T"RK DILI VE EDEBIZATW

Transkript

1 T"RK DILI VE EDEBIZATW "SK"P, 2010 DEVLET SINAV MERKEZİ DEVLET OLGUNLUK SWNAVW SWNAV PROGRAMW LISE E?ITIMI ORTA MESLEK E?ITIMI

2 DEVLET SINAV MERKEZİ SWNAV PROGRAMW T"RK DILI VE EDEBIZATW LISE VE ORTA MESLEK E?ITIMI DEVLET OLGUNLUK SWNAV PROGRAMW E/itim ve Bilim Bakan No._ 07>122/1, tarih_ aldw/w Kararwzla T'rk Dili ve Edebizatw Devlet Olgunluk Swnavwnw onazlamw[twr.

3 1. GIRI{ T'rk Dili ve Edebizatw lise ve mesleki orta okulların 1>4 swnwflarwnda ve her dqrd okuma zwlwnwnda q/retilen dersitir. Bu dersin temel amacw q/rencileri sqyl' ve zaywlw ifade zeteneklerini geli[tirebilmek ve edeb\ T'rk dilini do/ru kulanabilmektir. Q/renciler bu q/retim dersin zardwmw ile edeb\ zapwtlarwn analitik ve zorumlazarak okuma zeteneklerini geli[tirmektedir. T'rk Dili ve Edebizatw ait olan Olgunluk ve Bitirme swnavwnwn esas amacw [udur_ Orta okuldaki kalitenini izile[mesi- T'rk Dili ve Edebizatw ders programlarwnwn ger;ekle[mesi, takibi ve kontrql' ^Devlet e/itim sevize standardlarwna gqre&- Lise e/itimini b't'nledi/ine dair diploma sahibi olmak ^E/itimin swnavla b't'nlenmesi&- "niversite e/itimi i;in se;im zapma ^Dikez ge;i[&- Do/ru ve ge;erli ql;'lerden elde edilen q/rencilerin ba[arwlarwnw q/rencilere, velilere ve e/itim enstit'lerine bildirmek. Konsepsiyona gore, T'rk Dili ve Edebizatw dersi mecburi öğretim dersidir ve olgunluk sınavın bir bölümüdür. Devlet olgunluk swnav programw her dqrt q/retim zwlw i;in qngqr'len programlardan haywrlanmw[twr. DIL ve EDEBIZAT program alanlarwndaki Söylü Ifade ^Konu[ma&, Okuma, Edebizat ^Bilinen za da bilinmezen eserlerde edeb\ ve kuramsal bilgiler ile ilgili sorular sorulacak& ve Zaywlw ifade yetenekleri imtihan edilecektir. 1

4 Swnav Programwnwn I;eri/i, Qyeti ve Uzgulanw[w Swnav Programw, Makedonza Cumhurizetinde orta e/itimine ait bir evraktwr. Bu evra/wn temel amacw q/rencileri T'rk Dili ve Edebizatw Olgunluk Swnavw Programwn i;eri/i ve ger;ekle[mesi ile ilgili bilgi sunmaktwr. Swnav Programw [u qyellikleri kapsamaktadwr_ Swnavwn amacw Swnavwn i;eri/i Programwn alan ve zeteneklerin qyellikleri Ama;larwn konkre edilmesi Swnavwn tasviri De/erlendirme ql;'tleri 2

