TÜRKİYE DE KORUMA AMAÇLI İMAR PLANLARI Bursa:Hisar-Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı Çanakkale Kenti Koruma Amaçlı İmar Planı

Transkript

1 TÜRKİYE DE KORUMA AMAÇLI İMAR PLANLARI Bursa:Hisar-Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı Çanakkale Kenti Koruma Amaçlı İmar Planı YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ ŞEHİR YENİLEME KORUMA DERSİ Doç. Dr. İclal Dinçer

2 Bursa: Hisar-Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı Çanakkale Kenti Koruma Amaçlı İmar Planı Bursa kent bütünü plan kararları ile birlikte ele alınması: Osmangazi-Bursa Büyükşehir Belediyeleri Plan tekniği açısından: 1:500 ölçekte hazırlanması ve parseldeki yapının tüm koşullarının tanımlanması Danışmanlık hizmeti verilmeye devam edilmesi Kentsel sit alanı teklifinin Çanakkale Mimarlar Odası tarafından gelmesi ve plan çalışmalarının mimarlar tarafından sürdürülmesi Ayrıntılı tipoloji çalışmalarının hazırlanması ve yayınlanması Çanakkale Belediyesi nin konuyu benimsemesi ve sahiplenerek sürdürmesi Belediyelerin Koruma Kurullarının ve planlama ekiplerinin uyumlu çalışması

3 Bursa: Arazi Kullanış ve Kentsel Gelişme Yönleri Kaynak: O.Akın-1989 İstanbul-Ankara-İzmir ulaşım akslarının kesişme noktası: Bursa nın merkezi Hisar bölgesi bu merkezin güneyinde, Muradiye Batı ucunda yer almakta Kentsel gelişim: merkezden çevreye doğru ana ulaşım aksları boyunca; Uludağ eteklerine tırmanan ve Bursa ovasını işgal ederek büyüyen bir kent Büyükşehir Belediyesi; Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım ilçe belediyeleri

4 Osmangazi Belediyesi Mahalleleri Osmangazi Belediyesi Planları-2005 Bursa adı, bu şehri kuran Bithinya Kralı Prussias'dan gelmektedir. MÖ 7.yy'da bu bölgeye göç eden Bityn'ler buraya Bithynia adını vermişlerdir. Bursa MS yılları arasında Bizans dönemini yaşamış, MS 555'lerde bölgede ipek üretimine başlanmış ve doğal sıcak sulu kaplıcaları keşfedilerek bir kaplıca kenti haline gelmiştir.

5 1326'da Orhan Bey kenti almış, 1335 yılında da başkent Bursa'ya taşınmış ve kentte büyük imar hareketleri yaşanmıştır. Osmanlılar Bursa'yı aldıklarında kent sadece Hisar içinden ibaretken, zaman içinde surlar dışında, mevcut yerleşmeye yakın, ve ovaya hakim noktalarda cami, hamam, imarethane, darüşşifa, medrese gibi kamu yapıları inşa edilerek bu külliyelerin çevrelerinde konut alanları yaratılmış, böylece bir yerleşme geleneği başlamıştır. Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethetmesinden sonra ise Bursa'nın faal rolü son bulmuş ve yönetim merkezi niteliğini kaybetmiştir. Bursa, Osmanlı İmparatorluğunun ilk 200 yıllık döneminde diğer kentlere göre büyük gelişmeler göstermiştir. Devrinin tanınmış medreseleri ile bilim dünyasının merkezi ve aynı zamanda canlı bir ticaret şehridir. I. Murad zamanından başlayan Hüdavendigar Külliyesi, l. Beyazıd'ın yaptırdığı Yıldırım Külliyesi, I. Mehmed (Çelebi) döneminde başlayıp II. Murad zamanında tamamlanan Yeşil Külliyesi Bursa'nın mekansal gelişimini etkileyen ve bugün de ayakta duran büyük komplekslerdir. Erken Cumhuriyet dönemini durağan geçiren Bursa da 1960'lı yıllardan itibaren sanayinin önemi artmış, kentin nüfus ve kentsel gelişimi hızlı bir değişime uğramıştır. Coğrafi konumu, tarımsal, ticari ve sanayi potansiyelinin yüksek oluşu kentin çekiciliğini devam ettirmektedir.

6 Bursa: Hisar- Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı Bursa da Hisar- Muradiye bölgelerinin Kentsel sit alanı ilan edilmesi:1983 Koruma amaçlı imar planı çalışmalarının başlaması: Haziran,1989 Planın Bursa KTVKK dan uygun görüş alması ve Osmangazi ilçe Belediyesi ile Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylanması: Temmuz, 1991 Bursa Büyükşehir Belediyesi - Osmangazi Belediyesi Bursa KTVKK - Planlama Grubunun uyumlu çalışma süreci Danışmanlık süreci devam ediyor. ANAP (İki dönem)-chp-dyp-dsp-akp iktidarları Bursa KTVK Kurulu üyeleri tümüyle değişti Teknokrat kadro genişleyerek ve teknik açıdan güçlenerek görevine devam ediyor.

