TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 2013

Transkript

1

2 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Hazırlayan: Kiraz Erciyas Yavuz 1 Kerem Ali Boyla 2 Ulusal KOSKS Kurulu: Evrim Tabur Hürmüz Yeniceli Kerem Ali Boyla Kiraz Erciyas Yavuz Ömer Döndüren Pınar Gündoğdu Süleyman Ekşioğlu Kasım Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ornitoloji Araştırma Merkezi, Atakum Samsun 2 Türkbeyi Sok. 18/1, Bozkurt Mah. Şişli, İstanbul.

3 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 ÖNSÖZ Ülkemiz sulak alanlar ve su kuşları açısından eşsiz bir ülkedir ve sulak alanlarımız Avrupa çapında çok önemli kuş popülasyonlarını barındırır. Bunun bilincindeki yabancılar 196 lardan bu yana gerek kendi imkânlarıyla, gerek doğa koruma kuruluşlarının yardımı ile ülkemizde kış ortası su kuşu sayımlarına (KOSKS) başlamışlardır. 198 lerde ise bu geleneği Uluslararası Kuşları Koruma Birliği nin (BirdLife International) eski temsilcisi Doğal Hayatı Koruma Derneği ve sonrasında ise bugünkü temsilcisi Doğa Derneği devam ettirdiler ve aynı zamanda ülkemizde kuş gözlemciliğinin de gelişmesine çok önemli katkı verdiler. Son yıllarda kuş gözlemciliğinin ve koruma projelerinin artmasıyla kuş gözlemiyle ilgilenen birçok yeni fraksiyon, grup ve dernek oluştu. Bu gruplar kendi bölgelerinde KOSKS misyonunu sahiplendiler ve kendi imkânlarıyla çevrelerindeki sulak alanlarda su kuşu sayımlarını sürdürdüler. Bu çok sevindirici gelişmenin yanında, sayıları artan aktörler arasında bir koordinasyon ve iletişim eksikliği sorunu ortaya çıktı. Bugün ülkemizde herhangi bir alandaki hayvan ve bitki topluluklarındaki değişimi belgeleyen verilerin %95 ini KOSKS verileri oluşturmaktadır (Kaynak: WWF Yaşayan Anadolu İndeksi Veritabanı). Bu durum, biyolojik çeşitliliğin izlenmesinde tek başına KOSKS un önemini göstermektedir. Kış ortası su kuşu sayımları bir izleme çalışmasıdır. Bu nedenle elde edilen verilerin bilimsel olarak daha anlamlı olması için aynı alanları aynı noktalardan ve aynı tarihlerde saymak, sıklıkla bir gölden diğerine hareket eden kuşları iki kere saymamak ve ayrıca göç mevsiminde güneyden göç almış kuşları da sayımlara dâhil etmemek gerekiyor. KOSKS çalışmalarında son yıllarda hava durumunun belgelenmediği, standart sayım noktalarının kullanılmadığı ve sayım kalitesini büyük ölçüde düşürecek kadar kötü hava koşullarında bazı önemli alanlarda sayımların yapıldığı anlaşıldı. Kuşların günlük hareketleri sırasında iki alan arasında sıkça yer değiştirdikleri dikkate alınmadan, bazen komşu alanlar birbirinden uzak tarihlerde sayılıyordu. Hirfanlı Sazlığı gibi yüzbinlerce su kuşu barındıran, dolayısıyla mutlaka sayılması gereken bazı alanların 28 den beri sayılmadığı fark edildi. Bunlar gibi bazı düzensizlikler nedeniyle, elde edilen verilerin standartlaştırılamaması ve dolayısıyla 1967 den bu yana gelen emeklerin heba edilmesi söz konusuydu. Bu nedenle 213 yılında KOSKS konusuna emek veren bir grup gönüllü ile Doğa Derneği, Doğa Araştırmaları Derneği ve Samsun OMÜ Ornitolojik Araştırma Merkezi temsilcilerinin de katılımıyla bir toplantı yapılarak Ulusal KOSKS Kurulu oluşturuldu. Bu kurulun kısa vadedeki hedefleri şu şekilde özetlenebilir: Verilerin standart bir şekilde toplanması için Kuşbank ın kullanımı Her alan için standart sayım noktalarının belirlenmesi Birbirine yakın ya da komşu alanların, aynı gün içinde ya da olabilecek en yakın tarihlerde sayılması Türkiye çapında sayılan ve sayılması gereken alanların standartlaşması, öncelikli alanların belirlenmesi Bölgesel koordinasyon ve organizasyonun sağlanması Şu an okumakta olduğunuz rapor, Ulusal KOSKS Kurulu nun koordine ettiği ilk KOSK Sayımı nın raporudur. Kurucu kurul mevcut üyeleriyle 215 yılına kadar faaliyet gösterecektir. Bundan sonraki sayımlarda, sayım metodolojisinin geliştirilerek her yıl daha iyi bir düzeye taşınması ve bu işe gönül vermiş bütün kuş gözlemcileri ile verimli ve keyifli sayımlar gerçekleştirmeyi diliyoruz. KOSKS Kurulu adına, Kerem Ali Boyla 2

4 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 GİRİŞ Kış Ortası Su Kuşu Sayımları, su kuşu popülasyonlarındaki değişikliğin yanı sıra, sulak alan ekosistemlerindeki değişimlerin uzun dönemde izlenebilmesi için kullanılan temel yöntemlerden biridir. Uluslararası Kış Ortası Su Kuşu Sayımları nın Türkiye bölümü, ülkemizde yaşayan kuş gözlemcileri tarafından Ulusal Kosks Kurulu koordinasyonunda 15 Ocak 15 Şubat 213 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Sulak alanlar Sulak alan terimi 1971 yılında imzalanan Uluslararası Ramsar Sözleşmesi yle belirlenmiştir. Buna göre: doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbalıklar ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerlerine sulak alan denmektedir (Tapan, 28). Ülkemiz 1994 yılından bu yana Ramsar Sözleşmesi ne taraftır. Sulak alanlar ekosistem ve biyolojik çeşitliliğin önemli parçalarıdır. Türkiye, sulak alanlar açısından hem Avrupa, hem de Orta Doğu nun en önemli ülkelerinden biri olarak tanımlanmaktadır. Bunun iki temel sebebinden birincisi, Türkiye farklı ekolojik karakter ve fonksiyonlara sahip çok çeşitli sulak alanlara sahiptir; ikincisi, bu sulak alanların çoğu coğrafi olarak Batı Palearktik Bölge de kuşların göç yolları üzerinde yer almaktadır. Bu sulak alanlardan en az 135 tanesi Ramsar kriterlerine göre uluslararası önemde sınıflandırılmışlardır. Bunlardan 14 tanesi, Ramsar Sözleşmesi çerçevesinde Ramsar Sulak alanı statüsüne alınmıştır (Tapan, 28; Çağırankaya & Meriç, 213). Türkiye sulak alanları aşırı kullanım yüzünden ciddi hasarlar görmüş ve özellikle son yirmi yılda birçok sulak alan kurumuştur. Bazı uluslararası öneme sahip sulak alanlar ve bunlarla beraber içerdikleri flora, fauna ve ekolojik fonksiyonlar da yok olmuştur. Bütün bu özellikler; sulak alanların mutlak surette gelecek için korunması gerekli alanlar olduğunu ortaya koymuştur. Kış Ortası Su Kuşu Sayımları da sulak alanlardaki su kuşu değişimlerini izleyerek önemli ölçüde veri elde edilmesini sağlamakta, sayımlar sırasında alanlar hakkında toplanan tehdit unsurları ile alanlar hakkında veriler güncellenebilmektedir. Su Kuşu Nedir? Ramsar Sözleşmesi nde yer alan tanıma göre su kuşu, ekolojik olarak sulak alanlara bağlı olan kuşlar olarak tanımlanmaktadır. Uluslararası Su Kuşları Sayımları için Wetlands International tarafından su kuşu olarak kabul edilen familyalar şu şekildedir: Gaviidae (Dalgıçlar), Podicipedidae (Batağanlar), Pelecanidae (Pelikanlar), Phalacrocoracidae (Karabataklar), Anhingidae (Yılanboyunlar), Ardeidae (Balabanlar ve Balıkçıllar), Scopidae (Çekiçbaşlıgiller), Ciconiidae (Leylekler), Balaenicipitidae (Pabuçgagalıgiller), Threskiornithidae (Aynaklar ve Kaşıkçılar), Phoenicopteridae (Flamingolar), Anhimidae (Çığlıkçıllar), Anatidae (Ördekler, Kazlar ve Kuğular), Gruidae (Turnalar), Aramidae (Bataklıkkuşu Turnasıgiller), Rallidae (Suyelveleri ve Mekeler), Heliornithidae (Dalgıç Sutavuğugiller), Eurypygidae (Güneş Balabanları), Jacanidae (Jakanagiller), Rostratulidae (Boyalıçulluklar), Dromadidae (Yengeç Yağmurcunları), Haematopodidae (Poyrazkuşları), Ibidorhynchidae (Aynakgagalar), Recurvirostridae (Kılıçgagagiller), Burhinidae (Kocagözler), Glareolidae (Bataklıkkırlangıcıgiller), Charadriidae (Yağmurcunlar), Scolopacidae (Çullukgiller), Pedionomidae (Kırkoşanıgiller), Thinocoridae (Kum Çulluğugiller), Laridae (Martıgiller), Sternidae (Sumrular) ve Rynchopidae (Makasgagalar) (Delany & Scott, 26). Son yıllarda diğer bazı familyaların da listeye dahil edilmesi tartışılmaktadır. 3