5 2. T"RK DILI VE EDEBIZATW OLGUNLUK SWNAVWN GENEL AMACW Orta okul liselerdeki T'rk Dili ve Edebizatw Devlet Olgunluk Swnavwnwn genel amacw dqrt zwl s'ren e/itimin sonunda Dil ve Edebizattan edinilen bilgileri zoklazwp belirlemek ve bununla da q/rencilerin dqrt zwllwk okuma zwlwn sonunda da onlarwn bu derslerden belirlezecek notu da belirlenmesi demektir. Dili ve Edebizatw Devlet Olgunluk Swnavwnwn genel amacw orta okullardaki q/rencilerin dil ve edebizat alanwnda edindikleri bilgilini zoklamak ve taydwklamaktwr. Dil alanwnda q/rencilerin edeb\ T'rk dilinin sqyl' ve zaywlw olarak do/ru kullanma zeteneklerinin zoklanmasw zapwlacak- Edebizat alanwnda ise edeb\ eserleri analitik ve zorumlazarak zakla[masw gibi kendi ba[wna belli alanda uzgun metin zayabilmesidir. Swnavw ge;ebilmesi i;in q/renci [unlarw zapmalwdwr_ T'rk Dili ve Edebizat dersinden gereken bilgi ve becerileri kullanabilmesi- Kendi ba[wna sqyl' ve zaywlw ifade edebilmeli- T'rk;enin iml= kurallarwnw do/ru kullanabilmeli- Edeb\ eserleri zorumlazarak ve zaratwcw olarak anlatabilmeleri- Metinleri zorumlazarak okuzabilmek. 3

6 3. SWNAVWN I:ERI?I 3.1. DIL Ama;_ > Sqyl' ve zaywlw ifadede T'rk edeb\ dili kurallarwnwn kullanwlmasw. Q/renci_ > Sqyl' ve zaywlw ifade kurallarwnw kullanabilmeli- > Bir ifadezi kendi ba[wna ve do/ru ifade edebilmelidir. I:ERI?I DIL 1. DIL BILIMI Zayw T'rleri - Islam\ Devir Qncesi T'rk;e- Islam\ Devir Sonrasw T'rk;e ve T'rkize T'rk;esi 2. T"RK:ENIN TARIHI GELI{IMI - T'rk zayw dilinin ba[langwcw - T'rk dil ailesindeki Anadolu T'rk;esi - Dilin qnemi ve qyellikleri 3. SESBILGISI ^FONETIK& - Ses de/i[meleri ^konu[mada& 4. VURGU - T'rk;edeki vurgu ^konu[mada& 4

7 5. ZAYWM ^IML+& - B'z'k harfin kullanw[w- - Kelimeleri hecelere azwrabilmek- - Mwsra sonundaki kelimeleri azwrabilmek- - Kwsaltmalar ve kelimelerin kwsaltmalarw - Zaywm i[aretleri ^,. < _ ^ & > & 6. SQYBILIMI ^MORFOLOJI& - Kelime T'rleri_ > Morfolojii, dil>semantik ^anlamsal& ve sqydiyimi a;wswndan kelime t'rleri- - Kqk- Ek- Zapwm ekleri- :ekim ekleri- Zardwmcw 'nl' ve 'ns'yler- Zapw bakwmwndan kelimeler- - Zapwlarwna gqre kelime t'rleri_ Isim ve fiil kelimeleri ve qyellikleri - Zapwlarwna gqte fiiller_ > Qynelerine gqre > Nesnelerine gqre - Ismin Halleri - Zapwlarwna gqre kelimeler ^basit, t'remi[ ve bile[ik&- 7. SQYDIYIMI ^SENTAKS& - C'mle- - C'mledin dilbilgisi zapwsw_ Ezlemin anlamw bakwmwndan c'mleler- Olumlu olumsuy c'mleler- Z'klemin c'mlede bulundu/u zere gqre ^d'y za da devrik& c'mleler- C'mlenin temel q/eleri: - Z'klem - Qyne 8. ZAYWM ^IML+& - Zaywm kurallarw 5

8 3.2. EDEBIZAT Ama;_ Q/renci_ > Milli Edebizatwmwywn ve D'nza Edebizatwnwn temsilcilerini de/i[ik yamanlardaki qyelliklerden zararlanmak- > Kendi ba[wna edeb\ eserini zorumlazarak okuzabilmek- > Kendi ba[wna edeb\ eserini zorumlazarak anlatabilmek- Q/renci_ > Edeb\ esere zorumlu zaratwcw olarak zakla[mak- > Edeb\ eserde zer, yaman ve konuzu tespit edebilmek- > Edeb\ kuram kavramlarwnw tanwzabilmek- > T'rk ve de/i[ik uluslarwn edebizatlarwndaki eserleri kwzaslabilmek- 1. EDEBIZAT KURAMW - Nesir ^D'yzayw&- - Naywm ^Manyume, ko[uk&- EDEBIZAT Nazım (mısra,dörtlük,beyit); - Dram - Edebi sanatları - Folklor/ Destanları - Halk edebiyatı - Edebi türler 2. EDEBIZAT TARIHI - T'rk edebizatwnda devirler- 6

