Şev: Açık işletmede, iki basamak arasındaki eğik yüzey; ayna. Sev Açısı: Açık işletmelerdeki basamaklarda kazı yapılan alnın (alın düzleminin) yatay düzlemle yaptığı dar açı. Basamak (graden) meyil açısı. 10

11 Açılacak Ocak tasarımı için, basamak şev eğim açıları maksimum 80 0 olacaktır. Açık ocak işletmeciliği sırasında kullanılacak olan patlayıcı madde miktarı mevcut durumda 2 günde bir 320 delikte patlatma işlemi yapılmakta olup her bir patlatmada kullanılan maksimum şarj miktarı kg dır. Proje kapsamında kapasite artırımı ile açık ocak işletmeciliği sırasında yapılacak patlatma paterninde değişikliğe gidilecek olup detaylı bilgiler ÇED Raporu içeriğinde verilecektir. b. Kapalı İşletme Yöntemi İle Üretim Kapalı İşletme Yönteminde, oluşuma bakılarak damarı takip edecek şekilde kuyu ve yan cepler oluşturulacaktır. Kapalı işletmelerde genelde cevher; damar boyunca veya cevherleşme olabilecek zon boyunca yatay, az ve çok eğimli tabanlarda sürülmektedir. Kalın cevherli kısımlara rastlanırsa damar dik ceplere girilmek suretiyle cevher alınmakta, taban içerisinde cevherin dağılmasına göre sağ veya sol ceplerle ilerlenmektedir. Çalışmalar esnasında genelde hidrolik kırıcılar kullanılacak, cevherin ana kayadan kolayca sökülebilmesini sağlamak amacıyla bazen de az miktarda patlatıcı kullanılacaktır. Kapalı üretim yöntemi ile galerilerden alınacak olan cevher, doğrudan kamyonlara yüklenerek konsantre tesisi alanına sevk edilecektir. Sevk işlemi sonrası, tüvenan krom cevheri ya doğrudan konsantre tesisine verilecek yada daha sonra verilmek üzere Tüvenen Cevher Stok Alanına boşaltılacaktır. Yeraltı İşletmeciliğine Hazırlık Galeri Açılması Hidrolik Kırıcı İle Kırma İşleminin Yapılması Küçük Patlamalar İle Kırma İşleminin Yapılaması Cevher Üretimi Yeraltı Kepçeleri İle Vagonlara Yükleme Vagonlar İle Kamyonlara Taşıma Cevherin Tüvenan Cevher Stok Alanına Boşaltılması Şekil 3. Proses Akım Şeması (Kapalı İşletme) Cevherin Krom Konsantre Tesisine Verilmesi Proje alanında kapalı işletme yöntemi ile üretim yapılması sırasında kullanılacak patlatma işlemine ait bilgiler aşağıda verilmiştir. 11

12 Proje kapsamında kapalı ocak işletmeciliği sırasında yapılacak patlatma işlemine ilişkin detaylı bilgiler ÇED Raporu içeriğinde verilecektir. c. Krom Konsantre Tesisi Proje kapsamında, proje alanına inşası yapılacak olan Krom konsantre Tesisinde, mevcut durumdaki Konsantre Tesisi ile aynı üretim yöntemini kullanacak ve tesis özdeş kapasiteli olacaktır. Bu nedenle mevcut tesiste kullanılmakta olan ve kapasite artırımı ile proje kapsamına dahil edilecek olan Krom Konsantre Tesisinde kullanılacak olan üretim yöntemine ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir. 12

13 Tüvenan Cevher Stok Besleyici Primer Kırıcı Elek Üstü Elek (d>18mm) Elek Altı (d<18mm) Darbeli Kırıcı Kırılmış Cevher Silosu Değirmen Elek Üstü (d>4mm) d<4mm Sulu Elek d<4mm Katlı Elek Sınıflandırma (Hidrosizer) Sarsıntılı Masalar Ara Ürün Konsantre Krom Atık Kum Ayırıcı Su d>75µm d<75µm İri Atık İnce Atık Stok Susuzlaştırma Tikiner Konsantre Satış Katı Atık Atık Depo Alanları Su Katı Kısmın Depolanması Şekil 4. Krom Konsantre Tesisi İş Akım Şeması Proje kapsamında ocak alanından alınacak olan tüvenan cevher, kamyonlara yüklenerek tesis alanına getirilecektir. Tesis alanına getirilen cevher ya tüvenan cevher alanına boşaltılacak ya da doğrudan tesise beslenecektir. Tüvenan cevher stok alanına boşaltılacak olan tüvenan cevher geçici olarak bu alan üzerinde depolanacaktır. Tüvenan cevher stok alanından alınarak ve ya doğrudan tesis alanına getirilecek olan tüvenan cevherinin tesis bünyesinde yer alacak besleyiciye boşaltılması ile birlikte cevher zenginleştirme işlemine başlanacaktır. Besleyiciye verilecek olan cevher, titreşim etkisi ile 13

