Natura 2000 Projesi Görev Ankara Eğitimi

Transkript

1 Natura 2000 Projesi Görev Ankara Eğitimi Habitat Direktifi Sunumu Ankara, Anadolu Downtown Otel 30 Ocak 2018 Dursun Baş REC Türkiye, Uzman

2 Sunum Planı Habitat Direktifi Amaç ve Kapsam Tanımlar Önemli Maddeler ve Ekler

3 Habitat Direktifi 92/43/EEC sayılı ve 21 Mayıs1992 tarihli Doğal habitatların, yabani flora ve faunanın korunmasına ilişkin Konsey Direktifi Habitat Direktifi Tanımlar (Madde 1) Amaç (Madde 2) Doğal habitatların ve türlerin yaşam alanlarının korunması (Madde 3-11) Natura 2000 Ağı Alanların Yönetimi ve Etki Değerlendirme Türlerin Korunması (Madde 12-16) Bilgi ve Raporlama (Madde 17) Araştırma (Madde 18) Diğer Maddeler (Madde 19-24) Ekler (I VI) 1994 yılında yürürlüğe girdi! Dibaçe (Giriş) 24 Madde 6 Ek 58 Sayfa (41 sayfa ekler bölümü)

4 Direktifin Amacı ve Kapsamı Genel Amaç: Biyolojik çeşitliliğinin korunması ve sürdürülmesi Mekânsal Kapsam: 28 üye ülkedeki karasal ve denizel alanlar için tanımlı Hedef unsurlar: Direktifin eklerinde listelenen belirli hayvan ve bitki türleri ve doğal habitatlar (Topluluk ilgi alanına giren türler ve doğal habitatlar) Özel Amaç: Hedef unsurların korunması (korunma durumunu elverişli duruma getirme ve sürdürme için tedbirleri al!) Temel araçlar: Natura 2000 (N2K) alanları ve Tür Koruma Sistemi

5 Habitat Direktifi

6 Tanımlar Madde 1

7 Tanımlar Madde 1 Direktifin uygulamasını doğrudan ilgilendiriyor. Ortak dil ve anlaşılabilirlik Teknik terimler ve Direktifin kapsamına ilişkin diğer tanımlar

8 Tanımlar - Madde 1 Teknik Tanımlar Koruma Doğal habitatlar Türün habitatı Bir doğal habitatın korunma durumu (Doğal habitat Elverişli Koruma Seviyesi tanımı) Bir türün korunma durumu (Tür Elverişli Koruma Seviyesi tanımı) Örnek Alan Direktifin Kapsamına ilişkin Tanımlar Topluluk ilgi alanına giren Doğal Habitat Topluluk ilgi alanına giren Öncelikli Doğal Habitatlar Topluluk ilgi alanına giren Tür Topluluk ilgi alanına giren Öncelikli Türler Topluluk için Önemli Alan (TÖA-SCI) Korunacak Özel Alan (KÖA- SAC) Komite

9 Tanımlar - Madde 1 Doğal habitatlar (Madde 1.b) (Natural Habitats) tümüyle doğal veya yarıdoğal halde bulunan, coğrafi, abiyotik ve biyotik özellikleri itibarıyla ayırt edilen karasal veya sucul alanlar Türün Habitatı (Madde 1.f) (habitat of a species) bir türün biyolojik yaşam döngüsünün herhangi bir aşamasında içerisinde yaşamını sürdürdüğü, spesifik biyotik ve abiyotik etmenlerce belirlenen çevre

10 Tanımlar - Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar ve türler Madde 1.c Topluluk ilgi alanına giren doğal habitat tipleri (natural habitat types of Community interest) Madde 1.g Topluluk ilgi alanına giren türler (species of Community interest) Dursun Baş REC Türkiye

11 Tanımlar - Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar Ek I AB üyesi ülke topraklarında; i. doğal yayılış alanları içerisinde yok olma tehlikesi altında bulunan; veya ii. küçülmelerinin veya doğaları itibarıyla kısıtlı bir bölgeye sahip olmalarının sonucu olarak küçük bir doğal yayılış alanına sahip olan; veya iii. Şu dokuz adet biyocoğrafya bölgesinden bir veya daha fazlasının karakteristik özelliklerini belirgin/sıra dışı düzeyde barındıran örneklerini içeren alanlar olarak anlaşılacaktır: Alpin, Atlantik, Karadeniz, Boreal, Kıtasal, Makronezyan, Akdeniz, Pannoian ve Stepik. Bu doğal habitatlar Ek I de listelenmiş veya listelenebilecek durumdadır;

