TONBULLAR HAZIR BETON VE İNŞ. MLZ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

Transkript

1 TONBULLAR HAZIR BETON VE İNŞ. MLZ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI NİHAİ KASTAMONU İLİ, MERKEZ İLÇESİ, GÖKÇEKENT KÖYÜ, ALÇAKDAĞ MEVKİİ AĞUSTOS-2013 BELGE NO: 14/857 TS TS KAR-ÇED DANIŞMANLIK MÜH. MAD. TUR. İNŞ. SAN. VE TİC. LTD.ŞTİ Adres: Bayır Mah. Kemal Güneş Cad. Bedesten İşhanı K:4 No: KARABÜK Tel: Fax: e-posta: web:

2 PROJE SAHİBİNİN ADI Tonbullar Hazır Beton Ve İnş. Mlz. San. Tic. Ld. Şti. ADRESİ- TELEFON VE FAX NUMARALARI İnebolu Cad. Sanayi Çar. Tonbullar İş Merkezi No:4-5-6 Merkez/Kastamonu Tel : (366) Fax: (366) PROJENİN ADI Kalker Ocağı Ve Kırma Eleme Tesisi Kapasite Artışı PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN ADI, MEVKİİ PROJENİN BEDELİ Kastamonu İli, Merkez İlçesi, Gökçekent Köyü, Alçakdağ Mevkii TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği ( tarih ve sayılı R.G. de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmenliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) nin EK-I; Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Madde 28 Madencilik Projeleri;Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın, a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler, b) Kırma-eleme-yıkama tesisleri (3213 sayılı Maden Kanunu 1. (a) ve 2. (a) grup madenler ile hafriyat malzemeleri ton/yıl) kapsamında değerlendirilmiştir. DYKP RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI, ADRESİ, TELEFONU, FAX NUMARALARI Kar-Çed Danışmanlık Müh. Mad. Tur. İnş. San. Ve Tic. Ltd.Şti Adres : Bayır Mah. Kemal Güneş Cad. Bedesten İşhanı K:4 No:126 KARABÜK Telefon : Faks : DYKP RAPORU HAZIRLANIŞ TARİHİ (GÜN, AY, YIL)

3 İÇİNDEKİLER Sayfa No 1. Projenin Tanımı Ve Amacı Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem Ve Gerekliliği, Projenin 2 Zamanlama Tablosu 2. Proje Alanı Ve Etki Alanına Ait Mevcut Durumun Belirlenmesi 3 Ve Özellikleri 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Komumu Proje Yer Seçimi Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Ocak Kırma Eleme Stok Alanı Bitkisel Toprak Depo Alanı Şantiye/İdari Bina Nakliye Güzergahı Diğer Proje Etki Alanın Belirlenmesi Ve Etki Alanındaki Mevcut 14 Durum 2.3. Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim 15 Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların Ve Aletlerin Miktar Ve 18 Özellikleri Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı Ve Patlayıcı 21 Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları Ve Depolanmaları Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı Projenin Ekonomik Ve Sosyal Boyutları Proje Ve Etki Alanının Mevcut Ve Planlanan Sosyo-Ekonomik 24 Özellikleri Ekonomik Özellikler(Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca 25 Sektörler Nüfus (Yöredeki Kentsel Ve Kırsal Nüfus, Nüfusun Yaş Sınıflarına 25 Göre Dağılımı, Hane Halkı Yapısı) Sağlık (Bölgede Mevcut Endemik Hastalıklar) İnsan Sağlığı Ve Çevre Açısından Riskli Ve Tehlikeli Faaliyetler Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları;Yaratılacak İstihdam 27 İmkanları, Nüfus Hareketleri Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri(Eğitim, Sağlık, Kültür 27 Hizmetleri) Çalışacak Personelin Ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut Ve 29 Giğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçları Projenin Fayda-Maliyet Analizi Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projenin Ekonomik Ömrü Zamanlama Tablosu Diğer Hususlar Mevcut Çevresel Özellikler Ve Doğal Kaynakların Kullanımı Arazi Kullanım Ve Mülkiyet Durumu Toprak Özellikleri Jeolojik Özellikler Hidrojeolojik Özellikler Hidrolojik Özellikler 61

4 4.6. Meteorolojik Ve İklimsel Özellikler Flora-Fauna Koruma Alanları (EK-V Deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) Devletin Yetkili Organlarının Hüküm Ve Tasarrufu Altında Bulunan 104 Araziler 5. Proje Kapsamındaki Faaliyetlerin Değerlendirilmesi Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme 105 Sonrası) 5.2. Su Kullanımı Ve Bertarafı (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve 108 İşletme Sonrası Olmak Üzere Temin Edileceği Kaynaklar, Su Miktarları, İçme Ve Kullanma Suyu Ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları, Kullanımı Sonrası Oluşacak Artık Suların Miktarı Ve Bertarafı) 5.3. Atıklar (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası Olmak 109 Üzere Atık Türleri, Miktarları, Bertarafı) 5.4. Gürültü Kaynakları Ve Seviyeleri, (Akustik Rapor) Sağlık Koruma Bandı Mesafesi Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları Ve Rehabilitasyon Planı Risk Analizi Diğer Hususlar Projenin Alternatifleri İzleme Programı Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi Ve İşletme Sonrası İçin Önerile İzleme Programı Ve Acil Müdahale Planı ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği nde 128 Yeterlik Belgesi Alan Kurum Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri Başlığının 4. Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program 8. Halkın Katılımı Sonuçlar 132 TABLOLAR Sayfa No Tablo-1 Projenin Zamanlama Tablosu 2 Tablo-2 Çalışma Alanı(1. Poligon) Koordinatları ( m 2 ) 5 Tablo-3 Mevcut Çalışma Alanı (2.Poligon) Koordinatları (13.051,920 m 2 ) 6 Tablo-4 ÇED İzni İstenilen Saha Koordinatları (25,86 ha) 6 Tablo-5 Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları (3.776,5 m 2 ) 7 Tablo-6 Malzeme Depo Alanı Koordinatları ( m 2 ) 7 Tablo-7 Bitkisel Toprak Depo Alanı Koordinatları (5.293,5 m 2 ) 8 Tablo-8 Şantiye Alanı Koordinatları (308 m 2 ) 8 Tablo-9 Nakliye Yolu Koordinatları 9 Tablo-10 Enerji Nakil Hattı Koordinatları 11 Tablo-11 Pasa Depo Alanı Koordinatları (7.721,5 m 2 ) 13 Tablo-12 I. Trafo Koordinatları 13 Tablo-13 II. Trafo Koordinatları 13 Tablo-14 Mevcut ve Planlanan Kalker Üretim Miktarları 18 Tablo-15 Üretimde Kullanılacak Makine-Teçhizat Listesi 19 Tablo-16 Kırıcı Teknik Değerleri 20 Tablo-17 Patlatma Paterni 22 Tablo-18 İlçelere Göre İl/İlçe Merkezi ve Belde/Köy Nüfusu Tablo-19 Kastamonu İlinin Arazi Dağılımı 32

5 Tablo-20 Tarım Alanlarının Özellikleri 32 Tablo-21 İşlenen Tarım Alanlarının Dağılımı 32 Tablo-22 Kastaomu Merkez İnceboğaz Köyü ne ait İşlenen Tarım Alanlarının Dağılımı 33 Tablo-23 Kastaomu Merkez Gökçekent Köyü ne Ait İşlenen Tarım Alanlarının Dağılımı 33 Tablo-24 Buğdaygil Üretim Miktarları ve Verimlilikleri 34 Tablo-25 Baklagil Üretim Miktarları ve Verimlilikleri 34 Tablo-26 Yem Bitkileri Üretim Miktarları ve Verimlilikleri 35 Tablo-27 Endüstriyel Bitkilerin Üretim Miktarları ve Verimlilikleri 35 Tablo-28 Meyve Üretim Miktarları ve Verimlilikleri 35 Tablo-29 Sebze Üretim Miktarları ve Verimlilikleri 36 Tablo-30 Süs Bitkileri Üretim Miktarları 37 Tablo-31 Büyükbaş Hayvan Sayıları 38 Tablo-32 Küçükbaş Hayvan Sayıları 38 Tablo-33 Kanatlı Hayvan ve Yumurta Sayıları 38 Tablo-34 Arı Kovanları Ürünler ve Arı Yetiştirici Köy Sayıları 39 Tablo-35 Su Kaynakları Potansiyeli 59 Tablo-36 Su Kaynakları Potansiyeli 60 Tablo-37 Su Kaynakları Potansiyeli 60 Tablo-38 Yürekveren Kaynağı Hidrometrik Ölçümleri 63 Tablo-39 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Genel Sıcaklık Değerleri 66 Tablo-40 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Yağış Değerleri 69 Tablo-41 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kar Yağışlı Gün Değerleri 70 Tablo-42 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Bağıl Nem Değerleri 72 Tablo-43 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Buharlaşma Değerleri 73 Tablo-44 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Basınç Değerleri 74 Tablo-45 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Sisli Gün Sayıları Ortalama Değerleri 77 Tablo-46 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Rüzgarların Esme Sayıları Toplamı 78 Tablo-47 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması 83 Tablo-48 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması 83 Tablo-49 Kastamonu İstasyonunda Uzun Yıllar Fevk Hadiseleri 84 Tablo-50 Proje Alanı ve Etki Alanı Florası 86 Tablo-51 Proje Alanı ve Etki Alanında Habitat Özelliği Bakımından Bulunması 91 Muhtemel İkiyaşamlı (Amphibia) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri Tablo-52 Proje Alanı Ve Etki Alanında Saptanan Ve Habitat Özelliği Nedeniyle 91 Bulunması Muhtemel Sürüngen (Reptilia) Türleri, Korunma Durumları Ve Statülerİ Tablo-53 Proje Alanı Ve Etki Alanında Saptanan Ve Habitat Özelliği Nedeniyle 93 Bulunması Muhtemel Kuş (Aves) Türleri, Korunma Durumları Ve Statüleri Tablo-54 Proje Etki Alanında Saptanan Ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunma 94 Olasılığı Yüksek Olan Memeli (Mammalia) Türleri, Korunma Durumları Tablo-55 Emisyon Faktörleri 105 Tablo-56 Kullanılacak Makineler ve Özellikleri 112 Tablo-57 Motorinin Özellikleri 112 Tablo-58 Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri 113 Tablo-59 Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri 113 Tablo-60 Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri 114 Tablo-61 Gündüz Çalışma Süresindeki Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü Düzeyleri 114 Tablo-62 Tesiste Gündüz Çalışma Süresinde Oluşacak Gürültünün Mesafelere 115 Göre Dağılımı Tablo-63 Akşam ve Gece Çalışma Süresindeki Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü 116 Düzeyleri Tablo-64 Tesiste Akşam ve Gece Çalışma Süresinde Oluşacak Gürültünün 116

6 Mesafelere Göre Dağılımı Tablo-65 Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W=46 kg) 119 Tablo-66 Dinamit atımıyla hasar görecek bina türleri 120 Tablo-67 Patlatma Esnasında Gürültü Dağılımı 124 ŞEKİLLER Sayfa No Şekil-1 Faaliyet Alanlarını Gösterir Uydu Fotoğrafı 3 Şekil-2 Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi İş Akış Şeması 16 Şekil-3 Kırma-Eleme Tesisi İş Akış Şeması 17 Şekil-4 Kırıcı çalışma mekanizması 20 Şekil-5 Delik Delme Düzeni ve Patlayıcı madde şarjı 22 Şekil-6 Proje alanı civarındaki ormanlık alanlar 40 Şekil-7 Kastamonu İli Deprem Haritası 58 Şekil-8 Proje alanına en yakın akarsu, sulak alan, göl ve göletler 64 Şekil-9 Kastamonu İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası 97 Şekil-10 Proje Alanı Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası 98 Şekil-11 Proje Alanını Gösterir Duyarlı Yöre Haritası 103 Şekil-12 Özgül şarja bağlı olarak en fazla fırlatma uzaklığı 121 Şekil-13 İnsanların ve yapıların gürültü ve hava şokundan etkilenme dereceleri 123 GRAFİKLER Sayfa No Grafik-1 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Sıcaklık Değerleri 66 Grafik-2 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Düşük Sıcaklık Değerleri 67 Grafik-3 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Yüksek Sıcaklık Değerleri 67 Grafik-4 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama En Yüksek Sıcaklık Değerleri 68 Grafik-5 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama En Düşük Sıcaklık Değerleri 68 Grafik-6 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Toplam Yağış Miktarları 69 Grafik-7 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Aylık En Çok Yağış Miktarları 69 Grafik-8 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kar Yağışlı Günler Sayısı 70 Grafik-9 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kar Örtülü Günler Sayısı 71 Grafik-10 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlıkları 71 Grafik-11 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nem Miktarları 72 Grafik-12 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Minimum Nem Miktarları 72 Grafik-13 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Açık Yüzey Buharlaşma Miktarları 73 Grafik-14 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Maksimum Açık Yüzey Buharlaşma Miktarları 74 Grafik-15 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Basınç Değerleri 75 Grafik-16 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Maksimum Basınç Değerleri 75 Grafik-17 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Minimum Basınç Değerleri 76 Grafik-18 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Buhar Basıncı Değerleri 76 Grafik-19 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Sisli Gün Sayıları Ortalama Değerleri 77 Grafik-20 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Hakim Rüzgar Yönü 78 Grafik-21 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Mevsimlere Göre Hakim Rüzgar Yönü 79 Grafik-22 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Aylara Göre Hakim Rüzgar Yönü 82 Grafik-23 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması 83 Grafik-24 Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması 83 Grafik-25 Tesiste Gündüz Çalışma Süresinde Oluşacak Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı 115 Grafik-26 Tesiste Akşam ve Gece Çalışma Süresinde Oluşacak Gürültünün Mesafelere Göre 117 Dağılımı Grafik-27 Patlatma Esnasında Gürültü Dağılımı 124

7 Bölüm 1: Projenin tanımı ve amacı Tonbullar Hazır Beton ve İnşaat Malzemeleri San. Tic. Ltd. Şti. tarafından; Kastamonu İli, Merkez İlçesi, Gökçekent Köyü, Alçakdağ Mevkii nde (Ek-1), E31-c4 paftasında yer alan ruhsat no lu 99,69 hektarlık II.Grup maden sahasında (Ek- 2), Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme tesisi işletilmesi planlanmıştır. Bu amaçla; 99,69 hektarlık ruhsat alanının 19,88 hektarlık kısmında, kırma-eleme tesisi de kurulmak suretiyle ton/ yıl üretim yapılması için tarihinde ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıştır. (Ek-3). Söz konusu faaliyet için; tarihinde T.C. Kastamonu İl Özel İdaresi İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü nden İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı (Ek-4), alınarak çalışmaya başlanılmıştır. Zaman içerisinde yeni üretim programı yapılarak, 19,88 hektarlık mevcut faaliyet alanına, 99,69 hektarlık ruhsat alanı içerisinde 23,87 hektarlık yeni bir işletme sahası eklenerek faaliyet alanının 43,75 hektara çıkartılması ve mevcut yıllık üretim kapasitesinin de ton dan ton/yıl kapasite ilavesi ile ton a çıkartılması için tarihinde ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınarak (Ek-5), çalışmaya devam edilmiştir tarih ve 22 rapor nolu kapasite raporu Ek-6 da sunulmuştur. Ancak; piyasalardan gelen yoğun malzeme talebi karşısında; yapılan kapasite artışının yetersiz kalması nedeni ile yeni üretim planlaması yapılmıştır. Bu planlama kapsamında; bir yandan mevcut tesisin çalışma teknolojisinin ve kapasitesinin değiştirilmeksizin, sadece yıllık çalışma gün sayısı ile günlük vardiya sayısının ve çalışacak personel sayısının arttırılması sureti ile mevcut kırma-eleme tesisinin yıllık üretim kapasitesinin ton dan ( ,5 m 3 ), ton a ( ,4 m 3 ) çıkarılması, diğer taraftan da 99,69 hektarlık ruhsat alanının işletmeye açılmayan tarafında 25,86 hektarlık bölümün de işletmeye açılması düşünülmektedir. Planlanan bu faaliyet; yeni bir Çevresel Etki Değerlendirmesine konu olmaktadır. Proje kapsamında, mevcut tesis ve yapıların yerleri değiştirilmeyecektir. Projeye konu faaliyet; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmenliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) nin EK-I; Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi Madde 28 Madencilik projeleri; Ruhsat hukuku ve aşamasına bakılmaksızın, a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler, b) Kırma-eleme-yıkama tesisleri (3213 sayılı Maden Kanunu 1. (a) ve 2. (a) grup madenler ile hafriyat malzemeleri ton/yıl) kapsamında değerlendirilmiştir. Faaliyet alanına, Kastamonu il merkezine, yaklaşık 12,9 km, Devrekani İlçesine yaklaşık 9,7 km mesafededir. Faaliyet alanına ulaşım Kastamonu-İnebolu Devlet Karayolunun 7,7.km sinden sağa ayrılan Duruçay Köyü yoluna dönülüp 3,8 km gidilerek ulaşılmaktadır. Faaliyet alanını gösterir yer bulduru haritası Ek-1 de, 1/ ölçekli topografik harita Ek-7 de sunulmuştur. 1

8 Faaliyet alanının tesis içi ve çevredeki yerleşim alanlarına bağlantı yolları mevcuttur. Ruhsat sahası içinde kuru dereler mevcut olup, sürekli akış göstererek faal olan dere bulunmamaktadır. Proje alanı Devletin Hüküm ve Tasarrufu altında bulunan Orman Arazileri kapsamındadır. Projeye konu çed alanı için de gerekli izinler alınacaktır Tanımı, hizmet amaçları, önem ve gerekliliği, projenin zamanlama tablosu Proje ile; Kastamonu İli nde ihtiyaç duyulan, inşaat sektörünün yap taşlarından olan kalkerin, altyapı ve hazır beton tesislerinde kullanılmak üzere piyasada satışa sunuması ile, hem yöre hem de ülke ekonomisine katkı sağlanacak, istihdam yaratılarak katma değer sağlanmış olacaktır. Tablo-1: Projenin Zamanlama Tablosu Yapılacak işlemler Çed Başvuru + Dosyasının Bakanlığa Sunulması Halkın Katılım + Toplantısı Komisyonun + Kapsam ve Özel Format Belirlemesi- Format Verilmesi Belirlenen + Format Doğrultusunda ÇED Raporunun Hazırlanması, Sunulması İDK + Toplantıları ÇED Süreci + Sonu (Öngörülen) Gerekli İzinlerin Alınması Kapasite Artırımlı Üretime Geçiş + 2

9 Bölüm 2: Proje Alanı ve Etki Alanına Ait Mevcut Durumun Belirlenmesi ve Özellikleri (***) ( Proje yeri ve etki alanının mevcut durumu ve planlanan durumu ile ilgili olarak çevresel özelliklerin belirtilmesi 2.1 Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje alanı; Kastamonu İli, Merkez İlçesi, Gökçekent Köyü, Alçakdağ Mevkii nde (Ek- 1) yer almaktadır. Faaliyet alanına, Kastamonu il merkezine, yaklaşık 12,9 km, Devrekani İlçesine yaklaşık 9,7 km mesafededir. Faaliyet alanına Kastamonu-İnebolu Devlet Karayolunun 7,7.km sinden sağa ayrılan Duruçay Köyü yoluna dönülüp 3,8 km gidilerek ulaşılmaktadır. Şekil-1: Faaliyet Alanlarını Gösterir Uydu Fotoğrafı Proje kapsamında mevcut durumda çalışılan alanda artış yapılarak kapasite artışına gidilecektir ruhsat no lu 99,69 hektarlık II.Grup maden sahasının (Ek- 2), 43,75 hektarlık kısmında çalışma devam etmekte olup, işletmeye açılmayan 25,86 hektarlık bölümün de işletmeye açılarak toplamda 69,61 hektarlık alanda çalışma yapılması planlanmaktadır. Proje alanı 1/ ölçekli topografik haritada E31-c4 paftasında yer almaktadır. Proje alanını gösterir / ölçekli topografik harita (tesis içi yollar işlenmiş olarak Ek-7 de sunulmuştur. Faaliyet alanının tesis içi ve çevredeki yerleşim alanlarına bağlantı yolları mevcuttur. Ruhsat sahası içinde kuru dereler mevcut olup, sürekli akış göstererek faal olan dere bulunmamaktadır. 3

10 Proje alanı Devletin Hüküm ve Tasarrufu altında bulunan orman arazileri kapsamındadır. Projeye konu çed alanı için gerekli izinler alınacaktır Proje yer seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje alanı 1/ ölçekli topografik haritada E31-c4 paftasında yer almaktadır. Proje alanını gösterir / ölçekli topografik harita (tesis içi yollar işlenmiş olarak Ek-7 de sunulmuştur. Proje alanı Sinop-Kastamonu-Çankırı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planının E-31 nolu paftasında yer almakta olup, bu plan tarihinde onaylanmıştır. Planda, proje alanı, çayır-mera alanı ve orman alanı olarak gözükmektedir. Faaliyette olan kırma-eleme tesisi için Gölköy Orman İşletme Şefliği nden alınan saha teslim tutanaklarından da faaliyet alanının orman sahası olduğu anlaşılmaktadır. Onaylı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı (tesis içi yollar işlenmiş olarak) lejantı ve hükümleri ile Ek-8 de sunulmuştur. Proje alanı fotoğrafları Ek-9 da, sunulmuştur. Proje kapsamında mevcut kırma-eleme tesisi ve diğer alanların koordinatları Ek-10 da sunulan 1/2.000 ölçekli vaziyet planında verilmiştir. Faaliyet alanına en yakın konut; ruhsat alanının güneybatısında bulunan ve ruhsat sınırına m mesafedeki Gökçekent Köyü ne ait konuttur. Ayrıca; faaliyet alanının kuzeybatısında ve m mesafede Yürekveren Köyü, güneydoğusunda m mesafede İnceboğaz Köyü, batısında m mesafede Aksinir Köyü, kuzeyinde m mesafede Kanlıabat Köyü, güneybatısında m mesafede Duruçay Köyü bulunmaktadır. Faaliyet alanının güneydoğusundan ve m mesafesinden D765 Kastamonu-İnebolu Karayolu geçmektedir. Faaliyet alanının çevre arazi kullanımlarını içeren harita Ek-11 de sunulmuştur Proje kapsamındaki ünitelerin konumu Ocak ruhsat no lu 99,69 hektarlık II.Grup maden sahasının (Ek-2), 19,88 hektarlık kısmında, kırma-eleme tesisi de kurulmak suretiyle ton/yıl üretim yapılması için tarihinde ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınarak (Ek-3), çalışmaya başlanılmıştır tarihinde; 19,88 hektarlık mevcut faaliyet alanına, 23,87 hektarlık yeni bir işletme sahası eklenerek, faaliyet alanı 43,75 hektara çıkartılarak yıllık üretim kapasitesinin de ton dan ton a çıkartılması için ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıştır (Ek-5). Kapasite artışına konu olan bu proje ile, mevcut tesisin çalışma teknolojisinin ve kapasitesi değiştirilmeksizin, sadece yıllık çalışma gün sayısı ile günlük vardiya sayısının ve çalışacak personel sayısının arttırılması sureti ile mevcut kırma-eleme tesisinin yıllık üretim kapasitesinin ton dan ( ,5 m 3 ), ton a ( ,4 m 3 ) çıkarılması için, 99,69 hektarlık ruhsat alanının işletmeye açılmayan tarafında 25,86 hektarlık bölümün de işletmeye açılması planlanmıştır. 4

11 İşletme esnasında, ocak sahası dışından malzeme alınmadan, ocak işletmeciliği yapılacaktır. Su birikintisine, göçmelere sebep olacak çukurlar ile dik şevler oluşturulmadan malzeme alınacak, saha terk edildiğinde de gerekli düzenleme yapılarak eski haline getirilecek ve her türlü emniyet tedbirleri alınacaktır. Kastamonu İl Özel İdaresi nce oluşabilecek muhtemel sakıncalara karşı Kurumlarınca yapılacak uyarı ve durdurma kararlarına anında uyulacak ve meydana gelebilecek her türlü zarar ve ziyanın Kurumlarının tespit ettiği bedel üzerinden faaliyet sahibi tarafından karşılanacaktır. Ocak sahasının içerisinde köşe noktaları 1.50 m. uzunluğundaki beton kazıklar ile belirlenecek, kazıklar herhangi bir şüpheye mahal vermeyecek şekilde sabit röper noktalarına harita teknik elemanlarınca sigortalanacaktır. Trafik güvenliğini tehlikeye düşürecek şekilde duman, yanmış gaz, toz vb. maddeler yola doğru verilmeyecek ve herhangi bir madde düşürülmeyecek, konulmayacak veya atılmayacaktır. Ocaktan, köy yoluna zarar verecek şekilde, istiap haddini aşacak miktarda malzeme kesinlikle yüklenmeyecektir. Köy yolu üzerinde bulunan köprü, trafik levhaları, menfez, asfalt ve stabilize kaplamalarına zarar verilmeyecektir. Köy yoluna 20 m den fazla yaklaşılmadan malzeme alınacaktır. Tablo-2: Mevcut Çalışma Alanı(1. Poligon) Koordinatları ( m 2 ) Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33,

12 Tablo-3: Mevcut Çalışma Alanı (2.Poligon) Koordinatları (13.051,920 m 2 ) Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, Tablo-4: ÇED İzni İstenilen Saha Koordinatları (25,86 ha) Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : : : Kırma Eleme 41, : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, Kırma eleme tesisi ruhsat no lu 99,69 hektarlık II.Grup maden sahasının 3.776,5 m 2 lik kısmında yer almaktadır. Proje kapsamında, kırma-eleme tesisin ve diğer yapıların yerleri değiştirilmeyecek ve yeni bir yapı inşa edilmeyecektir. Kırma-eleme tesisinin ruhsat sahası içindeki yeri ve koordinatları Ek-10 da sunulan 1/2.000 ölçekli vaziyet planında verilmiştir. Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED Genel Müdürlüğü nün Tarih ve Sayılı genelgesi gereği; kırma-eleme tesisinde, -Tesisteki toz kaynağı olan her bir ünite (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) kapalı ortam içerisine alınmış, -Kapalı ortam içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sistemi (torbalı filtre) kurulmuştur. Kırma-eleme tesisine ait fotoğraflar Ek-9 da sunulmuştur. Toz indirgeme sisteminde; tozun kaynağından emilerek çöktürülmesi ve filtre işleminden sonra eşik sınır değerin altında toz bulunduran havayı çalışma ortamına bırakması prensibi bulunmaktadır. Söz konusu sistem sayesinde tozun oluşturacağı olumsuz etkiler en aza indirilecektir. 6

13 Emisyon oluşturacak kaynaklarda, mevzuatlar çerçevesinde sözü edilen gerekli tedbirlerin alınmış olduğundan, kırma-eleme tesisinin çalışmasından kaynaklı olumsuz çevresel etkiler en aza indirilecektir. Proje kapsamında; toz indirgeme sistemi çalıştırılmadan üretim faaliyeti yapılmayacaktır. Tablo-5: Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları (3.776,5 m 2 ) Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : Stok alanı : : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, Malzeme stok alanı ruhsat no lu 99,69 hektarlık II.Grup maden sahasının 1/2.000 ölçekli vaziyet planında koordinatları ile belirtilen m 2 lik kısmında yer almaktadır. Tablo-6: Malzeme Depo Alanı Koordinatları ( m 2) Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : : : Bitkisel Toprak Depo Alanı 41, : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, Bitkisel toprak depolama sahası ruhsat no lu 99,69 hektarlık II.Grup maden sahasının 1/2.000 ölçekli vaziyet planında koordinatları ile belirtilen 5.293,5 m 2 lik kımında yer almaktadır. Üretime başlamadan önce 10 cm derinliğinde sıyrılacak bitkisel toprak bu alanda depolandıktan sonra üretimi biten basamaklarda basamakların topoğrafya ile uyumlu hale getirilmesi için kullanılacaktır. 7

14 Tablo-7: Bitkisel Toprak Depo Alanı Koordinatları (5.293,5 m 2 ) Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : : : : Şantiye/İdari Bina 41, : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, Şantiye/idari bina, ruhsat no lu 99,69 hektarlık II.Grup maden sahasının 1/2.000 ölçekli vaziyet planında koordinatları ile belirtilen 308 m 2 lik kımında yer almaktadır. Proje kapsamında, mevcut yapıların yerleri değiştirilmeyecek ve yeni bir yapı inşa edilmeyecektir. Tablo-8: Şantiye Alanı Koordinatları (308 m 2 ) Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : : : : Nakliye güzergahı 41, : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, Faaliyet alanının tesis içi ve çevredeki yerleşim alanlarına bağlantı yolları mevcuttur. Ruhsat sahası dışına nakliye işlemleri sadece gündüz çalışma süresi içerisinde gerçekleştirilecektir. Ocaktan, köy yoluna zarar verecek şekilde, istiap haddini aşacak miktarda malzeme kesinlikle yüklenmeyecektir. Köy yolu üzerinde bulunan köprü, trafik levhaları, menfez, asfalt ve stabilize kaplamalarına zarar verilmeyecektir. 8

15 Kırma eleme ve stok sahası, köy yoluna cephe teşkil ettiğinden köy yoluna geçiş yolu ile bağlantı yapılabilmesi için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 17. ve 18. maddelerine dayanılarak hazırlanan Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yayınlanan Yönetmeliğin 22.maddesine göre, Geçiş Yolu Ön İzin Belgesi alınacaktır. Yol güvenliği açısından, patlama yapılması durumunda her türlü emniyet tedbirlerinin alınacak ve yolun araç trafiğine açık tutulacaktır. Tablo-9: Nakliye Yolu Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33,

16 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33,

17 Diğer Pasa depo alanı ruhsat no lu 99,69 hektarlık II.Grup maden sahasının 1/2.000 ölçekli vaziyet planında koordinatları ile belirtilen 7.721,5 m 2 lik kımında yer almaktadır. Ayrıca; ruhsat sahası içerisinde 2 adet trafo bulunmakta olup, koordinatları aşağıda tablolarda verilmiştir. Tablo-10: Enerji Nakil Hattı Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33,

18 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33,

19 : : : : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, Tablo-11: Pasa Depo Alanı Koordinatları (7.721,5 m 2 ) Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : : : : : : : : : : , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , : 33, , :33, , : 33, Tablo-12: I. Trafo Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : , : 33, Tablo-13: II. Trafo Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK D.O.M. : 33 D.O.M. : -- Zon : 36 Zon : -- Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : : , : 33,

20 2.2.Proje Etki Alanın belirlenmesi ve etki alanındaki Mevcut Durum Projenin etki alanı toz, patlatma ve gürültü etkilerine göre belirlenmiştir. Hesaplamalar Bölüm 5 te verilmiştir. Projeye konu faaliyet; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren ( Tarih ve Sayı ile değişik) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik Ek-2 listesinde; madde, 2.17 Patlayıcı veya alev püskürtücü kullanılan taş ocakları, 2.18 Üretim kapasitesi 200 ton/gün ve üzeri olan ve tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununun I.Grup b, II. Grup (kireçtaşı dahil), IV.grup, V. Gruplarında yer alan madenlerin çıkartıldığı ocaklar, 2.19 Üretim kapasitesi 200 ton/gün ve üzeri olan ve Maden Kanununun I.Grup b, II.Grup (kireçtaşı dahil), IV.Grup, V.Grup larında yer alan madenlerin ve cüruf ve molozların kırılması, öğütülmesi, elenmesi için kurulan tesisler, kapsamında yer aldığından, emisyon konulu çevre iznine tabii olup, tarih ve B.18.4.İÇO /99 sayılı Geçici Faaliyet Belgesi (Ek-12) alınmıştır. Emisyon ölçümleri yaptırıarak emisyon konulu çevre izni için başvuruda bulunulmuştur. Hava emisyon ölçüm raporu ve hava emisyon ölçüm özet raporu Ek-13 de sunulmuştur. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü nün tarih ve /3973 sayılı yazılarından anlaşılacağı üzere; projeye konu ruhsat alanı orman alanıdır. Ruhsat sahasının tamamının karaçam olduğu tespit edilmiştir. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü nün tarih ve /3973 sayılı yazıları Ek-14 te sunulmuştur. Ruhsat sahasının Gölköy Orman İşletme Şefliği Amenajman haritasında oturtulması sonucunda düzenlenen 1/ ölçekli mescere haritası ve lejantı Ek-14 te sunulmuştur. Ruhsat sahası Çka0 rumuzu ile gösterilen ağaçlandırma sahasına isabet etmektedir. Söz konusu sahanın tamamı ağaçlandırılmıştır. Ancak söz konusu alanın taşlık ve verimsiz olması hasebiyle dikilen fidanların takriben %70 i tutmuş ve yer yer boşluklar bulunmaktadır. Ruhsat sahasına en yakın yerüstü su kaynağı, ruhsat sahasının batısında ve m mesafesinde yer alan Yürekveren su kaynağıdır. Proje kapsamında üretim çalışmaları sırasında söz konusu yüzeysel suların akım rejimine ve doğal hayata olumsuz etki yaratabilecek müdahalede bulunulmayacak, atıksu bırakılmayacak, çöp, moloz, hafriyat, v.b. maddeler atılmayacak, dere yatağının emniyetini sağlayacak önlemler alınacaktır. Faaliyet alanına en yakın konut; ruhsat alanının güneybatısında bulunan ve ruhsat sınırına m mesafedeki Gökçekent Köyü ne ait konuttur. Ayrıca; faaliyet alanının kuzeybatısında ve m mesafede Yürekveren Köyü, güneydoğusunda m mesafede İnceboğaz Köyü, batısında m mesafede Aksinir Köyü, kuzeyinde m mesafede Kanlıabat Köyü, güneybatısında m mesafede Duruçay Köyü bulunmaktadır. Faaliyet alanının güneydoğusundan ve m mesafesinden D765 Kastamonu-İnebolu Karayolu geçmektedir. Faaliyet alanının çevre arazi kullanımlarını içeren harita Ek-11 de sunulmuştur. 14