9 3. ISL+MIZET QNCESI T"RK EDEBIZATW Sqyl' Eserler - Kutadgu Bilig - Sagular - Ko[uklar - Savlar - Destanlar Zaywlw Eserler - Gqkt'rk Kit=beleri ^metinleri& 4. ISL+M DEVIR T"RK XW>XW>XWW zz. - Kutadgu Bilig - Sagular - Ko[uklar - Savlar - Destanlar - Junus - Mevlana - Nasrettin Hoca - Battalname - Ali [ir Nevai ^Gagel qrnekleri& - Sülezman :elebi ^Mesnevi& - {ezhi ^Harname& - Kajgusuz Abdal ^{iirlerinden qrnekler& - Dede Korkut Hik=zeleri - Fuyuli ^ Lejla ve Mecnun, dan se;meler& - B=ki ^Gayellerinden se;meler& - A[wk Garib Hik=zesi - N=bi - Nef, i - Karacao/lan - A[wk Qmer - Evliza :elebi - Pe;evi 7

10 - Nedim ^{arkwlar& - Dertli - Eryurumlu Emrah 5. TANYIMAT DEVRI T"RK EDEBIZATW - {inasi ^{airin Evlenmesi komedi& - Namik Kemal ^Intibah& - Abdulhak H. Tarhan ^@Makber@ [iiri& - Tevfik Fikret ^ Sis ve Mai Deniy [iirleri& - Halit Yiza. U[akligil ^Mai ve Sijah& - Ahmet Ha[im ^ Pijale ve Merdiven [iirleri& - Faruk Nafiy :amlibel ^{iir_kwskan;& - Qmer Sezfettin ^Ka[a/w& - Mehmet Akif Ersoz ^@B'lb'l@>[iirlerinden se;meler vb& - Jahza Kemal Bezatlw ^Sessiy Gemi, A;wk Deniy& - Ahmet Kutsi Tecer ^@Nerdesin@ [iiri& - Necip Faywl Kisak'rek ^{iirlerinden qrnekler& - Memduh {efket Esendal ^Hik=zelerinden se;meler& - Faywl H. Da/larca ^@Bu Eller mizdi@ [iiri& - Ahmet Muhip Dranas ^@Fahrije Abla@ [iiri& - Orhan Veli Kanik ^@Istanbulu Dinlijorum@ [iiri& - Beh;et Necatigil - Atilla Ilhan - Cahit Swtki Tarancw ^@Otuy Be[ Ja[@ [iiri - Sait Faik Abaswzanwk ^@Karanfiller@ hik=zesi Aranwzor@ romanw& - Haldun Taner ^@Ke[anlw Ali Destanw@ komedisi& - Orhan Kemal ^@Cemile@ romanw& - Ahmet Hamdi Tanpnar ^@Bursada Yaman@[iiri& - Kemal Tahir ^Hik=ze_@Gql Insanlarw@& - Tarik Bu/ra - Necati Cumalw ^Roman_@Cemile@& - Zakup Kadri Karaosmano/lu ^Roman_@Zaban@& - A[wk Vejsel ^{iirlerinden se;meler& 8

11 6. D"NZA EDEBIZATW > RQNESANS, RQNESANS QNCEKI DEVIR, HUMANIYM VE RQNESANS - Gılgamış - Homer Ilizada - Dante Aligieri Tanrısal Komedi (Giriş Şiiri) - Miguel de Servantes Don Kişot - Vilyam Şekspir Hamlet D"NZA EDEBIZATWNDAN DI?ER TEMSILCILER - Molier Tartüf - Corc Gordon Bayron Şövalye Haroldun Serüvenleri - Aleksandar S. Puşkin Evgeniy Onegin - Onore de Balzak Gorio Baba - F. M. Dostoevski Suç ve Ceza - Edgar Alan Po Kuzgun - Şarl Bodler Elem Çiçekleri - Albert Kami Yabancı - Semyuel Beket Beket i Beklerken - A. P. Çehov Hikâyelerinden Seçmeler 9