12 Ek I- Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar Ek I 9 farklı habitat tipi altında gruplandırmaktadır. 71 i öncelikli doğal habitat olmak üzere, Avrupa daki toplam 231 doğal habitat tipi listelenmiştir. (Nisan 2013)

13 Ek I- Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar (TR) Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar (EN) 1. Kıyısal ve Halofitik Habitatlar Coastal And Halophytic Habitats 2. Kıyı Kumulları ve İç Kumul Sahaları Coastal Sand Dunes And Inland Dunes 3. Tatlı Su Habitatları Freshwater Habitats 4. Ilıman Fundalık ve Çalılık Temperate Heath And Scrub 5. Sklerofil Çalılık (Matoral) Sclerophyllous Scrub (Matorral) 6. Doğal ve Yarı Doğal Çayır Oluşumları Natural And Semi-Natural Grassland Formations 7. Kubbemsi Bataklıklar ve Turbalıklar ve Düz Raised Bogs And Mires And Fens Bataklıklar 8. Kayalık Habitatlar ve Mağaralar Rocky Habitats And Caves 9. Ormanlar Forests

14 Ek I- Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar Direktif ekindeki listelenen her bir doğal habitatın kendine ait Natura 2000 habitat kodu mevcuttur. Ör: 3.Tatlı Su Habitatları 31. Durgun Sular 3170* Akdeniz bölgesindeki geçici göller 9.Ormanlar 92. Akdeniz yaprak döken ormanları 9250 Makedonya Meşesi Koruları Bu doğal habitatlardan, (*) işareti bulunanlar, öncelikli doğal habitatlar olarak adlandırılır.

15 Tanımlar Topluluk ilgi alanına giren türler Topluluk ilgi alanına giren türler Ek II, Ek IV ve Ek V i. doğal yayılışları AB bölgesi içerisinde marjinal düzeyde bulunan ve batı palearktik bölgesi içerisinde tehlike veya tehdit altında bulunmayanlar hariç olmak üzere, tehlike altındaki türler; veya ii. mevcut etmenlerin varlığını sürdürmesi halinde tehlike altına girmesi muhtemel olan hassas türler; veya iii. halihazırda tehlike altında veya hassas konumda bulunmayan popülasyonlara sahip olan ama risk taşıyan nadir türler. Kısıtlı coğrafi alanlar içerisinde bulunan veya geniş bir alan içerisinde seyrek popülasyonlar halinde dağılmış bulunan türler; veya iv. yaşam alanlarının gerektirdiği spesifik koşullar ve/veya yaşam alanları içerisinde kullanılmalarının yaratacağı muhtemel etki ve/veya koruma durumları üzerinde kullanılmalarının yaratacağı muhtemel etki nedeniyle endemik ve özel önem gerektiren türler olarak anlaşılacaktır. Bu türler Ek II de ve/veya Ek IV veya Ek V te listelenmiş veya listelenebilecek durumdadır;

16 Ek II - Topluluk ilgi alanına giren türler Topluluk ilgi alanına giren türler Ek II 297 si hayvan 572 si bitki olmak üzere toplam 869 türden oluşmaktadır. Ek II (a) Hayvan türleri listesi Memeliler, Balıklar Sürüngenler, Çiftyaşarlar Yumuşakçalar Ek II (b) Bitki türleri listesi Kara yosunları Eğreltiler Açık tohumlular Kapalı tohumlular Ek II listesinde sıralanan tür adlarının yanında (*), (o) ve (V) sembolleri kullanılmaktadır. (*) öncelikli tür (o) Ek II de yer alıp da Ek IV veya V te yer almayan türler (o) işareti ile belirtilmiştir; (V) Hem Ek II de hem de Ek V te belirtilen ancak Ek IV te yer almayan türler (V) işareti ile belirtilmiştir.

17 Natura 2000 Korunan Alanlar Ekolojik Ağı Habitat Direktifi Korunan Alanları Topluluk ilgi alanına giren doğal habitatlar (Ek I) ve türler (Ek II) için korunan alanlar tayin edilir. Kuş Direktifi Korunan Alanları Kuş Direktifi Ek I deki türler için tayin edilir.