14 Primer Kırıcıya verilecektir. Primer kırıcıda basınç ektisi ile tane boyutları küçültülecek olan cevher Primer kırıcı çıkışında yer alan 18mm açıklığa sahip olan Titreşimli Eleğe verilecek ve 18mm üstü ve altı olmak üzere iki ara ürün elde edilmiş olacaktır. 18mm üstü cevher, boyutunun küçültülmesi amacı ile elekten alınarak konveyör bantlar vasıtası ile Darbeli Kırıcıya verilecektir. Darbeli kırıcıda boyutu küçültülen cevher tekrar 18mm elek açıklığına sahip olan titreşimli eleğin girişine verilerek eleme işlemine tabi tutulacaktır. 18mm ve altı olan cevher ise Kırışmış Cevher Silosuna verilecektir. Kırılmış cevher silosundan çıkacak olan cevher, ikinci bir eleğe su ile birlikte verilecek ve sulu eleme işlemi yapılarak 4mm altı ve üstü olan cevher birbirinden ayrılacaktır. 4mm üstü olan cevher boyutlarının küçültülmesi amacı ile Değirmene verilecek ve burada boyutları 4mm nin altına düşürülecek ve boyutu 4mm nin altında olan elek altı cevher ile birleştirilecektir. Tesise beslenme aşamasında değişik boyutlarda olan krom cevheri, bu aşamaya kadar yapılan bir dizi kırma ve eleme işlemi sonrası 4mm nin altında olan tane boyutuna düşecektir. Bu aşamadan sonra kırılmış olan krom cevheri tane boyutuna göre bir eleme ve sınıflandırma işlemine tabi tutulacaktır. Cevherin bu aşamada sınıflandırma işlemine tabi tutulmasının nedeni Sarsıntılı Masada uygun verimin elde edilmesidir. Sarsıntılı masalar ile zenginleştirme işlemi sırasında, tane boyutu çok önemli rol oynamaktadır. Besleme malı boyutunun artması ile ayırma randımanı düşmektedir. Eğer besleme malı geniş tane boyutu dağılımı içerirse, bu boyutlardan çoğu randımansız olarak yıkanacaktır. Sarsıntılı masa, iri hafif taneleri ince ağır tanelerden etkili olarak ayırdığından, pratikte besleme malı, sınıflandırıcılarda eşit çökme değerlerine göre sınıflandırılır. Sarsıntılı masalarda bu amaçla hidroseizer denilen ardışık konilerden oluşan, çoklu çöktürme konileri kullanılır. Her konide elde edilen eş düşüşlü besleme malları, ayrı ayrı masalara beslenerek konsantrasyona tabi tutulurlar. Partiküller masa yüzeyinde iki kuvvetin etkisi altında kalmaktadır. Bunlar; akışkan su tabakası tarafından oluşturulan sürüklenme kuvveti ve masanın ileri yavaş, geri hızlı olmak üzere yaptığı harekete bağlı olarak, masa yüzeyinde ileriye doğru ivme kazanma kuvvetidir. Bunların net etkisi sonucu, partiküller masa yüzeyinde, besleme bölgesinden, masa sonuna doğru diyagonal olarak hareket ederler. Masadaki kuvvetlere bağlı olarak ayrılan partiküllerden, daha küçük yoğunluklu partiküller, konsantre oluğunun üst tarafından düşerken, daha iri olan hafif partiküller masa boyunca uzanan artık oluğundan düşerler. Sarsıntılı masalardan, Ara Ürün, Konsantre Krom ve Atık olmak üzere üç farklı malzeme oluşmaktadır. Ara Ürün, içeriğindeki krom miktarının değerlendirilebilir seviyede olması nedeni ile Değirmene verilerek tekrar üretim hattına dahil edilecektir. Sarsıntılı masaların çıkışından elde edilecek olan konsantre krom ise, Konsantre Krom Stok Alanına konveyör bantlar ile verilecektir. Bu işlem sonrası konsantre krom ile ayrılan suyun bir kısmı, konsantre kromun bekletilmesi sırasında sızma yolu ile konsantre kromdan ayrılacaktır. Ayrılan su stok alanlarında yer alacak olan toplama kanalları ile 14

15 toplanarak Toplama Havuzlarına verilecektir. Tesiste krom konsantre tesisinde yapılan faaliyetler sonrası katı atık oluşmaktadır. Oluşan bu atıkları iri taneli ve ince taneli atıklar sınıflandırılmaktadır. İri Taneli Atıkların Yönetimi Tesiste, konsantre krom üretim faaliyeti ile oluşan iri taneli atıklar, kum ayırıcı çıkışında yer alan konveyör bant vasıtası ile Atık Depo Alanına verilerek nihai depolaması bu alanlarda yapılacaktır. İri taneli atıkların katı yapıda olup, akışkan özellik taşımamaktadır. İnce Taneli Atıkların Yönetimi Tesiste, konsantre krom üretim faaliyeti ile oluşan ince taneli atıklar, krom konsantre tesisinde kullanılan tikinerde, çamur susuzlaştırma işlemi sonrası oluşmaktadır. Tikinerde yapılan çamur susuzlaştırma işlemi sonrası, tikinerin üzerinden suyun bir kısmı savaklanarak Temiz Su Havuzuna verilmekte, diğer kısım ise katı madde ile birlikte Atık Depo Alanlarına pompalar vasıtası ile verilmektedir. Tikinerde yapılan susuzlandırma işlemi sonrası, su içerisindeki katı madde yükü %20-25 (ortalama %22,5) oranına çıkmaktadır. Atık Depo Alanları Tesiste oluşan iri ve ince taneli atıkların depolanması amacı ile Atık Depo Alanları kullanılacaktır. Atık Depo alanlarına ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir. Proje kapsamında kullanılacak olan atık depo alanları 2 kısımdan oluşacaktır. 1. Kısım tikinerden alınan ince taneli atığın içeriğindeki su ile birlikte pompalar vasıtası ile verileceği bölümü oluşturmaktadır. İnce taneli atıklar bu kısımda dinlendirme işlemine tabi tutularak katı kısmın depo alanı tabanına çökmesi sağlanacaktır. Böylece sıvı kısım (su), atık depo alanına ati birinci kısmın üst yüzeyinde birikecektir. Biriken bu su, alanda yer alacak olan pompalar vasıtası ile krom konsantre tesisi bünyesinde yer alacak olan temiz su havuzuna verilecektir. Atık depo alanına ait 2. Kısmı ise sadece katı nitelikteki iri taneli atıkların depolanacağı kısım oluşturacaktır. Bu alanda depolama işlemi, atık depo alanına ait 1. kısım için oluşturacak olan seddenin, bölgenin topoğrafyası da değerlendirilerek genişletilmesi yolu ile gerçekleştirilecektir. Proje kapsamında kullanılacak olan atık depo alanlarının işletilmesi ve sedde, zemin ve duraylılık hesaplarına ilişkin bilgiler ve hesaplamalar ÇED Raporu içeriğinde verilecektir. I.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması. Proje; Sivas İli, Kangal İlçesi, Yellice Köyü Mevkiinde Aksu Madencilik San. ve Elek. Ürt. Tic. A.Ş. tarafından işletilmekte olan Krom Ocağı ve Konsantre Tesisinde kapasite artırımı yapılmasıdır. 15