5 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Ülkemizde, sulak alanlara ekolojik olarak bağlı yaşayan saz delicesi (Circus aeruginosus), büyük orman kartalı (Aquila clanga), ak kuyruklu kartal (Haliaaetus albicilla) balık kartalı (Pandion haliaetus) türleri ile Yalıçapkınları (Alcidae) ve Yelkovanlar (Procellaridae) familyasına ait türler de su kuşu olarak değerlendirilmekte olup hedef türler arasında yer almaktadır. Ramsar Alanları Türkiye de toplam 14 sulak alan Ramsar Sözleşmesi ne göre koruma altına alınmıştır (Tablo 1). Bu alanların üç tanesi hariç hepsi su kuşları açından çok önemlidir. Diğer iki alan Meke Maarı, Kızören Obruğu ve Nemrut Kalderası KOSKS kapsamında sayılmamaktadır. Bir sulak alanın Ramsar alanı olabilmesi için kullanılan kriterlerden biri, alanın düzenli olarak 2. su kuşunu barındırmasıdır. Tablo 1. Türkiye deki Ramsar Alanları Ramsar Alan Alanın Adı İl Tarih No. TR1 Göksu Mersin 13 Temmuz 1994 TR2 Burdur Gölü Burdur 13 Temmuz 1994 TR3 Seyfe Gölü Kırşehir 13 Temmuz 1994 TR4 Manyas Gölü Balıkesir 13 Temmuz 1994 TR5 Sultan Sazlığı Kayseri 13 Temmuz 1994 TR6 Kızılırmak Samsun 15 Nisan 1998 TR7 Akyatan Lagünü Adana 15 Nisan 1998 TR8 Uluabat Gölü Bursa 15 Nisan 1998 TR9 Gediz İzmir 15 Nisan 1998 TR1 Meke Maarı Konya 21 Temmuz 25 TR11 Yumurtalık Lagünleri Adana 21 Temmuz 25 TR12 Kızören Obruğu Konya 2 Mayıs 26 TR13 Kuyucuk Gölü Kars 2 Haziran 29 TR14 Nemrut Kalderası Bitlis 17 Nisan 213 Önemli Kuş Alanları Önemli Kuş Alanları (ÖKA) kavramı, Dünya Kuşları Koruma Kurumu (BirdLife International) tarafından ortaya konulmuş olup, bu alanlar kuşların korunmasına yönelik bölgesel ya da küresel ölçekte öneme sahip alanlar olarak tanımlanmaktadır. ÖKA lar kuşların korunmasına yönelik pratik araçlar olup geniş bilim çevrelerinde kabul görmüş standart kriterlerce belirlenmektedirler. ÖKA lar bununla birlikte sadece kuşlar için değil, doğal yaşam ortamları (habitatlar) açısından da büyük bir çeşitlilik göstermekte ve Türkiye nin doğal yaşam ortamlarını en iyi şekilde temsil etmektedirler. Her bir kategorinin uygulanması için çoğunlukla rakamsal eşik değerler belirlenmekte, ancak bu eşik değerlerine denk veya daha büyük popülasyonları düzenli olarak barındıran alanlar ÖKA olarak tanımlanmaktadır. Bu kriterler, dünyanın pek çok yerinde önemli kuş alanlarının belirlenmesi için kullanılmaktadır (Tablo 2)(Onmuş, 27). 4

6 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Tablo 2. ÖKA kriterlerinin özeti (Yarar & Magnin, 1997) ÖKA Kriter Özeti Küresel ölçekte önemli alanlar Avrupa ölçeğinde önemli alanlar A1 A2 A3 A4 B1 B2 B3 Alan, nesli dünya ölçeğinde tehlike altında olan kuş türlerinden bir ya da daha fazlasını önemli sayılarda ve düzenli olarak barındırır Alan, dünya dağılışı 5 bin kilometreden daha küçük olan bir ya da daha çok dar yayılışlı türün önemli bir popülasyonunu barındırır. Alan, dünya popülasyonlarının tamamı ya da büyük bir bölümü tek bir biyom içinde yaşayan kuş türlerinin önemli birliklerini içermektedir. (i) (ii) (iii) (iv) (i) (ii) (iii) (iv) Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç su kuşu türünün, dünya veya biyocoğrafik popülasyonunun %1 inden fazlasını düzenli olarak barındırır. Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç deniz kuşu türünün belirgin bir alt popülasyonunun %1 inden fazlasını düzenli olarak barındırır. Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç karasal kuş türünün belirgin bir alt popülasyonunun %1 inden fazlasını düzenli olarak barındırır. Alan, göç sırasında 5 den fazla leylek ya da 3 den fazla yırtıcı kuş, pelikan veya turna için göç geçidi işlevi görür. Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç su kuşu türünün, göç yolu ya da başka bir belirgin alt popülasyonunun %1 inden fazlasını düzenli olarak barındırır. Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç deniz kuşu türünün belirgin bir alt popülasyonunun %1 inden fazlasını düzenli olarak barındırır. Alan, belirli dönemlerde topluluklar halinde yoğunlaşan bir ya da birkaç karasal kuş türünün belirgin bir alt popülasyonunun %1 inden fazlasını düzenli olarak barındırır. Alan, göç sırasında 5 den fazla leylek ya da 3 den fazla yırtıcı kuş, pelikan veya turna için göç geçidi işlevi görür. Alan, nesli Avrupa ölçeğinde tehlike altında olan (SPEC kategori 1,2 ve 3) bir tür için ülkedeki en önemli alanlardan biridir. Alan, Avrupa da yoğunlaşmış (SPEC Kategori 4) bir tür için ülkedeki en önemli alanlardan biridir. Nizametttin Yavuz 5

7 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Kış Ortası Su Kuşu Sayımları Ülkemizde yapılan Kış Ortası Su Kuşu Sayımları (KOSKS), Uluslararası Su Kuşu Sayımları nın (IWC) bir parçasıdır. Bu sayımlar su kuşu popülasyonlarını belirlemek amacıyla alan bazında yapılan ve Wetlands International (Uluslararası Sulak alan Kurumu) tarafından organize edilen küresel bir sayım organizasyonudur. Sayımlar her yılın Ocak Şubat aylarında, su kuşlarının mevsimsel göç hareketlerinin en az olduğu ve sulak alanlarda kümelendikleri zaman gerçekleştirilmektedir (Wetlands International, 21). Batı Palearktik ve Güneybatı Asya da 1 den fazla ülkede 2. alan, kış ortasında sayılmaktadır. Çoğunluğu gönüllülerden oluşan yaklaşık 11. kişi sayımların gerçekleşmesi için çalışmaktadır. Ortalama 175 tür ve 2 milyon su kuşu her yıl düzenli olarak sayılmaktadır. Sayımların en önemli özelliği sahip olduğu uzun dönemli bakış açısıdır. Aynı alanlarda aynı noktalardan yapılan standart sayımlar, uzun dönemde popülasyon trendlerinin analiz edilmesinde oldukça yararlı olmaktadır (Wetlands International, 21). Sayımların Amacı Su kuşları açısından oldukça önemli bir ülke olan Türkiye de bu sayımların yapılması şu açılardan önem taşımaktadır: Uluslararası bir araştırmanın Türkiye bölümünü gerçekleştirerek, birçok su kuşu türünün küresel popülasyonları hakkında bilgiye sahip olmak, Doğa korumacılar tarafından sık ziyaret edilemeyen sulak alanların son durumları hakkında bilgilerimizi güncellemek Türkiye de yürütülen sulak alan koruma çalışmalarına bir temel oluşturması için su kuşlarının sayılarını ve sulak alanların durumlarını belirlemek, Avcılık, yapılaşma, su düzeni değişiklikleri gibi faaliyetleri izlemek, koruma uygulamalarındaki eksiklikleri belirleyerek ilgili birimlere iletmek, Ülkemizdeki kuş gözlemcilerine uygulamalı eğitim olanağı sunmak, Sulak alanlar, su kuşları ve çevre konularında kamuoyunu bilgilendirmek Türkiye de Sayımlar Türkiye de sayımlar ve yılları arasında çoğunlukla yabancı kuş gözlemcilerinin oluşturduğu ekipler tarafından gerçekleştirilmiştir. 199, 1992, 1993, 1996, 1999, 22 sayımlarını Doğal Hayatı Koruma Derneği yürütmüştür. 22 yılında, ilk defa tüm Türkiye deki kuş gözlem topluluklarından oluşan ekiplerle sayımlar yapılmaya başlanmıştır yıllarında bu sayımlarında kuş gözlemcileri sayımları gerçekleştirmiş ve gözlem sonuçları Doğa Derneği tarafından yayımlanmıştır (Çağlayan ve ark. 25). Doğa Derneği nin raporlarına internetten ulaşılabilir. 212 yılı içerisinde, çeşitli sayım bölgelerine hakim konumdaki kişilerin KOSKS konusundaki deneyimleri nedeniyle bir araya gelmesi ile bir Ulusal KOSKS Kurulu oluşturulmuş ve 213 yılı sayımları bu kurul tarafından koordine edilmiştir. 213 yılında gerçekleştirilen sayımlar, çok sayıda kuş gözlem topluluğu, STK ve kuş gözlemcisinin desteği ile gerçekleştirilmiştir. Türkiye de yılları arasında 26 kez Kış Ortası Su Kuşu Sayımları gerçekleştirilmiştir. Sayım yapılan yıllar ve sayım yapılan alan sayısına göre toplam su kuşu sayısı Tablo 3 te gösterilmiştir. Yıllara göre sayım yapılan alan sayısı ve sayılan su kuşu ilişkisine bakıldığında (Şekil 1), toplam su kuşu sayısındaki artışın, sayılan alan sayısındaki artışla bağlantılı olmadığı görülmektedir yılında yapılan sayımlarda 35 alanda yaklaşık 4 milyon su kuşunun sayıldığı görülmektedir. Toplam su kuşu sayısındaki değişiklikte, sayılan alanların sayısal çokluğunun yanı sıra sayım yapılan alanların büyüklüğü ve niteliği ile sayım gününün hava koşullarında etkili olduğu bilinmektedir. Sayım 6