18 Tanımlar Natura 2000 Alanları (TÖA ve KÖA lar) Topluluk için Önemli Alan (TÖA) (Sites of Community Interest - SCI) Parçası olduğu biyocoğrafya bölgesi veya bölgeleri içerisinde, Ek I de belirtilen doğal habitatlardan veya Ek II de belirtilmiş türlerden bir veya birden fazlasının elverişli korunma durumunda varlığını sürdürmesine veya bu korunma durumuna getirilmesine önemli ölçüde katkıda bulunan ve aynı zamanda Natura 2000 in bütünlüğüne ve/veya ilgili biyocoğrafya bölge veya bölgeleri içerisinde biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesine ciddi katkıda bulunan alanlar olarak anlaşılacaktır. Korunacak Özel Alan (KÖA) (Special Areas of Conservation - SAC) bir yasaya, idari işleme ve/veya sözleşmeye dayanarak Üye bir Devlet tarafından belirlenen doğal habitatların ve/veya alanın tahsis edildiği türlerin varlığını elverişli koruma seviyesinde sürdürmesi veya bu korunma durumuna getirilmesi hususunda gerekli koruma tedbirlerinin alındığı Topluluk için Önemli Alan olarak anlaşılacaktır.

19 Tanımlar Madde 1 Koruma- Conservation doğal habitatlar ile yabani flora ve fauna türlerinin popülasyonlarının elverişli (korunma) durumunda muhafazası veya bu seviyeye getirilmesi için alınacak önlemler Elverişli koruma seviyesi Favourable conservation status doğal habitatlar ile hayvan ve bitki türlerinin korunmasında hedeflenen koruma seviyesidir.

20 Tanımlar Madde 1 Elverişli Koruma Durumu (Seviyesi) Doğal habitatın korunma durumu: (conservation status of a natural habitat) AB bölgesi içerisinde yer alan bir doğal habitatın, uzun vadede doğal yayılışını, yapısını ve işlevlerini ve ilgili yaşam alanında yaşayan tipik türlerin uzun vadede varlıklarını sürdürme durumlarını etkileyecek etmenlerin toplamı şeklinde anlaşılacaktır. Bir Doğal Habitatın Korunma Durumu, aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi halinde elverişli olarak nitelenecektir: doğal yayılışı ve bu doğal yayılışı içerisindeki kapladığı alanların boyutunun sabit kalması veya artması, ve Doğal habitatın varlığını uzun süre sürdürmesi için gerekli yapısal özelliklerin ve işlevlerin mevcut olması ve bu unsurların öngörülebilir gelecek içerisinde varlığını sürdürecek durumda olması, ve bu doğal habitattaki tipik türlerin korunma durumunun elverişli korunma seviyesinde olması; Türün korunma durumu: (conservation status of a species) AB bölgesi içerisinde yer alan bir türün populasyonlarının bu bölge içerisinde uzun vadede yayılışını ve yoğunluğunu etkileyecek etmenlerin toplamı şeklinde anlaşılacaktır. Bir Türün Korunma Durumu, aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi halinde elverişli olarak nitelenecektir: ilgili türlere ilişkin popülasyon dinamikleri verilerinin, türün uzun vadede, doğal yaşam alanının asli bir bileşeni olarak varlığını sürdürdüğünü göstermesi, ve türün doğal yayılım alanının azalmaması ve öngörülebilir gelecek içerisinde azalacağına dair bulguların olmaması, ve türün kendi varlığını uzun vadede devam ettirebilmesine imkan verecek kadar geniş yaşam alanının varlığı

21 Natura 2000 Alanların Belirlenmesi (Madde 3 ve 4)

22 Madde 3 ve 4 - Natura 2000 Ulusal liste=ötöa TÖA KÖA Ek 1 de listelenen hayvan ve bitki türleri ve Ek II de listelenen habitat tiplerini muhafaza eden TÖA ve KÖA lardan oluşan ekolojik ağa Natura 2000 diyoruz. Ulusal Listenin hazırlanması (ötöa-pscis) Arazi sahipleri ve kullanıcıları ile müzakere ve danışma süreci Ulusal listenin Komisyona sunulması (ötöa-pscis) Komisyon tarafından Topluluk için Önemli Alanların listesinin kabul edilmesi (TÖA-SCIs) Kuş Direktifi Özel Korunan Alanlar (ÖKA) Üye ülke tarafından Korunacak Özel Alanların ilanı (KÖA) 6 yıl içerisinde Arazi sahipleri ve kullanıcıları ile müzakere ve danışma