16 Projenin gerçekleştirilmesi planlanan Ruhsat Alanı, 1547,07 hektar olup T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü nde İR:69504 ve ER: numarası ile kayıtlıdır. Proje alanı, 1/ ölçekli haritada J39a3 ve J39b4 paftalarında yer almaktadır. Proje alanında Krom Ocağı ve Krom Konsantre Tesisi faaliyetine ilişkin olarak 314,16 hektarı Ocak Alanı olmak üzere toplam 465,25 hektar alan için tarih, 2652 karar nolu ÇED Olumlu Belgesi alınmıştır (Bkz. Ek-2). Daha sonra alanda yapılan rezerv tespit çalışmaları nedeni ile işletilmekte olan Krom Ocağı için kapasite artırımı (24,79 ha alan) yapılmış olup bu kapsamda Sivas Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından tarih ve 456 nolu Çed Gerekli Değildir Kararı verilmiştir (Bkz. Ek-2). Böylece söz konusu Krom Ocağı ve Krom Konsantre Tesisinin toplam alan kullanımı 487,04 hektara çıkarılmıştır. Söz konusu projede kapasite artırımına gidilmesi planlanmaktadır. Gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artırımı ile mevcut kullanım alanı 487,04 hektar (462,25+24,79 hektar) olan Krom Ocağı ve Konsantre Tesisi Projesinin alan kullanımının 956,98 hektara çıkarılması planlanmaktadır. Gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artırımı ile proje alanına ikinci Krom Konsantre Tesisi inşası gerçekleştirilecek olup, Krom Ocağı olarak belirlenen alanda da genişlemeye gidilecektir. Bu kapsamda Krom Ocağı alanından alınacak olan tüvenan krom cevheri miktarı ve alana ikinci Krom Konsantre Tesisinin de ilavesi ile tesislere beslenecek olan tüvenan krom cevheri miktarında da değişiklik olacaktır. Proje kapsamında yapılacak olan kapasite artırımı ile birlikte ikinci Krom Konsantre Tesisinin ilavesi ile bu tesisten kaynaklanacak olan atıkların depolanması amacı ile alana Atık Depo Alanları ilavesi de gerçekleştirilecektir. Ayrıca mevcut durumda kullanılmakta olan Atık Depo Alanlarında genişletme çalışmaları da gerçekleştirilecektir. Proje kapsamında toplam 956,98 hektarlık proje alanı içerisinde yer alacak olan ocak alanından yıllık ton/yıl ( ,38m 3 /yıl) tüvenan cevherin alımı ve alınan tüvenan cevherin tamamının 2 adet Krom Konsantre Tesisine verilmesi planlanmaktadır. Ocak alanlarında yapılması planlanan üretim, bu tür işletmelerde kullanılan; yükselen basamaklar yöntemi ile patlatmalı açık ocak işletmeciliği ve kapalı işletme yöntemleri ile yapılacaktır. Proje alanında mevcut durumda işlenebilir tüvenan krom cevheri rezervi ton olarak belirlenmiştir. Yılda ton üretim yapılacağından ocağın ömrü; Proje Ömrü : ton / ton/yıl = 11,67 yıl dır. Proje kapsamında kullanılacak yapı ve bölümlerin alanları aşağıda verilmiştir. 16

17 Tablo 2. Alan Kullanımı Ünite/Yapı Alan Kullanımı (m 2 ) Mevcut Kapasite Artırımı İle İlave Edilecek Krom Konsantre Tesisi Konsantre Krom Stok Alanı Tüvenan Cevher Stok Alanı Temiz Su Havuzu 620 Atık Depo Alanı (Genişletilmiş Alan) Şantiye Alanı Mevcut Tesisler Toplamı Krom Konsantre Tesisi Konsantre Krom Stok Alanı Tüvenan Cevher Stok Alanı Temiz Su Havuzu 743 Atık Depo Alanı Kapasite Artırımı Toplamı KAP. ART. GENEL TOPLAM Mevcut durumda Krom Ocağı İşletmeciliği faaliyeti hariç olmak üzere proje alanında m 2 alan üzerinde faaliyet gösterilmektedir. Kapasite artırımı ile birlikte Krom Ocağı İşletmeciliği faaliyeti hariç olmak toplam alan kullanımı m 2 olacaktır. Mevcut durumda proje kapsamında Krom Ocağı İşletmeciliği yapılacak alan miktarı toplam 338,95 hektar olarak belirlenmiş olup kapasite artırımı sonrası, alan üzerindeki cevher zonunun ilerleyiş yönüne göre sadece cevherin mostra verdiği ve yukarıda verilmiş alanlar dışında kalan bütün alanlarda Krom Ocağı işletmeciliği yapılacaktır. Proje alanını gösterir 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Ek-4 de sunulmuştur. Proje alanına ait fotoğraflar Ek-6 da sunulmuştur. I.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon v.b.) Proje kapsamında toplam 956,98 hektarlık proje alanı içerisinde yer alacak olan ocak alanından yıllık ton/yıl ( ,38m 3 /yıl) tüvenan cevherin alımı ve bu cevherin 2 adet Krom Konsantre Tesisinde zenginleştirme işlemine tabi tutulması planlanmaktadır. Proje alanında yapılacak çalışmalardan oluşabilecek çevresel etkiler genel olarak aşağıda açıklanmıştır; Atıksu: Proje kapsamında mevcut durumda ocak işletmeciliği ve krom konsantre tesisi bünyesinde üç vardiya ile çalışılmakta olup bu vardiyaların çalışma saatleri ve her bir vardiyadaki personel sayılarına ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir. 17