12 4. ALANLARA GQRE AMA: BILGI VE ZETENEKLERIN KONKRE EDILI{I 4.1 ZAYWLW IFADE AMA:LAR Q/renci_ 1. Okunulmu[ ve T'rk;e zaywlmw[ bir edeb\ konu ile ilgili zorum zayabilmeli. Naywm, nesir ve dram KONULAR > A:WKLAMALAR 2. Qnceden verilen bir konu ile ilgili ve de/i[ik kaznaklardan bilgiler kullanarak bir kompoyiszon zayabilmeli. Ekoloji, film, m'yik, uzu[turucu maddeler, medzalarawn olumsuy etkileri, herg'nk' hazattan olazlar 3. Uzgulamalw ^pratik ama;lw& metinler zayabilmeli. Dilek;e, mektup, t'rl' fi[, afi[, duzuru, ba;[vru, biografza zayma>doldurma 4. Belli bir zayw ^metin& ile ilgili kendi tutumunu ortaza kozabilmeli. 5. Dil ve noktalama i[aretlerini kullanarak düzyazı yazabilmeli Herg'nk' hazattan gayete haberi zayma Dil ve noktalama i[aretlerini d'yeltebilmeli- 10

13 4.2. OKUMA AMA:LAR Q/renci_ 1. Konuza dazanarak metnin t'r'n' tespit edebilmekte- > verılen delil uzgulazabilmek > düşünceleri ortaza sergileyebılmek > kanıtlayabilmek > tanıtımını yapabilmek KONULAR > A:WKLAMALAR 2. Metindeki ana d'['ncezi ;wkartabilmekte- > ana düşünceyi anlayabilmekte ve argumanlar gqsterip kanıtlayabilmekte 3. Metindeki usl]bu tespıt edebılmekte (bulabilmekte& ve kwzaslazabilmektedir. 4. Deyim ve diğer ifadelerin dildeki görevlerini (fonksiyonların) kavrazabilmeli. > metnın usl]bu bulabilmekte ve kwzaslazabilmektedir( administratif- aleni- sanatsal- bilimsel ve gayeteci usl]bu. Deyim ve atasözleri anlayabilmekte. Örnek: > Onların domzu eksik (çok zengın olmaları); > Hayatımda güneş görmedi (Dertlerim var); > Siyah altın (petrol) 5. Metindeki ana düşünce ve baş kahramanları bulabilmeli. > Dolaylı ya da dolayısız vurgulanan baş kahramanları ayırt edebilmekte; 6. Metindeki konu ile pratikte fonksiyonu arasındaki bağı bulabilmesi; > Metindeki konuyu, baş kahramanları; sorunları; motıf ve mesajı tespit edebilmekte ve pratikle uygulayabilmekte. 7. Gerçek hayata ve metindeki olaylar arasındak farkı ayırt edebilmeli. > Metindeki farklılıkları kavrayabilmekte ve uygulazabilmektedir. 8. Metin inceliyebilmekte, argumlarla kendi düşüncesini/kararını verebilmekte > Kendi tutum ve argumanlarını bulabılmekte ve sunabılmektedir. > Bazı kararın kabuledebirliği için arguman sunabilmesi. 9. Özetleyebilmekte > Metnin özeti kısa ve açık olması olması gerek. 10. Metnin geçmiş ve şimdiki rölünü kavrazabilmektedir. > Olaylar, dil ve usl]buna dayanarak metnin bugün ne kadar güncel olup olmadığını tespit edebilmektedir. 11