21 yılları Kastamonu Meteoroloji İstasyonundan elde edilen veriler doğrultusunda en hızlı esen rüzgarın güney batı dan estiği ve hızının 26,3 m/sn olduğu kaydedilmiştir. Kastamonu Meteoroloji İstasyonu yılları arası gözlem kayıtları Ek- 15 te sunulmuştur. Bölüm-5.1 de yapılan hesaplamalardan ve Ek-16 da sunulan toz modelleme raporundan da da anlaşılacağı üzere, proje alanında delme patlatma esnasında oluşacak toz emisyonu değeri için en yakın konutta ve yerleşim yerinde yönetmelikte belirtilen sınır değerler sağlanmaktadır. Yapılan hesaplamalar sonucunda, söz konusu yerleşim yerinin tozumadan etkilenmesi söz konusu değildir. Oluşacak toz emisyonları ile ilgili olarak, Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. 2.3.Projenin Özellikleri Proje kapsamında kullanılacak üretim yöntemleri, üretim miktarları, iş akım şeması, çalışacak personel sayısı, Proje kapsamında mevcut tesisin çalışma teknolojisi değiştirilmeksizin, yıllık çalışma gün sayısının, günlük vardiya sayısının ve çalışacak personel sayısının arttırılması sureti ile mevcut kırma-eleme tesisinin ton dan ( ,5 m 3 ) olan yıllık üretim kapasitesinin ton a ( ,4 m 3 ) çıkarılması planlanlanmaktadır. Mevcut kalker ocağı ve kırma eleme tesisinde 17 kişi çalışmakta olup, kapasite artışı ile bu sayının 30 a çıkarılması planlanmaktadır. Mevcut tesiste; yılda 10 ay, ayda 26 gün ve günde 8 saat çalışma yapılırken, projeye konu faaliyet ile tesiste günde 16 saat ( saatleri arasında) çift vardiya, ayda 25 gün, yılda 12 ay çalışma yapılması planlanmaktadır. Kalkerin yoğunluğu ortalama 2,7 ton/m 3 tür. Üretim prosesi akışı aşağıda sunulduğu gibidir. 15

22 DEKOPAJ BİTKİSEL TOPRAĞIN SIYRILARAK ALINMASI YÜKLEYİCİ DEPOLAMA PATLATMA MALZEMELERİN SÖKÜLMESİ EKSKAVATÖR YÜKLEYİCİ KAMYONLARLA TAŞIMA KIRMA ELEME TESİSİNE SEVK MICIR PASA YIĞIN YOL YAPIMI Şekil-2: Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi İş Akış Şeması 16

23 OCAKTAN KAMYONLARLA GELEN MALZEME BESLEYİCİ BUNKER PRİMER KIRICI TAŞIYICI BANT SEKONDER KIRICI TAŞIYICI BANT ELEK 0-5 mm TOZ (dolgu) 5-13 mm 1 NUMARALI MICIR (yol) mm 2 NUMARALI MICIR Şekil-3: Kırma-Eleme Tesisi İş Akış Şeması Proje kapsamında üretim faaliyetlerine geçilmeden önce arazi düzenlemesi ve üretim yapılacak alandaki bitkisel örtü tabakasının alınması gerekmekte olup, çalışma alanında 10 cm kalınlığında bitkisel toprak bulunmaktadır. Örtü tabakasının sıyrılması sonrası üretime geçilecektir. Proje açık ocak işletmesi şeklinde olup; ocak sahasında delme-patlatma yöntemiyle çıkarılan kalker kırma eleme tesisinde boyutlandırma işlemine tabii tutulacaktır. Proje alanında basamaklar oluşturularak üretim gerçekleştirilecektir. Basamak ölçüleri iş makinelerinin emniyet tedbirleri içerisinde manevra ve yükleme yapabileceği ölçülerde, basamak yüksekliği 10 m, şev açısı 60 0, basamak genişliği 12 m olacak şekilde seçilecektir.. Sahada gerek iş makineleri ve gerekse patlama yoluyla sökülen malzeme, kırılıp boyutlandırılmak üzere kamyonlar vasıtasıyla kırma-eleme tesislerine taşınarak titreşimli besleyiciye (bunker) boşaltılacaktır. Ön ızgaraların altına geçen malzeme baypas eleğinden geçirilen elek üstü malzeme sisteme geri verilecektir. Elek altı malzeme baypas malzemesi olarak stoklanacak ve/veya dolgu malzemesi, yol sergisi olarak kullanılabilecektir. 17

24 Ön ızgaralardan geçen malzeme ise primer kırma ünitesinden çeneli kırıcıya beslenecek mm boyunda kırıldıktan sonra aktarma bantları aracılığı ile sekonder kırma ünitesine gönderilecektir. Darbeli kırıcıda 0-50 mm boyutunda kırılan malzeme, agrega (mıcır) eleklerine beslenerek mm arası elek üstü malzeme tekrar sekonder kırma ünitesine aktarılacak ve kırıldıktan sonra tekrar eleklerle kapalı sistem çalıştırılacaktır. Elek altına geçen 0-22 mm boyunda malzemeler ise; boyutlarına göre 0-5 mm toz, 5-13 mm 1 numara mıcır ve mm 2 numara mıcır olarak tasniflenecek ve mıcır stok alanına taşınacaktır. Buradan kamyonlara aktarılarak piyasanın arzına sunulacaktır. Bu malzeme hazır beton ve inşaat sektöründe, karışım haline yol üst sergisinde kullanılabilmektedir. Kalker üretiminin gerçekleştirileceği ocak alanında ortalama 0,1 m kalınlığında üst örtü tabakası bulunmakta olup, bu alanlarda üretim faaliyetlerine başlanacağı zaman üretim öncesi hafriyat işlemleri yapılacaktır. Hafriyatı yapılacak tabakanın gevşek oluşu nedeniyle hafriyat işlemleri iş makineleri ile yapılacak olup, patlayıcı madde kullanılmayacaktır. Gereken kısımlarda üst örtü tabakasının hafriyatı sonucu elde edilen toprak tabakası, proje alanı içerisinde üretimi ve ocak giriş çıkışını engellemeyecek şekilde bitkisel toprak depo alanında düzenli olarak muhafaza edilecektir. Bu malzemenin daha sonra üretimi sona eren alanların düzenlenmesi ve rekreasyon işlemlerinde kullanılması planlanmaktadır. Proje kapsamında kapasite artışı ile birlikte ocakta yıllık ton kalkerin çıkarılması planlanmakta olup, çıkarılan malzemelerin tamamı ( ,4 m 3 ) mevcut kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Ocak alanında 50 m derinliğine kadar malzeme bulunmaktadır. Tablo-14 : Mevcut ve Planlanan Kalker Üretim Miktarları Mevcut Üretim (ton) Mevcut Üretim ( m³ ) Planlanan Üretim (Ton) Planlanan Üretim ( m³ ) Yıllık , ,4 Aylık , , ,7 Günlük 1.884, , ,15 Saatlik 235,58 87,25 235,42 87, Üretimde kullanılacak makinelerin, araçların ve aletlerin miktar ve özellikleri, Büyük kayaç bloklarının taşınması amacıyla kazıcı yükleyici kullanılacaktır. Yükleyici bum koluna kırma işlemi için kırıcı uç takılabilecektir. Proje kapsamında malzeme nakli kamyonlar ile yapılacaktır. Kullanılacak 10 adet kamyonun 25 ton kapasiteli olması planlanmaktadır. Üretim çalışmalarında sert formasyonlarda yapılacak delme patlatma esnasında delici (wagondrill) kullanılacaktır. Üretim çalışmaları sırasında toz emisyonunun olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla ocak içi yolların ve nakliye güzergahının sulanması amacıyla sulama tankeri kullanılacaktır. 18

25 Tablo-15: Üretimde Kullanılacak Makine-Teçhizat Listesi Adet Cinsi ve Teknik Özellikleri luk konkasör (primer+sekonder) 155 kw 2 Trafo (630 kw+250kw) 1 Titreşimli elek ve dinamosu (11 kw) 2 Lastik tekerlekli yükleyici (135 kw+127 kw) 10 Damperli kamyon (206 kw) 2 Kompresör (5 kw) 2 Wagondrill (73,5 kw) 1 Paletli ekskavatör (66 kw) 1 Kaynak makinesi (14,7 kw) 1 Paletli yükleyici (110 kw) 1 Toz makinesi (90 kw) 1 Kantar 60 tonluk Araçların Teknik Özellikleri Ekskavatör Kepçe Kapasitesi : 610 mm/0,17 m³ Kazı Derinliği : mm Kepçe Kopartma Kuvveti : kgf Kol Kopartma Kuvveti : kgf Yükleyici Kepçe Kapasitesi : mm/1,0 m³ Boşaltma Yüksekliği : mm Kol Kopartma Kuvveti : kgf Kepçe Kopartma Kuvveti : kgf Kamyon Motor Gücü Istiap Haddi Şanzıman Yakıt Deposu : 300 HP turbo intercoolingdiesel : kg : 16 ileri ve 2 geri vitesli : 300 lt yakıt deposu Kırma-Eleme Tesisi Kırma eleme tesisi darbeli kırıcı özelliklidir. Genellikle çeneli kırıcı tarafından kaba olarak kırılmış sert kalkerleri, asfalt veya beton agregası iriliğine indiren bir sekonder kırıcı tipidir. Bu kırıcılardaki kübik kırma işlemi, rotor üzerindeki vurucu paletlerin taşa çarpması ve kırıcının tavanını oluşturan kırıcı çubuklara savurması ile defalarca tekrarlanır. Doğal olarak, kalker bünyesindeki zayıf noktalardan kırıldığından, sağlam, kübik görünüşlü ve kararlı yapıda bir ürün elde edilmektedir. Diğer kırıcılara göre avantajları şunlardır; -Vurucu palet ve kırıcı çubukların zamanla aşındığı hallerde bile sürekli kübik kalker elde edilir. -Diğer kırıcılara oranla küçültme oranı fazladır. Beslenen kalkerin yaklaşık %80 ini mıcır iriliğine indirebilmektedir. -Vurucu paletler, rotor disklerine kamalarla bağlandığından, değiştirilmeleri çok kolaydır. -Ağır rotor, aynı zamanda volan görevi de yaparak rulmanları ani zorlamalardan korur. -Rotor hızı benzerlerine göre daha düşüktür. Kırıcı üç değişik hızda çalıştırılabilir. 19

26 -Düşük enerji girdisi ile yüksek üretim kapasitesine ulaşmak mümkündür. Bakım masraflarının da az olması yatırımın kısa zamanda amorti edebilmesini sağlar. Tablo-16: Kırıcı Teknik Değerleri Motor Gücü (HP-d/d-rpm) Rotor ölçüsü (mm) Kapasite (t/h) Alabileceği En İri Parça (mm) Ağırlık (Kg) ø1.500x1.800 Max Kırma Prosesi Şekil-4: Kırıcı çalışma mekanizması 1-Üst gövde, 2-Kırıcı çubuklar, 3-Alt gövde,4-rotor,5-paletler Sınıflandırma Prosesi (Elekler) Kırma işleminden sonra en önemli parametre, malzemenin sınıflandırılması / eleme sistemidir. Sekonder kırıcılardan çıkan malzemenin ayırma işlemi titreşimli eleklerle yapılır. Bu elekler 2, 3 veya 4 katlı olup meyilli ve yatay elek şeklindedir. Devirleri dakikada 500 ile 1500 olan bu eleklerin titreşim sistemleri ileri-geri ve yukarı-aşağıdır. Kırma eleme tesisleri içerisinde malzemenin taşınma işlemi (sekonder kırıcıya, buradan titreşimli eleğe ve son olarak istenilen nihai ürünlerin yığıldığı alana) farklı uzunluklarda ve genişliklerde konveyör bantlar (600 mm, 800 mm ya da 1000 mm) ile yapılmaktadır. Konveyör bantlar şase üzerine yerleştirilmiş alt ve üst taşıyıcı makaralarla çalışırlar. Kafa ve kuyruk bölümlerde bulunan tamburlar hareket mekanizmasını sağlarlar. Konveyör bantların sağa ve sola kaymaması için yan bölmelerde istikamet makaraları vardır. 20

27 2.3.3.Üretim sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanım durumları, taşınmaları ve depolanmaları, Proje kapsamında üretim esnasında, sert formasyonlara rastlandığında patlayıcı madde olarak ANFO (Amonyum Nitrat-Fueloil) kullanılacaktır. ANFO, Amonyum nitrat ile fueloil in (veya mazot) ağırlıkça yüzde olarak 94,3/5,7 oranında karıştırılması ile elde edilen bir patlayıcı karışımıdır. ANFO nun detanasyon hızı, patlama deliğinin çapına bağlı olarak değişmektedir. En yüksek detanasyon hızına 250 mm çaplı deliklerde ulaşılmaktadır. (4.400 mm/s) 25 mm den daha küçük çaplı deliklerde (75 mm-250 mm) ve kuru ortamda kullanılması halinde en uygun verim alınabilmektedir. Patlatma işlemleri konusunda uzman firmalar tarafından, jandarma kontrolünde gerçekleştirilecektir. Söz konusu proje kapsamında, işletme aşamasında üretimi yapılacak olan kalker doğal ortamından söküldükten sonra, kırma eleme tesisinde işlenip boyutlandırılarak satışa sunulacaktır. Dolayısıyla proje kapsamında ANFO haricinde herhangi bir tehlikeli, toksik, parlayıcı madde kullanımı söz konusu olmayacaktır. Proje alanı içerisinde patlayıcı malzeme depolanması söz konusu olmayacaktır. Kalker, delme- patlatma yöntemiyle üretilecektir. Patlatmada delik başına 43 kg. ANFO, 3 kg dinamit, 1 adet kapsül kullanılacaktır. Patlatma işlemi sadece gündüz çalışma süresince ( ve saatleri arasında) yapılacaktır. Patlatma formasyonun özelliğine göre uzman kişilerce düşük şarjlı ve milisaniyeli kapsül kullanılarak yapılacaktır. Ocak sahasındaki patlayıcı maddelerin kullanımı konusunda tarih ve sayılı Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük te belirtilen esaslara göre hareket edilecektir. Patlatma sonucu oluşan gürültü ve titreşim gibi çevresel olumsuz etkiler, kullanılan patlayıcı madde miktarı ile ve ayrıca kayacın cinsi, jeolojik yapısı ve patlatma şekli ile doğrudan orantılıdır. Kalker üretimi sırasında patlatmalardan dolayı oluşacak hava şoku, sismik hareket ve taş fırlamalarının, faaliyet alanına en yakın konut olan, faaliyet alanının güneybatısında ve kuş uçuşu yaklaşık m mesafede bulunan Gökçekent Köyü nde yer alan konutta yaşayanları etkileyip etkilemediğini saptamak ve bırakılacak emniyet mesafesini belirlemek için gerekli hesaplamalar yapılmıştır. Patlatma işleminde yılda 12 ay, ayda 25 gün ve günde 8 saat çalışılacak şekilde üretim yapılması planlanmakta olup, yıllık üretimin ton / 2,7 ton/m³ = ,4 m³ olması öngörülmektedir. Delici makinelerle açılan deliklerin patlayıcı madde ile doldurulmasını takiben patlatılması sonunda serbest kalan parçalar, kullanım büyüklüğüne göre kırılacaktır. Elde edilen malzeme kırma eleme tesisine sevk edilecektir. 21

28 Söz konusu proje kapsamında ocak sahasına ilişkin, derelerin yakın çevresinin doğal yapısı bozulmayacak, çalışma sırasında dere ve civarına çöp, moloz, hafriyat vb. atıklar verilmeyecektir. Şekil-5: Delik Delme Düzeni ve Patlayıcı madde şarjı Tablo-17: Patlatma Paterni Ocaktan alınacak yıllık malzeme miktarı (T yıllık ) Yıllık çalışılacak gün sayısı ton ( ,4 m³) 300 gün Günlük çalışma süresi 8 saat (tek vardiya) Günlük üretim miktarı (T günlük ) 1.396,15 m³ Aylık üretim miktarı (T aylık ) ,7 m³ Aylık işlenecek alan ,7 m³/10 m yükseklik =3.490,37 m² Bir patlatmada patlatılacak delik sayısı 16 Basamak Yüksekliği (K) 10 m Delik Çapı (D) 89 mm Anfo Yoğunluğu (d) 0,85 gr/cm 3 Yıllık Patlatma Sayısı (N Yıllık ) 168 Aylık Patlatma Sayısı (N Aylık ) 14 HESAPLAMALAR Delik Ayna Uzaklığı (Vmax) (Dx45)/1000 (89x45)/1000 4,005 m Ek Delik Uzunluğu (U) (Vmax)x0,3 4,005x0,03 1,201 m=~1,2 m Taban Delik Uzunluğu (H) (K+U)xk (10+1,2) 11,42 m=~11,5 m Delgi Hatası (F) (D/1000)+(0,003xH) (89/1000)+(0,03x11,5) 0,434 m=~0,5 m Gerçek Delik Ayna (Vmax)-F 4,005-0,5 3,5 m Uzunluğu (V) Delikler Arası Mesafe (E) 1,25xV 1,25x3,5 4,37 m Sıkılama Boyu (S) S=V 3,5 m Delik Kesit Alanı (A) ( xd 2 )/4 ( x8,9 2 )/4 62,21 cm 2 Dip Şarj Uzunluğu (L Dip ) 1,3xV 1,3x3,5 4,55 m = 455 cm Dip Şarj Miktarı (Q Dip ) A x (L Dip ) x d 62,21x455x0, g = 24 kg Kolon Şarj Uzunluğu (L Kolon ) H-(L Dip )-S 11,5-4,55-3,5 3,45 m=345 cm Kolon Şarj Miktarı (Q Kolon ) A x (L Kolon ) x d 62,21x345x0, g=~19 kg Bir Delik İçin Kullanılacak (Q Dip ) + (Q Kolon ) kg Toplam Şarj (Anfo) Miktarı (Q toplam ) Bir Delik İçin Kullanılacak (Q toplam ) x 0,06 43x0,06 2,58 kg=~3 kg Dinamit Miktarı (Y Delik ) Bir Delik İçin Kullanılacak (Q toplam ) + (Y Delik ) kg Toplam Patlayıcı Miktarı 22

29 (Z Delik ) Bir Delik İle Elde Edilecek E x V x K 4,37x3,5x10 152,95 m 3 Malzeme Miktarı (W Delik ) Özgül Delik (I) (H)/(ExVxK) 11,5/(4,37x3,5x10) 0,075 m/m 3 Özgül Şarj (Q) (Q Toplam )/(ExVxK) 43/(4,37x3,5x10) 0,281 kg/m 3 Bir Patlatma Sonucu Elde (T aylık )/ (N Aylık ) ,7 / ,12 m 3 Edilecek Malzeme Miktarı (W Patlatma ) Bir Patlatmadaki Delik (W Patlatma )/ (W Delik ) 2.493,12/152,95 16,3=~16 adet Sayısı (P Delik ) Bir Patlatma İçin (P Delik )/ (Q toplam ) 16x kg Kullanılacak Anfo Miktarı (P Anfo ) Bir Patlatma İçin (P Delik )/ (Y Delik ) 16x3 48 kg Kullanılacak Dinamit Miktarı (P Dinamit ) Yıllık Kullanılacak Anfo (N Yıllık ) (P Anfo ) 168x kg Miktarı (Y Anfo ) Yıllık Kullanılacak Dinamit Miktarı (Y Dinamit ) (N Yıllık )/ (P Dinamit ) 168x kg Proje kapsamındaki ulaştırma altyapısı planı (ulaştırma güzergahı, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.) Söz konusu proje kapsamında 1/ ölçekli topografik haritada ve 1/2.000 ölçekli vaziyet planında belirtilen ruhsat alanlarının güneybatısında yer alan Kastamonu-İnebolu Devlet Karayoluna bağlanan nakliye güzergahından, üretilen kalkerin taşınması sağlanacaktır. Ruhsat sahası dışına nakliye işlemleri sadece gündüz çalışma süreleri içerisinde gerçekleştirilecektir. Projede çalışma alanı çok geniş bir bölgeyi kapsadığından; hesaplamalarda malzeme depolama alanına en uzak çalışma alanı mesafesi dikkate alınarak hesaplamalar yapılmıştır. Malzeme depolama alanına en uzak çalışma alanı mesafesi metredir. Bir kamyon gidiş dönüş 2,16 km yol katedecektir. Bu durumda ocak içi nakliye güzergahı 2.16 km uzunluğundadır. Proje kapsamında doğal ortamından kazıcı yardımı ile alınacak kalker, 25 ton kapasiteli kamyonlar aracılığı ile nakliye edilecektir. Bu kapsamda ocak sahası güneybatısında bulunan nakliye güzergâhından Kastamonu-İnebolu Devlet Karayoluna bağlanan güzergâhtan geçerek ihtiyaç noktasına götürülecektir. Kastamonu-İnebolu Devlet Karayolu ile proje alanı arasındaki bağlantıyı sağlayan nakliye yolu 3.8 km uzunluğundadır. Çevresinde tarım alanları olup, trafik yükünü başta bölgede bulunan hazır beton tesisleri ve Kalker Ocakları ve Kırma Eleme Tesislerine ait araçları oluşturmakta olup, Kastamonu ve kuzey ilçeleri arası seyahat eden özel araçların da trafik yoğunluğuna etkileri vardır. Söz konusu nakliye güzergâhı ÇED Raporu ekinde sunulan 1/2.000 ölçekli vaziyet planında (Ek- 10), 1/ ölçekli topografik haritada (Ek-7) gösterilmiştir. Proje kapsamında kullanılacak bu nakliye güzergahı stabil halde ve halihazırda kullanılmaktadır. Nakliye güzergahının kullanımı esnasında zamanla deformasyonu söz konusudur. Deforme olan nakliye güzergahının, ulaştırma ve taşıma esnasında güvenliğin sağlanması amacıyla düzenli olarak stabilizasyonu sağlanacak ve onarımı yapılacaktır. Faaliyet sahibince; Duruçay Köy yolundan ruhsat sınırına kadar olan 3,8 km lik bağlantı yolu 23

30 asfalt olarak kaplanmış, Duruçay Köyü nün içinden geçen yol ise 1 km uzunluğunda ve 20 cm kalınlığında beton olarak kaplanmıştır. Proje faaliyet sahası ve civarında bulunan mevcut köy yolu, sanat yapıları, köprü, asfalt kaplama, trafik işaretleri, zarar görmemesine dikkat edilecek, zarar verildiği takdirde zarar faaliyet sahibi tarafından karşılanacaktır. Bölüm 3: Projenin Ekonomik ve Sosyal Boyutları: 3.1.Proje ve etki alanının mevcut ve planlanan sosyo-ekonomik özellikleri Kastamonu genelinde okuma yazma bilme oranı % 82 dir. Kastamonu İli nde 12 ve daha yukarı yaştaki nüfus içinde işgücüne katılma oranı % 62 olup, cinsiyete göre önemli farklılık göstermektedir. İşgücüne katılma oranı erkek nüfus için % 72, kadın nüfus için % 53 tür. Erkek nüfusun işgücüne katılma oranı köyde % 86 iken, İl merkezinde ve İlçe merkezlerinde % 58 dir. Erkek nüfusta Küre İlçe Merkezinde işgücüne katılma oranı % 68 ile en yüksek, Şenpazar İlçe merkezinde %46 ile en düşük düzeydedir. İşgücüne katılma oranı kadın nüfus için yerleşim yerine göre çok büyük farklılık göstermektedir. Köydeki her 100 kadından 85 i işgücünde iken, bu oran İl merkezinde % 15, ilçe merkezlerinde ise % 11 dir. Nüfusun yaş ve cinsiyet yapısı, işgücüne katılma düzeyini etkileyen faktörlerden biridir. Kadın ve erkek nüfusun işgücüne katılma oranları, yaşlara göre farklı düzeylerde gerçekleşmektedir. Erkek nüfus, genç yaşlarda düşük düzeylerde işgücüne katılmakta yaşları arasında en üst düzeyde işgücündeki yerini korumakta ve yaş ilerledikçe işgücünden ayrılmaktadır. Yerleşim yerlerine göre erkek nüfusun işgücüne katılımı yaşları arasında önemli farklılık göstermemektedir. 40 yaşından sonra, İl merkezinde ve İlçe merkezlerinde erkek nüfusun işgücüne katılma oranları azalmakta iken, köydeki erkek nüfus, 65 yaşına kadar genç yaşlardaki gibi yüksek düzeydeki işgücüne katılımını korumaktadır. Toplam istihdam içinde en yüksek paya sahip olan tarım sektörünün oranı sürekli azalmaktadır. Tarım sektöründen sonra toplam istihdam içinde en yüksek paya sahip olan hizmet sektörünün payı ve sanayi sektörünün payı aynı dönemde sürekli bir artış göstermektedir. İnşaat sektöründe istihdam edilenlerin oranında ise son on yılda bir artış gözlenmiştir yılı genel nüfus sayımında Kastamonu İli nde işsizlik oranı % 3,7 dir. Bu oran, işgücündeki her 100 kişiden yaklaşık 4 ünün işsiz olduğunu göstermektedir. Bu oran erkek nüfusta % 4,7 iken, kadın nüfusta % 2,4 tür. İşsizlik oranı ilçe merkezlerinde % 13,4, il merkezinde % 13,1 iken köylerde %1 in oranından daha yüksek iken, köylerde erkeklerin işsizlik oranı kadınlardan daha yüksektir. İşsiz nüfusun büyük çoğunluğunu genç nüfus oluşturmaktadır. İşsiz nüfusun % 68 i 30 yaşından küçüktür. Bölgede göçebe olarak mevsimlik çalışan işçilerin istihdam edildikleri iş kolları genel olarak inşaat, tarım ve tuğla sanayidir. Tarım, sanayi, orman ve kamu kuruluşlarında mevsimlik çalışan işçilerin yoğunluğunu genel olarak yörenin yerli halkı oluşturmaktadır. İl dışı göçebe niyetinde mevsimlik işçiler, inşaat ve tuğla sanayinde usta ve amele olarak çalışmaktadır. Bu kişiler genellikle çalıştığı iş alanında konaklamaktadır. 24

31 3.1.1.Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Kastamonu İlinin ticaret hayatı genel olarak il merkezinde toplanmaktadır. Tosya, Taşköprü, İnebolu ilçelerinde de ticaret hayatı bir nebze gelişmiştir. Kastamonu ilinde ticari yoğunluk, giyim, tuhafiye, dayanıklı tüketim maddelerinin yanı sıra tarıma dayalı olarak, kendir elyafından mamul ip, sicim, urgan üretimi, yün-tiftik üretimi ile sarımsak üretimi sayılabilir. İl merkezi dışında Tosya ilçesinde yine tarıma dayalı pirinç, elma, kıl ipliği ve telacılık, inşaat tuğlası ile linyit kömürü, Küre ilçesinde kireç imali, bakırlı prit cevheri, Azdavay ilçesinde taşkömürü, Abana ilçesinde elektrik motoru ve çeşitleri, yine il merkezinde tekstil, Araç ilçesinde tekstil, İnebolu da ambalaj sandığı, Cide ilçesinde kereste ve mobilya mamulleri ile Taşköprü ilçesinde sigara kağıdı ve jüt ipliği önemli ticaret mallarındandır. Kastamonu dan diğer illere gönderilen mamuller, başta kereste, doğrama, yongalevha, ağaç parke, sarımsak, pirinç, canlı hayvan ve hayvansal ürünler (et, süt ve süt mamulleri, deri), kıl ipliği, tela, kendir elyafı, ip, sicim, urgan, bakırlı prit, sigara kağıdı ve çeşitleri, jüt ipliği, inşaat tuğlası, kristal şeker, küspe, zincir, elektrik motoru, konfeksiyon ürünleri vb dir Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Kastamonu Merkez İlçesinin nüfusu 2012 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi ne göre dir. Tablo-18: İlçelere Göre İl/İlçe Merkezi ve Belde/Köy Nüfusu-2012 İl/ İlçe Merkezi Belde/Köy Toplam Kastamonu Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Merkez Abana Ağlı Araç Azdavay Bozkurt Cide Çatalzeytin Daday Devrekani Doğanyurt Hanönü İhsangazi İnebolu

32 Küre Pınarbaşı Seydiler Şenpazar Taşköprü Tosya Toplam (Kaynak: TUİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Sistemi) Açıklama: İl, ilçe, belediye, köy ve mahallelere göre nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından, ilgili mevzuat ve idari kayıtlar uyarınca Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT)'nda yerleşim yerlerine yönelik olarak yapılan; idari bağlılık, tüzel kişilik ve isim değişiklikleri dikkate alınmıştır Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) Bölgede mevcut herhangi bir endemik hastalık tespit edilmemiştir İnsan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler Proje kapsamında insan ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler; kalker ocağında yapılan patlatma, kullanılacak araç ve ekipmandan kaynaklanacak kazalar, kaya düşmesi ve toprak kaymasıdır. Tehlikeli ve riskli faaliyetleri önlemek veya en aza indirgemek için alınacak önlemler Proje kapsamında, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve bu Kanuna dayalı olarak çıkarılan tüzük ve yönetmeliklere, 2006/1 Umumi Hıfzıssıhha Kurulu kararına uyulacaktır. Faaliyet kapsamında, personelin içme suyu Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe uygun olacak ve yönetmelik hükümlerine uyulacaktır sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 180. Maddesine göre 50 kişiden fazla işçi çalıştırılması durumunda iş yeri hekimi bulundurulacaktır. Proje kapsamında; tarih ve sayılı Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük te belirtilen esaslara göre hareket edilecektir. Faaliyet kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu na ve ilgili yönetmeliklerine uyulacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik gereği T.C. Kastamonu İl Özel İdaresi İmar ve Kentsel İyileştirme Müdürlüğü nden tarihli 2. Sınıf İşyeri Açma ve 26

33 Çalışma Ruhsatı alınmış olup, Bu aşamada sağlık koruma bandı belirlenecektir. İnceleme kurulu tarafından belirlenecek sağlık koruma bandı mesafelerine uyulacak ve ilgili kurumlardan gerekli izinler alınacaktır. İnsan sağlığı açısından herhangi bir risk oluşmaması için görevli olmayan kişilerin ocak alanı içerisinde bulunmasına izin verilmeyecek ve bu konuda işçiler uyarılacaktır. Bu amaçla proje alanı içinde uyarıcı levhalar asılacaktır. Proje alanına yakın yerleşim birimlerinde yaşayan insanların yaşam kalitesini etkileyebilecek olası etkiler; toz, gürültü, titreşim ve trafiktir. Patlatmayla oluşan titreşimin Yürekveren ve İnceboğaz Köylerindeki insanların yaşam alanlarına olumsuz etkilerinin olmaması için gerekli tedbirler alınacaktır. Herhangi bir kaza ve yaralanma durumunda yaralı-hasta için, aile hekimliğinden faydalanılacaktır. Malzemenin kırılması, boşaltılması, depolanması, taşınması (özellikle taşınması) sırasında oluşacak toz emisyonundan yerleşim birimlerindeki özellikle insanların, meyve ve bitki örtüsünün olumsuz etkilenmemesi için, nakliye yolları günde en az iki kez sulanacaktır. Yüksek tonajlı kamyonların geçişi için hız kesiciler yapılacak, yerleşim yerlerinden geçişlerde fazla tonajlı yüklemenin ve süratli geçişin önüne geçilecektir. Proje kapsamında 2 vardiya şeklinde çalışılacağından, saatlerinde yapılacak çalışmalarda çevredeki yerleşim yerlerinde yaşayan insanların huzur ve istirahatleri üzerine olacak olumsuz etkilerin en aza indirilmesi için; çalışan sağlığına yönelik iş güvenliğine ait tüm tedbirler alınacak, köy grup yollarının dışındaki asfaltsız yol, asfalt yapılarak oluşacak toz emisyonu azaltılacak ve faaliyetler sırasında olası su kaynaklarına zarar verilmeyecektir Gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus hareketleri Projeye konu tesiste mevcut durumda 17 kişi çalışma olup, planlanan kapasite artışı ile 13 kişinin daha istihdam edilerek, toplam çalışan sayısının 30 a çıkarılması planlanmaktadır. Kapasite artışı ile ortaya çıkacak işgücü gereksinimi, proje alanına yakın yerleşim birimlerinden sağlanacağından, bölge halkı bu projenin faaliyete geçmesinden dolayı ekonomik katkı elde edecektir. Projede kullanılacak araç ve ekipmanların bakım ve onarım faaliyetleri, nakliye ve satış gibi faaliyetler bölgenin piyasasını canlandıracaktır. Planlanan kapasite artışının gerçekleşmesi ile bölge ve ülke ekonomisine katma değer sağlanacak, yaratılacak istihdam açısından da olumlu etkiler yaşanacaktır. Bu yatırımın; ödemeler dengesi üzerine olumlu etkisi ve gelir yaratıcı etkisi olacak, diğer ekonomik sektörlere katkı sağlayacak ve bölgeler arasındaki ekonomik dengesizliği azaltacaktır Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri) Eğitim Durumu İl merkezi okuryazar oranı % 91 dir. İl merkezinde öğrenci başına düşen öğretmen sayısı 15; il merkezi ilköğretim mezun sayısı 1651; il merkezi ortaöğretim mezun sayısı 1394; il merkezi üniversite mezun sayısı TUİK 2009 verilerine göre 2009 yılı sonu dahil olmak 27