18 Tablo 3. Mevcut Vardiya Sistemi Vardiya Çalışma Saatleri Personel Sayısı (Kişi) Gündüz 08:00-16: Akşam 16:00-00:00 40 Gece 00:00-08:00 40 Toplam 24 Saat 220 Proje kapsamında gerçekleştirilecek olan kapasite artırımı sonrası vardiya sistemi ve çalışacak personel sayılarına ilişkin bilgiler ise aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 4. Kapasite Artırımı Sonrası Vardiya Sistemi Vardiya Çalışma Saatleri Personel Sayısı (Kişi) Gündüz 08:00-16: Akşam 16:00-00:00 80 Gece 00:00-08:00 80 Toplam 24 Saat 340 Evsel Nitelikli Atıksu: Projenin işletme aşamasında çalışacak personelin evsel nitelikli su kullanımı söz konusu olacaktır. Proje kapsamında toplam 340 kişi çalışacaktır. Buna göre evsel amaçlı günlük su tüketiminin kişi başına 150 lt./kişi.gün ( Su Temini ve Çevre Sağılığı, Doç. Dr. Mehmet Karpuzcu, İTÜ İnşaat Fakültesi Çevre Müh. Bölümü, 1985) kabul edildiğinde evsel amaçlı su kullanım ihtiyacı aşağıdaki gibi hesaplanır: QAtıksu= ( q ) x ( N ) QAtıksu: Atıksu debisi (lt/gün), q=birim su tüketimi (lt/kişi gün ), N= Kişi sayısı olmak üzere; QAtıksu= 340 kişi x 150lt/kişi gün = lt/gün = 51,0 m 3 /gün olacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği İkinci Bölüm Madde 3.A ya göre oluşacak evsel nitelikli Atıksu miktarı, temiz su miktarına eşit kabul edilir. Buna göre personelden kaynaklanacak Atıksu miktarı da 51,0 m 3 /gün dür. Proje kapsamında kapasite artırımı sonrası inşası yapılacak olan ve mevcut Krom konsantre Tesisleri arasındaki mesafe yaklaşık olarak 2km olacaktır (kuş uçuşu). Bu nedenle bu tesisler bünyesinde çalışan personelden kaynaklanacak olan atıksular birbirinden bağımsız olacaktır. Bu nedenle mevcut tesis ve şantiye alanında mevcut sızdırmasız fosseptik çukur kullanılacaktır. İnşası yapılacak olan Krom Konsantre Tesisinde çalışacak olan personel için ise, konsantre tesisi bünyesinde sızdırmasız fosseptik çukur inşası yapılacaktır. Fosseptikte toplanan atıksular belirli periyotlarla Çetinkaya Belediyesine ait kanalizasyonuna verilecektir. Proses Suları: Mevcut krom konsantre tesisinde 7257,2734ton/gün su kullanımı söz konusudur. Tesiste yapılacak olan kapasite artırımı ile inşası yapılacak olan krom konsantre tesisinde kullanılacak üretim yönteminin ve kapasitesinin mevcut tesis ile aynı olması nedeni ile bu tesiste de kullanılacak olan su miktarı 7257,2734ton/gün olacaktır. 18

19 Yukarıda verilen bilgilere göre proje kapsamında her iki krom konsantre tesisinde kullanılacak toplam proses suyu miktarı 7257,2734ton/gün x 2 = 14514,5468 ton/gün olacaktır. Tesisler bünyesinde kullanılacak olan bu su, Atık Depo Alanları vasıtası ile geri devirli olarak kullanılacak olup herhangi bir alıcı ortama krom zenginleştirme faaliyeti sırasında kullanılacak suyun deşarjı gerçekleştirilmeyecektir. Proje kapsamında; Tozumanın engellenmesi amacıyla ocak içi yolların speylenmesi işlemi de yapılacaktır. Ocak içi yollarda meydana gelecek toz emisyonlarını minimize etmek amacıyla gerektiği durumlarda(özellikle yaz aylarında) günde ortalama 20 m 3 su kullanılacağı öngürülmekte olup sulama arazözle spreyleme yöntemiyle yapılacaktır. Tesiste yapılacak üretim çalışmaları sırasında oluşacak atıksu miktarı ve yönetimine ilişkin bilgiler ÇED Raporu içeriğinde detaylı olarak verilecektir. Çalışmalar sırasında tarih sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği tarih sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ve tarih sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Katı Atıklar: Projede faaliyetinden kaynaklanacak katı atıklar çalışanlardan kaynaklı evsel nitelikli atıklar ile tikiner ünitesinden kaynaklanacak katı nitelikteki pasadır. Projede işletme aşamasında personel kaynaklı evsel nitelikli atık oluşumu söz konusu olacaktır. İşletme aşamasında 340 kişi çalışacaktır. Kişi başına düşen atık miktarının 1,15 kg/gün kabul edildiğinde oluşacak atık miktarı; K = N x k K = Katı atık miktarı N = Çalışan personel sayısı k = Kişi başına oluşan katı atık miktarı (1,15 kg/kişi.gün) K = 1,15 kg/kişi.gün x 340 kişi = 391 kg/gün olarak hesaplanmıştır. İşletme aşamasında oluşacak personel kaynaklı evsel nitelikli katı atıklar, şantiye alanında oluşacak olup bu atıkların toplanması, biriktirilmesi ve uzaklaştırılması Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nde belirtildiği üzere yapılacaktır. Evsel nitelikli katı atıkların 14/03/1991 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 18 de (Değişik: RG ) belirtildiği gibi; denizlere, göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır. Bu doğrultuda proje kapsamında meydana gelecek personel kaynaklı katı atıklar, alanda bulundurulacak ağzı kapalı konteynırlarda biriktirilecek ve düzenli olarak, firma tarafından Çetinkaya Belediyesine ait çöp toplama sahasına gönderilecektir. Proje kapsamında yapılacak faaliyetler sırasında tarih, sayılı resmi gazetede yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve değişikliklerine uyulacaktır. Krom Konsantre Tesisinde zenginleştirme işlemi fiziksel olup, hiçbir kimyasal madde kullanılmamaktadır. Tesise gelen tüvenan cevher öğütüldükten sonra, boyutuna ve yoğunluğa bağlı olarak masalara dağıtılmakta ve burada zenginleştirilmektedir. Bu nedenle oluşacak pasa içerisinde farklı bir kimyasal olmayacaktır. 19