14 4.3. EDEBIZAT AMA:LAR KONULAR > A:WKLAMALAR Öğrenci: - Ör. Romantizmin özellikleri: Geçmişe olan tutkusu, doğaya karşı 1. Verilen bir edebi eserde belirli bir edebi akımın temel olan sevgisi, gerçek hayattan kaçış ve bilinmeyen ve uzak ülkelere özelliklerini bilmeli; seyahat etme, dünya hasreti; 2. İki değişik edebi eserdeki edebi akımların temel özelliklerini Alınacak metinler: karşılaştırabilmeli (kıyaslayabilmeli); - Hümanizam ve rönesans, romantizm, klasisizm, realizim, ekspresionizim, sembolizm, egzistensijalizim 3. Edebi eserdeki olayları hronolojık akışına göre sıralayabilmeli; - Anlatım - İç monologu; diyalog 4. Bilinen ya da bilinmeyen metindeki edebiyat kuramdaki kavramları bulabilmeli; - Edebi sanatları - Edebi türleri - Yaratma unsurları 5. Edebi eserin yapısını ve kompozisyonunu bulabilmeli; - Kıta, beyit, mısra, sone,sahne, başlık 6. Edebi eserlerdeki olayların zaman ve yerini tespit edebilmesi; - Olay geçmişte, gelecekte, zamanı ve yeri hayal edilmiş bır yerde olageldiğini 7. Kahramanları onların iç ve dış özellikleriyle analiz edebilmeli; - Dış tasvir - Iç tasvir 8. Kahramanları edebi eserdeki fonksiyonuna gore analiz - Olayın baş kahramanı edebilmeli; - Yardımcı kahramanlar 9. Verilen edebi eserdeki konuyu tespit edebilmeli; Konular: - Aşk, gelenek, ınsan hayatı, birbirini tanımama vb. 10. Dil ve uslubana göre bir eseri diğer bır edebi eserden ayırt - Bilim üslubu, administrative üslubuna karşı edebi üslubu edebilmeli; - Eski ve yabancı kelimeler yerine öz Türkçe kelimelerin kullanımı 12

15 4.4. SQYL" IFADE ^KONU{MA& Swnavwn bu bql'm' gereken [artlarwn olu[uncaza kadar ger;ekle[mezecektir. AMA:LAR KONULAR > A:WKLAMALAR 1. Ba[kaswndan zardwm almadan sqyl' olarak belli bir konu ile ilgili d'['ncesini sunabilmeli. Konu qrnekeri_ ailede nesil farklwlw/w modern gizim ku[am tarywndan ne anlamaktadwrlar< haklarw, onun sorumluluklarwndan ortaza 2. De/i[ik durumlarda kendi tutum, delil ve teylerini ortaza > Di/er delillerle uyla[masw gerekti/i durumlar. kozabilmeli. > Verilen rqle gqre ne yaman tepki gqsterece/ini bilmesi. 3. Kendi ba[wna zorumlazabilmeli > Tizatro temsili > Edebizat eseri > Spor zarw[masw > Gayete zaywlarw > Toplantwlar > Konserler 4. Zardwm almadan belli bir konu 'yerinde tartw[abilmeli. Konu haklarw, onun sorumluluklarwndan ortaza > Tartw[mazw z'r'ten ki[i olarak- > Tartw[ma konusunun giri[ini haywrlamak- > Tartw[mazw z'r'ten ki[i olarak- > Tartw[mada bir katwlwmcw olarak- > Tartw[manwn son sqy'n' sqzlezen ki[i rql'nde olarak 5. Belli bir konuzla ilgili kendisi tarafwndan elde etti/i delillerin sunabilmeli. 6. Belli bir problem ile ilgili sqyl' olarak kendi d'['ncelerini sqzlezebilmeli. 7. Belli bir konuda etkilezici konu[urken tel=ffuyunu ve ses tonunu gerekti/i kullanabilmelidir. Konu Zwl Qnce Insanlarwn > Bilgi toplazabilmekmak, ara[twrabilmek > Swnwflandwrabilmek > Form'le edebilmek > Tartw[malw konular > Belli bir eserden ;wkarwlmw[ sorunlar > Herg'nk' sorunlar > Normal konu[malarda > Haywrlwk konu[malarda 13

16 {unlarw kullanmalwdwr_ > Mantwksal vurguzu kullanabilmeli > El kol hareketlerini kullanabilmeli > Gereken zerde ara verebilmelidir. 14