34 üzere yüksek okul ve fakülte dahil toplam 9224 mezun bulunmaktadır. İl merkezi ilköğretim okul çağındaki çocuk sayısı dir. Kaynak: (Erkan Tuzsuz ve Meryem Bülbül, İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2010) Okul öncesi eğitiminde 8 i devlet, 4 ü özel olmak üzere 12 bağımsız, 89 u ilköğretim okulu, 7 si yatılı ilköğretim bölge okulu 4 ü kız meslek lisesi, 2 si halk eğitimi merkezi-akşam sanat okulu ve 1 i özel iköğretim okulu bünyesinde toplam 115, anasınıfında 2930 öğrenci eğitim-öğretim görmektedir. Kastamonu ilindeki 306 resmi ve 2 özel ilköğretim okulunda toplam öğrenci eğitim öğretim görmektedir. Bunlardan 182 si birleştirilmiş sınıflı ilköğretim, 104 ü normal ilköğretim, 20 si yatılı ilköğretim bölge okulu olarak hizmet vermektedir. Derslik başına düşen öğrenci sayısı 23, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 19 dur. Açık ilköğretimde aktif kayıtlı öğrenci bulunmaktadır. Ortaöğretimde 27 tanesi genel lise, 35 tanesi mesleki ve teknik lise olmak üzere toplam 62 okul bulunmakta ve bu okullarda öğrenci eğitim-öğretim görmektedir. Tüm ortaöğretim kurumlarında normal eğitim yapılmakta, derslik başına düşen öğrenci sayısı 23, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 14 tür. Kastamonu da açıköğretim lisesinde aktif öğrenci bulunmaktadır. Kastamonu halkının meslek edinme ve kültürel açıdan gelişimini sağlamak, aile yapısının gelişmesi ve sosyo ekonomik katkılar sağlamak amacıyla halkla yönelik kurslar düzenlenmektedir. Kastamonu da özel yetenekli çocukların eğitimine yönelik bilim ve sanat merkezi açılmış, 1 müdür, 11 öğretmen ile hizmet vermektedir. Bilim sanat Merkezinde 163 öğrenci eğitim öğretime devam etmektedir. Kastamonu ilindeki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri, rehberlik ve araştırma merkezi ile özel eğitime muhtaç öğrencilerin teşhis, tespit, terapi ve yerleştirme hizmetleri yapılmaktadır. Okullarda güvenli ortamın sağlanmasına yönelik koruyucu önlemlerle ilgili İçişleri Bakanlığı ile yapılan protokol doğrultusunda İl Emniyet Müdürlüğü uzmanlarınca orta öğretim kurumlarındaki öğrenci, idareci ve öğretmenler ile velilere uyuşturucu, terör, internet ve iletişim ile trafik güvenliği konularında konferanslar düzenlenmektedir. Özel eğitime muhtaç çocukların tespitine yönelik çalışmalar yapılarak uygun olanları eğitim-öğretime kazandırlır. Özel eğitime muhtaç bireylerden destek eğitim hizmetlerinden yararlanması uygun görülenlerin destek eğitimi almaları sağlanır. Merkez ilçede ve 19 ilçede öğretmen evleri mevcut olup, öğretmenler başta olmak üzere diğer personelleri öğretmen evlerinden istifade etmektedirler. Kastamonu ya misafir olarak gelen ilköğretim, ortaöğretim ve yaygın eğitim kurumlarından, küçük-yıldız-genç kategori sahnelemeli ve geleneksel dallarda halkoyunları il birincilikleri katılanların ve buna benzer spor karşılaşmalarında ev sahipliği yaparak Kastamonu ilinin tanıtımına büyük katkılar sağlamaktadır. 28

35 Gençlik ve İzcilik Eğitim Tesisi nin açılışı tarihinde yapılmış olup, 1 müdür, 1 müdür yardımcısı ve 2 yardımcı hizmetli, 4 sözleşmeli personel ile hizmet vermektedir. Tesisin yatak kapasitesi 100 dür. (Kaynak: Kastamonu Valiliği) Sağlık Durumu İl genelinde toplam 12 adet Devlet Hastanesi, 1 Adet Rehabilitasyon Hastanesi ve 1 adet Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi bulunmaktadır. Ayrıca; İl genelinde 3 Adet özel hastane ve 1 adet özel poliklinik bulunmaktadır. Sosyal Tesisler Sosyal amaçlı olarak 2 kapalı sinema, 3 kapalı spor salonu, 1 stadyum, 1 yüzme havuzu, 2 amatörler için futbol sahası, 2 özel halı saha, sayılabilecek tesislerdir. Kentin kültür yönünden sahip olduğu tesisler içerisinde; İl Halk Kütüphanesi, İl Halk Eğitim Merkezi, Rıfat Ilgaz Kültür Merkezi, Şerife Bacı Öğretmenevi gibi kültür tesisler bulunmaktadır Çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçları. Proje kapsamında; çalışacak personelin yeme içme vb gibi sosyal ihtiyaçları için halihazırda proje alanında bulunan şantiye binası kullanılacağından, ayrıca başka bir yapı inşasına gerek duyulmamaktadır. Şantiye binasında yemekhane, wc vb bulunmaktadır. Proje alanını kapsayan bölgede içme suyu şebekesi bulunmadığından, çalışacak personelin içme suyu damacanalarla satın alınarak temin edilecektir Projenin fayda-maliyet analizi Proje açık ocak işletmeciliği şeklinde olup, ocak sahasında delme-patlatma yöntemiyle çıkarılan kalker, kırma-eleme tesisinde boyutlandırma işlemine tabii tutulacaktır. Proje alanında basamaklar oluşturularak üretim gerçekleştirilecektir. Basamak yüksekliği iş makinelerinin emniyet tedbirleri açısından manevra ve yükleme yapabileceği ölçülerde, basamak yüksekliği 10 m, şev açısı 60 0, basamak genişliği 12 m olacaktır. Projenin amacı; özellikle inşaat sektöründe, konut, yol, köprü, tünel vb gibi büyük projelerde dolgu ve kaplama malzemesi olarak, hazır beton tesislerinde ve asfalt plent tesislerinde ise agrega olarak kullanılacak stabilize taş türevi malzemelerin üretilerek, bölgede artan talebe cevap verebilmektir. Bu proje ile hem doğal kaynaklarımızın en ekonomik şeklide değerlendirilmesi, hem de bölge ve ülke ekonomisine katkı sağlanması hedeflenmektedir Projeden etkilenen yerleşim yerleri Proje alanı Sinop-Kastamonu-Çankırı planlama bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planınında çayır-mera alanı ve orman alanı olarak gözükmektedir. Faaliyet alanına en yakın konut; ruhsat alanının güneybatısında bulunan ve ruhsat sınırına m mesafedeki Gökçekent Köyü ne ait konuttur. Ayrıca; faaliyet alanının kuzeybatısında ve m mesafede Yürekveren Köyü, güneydoğusunda m 29

36 mesafede İnceboğaz Köyü, batısında m mesafede Aksinir Köyü, kuzeyinde m mesafede Kanlıabat Köyü, güneybatısında m mesafede Duruçay Köyü bulunmaktadır. Faaliyet alanının batısında ve yaklaşık 3,5 km mesafesinde Kastamonu Organize Sanayi Bölgesi, güneybatısında ve 4,2 km mesafesinde firma sahine ait hazır beton tesisi ve un fabrikası yer almaktadır Projenin ekonomik ömrü Ocak işletmesi yapılacak saha toplam 69,61 hektarlık ( m 2 ) bir alanı kaplamaktadır. Bu alandan 43,75 hektarlık alan daha önce ÇED Gerekli Değildir kararı alınan alanlar olup, 19,88 ha lık alan için 2008 yılında ve 23,87 ha lık alan 2012 yılında ÇED Gerekli Değildir kararı alınmıştır. Burada yapılan hesaplamalarda 2012 yılında izni alınan 23,87 ha lık alanda hiçbir çalışma yapılmadığı varsayılarak, yeni talep edilen 25,86 ha lık alanla birlikte toplam 49,73 ha lık alan için hesaplama yapılmıştır. Faaliyet alanında yapılan jeolojik araştırmalar ve rezerv tespit çalışmaları sonrasında ekonomik olarak üretilebilecek rezerv hesaplanmıştır. Proje alanında ortalama kalker kalınlığı 50 m olarak tespit edilmiştir. Bu alanda ton/yıl ( ,4 m 3 /yıl) üretim planlanmaktadır. Sahadaki görünür rezerv: x 50 m x 2,7 ton/m 3 = ton dur. Üretim zayiatının %20 olduğu kabulüyle; Kullanılabilir rezerv: ton ton x %80 = ton Yıllık Üretim Miktarı: ton olarak planlandığından; Faaliyetin Ekonomik Ömrü: ton / ton /yıl = 47,5 yıl =~ 48 yıl dır. Tesiste mevcut durumda kullanılan makinelerin ekonomik ömrü 20 yıl olarak belirlenmiş olup, gelişen teknolojiye paralel olarak yenilenecektir Zamanlama tablosu Zamanlama tablosu Bölüm-1 de verilmiştir. 3.2.Diğer hususlar Bu bölümde belirtilecek başka husus bulunmamaktadır. Bölüm 4. Mevcut çevresel özellikler ve doğal kaynakların kullanımı (Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir) 4.1.Arazi kullanım ve mülkiyet durumu Projeye konu kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi; Kastamonu İli, Merkez İlçesi, Gökçekent Köyü, Alçakdağ Mevkii nde (Ek-1), 1/2.000 ölçekli vaziyet planında koordinatları verilen ruhsat no lu 99,69 hektarlık II.Grup maden sahasının (Ek-2), izinleri alınmış 43,75 hektarlık kısmında kurulu durumdadır. Proje alanı 1/ ölçekli topoğrafik haritada E31-c4 paftasında yer almaktadır. Proje alanı, 1/ ölçekli onaylı Çevre Düzeni Planı nda çayır-mera alanı ve orman alanı olarak gözükmesine rağmen, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Kastamonu Orman İşletme 30

37 Müdürlüğü nün tarih ve /3973 sayılı yazıları ekinde yer alan Gölköy Orman İşletme Şefliği nin incelem raporundan da faaliyet alanının orman sahası olduğu anlaşılmaktadır. Proje alanı Devletin Hüküm ve Tasarrufu altında bulunan Orman Arazileri kapsamındadır. Projeye konu çed alanı için de gerekli izinler alınacaktır. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü nün tarih ve /3973 sayılı yazıları Ek-14 te sunulmuştur. Proje alanına ait; 1/ ölçekli topoğrafik harita (tesis içi yollar işlenmiş olarak) Ek- 7 de, Onaylı 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı (tesis içi yollar işlenmiş olarak) lejantı ve hükümleri ile Ek-8 de, proje alanına ait; Mescere Haritası ve lejantı Ek-14 te sunulmuştur. Proje alanı fotoğrafları Ek-9 da, sunulmuştur. Faaliyet alanına, Kastamonu il merkezine, yaklaşık 12,9 km, Devrekani İlçesine yaklaşık 9,7 km mesafededir. Faaliyet alanına ulaşım Kastamonu-İnebolu Devlet Karayolunun 7,7.km sinden sağa ayrılan Duruçay Köyü yoluna dönülüp 3,8 km gidilerek ulaşılmaktadır. Faaliyet alanına en yakın konut; ruhsat alanının güneybatısında bulunan ve ruhsat sınırına m mesafedeki Gökçekent Köyü ne ait konuttur. Ayrıca; faaliyet alanının kuzeybatısında ve m mesafede Yürekveren Köyü, güneydoğusunda m mesafede İnceboğaz Köyü, batısında m mesafede Aksinir Köyü, kuzeyinde m mesafede Kanlıabat Köyü, güneybatısında m mesafede Duruçay Köyü bulunmaktadır. Faaliyet alanının güneydoğusundan ve m mesafesinden D765 Kastamonu-İnebolu Karayolu geçmektedir. Faaliyet alanının çevre arazi kullanımlarını içeren harita Ek-11 de sunulmuştur. Ocak alanlarından kırma-eleme tesisine ve köylere bağlantı yolları bulunmaktadır. Ruhsat sahası içerisinde kuru dereler mevcut olup, sürekli akış göstererek faal olan dere bulunmamaktadır. a)tarım ve Hayvancılık Kastamonu, Türkiye nin önemli ormanlk alanlarından biridir. İl arazi varlığının büyük kısmını ormanlık alanlar oluşturmaktadır. Tarım alanları ormanlk alanların yarısından daha azdır. Kastamonu ilinin büyük bir kısmınn ormanlık olması, kışlarn uzun ve sert geçmesi, arazi yapısınn engebeli olması, 1. sınıf tarım arazisinin az olması, sulama imkânlarının yetersizliği bitkisel üretimde çeşitliliği azaltmaktadır. Tarım arazilerinin darlığı tarla bitkilerinin üretimini kısıtlamakta, ilkbahar geç donlar ise meyveciliğin ekonomik olmasını zorlaştırmaktadır. Buna karşılkı hayvansal üretim daha yoğun olarak yapılmakta ve daha iyi karlılık getirmektedir. a.1 Sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü Kastamonu ili toplam alanı ha dır. Bunun ha ı tarımsal üretimde kullanılmaktadır. Başka bir deyişle tarımsal amaçlarla kullanılan arazinin toplam arazi içindeki oranı % 28,03 tür. Tarımda etkin olarak kullanılan araziler içinde tarla arazileri en 31

38 Tablo-19: Kastamonu İlinin Arazi Dağılımı Kullanılış Şekli Alan (ha) Tarım Alanları İçindeki Oranı (%) İşlenen Tarım Alanı ,03 Çayır-Mera Alanı ,28 Ormanlık ve Fundalık Alan ,11 Tarım Dışı Arazi, Yerleşim Alanları ,58 TOPLAM Tablo-20: Tarım Alanlarının Özellikleri Kullanılış Şekli Alan (ha) Oranı (%) Sulamaya Elverişli Tarım Alanı ,28 Kuru Tarım Alanı (%) 33,72 Sulanan Tarım Alanı ,02 Sulanmayan Tarım Alanı ,98 Devlet Sulaması ,68 Halk Sulaması ,32 TOPLAM Sulamaya elverişli olan hektar tarım arazisinin ancak % 22 si olan hektarlık bir bölümü sulamaya açılmıştır. Sulanan alan, ilin toplam tarım alanının % 14 ünü teşkil etmektedir. Tablo-21: İşlenen Tarım Alanlarının Dağılımı Kullanılış Şekli Alan (ha) Tarım Alanları İçindeki Oranı (%) Tarla Arazisi ,84 Bağ Arazisi ,43 (%) Sebze Arazisi ,90 Meyvelik Arazi (Toplu Meyvelikler) ,78 Diğer ,05 TOPLAM T.C. Kastamonu Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün tarih ve / sayılı yazısı yazılarından (Ek-17) elde edilen bilgilere göre proje alanın yakınlarındaki Gökçekent Köyü ve İnceboğaz Köyü ne ait işlenen tarım alanları dağılımı aşağıdaki tablolarda verilmiştir. (%) 32

39 Tablo-22: Kastaomu Merkez İnceboğaz Köyü ne ait İşlenen Tarım Alanlarının Dağılımı Ürün Adı Ürün Çeşidi Toplam Ekili Alan (da,m 2 ) 1 Arpa 1. Üretim 390,958 2 Buğday 1. Üretim 1.245,581 3 Fiğ 1. Üretim 555,213 4 Korunga 1. Üretim 5,437 5 Macar fiği 1. Üretim 56,296 6 Mısır (silaj) 1. Üretim 237,217 7 Nadas (silaj) 1. Üretim 4,625 8 Şekerpancarı 1. Üretim 249,556 9 Yapay çayır-mera 1. Üretim 5, Yonca 1. Üretim 13, Yulaf 1. Üretim 34,038 Toplam Ekili Alan 2.798,331 Tablo-23: Kastaomu Merkez Gökçekent Köyü ne Ait İşlenen Tarım Alanlarının Dağılımı Ürün Adı Ürün Çeşidi Toplam Ekili Alan (da,m 2 ) 1 Arpa 1.Üretim 392,135 2 Biber (sivri, çaliston) 1.Üretim 0,82 3 Buğday 1.Üretim 839,877 4 Çayır otu 1.Üretim 10,541 5 Domates 1.Üretim 1,608 6 Elma 1.Üretim 14,327 7 Fasulye (kuru) 1.Üretim 8,366 8 Fasulye (taze) 1.Üretim 0,9 9 Fiğ 1.Üretim 565, Hıyar 1.Üretim 0,3 11 Ispanak 1.Üretim 0,17 12 Karışık meyvelik 1.Üretim 3, Karışık sebzelik 1.Üretim 15, Korunga 1.Üretim 25, Lahana (Beyaz) 1.Üretim 5, Macar fiği 1.Üretim 4, Marul (göbekli) 1.Üretim 0,17 18 Mısır (silaj) 1.Üretim 2.Üretim 117, Patates 1.Üretim 15, Pırasa 1.Üretim 0, Sarımsak (kuru) 1.Üretim 2,25 22 Soğan (kuru) 1.Üretim 0, Yapay Çayır Mera 1.Üretim 12,28 24 Yonca 1.Üretim 113, Yulaf 1.Üretim 18,203 Toplam Ekili Alan 2.168,999 33

40 Bitkisel Üretim Tarla Bitkileri a.2 Ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları Kastamonu da tarla bitkileri ekili alanlar içerisinde en önemli yeri buğday almaktadır. Ancak hububat ürünlerinin ilde verimliliği yüksek değildir. Pirinç üretimi Tosya ve Hanönü iilçesinde yapılmaktatır. Ülke genelinde isim yapmış olan Tosya pirincinin ilçenin sosyoekonomik yapısına katkısı önemlidir. Sarımsak üretimi Taşköprü ilçesinde yapılmakta olup, nicelik ve özellikle nitelik yönünden ülkemiz sarımsak piyasasında önemli bir yeri vardır. Özellikle son yıllarda sarımsak fiyatlarındaki artışlar bu ürüne olan ilgiyi giderek artırmaktadır. Buğdaygiller Bölgede üretimi yapılan buğdaygillerin (arpa, buğday, çavdar, yulaf vb.) üretim miktarları ve verimlilikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo-24: Buğdaygil Üretim Miktarları ve Verimlilikleri S No Ürün Adı Ekilen Alan (ha) Üretim (Ton) Verim (Kg/ha) 1 Buğday Arpa Mısır Yulaf Çeltik Kaplıca Çavdar Baklagiller Bölgede üretimi yapılan baklagiller (nohut, mercimek vb.) üretim miktarları ve verimlilikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo-25: Baklagil Üretim Miktarları ve Verimlilikleri S. No Ürün Adı Ekilen Alan (ha) Üretim (Ton) Verim (Kg/ha) 1 Fiğ ,270 2 Fasulye Mercimek Nohut Bakla Bezelye Yem Bitkileri Bölgede üretimi yapılan yem bitkilerinin üretim miktarlar ve verimlilikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. 34

41 Tablo-26: Yem Bitkileri Üretim Miktarları ve Verimlilikleri S.No Ürün Adı Ekilen Alan (ha) Üretim (Ton) Verim (Kg/ha) 1 Fiğ Mısır (Silaj) Korunga Yonca Mısır (Hasıl) Endüstriyel Bitkiler Kastamonu da endüstri bitkilerinden şeker pancarı ve kenevir üretimi, bu ürünlerle ilgili fabrikaların bulunması nedeniyle, önemli bir ekonomik hareketliliğe sebep olmaktadır. Bu fabrikaların hammadde ihtiyacı büyük ölçüde il genelindeki üretimden karşılanmaktadır. Bölgede üretimi yapılan endüstriyel bitkilerin üretim miktarları ve verimlilikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo-27: Endüstriyel Bitkilerin Üretim Miktarları ve Verimlilikleri S.No Ürün Adı Ekilen Alan (ha) Üretim (Ton) Verim (Kg/ha) 1 Şeker Pancarı Ayçiçeği (Yağlık) Kenevir (Lif) Bahçe Bitkileri Meyve Üretimi Bölgede üretimi yapılan meyvelerin üretim miktarları ve verimlilikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo-28: Meyve Üretim Miktarları ve Verimlilikleri S. No Ürün Adı Ekilen Alan (ha) Üretim (Ton) Verim (Kg/Ağaç) 1 Fındık ,45 (kg/ocak) 2 Üzüm (kg/ha) 3 Elma Ceviz Şeftali Kestane Erik Armut Sebze Üretimi Kastamonu İli sebze üretimi yönünden çok zengin olmamakla birlikte, iklim ve arazi şartları imkân verdiği ölçüde değişik sebzelerin üretimi yapılmaktadır. Son yıllarda Tarım İl Müdürlüğü nün ve İl Özel İdare Müdürlüğü nün katkıları ile yürütülen Örtü Altı Sebze 35

42 Yetiştiriciliği Projesi ile Kastamonu da seracılıkla ilgili önemli gelişmeler sağlanmıştır. Bu seralarda ilkbaharda hıyar, sonbahar döneminde marul, yeşil soğan ve maydanoz üretimi yapılmakta, iklim koşulları nedeniyle açıkta sebze yetiştiriciliğinin uygun olmadığı bu dönemlerde üreticiler ek bir gelir elde etmektedir. Bölgede üretimi yapılan sebzelerin üretim miktarları ve verimlilikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo-29: Sebze Üretim Miktarları ve Verimlilikleri S. No Ürün Adı Ekilen Alan (ha) Üretim (Ton) Verim 1 Sarımsak (Kuru) Domates Fasulye (Taze) Hıyar Soğan (Kuru) Soğan (Taze) Barbunya Fasulye Biber (Sivri) Süs Bitkileri Üretimi İlde 11 kesme çiçek üreticisi mevcut olup, 18 çeşit çiçek üretilmektedirler. Üretim alanı ve miktarı bakımından Glayöl, Cipsofilya, Solidago ağırlıklı olarak yetiştirilmektedir. Kastamonu yetiştiricilik açısından diğer illere nazaran daha avantajlı bir yerdedir. Bunun en büyük nedeni Akdeniz ve Ege bölgelerinde yazların sıcak-kurak gitmesi ve yaz aylarında yüksek sıcaklıktan dolayı çiçeklerin kalitesinin düşmesidir. Kastamonu da gece gündüz sıcaklık farkının fazla olması nedeniyle karbonhidrat birikimin artırması, çiçek kalitesini olumlu yönde etkilemektedir. Yetiştiricilik alanları kıyaslandığında; Glayöl dışardan satın alınan üretim materyali en fazla olanıdır. Bölgedee yetiştirilen tüm ürünlerin kooperatif kanalıyla Ankara da satışı yapılmaktadır. İstanbul a ise talep halinde gönderilmektedir. 36

43 Tablo-30: Süs Bitkileri Üretim Miktarları Ürünler TÜRKÇE ADI LATİNCE ADI Üretim Adet Glayöl Gladiolus spp Zanbak Lilium L Çöven otu Gypsophila L Altinbaşak Solidago L Papatya Anthemis chia 500 Kadife çiçeği Tagetes erecta Gül Rosa L Zinya Zinnia elegans Karanfil Dianthus L Menekşe Viola L. 250 Petunya Petunia juss Hercai menekşe Viola tricolor Aslan ağzı Antirrhinum L Mine verbena hybrida Vapur dumanı Ageratum houstonianum Toplam a.3 Hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları Kastamonu; dağlık ve engebeli arazi yapısına sahip olup, ilde geniş ovalar mevcut değildir. İklim ve çevre faktörleri tarla ve meyve ziraatını olumsuz yönde etkilemektedir. Bunun sonucu olarak çiftçiler; tarla ve meyve ziraatından daha çok hayvancılığa yönelmiştir. Önceleri ilkel şartlarda yerli ırklarla yapılan hayvancılık, Kastamonu Şeker Fabrikasının etkisi ile besi ağırlıklı başlamış, daha sonraları aile işletmeciliği şeklinde süt ve damızlk yönünden gelişmiştir. İlin %58 i ormanlarla kaplı olup, tarım alanları toplam alanın ancak % 28 i kadardır. Nüfusun %65 i köylerde yaşamakta ve tamamına yakını hayvancılık yapmaktadır. Hayvancılıkta koyun ve keçi üretimi geçmiş yıllara göre sosyal ve ekonomik yapıya bağlı olarak gerilemektedir. Ankara Keçisini Araştırma ve Geliştirme Projesi 1987 yılında uygulanmaya başlanmış ancak ilde orman alanlarnın genişlemesi ve ürün bazında yetiştiricilerin desteklenmemesi nedeniyle projeli işletme sayısı azalmaktadır. İlde tavukçuluk aile işletmeciliği şeklinde olup, %30 KKDF den faydalanarak yapılmış yumurta ve broiler işletmeleri mevcuttur. Bu işletmeler adet/yıl yumurta, piliç/yıl üretim kapasitesine sahiptir. İlde hayvancılık küçük işletmeler şeklindedir. Ortalama işletme büyüklüğü baş hayvandır. Büyükbaş Hayvancılık Kastamonu ilinde sığır yetiştiriciliği ilk sırada yer almaktadır. Sığırların % 45 i kültür ve melez (Holstein, Brow, Swiss, Simental ve Jersey), % 55 i yerli ırktır. Sahil ilçelerinde ve suni tohumlamanın yeteri kadar ulaşamadığı yüksek kesimlerde yerli ırklar yoğunlaşmıştır. Bunun yanında; Merkez, Taşköprü, Devrekâni, Seydiler, Daday, Araç ve Tosya ilçelerinde sığırların % 80 i kültür ve melezdir. Hayvansal üretimin büyük çoğunluğu da bu ilçelerde yapılmaktadır. 37

44 1987 yılında uygulamaya konulan % 30 KKDF çalışmaları ile 1995 yılına kadar yaklaşık 4500 adet proje Tarım İl Müdürlüğü nce onaylanarak büyük başhayvancılığın alt yapısını oluşturan işletmeler kurulmuş ve böylece kapasitelik tekniğe uygun hayvan yetiştirmeye müsait Or-Köy ahırlar dahil ahır alt yapıları modernize edilmiştir. İlde hayvancılığın gelişmesi için, sığrı suni tohumlama çalışmaları yapılarak ıslah ve birim hayvan başına daha çok verim alınması çalışmaları yapılmaktadır. Hayvan yetiştiriciliğinde kaba yem ihtiyacin karşılamak üzere çiftçiler silaj konusunda eğitilerek özendirilmiş ve 1993 yılında silajlık mısır ekim çalışmalarına başlanmıştır. (Kaynak: Kastamonu Il Çevre ve Durum Raporu, 2008). Tablo-31: Büyükbaş Hayvan Sayıları Büyükbaş Hayvan Adet Sığır (Saf Kültür) Sığır (Kültür Melezi) Sığır (Yerli) Manda 966 Toplam Tablo-32: Küçükbaş Hayvan Sayıları Küçükbaş Hayvan Adet Koyun (Yerli) Koyun (Merinos) Kıl Keçisi Tiftik Keçisi Toplam Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretimi) Tablo-33: Kanatlı Hayvan ve Yumurta Sayıları Kanatlı Hayvan-Yumurta Adet Broiler Yumurta c Tavuk Yumurtası Ördek Ördek Yumurtası Kaz Kaz Yumurtası Hindi Hindi Yumurtası Su Ürünleri Kastamonu ilinde sadece tatlı su kültür balıkçılığı yapılmakta olup, alabalk yetiştirilmektedir. İlde 2009 yılı sonu itibariyle toplam 11 adet faal ve 2 adet inşa halinde olmak üzere toplam 13 adet kültür balıkçılığı (alabalık) işletmesi bulunmaktadır. Bu 38

45 işletmelerden 12 si akarsu üzerinde, 1 i ise baraj gölü üzerinde kuruludur. Bu tesislerin yıllık üretim kapasitesi toplam 374 ton olup, 2005 yılında alabalk üretimi 290 ton dur. Kürk Hayvancılığı Kastamonu ilinde kürk hayvancılığı yapan işletme bulunmamaktadır. Arıcılık ve İpekböcekçiliği Organik Tarım Kastamonu ilinde ipek böceği yetiştiriciliği yapan işletme bulunmamaktadır. Tablo-34: Arı Kovanları Ürünler ve Arı Yetiştirici Köy Sayıları ARI KOVANLARI ÜRÜNLER ARI Eski Usul Kovan Sayısı Yeni Usul Kovan Sayısı Bal ( kg Balmumu (kg ) BESLEYEN KÖY SAYISI Kastamonu İli nde organik üretim yapılmamaktadır. Ancak; Devrekâni İlçesinde 300 başlık organik süt sığırcılığı ve sözleşmeli yem bitkileri üretimi, Tosya İlçesi Ortalca Köyü nde toplulaştırma yapılan çeltik ekim alanlarında organik çeltik yetiştiriciliği ve Taşköprü İlçesi nde organik sarımsak yetiştiriciliği konularında özel firmalar hazırlık çalışmaları yapmaktadır. b)orman Alanları Kastamonu ilinde ha ormanlık alan olup, il yüzölçümüne oranı %56.81 dir. Bu oran Türkiye ormanlık alanının %3.72 sidir. Ormanlık alanın hektarı koru ormanı, hektarı baltalk ormandır hektar olan koru orman sahasının hektarı normal koru, hektarı bozuk koru, hektarı da bozuk korudur. Kaynak: (Kastamonu Il Çevre Ve Durum Raporu, 2008). 39

46 Şekil-6: Proje alanı civarındaki ormanlık alanlar Proje alanı orman alanlarından oluşmaktadır. Proje kapsamında; orman alanlarının kamulaştırılmasının söz konusu olmayacak, bu alanlarda 6831 sayılı Orman Kanununun 16. maddesi gereğince izin alınacaktır. b.1.ağaç türleri ve miktarları veya kapladığı alan büyüklükleri T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü nün tarih ve /3973 sayılı yazılarından anlaşılacağı üzere; projeye konu ruhsat alanı içerisinde bulunan ağaç türünün Karaçam olduğu ve orman amenajman haritası ve planları nezlinde yapılan inceleme sonucunda, alan olarak ruhsat sahasının tamamını kapladığı tespit edilmiştir. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü nün tarih ve /3973 sayılı yazıları Ek-14 te sunulmuştur. b.2.ocak yerinin işlendiği meşcere haritası ve yorumu Ruhsat sahasının Gölköy Orman İşletme Şefliği Amenajman haritasında oturtulması sonucunda düzenlenen harita 1/5.000 ölçekli olarak lejantı ile birlikte Ek-14 te sunulmuştur. Ruhsat sahası Çka0 rumuzu ile gösterilen ağaçlandırma sahasına isabet etmektedir. Söz konusu sahanın tamamı ağaçlandırılmıştır. Ancak söz konusu alanın taşlık ve verimsiz olması hasebiyle dikilen fidanların takriben %70 i tutmuş ve yer yer boşluklar bulunmaktadır. Ayrıca alanda toprak kalitesi açısında yol kenarlarında ve toprağın dolgu kısımlarında bulunan fidanlar, sahanın içindeki fidanlara nazaran daha iyi gelişim göstermiştir. Sahada bulunan fertlerin ortalama göğüs çapı 8-10 cm dir. 40

47 b.3.sahanın yangın görüp görmediği T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü nün tarih ve /3973 sayılı yazılarından anlaşılacağı üzere; Gölköy Orman İşletme Şefliği nin kayıtlarına göre sahada şu ana kadar herhangi bir yangın gözlenmemiştir. c)proje yerinde elden çıkarılacak alanın değerlendirilmesi Proje kapsamında üretim yapılacak alanda üretim sonrası doğaya yeniden kazandırma çalışmaları amacıyla üretim biten basamaklarda ağaçlandırma çalışmaları yapılacaktır. Söz konusu ağaçlandırma doğal bitki örtüsü ve topografya ile uyumlu olacaktır. c.1.proje sırasında kesilecek ağaçların tür ve sayıları, orman yangınları ve alınacak önlemler, Söz konusu proje için; T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü nden alınan tarih ve /3973 sayılı yazıda; Orman amenajman planlarının 1998 yılında yapılması ve söz konusu sahaların 1998 yılı itibariyle yeni ağaçlandırılan sahalar kapsamında olması hasebiyle planlarda servet sıfır olarak verilmekte ve istatistiki veri bulunmadığı, bu bağlamda sahada bulunan ağaç miktarının ancak ağaçlandırma verileri kullanılarak bulunabileceği belirtilmiştir. Faaliyetin ruhsat sahası alanının tamamında alanda yapılması durumunda çalışma alanı 99,66 hektardır. Ağaçlandırma çalışmalarında ibreli ormanlarda hektara ortalama 3000 fidan dikilmektedir. Sahanın tamamında başarı sağlanamaması ve yer yer boşlukların oluşu nedeniyle, sahada bulunan fert dikime konu fidan adedinin %70 inin alınmasının uygun olacağı ve hektarda 2100 fert bulunduğu tespit edilmiştir. Sahanın tamamında ise (99,66 x 2100) fert bulunduğu söylenebilir. c.2.elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, arazi kullanım kabiliyeti Proje kapsamında çalışılacak sahalar ormanlık alan içinde bulunmakta olup, proje sahası içerisinde tarım alanları bulunmamaktadır. c.3.etkilenecek tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı Proje alanında yer alan flora türleri, çoğunlukla yaygın ve bol miktarda yetişmekte olduğundan bitki türlerinin neslinin tehlikeye girmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Proje alanındaki arazi yapısı ve bitki türlerinin varlığında ancak sınırlı ve ekosistem içerisinde tolere edilebilir nitelikte bir değişim meydana gelecektir. Söz konusu proje alanı ve yakın çevresine ait flora tablosunda habitat özelliğine bağlı olarak, proje etki alanında bulunması muhtemel bazı endemik türler tespit edilmiştir. Bunlar; Heracleum platytaenium (baldırgan), Astragalus anthylloides (şişik geven), Delphinium ilgazense, Delphinium venulosum türleridir. Proje alanı ve etki alanında endemik olarak bulunan türler Kastamonu il bazında ve habitat özelliğine ağlı birkaç ilde görülen, yayılış alanları geniş olan endemik türlerdir. Faaliyet sahasında bitkisel toprağın sıyrılması tohumların olgunlaşma dönemlerinde 41