20 Krom konsantre tesisinde yapılan fiziksel zenginleştirme işlemi sonrası oluşan ince ve kalın taneli atıklar, Sondaj Çamurlarının ve Krom Madeninin Fiziki İşleme Tabi Tutulması Sonucu Ortaya Çıkan Atıkların Bertarafına İlişkin Genelge (2012/15) gereği atık içerisindeki % Krom miktarının tayini amacı ile Sivas Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü personelince tarihinde tesisten atık numunesi alınmış olup ilgili numunede yapılan analiz sonucunda göre Cr2O3 miktarı %3,33 olarak belirlenmiştir. 2012/15 sayılı genelgenin 9. Maddesinde krom madeninin hiçbir kimyasal madde kullanmadan fiziki işleme tabi tutularak zenginleştirilmesi sonrası ortaya çıkan ve tenör oranı %3 den fazla olan atıkların gerekli önlemler alınarak saha içerisinde biriktirilebileceği belirtilmiştir. Bu kapsamda Krom Konsantre Tesisinde yapılan zenginleştirme işlemi sonrası oluşan atıklar, sahada gerekli önlemler alınarak (toz oluşumu, şev duraylılıkları, kuşaklama kanalı vs.) gerçekleştirilecektir. Hava Kirliliği Ocak alanında malzemenin çıkarılması için ilk olarak alanda arazi hazırlama çalışmaları yapılacaktır. Bu kapsamda öncelikle alan üzerindeki bitkisel toprak sıyrılarak alınacaktır. Daha sonra cevherin çıkarılması amacı ile sırası ile kazıma-sökme, hidrolik kırcı ile gevşetme ve zorunluluk halinde ise delme-patlama yolu ile malzeme alımı yoluna gidilecektir. Ocak alanından alınacak olan cevher stabilize ocak yolları kullanılarak Krom konsantre Tesislerine sevk edilecektir. Yapılacak zenginleştirme işlemi sonrası oluşacak olan konsantre kromun ve pasanın nakli yine stabilize yollar ile yapılacaktır. Faaliyet alanında yapılacak olan tüm bu işlemlerden kaynaklanacak toz oluşumu söz konusu olacaktır. Söz konusu proje kapsamında hava emisyonu, malzemenin çıkarılması aşamasında, ocak içi yollarda taşımada, kırma eleme aşamasında meydana gelecektir. Ayrıca kullanılan iş makinelerinden kaynaklı bir emisyon oluşması söz konusudur. İlgili hesaplamalar ÇED Raporunda detaylı olarak yapılacaktır. Gürültü ve Titreşim Sahada kullanılacak ekipmanlar arasında ekskavatör, hidrolik kırıcı, kamyon, yükleyici ve jeneratör gibi araç ve ekipmanların kullanımı söz konusu olacaktır. Ayrıca proje alanında 2 adet krom konsantre tesisi ve tesislere bağlı ekipmanlar faaliyet gösterecektir. Proje kapsamında kullanılacak araç ve ekipmanlara ilişkin detaylı bilgi ve yapılan çalışmalar ve patlatmadan dolayı oluşacak titreşim ve gürültü ile ilgili hesaplamalar ÇED raporunda verilecektir. Ayrıca proje kapsamında Işık, Isı, Radyasyon v.b. oluşumuna neden olacak herhangi bir işlem bulunmamaktadır. I.4. Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi. Proje; Sivas İli, Kangal İlçesi, Yellice Köyü Mevkiinde Aksu Madencilik San. ve Elek. Ürt. Tic. A.Ş. tarafından işletilmekte olan Krom Ocağı ve Konsantre Tesisinde 20

21 kapasite artırımı yapılmasıdır. Faaliyet alanından elde edilecek olan tüvenan krom cevheri saha içerisinde krom zenginleştirme tesisine verilerek graviteye dayalı zenginleştirme işlemi ile nihai ürün olan konsantre krom haline getirilecek ve talep durumuna göre iç ve dış piyasaya arzı yapılacaktır. Ocak alanında üretimi yapılacak cevherin tamamı krom konsantre tesisinde zenginleştirme işlemine tabi tutulacaktır. Madencilik faaliyetleri (ocak işletmeciliği) bulundukları yerlerde işletilebilir olduğundan, bu çalışma görüldüğü alanda yapılması zorunludur. Madencilikte oluşum koşullarına bağlı olarak alternatif söz konusu olmamaktadır. Bu yüzden madencilik faaliyetleri yer alternatifi olmayan faaliyetlerdir. Ancak ocak işletmeciliği ve krom konsantre tesisinde alınacak önlemler ve kullanılan teknoloji konusunda alternatifler oluşturulması mümkündür. Kullanılacak yöntemler ve ekipmanlar, günün teknolojisine uygun olarak seçilecektir. Sonuç olarak, bu proje ve yer için farklı bir alternatif düşünülmemiştir. Üretim, ancak mevcut şartlar göz önüne alınarak, bu şartların gerek teknik, gerekse ekonomik yönleri dikkate alınarak gerçekleştirilecektir. 21