23 Natura 2000 AB nin Rolü Seçilmiş tür ve habitatlar için oluşturulmuş korunan alanlar ağı Tüm üye ülkelerde aynı kurallar takip edilerek oluşturulur. Standart bir süreç izlenir. Biyocoğrafya seminerleri takip edilir. AB süreci kontrol eder.

24 Madde 4 İlan süreci ve kriterler Biyocoğrafya bölgeleri seviyesinde bitki ve hayvan türlerini ve habitat tiplerini içeren referans listeleri hazırlanır! Önerilen alanlara ilişkin bilgiler, Standart Veri Formatını takip eder. Alanların seçilmesi tamamen bilimsel kriterlere dayanır. Bu kriterler Ek III te tanımlanmıştır. Alpin Anadolu Arktik Atlantik Karadeniz Boreal Kıtasal Makronezyan Akdeniz Panonian Stepik

25 Madde 4 Alanların seçilme ölçütleri Ek III Aşama 1: Ulusal listelerin hazırlanması A. Ek I de belirtilen bir doğal habitat çeşidi için Alan değerlendirme ölçütleri: Alan içerisinde bu doğal habitatın hangi oranda temsil edildiğinin derecesi. Doğal habitatın belirlenen Alan içerisinde kapladığı bölgenin büyüklüğü (bu habitat çeşidinin bütün ülke içerisinde kapladığı yer ile bağlantılı olarak tespit edilmesi.) İlgili doğal habitat çeşidinin yapısının ve işlevlerinin korunma derecesi ve iyileştirme(restorasyon) olanakları. İlgili doğal habitatın korunması açısından, belirlenen alanın genel değerlendirilmesi. Aşama 1. Ulusal listelerin hazırlanması B. Ek II de belirtilen bir tür için Alan değerlendirme ölçütleri: İlgili türün belirlenen alandaki popülasyonunun büyüklüğü ve yoğunluğu (bütün ülke içerisindeki popülasyon büyüklüğü ile bağlantılı olarak belirlenmesi). İlgili tür için önem taşıyan habitat özelliklerinin korunma durumunun ve iyileştirme (restorasyon) olanaklarının seviyesi. Türün doğal yayılış alanı ile bağlantılı olarak, ilgili alanda mevcut olan popülasyonun izolasyon derecesi. İlgili türün korunması açısından, belirlenen alanın genel değerlendirilmesi. Aşama 2: Topluluk için Önemli Alanlar Listesi Üye Devletlerin listelerindeki alanların Topluluk açısından taşıdıkları önem değerlendirilmesi ölçütleri: ilgili alanın ulusal seviyede sahip olduğu görece değer; Ek II de belirtilen türlerin göç güzergahları ile ilgisi ve bu alanın bir veya birden fazla Topluluk içi sınırın her iki tarafında da yer alıp almadığının belirlenmesi; alanın toplam miktarı; alan üzerinde mevcut bulunan ve Ek I deki doğal habitat çeşitleri ve Ek II deki türler arasında bulunan unsurların sayısı; alanın, karakteristik veya özgün özellikleri ile sahip olduğu unsurlar ve bunların bir araya gelme biçimleri üzerinden, ilgili biyocoğrafya bölgeleri ve/veya AB bölgesi için taşıdığı ekolojik değer.

26 Madde 4 İlan süreci ve kriterler AB Habitat Tipleri Yorumlama Kılavuzu

27 Anadolu Biyocoğrafyası

28 Natura 2000 Alanları Standart Veri Formu 1. Alanın belirlenmesi 2. Alanın konumu 3. Ekolojik bilgiler 4. Alan hakkında bilgiler 5. Alan koruma statüsü 6. Alan yönetimi 7. Alanın haritası