48 yapılacak olup olgunlaşan tohumların toprağa dökülmesi sağlanmış olacaktır. Bu durumda türlerin benzer habitatlara taşınmasına gerek kalmayacaktır. Proje alanında Bern sözleşmesi Ek-1 listesi kapsamında koruma altında bulunan türlere rastlanmamıştır. c.4.proje alanında kültür ve tabiat varlıkları durumu, Proje alanında herhangi bir kültür ve tabiat varlığına rastlanılmamıştır. Ancak, kazı çalışmaları sırasında herhangi bir kültür varlığına rastlanılması durumunda ivediikle Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ne haber verilecektir. c.5.proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme, sonrası) Proje alanında üretim çalışmalarına başlanmadan önce yaklaşık 10 cm kalınlığındaki bitkisel ötrü tabakası sıyrılarak arazi hazırlığı yapılacaktır. Bu aşamada ekskavatör ve yükleyici kullanılacağından patlatma yapılmayacaktır. Projeye konu faaliyet kapsamında proje alanında herhangi bir inşaai faaliyet yapılmayacaktır. Arazinin hazırlanmasından sonra kalkerin alınabilmesi için gevşetme patlatmaları yapılacaktır. Patlatma öncesi ocak aynası sulanarak toz etkisi minimize edilecektir. Patlatma dizaynına göre hazırlıklar yapıldıktan sonra emniyet güçlerinin nezaretinde ve çevreye gerekli anonslar yapılarak, güvenlik önlemleri tam olarak alındıktan sonra patlatma yapılacaktır. Patlatmalar gevşetme patlatması olup, kesinlikle galeri patlatmaları yapılmayacaktır. Patlatma ile gevşetilen kalker ekskavatörle sökülerek kamyonlara yüklenecek ve kırma eleme tesislerine taşınacaktır. Nakliye yolları mevsime bağlı olarak arasöz ile sulanarak toz etkisi minimize edilecektir. Kamyonların üzeri, kalkerin uzak mesafelere taşınması esnasında branda ile örtülecektir. Çevre ve Orman Bakanlığı, ÇED Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı genelgesi gereği, kırma-eleme tesisinde toz kaynağı olan her ünite (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) kapalı ortam içerisine alınmış ve kapalı ortam içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sistemi (torbalı filtre) kurulmuştur. Fotoğraflar Ek-9 da sunulmuştur. Ocak sahasında üretim faaliyetlerinin tamamlanması ile Doğaya Yeniden Kazandırma çalışmaları kapsamında alan rehabilitasyonları yapılacaktır. Bu çalışmalar kapsamında şev stabilitesi sağlanacak, bitkisel toprağın en üste serilmesi sağlanacaktır. Gerekli alanlara yağış suları için, çevresel drenaj kanalları oluşturulacaktır. Proje alanında kesinlikle su birikintisine neden olabilecek çukur oluşturulmayacaktır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık % 0,5-10 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacak ve üretim nedeniyle açılan alandan kalkerin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca; çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5 1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5 1,0 lik eğimin etkisiyle kendisine topoğrafyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. Sahada çıkması muhtemel orman yangınları için; çalışma yapılacak saha içerisine uyarı levhalarının asılması, yangın söndürmek için gerekli sistem ve ekipmanın 42

49 bulundurulması, olası yangın riskine karşın özellikle gece saatlerinde tesis alanında bekçi bulundurulacaktır. Ruhsat sahası içerisinde kuru dereler mevcut olup, sürekli akış göstererek faal olan dere bulunmamaktadır. Faaliyetin tüm aşamalarında çevrede bulunan köy yollarına kesinlikle zarar verilmeyecektir. Çevrede bulunan akarsu ve kuru dere yataklarına kesinlikle malzeme ve pasa dökümü yapılmayacak, akarsu yataklarının yönünü değiştirecek faaliyetler yapılmayacaktır. T.C Kastamonu Valiliği Su ve Kanal Hizmetleri Müdürlüğü tarih ve M.03.7.İÖİ sayılı yazılarında (Ek-18); Mahallinde ve söz konusu proje üzerinde yapılan incelemelerde; Köylerin içmesuyu ve sulama tesislerine zarar verilmemesi, zarar verildiği takdirde tazmin edilmesi kaydı ile bir sakınca olmadığı Müdürlüklerince belirtilmiştir. Faaliyet sahibi tarafından bu hususlara titizlikle uyulacaktır. T.C Kastamonu Valiliği Yol ve Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü tarih ve M.37.0.İÖİ sayılı yazılarında (Ek-18); Söz konusu projeye ilişkin olarak yerinde yapılan inceleme değerlendirme sonucuna göre beyan edilen vaziyet planında; Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi Kapasite artışı sahasında malzeme alınmasında, Müdürlükleri mevzuatı açısından (köyyolu, sanat yapıları, köprü, asfalt kaplama, trafik işaretleri vs.) aşağıdaki maddelere uyulması şartı ile uygun bulunduğu Müdürlüklerince belirtilmiştir. İşletme esnasında, yazı ekinde sunulan kroki ve planda sınırları ve koordinatları belirtilen ocak sahası dışından malzeme alınmadan, krokide belirtilen sahada çalışmak şartıyla ocak işletmeciliği yapılacaktır. Su birikintisine, göçmelere sebep olacak çukurlar ile dik şevler oluşturulmadan malzeme alınacak, saha terk edildiğinde de gerekli düzenleme yapılarak eski haline getirilecek ve her türlü emniyet tedbirleri alınacaktır. Kurumları tesisleri açısından oluşabilecek muhtemel sakıncalara karşı Kurumlarınca yapılacak uyarı ve durdurma kararlarına anında uyulacağı ve meydana gelebilecek her türlü zarar ve ziyanın Kurumlarının tespit ettiği bedel üzerinden karşılanacağı taahhüt edilmelidir. Ocak sahasının içerisinde köşe noktaları 1.50 m. uzunluğundaki beton kazıklar ile belirlenecek, kazıklar herhangi bir şüpheye mahal vermeyecek şekilde sabit röper noktalarına harita teknik elemanlarınca sigortalanacaktır. Trafik güvenliğini tehlikeye düşürecek şekilde duman, yanmış gaz, toz vb. maddeler yola doğru verilmeyecek ve herhangi bir madde düşürülmeyecek, konulmayacak veya atılmayacaktır. Ocaktan, köy yoluna zarar verecek şekilde, istiap haddini aşacak miktarda malzeme kesinlikle yüklenmeyecektir. Köy yolu üzerinde bulunan köprü, trafik levhaları, menfez, asfalt ve stabilize kaplamalarına zarar verilmeyecektir. 43

50 Kırma Eleme ve stok sahası, köy yoluna cephe teşkil ettiğinden köy yoluna geçiş yolu ile bağlantı yapılabilmesi için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 17. ve 18. maddelerine dayanılarak hazırlanan Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler hakkında yayınlanan yönetmeliğin 22.maddesine göre, tesis yerini açık olarak belirten dilekçe ekinde Yönetmeliğe göre (Cephe genişliği, geri çekme mesafesi) hazırlanmış tesisin detaylı vaziyet planı (1/200 ölçekli), ocak ruhsatı ile birlikte Kurumlarına müracaat edilerek Geçiş Yolu Ön İzin Belgesi alınacaktır. Yol güvenliği açısından, patlama yapılması durumunda her türlü emniyet tedbirlerinin alınması ve yolun araç trafiğine açık tutulması gerekmekte olup, köy yoluna 20 m den fazla yaklaşılmadan malzeme alınacaktır. Yukarıda belirtilen hususlara uyulması ve proje faaliyet sahası ve civarında bulunan Kurumlarına ait mevcut köyyolu, sanat yapıları, köprü, asfalt kaplama, trafik işaretleri, zarar görmemesine dikkat edilmesi, zarar verildiği takdirde Kurumlarının tespit ettiği bedel üzerinden tazmini yoluna gidilmesi şartı ile idarelerince bir sakınca bulunmadığı belirtilmiştir. Proje alanı orman alanlarından oluşmaktadır. Proje kapsamında; orman alanlarının kamulaştırılmasının söz konusu olmayacak, bu alanlarda 6831 sayılı Orman Kanununun 16. maddesi gereğince izin alınacaktır. Faaliyet sahibi tarafından Resmi Kurumlardan alınan görüşere titizlikle uyulacaktır. 4.2.Toprak Özellikleri Kastamonu ilinde; iklim, topoğrafya ve ana madde farklılıkları nedeniyle çeşitli büyük toprak grupları oluşmuştur. Bunların yanı sıra toprak örtüsünden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. Alüvyal Topraklar Bu topraklar akarsular tarafından taşınıp depolanan materyaller üzerinde oluşan A C profili genç topraklardır. Mineral bileşimleri akarsu havzasının litolojik bileşimi ile jeolojik periyotlarda yer alan toprak gelişimi sırasındaki erozyon ve birikme derecelerine bağlı olup heterojendir. Profillerinde horizonlaşma ya hiç yok, ya da çok az belirgindir. Buna karşılık değişik özellikte katlar görülür. Genellikle yukarıda arazilerden yıkananlar kireççe zengindir. Bulundukları iklime uyabilen her türlü kültür bitkisinin yetiştirilmesine elverişli ve üretken topraklardır. Alüvyal topraklar Kastamonu ilinde genellikle akarsu vadi tababnında bulunur. Çoğunlukla bulunduğu ilçeler Merkez-Araç-Azdavay-Cide-Daday-Devrekani-Taşköprü ve Tosya dır. Diğer ilçelerde de za miktarda görülmektedir. Bu topraklar ha dır. Kolüvyal Topraklar Genellikle dik eğimlerin eteklerinde yer çekimi, toprak kayması, yüzey akışı veya yan dereler ile kısa mesafelerden taşınarak biriktirilmiş ve kolüvyum denen materyal üzerinde oturmuş bu topraklar, genç (A) C profili topraklardır. Toprak karakteristikleri daha çok çevredeki yüksek arazinin topraklarınkine benzemektedir. Yağışın veya akışın yoğunluğuna ve eğim derecesine göre değişik parça büyüklüklerini içeren ve birbirine paralel olmayan katlar ihtiva eder. 44

51 Kolivyal topraklar ilde Azdavay ve Cide sınırları içinde kalan Valay Çayı ve bunun kollarında, Araç Çayı na bağlı yan dere kollarının memba taraflarında, Tosya ilçesinde Devrez Çayı na karışan yan derelerin iki tarafında ve bunun dışında diğer küçük dere ve akarsu vadilerinde görülür. Bu topraklar ha dır. Hidromorfik Alüvyal Topraklar Yüksek taban suyuna ve gelyleşmiş profile sahip alüvyal topraklardır. Doğal bitki örtüleri çayır mera otları saz kamış ve sulak yerlerde yetişen bitkilerdir. Devrekani ilçesindeki 69 ha toprak bu gruba girer. Kırmızı Sarı Podzolik Topraklar Sulak ılımandan tropiye kadar değişen humid iklimlerde yaşlı arazilerde görülen, iyi gelişmiş, iyi drene olmuş, ait karakterli ABC profilli derin topraklardır. Doğal bitki örtüsü; yaprağını döken, iğne yapraklı veya ikisinin karşımı ormandır. Ana madde çok az silisli ve kalsiyumca fakirdir. O harizonu incedir, altında organik mineral A 1 horizonu bulunur. Açık renkli ağarmış A 2 horizonu daha killi, kırmızı, sarımsı-kırmızı veya sarı renkli B horizonu üzerinde yer almaktadır. Bu horizonu ped yüzeylerinde kil zarlarına ve blok yapıya sahiptir. Kalın ana maddeli bu toprakların alt horizonlarında karakteristik olarak kırmızı, sarı, kahverengi ve açık gri ağ şeklinde kalın çizgiler ve benekler bulunur. İlde bu topraklar sahil kesiminde Cide ve İnebolu ilçe sınırlarında görülmektedir ha olup, il yüzölçümünün %1,04 ü kadardır. Bunun da %58 i ormanlık, %28 i kuru tarım arazisidir. Gri Kahverengi Podzolik Topraklar Bunlar ABC profilli hafif podzolleşmiş topraklardır. Doğal bitki örtüsü çoğunlukla yaprağını döken ormanlardır. Yüzeylerindeki ince çürümüş olarak yaprak katı, bunun altında koyu grimsi- kahverengi granüller 5-10 cm. kalnlıkta humus katı bulunur. Humus katı geçişli olarak grimsi kahverengi mineral A 1 horizonuna dönüşür. A 1 horizonunda organik madde mull şeklindedir. A 2 horizonlar gri veya sarmsı kahverengi 12, 5-30 cm. kalnlıktadır. Bu birikme horizon yapay pulsu bir yapıyla karakterize edilir. Yıkanmaya rağmen kolloid komplekslerde önemli oranda değişebilir kalsiyum mevcuttur. B horizonunun üst kısmı sarımsı kahverengiden açık kırmızımsı kahverengiye kadar değişir. Silikat killerinin birikmesi nedeniyle bünye A horizonundan daha ağır olup çoğunlukla blok yapıdadır. Bu topraklar ilin kuzey ve kuzeybatısında Azdavay, Cide, İnebolu ve Taşköprü nün kuzey sınırlarında görülmektedir. İlde ha ( % 13,3 ) gri kahverengi podzolik topraklardan vardır. Büyük çoğunluğu % 20 den fazla eğimli ve işlenebilir tarma uygun değildir. % 74 ü ormanlktır. % 23 lik kısmında kuru tarım yapılmaktadır. Kahverengi Orman Toprakları Yüksek kireç içeriğe sahip ana madde üzerinde oluşurlar. Profilleri A ( B ) C eklinde olup horizonlar birbirine tedricen geçer. A horizonu iyi gelişmiş ve belirgindir. Gözenekli veya granüler bir yapıya sahiptir. Reaksiyonu genellikle kalevi bazanda nötrdür. B horizonlarında 45

52 renk açık kahve ile kırmızı arasında değişir. Çok az miktarda kil birikmesi olabilir. Horizonun aşağı kısımlarnda CaCO 3 bulunur. Baz saturasyonu yüksekten ortaya kadar değişir. Toprak derinliği cm. arasındadır. Kastamonu da Cide hariç hemen hemen tüm ilçelerde kahverengi orman toprakları büyük çoğunluğu teşkil eder. Toplam alanlar ha dır. (Kastamonu İli nin % 59,21 ini kaplar. ) Bunun % 24 ünde kuru tarım, % 1,2 sinde sulu tarm ve bahçe, % 7,6 sı mera ve % 66,4 ünde orman ve fundalık olarak kullanılmaktadır. Başka bir değimle % 29,4 ü işlenebilir tarma uygun, geri kalan işlenebilir tarma uygun olmayan arazilerdir. Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları A ( B ) C profiline sahip topraklardır. A horizonu iyi teşekkül etmiş gözenekli yapı arz eder. A horizonundaki organik madde genellikle asit karakterli olup mineral kısımdan ayrı veya çok az bir karışma gösterir. B horizonu zayif teşekkül etmiş kahverengi veya koyu kahverengi granüler veya yuvarlak köşeli blok yapıdadır. ( B ) horizonunda kil birikmesi yok veya pek azdır. Slikat killeri kaolin veya illit grubundandır. Horizon hudutları geçişli ve tedricidir. Derinlikleri normal olarak cm. arasındadır. Kastamonu ili nde genellikle Taşköprü, Küre, İnebolu ve Devrekani İlçelerinde görülür. Çok az olmakla Merkez ilçe, Araç ve Bozkurt ta da rastlanmıştır. Toplam alanlar ha olup, il genel yüzölçümünün % 7,64 ünü teşkil eder. Büyük çoğunluğu % 20 den fazla eğimlerde yer alp % 60 ı orman ile örtülüdür. % 26 sında da kuru tarım yapılmaktadır. Kestanerengi Topraklar ABC veya A (B) C profiline sahip, kalsifikasyon sonucu oluşmuş zonal topraktır. Kalsifikasyon nedeni ile profilleri kalsiyumca zengin ve baz saturasyonları yüksektir. A horizonu; cm. kalnlıkta, granüler yapıda, orta derecede organik maddeli, dağıabilir kıvaml ve koyu kahverengidir. Organik madde mineral iyice karışmış olup, miktar olarak da kahverengi topraklardan fazladır. A 1 horizonunun PH ı nötr ve kalevidir. B horizonunun rengi koyu kahve veya kırmızımsı kahve; yapısı prizmatik olup, kil birikmesi gösterir. B horizonunun altında ekseriye sertleşmiş halde kireç birikim horizonu yer alr. Bunun altında jips birikim horizonu bulunabilir. Bu topraklar orta derecede kalkerli olup, CaCO 3 miktarı profilin aşağılarına indikçe artış gösterir. Yağış daha fazla olduğundan, kireç terakümü kahverengi topraklardan biraz daha derinde oluşur. Profilde silikat killerinden illit grubu dominanttır. Kastamonu da genelde Merkez, Araç, Daday, Devrekani ve Taşköprü ilçesinde görülmektedir. Toplam alanlar ha dır ( % 10,49 ). Bunun % 26 sı kuru tarım, % 68 i orman ve fundalktır. % 40 ı işlenebilir tarıma uygun değildir. Kırmızı Kestanerengi Topraklar Solunum rengi hariç hemen hemen diğer özellikleri kestane renkli topraklarn aynı veya benzeridir. A horizonunun rengi kırmızı kahverengi reaksiyonu nötr veya kalevidir. B horizonu daha ağır bünyeli ve kırmızımsı kahverengidir. 46

53 Kastamonu İli nde Merkez, Araç, Daday ve Taşköprü ilçelerinde görülmektedir. Toplam alanlar ha olup, ilin % 2,74 ünü teşkil eder. Bunun % 47 si işlenebilir tarıma uygundur. % 52 si orman örtüsü altında, % 24 ünde kuru tarm yapılmaktadır. Kırmızımsı Kahverengi Topraklar Kalsifikasyon özellikli, ABC profilli zonal topraklardır. A horizonunun rengi kırmızımsı kahve veya kırmızı, B horizonunun ise kırmızı veya kırmızımsı kahvedir. Bunlar kahverengi topraklara göre ısının daha fazla olduğu yerlerde bulunurlar. Fazla ısi topraktaki demirin oksidasyonunu arttırdığından renkleri daha kırmızıdır. Ayrca fazla ısı organik maddenin aşırı parçalanmasına da yol açtığından, A horizonlar organik maddece fakirdir. 165 hektarı Araç ta fundalk, 156 hektarı Tosya da orman örtüsü altında olmak üzere, Kastamonu da 321 hektar gibi çok az bir alanda bulunur. Kıyı Kumulları Kıyılarda dalgalar ve rüzgarlar tarafından biriktirilen kumların oluşturduğu kıyı kumulları toprak oluşumu bakımından herhangi bir gelişme göstermemesi nedeniyle bir arazi tipi olarak nitelendirilmektedir. Çoğunlukla fazla rüzgara maruz kaldıklarndan üzerlerinde sabit bir bitki örtüsü yoktur. Kastamonu da bu tip arazilerin kapladıkları alan 362 ha olup, il genel yüzölçümünün % 0,03 ünü teşkil ederler. Çıplak Kaya ve Molozlar Üzerine toprak örtüsü bulunmayan parçalanmamış veya kısmen parçalanmış sert kaya ve taşlarla kaplı sahalardır. Genellikle bitki örtüsünden yoksundurlar. Bazen arasında toprak bulunan kaya çatlaklarında veya topraklı küçük ceplerde yetişen çok seyrek orman ağaçları, çalı ve otlar bulunabilirse de kültür bitkileri, tarımıda kullanmaya uygun değillerdir. Kastamonu ilinde bu tür arazilerin toplam alan 9477 ha olup, il genel yüzölçümünün % 0,72 sini teşkil etmektedir. Irmak Taşkın Yatakları Akarsuların normal yatakları dışında feyezan halinde iken yayıldıkları alanları temsil etmektedirler. Genellikle kumlu-çakıllı ve molozlu malzeme ile kaplıdırlar. Taşkın suları ile sık sık yıkanmaya maruz kalmaları sonucu toprak materyali ihtiva etmediklerinden arazi tipi olarak nitelendirilirler. Tarma elverişli olmadıkları gibi üzerlerinde doğal bir bitki örtüsü yoktur. Kastamonu ilinde bu tür arazilerin toplam alanı 5426 ha olup, il genel yüzölçümünün % 0,41 ini teşkil eder. (Kaynak: Kastamonu Il Çevre ve Durum Raporu, 2008). a)toprak yapısı ve arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması Kastamonu İl Özel İdaresi, Su ve Kanal Hizmetleri Müdürlüğü tarih ve yazılarında; projeye konu ruhsat alanının, Mülga Köy Hizmetleri Müdürlüğü Yayınlarından olan Kastamonu İli Arazi Varlığı Haritalarında 6.(altıncı) sınıf arazi kullanma kabiliyet sınıfında olduğunu belirtmişlerdir. Kastamonu İl Özel İdaresi, Su ve Kanal 47

54 Hizmetleri Müdürlüğü tarih ve yazıları Ek-18 de sunulmuştur. VI. sınıfa giren toprakların fiziksel koşulları, gerektiğinde tohumlama, kireçleme, gübreleme ve kontur karıkları, drenaj hendekleri saptırma yapıları ve su dağıtıcıları ile su kontrolü gibi çayır veya mera iyileştirmelerinin uygulanmasını pratikleştirir. Bu sınıftaki toprakların; Dik eğim, Ciddi erozyon zararı, Geçmişteki erozyonun olumsuz etkileri, Taşlılık, Sığ kök bölgesi, Aşırı yaşlık veya taşkın, Düşük nem kapasitesi, Tuzluluk veya sodiklik, gibi sınırlandırmaları vardır. Bu sınırlandırmalardan bir veya birden fazlasının bulunduğu topraklarda kültür bitkilerinin yetiştirilmesi mümkün değildir. Ancak çayır, mera ve orman için kullanılabilirler. Bu sınıf arazilerin %0,003 ü hafif, % 6,11 i orta, % 93,60 ı dik eğime sahiptir. Toprakların %0,09 u derin, %30,84 orta derin, %53,40 ı sığ, %15,667 si çok sığdır. Bu toprakların %44,04 ünde orta, %55,88 inde şiddetli, %0,07 sinde çok şiddetli erozyon görülmektedir. VI. sınıf arazilerin hektarı kuru tarım, 228 hektarı sulu tarım, 287 hektarı bahçe, hektarı mera, hektarı orman-funda, 1720 hektarı da yerleşim alanı olarak kullanılmaktadır. Bu sınıf arazilerin % 0,003 ü hafif, % 6,11 i orta, % 93,60 ı dik eğime sahiptir. Toprakların % 0,09 u derin, % 30,84 ü orta derin, % 53,40 i sığ, % 15,667 si çok sığdır. Bu toprakların % 44,04 ünde orta % 55,88 inde şiddetli,% 0,07 sinde çok şiddetli erozyon görülmektedir. (Kaynak: Kastamonu Il Çevre ve Durum Raporu, 2008). b)yamaç Stabilitesi Söz konusu proje alanı tamamen kireçtaşları ile kaplı olduğu gibi topoğrafyada yüksek eğilimli yamaçlar bulunmamaktadır. İşletme sırasında oluşacak işletme basamakları faaliyet sonunda 60 0 ve yükseklikleri 10 m. olarak bırakılacağından yamaç stabilitesi açısından herhangi bir sorun teşkil etmeyecektir. Hatta işletme sırasında şev yükseklikleri ve şev açıları artsa bile kireç taşlarının özelliklerinden dolayı şev stabilitesi 80 0 ye kadar sağlanabilmektedir. Bu nedenlerle gerek doğal çevrede gerekse işletme sırasında ve sonunda bu konuda herhangi bir sorun beklenmemektedir. c)erozyon Erozyon, toprağın çeşitli etkenlerle aşınıp, taşınıp, birikmesidir.erozyon,tabiatın normal süreci içinde meydana geliyorsa buna normal erozyon denir vejeolojik oluşumlar 48

55 içinde cereyan eder. Şayet insanın tabiattakitoprak-su-bitki arasındaki dengeyi bozucu nitelikteki müdahaleleri sonucu meydana geliyorsa buna da hızlandırıcı erozyon denir. Günümüzde dünya ülkelerinin pek çoğu erozyon tehlikesiyle karşı karşıyadır. Uzmanlarca yapılan araştırmalara göre; dünyada her yıl yaklaşık olarak ortalama 24 milyar ton toprak erozyonla kaybedilmektedir. Türkiye de her yıl 182 milyon ton verimli üst toprak sediment halinde akarsular tarafından taşınmaktadır. Özellikle ülkemizde tahribatı büyük boyutlara ulaşan su erozyonu, erozyon çeşitleri içerisinde en önemlisidir. Su erozyonundansonra, diğer erozyon çeşitlerini; rüzgar erozyonu, çığ erozyonu, heyelanlar, dalga erozyonu ve buzul erozyonu şeklinde sıralayabiliriz. Türkiye nin %29 u orta yüksek dağlık arazi, %27 si yüksek dağlık araziden oluşmaktadır. Arazi kullanım durumuna göre ülkemiztopraklarının %31,1 ini tarım alanı, %18,6 sını mera ve otlak alanı, %27,6 sını orman alanı ve %22,7 sini ise yerleşim yerleri ve diğer alanlar oluşturmaktadır. Türkiye de tarım alanlarının % 59 unda, orman alanlarının %54 ünde ve mera alanlarının % 64 ünde orta ve şiddetli erozyon mevcuttur.doğal şartlarda gerçekleştiğinde kaybedilen verimli topraklar, doğal döngü çerçevesinde telafi edilebilmektedir. Erozyon bilinçsizlik ve insan etkisiyle telafi edilemez boyutlara ulaşabilmektedir. Erozyonun oluşması doğal faktörler ile gerçekleşmekte ancak erozyonun telafi edilemez zararlara sebep olması, insanların bu faktörleri hızlandırmasıyla gerçekleşmektedir. Erozyon çeşitlerinden olan su erozyonu en etkili erozyondur. Bu erozyonda yağmur damlalarının aşındırmasının yanında yüzey akışa geçen sularında önemli bir etkisi bulunmaktadır. Diğer bir erozyon çeşidi olan rüzgar erozyonu ise rüzgarın etkisiyle gerçekleşen aşınım ve taşınım olayıdır. Söz konusu proje kapsamında yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla proje alanının yüksek yerlerinde suyun kontrollü bir şekilde akmasını sağlayacak kanal yapılacaktır. Bu sayede kanallardan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacak ve üretim nedeniyle açılan alandan kalkerin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca proje alanında üretim sırasında oluşacak basamaklar içeri doğru eğimli yapılarak yağış sularının üst basamaktan alt basamaklara doğru akması engellenecektir. Buralarda biriken yağış suları yine kanallar vasıtası ile kontrollü bir şekilde akıtılması sağlanarak suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. Proje kapsamında basamaklı üretim yapılacağından, proje bitimindeki rehabilitasyon çalışmaları kapsamında yapılan ağaçlandırma ve bitkilendirme işlemleriyle erozyonun da önüne geçilmiş olacaktır. Kaynak : d)proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında toprağa etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık inşaat, işletme ve işletme sonrası) Erozyon toprağın en verimli kısmını aşındırmakta, aşınan üst toprak da çevreye oldukça büyük zarar vermektedir. Bu nedenle yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık % 0,5-10 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacak ve üretim nedeniyle açılan alandan cevherin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5 1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5-1,0 lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. Bununla birlikte işletme sonrası dönemde 49

56 rehabilitasyon çalışmaları kapsamında yapılacak ağaçlandırma ve bitkilendirme işlemleriyle erozyonun önüne geçilmiş olacaktır. 4.3.Jeolojik Özellikler a)bölge jeolojisi Kastamonu Merkez İlçesinin Jeolojisi Kastamonu Merkez İlçesi 1860 km 2 lik oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır. Kastamonu merkez ilçesinde yer alan kaya türleri, Paleozoikten günümüze kadar olan zaman aralığını temsil eden metamorfik, çökel kayalar, volkanik kayalar ve güncel çökeller olmak üzere, değişik türde kayaçlardan ve çökellerden oluşmaktadır. Bu jeolojik birimler en yaşlıdan gence doğru tanıtılmıştır. Devrakani Metamorfiti (Pd) İnceleme alanında, Kastamonu 15 km kuzeyinde, eski Devrekani yolu doğusunda sınırlı bir alanda yüzeyler, Metakuvarsit ve mermerden oluşur. Metakuvarsit beyaz, gri renkli, sert, sıkı tutturulmuş, kırıklı, eklemli ve yapraklanmalıdır. Tümü kuvarstan oluşan taneler ince-kaba kum boyutlu, iyi-orta boylanmalıdır. Kuvarsit daha üst düzeylerde yanal ve düşey yönde girik olarak mermere dönüşür. Mermer beyaz, grimsi renkli, iri kristalli, sert, masif, pürüzlü kırıklı, sık eklemli, yoğun erime boşluklu ve kovukludur. Tamamen kalsit ve dolomitten oluşur. Birimin tabanı çalışma alanında gözlenememiştir. Bölgesel jeolojik konumuna göre Ordivisiyen-Silüriyen-Devoniyen yasında olabileceği düşünülmektedir. (Yılmaz, 1984). Yunus Metamorfiti (My) Kastamonu güneyi Karaçomak Çayı Vadisi nde, Budamış-Alpaslan köyleri ile Akkaya Çayı-Büyük Hacet Tepesi arasında oldukça geniş bir alanda yüzeyler. Birbirleriyle girik fillit, metakumtaşı ve metabaziklerden oluşur. Kastamonu 5 km güneyinde ve Karaçomak Deresi batısında genel olarak fillit ve kuvarsitler daha egemendir. Fillit ve metakumtaşı ilksel ilişkili olup, bileşenleri de aynıdır. Fillit gri, yeşil, yeşilimsi kahve renkli, çok ince yapraklı, yapraklanma düzlemleri boyunca levhamsı beyaz mika pulçuklu, küçük ölçekli sık kıvrımlı, yapraklanma yüzeyine paralel dağılgandır. Fillit içerisinde genellikle 5-10 cm bazen cm kalınlıkta metakumtaşı düzeyleri izlenir. Metakumtaşı beyaz, gri renkli, sert, ince-orta kuvars tanelerinden oluşur. Metabazik kayalar koyu yeşil, yeşil, siyah renkli,sert dayanımlı, zayıf yapraklanmalı, ince-orta taneli, taneler yapraklanma düzlemine paralel bir dizilim kazanmıştır.kaya genellikle albit, klorit, epidot, granat, glokofan ve muskovitten oluşur. Metabazikler bazen fillitler içerisinde yanal devamı fazla olmayan düzeyler halinde izlenirken, bazen de birimin egemen litolojisini oluşturur. Yunus metamorfitinin üst seviyelerinde oldukça geniş yaydım sunan kristalize kireçtaşları yer alır. Bu kristalize kireçtaşı düzeyleri üye aşamasında ayrı bir birim olarak tanıtılmıştır. Metamorfitler içerisinde yaygın olarak ofiyolitik blok ve dilimler de gözlenir. Ofiyolitik kayalar Suderesi melanjı adıyla ayrı bir birim olarak tanıtılmıştır. 50

57 Metamorfitler taban çalışma alanında gözlenememiştir. Metamorfitler kendinden daha genç formasyonlar tarafından uyumsuzlukla örtülür. Birim Liyas veya Liyas öncesi yaşındadır. Yıl(Barkurt ve dig., 1990). Kristalize Kireçtaşı Üyesi (Myk) Kastamonu doğusunda Karadere il Akkaya Çayı arasında, Kastamonu batısında ise sakadağ çevresinde yaygın olarak gözlenir. Beyaz, gri, bej renkli, çatlaklı, sık eklemli, sert, sağlam kristalize kireçtaşından oluşan birim içinde yeşilimsi, boz, kahve renkli fillit ve kalksistler ara düzeyler şeklinde yer alır. Birim Yunus Metamorfitinin üst kesimlerinde, bu metamorfitler ile her yönde geçişli olarak bulunur. Birimin Liyaz ve Liyas öncesi yaşta olduğu düşünülmektedir (Barkurt ve dig., 1990). Akgöl Formasyonu (TrJa) Kastamonu 13 km kuzeyinde, eski ve yeni Devrekani yolu boyunca, Başköy ve Yürekveren Köyleri kuzeyinde Karaharman Tepe ile Büyükkız Tepe çevresinde yüzeyler. Birim altta masif lav ile başlar (Sengün ve dig., 1988), kumtaşı-seyl ardalanması ile daha az bazik volkanik kayalar ve kireçtaşı seviyelerinden oluşur (Yılmaz ve dig., 1984). Yürekveren Köyü kuzeyinde gözlenen bazik volkanik gri, yeşil renkli, çatlaklı, sık eklemli, sert sağlam ve dayanımlıdır. Birimin en yaygın litolojisi olan seyl siyahımsı, gri renkli, laminalı, ince tabakalı, ince çok ince tanelidir. Bu seviye içinde ara düzey şeklinde siyah renkli, sert sıkı tutturulmuş, kıvrımlı kireçtaşı düzeyleri gözlenir. Bu kesimler sert ve çok dayanımlıdır. Kumtaşı siyah, gri sarımsı-kahve renkli, kötü boylanmalı, ince-orta-kalın tabakalı, sert, sıkı tutturulmuş, kıvrımlı kireçtaşı düzeyleri gözlenir. Kumtaşı siyah, gri sarımsı-kahve renkli, kötü boylanmalı, ince-orta-kalın tabakalı, karbonat çimentolu,sıkı tutturulmuş genellikle kuvars taneli ve dayanımlıdır. Kumtaşı-seyl düzeyleri birimin alt seviyelerinde metamorfizmaya uğramıştır. Bu seviyelerde iyi yapraklanmalı, bol mika pullu fillit ve kuvarsit gibi kaya türleri gözlenir. Formasyonun alt dokanağı çalışma alanında gözlenememiştir. Sengün ve diğerleri (1988) ne göre tabanı ultrabazik kayaçlarla tektonik ilişki olup, Gökçeağaç Formasyonu tarafından uyumsuz örtülür. Birimin yaşı Triyas-Liyas tır (Yılmaz ve dig., 1984). Susuz Formasyonu (Ks) Kastamonu güneyi Benlisultan Köyü çevresi ile Sarışeyh mahallesi-aşağıtüfekçi Köyleri arasında ve çevresinde yüzeyler. Formasyon genel olarak sarımsı, boz, gri, kahverenkli, sık kıvrımlı, sık eklemli kumtaşı, şeyl, silttaşı, kiltaşı, kumlu kireçtaşı, killi kireçtaşı ve mikritik kireçtaşından oluşur. Birim içinde yer yer kireçtaşı olistolitleri ve çakıltaşı düzeyleri de izlenir. Birimin egemen litolojisi kumtaşı-şeyl ardalanmasıdır. Kumtaşı sarımsı, yeşilimsi, boz renkli, ince-orta tabakalı, ince-orta kaba elemanlı, sık eklemli, çatlaklı,sert, sıkı tutturulmuş. Şeyl, kiltaşı, silttaşı, kumlu kireçtaşı ve killi kireçtaşı sarımsı yeşilimsi boz renkli, sık kıvrımlı laminalı, ince tabakalıdır. Çakıltaşı gri, sarımsı gri renkli, sıkı tutturulmuş, karbonat çimentolu, bazen derecelenmeli, orta-kalın tabakalı, çok tür bileşenli blok çakıl elemanlıdır. Formasyonun, 51