8 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 sonuçlarının yıldan yıla karşılaştırılabilir olabilmesi için, sayım yapılan her alanın, her sene aynı noktalardan ve bütün alanı kapsayacak şekilde sayılmasına özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan su kuşları açısından önemli olan büyük sulak alanların mutlaka her sene sayılmasına azami ölçüde öncelik verilmesi gerekmektedir. Özellikle son 3 yıldır sayım alanları, noktalar ve yöntemle ilgili standartlar getirilmeye çalışılmaktadır ve bu konuda büyük aşama kaydedilmiştir. Şekil 1. Yıllara göre sayılan alan sayısı ve su kuşu sayısı Nizametttin Yavuz 7

9 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Tablo yılları arasında gerçekleştirilen sayımlar Sayım Yılı Sayım yapılan alan sayısı Toplam su kuşu sayısı Kaynak IWC IWC IWC IWC IWC IWC IWC Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğal Hayatı Koruma Derneği Doğa Derneği Doğa Derneği Onmuş O Akarsu ve Balkız Akarsu ve Balkız Akarsu ve Balkız Erciyaz Yavuz ve Kartal Erciyaz Yavuz ve İsfendiyaroğlu Erciyas Yavuz ve Boyla 213 8

10 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI SAYIMLARI Alanlar Yüksek sayılarda su kuşu barındırdığı düşünülen ve mutlaka izlenmesi gereken sulak alanların yıldan yıla değerlendirilebilmesi için mutlaka sayılması gerekmektedir. Ekip ve finansal kaynak yetersizliği nedeniyle mutlaka sayılması gereken bazı alanlar birkaç yıl arayla sayılmaktadır, hatta bazı alanlar 5 6 yılda bir sayılmaktadır. Alanları düzenli izleyebilmek için mutlaka sayılması gereken alanlardan oluşan bir öncelikli alan listesi oluşturulmuştur. Bu alanların sayılmasına azami düzeyde özen gösterilmiştir. Onmuş (27) tarafından hazırlanan raporda alan seçimi ile ilgili detaylı verilerek sistematik sayımların girişimleri o yıllarda gerçekleştirilmiş, standardizasyon sağlamak için gerekli çalışmalar yürütülmeye başlanmıştır. Bu konuda 213 sayımlarında başarılı olunmuş ve öncelikli alan olarak değerlendirilen bütün alanların sayımı gerçekleştirilmiştir. Sayım yapılacak alanlar olabildiğince her yıl aynı dönemde, aynı noktalardan, olabildiğince alanın tamamı kapsanacak şekilde, aynı sırayla sayılmalıdır. Bu sene sayımlar 15 Ocak 4 Şubat tarihi gibi dar bir zaman aralığına sığdırılarak büyük ölçekte zamanlama konusundaki sorunlar giderilmeye çalışılmıştır. Tablo 4 te 213 yılında öncelik düzeyine göre toplam sayılan alan bilgileri bölgesel olarak verilmiştir. Ülke genelinde sayılan sulak alanlar da Şekil 2 de verilen haritada gösterilmiştir. Tarihler 213 sayımlarında hedef, sayımların 15 Ocak 4 Şubat tarihleri arasında tamamlamaktı. Sayım tarihleri bilinen sulak alanlardan %9 ı 15 Ocak 4 Şubat tarihleri arasında tamamlanmaktadır. Geri kalan diğer alanlardan Doğu Anadolu Bölgesi ndeki sulak alanlar ulaşım sorunları nedeniyle son ana bırakılan Işık ve Acıgöl sulak alanları da 16 ve 17 Şubat tarihlerinde sayılmıştır. Su kuşları özellikle birbirine yakın sulak alanlar arasında günlük hareketler gerçekleştirebileceğinden, sulak alanlardaki tekrar sayımların önüne geçebilmek için yakın sulak alanlar mümkün olduğunca aynı gün, değilse de birbirine ardışık günlerde sayılmaya çalışılmıştır. Örnek alalım; Marmara Gölü ve Demirköprü Barajı aynı gün, Bafa Gölü ve Büyük Menderes aynı gün sayılmıştır. Tablo 4. Toplam Alan Tablosu Mutlaka Sayılması Gereken Düzenli Sayılan Ara Sıra Sayılan Toplam Bölge Sayıldı Sayılmadı Sayıldı Sayılmadı Sayıldı Sayılmadı Sayılan Sayılmayan Marmara Karadeniz Ege Göller Bölgesi İç Anadolu Doğu Akdeniz Güneydoğu Anadolu Doğu Anadolu TOPLAM

11 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Şekil yılı KOSK sayımları gerçekleştirilen alanlar Hava Durumu Don nedeniyle Tödürge, Hafik, Çalı, Aktaş, Çıldır, Kuyucuk, Batmış, Nemrut, Hamurpet Gölleri ve Nehil Sazlıkları sayılamamıştır. Tuz Gölü sayılamayan önemli sulak alanlar arasındadır. Sayım yapılan alanları gösterir harita Şekil 2 de verilmiştir. Donan sulak alanların büyüklüğü, bütün bölgedeki su kuşlarının dağılımı etkilemektedir (Delany et al., 1999). Soğuk hava akımlarının ortaya çıkması sonucunda, kuşların genel olarak alanlarını terk ederek daha ılıman bölgelere gittikleri yaygın gözlenen bir durumdur (Ridghill & Fox, 199). Hava koşullarının toplam su kuşu sayısını nasıl etkilediğini yorumlamak her zaman kolay değildir. Örneğin, bazı Doğu Avrupa ülkelerinde sert kış koşullarında kuşlar donmamış alanlarda yoğunlaşmaktadır ve bu alanlarda kuşlar kolaylıkla sayılabilir. Ancak daha ılıman havalarda, bu kuşlar birçok sulak alana dağılacağından, sayımcılar tarafından bazılarının sayılamaması söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle sert kış koşullarında bir ülkede sayılan toplam su kuşu sayısını düşürebilir, ancak kuşların belli alanlarda yoğunlaşması nedeniyle daha kolay sayılacağından genel sonuçların artmasına neden olacaktır (Delany et al., 1999). 213 yılında genel olarak Kuzey ve Orta Avrupa da soğuk hava koşulları hakimdi. Uzun süreli kar yağışları, sert soğuklar kuşların daha güneyde bulunan ülkemize yönelmelerine, bu nedenle de ülke genelinde toplam su kuşunun ılıman yıllara göre daha yüksek olması beklenmektedir. 213 yılı ülkemizde diğer yıllara göre daha ılıman geçmiştir. Çok kısa süreli kar ve donun ardından uzun süreli güneşli günler olmuştur. Meteoroloji Genel Müdürlüğü sayfasındaki verilere göre Türkiye genelinde Ocak ayı en düşük ortalama sıcaklık,19 C, en yüksek ortalama sıcaklık 6,67 C; Şubat ayı içerisinde en düşük ortalama sıcaklık,5 C, en yüksek ortalama sıcaklık 8,3 C olarak verilmiştir. Ocak ayı içerisinde ortalama güneşli gün sayısı 1, Şubat ayı içerisinde ortalama güneşli gün sayısı 11 olarak verilmiştir. Türkiye de özellikle İç Anadolu nun bazı kesimleri ile Doğu Anadolu daki sulak alanlar donmuştur. Bu sulak alanlardaki su kuşlarının yakındaki sulak alanlara gitmesi sonucu, o sulak alanlarda diğer yıllara göre daha yüksek sayılarda su kuşları sayılmış olabilir. 1