17 5. SWNAVWN BI:IMI 5.1. SWNAVWN ZAPWSW T'rk Dili ve Edebizatw olgunluk swnavw '; bql'mden olu[mu[ olup dqrt zetenek de/erlendirilmektedir. De/erlendirmeze alwnan zeteneklerin de/erlendirmedeki z'ydelik pazw e[it olarak verilmi[tir. Sqylü Ifade ^Konu[ma& Zetene/i swnavwn inter ^sqyl'& bql'm' olup ve okullarda swnwvwn ger;ekle[tirilmesi ve de/erlendirilmesi belli kurallarw olan bir swnavdwr. Bu swnavwn ger;ekle[mesi dqrd'nc' zwlwn ikinci zarwzwlwn ba[langwcwnda ba[lamalwdwr. Q/retmen, bir g'n esnaswnda swnwvwn zapwlacağı yaman ve q/renci sazwswnw biyyat kendisi pl=nlamaktadwr. Sqylü Ifade ^Konu[ma& zetene/inin de/erlendirilmesi ^notlandwrwlmasw& qnceden belirlenmi[ ql;'tler ^kriterler& ile ger;ekle[tirilecektir. Sınavın bu bölümü için gereken şartların yaratılmasından sonra gerçekleşecektir. Okuma, Edebizat ve Zaywlw swnavwnwn ekster ^zaywlw& bql'm'd'r bunlarwn zeteneleri z'ydelik olarak aznw puanlarw olacaklardwr. Okuma ve Edebizat zetenek sorularw swnavwnwn ilk bql'm'd'r ve test kitap;w/wnda sazw olarak aznw sazwda sorular olacaktwr. Bu swnav, sorulan sorular ile ilgili önceden haywrlanmw[ cevap anahtarwna gqre de/erlendirilecektir ^notlandwrwlacaktwr&. Zaywlw swnavwn ikinci ekster bql'm'd'r ve qnceden belirlenen ^haywrlanan& ql;'tlerle ^kriterlerle& de/erlendirilecektir. SWNAVWN INTER BQL"M"_ SQYL" IFADE ^KONU{MA& SWNAVWN EKSTER BQL"M"_ OKUMA, EDEBIZAT, ZAYMA Olgunluk swnavw zukarwda belirlenen zetenekleri kapsazan iki test kitap;w/wndan olu[maktadwr. 15

18 5.2. SWNAVWN S"RESI Swnavwn inter bql'm'_ Sqylü Ifade ^Konu[ma&_ > Haywrlanma s'resi > 15 dakika > Q/rencinin konu[ma s'resi >15 dakika Swnavwn ekster bql'm'_ Test karnesi > 240 dakika 5.3. SWNAV QDEV T}RLERI ^SORULARW& T'rk Dili ve Edebizat dersinin devlet olgunluk swnavw [u tip qdevlerden olu[maktadwr_ - A;wk t'rden - :oktan se;meli - Bo[ zerleri doldurma - Altan ;iymeli sorular - Deneme ^Ese& t'r'nden ^Sazwsw belli olan metin zaymak& 16

19 5.4. KONULARA GQRE ALANLAR VE ZETENEKLER Programdaki Konular Zetenek 1 Zetenek 2 Zetenek 3 Zetenek 4 Konu[ma Okuma Zayma Edebizat ^Edeb\ bilgi ve kavramlarwn kullanwlw[w& Toplam DIL $50 20% 5 % 20 % 5 % 50% EDEBIZAT $50 5 % 15 % 10 % 20% 50% Toplam_ 25% 20% 30% 25 % 100% 17