58 Boyalı Formasyonlarına ait diyorit, diyobaz, andezitik dayklar tarafından sık sık kesildiği gözlenir. Boyalı Formasyonu ile yanal ve düşeyde giriktir (Pehlivan ve dig., 1987; Barkut ve dig., 1990). Birimin yaşı Neokomiyen-Senomaniyen-Turoniyen dir (Barkut ve dig., 1990). Kireçtaşı Üyesi (Ksk) Kurtköy güneyinde yüzeyler. Ayrıca Susuz Formasyonu içinde de haritalanamayacak boyutta ara seviye ve blok şeklinde gözlenir. Gri, sarımsı gri, siyah renkli, bol çatlaklı, çatlakları kalsit dolgulu, sert, dayanımlı, sıkı tutturulmuş, ince-orta kalın tabakalı, bazen masif kireçtaşından oluşur. Yer yer kum taşı, kiltaşı, kireçtaşı ardalanması şeklinde de izlenir. Birim Susuz Formasyonu içinde ara seviye mercek, bazen de bloklar şeklinde yer alır. Yaşı Neokomiyen dir (Barkurt ve dig., 1990). Boyalı Formasyonu (Kb) Kastamonu güneyinde Karahacılar-Bostan Köyleri arasında ve çevresinde yüzeyler. Andesit, bazalt, diyabaz, dasit, spilit, tüf ve tüm bu seviyeleri kesen granodiyorit, diyorit, dasit,diyabaz dayklarından oluşur. Genel olarak yeşil, açık yeşil, boz, kahverenkli olan birim sert, çatlaklı ve sık eklemlidir. Yunus Metamorfiti üzerinde uyumsuz olarak yer alan formasyon, yanal ve düşey yönde Susuz Formasyonu ile giriktir. Yaşı Neocomiyen dir (Barkurt ve dig., 1990). Kavak Formasyonu (Kk) Kastamonu batısında Kavak-Buzağıveren Köyleri çevresinde yüzeyler. Kumtaşı, çakıltaşı, çamurtaşı, çört ve killi kireçtaşından oluşur. Birim içinde bu kayaçlarla ardalanan bazaltik lav akıntıları, mikritik kireçtaşı düzeyleri de yaygın olarak izlenir. Bu seviyeler üye aşamasında ayrı birimler olarak tanıtılmıştır. Kumtaşı, çakıltaşı, silttaşı sarımsı, boz, yeşilimsi renkli, ince-orta-kalın tabakalı, çoğunlukla kuvars, daha az çört ve diğer kayalara ait tanelerden oluşur. Çamurtaşı, çört ve killi kireçtaşı, kırmızı, kahverenkli çörtler, yer yer siyah renkli, çamurtaşı ve killi kireçtaşı laminalı, ince-orta düzgün tabakalı, eklemli, kırıklıdır. Formasyon çalışma alanında Yunus Metamorfiti üzerinde açısal uyumsuz yer alır. Yaşı Berriasiyen-Kampaniyen dir (Sengün ve dig., 1988). Tepelce Üyesi (Kkt) Kavak Köyü, Tepelce Tepe çevresinde yüzeyler. Kavak Formasyonu içinde bir çok yerde görülebilen birim, sarımsı boz, gri, bej renkli, ince-orta-kalın tabakalı, sert sağlam, tabakalanmaya paralel, bazen mercek şeklinde, gri, siyah renkli çört ara seviyeli mikritik kireçtaşı ve killi kireçtaşından oluşur.bazı seviyeleri sık çatlaklı, çatlaklar kalsit dolgulu, keskin köşeli kırıklıdır. 52

59 Birim Toroniyen-Santoniyen yaşındadır (Sengün ve dig., 1988). Gelensi Üyesi (Kkg) Kavak Köyü Gelensi Yayla çevresinde Kavak Formasyonu ile ardalanmalı olarak gözlenir. Koyu yeşil, siyah renkli, sert, sağlam, ender olarak zayıf yapraklanmalı. Plajiyoklaz mikrolitleri ve klorit mineralli andezitik-bazaltik bileşiminde lav akıntılarından oluşur (Sengün ve dig., 1988). Formasyon içinde yer yer aglomera düzeyleri de gözlenir. Birim Berriasiyen- Kampaniyen yaşındadır (Sengün ve dig., 1988). Suderesi Melanjı (Ksu) Kargın Köyü kuzeyinde karadere Vadisinde, Koçoğlu Köyü çevresinde yunus metamorfiti içinde tektonik blok ve dilimler şeklinde görülür. Birim ayrıca Büyükkız Tepe 1.5 km kuzeyinde Akgöl Formasyonu ile Devrakani Metamorfiti arasında tektonik ve dilimler şeklinde. Formasyon Koçoğlu Köyü çevresinde tektonik yolla karışmış ofiyolit, metamorfit ve Jura-kretase yaslı kayaçlardan oluşur. Yunus metamorfiti içinde gözlenen kayaç ve dilimler ise yeşil, haki, koyu yeşil renkli, çatlaklı, kırıklı çoğunlukla serpantinitten oluşur. Birim yörede daha önce çalışan araştırmacılar tarafından farklı formasyon adalan ve yas konaklarında tanıtılmış. Tarafımızdan Sengün ve diğerleri (1988) tarafından yapılan adlama benimsenmiş, yerleşme yaşı ise Üst-Kretase kabul edilmiştir. Gökçeağaç Formasyonu (Kg) Gülef Köyü ile Kayalı Köyleri çevresinde yüzeyler mikritik kireçtaşı, marn, kiltaşıkumtaşından oluşur. Birimin alt düzeylerini oluşturan mikritik kireçtaşı pembe, kırmızı, sarımsı, beyazımsı renkli, ince-orta-kalın tabakalı, yer yer masif, sert, kavkımsı kırıklı, dayanımlıdır. Bu seviye üzerine beyaz, boz renkli, laminalı-ince tabakalı marn; açık gri, yeşilimsi mavi, boz renkli, ince-orta-kalın tabakalı, kömür kırıntılı kiltaşı ve kötü boylanmalı, köşeli, kuvars, feldspat, taneli kumtaşı gelir. Formasyonun en üst düzeyleri açık kahve, krem renkli, orta-kalın tabakalı kumlu kireçtaşından oluşur.bu seviye içerisinde yanal devamlılığı olmayan mercek şeklinde çakıl taşı seviyeleri yer alır. Kiltaşı, marn ve çakıltaşı düzeyleri içerisinde yer yer kırmızı, siyah, yeşilimsi renkli aglomera, piroklastik gereç ve andezit- bazalt lavları izlenir. Formasyon oldukça dayanımlı olması nedeniyle yüksek tapoğrafyada korunmuştur. İnceleme alanında Akgöl Formasyonu üzerinde açısal uyumsuz olarak yer alır. Birim Üst Kretase (Senomaniyen-Maestrihtiyen) yaşındadır (Sengün ve dig., 1988). Hacet Formasyonu (Kth) Hatipoğlu-İmam Köyleri çevresi ile Büyükhacet-Küçükhacet tepeleri arasında yüzeyler. Birim kireçtaşı, killi kireçtaşı, kumlu kireçtaşı ve çakıltaşından oluşur. Yunus Metamorfiti üzerine uyumsuz olarak gelen birimin çakıltaşı seviyesi, sarımsı kırmızı, boz renkli, orta tutturulmuş, orta-kalın tabakalı, iyi boylanmak, iyi yuvarlanmış çoğunlukla kuvarmsımsı elemanlıdır. Çakıltaşı üzerine sarımsı boz, gri renkli, orta-kaba taneli, orta tutturulmuş, orta tabakalı kumlu kireçtaşı geçişli olarak gelir. Bu seviye üzerine sarımsı beyaz, beyaz renkli orta-kalın tabakalı, kırıklı, yer yer bresik görünümlü, mikritik özellikte, sert, sağlamdır. 53

60 Formasyon inceleme alanında yunus metamorfiti üzerine uyumsuz olarak gelir. Yaşı Üst Kretase(Maestrihtiyen) Paleosen(İlerdiyen) dir (Barkurt ve dig., 1990). İnözü Formasyonu (Ti) Birim Kastamonu kent merkezinde, Kastamonu-Araç yolu, Kastamonu-Taşköprü yolu çıkışı ile Hacımuharrem Köyü çevresinde yüzeyler. Çakıltaşı, kumtaşı, karbonatlı kumtaşı ve kireçtaşından oluşur. Genel olarak sarımsı, boz, gri, kirli san renkli, egemen litolojisi karbonatlı kumtaşı ve kireçtaşıdır. Birimin tabanını oluşturan çakıltaşı orta-iyi boylanmak, orta-tabakalı, metamorfit, volkanit, ofiyolit ve kireçtaşı çakıllı, orta-sıkı tutturulmuş ve karbonat çimentoludur. Kumtaşı çakıltaşı ile ardalanmalı olarak bulunur. Orta-kaba taneli, orta-kalın tabakalı, yer yer çapraz tabakalı, bol kavkı kırıntılı, karbonat çimento ile orta sıkı tutturulmuştur. Formasyonun egemen litolojisi olan karbonatlı kumtaşı, sarı, kirli san, sarımsı gri renkli, orta-iyi boylanmak, ince-orta kum boyutunda taneli, orta-kalın tabakalı, orta-sıkı karbonat çimentolu, bol mikro ve makrofosillidir. Az karbonat çimentolu seviyeler, az dayanımlı, ayrışmalı, yer yer oyuldu ve kovukludur. Bu seviye üzerine gri- bu seviye üzerinde ise sarımsı beyaz, bazen pembe renkli, ince taneli, orta kalın tabakalı, algli, Bryozoalı sparitik dokulu, sert, köşeli kırıklı, erime boşluklu, dolomitize kireçtaşı yer alır. Formasyon çalışma alanında Yunus Metamorfiti üzerine uyumsuz olarak gelir. Birimin yaşı Sengün ve diğerleri ile Yılmaz ve diğerleri (1984) ne göre Alt-Orta-Üst Paleosen, Barkurt ve diğerleri(1990) ne göre ise Alt Eosen (Alt-orta Kuviziyen) dir. Beyaz pembemsi renkli ortakalın-düzgün tabakalı, bol mikrofosilli, sert mikritik kireçtaşı gelir. Alpaslan Üyesi (Tia) Kastamonu batısı ile güneybatısında Susuz-Alpaslan köyleri arasında yüzeyler. Sarımsı gri,boz, kırmızı renkli, çakıltaşı, kumtaşı ve çamurtaşı ardalanmasından oluşur. Çakıltaşı çoğunlukla belirsiz tabakalı, kötü boylanmalı, köşeli-yan yuvarlak, kumtaşı destekli, genellikle kuvars, daha az metamorfit, volkanit, ofiyolit ve kireçtaşı çakıllıdır. Kumtaşı çoğunlukla belirsiz, yer yer belirgin tabakalı, orta-kaba kuvars taneleriyle zengin, orta sıkı tutturulmuştur. Çamurtaşı çakıl-kum gereçli, orta sıkı tutturulmuştur. Tabakalanma seçilemez. Yunus Metamorfiti üzerinde açısal uyumsuzluk yer alır. Üzerine ise İnözü Formasyonu yanl ve düşey yönde geçişli olarak gelmektedir. Birimin yaşı Alt Eosen(Kuviziyen) dir (Barkurt ve dig., 1990). Budamış Formasyonu (Tb) Kastamonu kent merkezinde, Karaçomak Çayı-Budamış Köyü arasında yeni Kastamonu-Çankırı yolu boyunca yaygın olarak yüzeylenir. Genel olarak sarımsı gri, san, yeşil, kahverengimsi, pembemsi tüf, aglomera, bazalt ve andezit ile kumlu kireçtaşı ara düzeylerinden oluşur. Tüfler yeşilimsi sarı, ortaç bileşenli, gevşek, orta-sıkı tutturulmuş, bazen belirsiz tabakalı, çoğu yerde ince-orta-kalın tabakalı, bazen masif, seyrek çatlaklı, çatlakları kalsit dolgulu, serpinti şeklinde andezit-bazalt blok ve çakıllıdır. Aglomeralar kahverenkli, tüf matriksli, belirsiz tabakalıdır. Aglomeralar tüfler içinde ara düzey şeklinde bazen de tüflerle 54

61 ardalanmalı olarak izlenir. Formasyon içinde siyah-kahverenkli, sert-orta sert bazalt andesit lavları da izlenir. Ara düzeyler şeklinde yer alan kumlu kireçtaşı orta-sert çok sert, orta-kalın tabakalıdır. Bu seviye içinde değişik boyutlarda bazalt-andezit blok ve çakılları da izlenir. Formasyon İnözü Formasyonu üzerinde uyumsuz olarak bulunur. Yaşı Lütesiyen dir (Barkurt ve dig., 1990). Araç Formasyonu (Tar) Kastamonu güneyinde Hacıömer, Kuzyaka, Obruk ve Kıyıköy arasında geniş yayılımlar gösterir. Birim kumlu kireçtaşı, kumtaşı, killi kireçtaşı, kiltaşı, çakıltaşı ve kireçtaşından oluşur. Kumlu kireçtaşı-kumtaşı sarı, boz renkli, orta-kalın tabakalı, kırılgan, orta tutturulmuş, yer yer bol mikro-makro fosillidir. Kiltaşı gri boz, sarımsı yeşil renkli, orta sert, laminalı, ince tabakalı, bol makro fosilli, yer yer bloklu çakıltaşı ara seviyelidir. Killi kireçtaşı gri, boz renkli, ince-orta tabakalı, orta tutturulmuştur. Kireçtaşı sarımsı boz renkli, orta-kalın tabakalı, makro fosilli, orta-sert, yer yer yumrulu yapılıdır. Birim Budamış Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelir. Formasyonun yaşı Lütesiyen dir (Sengün ve dig., 1988; Barkurt ve dig., 1990). Karaevli Formasyonu (Tka) Kastamonu güneyinde eski ve yeni Kastamonu-Çankırı yolu arasında sut boyunca, daha güneyde Seyhköy-Karaçomak Köyleri ile Evciler-Karandı Köyleri arasında yüzeyler. Pembemsi, kahverengimsi, siyah renkli, genellikle olivinli bazalt-andezitik lav ile aglomera ve tüften oluşur. Formasyonun egemen litolojisi olan olivin bazalt-andezitik lavlar pembemsi, siyah, kahverenkli, sert-orta sert, çatlaklı, gaz boşluklu, akma yapılıdır. Tüfler sarımsı, boz renkli, gevşek tutturulmuş olup aglomeralar çoğunlukla kaba gereçli, bazen çökel gereçlidir. Birim Budamış ve Araç formasyonları nı uyumsuz olarak örter. Karaevli Formasyonu, arazi gözlemleri, mineralojik özellikleri, Kastamonu-Boyabat Havzasındaki litolojilere benzerliği nedeniyle Orta-Üst Miyosen yaşında kabul edilmiştir. Aksu Formasyonu (Ta) Aksinir köyü 2.5km kuzeyi ile yürekveren köyü arasında yüzeyler. Genel olarak görsel kireçtaşı ile temsil edilir. Kireçtaşı krem, sarımsı gri renkli, genellikle sert, sıkı tuturulmuş, ince-orta-kalın tabakalı, bitki kırıntılı, bol gastropod fosilli, yaygın erime boşluklu, gözenekli, gözenekleri bazen karbonat dolguludur. Bu formasyonun tabanı sarıgri renkli, sıksı tutturulmuş, karbonat hamurlu, bloklu çakıltaşından oluşur. Blok ve çakıllar genellikle Devrekani Metamorfiti, Akgöl ve Gökçeağaç Formasyonu na aittir. Bu düzeylerde yer yer kovuklu ve erime boşlukludur. Birim kendinden yaşlı formasyonları uyumsuz örter. Stratigrafik konumu gözetilerek yaşı Orta-Üst Miyosen olarak kabul edilmiştir. Karaboya Formasyonu (Tk) 55

62 Kastamonu Havzası nın çökel düzlüklerini oluşturan birim geniş bir alanda yayılım gösterir. Formasyon genel olarak sarımsı, kırmızı, soluk pembe, yer yer gri, yeşilimsi renkli, çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı, kiltaşı ve gölsel kireçtaşından oluşur. Birim havza kenarında genellikle çakıltaşı-kumtaşı yığışımı şeklindedir. Havza orta kesimine doğru birbirleriyle yanal ve düşey geçişli, belli sıralanama olmaksızın ardalanan çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, kiltaşı ve gölsel kireçtaşı ile en üstte ise karbonat zenginleşmesinden(kalıs) oluşur. Bu seviyeler içerisinde çakıltaşı-kumtaşından oluşan kanal dolgularına sıkça rastlanır. Çakıltaşı-kumtaşı kırmızı, sarımsı boz, bazen yeşil renklidir. Çakıltaşı seyrek bloklu, az tutturulmuş, dağılgan, orta yuvarlak çakıllı, çapraz tabakalı, genellikle orta bazen gevşek tutturulmuş, orta-kötü boylanmalı; kumtaşı ise ince-orta-kaba elemanlı, orta boylanmalı, çoğunlukla aşınma tabanlı, yer yer derecelenmeli, çoğu zaman çapraz tabakalı, orta-az tutturulmuş veya tutturulmamış dağılgandır. Silttaşı-çamurtaşı kırmızı, soluk pembe, açık yeşil, sarımsı boz renklidir. Silttaşı azorta tutturulmuş, tabakalanmasız, bazen laminalı, ince tabakalıdır. Kiltaşı yeşilimsi, boz, gri renkli, orta tutturulmuş, laminalı, ince tabakalıdır. Yer yer plastik özellikte, sınırlı alanlarda gastropod kavkısı ve kömürleşmiş bitki kırıntılı seviyeler içerir. Havzanın ortasına yakın ara düzey şeklinde gözlenen gölsel kireçtaşı, kirli beyaz, açık gri renkli, orta tutturulmuş, dayanımlı, çoğunlukla belirsiz tabakalıdır. Fakat bu kireçtaşı havzanın kuzeyinde sutlar üzerinde yer alan düzlük alanlarda ise örtü şeklinde gözlenir. Bu alanda birim üzerinde karbonat zenginleşmeleri ve karbonat konkresyonları yaygındır. Aksu Formasyonu ile geçişli olan bu formasyon kendinden yaşlı birimleri uyumsuz olarak örter. Kastamonu havzasının oluşumu ve stratigrafik konumu gözetilerek birimin yaşı Üst Miyosen-Pliyosen olarak kabul edilmiştir. Akarsu Sekisi Çökelleri (Qes) Daday Çayı, Karaçomak Çayı ve Karasu Çayı vadi yamaçlarında, yer yer korunmuş olarak rastlanır. Sarı, boz, yeşilimsi renkli, tutturulmamış, dağılgan, yer yer az tutturulmuş, yassı, az-orta yuvarlak, orta-kötü boylanmak, yer yer çapraz tabakalı, kum, silt, kil mercekli çakıl yığışımından oluşur. Traverten (Qet) Gölpazarı Beldesi nde sınırlı bir alanda gözlenir. Sarımsı, gri renkli, orta-sert, erime boşluklu, kovuldu, boşlukları karbonat dolgulu, bitki saplı, bitki sapı boşlukludur. Alüvyon Yelpazesi Çökelleri (Qey) Karaçomak Çayı ve diğer derelerin Daday Çayı na birleştiği kesimde, yelpaze şeklinde gelişen, tutturulmamış çakıl, kum, silt, kil ve çamur yığışımlarından oluşur. Alüvyon (Qal) Daday Çayı, Karaçomak Çayı, Karasu Çayı ve yan derelerinin vadi tabanlarında yer alan tutturulmamış, blok, çakıl, kum, silt ve kilden oluşan güncel çökellerdir. 56

63 b)proje Alanı Jeolojisi Kastamonu ili, Merkez ilçesi, Gökçekent Köyü civarında bulunan inceleme alanında genel olarak gözlenen kireçtaşları bölgede Akgöl formasyonu olarak tanımlanır. Birim inceleme alanı içerisinde ve oldukça geniş bir alanda yüzlek vermektedir. Birim beyaz, açık gri renklidir. Kireçtaşları oldukça sert bir yapı göstermektedir. Kırılma yüzeyi nadir köşeli çoğunda midye kabuğu şekillidir. Katmanlaşma masiften inceye kadar değişmektedir. Katmanlaşma çoğunlukla belirgindir ayrıca taneler sıkı çimentolanmış ve oldukça belirgin kristalize olmuştur. İnceleme alanın güney kesimlerinde tapografyada eğimlerin azaldığı ve düşük kotlu kesimlerde ise; çay ve yan derelerinin vadi tabanlarında yer alan tutturulmamış blok, çakıl, kum, silt ve kilden oluşan güncel çökeller olarak tanımlanan alüvyon birimi yer almaktadır. Kalker ocağı olarak kullanılacak arazideki malzemenin özellikleri göz önünde bulundurulursa, yol malzemesi vb. yerlerde kullanılması açısından uygun olduğu düşünülmektedir. Proje alanı gösterir 1/ ölçekli jeoloji haritası Ek-19 da sunulmuştur. c)cevherleşme Proje alanında üretimi gerçekleştirilecek malzeme kalker cevheridir. Sahada kalker masif kireçtaşı blokları şeklinde cevherleşmiştir. Kalkerin ortalama yoğunluğu 2.7 ton/m 3 olup cevherleşme yaşı miyosen,dokusu kompakt,rengi kirli beyaz-krem ve ortalama tenörü %98-99 CaCO 3 tır. Ocaktan çıkarılan kalkerin büyük çoğunluğunu karbonat mineralleri oluşturmaktadır. d)depremsellik T.C Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulu nun tarih ve 96/8109 sayılı kararıyla yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası na göre, faaliyet alanı 1. derece deprem bölgesi içerisinde kalmaktadır. Proje alanı 1. derece deprem bölgesinde yer aldığından, depreme karşı gerekli önlemler alınacak ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren "Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik" ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren "Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" esaslarına uyulacaktır. 57

64 FAALİYET ALANI Şekil-7: Kastamonu İli Deprem Haritası e)proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında jeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Faaliyet alanı ve yakın çevresinde heyelan olması gibi bir durum söz konusu değildir. Kalker sahasında oluşturulacak basamakların yükseklik ve genişliği çalışacak iş makinelerine göre projelendirilmiştir. Ocak sahasında oluşturulan üretim basamaklarının yükseklikleri 10 metre, basamak genişliği 12 m ve basamakların şev açısı iş güvenliği açısından tehlikeli olamayacak yerlerde 60 0 ve genel ocak şev açısı 45 0 olacak şekilde üretim yapılacaktır. Proje kapsamında kesinlikle galeri patlatması yapılmayacak, topoğrafya ile uyumlu halde üretim çalışmalarına devam edilecektir. Patlatma işlemleri konusunda uzman firmalar tarafından, jandarma kontrolünde gerçekleştirilecektir. Faaliyet sırasında; tarihinde güncellenen 4857 Sayılı İş Kanunu ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu na ve ilgili yönetmeliklerine uyulacaktır. ''İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'' ve ilgili yönetmelikler uyarınca önlemler alınacak, faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için kulaklık, kask ve iş elbisesi vb. kişisel koruyucu kullanmaları sağlanacak, söz konusu yasalarda belirtilen hükümlere uyulacaktır. Üretim çalışmaları sonrasında oluşacak basamaklar üzerine doğal ortamı ile uyumlu bitkilendirme çalışmaları yapılacak, jeolojik formasyonun özelliklerine göre topografya doğal ortamı ile uyumlu halde arazi terk edilecektir. Bu kapsamda hazırlanan doğaya yeniden kazandırma planı Ek-20 te sunulmuştur. 58

65 4.4.Hidrojeolojik Özellikler a)bölge ve proje alanı hidrojeolojik özellikler Proje alanında genel olarak gözlenen kireçtaşları bölgede Akgöl formasyonu olarak tanımlanır. Birim inceleme alanı içerisinde ve oldukça geniş bir alanda yüzlek vermektedir. Birim beyaz, açık gri renklidir. Kireçtaşları oldukça sert bir yapı göstermektedir. Kırılma yüzeyi nadir köşeli çoğunda midye kabuğu şekillidir. Katmanlaşma masiften inceye kadar değişmektedir. Katmanlaşma çoğunlukla belirgindir ayrıca taneler sıkı çimentolanmış ve oldukça belirgin kristalize olmuştur. İnceleme alanın güney kesimlerinde tapografyada eğimlerin azaldığı ve düşük kotlu kesimlerde ise; çay ve yan derelerinin vadi tabanlarında yer alan tutturulmamış blok, çakıl, kum, silt ve kilden oluşan güncel çökeller olarak tanımlanan alüvyon birimi yer almaktadır. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 23. Bölge Müdürlüğü tarih ve B.23.1.DSİ sayılı yazılarında; Jeo.Hiz.ve Yas. Şube Müdürlükleri nce; söz konusu tesisin kapasite artırımı düşünülen alan içerisinde herhangi bir yer altı kuyu kaydına rastlanılmadığını belirtmişlerdir. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 23. Bölge Müdürlüğü tarih ve B.23.1.DSİ sayılı yazıları Ek-21 de sunulmuştur. b)yüzeysel su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri Kastamonu da en önemli akarsu kaynakları Gökırmak, Devrez, İnebolu, Filyos, Aydos ve Devrekani Çayları ile bunların yan kollarıdır. Bu akarsuların yıllık ortalama akımları 3284,02 hm³/yıl dır. İldeki yerüstü suları ve yıllık ortalama akımları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo-35: Su Kaynakları Potansiyeli Akarsu Adı Ortalama Akım (hm³/yıl) Gökırmak Nehri 544,2 Devrekani Nehri (Kocaırmak) 719,9 Devrez Çayı 332,9 Zarbana Çayı ( İnebolu ) 249,9 Fakaz Çayı ( İnebolu ) 106,9 Aydos Çayı 297,2 Araç Çayı ( Filyos ) 286 Diğerleri 750 (Kaynak: Işıl Özbozkurt, D.S.İ.23.Bölge Müdürlüğü, 2010, Kastamonu İl Çevre Durum Raporu 2009). 59

66 Tablo-36: Su Kaynakları Potansiyeli Baraj Adı Rezervuar Yüzeyi (Ha) Karaçomak 154 Germeçtepe 54 Beyler 240 Küre-Çatak 1 Karadere 101 (Kaynak: Işıl Özbozkurt, D.S.İ.23.Bölge Müdürlüğü, 2010, Kastamonu İl Çevre Durum Raporu 2009). Tablo-37: Su Kaynakları Potansiyeli Gölet Adı Rezervuar Yüzeyi (Ha) Taşköprü-Sarıkız 5 Taşköprü-Kabalar 10 Daday-Taşçılar 8 Daday-Yumurtacılar 12 Devrekani-Çiğdem 13 Tosya-Kösençayırı 16 Araç-Tuzaklı 11 Taşköprü-Asar 48,4 (Kaynak: Işıl Özbozkurt, D.S.İ.23.Bölge Müdürlüğü, 2010, Kastamonu İl Çevre Durum Raporu 2009). Ruhsat sahasına en yakın yerüstü su kaynağı, ruhsat sahasının batısında ve m mesafesinde yer alan Yürekveren su kaynağıdır. Proje alanının batısında ve yaklaşık m mesafesinde Oyrak Barajı, güneydoğusunda ve yaklaşık 830 m mesafesinde İnceboğaz Sulama Göleti, kuzeydoğusunda ve yaklaşık 8.99 km mesafesinde Çay Göleti, güneyinde ve yaklaşık 7.02 km mesafesinde Daday Çayı bulunmaktadır. c)yer altı ve termal su kaynaklarının hidrojeolojik özellikler (su seviyeleri, miktarları, emniyetli çekim değerleri, kaynakların debileri, mevcut ve planlanan kullanımı), Proje alanında veya yakın çevresinde yeraltı su kaynağı bulunmamaktadır. Proje kapsamında; tesis içi yolların-nakliye yollarının spreylenmesinde kullanılacak su ve konkasör tesisinin toz indirgeme sisteminde kullanılacak su; faaliyet sahibine ait Tonbullar Un San. ve Tic. Ltd. Şti nin Kastamonu İli, Merkez İlçesi, Kırcalar Köyü nde bulunan ve D.S.İ 23. Bölge Müdürlüğü nden izinli sondaj kuyusundan tankerlerle taşınarak sağlanmaktadır. Yer altı Suyu Kullanma Belgesi Ek-22 de sunulmuştur. Projeye konu faaliyet için; su ihtiyacının mevcut yöntemle karşılanamaması durumunda, faaliyet alanında bir sondaj kuyusu açılması gerektiğinde; 167 sayılı yasa gereği arama-kullanma belgesi için D.S.İ. Bölge Müdürlüğü ne müracaat edilip, gerekli izinler alınacaktır. d)proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrojeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme sonrası) Faaliyet alanı ve yakın çevresinde heyelan gibi bir durum söz konusu değildir. Kalker sahasında oluşturulacak basamakların yükseklik ve genişliği çalışacak iş makinelerine göre projelendirilmiştir. Maden sahasında oluşturulan üretim basamaklarının yükseklikleri 10 metre, basamak genişliği 12 m ve basamakların şev açısı iş güvenliği açısından tehlikeli 60

67 olamayacak yerlerde 60 0 ve genel ocak şev açısı 45 0 olacak şekilde üretim çalışmalarına devam edilecektir. Proje kapsamında kesinlikle galeri patlatması yapılmayacak, topoğrafya ile uyumlu halde üretim çalışmalarına devam edilecektir. Patlatma işlemleri konusunda uzman firmalar tarafından jandarma kontrolünde yapılacaktır. Faaliyet sırasında; tarihinde güncellenen 4857 Sayılı İş Kanunu ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu na ve ilgili yönetmeliklerine uyulacaktır. ''İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'' ve ilgili yönetmelikler uyarınca önlemler alınacak, faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için kulaklık, kask ve iş elbisesi vb. kişisel koruyucu kullanmaları sağlanacak, söz konusu yasalarda belirtilen hükümlere uyulacaktır. Proje alanında yeraltı suyu ve yüzey suyu bulunmadığından faaliyetin hidrojeolojik açıdan olumsuz bir etkisi beklenmemektedir. 4.5.Hidrolojik özellikler Kastamonu da en önemli akarsu kaynakları Gökırmak ve Devrekani Çayları ile bunların yan kollardır. Bu akarsuların yıllk ortalama akımları 3284,02 hm 3 /yıl dır. İlde en önemli su kaynakları olan Gökırmak Çayı nın su potansiyeli 521 milyon m 3 ve Devrekani Çayı nın su potansiyeli 821 milyon m 3 tür. D.S.İ tarafından yürütülmekte olan tüm önemli sulama, enerji ve içme-kullanma suyu maksatlı projelerinin su kaynağı olarak bu akarsulardan yararlanmaktadır. Kastamonu sınırları dahilinde tarıma elverişli arazi miktarı ha olup, bu değerin %21 ini teşkil eden ha arazinin etüdü bitirilmiştir. DSİ kriterlerine göre; etüt edilen ha lık bu arazinin ha ı sulamaya elverişli, ha ı ise ekonomik olarak sulanabilir niteliktedir. DSİ nce bugüne kadar işletmeye açılmış sulamalar ise ha dır. Büyük su işleri kapsamında inşa edilerek işletmeye açılan baslıca sularımız; Gökırmak-Karaçomak, Gökırmak-Germeçtepe ve Gökırmak-Kırcılar sulamalarıdır. İnşa halinde ha. ve 1998 yılı yatırım programında yer alan ha. olan sulama projelerinin işletmeye girmesi ile ha. tarım arazisi daha sulu tarıma açılacak olup, sulanan alan %74 mertebesine yükseltilmiş olacaktır. Kastamonu İlinde işlemekte olan içme-kullanma ve endüstri suyu tesisleri; Karaçomak ve Küre-Çatak barajlarıdır. Karaçomak barajı sulama ve içme suyu maksatlı inşa edilerek 1976 yilnda işletmeye açılmıştır. Kastamonu il merkezinde halihazırda 3.0 hm 3 /yıl içme ve kullanma suyu temin edilmektedir. Küre-Çatak barajı ise Eti Bakır İşletmelerinin proses suyu ihtiyacını karşılamak maksadı ile inşa edilerek 1993 yılında tamamlanmıştır. Yılda 0.50 hm 3 proses suyu temin etmektedir. Ayrıca; halen planlamaprojelendirme seviyesinde çalışmaları devam eden Gökırmak-Oyrak barajı ile kuruluş çalışmaları devam eden Kastamonu Organize Sanayi Bölgesine yılda 1.6 hm 3 kullanma suyu temin edilecektir. a)bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 23. Bölge Müdürlüğü tarih ve B.23.1.DSİ sayılı yazılarında; 61

68 Kalker Ocağı, Kırma Eleme Tesisi Kapasite Artırımı projesi ile ilgili olarak yerinde inceleme yapıldığı ve proje alanının Bölge Müdürlüklerince planlama çalışmaları tamamlanan Oyrak Barajı na 1880 m. ve İnceboğaz Sulama Göleti ne 5170 m. mesafede bulunduğu tespit edilmiştir. Planlanan projelerine zarar vermemesi için Kalker Ocağı, Kırma Eleme Tesisi Kapasite Artırımı projesinin işletme aşamasında yapılacak patlatma sayısı ve kullanılacak patlayıcı miktarına dikkat edilmesi kaydıyla, projenin yapılmasında kurumları mevzuatı açısından bir sakınca bulunmadığını belirtmişlerdir. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 23. Bölge Müdürlüğü tarih ve B.23.1.DSİ sayılı yazıları Ek-23 te sunulmuştur. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 23. Bölge Müdürlüğü B.23.1.DSİ sayılı ve tarihli yazılarında Konuya yönelik yapılan incelemeler neticesinde; ilgi yazı ekinde 1/25000 ölçekli haritada koordinatları belirtilen söz konusu hektarlık maden sahası ve bölgesinin hidrolojik verileri ile ilgili olarak; Bölge Müdürlüklerinde söz konusu sahaya en yakın su kaynağı olan Yürekveren Kaynağında müteferrik ölçümlerin mevcut olduğunu belirtmişlerdir. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 23. Bölge Müdürlüğü tarih ve B.23.1.DSİ sayılı yazıları ekinde yer alan Yürekveren Kaynağının hidrometrik ölçümleri aşağıda tabloda verilmiştir. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 23. Bölge Müdürlüğü tarih ve B.23.1.DSİ sayılı yazıları ile tarih ve B.23.1.DSİ sayılı yazıları Ek-21 de sunulmuştur. Ruhsat sahasına en yakın yerüstü su kaynağı, ruhsat sahasının batısında ve m mesafesinde yer alan Yürekveren su kaynağıdır. 62