12 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Yöntem Kış Ortası Su Kuşu Sayımları kapsamında her ekip kendisine ayrılan bölgedeki sulak alanları ziyaret etmektedir. Sayım noktaları, önceki yılların bilgileri, alan haritaları ve GPS yardımıyla belirlenmektedir. Sayımlar, çoğunlukla daha önceki KOSK sayımlarında kaydedilen noktalarda, normal şartlarda tüm göl alanı taranacak şekilde ve standart sayım teknikleri kullanılarak yapılmaktadır. Kuşların gece hareketleri, sayımı farklı günlerde yapmayı geçersiz kıldığından, herhangi bir sulak alandaki sayım, aynı günde tamamlanmıştır. Buna göre Uluabat Gölü, Hirfanlı Barajı, Kızılırmak gibi büyük sulak alanlarda birden fazla ekiple sayımlar gerçekleştirilmiştir. Bazı alanlarda ulaşım sıkıntısı ve hava koşulları nedeniyle gölün tamamı sayılamamıştır. Sayım yapılan alanlardaki meteorolojik koşullar not alınmıştır. Her bir bölgedeki hava koşullarına ilişkin veriler alan sayım haritalarının altında yer alan tablolarda özetlenmiştir. Sayım Noktalarının Belirlenmesi: Her yıl alanların aynı noktalardan sayılabilmesi için ya aynı ekiplerin her yıl aynı alanları sayması ya da sayım noktalarının işaretlendiği ve herkes için başvuru kitapçığı olarak kullanılabilecek alanlarla ilgili haritalar içeren bir rehber hazırlanması ve sayım ekiplerinin o rehberi kullanarak sayımı gerçekleştirmesi gerekmektedir. Kerem Ali Boyla tarafından, her bir alandaki sayım noktalarının koordinatları bulunan sahalara ait haritalar hazırlanmıştır. Bunlar bir sonraki sayımda herkesle paylaşılarak bir sonraki sayımların da aynı noktalardan yapılması sağlanacaktır. 213 yılı sayımlarında sahalar genellikle alanları daha önceki yıllarda sayan ve alanı tanıyan kişiler tarafından, büyük ölçekte önceki yıllardaki sayım noktalarına sadık kalınarak gerçekleştirilmiştir. Karadeniz kıyısının sayımlarında Ordu ve Giresun illerinde her 4 km de bir, Trabzon, Rize ve Artvin kıyılarında her 8 km de bir sayım yapılmıştır. Sayımlar kıyılarda genel olarak her 8 km de bir yapılmaktadır. Ancak daha doğru veri elde etmek amacıyla her 4 km de sayım yapılmaya başlanmış, ancak zaman sıkıntısıyla karşılaşılması nedeniyle Trabzon dan itibaren her 8 km de bir sayılmıştır. Bundan sonraki yıllarda da her 8 km de bir sayım yapılabilmesi için sayım noktaları yeniden düzenlenecektir. Alanları Kapsama Oranı Bazı alanlarda alanın tamamında gözlem yapmak mümkün olmamaktadır. Alanın ne kadarlık bir bölümünün tarandığını tespit etmek amacıyla sayım ekibinin mutlaka yaklaşık olarak ne kadar alanı sayabildiğini belirtmesi gerekmektedir. Bu sene bu konuda bir kayıt tutulmasa da önümüzdeki sayımlarda mutlaka % olarak alanın yaklaşık ne kadarının sayılabildiği kaydedilecektir. 213 yılı sayımlarında, sayım yapılan noktalar haritaya aktarıldığında bazı sayım noktalarının tanımlanan sulak alan sınırları dışında kaldığı görülmüştür. Çoğu alanda bu noktalar sulak alan sınırına yakın noktalar olduğundan ve sahanın bütünlüğünü sağladığı düşünüldüğünden değerlendirmeye alınmıştır. Alanda Kuş Sayarken KOSK sayımları bir bak gör araştırması (look see survey)(bibby et al., 2) olarak tanımlanmaktadır, gözlemci bir alana gider ve alanda gördüğü her kuş türü ve sayısını kaydeder. Kuşlar, grup yoğunluğu ve gözlem koşulları olanak verdiğinde tek tek sayılmışlardır. Tek tek saymanın, hava ve ışık şartlarının kötü olması, alanın yeterince görülememesi, zamanın daralması, kuşların çok kalabalık ya da hareketli olmaları gibi nedenlerle mümkün olmadığında ise, 5 er, 1 ar, 5 şer ya da 1 er bireylik gruplar halinde sayım yapılmıştır. Tanımlanamayacak kadar uzak olan ya da olumsuz hava koşullarının tanımlamayı mümkün kılmadığı durumlarda ise, sayımlar tanımsız su kuşu olarak kaydedilmiştir. 11

13 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Sayım Ekipleri ve Destekçiler Sayım ekiplerinin büyük bir kısmı sayımları kendi kişisel çabaları ve özverileri ile gerçekleştirmişlerdir. Bunun yanı sıra Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü araç konusunda hemen hemen bütün illerde destek sağlamıştır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, OAM tarafından yapılan sayımlara araç desteği vermiştir. Gediz ve İzmir Körfezi sayımlarını İzmir Kuş Cenneti Koruma ve Geliştirme Birliği organize etmiştir. Ulusal KOSKS Kurulunda yer alan kişilerin yereldeki ekiplerle iletişimi, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün bütün Bölge Müdürlüklerine destek ve işbirliği çağrısının ardından sayımlara başlanmış ve büyük bir özveri ve çaba sonucunda başarıyla tamamlanmıştır. 213 yılı sayımlarında toplamda 13 sulak alanda sayım yapılabilmiş ve bu sayım sonuçları değerlendirilmiştir. Göller Bölgesi ne ait sayımları Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI. tarafından gerçekleştirilmiş ve sayım sonuçları rapor haline getirilmiştir. Aktay ve ark. (213) tarafından hazırlanan rapordan toplam 22 sulak alan sonuçları alınarak bu raporda da değerlendirilmiştir. Aktay ve ark. (213) tarafından hazırlanan raporda sulak alanların hangi tarihte, hangi noktalardan, hangi meteorolojik koşullarda sayıldığı belirtilmediği için sadece alanlardaki su kuşu tür ve sayısı bu raporda verilebilmiştir. Ayrıca her bir alanın kimler tarafından sayıldığı ayrı ayrı belirtilmediği için gözlemciler kısmına Aktay ve ark., 213 referansı verilmiştir. 213 sayımlarında toplamda 13 alanda, 174 kuş gözlemcisinin katılımlarıyla sayımlar gerçekleştirilmiştir. Tablo 5 te sayım yapılan alanlar ve sayım ekipleri verilmiştir. Tablo 5. Sayım yapılan alanlar ve sayımı gerçekleştiren ekipler Bölge Marmara Bölgesi Alan Uluabat Gölü Terkos Gölü Büyükçekmece Gölü Küçükçekmece Gölü Meriç Sapanca Gölü Kocaçay İstanbul Boğazı Sakarya Sayım Tarihi 25 Ocak 27 Ocak 27 Ocak 27 Ocak 2 Ocak 22 Ocak Gözlemciler (Baş Sayman ilk kişidir) Ömral Ünsal Özkoç (1. ekip), Kerem Ali Boyla (2. ekip), Franziska Arıcı Kerem Ali Boyla, Nilüfer Araç, Selin Devranoğlu, İhsan Eroğlu, Buğra Giritlioğlu Ömral Ünsal Özkoç, Yiğit Koray Babal, Fikret Can, Dilek Şahin, Emine Nurhan Tekin, Umut Karaoğlu Sercan Bilgin, Canan Atay, Derya Yücebaş, Hürmüz Yeniceli Cemil Gezgin, Emre Konuk, Oğuz Mülayim Süreyya İsfendiyaroğlu, Vedat Beşkardeş, Gonca Kuru, İsmail Engin Yılmaz 26 Ocak Tuğba Gözükara 27 Ocak 2 Ocak Cemil Gezgin, Zeynep Şebnem Çağlayan, Dilek Gürsoy, Akdoğan Özkan Murat Bozdoğan, Soner Bekir, Seda Kendir İğneada Limanı 19 Ocak Okan Can, Serdar İncirci, Ergin Yavaş Kamil Abduş Gölü Saros Körfezi Hersek Lagünü 19 Ocak 19 Ocak 2 Ocak Evrim Tabur, Zeynep Şebnem Çağlayan, Mehmet Eren Yalman, İlker Kül Oğuz Mülayim, Cemil Gezgin, Emre Konuk Fatih Bülbül, Ali Serkan Gökçe, Nihal Gökçe Destekçiler Orman ve Su İşleri Bakanlığı II., Bursa Şube Müdürü Necati Alıç Nafiz Güder (araç desteği) Orman ve Su İşleri Bakanlığı I. DD, Adapazarı DKMP Müdürlüğü DD, İKGT Orman ve Su İşleri Bakanlığı II. 12