22 BÖLÜM II: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler. Proje; Sivas İli, Kangal İlçesi, Yellice Köyü Mevkiinde Aksu Madencilik San. ve Elek. Ürt. Tic. A.Ş. tarafından işletilmekte olan Krom Ocağı ve Konsantre Tesisinde kapasite artırımı yapılmasıdır. Projenin gerçekleştirilmesi planlanan Ruhsat Alanı, 1547,07 hektar olup T.C. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü nde İR:69504 ve ER: numarası ile kayıtlıdır. Proje alanı, 1/ ölçekli haritada J39a3 ve J39b4 paftalarında yer almaktadır. Söz konusu projede kapasite artırımına gidilmesi planlanmaktadır. Gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artırımı ile mevcut kullanım alanı 487,04 hektar (462,25+24,79 hektar) olan Krom Ocağı ve Konsantre Tesisi Projesinin alan kullanımının 956,98 hektara çıkarılması planlanmaktadır. Gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artırımı ile proje alanına ikinci Krom Konsantre Tesisi inşası gerçekleştirilecek olup, Krom Ocağı olarak belirlenen alanda da genişlemeye gidilecektir. Proje kapsamında yapılacak olan kapasite artırımı ile birlikte ikinci Krom Konsantre Tesisinin ilavesi ile bu tesisten kaynaklanacak olan atıkların depolanması amacı ile alana Atık Depo Alanları ilavesi de gerçekleştirilecektir. Ayrıca mevcut durumda kullanılmakta olan Atık Depo Alanlarında genişletme çalışmaları da gerçekleştirilecektir. Proje alanı ve proje kapsamında kullanılacak alanlara ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir. Tablo 5. Ruhsat Alanı Koordinatları NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik R : R : R : R : R : R : R : R : R : R : R : R : R : R : Alanı: 1547,07 hektar Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : : : : : : : : : : :

23 Tablo 6. Proje (ÇED) Alanı Koordinatları NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik C : C : C : C : C : C : C : C : C : C : C : Alanı: 956,98 hektar Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : : : : : : : : Tablo 7. Mevcut Krom Konsantre Tesisi NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : MKT : Alanı: m 2 Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : : : : : : : : : : : : : : Tablo 8. Mevcut Krom Konsantre Krom Stok Alanı NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik MKS : MKS : MKS : MKS : Alanı: m 2 Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : :

24 Tablo 9. Mevcut Tüvenan Cevher Stok Alanı NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : MTV : Alanı: m 2 Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Tablo 10. Mevcut Temiz Su Havuzu NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik MTSH : MTSH : MTSH : MTSH : Alanı: 620 m 2 Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : Tablo 11. Mevcut Atık Depo Alanı (Genişletilmiş Alan) NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı Koordinat Sırası : Enlem-Boylam ADI Datum : ED-50 Datum : WGS-84 : UTM : Coğrafik D.O.M. : 39 D.O.M. : - ZON : 37S ZON : - Ölçek Faktörü : 6 Derecelik Ölçek Faktörü : - MA.1 MA.2 MA.3 MA.4 MA.5 MA.6 MA.7 MA.8 MA.9 MA.10 MA.11 MA.12 MA : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

25 MA.14 MA.15 MA.16 MA.17 MA.18 MA.19 MA.20 MA.21 MA.22 MA.23 MA.24 MA.25 MA.26 MA.27 MA.28 MA.29 MA.30 MA.31 MA.32 MA.33 MA.34 MA.35 MA.36 MA.37 MA.38 MA.39 MA.40 MA.41 MA.42 MA.43 MA.44 MA.45 MA.46 MA.47 MA.48 MA.49 MA.50 MA.51 MA.52 MA.53 MA.54 MA.55 MA.56 MA.57 MA.58 MA.59 MA.60 MA.61 MA.62 MA.63 MA.64 MA.65 MA.66 MA.67 MA.68 MA.69 MA.70 Alanı: m : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

26 Tablo 12. Mevcut Şantiye Alanı NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik MS : MS : MS : MS : MS : MS : MS : MS : MS : MS : MS : MS : MS : MS : Alanı: m 2 Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : : : : : : : : : : : Tablo 13. Krom Konsantre Tesisi (İlave) NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik PKT : PKT : PKT : PKT : PKT : PKT : Alanı: m 2 Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : : : Tablo 14. Krom Konsantre Krom Stok Alanı (İlave) NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik PKS : PKS : PKS : PKS : Alanı: m 2 Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : :

27 Tablo 15. Tüvenan Cevher Stok Alanı (İlave) NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik PTS : PTS : PTS : PTS : PTS : PTS : PTS : PTS : Alanı: m 2 Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : : : : : Tablo 16. Temiz Su Havuzu (İlave) NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik PTSH : PTSH : PTSH : PTSH : Alanı: 743 m 2 Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : Tablo 17. Atık Depo Alanı (İlave) NOKTA Koordinat Sırası : Sağa-Yukarı ADI Datum : ED-50 : UTM D.O.M. : 39 ZON : 37S Ölçek Faktörü : 6 Derecelik PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : PAD : Koordinat Sırası : Enlem-Boylam Datum : WGS-84 : Coğrafik D.O.M. : - ZON : - Ölçek Faktörü : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

28 PAD.28 PAD.29 PAD.30 PAD.31 PAD.32 Alanı: m : : : : : : : : : : Proje kapsamında yukarıda koordinatları verilmiş alan dışında kalan ve Proje Alanı ile sınırlı alan içerisindeki tüm alanlar ocak alanı olarak değerlendirilecektir. Ocak alanı üzerinde sadece krom cevherinin mostra verdiği alanlarda madencilik faaliyeti yapılacaktır. 28