69 Tablo-38: Yürekveren Kaynağı Hidrometrik Ölçümleri Akarsu Yürekveren kaynağı Akarsu Yürekveren kaynağı İst.Yeri Yürekveren İst.Yeri Yürekveren Y.Alan-Kot 970 m Y.Alan-Kot 970 m Koordinatlar Koordinatlar Enlem D Enlem D Boylam K Boylam K Tarih Q (m 3 /s) Ölçü Yapan Tarih Q (m 3 /s) Ölçü Yapan AH-MD KS-MD-AH AH-KS MD AH-KS KS MD-AH KS MD-KS KS AH-MD-KS AH-KS AH-MD-KS AH-KS MD-KS AH-KS AH-KS AH-KS AH-MD-KS KS-AH AH-MD-KS KS-AH AH-MD-KS KS-AH KS-MD KS-AH KS-MD KS-AH KS-MD KS-AH AH-MD KS MD-AH KS-AH MD-KS KS-AH MD-KS KS-AH AH-MD-KS KS-AH AH-KS KS-AH AH-MD-KS KS-AH AH-KS KS-AH AH-MD-KS KS-AH MD-KS KS-AH AH-KS KS-AH MD-AH-KS KS-AH-MD AH-MD KS-AH-MD KS-MD-AH AH-MD KS-AH-MD KS-AH-MD KS-AH-MD KS-AH-MD KS-MD-AH KS-AH-MD KS-AH-MD KS-AH AH-MD KS-AH KS-MD-AH b)projenin göl, baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu Ruhsat sahasına en yakın yerüstü su kaynağı, ruhsat sahasının batısında ve m mesafesinde yer alan Yürekveren su kaynağıdır.proje alanının batısında ve yaklaşık m mesafesinde Oyrak Barajı, güneydoğusunda ve yaklaşık 830 m mesafesinde İnceboğaz Sulama Göleti, kuzeydoğusunda ve yaklaşık 8.99 km mesafesinde Çay Göleti, güneyinde ve yaklaşık 7.02 km mesafesinde Daday Çayı bulunmaktadır. 63

70 Şekil-8: Proje alanına en yakın akarsu, sulak alan, göl ve göletler c)yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi diğer kullanımlar), Söz konusu proje kapsamında herhangi bir yüzeysel suyun proses aşamasında kullanımı söz konusu değildir. Proje kapsamında bir günde kullanılacak su miktarı: 1- Personel için gerekli su miktarı: 4,5 ton/gün (kişi başına 150 lt/gün) 2- Ocak içi yolların arazözle sulanması: Nakliye yolu olarak mevcut yollar takip edilecektir. Söz konusu proje kapsamında nakliye esnasında toz oluşumunu önlemek amacıyla spreyleme yöntemi ile sulama işlemi yapılacaktır. Sulama işleminin 1 m 2 alan için toz oluşumunu önlemek amacıyla 0,5 lt su harcanacağı ve günde 2 sefer yapılacağı düşünülürse; toplam 1 km uzunluğunda ve 4 m genişliğinde yol güzergahı için sulama amacıyla, faaliyet halindeki benzer tesislerden elde edilen tecrübeye dayanarak ortalama; 64

71 1.000 x 4 = m² x 0,5 = lt x 2 = lt Harcanacak su miktarı yaklaşık 4 ton/gün olarak hesaplanmıştır. 3- Kırma eleme tesisinde su kullanımı: Kırma-eleme tesisinde su, toz oluşumunu önlemek amacı ile kullanılacaktır. Bu kapsamda 1 ton kalker için 1 lt su kullanılacaktır. Buna göre kırma-eleme tesisinde tozun bastırılması için proses aşamasında kullanılacak toplam su miktarı, 3.769,6 ton/gün kalker x 1 lt su = 3.769,6 lt=~3,8 ton/gün olarak hesaplanmıştır. Buna göre; proje kapsamında bir günde kullanılacak toplam su miktarı, 12,3 ton ( lt) dur. Çalışacak personelin içme suyu piyasada satılan ambalajlı sulardan, tesis içi yolların-nakliye yollarının spreylenmesinde kullanılacak su ve konkasör tesisinin toz indirgeme sisteminde kullanılacak su; faaliyet sahibine ait Tonbullar Un San. ve Tic. Ltd. Şti nin Kastamonu İli, Merkez İlçesi, Kırcalar Köyü nde bulunan ve D.S.İ 23. Bölge Müdürlüğü nden izinli sondaj kuyusundan tankerlerle taşınarak sağlanmaktadır. Yer altı Suyu Kullanma Belgesi Ek-22 de sunulmuştur. Projeye konu faaliyet için; su ihtiyacının mevcut yöntemle karşılanamaması durumunda, faaliyet alanında bir sondaj kuyusu açılması gerektiğinde; 167 sayılı yasa gereği arama-kullanma belgesi için D.S.İ. Bölge Müdürlüğü ne müracaat edilip, gerekli izinler alınacaktır. d)proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Faaliyet alanı ve yakın çevresinde heyelan gibi bir durum söz konusu değildir. Kalker sahasında oluşturulacak basamakların yükseklik ve genişliği çalışacak iş makinelerine göre projelendirilmiştir. Maden sahasında oluşturulan üretim basamaklarının yükseklikleri 10 metre, basamak genişliği 12 m ve basamakların şev açısı iş güvenliği açısından tehlikeli olamayacak yerlerde 60 0 ve genel ocak şev açısı 45 0 olacak şekilde üretim çalışmalarına devam edilecektir. Proje kapsamında kesinlikle galeri patlatması yapılmayacak, topografya ile uyumlu halde üretim çalışmalarına devam edilecektir. Patlatma işlemleri konusunda uzman firmalar tarafından, jandarma kontrolünde gerçekleştirilecektir. Proje kapsamında yapılacak patlatma çalışmaları esnasında yüzeysel su kaynaklarının zarar görmemesi için gerekli ölçüm ve değerlendirmeler yapılacaktır. Üretim çalışmaları sonrasında oluşacak basamaklar üzerine doğal ortamı ile uyumlu bitkilendirme çalışmaları yapılacak, hidrolojik formasyonun özelliklerine göre topoğrafya, doğal ortamı ile uyumlu halde arazi terk edilecektir. 65

72 4.6.Meteorolojik ve İklimsel özellikler Sıcaklık: a)bölgesel ve proje alanı meteorolojik ve iklimsel özellikler yılları Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre en yüksek sıcaklık C ile Temmuz ayında, en düşük sıcaklık ise C ile Şubat ayında görülmektedir. Kastamonu Meteoroloji İstasyonunda ölçülen ortalama sıcaklıklar aşağıdaki tabloda sayısal olarak verilmiştir. Tablo-39: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Genel Sıcaklık Değerleri AYLAR Ortalama Sıcaklık Ortalama Yüksek Sıcaklık Ortalama Düşük Sıcaklık En Yüksek Sıcaklık En Düşük Sıcaklık OCAK ŞUBAT MART NISAN MAYIS HAZIRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKIM KASIM ARALIK Grafik-1: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Sıcaklık Değerleri 66

73 Grafik-2: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Düşük Sıcaklık Değerleri Grafik-3: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Yüksek Sıcaklık Değerleri 67

74 Grafik-4: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama En Yüksek Sıcaklık Değerleri Grafik-5: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama En Düşük Sıcaklık Değerleri Yağış: yılları Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre 81,2 mm ile Haziran ayında en yüksek, 4,5 mm ile Mayıs ayında en düşük değerde görülmektedir. Kastamonu Meteoroloji İstasyonunda ölçülen ortalama yağış miktarları aşağıdaki tabloda sayısal olarak verilmiştir. 68

75 Tablo-40: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Yağış Değerleri AYLAR Ortalama Toplam Yağış (mm) En Çok Yağış Miktarı (mm) OCAK ŞUBAT MART NISAN MAYIS HAZIRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKIM KASIM ARALIK Grafik-6: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Toplam Yağış Miktarları Grafik-7: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Aylık En Çok Yağış Miktarları 69

76 Kar Yağışlı, Kar Örtülü Günler Sayısı ve En Yüksek Kar Örtüsü Kalınlığı: yılları Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre ortalama en yüksek kar yağışlı gün sayısı 9,8 gün ile Ocak ayında, ortalama en düşük kar yağışlı gün sayısı ise 0 gün ile Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında gözlenmektedir. Meteroloji Kastamonu İstasyonunda ölçülen yıllık ortalama kar örtülü gün sayısı 38,9 dur. Kar örtüsü kalınlığının en yüksek olduğu ay 44 m ile Şubat ayında, en düşük olduğu ay ise 10 cm ile Kasım ayında gözlenmiştir. Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında kar yağışı yaşanmadığı için kar örtüsü kalınlığı gözlenmemiştir. Ortalama kar yağışlı günler, kar örtülü günler ve kar kalınlığı ile ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda sayısal olarak verilmiştir. Tablo-41: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kar Yağışlı Gün Değerleri AYLAR Kar Yağışlı Günler Sayısı Kar Örtülü Günler Sayısı Maksimum Kar Kalınlığı (cm) OCAK ŞUBAT MART NISAN MAYIS HAZIRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKIM KASIM ARALIK YILLIK TOPLAM Grafik-8: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kar Yağışlı Günler Sayısı 70

77 Grafik-9: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kar Örtülü Günler Sayısı Grafik-10: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlıkları Nem: yılları Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre en düşük nem %5 ile Eylül ayında görülmektedir. Kastamonu Meteoroloji İstasyonunda ölçülen ortalama nem ve en düşük nem değişimleri aşağıdaki tabloda sayısal olarak verilmiştir. 71

78 Tablo-42: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Bağıl Nem Değerleri AYLAR Ortalama Nem (%) Minimum Nem (%) OCAK ŞUBAT MART NISAN MAYIS HAZIRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKIM KASIM ARALIK Grafik-11: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nem Miktarları Grafik-12: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Minimum Nem Miktarları 72

79 Buharlaşma: yılları Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre en çok ortalama açık yüzey buharlaşması mm Temmuz ayında, en az buharlaşma ise 2.5 mm ile Kasım ayında gözlenmiştir. Aralık, Ocak, Şubat ve Mart aylarında ise buharlaşma görülmemektedir. Kastamonu Meteoroloji İstasyonunda ölçülen ortalama buharlaşma değerleri aşağıdaki tabloda sayısal olarak verilmiştir. Tablo-43: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Buharlaşma Değerleri AYLAR Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm) Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm) OCAK 0 0 ŞUBAT 0 0 MART 0 0 NISAN MAYIS HAZIRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKIM KASIM ARALIK 0 0 Grafik-13: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Açık Yüzey Buharlaşma Miktarları 73

80 Basınç: Grafik-14: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Maksimum Açık Yüzey Buharlaşma Miktarları yılları Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre en yüksek yerel basınç hpa ile Ocak ayında, en düşük yerel basınç ise hpa ile Ocak ayında görülmüştür. Kastamonu Meteoroloji İstasyonunda ölçülen basınç değerleri aşağıdaki tabloda sayısal olarak verilmiştir. Tablo-44: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Basınç Değerleri AYLAR Ortalama Basınç (hpa) Maksimum Basınç (hpa) Minimum Basınç (hpa) Ortalama Buhar Basıncı (hpa) OCAK ŞUBAT MART NISAN MAYIS HAZIRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKIM KASIM ARALIK

81 Grafik-15: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Basınç Değerleri Grafik-16: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Maksimum Basınç Değerleri 75

82 Grafik-17: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Minimum Basınç Değerleri Grafik-18: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Ortalama Buhar Basıncı Değerleri Sis: yılları Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre bölgede yıllık ortalama sisli gün sayısı 26,9 gündür. En yüksek ortalama sisli gün sayısı 7,9 gün ile Aralık ayında, en düşük ortalama sisli gün sayısı ise 0,2 gün ile Haziran ve Temmuz aylarında görülmektedir. 76

83 Tablo-45: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Sisli Gün Sayıları Ortalama Değerleri Sisli Günler Sayısı AYLAR Ortalaması OCAK 6.7 ŞUBAT 2.5 MART 1.6 NISAN 0.9 MAYIS 0.5 HAZIRAN 0.2 TEMMUZ 0.2 AĞUSTOS 0.3 EYLÜL 0.6 EKIM 1.5 KASIM 4 ARALIK 7.9 TOPLAM 26.9 Rüzgar: Grafik-19: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Sisli Gün Sayıları Ortalama Değerleri yılları Kastamonu Meteoroloji İstasyonundan elde edilen veriler doğrultusunda en hızlı esen rüzgarın güney batı dan estiği ve hızının 26.3 m/sn olduğu kaydedilmiştir. Yıllık ortalama kuvvetli esen rüzgarlı gün sayısı ise Nisan ayında 5.2 gün olarak kaydedilmiştir. 77

84 Tablo-46: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Rüzgarların Esme Sayıları Toplamı AYLAR / YÖNLER Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık TOPLAM İlkbahar Yaz Sonbahar Kış N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Grafik-20: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Hakim Rüzgar Yönü 78

85 Grafik-21: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Mevsimlere Göre Hakim Rüzgar Yönü 79

86 80

87 81

88 Grafik-22: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Aylara Göre Hakim Rüzgar Yönü 82

89 Tablo-47: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması AYLAR Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık RASAT SON 43 YIL Grafik-23: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Tablo-48: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması AYLAR Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık RASAT SON 43 YIL Grafik-24: Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması 83

90 Meteorolojik verilerin elde edildiği Kastamonu Meteoroloji İstasyonu Meteorolojik Bülteni Ek-15 te verilmiştir. Tablo-49: Kastamonu İstasyonunda Uzun Yıllar Fevk Hadiseleri TARİH YER OLAY ZARAR Kastamonu Yağış ve sel Seller ekili alanlara 4 trilyon zarar yapmış Kastamonu Yağış ve dolu Sebze ve meyvelere zarar vermiş Kastamonu Dolu Ekinler yattı ve başaklar döküldü Kastamonu Dolu Sebze bahçeleri zarar gördü Kastamonu Yağış ve sel Ekili tarım alanları su altında kaldı Kastamonu Yağış ve sel İnsanlar zarar gördü Kastamonu Yıldırım düşmesi Yerleşim yerleri zarar gördü Kastamonu Dolu Ulaşım araçları zarar gördü Kastamonu Dolu Ağaçlarda dallar kırıldı Kastamonu Yağış ve sel Ekili tarım alanları su altında kaldı Kastamonu Dolu Ulaşım araçları zarar gördü Kastamonu Dolu Ağaçlarda meyveler döküldü Kastamonu Yağış ve sel Yerleşim yerleri zarar gördü b)proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler sırasında yerel ve bölgesel iklimde oluşabilecek Meteorolojik ve iklimsel etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Ocakta yapılacak üretim çalışmalarında toz emisyondan yakın yerleşimlerin etkilenmemesi için mevsim şartları göz önünde bulundurularak kamyonların üzeri branda vb. ile örtülecek, stok sahasında rüzgar önleyici perdeleme sistemi oluşturulacaktır. Ocak sahası çevresine ve stok sahası çevresine drenaj kanalları oluşturulacak, faaliyet alanında çukur oluşumuna izin verilmeyecektir. 84

91 4.7.Flora-Fauna Söz konusu proje alanı mevcut durumda kurulu tesis olup (Ek-9), proje kapsamında mevcut ruhsatlı saha içinde kapasite artırımına gidilmesi planlanmaktadır. Proje alanında uzun yıllardan beri kalker ocağı işletmeciliği yapılmaktadır. Bunun doğal sonucu olarak proje alanında mevcut doğal yapı bozulmuştur. a)proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna Flora-Fauna Söz konusu proje kapsamında, proje alanı ve etki alanındaki flora ve fauna türlerinin tespiti, arazi gözlemleri ve literatür çalışmaları Biyolog Erdi ORHAN tarafından 2013 Mart ve Nisan aylarında yapılmıştır. Proje kapsamında yapılan arazi çalışmaları ve ek olarak literatür çalışmalarında saptanan flora türleri ulusal ve uluslararası sözleşmeler, IUCN kategorileri, fitocoğrafik bölgeleri ve endemizm durumlarına göre incelenmiş ve bu türler tablo halinde aşağıda verilmiştir. Proje alanında, ruhsat sahası içerisinde üretim yapılmayan ve yapılmayacak alanda saptanan flora ve fauna türleri, flora ve fauna tablolarında Proje alanı sütununda (+) ile, proje etki alanında saptanan flora ve fauna türleri ise flora ve fauna tablolarında Proje etki alanı sütununda (+) ile gösterilmiştir. Proje Alanı ve Etki Alanı Florası Literatür çalışmaları yapılırken kaynak olarak; T. Ekim, M. Koyuncu, M. Vural, H. Duman, Z. Aytaç ve N. Adıgüzel tarafından hazırlanan Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı 2000, P. H. Davis in Flora of Turkey And The East Aegean Islands (11 cilt) adlı eseri, TUBIVES veri sistemi, A. KONCA tarafından hazırlanan Kastamonu İli Çevre Durum Raporu 2008, Y. Akman Türkiye Orman Vejetasyonu ve T. Baytop un hazırladığı Türkçe Bitki Adları Sözlüğü adlı eserlerden yararlanılmıştır. 85

92 Tablo-50: Proje Alanı ve Etki Alanı Florası FAMİLYA VE TÜR ADI Apiaceae Sanicula europaea L. Actinolema macrolema Echinophora tournefortii Pimpinella carymbosa Scandix pecten veneris L. Heracleum platytaenium TÜRKÇE ADI HABİTAT - Kayalık, kalkerli yamaçlar - Kalkerli araziler, kayalık yamaçlar - Çayırlık, kayalık yamaçlar - Çayırlık, kayalık yamaçla Kişkiş Pinus plantasyonları kayalık yamaçlar Baldırgan Dere yakınlarındaki karışık ormanlar PROJE ALANI PROJE ETKİ ALANI FİTOCOĞRAFİK BÖLGE ENDEMİZM IUCN BERN KAYNAK + + Avr. - Sib L - + İran-Turan L - + İran-Turan L + - İran-Turan G G - + Karadeniz G Laserpitium Kasnı Çam ormanları + + Avr. - Sib G hispidum kıyıları Daucus Havuç Çayırlar, L carato L. yamaçlar kumlu araziler Anethum Tarakdalı Yol kenarları L graveolens veya tarla yanı Aspleniaceae Asplenium - Kaya arası G trichomanes L. Asteraceae Achillea Civanperçe Orman, step ve - + Avr. - Sib L 86

93 Achillea nobilis L. Achillea millefolium Anthemis triumfettii Artemisia absinthium L. Doranicum orientale İnula oculuschristi Onopordum tauricum Taraxacum seratonium L. Tussilaga farfaraa L. Xanthium strumarium L. Brassicaceae Alyssoides utriculata coarctata mi kayalık yamaçlar Civanperçe mi Orman, step ve kayalık yamaçlar - + Avr. - Sib L Civanperçe mi Çayırlık, orman ve yamaçlar - + Avr. - Sib L Dağ Kayalık G papatyası yamaçlar Pelin otu Tarla yanı, step G - Gölgeli orman ve çalılık L Şekerli ot Çayır, çalılık + + Avr. Sib G yamaç At dikeni Step, çalılık + + Avr. Sib G kayalık yamaç Hindiba Tarla, kurak G alan, step Devetabanı Bozkır alanlar - + Avr. Sib G Pıtrak Rudeal G - Kaya kenarı L Barbarea vulgaris Caryophyllace Minuartia ae sclerantha Petrorhagia saxifraga L. Agrostemma githago Sarı ot Su ve tarla G kenarları - Kumlu step - + İran-Turan L - Kayalık yamaçlar Karamuk Ekili tarla ve çayırlar + + Avr. Sib G G 87

94 Cistaceae Fumaria procumbens Cupressaceae juniperus excelsa subsp. excelsa Fabaceae Chamaecytis us austriacus L. spartium junceum astragalus microcephalu s astragalus anthylloides Lamiaceae ajuga chamaepitys origanum sipyleum Thymus longicaulis subsp. longicaulis Liliaceae Anthericum ramosum L. Linaceae Linum aroanium Linum tenuifolium Pinaceae Pinus nigra subsp. nigra - Kireç taşı ve L kayalık yamaç - Kurak tepeler - + İran-Turan L Süpürgelik Tepe yamaçları seyrek çalılıklar - + Avr. Sib G Katırtırnağı Kayalık - + Akdeniz yamaçlar, maki G Geven Bozkır - + İran-Turan L Şişik geven Bozkır, çalılık - + İran-Turan L Bodur ot Tahtacı otu Kekik Bozkır, taşlı yamaçlar Kalkerli yamaçlar, pinus koruluğu Kayalık yamaçlar L + + D. Akdeniz G G - Kalkerli tepeler + + Avr. Sib G - Karaçam ormanları, çayırlık L Keten otu Kalkerli L yamaçlar, step, çalılık Karaçam Orman alanı G 88

95 var coramanica Polygalaceae Polygala majör Polygonaceae Polygonum aviculare Rumex acetosella Rumex crispus Ranunculacea e Consolida regalis subsp. Paniculata Delphinium ilgazense Delphinium albiflorum Delphinium venulosum Helleborus orientalis Ranunculus dissectus Ranunculus repens L. Ranunculus polyanthemos L. Ranunculus illyricus L. Rosaceae Rubus discolor - Kayalık yamaç, kenar, kıyı + + Avr. Sib G Çobandeğn Çorak yerler - + Kozmopolit G eği Kuzukulağı Tarlalar, kıyılar, - + Kozmopolit L çorak yerler Sığır Kıyılar, çorak L kuyruğuı yerler ve bataklıklar - Bozuk step, L nadas tarla - Kireçtaşı kayalık yamaç L - Kayalık kireçtaşı L yamaç - Step, ekili tarla, - + İran Turan L bağ Bohça otu Çalılık, orman + + Karadeniz G Düğün çiçeği Alpin çayır, volkanik kireçtaşı yamaç G Nemli yer G Düğün çiçeği Sav otu Nemli yer G Düğün çiçeği Bük üzümü Yamaç, nadas tarla Yaprak döken ormanlar ve çalılar G G 89

96 Rosa canina L. Malus sylvestris subsp. orientalis Kuşburnu Yabani elma Kayalık yamaçlar, çalılık, orman ve açıklıklar Ormanlar, karışık çalılar, kayalık yamaçlar, arazi kenarları G G Kaynak: (Türkiye Bitkileri Veri Servisi - TÜBlTAK) Baytop T., 1994, Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, TDK, Ankara Kaynak (*): G: Gözlem, D:Duyum, L: Literatür 90

97 Söz konusu proje alanı ve yakın çevresine ait flora tablosunda habitat özelliğine bağlı olarak, proje alanının yakınında bulunması muhtemel bazı endemik türler tespit edilmiştir. Bunlar; Heracleum platytaenium (baldırgan), Astragalus anthylloides (şişik geven), Delphinium ilgazense, Delphinium venulosum türleridir. Proje alanı ve etki alanında endemik olarak bulunan türler Kastamonu il bazında ve habitat özelliğine ağlı birkaç ilde görülen, yayılış alanları geniş olan endemik türlerdir. Faaliyet sahasında bitkisel toprağın sıyrılması tohumların olgunlaşma dönemlerinde yapılacak olup olgunlaşan tohumların toprağa dökülmesi sağlanmış olacaktır. Bu durumda türlerin benzer habitatlara taşınmasına gerek kalmayacaktır. Proje alanında Bern sözleşmesi Ek-1 listesi kapsamında koruma altında bulunan türlere rastlanmamıştır. Faaliyetin konusu kalker ocağı ve kırma eleme tesisidir. Dolayısıyla proje kapsamında delme-patlatma, kırma, parçalama, depolama ve yükleme işlemleri sırasında doğal olarak toz emisyonu oluşacaktır. Ancak kalkerin yıkanması söz konusu değildir. Kırma-eleme ve ocak sahasında oluşacak tozun en aza indirgenmesi için kırma eleme tesisi kırıcı ve taşıyıcı bantların üzeri tamamen kapalı bir şekilde çalıştırılacaktır. Ayrıca spreyleme yöntemi ile ocak ve kırma eleme tesisindeki toz oluşumu önlenecektir. Faaliyet sahasındaki yollardan kaynaklı toz oluşumunu önlemek için sulama tankeri kullanılarak periyodik olarak yollar sulanacaktır. Proje Alanı ve Etki Alanı Faunası Proje alanı ve etki alanında yer alan, gözlem ve literatüre dayalı fauna listesi aşağıda verilmiştir. Literatür çalışmalarında; A. Demirsoy un Türkiye Omurgalıları- Amfibiler, Sürüngenler, Memeliler, Mustafa Kuru nun Omurgalı Hayvanlar, İbrahim Baran ın Türkiye nin Amfibi ve Sürüngenleri adlı eseri, İ. Kiziroğlu (2008) tarafından hazırlanan Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi (Species List in Red Data Book) adlı eserlerden faydalanılmıştır. Tablo-51: Proje Alanı ve Etki Alanında Habitat Özelliği Bakımından Bulunması Muhtemel İkiyaşamlı (Amphibia) Türleri, Korunma Durumları ve Statüleri FAMİLYA VE TÜR ADI TÜRKÇE ADI HABİTAT MAK IUCN BERN KAYNAK Bufonidae Bufo bufo Siğilli kurbağa Bufo viridis Gece kurbağası Ranidae Rana Çevik dalmatina kurbağa Pelophylax ridibundus Rana macrocnemis Ova kurbağası Uludağ kurbağası Az bitkili bölgelerde nemli taşlık kısımlarda Taş altı, toprak içi Ağaçlık ve gölgelik yerler Nemli ve gölgeli yerer su kenarları ve çayırlarda 91 - LC Ek-3 G - LC Ek-2 G - LC Ek-2 L - LC Ek-3 L - LC Ek-3 L Kaynak: Demirsoy, A., 2003, Türkiye Omurgalıları Amfibiler, A. KONCA 2008 Kastamonu İli Çevre Durum Raporu, Kaynak : G: Gözlem, D:Duyum, L: Literatür Tablo-52: Proje Alanı Ve Etki Alanında Saptanan Ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Sürüngen (Reptilia) Türleri, Korunma Durumları Ve Statüleri

98 FAMİLYA VE TÜR ADI Testudinidae Anguidae Emydidae Gekkonidae Lacertidae Testudo greaca Ophisaurus apodus Emys orbicularis Hemidactylu s turcicus Lacerta trilineata TÜRKÇE ADI Tosbağa Oluklu kertenkele Benekli kapsunbağa Geniş parmaklı keler Büyük yeşil kertenkele HABİTAT MAK IUCN BERN KAYNAK Taşlı, kumlu Ek-1 VU Ek-2 G araziler - Ek-1 - Ek-3 L Bataklık kenarları ve nemli yerler Taş altı kaya yarıkları Taşlı, kumlu arazi Ek-1 LR/nt Ek-2 L Ek-1 LC Ek-3 L EK 1 LC Ek-2 L Lacerta viridis Ophisops elegans Typlophidae Colubridae Typhlops vermicularis Eirenis modestus küçük yeşil kertenkele Tarla kertenkelesi Kör yılan Uysal yılan Natrix natrix Yarı sucul yılan Natrix tessellata Elaphe quatuorlinea ta Su yılanı Taş altı kaya yarıkları, nemli topraklar Az bitkili açık arazi,taşlı,toprak lı kısımlar Nemli topraklar içinde, taşlar altında Seyrek bitkili taşlık araziler Suya yakın taşlık yerler, tarlalar Suya yakın taşlık yerler, tarlalar Ek-1 - Ek-2 L Ek-1 - Ek-2 G Ek-1 - Ek-3 L Ek-1 LC Ek-3 L Ek-1 - Ek-2 L Ek-1 - Ek-2 L Sarı yılan Tarlalarda Ek-1 NT Ek-2 L Kaynak: Demirsoy, A., 2006, Türkiye Omurgalıları Sürüngenler, Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K Ankara. Baran, İ, 2005, Türkiye Amfibi ve Sürüngenleri, Ankara. A. KONCA 2008 Kastamonu İli Çevre Durum Raporu, Kaynak (*): G: Gözlem, D:Duyum, L: Literatür 92

99 FAMİYLA VE TÜR ADI TÜRKÇE ADI HABİTAT IUCN RDB BERN MAK KONUM Tablo-53: Proje Alanı Ve Etki Alanında Saptanan Ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunması Muhtemel Kuş (Aves) Türleri, Korunma Durumları Ve Statüleri Alaudidae Melanocorypha calandra Accipitridae Boğmaklı tarla kuşu Açık alanlar LC A.5 Ek-2 Ek-2 Y Buteo buteo Şahin Açık alan, tarım alanları, düz tepelik Buteo rufinus Kızıl şahin Açık alan, tarım alanları, Aquila pomarina Küçük orman kartalı düz tepelik Açık alan, tarım alanları, ağaçsız düz tepelik Accipiter gentilis Çakırkuşu Açık alan, tarım alnları Corvidae LC A.3 Ek-3 Ek-1 Y LC A.3 Ek-3 Ek-1 Y LC A.3 Ek-2 Ek-1 Y LR/lc A.4 Ek-3 Ek-1 Y Corvus corax Kara Karga Tarım alanları, açık alanlar LC A.5 Ek-3 Ek-3 Y Corvus monedula Küçük karga Tarım alanları LC A.5 Ek-3 Ek-3 Y Faconidae Falco tinnunculus Kerkenez Dağlık, çalılık ve ekilebilir alan Laniidae LR/lc A.4 Ek-2 Ek-2 Y Lanius collurio Muscicapidae Kızıl Sırtlı Örümcekkuşu Ekili alan yakınları LC A.5 Ek-2 Ek-1 Y Muscicapa striata Motacillidae Benekli Sinekkapan Orman kenarlarında, LC A.5 Ek-2 Ek-1 Y Anthus campestris Kır kuşu Açık düz araziler, sulak alanların yakını Phasianidae A.3 Ek-3 Ek-2 Y 93

100 MAK IUCN BERN KAYNAK Alectoris geraeca Kaya kekliği Dağlık, LC A.5 Ek-2 Ek-3 Y kayalık, düz tepelik araziler Coturnix Coturnix Bıldırcın LC A.5 Ek-2 Ek-3 Y Passeridae Passer montanus Dağ serçesi LC A.5 Ek-2 Ek-2 Y Picidae Dryocopus martius Kara ağaçkakan Orman ve çalılık alan Sittaidae LR/lc A.3 Ek-2 Ek-1 Y Sitta neumayer Turdidae Kaya sıvacı kuşu Kayalıklar LC A.3 Ek-2 Ek-1 Y Luscinia megarhynshos Bülbül Sulak ve tarım alanları yakını LR/lc A.3 Ek-2 Ek-1 Y Monticola saxatilis Kaya ardıcı Kayalıklar LC A.3 Ek-2 Ek-1 Y Kaynak: Kiziroğlu, İ., 2008, Türkiye Kuşları (Species List in Red Data Book), A. KONCA 2008 Kastamonu İli Çevre Durum Raporu,Ankara, Kaynak (*) : Literatür Tablo-54: Proje Etki Alanında Saptanan Ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunma Olasılığı Yüksek Olan Memeli (Mammalia) Türleri, Korunma Durumları FAMİLYA VE TÜR ADI TÜRKÇE AD HABİTAT Erınaceıdae Sorıcıdae Vespertilioni dae Erinaceus concolor Crocidura leucodon Pipistrellus pipistrellus Kirpi Çalılıklar Ek-1 LC Ek-3 G Sivriburunlu tarla faresi Cüce yarasa Leporidae Lepus europaeus Yabani tavşan Sciuridae Citellus xantophrymnus Sciurus Anomalus Tarla sincabı Anadolu Sincabı Spalacidae Spalax leucodon Kör fare, Kösnü 94 Açık araziler - LC Ek-3 L Açık arazi ve su kenarlarına yakın yerle Her çeşit ortamda Yaşarlar Bozulmamış az eğimli düzlükler Yumuşak tarım alanlar Yumuşak tarım alanlar toprak altı Ek-1 LC Ek-3 L Ek-3 LC Ek-3 G Ek L Ek-1 NT - DD - L

101 Muridae Apodemus mystacinus Apodemus sylvaticus Kayalık faresi Açık alanlarda, Kayalıklarda - LC - L Orman faresi Tarlalarda - LC - L Canıdae Canis familiaris Evcil köpek Her yerde G Vulpes vulpes Tilki Açık alanlarda, Kayalıklarda Ek-3 LC - G Kaynak: Demirsoy, A., 2006, Türkiye Omurgalıları Memeliler, Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, A. KONCA 2008 Kastamonu İli Çevre Durum Raporu, Proje No: 90-K Ankara. Kaynak (*): G: Gözlem, D:Duyum, L: Literatür Yukarıdaki fauna tabloları, Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın Merkez Av Komisyonu nun av dönemi kararına göre irdelenmiş ve bununla ilgili kısaltmalar aşağıda verilmiştir: EK Liste 1 EK Liste 2 EK Liste 3 Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Korumaya Alınan Yaban Hayvanları Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları Merkez Av Komisyonunca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları Bern sözleşmesine göre koruma altına alınan fauna türleri iki kategoriye ayrılmıştır. II III Kesin olarak koruma altına alınan türler Korunan türler II- Kesin Olarak Koruma Altına Alınan Türler Her türlü kasıtlı yakalamada alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya bunları tahrip etmek Yabani faunayı bu sözleşmenin şartlarına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek, Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu yumurtaları alıkoymak, Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır. III- Korunan fauna türleri Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla uygun durumlarda geçici veya bölgesel yasaklama. Kapalı av mevsimleri ve diğer ulusal esaslar ( Merkez Av Komisyonu Kararı) 95