14 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Bölge Alan Sayım Tarihi Gözlemciler (Baş Sayman ilk kişidir) İzmit Körfezi 23 Ocak Evrim Tabur, Arda Balgı, Mehmet Eren Yalman, Nevzat Algan Çardak Lagünü 22 Ocak Orhan Gül, Ortaç Onmuş Gönen Çayı 22 Ocak Orhan Gül, Ortaç Onmuş Erikli Lagünü 19 Ocak Oğuz Mülayim, Cemil Gezgin, Emre Konuk Gölbaşı Göleti 2 Şubat Franziska Arıcı, İsmet Arıcı Manyas (Kuş) Gölü Zonguldak Kıyıları 25 Ocak Süleyman Ekşioğlu DAD Destekçiler DD, Orman ve Su İşleri Bakanlığı İzmit İl Müdürlüğü Karadeniz Merve Ünal, Kübra Türk, Hüseyin Bigün, 15 Ocak Bölgesi Gökhan Gürbüz Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Cemal Özsemir, Ömral Ünsal Özkoç, OMÜ SKSDB, OMÜ OAM, Kızılırmak 17 Ocak Mehmet Gazioğlu, Mutlu Salman, Arzu Orman ve Su İşleri Bakanlığı XI. Gürsoy, Halil Fırat, Güler Bozok, Özden Uncu, Yiğit Sayın, Gökcen Demirbaş Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Yedikır Barajı 19 Ocak Seda Avcı, Cansu Özcan, Cemal OMÜ SKSDB, OMÜ OAM, Özsemir, Güler Bozok, Halil Fırat, Orman ve Su İşleri Bakanlığı XI. Mehmet Gazioğlu, Pemra Kahraman, Mutlu Salman, Özden Uncu, Kübra Gerbaga Sarıkum Gölü 2 Ocak Cansu Özcan, Seda Avcı, Cemal OMÜ SKSDB, OMÜ OAM, Özsemir, Güler Bozok, Halil Fırat, Orman ve Su İşleri Bakanlığı XI. Mehmet Gazioğlu, Pemra Kahraman, Mutlu Salman, Kübra Gerbaga Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Cemal Özsemir, Ömral Ünsal Özkoç, OMÜ SKSDB, OMÜ OAM, Yeşilırmak 18 Ocak Güler Bozok, Halil Fırat, Mehmet Orman ve Su İşleri Bakanlığı XI. Gazioğlu, Arzu Gürsoy, Mutlu Salman, Özden Uncu Cemal Özsemir, Cansu Özcan, Seda Sinop Kıyıları 2 Ocak Avcı, Güler Bozok, Halil Fırat, Mehmet Gazioğlu, Pemra Kahraman, Mutlu OMÜ SKSDB, OMÜ OAM Salman, Kübra Gerbaga Rize Kıyıları 23 Ocak Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Hüseyin Özdilek, Tuğba Başaran OMÜ OAM Artvin Kıyıları 23 Ocak Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Hüseyin Özdilek, Tuğba Başaran OMÜ OAM Samsun Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, 18 Ocak Merkez Kıyıları Cemal Özsemir, Çağrı Çavdar OMÜ OAM Trabzon Kıyıları 23 Ocak Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Hüseyin Özdilek, Tuğba Başaran OMÜ OAM Giresun Kıyıları 22 Ocak Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Hüseyin Özdilek, Tuğba Başaran OMÜ OAM Ordu Kıyıları 22 Ocak Kiraz Erciyas Yavuz, Nizamettin Yavuz, Hüseyin Özdilek, Tuğba Başaran OMÜ OAM Cemal Özsemir, Cansu Özcan, Seda Sinop Gerze 2 Ocak Avcı, Güler Bozok, Halil Fırat, Mehmet Gazioğlu, Pemra Kahraman, Mutlu OMÜ SKSDB Salman, Kübra Gerbaga Ege Bölgesi Marmara Gölü 27 Ocak Ömer Döndüren, Alper Tolga Eker Manisa DKMP Müdürlüğü Büyük Dilek Yarımadası-Büyük Menderes 2 Ocak S. Özlem Döndüren, Kübra Karafazlıoğlu Menderes Milli Parkı Bafa Gölü Demirköprü Barajı 2 Ocak Ömer Döndüren, Ferdi Akarsu, Alper Tolga eker Aydın DKMP Müdürlüğü 27 Ocak Taner Vatansever, Elif Hatipoğlu Manisa DKMP Müdürlüğü Köyceğiz Gölü 15 Şubat Ömer Döndüren Muğla DKMP Müdürlüğü, Köyceğiz DKMP Şefliği 13

15 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Bölge Göller Bölgesi Alan Küçük Menderes Bakırçay Sayım Tarihi 19 Ocak Gözlemciler (Baş Sayman ilk kişidir) Ömer Döndüren, Kübra Karafazlıoğlu, Dilara Kızıl, Ozan Arslan Destekçiler İzmir DKMP Müdürlüğü 3 Şubat Murat Gel, Melis Çolak, Doğanşah Murat Gel in kendi aracıyla Aydın, Nagihan Gel, Toprak Gel gerçekleştirildi Ayvalık 28 Ocak Kadri Kaya, Rıdvan Kaya, Şükrü Kaygısız, Atasay Tanrısever, Varol Orman ve Su İşleri Bakanlığı Türümen, Rıdvan Uysal, Atasoy III. Tanrısever Güzelhisar Murat Gel, Melis Çolak, Doğanşah Murat Gel in kendi aracıyla 3 Şubat Aydın, Nagihan Gel, Toprak Gel gerçekleştirildi Çaltıdere 3 Şubat Murat Gel, Melis Çolak, Doğanşah Murat Gel in kendi aracıyla Aydın, Nagihan Gel, Toprak Gel gerçekleştirildi Belevi Sazliklari 19 Ocak Ömer Döndüren, Kübra Karafazlıoğlu, Dilara Kızıl, Ozan Arslan İzmir DKMP Müdürlüğü Tahtalı Baraji 19 Ocak Ömer Döndüren, Kübra Karafazlıoğlu, Dilara Kızıl, Ozan Arslan İzmir DKMP Müdürlüğü Yeni Şakran Murat Gel, Melis Çolak, Doğanşah Murat Gel in kendi aracıyla 3 Şubat Gölü Aydın, Nagihan Gel, Toprak Gel gerçekleştirildi Azap Gölü 2 Ocak Ömer Döndüren, Alper Eker Aydın DKMP Müdürlüğü Milas Tuzla Gölü 19 Ocak Ferdi Akarsu Proje kapsamında Gediz 26 Ocak Ömer Döndüren, Ortaç Onmuş, Ozan Arslan, Kübra Karafazlıoğlu, Çağdaş Baday, Dilara Kızıl, Cumhur Durmaz, S. Özlem Döndüren, İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği, İzmir DKMP Müdürlüğü Güllük 19 Ocak Ferdi Akarsu Proje kapsamında İzmir Körfezi 26 Ocak Okyay Bulut, Burçin Feran İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği Kutlu Aktaş İzmir Kuş Cennetini Koruma ve 26 Ocak Okyay Bulut, Burçin Feran Barajı Geliştirme Birliği Alaçatı Koyu 26 Ocak Okyay Bulut, Burçin Feran İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği Muğla Dalyan 15 Şubat Ömer Döndüren Orman ve Su İşleri Bakanlığı IV. Işıklı Gölü 16 Şubat Ömer Döndüren Orman ve Su İşleri Bakanlığı V. Acıgöl 17 Şubat Ömer Döndüren Orman ve Su İşleri Bakanlığı V. Akşehir Gölü 27 Ocak Mustafa Erturhan, Evrim Tabur, Mehmet Eren Yalman DD Eber Gölü 27 Ocak Mustafa Erturhan, Evrim Tabur, Mehmet Eren Yalman DD Karamık Sazlığı 27 Ocak Mustafa Erturhan, Evrim Tabur, Mehmet Eren Yalman DD Avlan Gölü Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Gölcük Gölü Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Kovada Gölü Eğirdir Gölü Tarih verilmemiş Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman Aktay ve ark. 213 Orman Beyşehir Gölü 3 Şubat Aktay ve ark. 213 Yazır Gölü Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI ve Su İşleri Bakanlığı VI Orman ve Su İşleri Bakanlığı 8. ve Su İşleri Bakanlığı VI 14

16 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Bölge Alan Sayım Tarihi Gözlemciler (Baş Sayman ilk kişidir) Destekçiler Yarışlı Gölü Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Yapraklı Baraj göleti Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Salda Gölü Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Onaç Barajı Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Karataş Gölü Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Karamanlı Barajı Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Karaçal Barajı Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Karacaören Barajı Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Gölhisar Gölü Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Çorak Gölü Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman ve Su İşleri Bakanlığı VI Doğu Akdeniz İç Anadolu Bölgesi Burdur Gölü Tarih verilmemiş Aktay ve ark. 213 Orman Göksu 3 Şubat Süleyman Ekşioğlu Dipsiz Lagünü 4 Şubat Süleyman Ekşioğlu, Mustafa Kırseven DAD Yumurtalık Süleyman Ekşioğlu, Levent Erkol, 29 Ocak Lagünü Meltem Tuna, Seda Avcı DAD Tuzla Lagünü 1 Şubat Süleyman Ekşioğlu, Meltem Tuna DAD Seyhan Barajı 2 Şubat Süleyman Ekşioğlu, Meltem Tuna DAD Kesik Göleti 31 Ocak Süleyman Ekşioğlu, Meltem Tuna, Mustafa Kırseven DAD Akyatan Gölü 3 Ocak Süleyman Ekşioğlu, Levent Erkol, Meltem Tuna, Seda Avcı DAD Ağyatan Gölü 31 Ocak Süleyman Ekşioğlu, Meltem Tuna, Mustafa Kırseven DAD Amik 19 Ocak Ali Atahan, Mehmet Atahan, Ahu İlbeyi Subaşı Kuş Gavur Gölü 2 Şubat Pınar Gündoğdu,Turan Çetin, Alpay Salih Aloğlu, Kübra Türk Yusuf Özbey, Hayat Karaaslan, Fatih Lök Sır Barajı 1 Şubat Pınar Gündoğdu, Turan Çetin, Alpay Salih Aloğlu, Kübra Türk Yusuf Özbey, Hayat Karaaslan, Fatih Lök Milleyha 26 Ocak Ali Atahan, Mehmet Atahan, Mehmet Gül Balık Gölü 2 Şubat Ali Atahan, Mehmet Atahan, Mehmet Gül, Ahu İlbeyi, Utku E. Yeğenoğlu Yarseli Barajı 2 Şubat Ali Atahan, Mehmet Atahan, Mehmet Gül, Ahu İlbeyi, Utku E. Yeğenoğlu Hirfanlı Barajı 27 Ocak Riyat Gül, Ömer Aygül, Eray Çağlayan, Süleyman Ekşioğlu DAD Seyfe Gölü 18 Ocak Riyat Gül, Baki Uğuz, Tahir Tokgöz, Recep Bilge, Bülent Topçu DAD Kulu Gölü 22 Ocak Riyat Gül, Eylül Dizdaroğlu DAD Balıkdamı 26 Ocak Riyat Gül, İlker Özbahar, Burcu DAD ve Su İşleri Bakanlığı VI DAD, 7., Mersin İl Müdürlüğü DKYD, DD, Adıyaman DKMP, Kahramanmaraş DKMP, Sütçü İmam Üniversitesi DKYD, DD, Adıyaman DKMP, Kahramanmaraş DKMP, Sütçü İmam Üniversitesi Subaşı Kuş Subaşı Kuş Subaşı Kuş 15