29 Natura 2000 Alanlarının Yönetimi (Madde 6)

30 Natura 2000 alanlarının Yönetimi Madde 6 Ne zaman: Üyelikle Beraber (ve Üyelik Öncesi) Ana Amaç: Alandaki hedef tür/habitatların elverişli koruma seviyesinde devamlılığının sağlanması ve N2K alanlarının bozulmasını önlemek Yaklaşım: Yönetim/İnsan Müdahalesi gereklidir. Koruma hedefleri tanımlanır ve bu hedefe yönelik tedbirler uygulanır. Araç: İdari, Yasal ve Akdi Tedbirler ve - gerekmesi halinde- Yönetim Planları Diğer Hususlar: Beşeri Katılım ve Etki Değerlendirme Zorunluluğu

31 Plan ve Projeler için Uygunluk Değerlendirmesi Madde 6.3 Kapsam: Plan veya projeler (Alan içerisinde veya dışarısında) Plan ve Projeler: Koruma Hedefleri üzerinde kayda değer etkisi olması muhtemel her türlü plan ve proje Değerlendirme: Hedef Unsurlar ve Koruma Hedefleri gözetilerek yapılacak kapsamlı değerlendirme Onay Süreci : i) Etki yoksa Onay ii) Etki var -Çok istisnai durumlara bağlı olarak olumsuz etki olması durumunda da onay verilebilir. Yaklaşım: Uygunluk değerlendirmesi süreci zorunludur.

32 UD Süreci - Madde 6.3 Aşama I. Tarama : Projenin alan üzerinde muhtemel kayda değer etkisi söz konusu mu? Böyle bir etki kaçınılmaz ise Aşama II takip edilir. Aşama II. Temel Değerlendirme: İlgili proje ciddi/önemli ölçüde Alan bütünlüğünü etkiliyor mu? Alternatif çözümlere rağmen, böyle bir etki önlenemiyorsa projeye izin verilmez.

33 UD Süreci - Madde 6.4 İstisnai durumlar Alan üzerindeki etkilerin olumsuz sonuçlar doğuracağı yönünde değerlendirmesine ve alternatif çözümler üretilememesine rağmen, projesine izin verilmeyen proje/plan sahibi istisnai uygulama sürecini başlatabilir. Bu aşama kendiliğinden başlamaz, projesi/planı onaylanmayan Proje/plan sahibi bu süreci başlatır. Proje/Plan sahibi alternatif çözümlerin olmadığını kanıtlamalıdır. Bu aşamadan sonra, istisna süreci başlayabilir. İstisna süreci - IROPI: Üstün kamu yararı için zorunlu nedenler olduğu da ispatlanmalıdır.

34 UD Süreci - Madde 6.4 İstisnai durumlar Olumsuz etkisi olan proje onayı için tüm şartlar sağlanmalı! fizibl alternatifler Proje/Plan sahibi fizibl (teknik/ekonomik açıdan) alternatif olmadığını ispatlamalı! kamu yararı Kamu yararından kamu yatırımcı kuruluşları anlaşılmamalı! Kamu yararı (altyapı, okullar, hastaneler vb.) için dikkate alınmalı! üstün kamu yararı Proje kamu yararına olabilir, çok önemli olabilir ama bu onu zorunlu kılmayabilir Hedef tür/habitatın değeri Telafi Önlemleri Verilen zarar ve etkiye oranlı olmalı «like for like» Diğer kanunların tanımladığı hususları yerine getirme telafi önlemi değildir! Azaltıcı Önlemler telafi önlemi değildir. Komisyon Görüşü

35 Tür Koruma (Madde 12-16)

36 Tür Koruma (Madde 12-16) Kapsam: Madde ve Ek IV ve Ek V ve EK VI Sıkı Koruma Sistemi Kurulması Madde 12 Madde 13 Ek IV Amaç: Sıkı koruma ve türlerin kullanılması, ticareti ve avlanılmasının düzenlenmesi Belirli türlerden faydalanılmasının düzenlenmesi Madde 14 Ek V Operasyonel Amaç: Türler için genel koruma rejimi kurmak Belirli yakalama /avlanma biçimlerinin yasaklanması Madde 15 Ek VI Yaklaşım: Sıkı Koruma ve çok istisnai durumlarda bilgi ve veriye dayalı muafiyet uygulama İstisnalar Madde 16

37 Tür Koruma Madde 12 ve 13 - EK IV EK IV Sıkı koruma gerektiren Topluluk ilgi alanına giren hayvan ve bitki türleri Direktif Ek IV teki hayvan ve bitki türleri için sıkı koruma rejimi tanımlar. 400 den fazla türü içerir. EK IV (a) Sıkı koruma gerektiren Topluluk ilgi alanına giren hayvan türleri EK IV (b) Sıkı koruma gerektiren Topluluk ilgi alanına giren bitki türleri EK IV (b) listesi, mevcut listedeki bitki türlerinin yanı sıra, Ek II (b) deki öncelikli bitki türlerini de kapsar.