102 IUCN e göre koruma altına alınan fauna türleri şu şekilde sınıflandırılmıştır. EX (EXTINCT) EW (EXTINCT IN THE WILD) CR (CRITICALLY ENDANGERED) EN ( ENDANGERED) VU ( VULNERABLE) NT (NEAR THREATENED) LC (LEAST CONCERN) DD (DATA DEFICIENT) NE (NOT EVALUATED) Tükenmiş Doğada tükenmiş Çok tehlikede Tehlikede Zarar görebilir Tehlikeye girebilir Az tehdit altında Veri yetersiz Değerlendirilemeyen Türkiye Kuşlar Kırmızıı (Kiziroğlu,2008) risk kategorilerine ait lejant aşağıdaki gibidir. A.1: Şüpheye yer bırakmayacak şekilde yok olan ve artık doğal yaşamda görülmeyen türler. A.1.1: Doğal yaşam ortamında popülasyonları tükenmiş; ancak voiler, kafes ve diğer yapay koşullarda yaşamını sürdüren evcilleşmiş türler. A.1.2:Tüm Türkiye deki birey sayısı 1 birey-10 çift arasında olan türler. A.2 : Birey sayısı çift altında kalan ve önemli ölçüde tükenme tehdidi altına olan türler A.3 : Birey sayısı çift arasında kalan, tükenebilecek duyarlıkta olup, vahşi yaşamda soyu tükenme riski yüksek türler. A.3.1 : Birey sayısı çift arasında kalan, gözlendikleri bölgelerde sayıları eski kayıtlara göre azalma olan türler. A.4 : Birey sayısı çift arasında kalan gözlendikleri popülasyonlarında lokal bir azalma olan türler. A.5 : Gözlenen popülasyonlarında henüz bir azalma ve tükenme tehdidi olmayan türler. A.6 :Yeterince araştırılmamış ve haklarında sağlıklı veri olmayan türler. A.7 :Haklarında değerlendirme yapılması olanaklı olmayan türler. B.1 : Soyu tükenen olarak değerlendirilen, ancak Türkiye de örneği olmayan türler. B1.1 : Türkiye yi kışlak veya geçit bölgesi olarak kullanan, doğal popülasyonu tükenmiş olup, ancak voiler, kafes ve diğer yapay koşullarda sürdüren evcilleşmiş türler. B.1.2 :Nüfusları Türkiye genelinde çok alazmış olup, izlendikleri bölgelerde 1 birey-10 çift (1-20) ile temsil edilen türler. B.2:Birey sayısı çift altında kalan ve önemli ölçüde tükenme tehdidi altında olan türlerdir. B.3:Birey sayısı çift arasında kalan, tükenebilecek duyarlılıkta olup, vahşi yaşamda soyu tükenme riski yüksek türler. B.3.1:Birey sayısı çift arasında kalan, gözlendikleri bölgelerde sayıları eski kayıtlara göre azalma olan türler. B.4:Birey sayısı çift arasında kalan, gözlendikleri bölgelerde popülasyonlarında mevzii bir azalma olan türler. B.5:Gözlenen popülasyonlarında henüz azalma ve tükenme tehdidi olmayan türler. 96

103 B.6:Az araştırılmış ve yeterince kaydı veri olmayan türler. B.7:Haklarında değerlendirme yapılması olanaklı olmayan türler. Yine aynı esere göre bu kuş türlerinin Türkiye de bulundukları statüler ise şöyle sınıflandırılmıştır. Y G/KG K T R N Yerli Türler Göçmen türler (Yaz göçmeni) Kış ziyaretçileri Transit göçerler Rastlantısal türler Nadir türler Projenin etki alanındaki flora ve fauna endemik tür içermemektedir. Projenin etki alanında, Bern sözleşmesi veya Red Data Book kategorilerine giren herhangi flora türü tespit edilmemiştir. Yukarıdaki fauna listesinde belirtilen ve Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine bu faaliyet ile; bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak öldürülmesi veya alıkonulması, yumurtalara zarar verilmesi gibi etkiler kesinlikle söz konusu değildir. Söz konusu faaliyette Orman ve Su İşleri Bakanlığı Merkez Av Komisyonu kararlarına ve Bern Sözleşmesi hükümlerine uyulacaktır. Av haritası aşağıda sunulmuştur. Şekil-9: Kastamonu İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası 97

104 Şekil-10: Proje Alanı Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası Proje alanı ve etki alanında; milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatıkoruma alanları, yaban hayatı koruma alanları, yaban hayvanı yetiştirme alanları, kültür varlıkları, tabiat varlıkları, sit ve koruma alanları, özel çevre koruma bölgeleri, biyogenetik rezerv alanı, biyosfer rezervi özel koruma alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik ve benzeri önemi olan alanlar, turizm bölgeleri ve koruma altına alınmış diğer alanlarına; kaynak olarak kullandığımız veri tabanı ve diğer araştırmalarda rastlanılmamıştır. b)proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında flora-fauna üzerine etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Arazi Hazırlık ve İşletme Dönemi: Projenin arazi hazırlığı ve İşletme dönemi boyunca proje alanına katı veya sıvı herhangi bir atık boşaltılmayacaktır. Proje alanında yer alan flora türleri, çoğunlukla yaygın ve bol miktarda yetişmekte olduğundan bitki türlerinin neslinin tehlikeye girmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Proje alanındaki arazi yapısı ve bitki türlerinin varlığında ancak sınırlı ve ekosistem içerisinde tolere edilebilir nitelikte bir değişim meydana gelecektir. Söz konusu proje alanı ve yakın çevresine ait flora tablosunda habitat özelliğine bağlı olarak, proje etki alanında bulunması muhtemel bazı endemik türler tespit edilmiştir. Bunlar; Heracleum platytaenium (baldırgan), Astragalus anthylloides (şişik geven), Delphinium ilgazense, Delphinium venulosum türleridir. Proje alanı ve etki alanında endemik olarak bulunan türler Kastamonu il bazında ve habitat özelliğine ağlı birkaç ilde görülen, yayılış alanları geniş olan endemik türlerdir. Faaliyet sahasında bitkisel toprağın sıyrılması tohumların olgunlaşma dönemlerinde yapılacak olup olgunlaşan tohumların toprağa dökülmesi sağlanmış olacaktır. Bu durumda türlerin benzer habitatlara taşınmasına gerek kalmayacaktır. Proje alanında Bern sözleşmesi Ek-1 listesi kapsamında koruma altında bulunan türlere rastlanmamıştır. 98

105 Söz konusu faaliyette Merkez Av Komisyonu kararlarına ve Bern Sözleşmesi hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında delme-patlatma, kırma, parçalama, depolama ve yükleme işlemleri sırasında doğal olarak toz emisyonu oluşacaktır. Proseste yıkama işlemi söz konusu olmayacaktır. Ancak kırma eleme tesisinde oluşacak tozun önlenebilmesi ve çevreye yayılmaması için kırıcı (kırma eleme) kapalı sistem içerisinde çalıştırılacaktır. Spreyleme yöntemiyle su püskürtülecektir. Yağmurlama (spreyleme) sistemi ile kırma eleme tesisinin çalışmasından oluşacak toz önlenecektir. Faaliyet alanı yollarından kaynaklanan toz için de sulama tankeri ile günde en az iki kez sulama yapılacaktır. Raporda ayrıntılı olarak belirtilen diğer hususlar başta olmak üzere, yapılacak tüm çalışmalardan Kastamonu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü önceden haberdar edilecektir. İşletme Sonrası Dönemi: İşletme sonrası dönemde flora ve fauna üzerine herhangi bir olumsuz etki söz konusu değildir. Proje kapsamında üretim çalışmaları biten basamaklarda doğaya yeniden kazandırma çalışmalarına başlanılarak topoğrafyanın doğa ile uyumlu hale gelmesi sağlanacaktır(ek-20). Söz konusu ağaçlandırma doğal bitki örtüsü ve topoğrafya ile uyumlu olacaktır. 4.8.Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi kapsamında) Proje alanı ve etki alanında; dağlık ve tarım alanları, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik, vb. önemli olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yer altı Sular Hakkında kanun gereğince korunması gereken Akiferler vb. önemli olan alanlar bulunmamaktadır. Projenin koruma alanlarına herhangi bir olumsuz etkisinin olması söz konusu değildir. Proje alanı ve etki alanında ulusal ya da uluslararası yasalarla ekolojik, peyzaj, kültürel ya da diğer değerleri için koruma altına alınmış ve projeden etkilenebilecek alan bulunmamaktadır. Ruhsatlı alanın tamamı T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığının hüküm ve tasarrufu altında arazi kapsamında yer alıp, ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmasını müteakip T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığından gerekli izinler alınacaktır. Su Kaynakları: Ruhsat alanın içerisinde göl, baraj, akarsu veya sulak alan bulunmamaktadır. Sadece, mevsimsel yağışlar sonucu tepelerden akan yağmur sularının oluşturduğu kuru dereler bulunmaktadır. İşletme faaliyetleri sırasında kuru dere yataklarına hiçbir şekilde müdahale edilmeyecek ve pasa dökülmeyecektir. 1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar 99

106 a) 9/8/1983 Tarihli ve 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları", proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. b) 1/7/2003 Tarihli ve 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları" proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. c) 21/7/1983 Tarihli ve 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. ç) 22/3/1971 Tarihli ve 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları; proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. d) 31/12/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. e) 2/11/1986 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği nin 49 uncu maddesinde tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri", proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. f) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. g) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu na göre koruma altına alınan alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. ğ) Tarih ve Sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler, bulunmaktadır, proje alanı orman sayılan alanlardandır. h) 4/4/1990 Tarihli ve 3621 Sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. ı) 26/1/1939 Tarihli ve 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması hakkında Kanunda belirtilen alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. i) 25/2/1998 Tarihli ve 4342 Sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar, proje alanında mera alanları bulunmamaktadır. Proje etki alanında mera alanları bulunmamaktadır. j) 17/5/2005 Tarihli ve Sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde belirtilen alanlar; proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. 2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar 100

107 a) 20/2/1984 Tarihli ve Sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları", proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. b) 12/6/1981 Tarih ve Sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Akdeniz in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. ı) 23/10/1988 Tarihli ve Sayılı Resmî Gazete de yayımlanan "Akdeniz de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. ıı) 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. ııı) Cenova Deklerasyonu nun 17. maddesinde yer alan "Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. c) 14/2/1983 Tarihli ve Sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1. ve 2. Maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. ç) 17/5/1994 Tarihli ve Sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. d) 27/7/2003 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi alanları proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. 3. Korunması gereken alanlar a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri), proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. b) Tarım Alanları, proje alanının yakın çevresinde tarım alanları bulunmaktadır. Ancak söz konusu faaliyetin tarım alanlarına olumsuz herhangi bir etkisi olmayacaktır. c) Sulak Alanlar, proje alanı ve etki alanında Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde belirtilen sulak alanlardan sayılan alan bulunmamaktadır. ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları, proje alanında bulunmamaktadır. Ruhsat sahasına en yakın yerüstü su kaynağı, ruhsat sahasının batısında ve m mesafesinde yer alan Yürekveren su kaynağıdır. Proje alanının batısında ve yaklaşık m mesafesinde Oyrak Barajı, güneydoğusunda ve yaklaşık 830 m mesafesinde İnceboğaz Sulama Göleti, kuzeydoğusunda ve yaklaşık 8.99 km mesafesinde Çay Göleti, güneyinde ve yaklaşık 7.02 km mesafesinde Daday Çayı bulunmaktadır. 101

108 d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar, proje alanı ve proje etki alanında bulunmamaktadır. e)167 sayılı Yer altı Suları hakkında Kanun gereğince korunması gereken alanlar, proje alnında ve etki alanında bulunmamaktadır. Ancak, ÇED süreci kapsamında ilgili resmi kurum ve kuruluşlarca belirlenen, güncel veri tabanına işlenen veya onaylanan duyarlı yöreler olması durumunda, gerekli bilgi ve açıklamalar yapılacaktır. a)proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları Proje alanı orman alanı niteliğindedir. Proje etki alanında; milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, yaban hayatı koruma alanları, yaban hayvanı yetiştirme alanları, tabiat varlıkları, koruma alanları, özel çevre koruma bölgeleri, biyogenetik rezerv alanı, biyosfer rezervi özel koruma alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları, içme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar ve koruma altına alınmış diğer alanlara; kaynak olarak kullandığımız veri tabanı ve diğer araştırmalarda rastlanılmamıştır. Proje alanı ve yakın çevresinin duyarlı yöre haritası aşağıda verilmiştir. 102

109 Şekil-11: Proje Alanını Gösterir Duyarlı Yöre Haritası Proje alanı sınırında bozuk koru alanları mevcut olup, kuzeybatısında ve yaklaşık 2,67 km mesafesinde gen koruma alanı bulunmaktadır. Ancak ÇED süreci kapsamında ilgili resmi kurum ve kuruluşlarca belirlenen, güncel veri tabanına işlenen veya onaylanan duyarlı yöreler olması durumunda, gerekli bilgi ve açıklamalar yapılacaktır. b)proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında koruma alanlarına etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Projenin arazi hazırlığı ve işletme dönemi boyunca ruhsat alanına herhangi bir katı veya sıvı atık boşaltılmayacaktır. Proje kapsamında delme-patlatma, kırma, parçalama, depolama ve yükleme işlemleri sırasında doğal olarak toz emisyonu oluşacaktır. Kalkernin yıkanması söz konusu değildir. Ancak kırma eleme tesisinde oluşacak tozun önlenebilmesi ve çevreye yayılmaması için kırıcı (kırma eleme) kapalı sistem içerisinde çalıştırılacaktır. Spreyleme yöntemiyle su püskürtülecektir. Yağmurlama (spreyleme) sistemi ile kırma eleme tesisinin 103

110 çalışmasından oluşacak toz önlenecektir. Faaliyet alanı yollarından kaynaklanan toz içinde sulama tankeri ile sulama yapılacaktır. Söz konusu faaliyetin arazi hazırlığı ve işletme aşaması boyunca; Tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman ve Su İşleri Bakanlığı nın Merkez Av Komisyonu av dönemi kararlarına ve Bern Sözleşmesi hükümlerine uyulacaktır. İşletme sonrası dönemde korunan alanlar üzerine herhangi bir olumsuz etki söz konusu değildir. Proje kapsamında üretim çalışmaları biten basamaklarda doğaya yeniden kazandırma çalışmalarına başlanılarak topografyanın doğa ile uyumlu hale gelmesi sağlanacaktır Doğaya Yeniden Kazandırma Planı Ek-20 de sunulmuştur. 4.9.Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar v.b.) a)proje Alanı ve Proje Etki Alanı Proje alanı; devletin hüküm ve tasarrufu altındaki orman arazisi niteliğinde olup,. orman alanlarının kamulaştırılmasının söz konusu olmayacak ve bu alanlarda 6831 sayılı Orman Kanununun 16. maddesi gereğince izin alınacaktır. b)proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Projenin arazi hazırlığı ve işletme dönemi boyunca ruhsat alanına katı veya sıvı herhangi bir atık boşaltılmayacaktır. Proje kapsamında delme-patlatma, kırma, parçalama, depolama ve yükleme işlemleri sırasında doğal olarak toz emisyonu oluşacaktır. Kırma eleme tesisinde oluşacak tozun önlenebilmesi ve çevreye yayılmaması için kırıcı (kırma eleme) kapalı sistem içerisinde çalıştırılacaktır. Spreyleme yöntemiyle su püskürtülecektir. Yağmurlama (spreyleme) sistemi ile kırma eleme tesisinin çalışmasından oluşacak toz önlenecektir. Faaliyet alanı yollarından kaynaklanan toz için sulama tankeri ile günde en az iki kez sulama yapılacaktır. Söz konusu faaliyetin arazi hazırlığı işletme dönemi süresince Merkez Av Komisyonu kararlarına ve Bern Sözleşmesi hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında üretim çalışmaları sırasında; yüzeysel suların akım rejimine ve doğal hayata olumsuz etki yaratabilecek müdahalede bulunulmayacak, atıksu bırakılmayacak, çöp, moloz, hafriyat, v.b. maddeler atılmayacak, proje sahası içerisinde yer alan kuru dere yataklarının emniyetini sağlayacak önlemler alınacaktır. İşletme sonrası dönemde korunan alanlar üzerine herhangi bir olumsuz etki söz konusu değildir. 104

111 Bölüm 5. Proje kapsamındaki faaliyetlerin değerlendirilmesi (ilgili yönetmelikler kapsamında ve kümülatif olarak gerekli değerlendirme yapılacaktır.) 5.1.Emisyon hesaplamaları (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Tesisin işletilmesi sırasında alanda yapılacak hafriyat çalışmaları, patlatma, malzemenin sökülmesi, yüklenmesi, taşınması, boşaltılması, kırılması ve depolanması sırasında toz emisyonu oluşacaktır. Proje, kapsamında şantiye birimlerinin yeri değiştirilmeyecek ve herhangi bir inşaat aşaması söz konusu olmayacaktır. 1-Arazi Hazırlığı Aşamasında Meydana Gelebilecek Olan Toz Miktarı Tablo-55 : Emisyon Faktörleri Kaynaklar Emisyon Faktörleri kg/ton Kontrolsüz Kontrollü Patlatma 0,080 - Sökme 0,025 0,0125 Yükleme 0,010 0,005 Nakliye (gidiş-dönüş toplam 0,7 0,35 mesafesi) Boşaltma 0,010 0,005 Depolama 5,8 2,9 Birincil Kırıcı 0,243 0,0243 İkincil Kırıcı 0,585 0,0585 (Kaynak: Madencilik faaliyetleri için hazırlanan proje tanıtım dosyalarında dikkat edilmesi gereken hususlar Ocak Sahasında Bitkisel Toprak Hafriyatı Sırasında Oluşacak Toz Miktarı Ocak İşletmesi yapılacak saha toplam 69,61 hektarlık ( m 2 ) bir alanı kaplamaktadır. Bu alandan 43,75 hektarlık alan daha önce ÇED Gerekli Değildir kararı alınan alanlar olup, 19,88 ha lık alan için 2008 yılında ve 23,87 ha lık alan 2012 yılında ÇED Gerekli Değildir kararı alınmıştır. Burada yapılan hesaplamalarda 2012 yılında izni alınan 23,87 ha lık alanda hiçbir çalışma yapılmadığı varsayılarak, yeni talep edilen 25,86 ha lık alanla birlikte toplam 49,73 ha lık alan için bitkisel toprak miktarları hesaplanmıştır (Bitkisel toprağın yoğunluğu 1,5 ton/m 3 alınmıştır). Projede günlük 16 saat çalışma yapılması planlanmakla beraber, bitkisel toprağın sıyrılması ve delme-patlatma işlemleri gündüz vardiyası süresi içerisinde ve 8 saatlik sürede yapılacak, bitkisel toprağın depo alanına taşınma işlemleri ise 16 saatlik sürede yapılacaktır. Arazinin hazırlanması aşamasında 0,1 m kalınlıktaki örtü tabakası sıyrıldıktan sonra çalışmalara başlanacak olup, sıyrılacak bitkisel örtü tabakası miktarı: m 2 x 0,1 m x 1,5 ton/m 3 = ton dur. Faaliyetin ömrü 35 yıl olarak belirlenmiş olup, bitkisel toprak sıyırma işleminin ayda 10 gün yapılması planlanmaktadır ton / 35 yıl = 2.131,29 ton/yıl sıyrılacak bitkisel örtü tabakasıdır. Toplam Çalışma Süresi : 12 ay/yıl x 10 gün/ay x 8 saat/gün =960 saat/yıl Sıyrılacak Malzeme Miktarı : 2.131,29 ton/yıl / 960 saat/yıl = 2,22 ton/saat 105

112 Bir kamyon 25 ton malzeme taşıma kapasiteli olacağından saatlik kamyon sefer sayısı; (2,22 ton/saat )/ 25 ton-sefer = 0,089 sefer/saat olacaktır. Projede çalışma alanı çok geniş bir bölgeyi kapsadığından; hesaplamalarda bitkisel toprak depolama alanına en uzak çalışma alanı mesafesi dikkate alınarak hesaplamalar yapılmıştır. Üretim yapılması planlanan çalışma alanının en uç noktasından bitkisel toprak depolama alanına mesafe metredir. Bir kamyon gidiş-dönüş 2,16 km yol katedecektir. Sıyrılan bitkisel toprak 5.293,5 m 2 lik bitkisel toprak depo alanında bir süre depolandıktan sonra, ihtiyaç duyulan çalışma alanlarında arazi düzenlemelerinde kullanılacaktır. Toz Oluşum Aşamaları Kontrolsüz Emisyon Debileri Kontrollü Emisyon Debileri Malzemenin Sıyrılması 0,025kg/ton x2,22 ton/saat =0,056 kg/saat 0,0125kg/ton x 2,22 ton/saat =0,028 kg/saat Yükleme 0,01kg/ton x 2,22 ton/saat =0,022 kg/saat 0,005kg/ton x 2,22 ton/saat =0,011 kg/saat Boşaltma 0,01kg/ton x 2,22 ton/saat =0,022 kg/saat 0,005 kg/ton x 2,22 ton/saat = 0,011 kg/saat Yollardan Kalkan Tozlar 1 sefer/saat x 0,7 kg/km-araç x 2,16 km =1,512 kg/saat 1 sefer/saat x 0,35 kg/km-araç x 2,16 km =0,756 kg/saat Depolama 5,8 kg toz/ha.gün x 0,52935 ha/24 saat/gün =0,128 kg/saat 2,9 kg toz/ha.gün x 0,52935 ha/24 saat/gün =0,064 kg/saat Toplam 1,74 kg/saat 0,87 kg/saat Ocak sahasının hafriyatından kaynaklanabilecek olan toplam toz miktarı kontrolsüz durumda 1,74 kg/saat toz olacağından ve bu miktar tarih ve sayılı Resmi Gazete de ( Tarih ve Sayı ile değişik) yayınlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği EK:2 Tablo:2.1 de baca dışındaki yerler için belirlenen 1.0 kg/saat lik kütlesel debi miktarının üzerinde olduğundan toz modellemesi yapılmıştır. Toz Modelleme Raporu Ek-16 da sunulmuştur. Meteroloji Genel Müdürlüğü nce toz modellemelerinde 2010 yılı saatlik meterolojik verileri seçildiğinden, modelleme çalışmasında 2010 yılı değerleri kullanılmıştır. Hafriyat çalışmaları sırasında; toz emisyonunun yükselmemesi için ocak sahalarında üretim yapılmayacaktır. 2-Üretim Sırasında Meydana Gelebilecek Olan Toz Miktarı Sahadan yılda toplam ton kalker üretilecektir. Ocaklardan alınan kalkerin tamamı kırma-eleme tesisinde işleneceğinden, kırma eleme tesisinin üretim programı aşağıdaki gibi olacaktır; Yıllık Üretim Miktarı : ton ( ,4 m 3 ) Aylık Üretim Miktarı : ton (34.903,7 m 3 ) Günlük Üretim Miktarı : 3.769,6 ton (1.396,15 m 3 ) Saatlik Üretim Miktarı : 235,6 ton (87,26 m 3 ) Çalışma Süreleri : 12 ay/yıl, 300 gün/yıl, 25 gün/ay, 16 saat/gün 106

113 A) Malzemenin delme-patlatma yöntemi ile alınması sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı: Proje kapsamında yapılacak delme-patlatma işlemleri gündüz çalışma süresi olan 8 saat (08-16 ) içerisinde gerçekleştirilecektir. Patlatma sırasında oluşacak toz ve patlatma anında ortaya çıkacak emisyon kirliliği UVS (Uzun Vadeli Sınır) ve KVS (Kısa Vadeli Sınır) değerlerinin üzerinde olacaktır. Ancak patlatma işlemi anlık olduğundan oluşacak toz sürekli değildir. Bu nedenle meydana gelecek tozların büyük kısmı kısa sürede çökmektedir. Delme-patlatma ile üretilecek malzeme miktarı = ton/yıl Delme-patlatma emisyon faktörü = 0,08 kg/ton Çalışma süresi = saat/yıl Toplam toz miktarı = x 0,08 = ,4 kg Delme-patlatmada oluşacak toz emisyonu = ,4 kg / saat = 37,696 kg/saat.. (A) Patlatma esnasında açığa çıkacak toz emisyon debisi 37,696 kg/saat tir. Bu miktar tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği EK: 2 Tablo:2.1 de baca dışındaki yerler için belirlenen 1 kg/saat lik kütlesel debi miktarının üzerinde olduğundan toz modellemesi yapılmıştır. Toz Modelleme Raporu Ek-16 da sunulmuştur. Patlatma sırasında oluşan tozlanmayı azaltmak için patlatma öncesi ocak aynasının üstü ve aynanın önü arazöz ile tamamen sulanarak ince taneli partiküllerin birbirine yapışması sağlandığından meydana gelen toz miktarı kontrolsüz patlatmaya oranla yaklaşık % oranında azalmaktadır. Bu sebeple toz oranını daha aza indirgemek için ocak aynasının üstünde ve önünde spreyleme yapılacaktır. Patlatma yapılacağı zaman ocak sahasında herhangi bir işlem yapılması mümkün değildir. Dolayısı ile patlatma yapılırken tüm faaliyetlere ara verileceğinden kalker üretiminde patlatma ile ilgili toz hesaplamaları diğer hesaplamalardan ayrı tutulmaktadır. Projeye konu ruhsat sahasının batısında ve faaliyet sahibine ait taş ocağı bulunmaktadır. Her iki ruhsat sahasında aynı anda patlatma yapılmayacaktır. B) Malzemenin yüklenmesi, boşaltılması, taşınması, kırılması ve depolanması sırasında meydana gelebilecek olan toz miktarı: Bir kamyon 25 ton malzeme taşıma kapasiteli olacağından saatlik kamyon sefer sayısı; 235,6 ton/saat / 25 ton-sefer = 9,42 =~9 sefer/saat olacaktır. Projede çalışma alanı çok geniş bir bölgeyi kapsadığından; hesaplamalarda malzeme depolama alanına en uzak çalışma alanı mesafesi dikkate alınarak hesaplamalar yapılmıştır. Malzeme depolama alanına en uzak çalışma alanı mesafesi metredir. Bir kamyon gidiş dönüş 2,16 km yol katedecektir. Ruhsat sınırından köy yoluna bağlantı, faaliyet sahibi tarafından asfalt olarak yapılmış olduğundan, nakliye işlemlerinde bağlantı yoluna taşıma emisyonları ihmal edilmiştir. Çıkarılan malzeme m 2 lik malzeme depo alanında bir süre depolandıktan sonra, satışa sunulacaktır. 107

114 Toz Aşamaları Malzemenin Sökülmesi Oluşum Kontrolsüz Emisyon Debileri 0,025kg/ton x 235,6ton/saat =5,89 kg/saat 1-Personel için gerekli su miktarı: 4,5 ton/gün (kişi başına 150 lt/gün) 108 Kontrollü Emisyon Debileri 0,0125 kg/ton x 235,6 ton/saat =2,945 kg/saat 0,005 kg/ton x 235,6 ton/saat =1,178 kg/saat 0,005 kg/ton x 235,6 ton/saat = 1,178 kg/saat Malzemenin Yüklenmesi 0,01 kg/ton x 235,6 ton/saat =2,356 kg/saat Malzemenin Kırma- 0,01kg/ton x 235,6 ton/saat Eleme Tesisine =2,356 kg/saat Boşaltılması Birincil Kırıcı 0,243 kg/ton x 235,6ton/saat 0,0243 kg/ton x 235,6 ton/saat =57,251 kg/saat = 5,725 kg/saat İkincil Kırıcı 0,585 kg/ton x 235,6 ton/saat 0,0585 kg/ton x 235,6 ton/saat =137,826 kg/saat = 13,783 kg/saat Eleme 0,01kg /ton x 235,6 ton/saat 0,005 kg/ton x 235,6 ton/saat =2,356 kg/saat = 1,178 kg/saat Depolama 5,8 kg toz/ha.gün x 1,0727 ha/24 2,9 kg toz/ha.gün x 1,0727 ha/24 saat/gün saat/gün =0,259 kg/saat =0,130 kg/saat Yükleme 0,01kg/ton x 235,6ton/saat 0,005 kg/ton x 235,6 ton/saat =2,356 kg/saat = 1,178 kg/saat Yollardan Kalkan Tozlar 9 sefer/saat x 0,7 kg/km-araç x 9 sefer/saat x 0,35 kg/km-araç x 2,16 km 2,16 km =13,608 kg/saat =6,804 kg/saat Toplam 224,258 kg/saat 34,099 kg/saat Kalkeri patlatma hariç üretimi sırasında meydana gelebilecek olan kontrolsüz toplam toz miktarı 224,258 kg/saat, kontrollü toplam toz miktarı 34,099 kg/saat tir. Bu miktar tarih ve Sayılı Resmi Gazete de ( Tarih ve Sayı ile değişik) yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği EK: 2 Tablo:2.1 de baca dışındaki yerler için belirlenen 1 kg/saat lik kütlesel debi miktarının üzerinde olduğundan toz modellemesi yapılmıştır. Toz Modelleme Raporu Ek-16 da sunulmuştur. Çalışma alanı içindeki nakliye işlemleri 16 saat süreyle gerçekleşecek, ancak ruhsat sahası dışına nakliye işlemleri sadece gündüz çalışma sürelerinde gerçekleştirilecektir. Ocak içinde malzemenin nakliyesi sırasında araçların kullanacağı yollar spreylenerek toz oluşumu minimize edilecektir. Bununla birlikte kırma eleme tesisinde, toz elek, bunker, bantlar vb üzeri kapatılmış olup, toz indirgeme sistemi kurulmuştur. Bu sayede toz oluşumunun minimize edilmesi sağlanacaktır. Faaliyetin tüm aşamalarında Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve bu yönetmeliğin Ek-1 ve EK-2 sinde belirtilen hususlara uyulacaktır. 5.2.Su kullanımı ve bertarafı (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak artık suların miktarı ve bertarafı) Söz konusu proje kapsamında herhangi bir yüzeysel suyun proses aşamasında kullanımı söz konusu değildir. Proje kapsamında bir günde kullanılacak su miktarı:

115 2-Ocak içi yolların arazözle sulanması: Nakliye yolu olarak mevcut yollar takip edilecektir. Söz konusu proje kapsamında nakliye esnasında toz oluşumunu önlemek amacıyla spreyleme yöntemi ile sulama işlemi yapılacaktır. Sulama işleminin 1 m 2 alan için toz oluşumunu önlemek amacıyla 0,5 lt su harcanacağı ve günde 2 sefer yapılacağı düşünülürse; toplam 1 km uzunluğunda ve 4 m genişliğinde yol güzergahı için sulama amacıyla, faaliyet halindeki benzer tesislerden elde edilen tecrübeye dayanarak ortalama; x 4 = m² x 0,5 = lt x 2 = lt Harcanacak su miktarı yaklaşık 4 ton/gün olarak hesaplanmıştır. 3- Kırma eleme tesisinde su kullanımı: Kırma-eleme tesisinde su, toz oluşumunu önlemek amacı ile kullanılacaktır. Bu kapsamda 1 ton kalker için 1 lt su kullanılacaktır. Buna göre kırma-eleme tesisinde tozun bastırılması için proses aşamasında kullanılacak toplam su miktarı, 3.769,6 ton/gün kalker x 1 lt su = 3.769,6 lt=~3,8 ton/gün olarak hesaplanmıştır. Buna göre; proje kapsamında bir günde kullanılacak toplam su miktarı, 12,3 ton ( lt) dur. Çalışacak personelin içme suyu piyasada satılan ambalajlı sulardan, tesis içi yolların-nakliye yollarının spreylenmesinde kullanılacak su ve konkasör tesisinin toz indirgeme sisteminde kullanılacak su; faaliyet sahibine ait Tonbullar Un San. ve Tic. Ltd. Şti nin Kastamonu İli, Merkez İlçesi, Kırcalar Köyü nde bulunan ve D.S.İ 23. Bölge Müdürlüğü nden izinli sondaj kuyusundan tankerlerle taşınarak sağlanmaktadır. Yer altı Suyu Kullanma Belgesi Ek-22 de sunulmuştur. Projeye konu faaliyet için; su ihtiyacının mevcut yöntemle karşılanamaması durumunda, faaliyet alanında bir sondaj kuyusu açılması gerektiğinde; 167 sayılı yasa gereği arama-kullanma belgesi için D.S.İ. Bölge Müdürlüğü ne müracaat edilip, gerekli izinler alınacaktır. Faaliyet esnasında oluşacak evsel nitelikli sıvı ve fekal atıklar; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan "Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik" hükümlerince belirlenmiş sızdırmasız fosseptik çukurunda depolanmaktadır. Fosseptik içeriği doldukça Kastamonu İl Özel İdaresi vidanjörü ile ücreti mukabilinde çektirilerek, bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Kastamonu İl Özel İdaresi Destek Hizmetleri Müdürlüğü nün fosseptik içeriğinin ücreti mukabilinde çeklileceğine dair yazısı Ek-24 te sunulmuştur. Doğaya serbest deşarj yapılmayacak ve bu konuda Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ( Tarih ve Tarih ile değişik) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğine uyulacaktır. Ruhsat sahası içinde, yol güzergahının spreylenmesinde ve kırma-eleme tesisindeki toz indirgeme sisteminde kullanılacak su buharlaşarak kaybolacağından endüstriyel nitelikli sıvı atık oluşmayacaktır. 5.3.Atıklar (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) Katı Atıklar Proje kapsamında 30 personel çalışacaktır. Bu personellerden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atık miktarı, TÜİK verilerine göre kişi başına 1,15 kg/gün olarak alınmıştır. (Kaynak: yılı verileri) 109