29 BÖLÜM III: PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik Ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik Koşullar) İklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari Ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (Ek-V deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) Ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri Arasındaki ilişkileri de içerecek Şekilde Açıklanması. Proje alanının yer aldığı Kangal İlçesine ait bilgiler aşağıda açıklanmıştır. Nüfus: Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Sivas İli, Kangal İlçesinin 2012 yılı adrese dayalı nüfus sonuçlarına göre toplam nüfusu kişidir. Bu nüfusun kişilik kısmı Kangal İlçesine bağlı belde ve köylerde yer almaktadır. Diğer kişilik kısım ise İlçe Merkezinde bulunmaktadır. Kangal İlçesine bağlı 4 belediye ve 108 köy vardır. Yerleşim yerlerinde Toplu Yerleşim Tipi egemen olup, Orta Anadolu nun karakteristik yerleşim özelliklerini göstermektedir. Yerleşim durumu itibariyle nüfusun %43,4 ü ilçe merkezinde %56,6 sı ise köy ve beldelerde yaşamaktadır. Projenin işletme aşamasında toplam 340 kişi çalışacak olup, çalışacak olan personelin büyük bir kısmının bölgedeki yerleşim birimlerinden temin edilecektir. Flora ve Fauna Proje alanı Grid Kareleme Sistemine göre B6 karesinde yer almaktadır. Flora açısından ise Iran-Turan Fitocoğrafik Bölgesi ne girmektedir. PROJE ALANI Şekil 5. Türkiye nin Fitocoğrafik Bölge Sınırları İran-Turan Fitocoğrafik Bölgesinde kalan İç Anadolu, kuzeyden Karadeniz sıradağlarının, güneyden de Toros dağlarının yağmur siperi altında bulunan bir bölge olup, karasal bir iklime sahiptir. Ekolojik ortam şartlarına göre, bölgenin orta bölümünde 1200 m ye kadar çıkan sahalarda yazın kuruyan ot toplulukların (step) daha yüksekte ise yarı kurak-yarı nemli koşulların dikte ettiği kurakçıl kuru orman örtüsü bulunmaktadır. Nitekim, bakı ve yükseklik şartlarına göre yer yer değişmekle beraber, iç Anadolu da m leri arasında step, daha yüksek kesimlerde meşe ve karaçam toplulukları ve ormanları görülür. 29

30 Step formasyonu yayıldığı topoğrafik durumuna göre dağ ve ova stepi olmak üzere ikiye ayrılır. Proje alanı daha m ler arasındaki alçak yükseltilerde yaygın olan ve az eğimli yerleri kapsayan Ova stebi karakterindedir. Ova stebinin egemen bitkileri ise Yavşan (Artemisia) ve Kekik (Thymus) cinsleridir. Step sahaları, aynı zamanda kültür arazileri haline getirilmeye uygun olduklarından, özellikle son otuz yıl içinde, tarımın mekanizasyonu sebebi ile de büyük bir oranda ekin tarlaları haline getirilmiş ve tipik step alanları gittikçe daraltılmış bulunmaktadır. Darlaşan bu alanlar, aynı zamanda, sayıları gittikçe artan hayvan otlakları olarak da kullanıldıklarından, aşırı otlatma sebebiyle, ileri derecede tahrip edilmişlerdir. Bu tahribin önlenebilmesi için hayvanların yemedikleri dikenli ve acı türler yaygınlaşmıştır. Bu otlar ise, Erygium campestre, Peganum harmala, Euphorbia tinctoria, Centaurea squarrosa, Cousinia birandiana, Aihagi camelorum dur. Söz konusu faaliyet alanı ve çevresinin flora ve fauna envanterine ilişkin çalışmalara ÇED Raporunda kapsamlı olarak sunulacaktır. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler Çalışma Alanı Jeolojisi: Proje kapsamında faaliyetin yapılacağı alan Yamadağı Grubu içerisinde yer almaktadır. a. Yamadağı Grubu Çetinkaya-Divriği arasında geniş bir alandaki yükseltilerin önemli bir bölümü andezitik lav ve piroklastitlerden, yüksek düzlüklerin hemen hemen tümü ise altta karasal kırıntılılarla geçişli genç bazaltik tüf, aglomera ve plato bazaltlarından oluşmaktadır. Yamadağı Grubu, andezitik piroklastik kayalar ve lavlardan oluşan Höbek Volkanitleri, bazaltik piroklastik kayalar ve karasal kırıntılı kayalardan oluşan İnallı Formasyonu ve bazaltik lavlardan oluşan Adatepe Volkanitleri şeklinde üç formasyona ayrılarak sunulmuştur. Yamadağı Volkanitleri, Alt-Orta Miyosen ve daha yaşlı bütün birimleri keserek onları uyumsuz olarak örterler. a.1. Höbek Volkanitleri Birim en tipik olarak yüzeylendiği Büyükhöbektepe yakınlarındaki Höbek Köyüne atfen ilk kez adlandırılmıştır. Höbek Volkanitleri, Çetinkaya-Divriği arasındaki geniş alanda görülen yükseltilerin önemli bir bölümünü oluşturur. Birim kimi yerde grimsi ve kahverengimsi. belirsiz, orta ve yer yer ince katmanlı tüflerden oluşur. Mikroskobik incelemede vitrik (camsı) tüf ve kristal tüf oldukları görülen bu kayalar Yalnızsögüt ve Höbek köyü dolaylarında yoğun olarak kil esmişlerdir. Höbek Volkanitleri'nde genellikle pembemsi gri renkli, yer yer tabakalı, boyları 5mm-25 cm arasında değişen genellikle andezitik ve bazaltik parçalardan oluşan aglomeralar da gözlenir. Aglomera düzeyleri arasında tüf aradüzeyleri gözlenir. Porfirik dokusu ve iri amfibol kristalleri ile belirgin, genellikle grimsi, boz ve pembemsi renkli andezitik ve traki-andezitik lav akıntıları inceleme alanında Höbek Volkanitleri içinde yaygın kaya türleridir. Güneyevler Formasyonunu kesen Höbek Volkanitleri aynı birimi uyumsuz olarak 30