38 Tür Koruma Madde 14 EK V Madde 14, belirli türlerden faydalanılmasına ilişkin hususları düzenler. Ek V - Doğadan alınmaları ve kullanılmaları çeşitli yönetim tedbirlerine tabi olabilecek olan Topluluk ilgi alanına giren hayvan ve bitki türleri Ek V, 90 ın üzerinde tür içermektedir. Ek V(a) hayvan türleri Ek V(b) bitki türleri Dursun Baş REC Türkiye

39 Tür Koruma Madde 15 ve EK VI Habitat Direktifi Ek VI, belirli hayvan türlerini ilgilendiren bazı yakalama, öldürme yöntemleri ile ulaşım biçimlerini yasaklamaktadır. Üye Devletler, Ek VI (a) da belirtilen yakalama ve öldürme yöntemlerinin kullanımını; Ek VI (b) de belirtilen ulaşım türlerinden herhangi biri kullanılarak, hayvan türlerin yakalanması ve öldürülmesini yasaklayacaklardır.

40 Tür Koruma Madde 16 - İstisnalar Tatmin edici bir alternatif bulunmadığı ve istisna uygulanmasının türlerin elverişli koruma seviyesinde korunmasına ve popülasyonunun doğal yayılış alanlarında devamlılığına zarar vermediği durumlarda, Üye Devletler 12., 13., 14. ve 15. (a) ve (b) maddeleri hükümlerinde belirli durumlarda istisna uygulayabilirler.

41 Tür Koruma Madde 16 - İstisnalar İstisnai durumlar: (a) yabani fauna ve floranın korunması ve doğal yaşam alanlarının korunması yararı için; (b) özellikle tarım ürünleri, çiftlik hayvanlarını, ormanları, balık kaynaklarını ve suları ve diğer mülkiyet türlerini ciddi tahribattan korumak için, (c) kamu sağlığı veya kamu güvenliği yararına, veya üstün kamu yararı için ekonomik ve toplumsal nitelikli olanlar dahil zorunlu başka nedenlerle ve çevre için asli önem arz eden yararlı sonuçlar adına; (d) araştırma ve eğitim amaçlı olarak, bu türlerin popülasyonunun yerleştirilmesi ve yeniden yerleştirilmesi için ve bu amaçlarla gerçekleştirilen yapay bitki çoğaltımı dahil damızlık etkinlikleri adına, (e) çok sıkı biçimde denetlenen koşullar altında, seçici temelde ve kısıtlı ölçekte, Ek IV te belirtilen türlerin belli örneklerinin ulusal yetkili idareler tarafından belirlenen sınırlı sayıda alınması veya tutulmasına izin vermek için.

42 Madde 11 Madde 17 İzleme ve Raporlama Doğal habitatların ve türlerin koruma seviyesi/durumunun gözetimi Amaç: Koruma Tedbirleri ve bu önlemlerin koruma durumuna etkisinin izlenmesi ve raporlanması Dursun Baş REC Türkiye Habitat Direktifi Madde 17, doğal habitatlar ve türler için elverişli korunma durumu yükümlülüğünün yerine getirilip getirilmediğine ve sıkı koruma rejiminin yeterince uygulanıp uygulanmadığına ilişkin izleme ve raporlama faaliyetlerinin yerine getirilmesini zorunlu tutar. her altı yılda bir, Üye Devletler bu Direktif altında alınan önlemlerin uygulamasına dair bir rapor hazırlamakla yükümlüdür. Komitenin oluşturduğu formatta hazırlanan raporlar, Üye Devlet tarafından Komisyon a gönderilir ve kamuoyuna açıktır.

43 Diğer hükümler Finansman Madde 8 Bilimsel Araştırma ve Bilinçlendirme Madde 18 Madde 22 Komite Madde 20

44 TEŞEKKÜRLER Dursun Baş