17 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Bölge Doğu Anadolu Bölgesi Aktay ve ark. 213 Güneydoğu Anadolu Bölgesi Aktay ve ark. 213 Alan Sayım Tarihi Gözlemciler (Baş Sayman ilk kişidir) Destekçiler Kahraman Kozanlı Gökgöl 22 Ocak Riyat Gül, Eylül Dizdaroğlu DAD Akgöl Çeltik 26 Ocak Riyat Gül, İlker Özbahar, Burcu Kahraman DAD Eymir Gölü 22 Ocak Jose Tavares Ereğli Sazlığı 29 Ocak Evrim Tabur, Mehmet Eren Yalman DD, Ereğli DKMP Müdürlüğü İvriz Baraji 29 Ocak Evrim Tabur, Mehmet Eren Yalman DD, Ereğli DKMP Müdürlüğü Sultansazlığı 3 Şubat Orman ve Su İşleri Bakanlığı VII. Mehmet Fatih Akrap, Hülya Alkan,, Kayseri İl Mehmet Ünlü, Halil Fırat, Ali Kayasandık Müdürlüğü Palas Gölü Hürmetçi Sazlığı Çöl Gölü Mogan Gölü Bolluk Gölü Tersakan Gölü 2 Şubat 2 Şubat 23 Ocak 2 Ocak 23 Ocak 23 Ocak Aralık Sazlıkları 15 Şubat Van Gölü Güneyi Şubat Mehmet Fatih Akrap, Hülya Alkan, Mehmet Ünlü, Halil Fırat, Ali Kayasandık, Mahmut Olgunharputlu Mehmet Fatih Akrap, Halil Fırat, Ali Kayasandık, Mahmut Olgunharputlu Süleyman Ekşioğlu, Jose Pedro Tavares, Eylül Dizdaroğlu, Pemra Kahraman İlker Özbahar, Lütfiye Özdirek, Burcu Kahraman, Meltem Tuna, Sevay Çelik Süleyman Ekşioğlu, Jose Pedro Tavares, Eylül Dizdaroğlu, Pemra Kahraman Süleyman Ekşioğlu, Jose Pedro Tavares, Eylül Dizdaroğlu, Pemra Kahraman Emrah Çoban, Kayahan Ağırkaya, Tarık Yılmaz Atilla Durmuş Haçlı Gölü 22 Şubat Ferzende Saygın Aktay ve ark. 213 Aktay ve ark. 213 Aktay ve ark. 213 İron Sazlığı 19 Şubat Ferzende Saygın Ahlat Sazlıkları 22 Şubat Nurettin Tunç, Salih Özdemir Arin Gölü Nazik Gölü Birecik Barajı Aktay ve ark. 213 Karakaya Barajı Atatürk Barajı Keban Barajı Güney Azaplı Gölü 28 Şubat 28 Şubat 25 Ocak Aktay ve ark Şubat 27 Ocak 31 Ocak 1 Şubat Nurettin Tunç, Kübra Çelenk, Salih Özdemir Nurettin Tunç, Kübra Çelenk, Salih Özdemir Pınar Gündoğdu, Turan Çetin, Hasan Göktekin, Alpay Salih Aloğlu, Ahmet Demir, Hayat Karaaslan Aktay ve ark. 213 Evrim Tabur, Mehmet Eren Yalman, Hasan Törün, Turgut Özcan Pınar Gündoğdu, Turan Çetin,Alpay Salih Aloğlu, Yusuf Özbey, Hayat Karaaslan Evrim Tabur, Mehmet Eren Yalman, Hasan Törün, Turgut Özcan Pınar Gündoğdu,Turan Çetin, Alpay Salih Aloğlu, Kübra Türk, Yusuf Özbey, Hayat Karaaslan, Fatih Lök Orman ve Su İşleri Bakanlığı VII., Kayseri İl Müdürlüğü Orman ve Su İşleri Bakanlığı VII., Kayseri İl Müdürlüğü DAD DAD DAD DAD KuzeyDoğa, Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIII. Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIV. Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIV. Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIV. Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIV. Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIV. Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIV. Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIV. DKYD, DD, Şanlıurfa DKMP DKYD, DD, Şanlıurfa DKMP DD DKYD, DD DD DKYD, DD, Adıyaman DKMP, Kahramanmaraş DKMP, Sütçü İmam Üniversitesi 16

18 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Bölge Alan Sayım Tarihi Gözlemciler (Baş Sayman ilk kişidir) Destekçiler Gölbaşı Gölü İnekli Gölü Hazar Gölü Kartalkaya Baraji Devegeçidi Barajı Gözegöl Arık Göl 1 Şubat 1 Şubat 31 Ocak 1 Şubat 3 Ocak 9 Şubat 13 Şubat Pınar Gündoğdu, Turan Çetin, Alpay Salih Aloğlu, Kübra Türk, Yusuf Özbey Hayat Karaaslan, Fatih Lök Pınar Gündoğdu, Turan Çetin, Alpay Salih Aloğlu, Kübra Türk, Yusuf Özbey, Hayat Karaaslan, Fatih Lök Evrim Tabur, Mehmet Eren Yalman, Hasan Törün, Turgut Özcan Pınar Gündoğdu, Turan Çetin, Alpay Salih Aloğlu, Kübra Türk Yusuf Özbey, Hayat Karaaslan, Fatih Lök Evrim Tabur, Mehmet Eren Yalman, Hasan Törün, Turgut Özcan Murat Biricik, Recep Karakaş, Murat Yıldırım, Vahap Avcı, Mehmet Balık, Hasan Yıldırım Murat Biricik, Recep Karakaş, Murat Yıldırım, Vahap Avcı, Mehmet Balık, Hasan Yıldırım DKYD, DD, Adıyaman DKMP, Kahramanmaraş DKMP, Sütçü İmam Üniversitesi DKYD, DD, Adıyaman DKMP, Kahramanmaraş DKMP, Sütçü İmam Üniversitesi DD DKYD, DD, Adıyaman DKMP, Kahramanmaraş DKMP, Sütçü İmam Üniversitesi DD Orman ve Su İşleri Bakanlığı XV. Orman ve Su İşleri Bakanlığı XV. Topluluk ve Kurum Kısaltmaları DAD: Doğa Araştırmaları Derneği (Kuş Araştırmaları Derneği) DD: Doğa Derneği DKYD: Doğa, Kültür ve Yaşam Derneği İKGT: İstanbul Kuş Gözlem Topluluğu İzkuş: İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği KuzeyDoğa: KuzeyDoğa Derneği OAM: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ornitoloji Araştırma Merkezi OMÜ SKSDB: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı SubaşıKuş: Subaşı Kuş Gözlem Topluluğu Nizametttin Yavuz 17

19 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 SONUÇLAR Genel Sonuçlar 213 yılında, ülkemizde bulunan kuş gözlemcilerin desteğiyle Kış Ortası Su Kuşu Sayımları kapsamında 13 sulak alan sayılabilmiştir. Bu kapsamda Türkiye genelinde 12 türden su kuşu sayılmıştır. Her bir alana ait sayım sonuçları Ek 1 de verilmiştir. 213 yılı sayımlarında; Ziyaret edilen alan sayısı: 13 Toplam sayılan su kuşu: Toplam sayılan su kuşu türü: yılı KOSK sayımlarında en çok sayılan beş su kuşu sırasıyla sakarmeke (Fulica atra) , karabaş martı (Larus ridibundus) , elmabaş patka (Aythya ferina) 94.99, çamurcun (Anas crecca) ve yeşilbaş (Anas platyrhynchos) En çok sayılan on tür Şekil 3 te yer alan grafikte verilmiştir. Önceki yıllarda da olduğu gibi en çok sayılan su kuşu sakarmeke olmuştur (bkz. Tablo 6). Şekil yılı sayımlarında en yüksek sayıda gözlenen ilk 1 tür Tablo , 212 ve 213 yıllarında en yüksek sayıda gözlenen ilk üç tür Sakarmeke Sakarmeke Sakarmeke (Fulica atra) (Fulica atra) (Fulica atra) Çamurcun Çamurcun Karabaş martı (Anas crecca) (Anas crecca) (Larus riibundus) Yeşilbaş (Anas platyrhynchos) Elmabaş patka (Aythya ferina) Elmabaş patka (Aythya ferina)

20 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI yılı sayım sonuçlarına göre en fazla su kuşu Akyatan Gölü nde sayılmıştır. Eğirdir Gölü ( ) ve Hirfanlı Barajı (15.347) en çok su kuşu sayılan ikinci ve üçüncü alanlardır. Bu sene Artvin kıyılarında şaşırtıcı derecede çok sayıda su kuşu sayılmıştır (Şekil 4). Hirfanlı Barajı en son 28 yılında sayılmıştır. Ondan bu yana alanla ilgili KOSKS verisi bulunmamaktadır. Sayım sonuçlarından da görüldüğü gibi, alan kışlayan su kuşları açısından son derece önemli bir yerdir. 28 sayımlarında Hirfanlı Barajı nda yaklaşık 56. su kuşu sayılmıştır. Bu sene daha geniş bir alan, 2 ekip tarafından sayılabildiğinden daha bütüncül sonuçlara ulaşılabilmiştir. Eğirdir Gölü son birkaç yıldır en çok su kuşu sayılan alan olsa da bu sene Akyatan Gölü sayı bakımından Eğirdir Gölü nü geçmiştir (Tablo 7). Şekil yılı sayımlarında en çok su kuşu sayılan ilk 1 alan Tablo , 212 ve 213 yıllarında en fazla su kuşu sayılan ilk 3 alan Kızılırmak Eğirdir Gölü Akyatan Gölü Eğirdir Gölü Kızılırmak Eğirdir Gölü Burdur Gölü Akyatan Gölü Hirfanlı Barajı Nizametttin Yavuz 19