116 İşletme aşamasında evsel nitelikli katı atıkların yönetimi Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (değişik Tarih, Sayı) hükümlerine göre yapılacaktır. Katı atık miktarı; 1,15 kg/kişi/gün x 30 kişi = 34,5 kg/gün katı atık oluşacaktır. Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir sınıfına girenleri tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı toplanacak, biriktirilecek ve geri kazanımı sağlanacaktır. Ayrıca kullanılacak malzemelerin değerlendirilebilir sınıfına giren paket, karton, kağıt vb. atıkları, bu atıkların kimyasal özellikleri göz önünde bulundurularak, kağıt ve kağıt ürünleri, plastik atıkları ayrı ayrı toplanacak, biriktirilecek ve lisanslı geri kazanım kuruluşları tarafından geri kazanımı sağlanacaktır. Konuyla ilgili olarak Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin ilgili hükümleri doğrultusunda geri dönüşüm tesislerine verilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan evsel nitelikli katı atıklar ise faaliyet sahibi tarafından Kastamonu Belediyesi çöp döküm sahasına taşınarak bertaraf edilecektir. Sıvı Atıklar Proje kapsamında bir günde kullanılacak su miktarı: Personel İçin Gerekli Su Miktarı Faaliyet kapsamında çalışacak personelin içme ve kullanma sularından kaynaklı olarak evsel nitelikli atık sular oluşacaktır. Bu aşamada çalışacak personel sayısı 5 kişi olarak belirlenmiş olup, günlük su tüketimi 150 lt ve tüm atık suyun %100 geri döndüğü tahmini ve kabulü ile oluşacak atık suyun özellikleri aşağıdaki gibidir(kaynak: USLU,O. Kullanılmış Suların Arıtılması, 1992 İzmir). Çalışacak kişi sayısı Kişi başına düşen günlük kullanım Oluşan atık su BOI BOI olarak kirlilik yükü KOI KOI olarak kirlilik yükü AKM AKM olarak kirlilik yükü :30 kişi :150 lt/gün :4,5 m³/gün :200 mg/lt :0,0009 kg/gün :300 mg/lt :0,00135 kg/gün :200 mg/lt :0,0009 kg/gün Faaliyet esnasında oluşacak evsel nitelikli sıvı ve fekal atıklar; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan "Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik" hükümlerince belirlenmiş sızdırmasız fosseptik çukurunda depolanmaktadır. Fosseptik içeriği doldukça Kastamonu İl Özel İdaresi vidanjörü ile ücreti mukabilinde çektirilerek, bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Kastamonu İl Özel İdaresi Destek Hizmetleri Müdürlüğü nün fosseptik içeriğinin ücreti mukabilinde çeklileceğine dair yazısı Ek-24 te sunulmuştur. Doğaya serbest deşarj yapılmayacak ve bu konuda Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ( Tarih ve Tarih ile değişik) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğine uyulacaktır. 110

117 Tehlikeli Atıklar İşletme aşamasında iş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakım, onarım, yağ değişimleri esnasında atıklar oluşacaktır. Bu işlemler sahada tabanı sızdırmaz betonarme ve üzeri kapalı uygun bir alanda tamirci ustaları tarafından yapılacaktır. Oluşması muhtemel atık yağlar; ruhsat sahasında oluşturulan geçirimsiz zemin üzerinde depolanacaktır. Açılması planlanan kalker ocağı sahası içerisinde tutulmayacaktır. Atık yağlar; özelliklerine göre üzerinde Atık Yağ ibaresi olan bidonlarda geçirimsiz zemin üzerinde depolanacak ve kontamine yağlar birbirine karıştırılmayacaktır. Söz konusu yağlar sızdırmaz zemin üzerinde depolanacaktır. Proje kapsamında ekipmanlardan kaynaklanacak atık yağlarının ve yakıtların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı etkisini Tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ( Tarih ve Tarih ile değişik) "Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği" ve atık yağların yönetimi konusunda çıkartılacak mevzuat hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek atık yönetimi sağlanacak ve anılan yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik, Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik ve Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Tarih ile değişik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine titizlikle uyulacaktır. İşletme aşamasında kullanılacak iş makinası ve binek araçlardan meydana gelebilecek aküler proje alanında değiştirilmeyecek, en yakın akü satışı yapan akü bayilerinde değişimi yapılacaktır. Söz konusu oto aküleri depozitolu olup, akü üreticilerinin aküleri toplama zorunluluğu vardır. Atık aküler Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren ( Tarih Sayılı değişiklik ) Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda Tüm Akü İthalatçıları ve Üreticileri Derneği (TÜMAKÜDER) tarafından organize edilerek öncelikle geri kazanımı veya bertarafı sağlanacaktır. Kaynak: Faaliyet alanında pil ile çalışan saat, kumanda, el feneri gibi cihazlar kullanılabileceğinden atık pil oluşacaktır tarih ve sayılı Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve Tarih Ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Değişikliği, Tarih ve Sayılı Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak evsel ve diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve en yakın atık pil toplama sistemine verilecektir. Proje kapsamında oluşacak ömrünü tamamlamış lastikler konusunda, Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak bertarafı sağlanacaktır. Bitkisel Atık Yağlar Tesiste çalışacak personelin yemek ihtiyacı; faaliyet sahibine ait Tonbullar Un San. ve Tic. Ltd. Şti nin mutfağından karşılandığından, proje alanında kızartmalık yağlardan kaynaklı bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu değildir. Ancak, ileride oluşması muhtemel bitkisel atık yağlar için; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 111

118 ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği madde 17. de belirtilen hükümler doğrultusunda geçici olarak biriktirildikten sonra lisanslı firmalara verilerek geri kazanımı sağlanacaktır. Tıbbi Atıklar Projeye konu tesiste 30 personel çalışacağından revir kurulmasının zorunluluğu yoktur. Ancak ilk yardım müdahalesi gerektiren durumlarda açığa çıkan atıkların bertarafı Tarih ve Sayılı ( tarih ve sayılı değişiklik, Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen ilgili maddelere göre yapılacaktır. Gaz Emisyonu Üretim çalışmalarında kullanılacak yakıt, yükleyici, kamyon v.b. makineler için gerekli olup, ısınma vb. amaçlı yakıt tüketimi olmayacaktır. Makinelerde yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Motorinin genel özellikleri aşağıda verilmiştir. Harcanacak yakıt = HP X Çalışma Süresi X 0,18 Tablo- 56: Kullanılacak Makineler ve Özellikleri Makine Cinsi Adet Gücü (HP) Çalışma Süresi (Saat) Kamyon Paletli Ekskavatör Paletli Yükleyici Lastik Tekerlekli Yükleyici Lastik Tekerlekli Yükleyici Sulama Tankeri Tablo-57 : Motorinin Özellikleri ÖZELLİKLER MOTORİN Kıvam Çok Akıcı Tip Damıtılmış Renk Amber Yoğunluk (15ºC-gr/cm³) 0,8654 Viskozite (38ºC) 2,68 Akma Noktası (0ºC) -18 Atomizasyon Sıcaklığı (0ºC) Atmosferik Pompalama Sıcaklığı (0ºC) Atmosferik Karbon Artıkları (%) Eser Kükürt (%) 0,4-0,7 Oksijen-Azot (%) 0,2 Hidrojen (%) 12,7 Karbon (%) 86,4 Su ve Çökelti (%) Eser Kül (%) Eser Isı Değeri (Kcal/lt) 9,87 (Kaynak: Hava Kirliliği Kontrol ve Denetim, Kimya Müh.Odası, Mayıs, 1991) Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere; iş makinelerinin günlük motorin ihtiyacı: (110x10x0,18)+(206x8x10x0,18)+(66x10x0,18)+(135x10x0,18)+(127x10x0,18)+(110x6x0,18) =3873,6 lt/gün 112

119 olacaktır. (toplam çalışma süresi bir günde 126 saat) Buna göre bir saatte harcanacak yakıt miktarı: 30,74 lt/saat dir. Sahada iş makinelerinin çalışması sonucu emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. Araçlardan oluşacak kirlenmenin birim değerleri aşağıda verilmiştir. Faaliyet alanında iş makinelerinin çalışmasından kaynaklı emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. Araçlardan oluşacak kirlenmenin birim değerleri aşağıda verilmiştir: Tablo-58 : Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri KİRLETİCİ DİESEL (gr/lt) Karbonmonoksit 9,7 Hidrokarbonlar 29,0 Azot Oksitler 36,0 Kükürt Oksitler 6,5 Toz 18,0 (Kaynak: Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları, 1991) Tablo- 59 : Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri Karbonmonoksit 9,7 gr/lt x 30,74 lt/saat x 0,8654 / , kg/saat Hidrokarbonlar 29,0 gr/lt x 30,74 lt/saat x 0,8654 /1000 0, kg/saat Azot Oksitler 36,0 gr/lt x 30,74 lt/saat x 0,8654 / , kg/saat Kükürt Oksitler 6,5 gr/lt x 30,74 lt/saat x 0,8654 / , kg/saat Toz 18,0 gr/lt x 30,74 lt/saat x 0,8654 / , kg/saat Proje kapsamında üretim aşamasında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 5.4.Gürültü kaynakları ve seviyeleri, (Akustik Rapor) Kalker ocağı ve kırma eleme tesisindeki üretim çalışmaları sırasında oluşacak gürültünün, gerek çevresinde, gerekse burada çalışan personele olumsuz etkisi olabilir. Gürültü seviyesinin tanımlanmasında çeşitli metotlar kullanılmakla birlikte, burada kullanılacak makinelerin gürültü seviyelerine değerlendirme yapılacaktır. Projeye konu faaliyet; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren ( Tarih ve Sayılı R.G. değişiklik) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Madde 22 de yer alan endüstriyel alanlardan Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar kapsamına girdiğinden dolayı, hesaplamalarda aşağıdaki tabloda verilen sınır değerler kullanılmıştır. 113

120 Tablo-60: Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar L gündüz (dba) L akşam (dba) L gece (dba) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Endüstriyel alanlar Tablo-61: Gündüz Çalışma Süresindeki Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü Düzeyleri Makine Cinsi Adet Ses Gücü Düzeyi (db) Kamyon Ekskavatör Yükleyici Sulama Tankeri Wogondrill Kırma-Eleme Tesisi (Kaynak: tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik) Eşdeğer gürültü seviyesi aşağıdaki formülden hesaplanmaktadır: Eşdeğer gürültü düzeyi = L eq = (Toplam Ses Basıncı Düzeyi = L pt n Lwi / 10 L WT = 10 Log 10.1 İ=1 n L WT = 10 Log (2x / 10 ) + (14x / 10 ) / / 10 ) İ=1 L WT = 121,99 =~122 db Daha sonra aşağıdaki formül yardımıyla değişik uzaklıklardaki toplam gürültü seviyesi hesaplanabilir. L pt = L WT +10 Log (Q/A)...2 A = 4 π r² Q = Yöneltme katsayısı (yer düzeyindeki ses kaynağının yarı küresel dağılımı, Q=1) r = Kaynaktan uzaklık (m) ifade etmektedir. L W = Ses Gücü Düzeyi 114

121 Her gürültü kaynağının belirlenen mesafelerdeki gürültü seviyeleri ayrı ayrı hesaplanmış olup, bu mesafelerdeki ortalama gürültü seviyeleri aşağıda tabloda verilmiştir: Tablo-62: Tesiste Gündüz Çalışma Süresinde Oluşacak Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı ÇGDY r (m) Lpt (dba) Yönetmeliği Madde 22. (L gündüz) 50 77, , , , (dba) , , ,990 d B Gürültü Dağılım Grafiği Grafik-25: Tesiste Gündüz Çalışma Süresinde Oluşacak Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı Tablodan ve gürültü dağılım grafiğinden de anlaşılacağı üzere; tesiste planlanan kapasite artışının gerçekleşmesi ile araç ve makinelerin birlikte çalışmasından kaynaklı oluşacak gürültü düzeyi, gündüz çalışma süresi içinde 200 m de Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ndeki sınır değerleri sağlamaktadır. Faaliyet alanına en yakın konut; ruhsat alanının güneybatısında bulunan ve ruhsat sınırına m mesafedeki Gökçekent Köyü ndeki konutta yaşayanların, oluşacak gürültüden olumsuz etkilenmeyeceği düşünülmektedir. Projeye konu faaliyet sırasında oluşacak gürültü konusunda; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren ( Tarih ve Sayılı R.G. değişiklik) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre belirlenen sınır değerlerle karşılaştırıldığında işitme sağlığı açısından herhangi bir sakınca görülmemektedir. 115

122 Tablo- 63 : Akşam ve Gece Çalışma Süresindeki Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü Düzeyleri Makine Cinsi Adet Ses Gücü Düzeyi (db) Kamyon Ekskavatör Loder Kırma-Eleme Tesisi (Kaynak: tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik) Eşdeğer gürültü seviyesi aşağıdaki formülden hesaplanmaktadır: Eşdeğer gürültü düzeyi = L eq = (Toplam Ses Basıncı Düzeyi = L pt n Lwi / 10 L WT = 10 Log 10.1 İ=1 n L WT = 10 Log ( / 10 ) + (7x / 10 ) ) İ=1 L WT = 120,87 db Daha sonra aşağıdaki formül yardımıyla değişik uzaklıklardaki toplam gürültü seviyesi hesaplanabilir. L pt = L WT +10 Log (Q/A)...2 A = 4 π r² Q = Yöneltme katsayısı (yer düzeyindeki ses kaynağının yarı küresel dağılımı, Q=1) r = Kaynaktan uzaklık (m) ifade etmektedir. L W = Ses Gücü Düzeyi Her gürültü kaynağının belirlenen mesafelerdeki gürültü seviyeleri ayrı ayrı hesaplanmış olup, bu mesafelerdeki ortalama gürültü seviyeleri aşağıda tabloda verilmiştir: Tablo-64: Tesiste Akşam ve Gece Çalışma Süresinde Oluşacak Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı r (m) Lpt (dba) ÇGDY Yönetmeliği Madde 22. (L akşam) ÇGDY Yönetmeliği Madde 22. (L gece) 50 75, , , , (dba) 55 (dba) , , ,

123 80 Gürültü Dağılım Grafiği d B Grafik-26: Tesiste Akşam ve Gece Çalışma Süresinde Oluşacak Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı Tablodan ve gürültü dağılım grafiğinden de anlaşılacağı üzere; tesiste planlanan kapasite artışının gerçekleşmesi ile oluşacak gürültü düzeyi; akşam ve gece çalışma süresi içinde 500 m de Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ndeki sınır değerleri sağlamaktadır. Faaliyet alanına en yakın konut; ruhsat alanının güneybatısında bulunan ve ruhsat sınırına m mesafedeki Gökçekent Köyü ndeki konutta yaşayanların, oluşacak gürültüden olumsuz etkilenmeyeceği düşünülmektedir. Ayrıca; faaliyet alanının kuzeybatısında ve m mesafede Yürekveren Köyü, güneydoğusunda m mesafede İnceboğaz Köyü, batısında m mesafede Aksinir Köyü, kuzeyinde m mesafede Kanlıabat Köyü, güneybatısında m mesafede Duruçay Köyü bulunmaktadır. Projeye konu faaliyet sırasında oluşacak gürültü konusunda; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren ( Tarih ve Sayılı R.G. değişiklik) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre belirlenen sınır değerlerle karşılaştırıldığında işitme sağlığı açısından herhangi bir sakınca görülmemektedir. Gürültü konusunda tarihinde güncellenen 4857 Sayılı İş Kanunu ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu na ve ilgili yönetmeliklerine uyulacaktır. ''İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'' ve ilgili yönetmelikler uyarınca önlemler alınacak, faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için kulaklık, kask ve iş elbisesi vb. kişisel koruyucu kullanmaları sağlanacak, söz konusu yasalarda belirtilen hükümlere uyulacaktır. Söz konusu proje Tarih ve Sayılı ( Tarih ve Sayılı değişiklik) Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar hakkındaki yönetmelik listesinde yer almakta olup, söz konusu faaliyet için; T.C. Kastamonu Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nün tarih / / /0266 sayılı yazıları ile gürültü konulu çevre izninden muafiyet yazısı alınmış olup, Ek-25 te sunulmuştur. Faaliyet alanında meydana gelebilecek gürültü konusunda; faaliyet sırasında kullanılacak alet, ekipman ve makinelerde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nca hazırlanan ve 5/6/2002 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Makine Emniyeti Yönetmeliği nde (98/37/AT) verilen esaslar sağlanacaktır. 117

124 Faaliyetin işletme aşamasında kullanılacak olan makinelerin yeni ve nitelikli en son teknoloji ürünü olmaları, trafik muayeneleri ve egzoz ölçümleri yapılan araçlar kullanılacaktır. Patlatma sonucu oluşan gürültü ve titreşim gibi çevresel olumsuz etkiler, kullanılan patlayıcı madde miktarı ile ve ayrıca kayacın cinsi, jeolojik yapısı ve patlatma şekli ile doğrudan orantılıdır. Kalker üretimi sırasında patlatmalardan dolayı oluşacak hava şoku, sismik hareket ve taş fırlamalarının, faaliyet alanına en yakın konut olan, faaliyet alanının güneybatısında ve kuş uçuşu yaklaşık m mesafede bulunan Gökçekent Köyü ndeki konutta yaşayanları etkileyip etkilemediğini saptamak ve bırakılacak Emniyet Mesafesi ni belirlemek için gerekli hesaplamalar yapılmıştır. Patlatma işleminde yılda 12 ay, ayda 25 gün ve günde 8 saat çalışılacak şekilde üretim yapılması planlanmakta olup, yıllık üretimin ton / 2,7 ton/m³ = ,4 m³ olması öngörülmektedir. Delici makinelerle açılan deliklerin patlayıcı madde ile doldurulmasını takiben patlatılması sonunda serbest kalan parçalar kullanım büyüklüğüne göre kırılacaktır. Elde edilen malzeme kırma eleme tesisine sevk edilecektir. Söz konusu proje kapsamında ocak sahasına ilişkin, derelerin yakın çevresinin doğal yapısı bozulmayacak, çalışma sırasında dere ve civarına çöp, moloz, hafriyat vb. atıklar verilmeyecektir. Patlatma işlemi sadece gündüz çalışma süresince yapılacaktır. Patlatma işleminden kaynaklı tozun minimize edilmesi için, öncelikle sulama işlemi ile patlatma yapılacak alanın nemlendirilmesi sağlanacaktır. Vibrasyon, Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri Patlatmayla oluşturulan titreşimim çevre yapılara etkisi; Patlatmalı kazı çalışmalarında patlatmanın amacı kayayı kırarak gevşetmektir. Burada kırma işlemini yerine getiren şok dalgası, sağlam kayaç içerisinde sismik dalgalar şeklinde yayılmaktadır. Sismik dalgaların enerjileri tükeninceye kadar yayılmaya devam edecekleri bir gerçektir. Enerji sönmesinin iki nedeni vardır. Bunlardan birincisi kaya yapısının gerek fiziksel, gerekse jeolojik olarak gösterdiği direnç, ikincisi ise geometrik olarak sismik dalganın kaynağından uzaklaştıkça daha geniş bir alana yayılmasıdır. Bu enerji, patlatma kaynağından uzaklaşarak sönümleninceye kadar uzun bir mesafe kat edecektir. Bu zaman sürecinde, kaya yapılarında ve binalarda hasarlara ve yerleşim yeri sakinlerinin tedirgin olmasına neden olabilmektedir. Buradaki çevresel problemler patlayıcı madde enerjisinin tamamının parçalanma için kullanılmadığının bir göstergesidir. Patlatmadan kaynaklanan etkiler, patlatma sırasında açığa çıkan enerjinin parçalama ve öteleme işlemlerinden arta kalan kısmının, kaya içerisinde veya atmosferdeki hareketlerinden meydana gelmektedir. Bu durum dikkate alındığında çevresel etkilerden arındırılmış bir patlatma tasarımı aynı zamanda patlayıcı enerjisinin de en iyi şekilde kullanıldığı tasarımdır. Patlatma anında yaratılan titreşimin uzak noktalara kadar ilerlemesi de patlatılan delik şarjı ve bina arasındaki kaya yapısının ve jeolojisinin bir fonksiyonudur. Homojen yapılarda dalga daha rahat ilerleme imkanı bulacak kırıklı yapılarda da veya fay tabakalarında ise dalganın bir kısmı geri yansıyacaktır. Patlatmayla oluşturulan titreşimim çevre yapılara etkisi Devine bağıntısı (Devine et al, 1966) ile tespit edilmektedir. 118

125 v = Kayaç içinde yayılan titreşim hızı (inç/sn) k = Kayaç türüne bağlı katsayı (26-260) D = Patlatma noktası ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili mesafe (feet) W = Bir gecikme aralığındaki patlayıcı miktarı (libre) 1 feet = 0,3048 m 1 libre = 0,4536 kg 1 inç = 25,4 mm K katsayısı kayacın titreşimi iletme kapasitesi olarak alınmaktadır. Patlatma kaynağı ile hassas nokta arasındaki birimlerin değişkenliği, kırık, fay, çatlak gibi süreksizliklerin yoğunluğu k katsayısını etkilemektedir. Hesaplamalarda k katsayısı 260 olarak alınmıştır. Tablo- 65: Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W=46 kg) Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (Devine Bağıntısı) K (sbt) D (m) W (kg) V (inç/sn) V (mm/sn) V 0 (mm/sn) V-V 0 (mm/sn) 1/5 V(mm/sn) 1/2 V(mm/sn) V- 1/5V (mm/sn) V-1/2V (mm/sn) , , , , , , , , , , ,6485 6, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , feet = 0,3048 m, 1 libre = 0,4536 kg, 1 inç = 25,4 mm Tabloda; V = mm/sn mesafeye göre değişen titreşim hızı Vo = Bina temelindeki titreşim hızı 119

126 Yöre köylerindeki en hassas yapının b tipi binalar olduğu kabul edilirse V o hızının 5 mm/sn nin üzerine çıkmaması gerekmektedir. Tablo incelendiğinde 46 kg lık şarjın etkisi ile oluşan titreşim hızı patlatma noktasından itibaren 200 m de 5 mm/sn nin altında bir değere ulaşmaktadır. Proje alanına en yakın konut; proje alanının m güneybatı mesafesinde yer aldığından, patlatma sonucu oluşacak titreşim hızının bu konuta olumsuz bir etkisi olmayacaktır. Bu mesafeden sonra maksimum anlık şarj ile yapılan patlatmalar sonucu oluşan vibrasyonun yerleşim birimlerine olumsuz etkisinin olmayacağı ortaya çıkmaktadır. Patlatmalar milisaniye gecikmeli fitillerle yapılmaktadır. Bina temeli titreşim hızı (V o ) değerlerine bağlı olarak patlatma nedeniyle hasar görebilecek bina türleri aşağıdaki tabloda verilmiştir (Forssbland, 1981), Tablo-66 : Dinamit atımıyla hasar görecek bina türleri Vo (mm/sn) Bina Türü 2 a- Yıkılmaya yüz tutmuş çok eski tarihi binalar 5 b- Sıvalı briket, kerpiç, yığma tuğla evler 10 c- Betonarme binalar d- Fabrika gibi, çok sağlam yapıda endüstriyel binalar Binalardaki hasarların titreşim genliği yönünden incelenmesi; Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin genliği aşağıdaki bağıntıdan hesaplanmaktadır. (Armac Printing Company), A = Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin azami genliği (mm) W= Bir gecikme aralığında ateşlenen patlayıcı miktarı (kg) D = Patlatma kaynağı ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili mesafe (m) K = Kayaç türüne bağlı katsayısı Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı olarak değişim gösteren K katsayısı asgari ve azami değerleri (Armac Printing Company), Patlatma Yapılan Birim Temel Altı K Katsayısı Kayaç Türü Minimum Maksimum 1-Kaya Kaya 0,57 1,15 2-Kaya Kil (Toprak) 1,15 2,50 3-Kil (Toprak) Kaya 1,15 2,50 4-Kil (Toprak) Kil (Toprak) 2,50 3,40 Genlik değerinin 0,05 mm nin altında olması durumunda binalarda hasar olmadığı bilindiğinden (Armac Printing Company) maksimum patlayıcı miktarı (46 kg) ile yapılan atımlarda etki mesafesi; 120

127 = 155,94 m bulunur. Bir seferde kullanılan patlayıcı madde miktarı 46 kg olup, canlı ve çevre sağlığı açısından büyük bir tehlike arz etmeyecektir. Titreşim hızının az olması, gecikmeli kapsül kullanılarak bir seferde patlayan patlayıcı miktarının az olması ve malzeme üretim alanında herhangi bir yerleşim alanı olmadığından etkisi az olacaktır. Patlatma alanından fırlayan kaya ve taşlarla olan hasar Patlatmalarda dilim kalınlıkları ve/veya sıkılama boyu ve malzemesi yetersiz olunca fırlayan kaya sorunlarıyla karşılaşılır. Bu sorun can ve mal güvenliği bakımından önemlidir. Patlatma anında oluşan kaya ve taşlarla ilgili olarak yapılan kaynak araştırmalarında; emniyet mesafe hesaplarının deneysel sonuçlara dayandırıldığı görülmüştür. Literatürde (İsveç Patlatma Araştırma merkezi-svedefo) 1 m³ kayaç kırmak için kullanılacak patlayıcı madde miktarı ile en fazla fırlatma uzaklığı arasında verilen bağıntıdan yararlanmak sureti ile spesifik patlayıcı madde tüketimi (kg/ m³) için söz konusu uzaklık kestirilebilir, Yeterli dilim ve sıkılama uzunlukları için aşağıdaki değerler kestirim değerleri olarak kabul edilebilir. Projeye konu faaliyet alanında spesifik patlayıcı madde tüketimi (46 kg patlayıcı) / (152,95 m³ malzeme) =0,3 kg/ m³ tür. Aşağıdaki grafikten patlatma hesabına göre taş fırlatma mesafesi m arasındadır. Aşağıdaki grafikten muhtemel taş fırlatma mesafesinin 12 m olduğu görülmektedir. q = 0,25 0,3 kg/m 3 Lmax = 10 m q = 0,5 kg/m 3 Lmax = m q = 0,9-1 kg/m 3 Lmax = m Şekil-12: Özgül şarja bağlı olarak en fazla fırlatma uzaklığı (Kaynak: Hoek, E,,Bray,J,, Rock Slope Engineering, Institution of Mining and Metallurgy, 3rd Edition, London, 1981) 121

128 Ayrıca yukarıdaki şekilde İsveç patlatma araştırmaları merkezince (SVEDEFO) yapılan araştırma sonuçları kullanılarak hazırlanmış olup, özgül şarja bağlı olarak en fazla fırlama uzaklığını vermektedir. İki kaynağa göre de emniyetli mesafe>15-20 m civarında olmaktadır. Bu mesafede zaten çalışma alanı içerisinde kaldığından çevreye patlatma anında fırlayan kaya ve taşlarla hasar olmayacaktır. Ayrıca fırlayan kayaların önlenmesi aynaya yeterli uzaklıkta (B=30-40 d) ve paralel delik delmek, sıkılama boyunun en az 0,7 B olması gerekliliği düşünülerek hₒ = B emniyetli seçeneği ile uygun nitelikte sıkılama malzemesi kullanmakla mümkündür. Ruhsat alanı içinde hₒ = B emniyetli seçeneği seçilerek sıkılama boyu 3,5 m olarak planlanmıştır. Hava Şoku ve Gürültü Hasarı Yer sarsıntılarına ek olarak patlamanın yarattığı hava şoku da bazı zararlara yol açabilmektedir. Hava şoku, patlamadan kaynaklanan hava basınç dalgaları olarak tanımlanmaktadır. Özellikle ağız sıkılamasının eksik yapıldığı veya infilaklı fitil kullanıldığı durumlarda hava şoku şiddetli olabilmektedir. Hava şoku düzeyi patlatma, arazi ve hava koşullarına bağlı olmaktadır. Yapılan ölçümler genelde hava şokunun ender olarak sıva patlamalarına yol açtığını göstermektedir. Hava şokunun en çok etkilediği yapı elemanları pencere, camlar ve kasalar olmaktadır. Bazı yüksek basınç okumalarında yapıların özelliklerine bağlı olarak elastik titreşimler ve sonuçta da sıva çatlaklarının oluştuğu durumlar yanında bazen baca yıkılması, tuğla duvarların çatlaması gibi olaylarda kayıtlara geçmiştir. Hava şokunun neden olduğu en önemli olay, insanların üzerine olan psikolojik etkisidir. Çok şiddetli patlatma sesi duyan kimseler patlamanın ve yer sarsıntısının da büyük olduğunu düşünmektedir. Hava şokunun yayılması önemli ölçüde atmosferik koşullara bağlı olmaktadır. Rüzgar yönü, havanın sıcaklığı, dolayısıyla yoğunluğu ve nem oranları şokun yayılmasını etkileyen parametrelerdir. Uygun şartlarda yapılan büyük bir patlamayı kimse hissetmezken, nem oranının fazla olduğu ve rüzgarın da taşıdığı küçük bir patlamanın hava şoku şikayetlere neden olabilmektedir. Hava şokunun önlenmesi için; sıkılama işlemine dikkat etmek ve infilaklı fitil gibi yüzeyde patlayan elemanlar var ise bunları toprak ile örtmek gerekir. Öte yandan patlatmadan kaynaklanan hava şoklarına neden olan önemli etkenler aşağıda verilmiştir: Gereğinden fazla şarj edilmiş delikler Zayıf sıkılama Açıktaki infilaklı fitil Uygun olmayan dilim kalınlığı Kayadaki çatlaklardan gaz kaçışı Patlatma sonucu oluşan hava şoku aşağıdaki bağıntıdan hesaplanmaktadır. (Calzia, 1969) 122

129 Şidddetli etki zonu : D < 5 W D < 33,91 Orta şiddette etki zonu : 5 W< D <10 W 33,91< D <67,82 Hafif şiddette etki zonu :10 W< D <15 W 67,82< D <101,73 D = Etkili zon aralığı (m) W = Bir gecikme aralığında atılan dinamit miktarı anlık şarj (kg) W=46 kg Hava şoku hesaplamaları ocak alanlarında yapılacak maksimum anlık şarj dikkate alınarak yapılmıştır. Patlatmalarda kullanılacak maksimum anlık şarj: 46 kg Şiddetli etki zonu Orta şiddette etki zonu Hafif şiddette etki zonu : 0-34 m : m : m İnsanların ve yapıların gürültü ve hava şokundan etkilenme dereceleri aşağıdaki şekilde gösterilmektedir. Şekil-13: İnsanların ve yapıların gürültü ve hava şokundan etkilenme dereceleri (Kaynak: Hoek, E,,Bray,J,, Rock Slope Engineering, Institution of Mining and Metallurgy, 3rd Edition, London, 1981) 123

130 Proje kaynaklı gürültü oluşumu yukarıdaki şekilde de görüldüğü gibi şikayet başlangıcının altında kalmaktadır ki, zaten bu hesaplamalar üretimin tamamının patlatmayla gerçekleşeceği şeklinde düşünülerek yapılmıştır. Patlatmadan kaynaklı gürültü düzeyi 107 dba kabul edilmiştir. Yukarıdaki tabloda patlatmadan kaynaklı gürültü şiddeti 107 dba =4,5x10-4 lb/in² ye karşılık gelmektedir, Buna göre patlatma esnasında açığa çıkacak gürültünün düzeyinin metre çapındaki dairesel etki alanında dağılımı aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo- 67: Patlatma Esnasında Gürültü Dağılımı r (m) Lpt (dba) 50 62, , , , , , ,01 ÇGDY Yönetmeliği Madde 22. (L gündüz) 65 (dba) Grafik-5: Patlatma Esnasında Gürültü Dağılımı Proje kapsamında patlatmadan kaynaklı gürültü oluşumu, patlatma esnasında oluşup, anlıktır. Tablodan da anlaşılacağı üzere; Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe giren ( Tarih ve Sayılı R.G. değişiklik) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde belirtilen sınır değerlerin altında kalmaktadır. Patlatmadan kaynaklı oluşan gürültü 50 metrede sınır değerleri sağlamaktadır. Gürültü konusunda tarihinde güncellenen 4857 Sayılı İş Kanunu ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu na ve ilgili yönetmeliklerine uyulacaktır. ''İş Sağlığı ve 124

131 Güvenliği Kanunu'' ve ilgili yönetmelikler uyarınca önlemler alınacak, faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemeleri için kulaklık, kask ve iş elbisesi vb. kişisel koruyucu kullanmaları sağlanacak, söz konusu yasalarda belirtilen hükümlere uyulacaktır. Kapasite artışı planlanan ruhsatlı sahada yapılacak ilk patlatmada, yeterlilik belgesine sahip bir kuruma gürültü ve titreşim ölçümü yaptırılacaktır. Bu konu ile ilgili hazırlanacak rapor; Kastamonu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne sunulacaktır. Ayrıca patlatma esnasında, patlatmanın yapılacağı alan boşaltılacak olup, gerekli tüm önlemler alındıktan sonra patlatma yapılacaktır. Projede yukarıda anlatılanlar dışında olumsuz çevresel etkiler beklenmemektedir. 5.5.Sağlık koruma bandı mesafesi, Proje kapsamında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayınlanan İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik te belirtilen Kurulca tespit edilecek Sağlık Koruma Bandı mesafesine uyulacaktır. Ayrıca; sahanın belirlenmesi ve daha sonra yapılacak denetimler göz önüne alınarak tüm köşe noktalara poligon taşları dikilecektir. 20 m Sağlık Koruma Bandı mesafesi bırakılacaktır. Ayrıca Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre ÇED sürecinden sonra Gayrı Sıhhi Müessese Ruhsatı almadan faaliyete geçilmeyecektir. Tesiste 1593 Sayılı Umumi Hıfsısıhha Kanunu, 2872 Sayılı Çevre Kanunu, 4857 Sayılı İş Kanunu ve bu kanunlara istinaden çıkarılan tüzük, yönetmelikler ve ilgili mevzuata uyulacaktır. 5.6.Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı Proje kapsamında açık ocak işletmeciliği şeklinde basamaklar halinde üretim yapılacaktır. Ocak sahasında üretim için en uygun çalışma ocağın basamaklar oluşturularak ilerlemesi şeklinde olacaktır. Oluşturulacak basamakların yüksekliği 10 m ve genişliği 12 m olacak şekilde dizayn edilecektir. Basamakların şev açıları 60 civarında tutulacaktır. Proje alanı ekte sunulan mescere haritasında ormanlık alan olarak tanımlanmaktadır. Mescere Haritası Ek-14 te sunulmuştur. Bu kapsamda söz konusu projeye ilişkin olarak Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği gereğince Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanmış ve Ek-20 de sunulmuştur. 5.7.Risk analizi Faaliyet alanı risk analizi yapılırken faaliyetin çevresel etkileri belirlenerek çevresel risk değerlendirmesi oluşturulmuş ve olası riskler değerlendirilmiştir. Aşağıda verilen formüle göre risk boyutu hesaplanmıştır. Risk analizi Ek-26 da sunulmuştur. Olasılık x Şiddet = Risk 125

132 126