7 Bursa kent bütünü nüfusu(1990): Planlama Alanı: 100 Ha nüfus 5500 adet parsel %96 oranında dolu 7100 adet bina %92 si 1,2,3 katlı KAKS: arasında Arkeolojik sit alanı Kentsel sit alanı Doğal sit alanı 420 adet tescilli sivil yapı Bursa:Hisar-Muradiye Arazi Kullanış-1989

8 Tipoloji 1 Kent merkezi İmar planları ile yapılaşmış Kat adetleri: 7-8 Boş parsel çok az sayıda Kentsel büyüme dinamiği doygunluğa ulaşmış Tipoloji 2 Kent merkezinin çeperleri Hisar:Kale içi Muradiye Külliyesi civarı arihi dokunun korunduğu bölge Kat adetleri: 2-3 Merkezin Büyüme baskısı altında Koruma bilinci daha yüksek Tipoloji 3 Hisar ve Muradiye nin çeperleri Tarihi dokunun azaldığı Topografyanın zorlaştığı bölge Bozulmuş ve kaçak yapılaşmış Yapılaşma baskısı Koruma bilinci zayıf Bursa: Hisar-Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı-1991

9 Tipoloji 1 Tipoloji 2 Tipoloji 3

10 Hisar-Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı İlke Kararları Tipoloji 1 Bölgeleri için: Mevcut imar haklarının altında ya da üstünde yeni değerler oluşturmamak Tipoloji 2 Bölgeleri için: Merkezin baskısından kurtaracak fakat yanı sıra köhneme yaratmayacak yapılaşma değerleri ile kentsel korumayı sağlamak Bursa nazım plan çalışmalarında merkez işlevlerinin gelişimi konusunda temel ilke kararlarının alınmasına öncü oldu: Büyük alan gerektiren hizmet işlevlerinin İstanbul İzmir ve Ankara ulaşım aksları üzerine yönlendirilmesi Merkezin kuzeyinde köhnemiş bir bölgenin yeniden düzenlenerek modern merkez gelişiminin öngörülmesi Tipoloji 3 Bölgeleri için: Karar oluşturmanın en zor olduğu tipoloji: Kentsel büyümeyi engellemek ve mevcut dokuyu kabul ederek sürdürmek kararı

11 Hisar-Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı Tipoloji 1 ve Tipoloji 2 Bölgelerinde kullanılan plan tekniği

12 Yapının taban alanı büyüklüğünün parsel içindeki konumunun planlama ilkeleri ve olası mimari plan tipi göz önüne alınarak tasarlanması ve 1:500 Ölçekli mülkiyet paftaları üzerine çizilerek belirtilmesi Dokunun karakteristik özelliklerinin korunması ve sürdürülmesi Ada içlerinin ve büyük parsellerin düzenlenmesi ve donatı alanı olarak değerlendirilmesi

13 Hisar-Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı Tipoloji 3 Bölgelerinde kullanılan plan tekniği Klasik imar planı tekniği: 1:1000 ölçek / Yapılaşma Düzeni: Bitişik-Blok-Ayrık / Kat Adedi / işlev İmar Kanunu ve KTVK Kanunu KTVK Yüksek Kurulu İlke Kararları / İmar Yönetmeliği / Plan Notları

14 Hisar-Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı: Plan değişikliği talepleri TOPLAM BÖLGE VE 2 BÖLGELER Klasik imar planı tekniği ile hazırlanan 3. tipolojik bölgelerde: Kat adedini artırma talebi = 42 yol-yeşil alan terklerine yapılan itirazlar = 37 Parsel ölçeğinde tasarlanan 1. ve 2. tipolojik bölgelerde: Kat adedini artırma talebi = 17 yol-yeşil alan terklerine yapılan itirazlar = 9

15 Bursa: Hisar-Muradiye Koruma Amaçlı İmar Planı Çanakkale Kenti Koruma Amaçlı İmar Planı Bursa kent bütünü plan kararları ile birlikte ele alınması: Osmangazi-Bursa Büyükşehir Belediyeleri Plan tekniği açısından: 1:500 ölçekte hazırlanması ve parseldeki yapının tüm koşullarının tanımlanması Danışmanlık hizmeti verilmeye devam edilmesi Kentsel sit alanı teklifinin Çanakkale Mimarlar Odası tarafından gelmesi ve plan çalışmalarının mimarlar tarafından sürdürülmesi Ayrıntılı tipoloji çalışmalarının hazırlanması ve yayınlanması Çanakkale Belediyesi nin konuyu benimsemesi ve sahiplenerek sürdürmesi Belediyelerin Koruma Kurullarının ve planlama ekiplerinin uyumlu çalışması