21 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI yılı KOSK sayım sonuçlarına göre en fazla tür tespit edilen alanın Kızılırmak olduğu görülmektedir. Kızılırmak nı Gediz ve Yeşilırmak takip etmektedir. En çok tür tespit edilen ilk 1 alan Şekil 5 te verilmiştir. Tablo 8 de de 211 ve 212 yıllarında da deltaların tür çeşitliliğinin fazla olduğu görülmektedir. Şekil yılı sayımlarında tür çeşitliliği en fazla olan ilk 1 alan Tablo , 212 ve 213 yıllarında en fazla tür çeşitliliği olan ilk 3 alan Kızılırmak 52 Kızılırmak 62 Kızılırmak 62 Büyükmenderes 5 Gediz 52 Gediz 54 Göksu 4 Meriç 49 Yeşilırmak 47 Nizametttin Yavuz 2

22 TOPLAM Türkçe Adı Kızıl Gerdanlı Dalgıç Kara Gerdanlı Dalgıç Küçük Batağan Bahri Kara Boyunlu Batağan Yelkovan Sümsük Karabatak Tepeli Karabatak Küçük Karabatak Ak Pelikan Tepeli Pelikan Balaban Sığır Balıkçılı Küçük Ak Balıkçıl Büyük Ak Balıkçıl Gri Balıkçıl Kara Leylek Leylek Çeltikçi Kaşıkçı Flamingo Kuğu Küçük Kuğu Ötücü Kuğu Sakarca Boz Kaz Sibirya Kazı Angıt Suna Fiyu Boz Ördek Çamurcun Yeşilbaş Kılkuyruk Çıkrıkçın Kaşıkgaga Macar Ördeği Elmabaş Patka Pasbaş Patka Tepeli Patka Karabaş Patka Altıngöz Sütlabi Tarakdiş Dikkuyruk Pufla Kara Ördek Kadife Ördek Ak Kuyruklu Kartal Saz Delicesi Sukılavuzu Sutavuğu Sazhorozu Sakarmeke Turna Poyrazkuşu Uzunbacak Kılıçgaga Halkalı Cılıbıt Akça Cılıbıt Altın Yağmurcun Gümüş Yağmurcun Mahmuzlu Kızkuşu Kızkuşu Büyük kumkuşu Ak Kumkuşu Küçük Kumkuşu Kızıl Kumkuşu Kara Karınlı Kumkuşu Döğüşkenkuş Suçulluğu Çulluk Çamurçulluğu Sürmeli Kervançulluğu Kervançulluğu Kara Kızılbacak Kızılbacak Bataklık Düdükçünü Yeşilbacak Yeşil Düdükçün Dere Düdükçünü Taşçeviren Korsanmartı Büyük Karabaş Martı Ada Martısı Akdeniz Martısı Küçük Martı Karabaş Martı İnce Gagalı Martı Küçük Gümüş Martı Kara Sırtlı Martı Van Gölü Martısı Gümüş Martı Hazar Martısı Kara Ayaklı Martı Hazar Sumrusu Kara Gagalı Sumru Sumru Bıyıklı Sumru İzmir Yalıçapkını Yalıçapkını Alaca Yalıçapkını Tanımsız ördek Tanımsız sukuşu Tanımsız martı Tanımsız kıyıkuşu Tanımsız kuğu Bilimsel Adı Gavia stellata Gavia arctica Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps nigricollis Puffinus yelkouan Morus bassanus Phalacrocorax carbo Phalacrocorax aristotelis Phalacrocorax pygmeus Pelecanus onocrotalus Pelecanus crispus Botaurus stellaris Bubulcus ibis Egretta garzetta Casmerodius albus Ardea cinerea Ciconia nigra Ciconia ciconia Plegadis falcinellus Platalea leucorodia Phoenicopterus roseus Cygnus olor Cygnus columbianus Cygnus cygnus Anser albifrons Anser anser Branta ruficollis Tadorna ferruginea Tadorna tadorna Anas penelope Anas strepera Anas crecca Anas platyrhynchos Anas acuta Anas querquedula Anas clypeata Netta rufina Aythya ferina Aythya nyroca Aythya fuligula Aythya marila Bucephala clangula Mergellus albellus Mergus serrator Oxyura leucocephala Somateria mollissima Melanitta nigra Melanitta fusca Haliaeetus albicilla Circus aeruginosus Rallus aquaticus Gallinula chloropus Porphyrio porphyrio Fulica atra Grus grus Haematopus ostralegus Himantopus himantopus Recurvirostra avosetta Charadrius hiaticula Charadrius alexandrinus Pluvialis apricaria Pluvialis squatarola Vanellus spinosus Vanellus vanellus Calidris canutus Calidris alba Calidris minuta Calidris ferruginea Calidris alpina Philomachus pugnax Gallinago gallinago Scolopax rusticola Limosa limosa Numenius phaeopus Numenius arquata Tringa erythropus Tringa totanus Tringa stagnatilis Tringa nebularia Tringa ochropus Actitis hypoleucos Arenaria interpres Stercorarius parasiticus Larus ichthyaetus Larus audouinii Larus melanocephalus Larus minutus Larus ridibundus Larus genei Larus canus Larus fuscus Larus armenicus Larus michahellis Larus cachinnans Rissa tridactyla Sterna caspia Sterna sandvicensis Sterna hirundo Chlidonias hybrida Halcyon smyrnensis Alcedo atthis Ceryle rudis Marmara Karadeniz Ege Göller Bölgesi İç Anadolu Doğu Akdeniz Güneydoğu Anadolu Doğu Anadolu Toplam

23 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Marmara Bölgesi Alan Adı Sayım Ekip Nokta Rüzgar Rüzgar Görüş Sıcaklık Bulutluluk Buzlanma Tarihi şiddeti yönü mesafesi C % % Meriç 27 Ocak km/h GB 7-2 km Terkos Gölü 27 Ocak km/h Büyükçekmece Gölü Küçükçekmece Gölü Çevrede kar % Notlar K-KD 1 km Kar yağışlı, bazı noktalara ulaşılamadı 27 Ocak 35 km/h K-KKB 4 km -5 1 Kar ara ara atıştırıyor 27 Ocak km/h KKD 2 km 2 1 İstanbul Boğazı 27 Ocak km/h KD 3 km Ara ara karla karışık yağmur Manyas (Kuş) Gölü 25 Ocak -5 km/h 4-5 km Uluabat Gölü 25 Ocak km/h Kocaçay 26 Ocak 1 4 Sapanca Gölü 22 Ocak 1 9 Orta şiddet GGB 1-16 km km Sakarya 2 Ocak 1 5 Hafif Açık rüzgar Saros Körfezi 19 Ocak 1 km/h GB 4-5 km 7 1 Gök gürültülü İğneada 19 Ocak GB Açık Longozu km/h İznik Gölü 2 Ocak 4 Kamil Abduş 19 Ocak km/h GGB Açık Gölü Hersek Lagünü 2 Ocak Açık 14 2 İzmit Körfezi 23 Ocak 1 5 Hafif KB 5-9 km rüzgar Erikli Lagünü 19 Ocak 1 km/h GB 1 km 1 5 Çardak Lagünü 22 Ocak 1 km/h GB 1 km 1 3 Gönen Çayı 22 Ocak 1 km/h GB 1 km 3 Gölbaşı Göleti 2 Şubat yağış 22