20 6.DE?ERLENDIEME Swnavwn ekster bql'm'nden en ;ok 80 ile 100 puan arasında kayanwlabilir. :ok se;meli qdevlerin herbirine tam cevabw i;in birer puan verilir ^q/renci do/ru cevabw ;evrelemesi gerekmektedir&. Istenilen do/ru ve kesin cevap i;in birer puan verilir ^bir veza birka; kelime&. Bayw qdevleri naswl ;qy'ld'/'ne dair tartw[ma, a;wklama, de/erlendirme zada herhangi bir tutum alma gerekirse do/ru cevab i;in qdevlerin sazwswna gqre 2 za da 3 puan verilir. De/erlendirme, ba/wmswy de/erlendiriciler tarafwndan merkeyi ve ekster olarak daha qnceden haywrlanmw[ zqnerge ve ql;'tlere gqre zapwlacaktwr. Merkeyi de/erlendirme dw[wnda sqyl' ifade ^konu[ma& zetene/i eleme qyelli/i ta[wmakta, ql;'tler ekster haywrlanwr, zoksa okuldaki q/retmen komiszonu tarafwndan inter ger;ekle[tirilir. De/erlendirme swnav esnaswnda zapwlmaktatwr. Swnava en ay iki q/retmenin i[tirak etmesi gerekmektedir, q/rencinin verece/i ifadelerini qnceden haywrlanmw[ ql;'tler gqre de/erlendirilir. Sınavın bu bölümü için gereken şartların yaratılmasından sonra gerçekleşecektir... Swnavwn ge;ilebilmesi i;in ve olumlu notların arasındaki puan sayısı (2 den 5 e kadar) sınavın gerçekleşmesinden sonra tespit edilir DE?ERLENDIRILEN ^NOTLANDWRWLAN& ZETENEKLER T'rk Dili ve Edebizatw Devlet Olgunluk Swnavw q/rencilerin bu zetenekleri de/erlendirilecektir_ Sözlü İfade (Konu[ma& ^sqyl' bql'm'&, Okuma. Edebizat ve Zaywlw ifade ^zaywlw bql'm'& SQYL" IFADE ^KONU{MA& Sqylü ifadenin aswl amacw q/rencilerin de/i[ik konularwn de/i[ik durumlarda sqyl' organiye sunma zetene/ini denemektir. Swnav bi;im_ Olgunluk swnavwnwn sqyl' bql'm' Ger;ekle[me [ekli_ Inter Sqyl' ifade swnavwnwn stat's'_ elemeli ^Ba[arwlw netice q/rencize olgunluk swnavwnwnwn zaywlw swnavwna girmesine imk=n sa/lamaktadwr. 18

21 Sqyl' ifade bi;imleri_ konu[ma ^anlatma, eybere sqzleme, sunuculuk ^ konferans&- kwsa monologlar ^ Giri[ bql'm', sunma, haber, tartw[ma, zorum, rapor sunma&- Konu[ma veza dizalog ^ resmi konu[malar, intervzu, debata, anket, belli konu 'yere konu[ma&- Qyel konu[me ;e[itleri ^Kutlama konu[masw, selamlama & OKUMA Edebizatwn aswl amacw, verilen metin veza eserlerin incelenmesinde q/rencilerin analitik ve i sentetik ara[twrma zetenekleri- metinler araswndaki farklwlwklarw gqrebilmeleri_ [ahsi kullanwm i;in ^zqnergeler, mektuplar,biografiler&- =leni kullanwm i;in ^hak ve hukuk d'yenlemeleri, niyamname )talimatname, kanunlar&- E/itim gereksinimleri i;in ^ders kitaplarw,leksikonlar, sqyl'kler, ansiklopediler vb.&. Swnavwn [ekli_ Olgunluk swnavwnwn zaywlw bql'm' Ger;ekle[tirme [ekli_ Ekster 6.4. EDEBIZAT - Edebiyatın asıl amacı bir eserin kendi başına yorumlayabilme yeteneğini yoklamak; Değişik ulusların edebiyatlarındaki eserleri kıyaslamak; Belli bir edeb\ akwmwn qyelliklerini bulabilmeleri. Swnavwn [ekli_ Olgunluk swnavwnwn zaywlw bql'm' Ger;ekle[tirme [ekli_ Ekster 6.5. ZAYWLW IFADE Zaywlw swnavwnwn aswl amacw q/rencinin de/i[ik konu ve bi;imlerdeki_ plan kurabilme- not tutabilme zeteneklerinin zoklanmaswdwr. Swnavwn [ekli_ Olgunluk swnavwnwn zaywlw bql'm' Ger;ekle[tirme [ekli_ Ekster 19