31 örter. Adatepe volkankleri de Höbek Volkanitleri'ni keserek bu birimi uyumsuz olarak üzerler (Bkz. Dikme Kesit). Güneyevler Formasyonu Alt-Orta Miyosen yaşlı olduğundan Höbek Volkanitleri en azından Orta Miyosen'den daha genç olmalıdır. a.2. İnallı Formasyonu Gültekin (1993) Yamadağı Volkanitleri içindeki plato bazaltlarının altında topoğrafik görünümüyle ayrı bir düzey olan bazaltik piroklastik kayalarla geçişli olan karasal kırıntılıları, İnailı Formasyonu olarak tanıtmıştır. Bu çalışmada bu birimin içindeki karasal kırıntılıların, bazaltik tüf ve aglomeralarla geçişli olduğu da gözetilerek aynı adlama benimsenmiştir. Birimi oluşturan ana kaya türü çakıl-taşlarıdır. Bunlara ara katkılar halinde daha ince taneli kırıntılılar ve ender olarak kireçtaşları da eşlik etmektedir. Çakıltaşları sarı, grimsi-sarı ve kahvemsi-sarı renklerde daha yaşlı değişik birimlerin çakıl-larım içerir. Belirsiz kalın katmanlıdır, oldukça gevşek ve kolay dağılabilen özelliktedir. Çoktur ele-manlı çakıltaşları, üzerine geldiği birimlere göre değişik tür çakıllar içerirler. Çakıltaşı, killi ve kireçli bağlayıcı ile çimentolanmıştır. Elemanlar ofiyolitik, plütonik kökenli kayalar ve sedimanter kökenli kumtaşı parçacıklarından oluşmaktadırlar. Bu çakılları saran bağlayıcı malzeme içinde yine aynı kaya türlerinin daha ufak parçalan ve karbonat malzemesi bulunur. Çakıltaşına eşlik eden ince taneli kırıntılılar başlıca ince-orta katmanlı kumtaşı, kiltaşı olup ayrıca yer yer ince bir kireçtaşı düzeyi izlenir. Kumtaşları ince ve orta katmanlıdır. Genellikle sarımsı-kahve renkli, yer yer kötü tutturulmuş ve seyrek çakıllıdır. Tane boyları genellikle orta-kaba kum iriliğindedir. Çakıltaşları ve kumtaşları arasında ince bantlar halinde yer alan kiltaşları, grimsi yeşil renklidir. Adatepe Volkanitleri Birimin adı Yılmaz vd. (1993)'den alınmıştır. Adatepe Volkanitleri İnallı, Kuluncak, Yalnızsöğüt, Gökçeharman, Höbek, Uzunkaya köyleri, Büyükhöbektepe ve Döldür tepe yakınlarında yüksek düzlükleri oluşturur. Birim, siyahımsı-koyu yeşil, siyah, kızıl kahverengi ve kahvemsi-siyah renkli bazaltik lav akıntıları ve daha az yaygm olarak ta aglomera ve tüflerden oluşmaktadır. Afanitik, vesiküler ve amigdaloidal dokuların el ' örneklerinde bile gözlenebildiği bu bazaltik lavlarda soğuma çatlakları çok yaygındır. Kimi yerlerde cürufumsu görünüm dikkat çekicidir. Yer yer belirsiz olarak görülen katmanların üst düzeylerinde oval ve tüpsü gaz kurtulma boşlukları gözlenir. Adatepe Volkanitleri, İnallı Formasyonu üzerinde uyumlu olarak yer almaktadır (Bkz. Dikme Kesit). Birim Höbek Völkanitlerfnin oluşturduğu yükseltilerin etekleri üzerinde de lav akıntıları şeklinde gözlenmektedir. Bu nedenlerle Adatepe Volkanitleri Yamadağı Grubunun Pliyosen ya da daha genç yaştaki en son aşamasını oluşturmaktadır. Ruhsat alanı ve çevresinde görülen jeolojik birimler; ofiyolitler, granotoidler ve bunların üzerinde uyumsuz olarak'bulunan bazalt, bazaltik tüf ve aglomeralardır. Ofiyolitler Güneş ofiyolitinin devamı olup saha ve yakın çevresinde Güneş 31

32 ofiyolitinde görülen ofiyolitik istif görülmemektedir. Genelde kümülatlara ait dunit piroksenit, ve gabrolar yüzeylenir. Ofiyolitler Divriği' ye doğru kendi içinde bindirmeü olup, Paleozoik metamorfikleri ve Jura - Kretase yaşlı Munzur Kireçtaşları ile tektonik konumlu olup melanj karakteri gösterirler. Bölgede, bu melanj içine Höbek kuzey doğusu Divriği, Akdağ da Granotoid Plütoniarı Üst Kretase sonu - Paleosende yerleşmiştir. Ofiyolitlerin yerleşim yaşı Alt-Üst Kretase zaman aralığındadır. Ruhsat alanında görülen kromit cevherleşmeleri, dunitler içinde bant ve yer yer yoğun saçınımlar şeklinde ardalanmalı olup, bugünkü konumları dik ve dike yakındır. Dunitler yer yer az ve çok serpantinleşmişlerdir. Kızılyüce Tepe'den Çartıl Mezrasına doğru yer yer serpantinleşmiş dunitler üzerinde silisleşmiş zonlar görülür. Silişleşmiş zon içerisinde Manyezit damarları vardır. Bu birimler üzerine Yamadağı Bazaltlarının devamı olan, Yellice Köyü güneyinden Höbek Köyü ve Divriği'ne kadar çok geniş alanda yüzeyienen Üst Miyosen-Piiyosen yaşlı bazalt, tüf ve aglomeralar görülür. Akdağ'dan başlayıp, Çetinkaya'ya kadar uzanan ve Plütonların yerleştiği çok büyük tektonik zondan bahsedilebilir. Bu zonda Plütonların dışında küçük mostralar veren granitik çıkışlar görülür. Doğal Afet Durumu Sivas İli ve çevresi 18.Nisan.1996 tarih ve 96/8109 sayı ile yürürlüğe giren T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre I., II., III. ve IV. derece deprem bölgesinde bulunmaktadır. Deprem bölgesine Sivas ili özelinde ayrıntılı bakıldığında, İlin kuzeyindeki kesimin I. derecede olan deprem bölgesinde, Ulaş ve Kangal yöresinin ise IV. bölgede yer aldığı görülür. PROJE ALANI Şekil 6. Sivas İli Deprem Haritası 32