16 Çanakkale Koruma Amaçlı İmar Planı Mevcut Sokak Siluetleri

17 Çanakkale Koruma Amaçlı İmar Planı Mevcut Konut Tipolojileri:1

18 Çanakkale Koruma Amaçlı İmar Planı Mimari Eleman Tipolojileri-Dış Kapılar:1

19 Çanakkale Koruma Amaçlı İmar Planı 1998

20

21

22 Çanakkale Koruma Amaçlı İmar Planı Öneri Sokak Siluetleri

23 ÇANAKKALE BELEDİYESİ Çanakkale Çarşı Caddesi Cephe İyileştirme Projesi ile TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ NİN 2004 yılı Metin Sözen Koruma Büyük Ödülü nü KAZANDI Çanakkale Belediyesi, Çarşı caddesi mülk sahipleri ve kiracıları, Çanakkale Tarihi Kent Komisyonu, Çanakkale Yerel Tarih Grubu, Çanakkale Tarihi Kent Gönüllüleri, Troia dostları, Turizm ve Tanıtma Derneği, Mimarlar Odası, Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale Arkeoloji Müzesi, Çanakkale Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu, Vakıflar Müdürlüğü, özel kuruluşlar, firmalar, yerel esnaf ve diğer meslek odalarının katılımıyla bir dayanışma ve imece ile gerçekleştirilmiştir.

24 Mülk sahipleri ile ilişkiler, Maddi Kaynak Araştırması ve Proje Üretimi alt komisyonları oluşturulmuş ve bu komisyonlar çalışmaları yönlendirmişlerdir. Çalışma alanının seçiminden, bina dış cephe boyasının renginin belirlenmesine kadar tüm kararlar demokratik ve katılımcı bir süreçle çalışma ortakları tarafından alınmıştır. Çarşı Caddesi batı girişi, güney cephesi pilot alan olarak belirlenmiş, bu alanın eski durumuna ait belge ve bilgiler araştırılmış, rölöve ve restorasyon projeleri hazırlanmış Çanakkale KTVK Kurulu na sunularak onaylanmıştır. Maddi katkılar için ortak banka hesabı açılmış, Kişiler ve kurumların yaklaşık % 85 i projeye gönüllü katkı vermiş, inşaat malzemeleri ve işçilik konularında katılımlar sağlanmıştır. Proje tamamlandığında maddi destek verenlere plaketler verilmiş ve panoda isimleri yazılmıştır.

25 Tarihi Kent Komisyonu önderliğinde İmar ve Şehircilik Müdürlüğü nce gerçekleştirilen Çarşı Caddesi Cephe İyileştirme Çalışmaları Edirne Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun tarih ve 3070 sayılı uygun görüşü ile Çanakkale Belediye Meclisinin tarih ve 344 sayılı kararıyla onaylanan Çanakkale Koruma Amaçlı İmar Planı kapsamında; 2003 yılı itibariyle başlanmıştır. I.,II. ve III. Etap Cephe İyileştirme projeleri Çanakkale Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı ile onaylanmıştır. I.,II.ve III.Etap projelerde olduğu gibi, IV.Etap çalışmasında da tüm binaların mevcut cephelerinde görüntü kirliliği oluşturan tabelalar, branda, gölgelik ve klima gibi yapı elemanları cephe yüzeylerinden temizlenecek, uygun şekilde yeniden düzenlenecektir.

26 Tüm binaların cephe kaplamaları (BTB, seramik, taş, tuğla vb. gibi malzemeler) temizlenerek, sıva raspası ya da sıva tamiratı yapılacaktır. Mevcut doğramalar, pencere vitrin ve kapı oranları, Çanakkale Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı Uygulama Hükümleri nin öngördüğü ölçü ve ebatlarda düzenlenerek ahşap malzemeden yapılacak doğramalar ile değiştirilecektir. Mevcut kemerleri olan 35.ve 34. parsellerdeki yapının kemerleri ortaya çıkarılacaktır. 1.parseldeki bina hariç kemer olmayan yapılara kemer boşlukları açılacak bütünlük ve uyum sağlanacaktır. Vitrinlerdeki kemerlerin iç kısmına I. ve II. Etap ta olduğu gibi ferforje demir ilave edilecektir. Cephe boyalarında I.,II. ve III. Etap projelerine uyum ve sokakta bütünlük sağlayacak uyumlu renkler tercih edilecektir. Söveler yine beyaz renge boyanacaktır.

27 Projenin uygulamasına 2007 Mart ayının ilk haftası başlanması ve Haziran ayının son haftasında tamamlanması planlanmaktadır.

28 Projenin detay ve özelliklerini mülk sahipleri ve kiracılarla paylaşarak fikir alış verişinde bulunmak,görüş ve düşüncelerini almak üzere tarihinde saat 11:00'de Şakir'in Yerinde toplantı yapılmıştır. Toplantıda söz konusu proje mülk sahiplerine ve kiracılara anlatılarak ve eski yapılan çalışmalar ile yeni düzenlemeler hakkında bilgi verilerek görüş ve öneriler alınmıştır.