22 7. ZAYWLW IFADE I:IN DE?ERLENDIRME ^NOTLANDIRMA& QL:ÜTLERI Zaywlw de/erlendirme kriterleri ile ilgili qngqrülmü[ metinler konuzla ilgili uzgun de/ilse adaz de/erlendirmeze alwnmazacaktwr ^hakkwnw kazbetmi[ olacaktwr&. Adaz zaywlw de/erlendirme hakkwnw kazbetmi[ olacaktwr e/er zaywlan metin istenilen kriterler dw[wna çwkarsa. Sözkonusu olan Sınav Yönergesinde ve yazılı değerlendirlenme ile ilgili öngörülmüş ölçütlere (kriterlere) dayanarak, aday tarafından yazılması gereken belli bir metinde kelime sayısı gerekenden daha az veya daha çok olduğu takdirde aday değerlendirme hakkını kaybetmiş olacaktır De/erlendirme Ql;ütleri Ql;ütler I;in Gqstergeler De/erlendiren Ki[i I;in Talimat 1. Dil> 1. Iml=_ De/erlencinin dikkatetmesi kereken hususlar_ Toplam 4 puan iml= > 1 > Kü;ük ve büzük harfin kullanwmw- > Verilen a;wklamalara gqre metindeki hatalarw bulup noktalama i[aretleri > 1 > Kelimelerin biti[ik ve azrw zaywlmalarwswnwflandwrmaswcümle bilgisi ^sentakas&>1 kelime bilgisi > 1 > Kelimelerin aktarwlmasw 2. Noktalama i[aretleri_ > Noktalama i[aretlerin do/ru kullanwlmalarw- 3. Cümle bilgisi_ > Do/ru cümleler kurarak kompoyiszon kurabilmek ve onu fonksiyonel bir bi;imde kullanabilmek. 3. Kelime bilgisi_ > Yengin da/arcw/w ve düygün dil üsl]bu kullanmak. > Hatalarwn a/wrlwk ve takrarw ^tekrar>aznw hata birka; key tekrarlanmasw, qrnek_ za da zerine zada& edilmedi/ini saptazabilmasi- Tekrar edilen hatalar bir bir defa sazwkmaktadwr. > Cümle zapwswnw do/ru de/erlendirmeli ^Cümledeki kelimelerin swralanw[wnw- do/ru ba/la;larwn kullanw[w- > Yengin da/arcw/w ne demek_ De/i[ik kelime. kavram, dezim, atasqyleri ve kullanwlmakta olan zabancw kelimelerin anlamlarwnw bilerek kullanmak- 20

23 2. Metnin Kompoyisyonu> Toplam 4 puan 3. I;erik > Toplam 5 puan Metinde a;wk;a [unlar belirlenir_ > giri[ > serim > sonu; 2 puan > Paraglaflw ve ba/lantwlarw cümlelerle zapwlmalw 1 puan > Sorulara cevap verirken gereken kelimelerin sazw ve belirlenen süre snwrwnw a[mamalw 2 puan Metinde [unlar okunmaktadwr_ > Konun ide,arguman, delillerle geli[mesi 2 puan > Konu ile ilgili a;wk, birbirine ba/lw ve zorumlazwcw dü[ünceler ortaza kozabilmek > Verilen sorularwn do/rultusunda konuzu tam kavrazabilmek 2 puan De/erlendiren Ki[i I;in Talimat > Kompoyiszonun her ü; bqlümün varolup olmadw/wnw tespit etmeli- > Bqlümlerin birbirine olan ba/ ve ili[kisini de/erlendirmeli- > Metnin paragraflarla zaywlwp zaywlmadw/wnw ve paraglaflar birbirlerizle cümlelerle ba/lw olup olmadiklarwnw kontrol etmeli- > Gerrkrn kelime saywsw kulanwlwp kullanwlmadw/wnw kontrol edilmeli. De/erlendiren Ki[i I;in Talimat > Metinde konunun anal[wlwp anal[ilmadw/wnw ve mwtindeki geli[mezi de/erlendirmek- > Kompoyisyondaki bqlülümlernlerindeki i;erili/inin de/erlendirilmesi- > Metinde sunulan bilgi, dü[ünce.soru ve verilen cevaplarw de/erlendirilmeleri. 21