24 Türkçe Adı Bilimsel Adı Meriç Terkos Gölü Büyükçekmece Gölü Küçükçekmece Gölü İstanbul Boğazı Manyas (Kuş) Gölü Uluabat Gölü Kocaçay Sapanca Gölü MARMARA BÖLGESİ MUTLAKA SAYILMASI GEREKEN DÜZENLİ SAYILAN DÜZENSİZ SAYILAN Kızıl Gerdanlı Dalgıç Gavia stellata Kara Gerdanlı Dalgıç Gavia arctica 2 2 Küçük Batağan Tachybaptus ruficollis Bahri Podiceps cristatus Kara Boyunlu Batağan Podiceps nigricollis Yelkovan Puffinus yelkouan Sümsük Morus bassanus Karabatak Phalacrocorax carbo Tepeli Karabatak Phalacrocorax aristotelis Küçük Karabatak Phalacrocorax pygmeus Ak Pelikan Pelecanus onocrotalus Tepeli Pelikan Pelecanus crispus Balaban Botaurus stellaris 4 Sığır Balıkçılı Bubulcus ibis Küçük Ak Balıkçıl Egretta garzetta Büyük Ak Balıkçıl Casmerodius albus Gri Balıkçıl Ardea cinerea Kara Leylek Ciconia nigra Leylek Ciconia ciconia 2 2 Çeltikçi Plegadis falcinellus Kaşıkçı Platalea leucorodia Flamingo Phoenicopterus roseus Kuğu Cygnus olor Küçük Kuğu Cygnus columbianus Ötücü Kuğu Cygnus cygnus Sakarca Anser albifrons Boz Kaz Anser anser Sibirya Kazı Branta ruficollis Angıt Tadorna ferruginea Suna Tadorna tadorna Fiyu Anas penelope Boz Ördek Anas strepera Çamurcun Anas crecca Yeşilbaş Anas platyrhynchos Kılkuyruk Anas acuta Çıkrıkçın Anas querquedula Kaşıkgaga Anas clypeata Macar Ördeği Netta rufina Elmabaş Patka Aythya ferina Pasbaş Patka Aythya nyroca Tepeli Patka Aythya fuligula Karabaş Patka Aythya marila 2 Altıngöz Bucephala clangula Sütlabi Mergellus albellus Tarakdiş Mergus serrator Dikkuyruk Oxyura leucocephala Pufla Somateria mollissima Kara Ördek Melanitta nigra Kadife Ördek Melanitta fusca Ak Kuyruklu Kartal Haliaeetus albicilla 2 2 Saz Delicesi Circus aeruginosus Sukılavuzu Rallus aquaticus Sutavuğu Gallinula chloropus Sazhorozu Porphyrio porphyrio Sakarmeke Fulica atra Turna Grus grus Poyrazkuşu Haematopus ostralegus Uzunbacak Himantopus himantopus Kılıçgaga Recurvirostra avosetta Halkalı Cılıbıt Charadrius hiaticula 6 6 Akça Cılıbıt Charadrius alexandrinus 2 2 Altın Yağmurcun Pluvialis apricaria Gümüş Yağmurcun Pluvialis squatarola Mahmuzlu Kızkuşu Vanellus spinosus Kızkuşu Vanellus vanellus Büyük kumkuşu Calidris canutus Ak Kumkuşu Calidris alba Küçük Kumkuşu Calidris minuta Kızıl Kumkuşu Calidris ferruginea Kara Karınlı Kumkuşu Calidris alpina Döğüşkenkuş Philomachus pugnax Suçulluğu Gallinago gallinago 2 4 Çulluk Scolopax rusticola Çamurçulluğu Limosa limosa Sürmeli Kervançulluğu Numenius phaeopus Kervançulluğu Numenius arquata Kara Kızılbacak Tringa erythropus Kızılbacak Tringa totanus Bataklık Düdükçünü Tringa stagnatilis Yeşilbacak Tringa nebularia 2 4 Yeşil Düdükçün Tringa ochropus Dere Düdükçünü Actitis hypoleucos Taşçeviren Arenaria interpres Korsanmartı Stercorarius parasiticus Büyük Karabaş Martı Larus ichthyaetus Ada Martısı Larus audouinii Akdeniz Martısı Larus melanocephalus Küçük Martı Larus minutus Karabaş Martı Larus ridibundus İnce Gagalı Martı Larus genei Küçük Gümüş Martı Larus canus Kara Sırtlı Martı Larus fuscus Van Gölü Martısı Larus armenicus Gümüş Martı Larus michahellis Hazar Martısı Larus cachinnans Kara Ayaklı Martı Rissa tridactyla Hazar Sumrusu Sterna caspia Kara Gagalı Sumru Sterna sandvicensis Sumru Sterna hirundo Bıyıklı Sumru Chlidonias hybrida 2 2 İzmir Yalıçapkını Halcyon smyrnensis Yalıçapkını Alcedo atthis Alaca Yalıçapkını Ceryle rudis Tanımsız ördek Tanımsız sukuşu Tanımsız martı Tanımsız kıyıkuşu Tanımsız kuğu Sakarya Saros Körfezi İğneada Longozu İznik Gölü Kamil Abduş Gölü Hersek Lagünü İzmit Körfezi Erikli Lagünü Çardak Lagünü Gönen Çayı Gölbaşı Göleti (Bursa) Bölgesel Toplam

25 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Karadeniz Bölgesi Alan Adı Zonguldak Kıyıları Sayım Tarihi Ekip sayısı Sayım yapılan nokta sayısı Rüzgar şiddeti Rüzgar yönü Görüş mesafesi Sıcaklık C Bulutluluk % Buzlanma % Çevrede kar % 15 Ocak 1 27 km/h G 15-2 km Sarıkum Gölü 2 Ocak 1 2 Açık Sinop Kıyıları 2 Ocak 1 8 Açık Gerze Limanı 2 Ocak Açık Kızılırmak 17 Ocak D-GD 3-4 km km/h Yeşilırmak 18 Ocak GD 5 km 1 4 km/h Samsun 16 Ocak 3-5 km/h K 8-9 km 14 3 Merkez Kıyıları Yedikır Barajı 19 Ocak km/h D-KD 1 km 2 2 Ordu Kıyıları 22 Ocak KD 1 km 1 4 km/h Giresun 22 Ocak km/h KD 1 km 12 6 Kıyıları Trabzon 23 Ocak GB 1 km 15 8 Kıyıları km/h Rize Kıyıları 23 Ocak -15 GB 1 km 12 8 km/h Artvin Kıyıları 23 Ocak GB 1 km 9 8 km/h 24

26 Türkçe Adı Kızıl Gerdanlı Dalgıç Kara Gerdanlı Dalgıç Küçük Batağan Bahri Kara Boyunlu Batağan Yelkovan Sümsük Karabatak Tepeli Karabatak Küçük Karabatak Ak Pelikan Tepeli Pelikan Balaban Sığır Balıkçılı Küçük Ak Balıkçıl Büyük Ak Balıkçıl Gri Balıkçıl Kara Leylek Leylek Çeltikçi Kaşıkçı Flamingo Kuğu Küçük Kuğu Ötücü Kuğu Sakarca Boz Kaz Sibirya Kazı Angıt Suna Fiyu Boz Ördek Çamurcun Yeşilbaş Kılkuyruk Çıkrıkçın Kaşıkgaga Macar Ördeği Elmabaş Patka Pasbaş Patka Tepeli Patka Karabaş Patka Altıngöz Sütlabi Tarakdiş Dikkuyruk Pufla Kara Ördek Kadife Ördek Ak Kuyruklu Kartal Saz Delicesi Sukılavuzu Sutavuğu Sazhorozu Sakarmeke Turna Poyrazkuşu Uzunbacak Kılıçgaga Halkalı Cılıbıt Akça Cılıbıt Altın Yağmurcun Gümüş Yağmurcun Mahmuzlu Kızkuşu Kızkuşu Büyük kumkuşu Ak Kumkuşu Küçük Kumkuşu Kızıl Kumkuşu Kara Karınlı Kumkuşu Döğüşkenkuş Suçulluğu Çulluk Çamurçulluğu Sürmeli Kervançulluğu Kervançulluğu Kara Kızılbacak Kızılbacak Bataklık Düdükçünü Yeşilbacak Yeşil Düdükçün Dere Düdükçünü Taşçeviren Korsanmartı Büyük Karabaş Martı Ada Martısı Akdeniz Martısı Küçük Martı Karabaş Martı İnce Gagalı Martı Küçük Gümüş Martı Kara Sırtlı Martı Van Gölü Martısı Gümüş Martı Hazar Martısı Kara Ayaklı Martı Hazar Sumrusu Kara Gagalı Sumru Sumru Bıyıklı Sumru İzmir Yalıçapkını Yalıçapkını Alaca Yalıçapkını Tanımsız ördek Tanımsız sukuşu Tanımsız martı Tanımsız kıyıkuşu Tanımsız kuğu Bilimsel Adı Gavia stellata Gavia arctica Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps nigricollis Puffinus yelkouan Morus bassanus Phalacrocorax carbo Phalacrocorax aristotelis Phalacrocorax pygmeus Pelecanus onocrotalus Pelecanus crispus Botaurus stellaris Bubulcus ibis Egretta garzetta Casmerodius albus Ardea cinerea Ciconia nigra Ciconia ciconia Plegadis falcinellus Platalea leucorodia Phoenicopterus roseus Cygnus olor Cygnus columbianus Cygnus cygnus Anser albifrons Anser anser Branta ruficollis Tadorna ferruginea Tadorna tadorna Anas penelope Anas strepera Anas crecca Anas platyrhynchos Anas acuta Anas querquedula Anas clypeata Netta rufina Aythya ferina Aythya nyroca Aythya fuligula Aythya marila Bucephala clangula Mergellus albellus Mergus serrator Oxyura leucocephala Somateria mollissima Melanitta nigra Melanitta fusca Haliaeetus albicilla Circus aeruginosus Rallus aquaticus Gallinula chloropus Porphyrio porphyrio Fulica atra Grus grus Haematopus ostralegus Himantopus himantopus Recurvirostra avosetta Charadrius hiaticula Charadrius alexandrinus Pluvialis apricaria Pluvialis squatarola Vanellus spinosus Vanellus vanellus Calidris canutus Calidris alba Calidris minuta Calidris ferruginea Calidris alpina Philomachus pugnax Gallinago gallinago Scolopax rusticola Limosa limosa Numenius phaeopus Numenius arquata Tringa erythropus Tringa totanus Tringa stagnatilis Tringa nebularia Tringa ochropus Actitis hypoleucos Arenaria interpres Stercorarius parasiticus Larus ichthyaetus Larus audouinii Larus melanocephalus Larus minutus Larus ridibundus Larus genei Larus canus Larus fuscus Larus armenicus Larus michahellis Larus cachinnans Rissa tridactyla Sterna caspia Sterna sandvicensis Sterna hirundo Chlidonias hybrida Halcyon smyrnensis Alcedo atthis Ceryle rudis Zonguldak Kıyıları Sarıkum Gölü Sinop Kıyıları Gerze Limanı Kızılırmak KARADENİZ BÖLGESİ MUTLAKA SAYILMASI GEREKEN Yeşilırmak Samsun Merkez Kıyıları Ordu Kıyıları Giresun Kıyıları Trabzon Kıyıları Rize Kıyıları Artvin Kıyıları Yedikır Barajı Bölgesel Toplam

27 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Ege Bölgesi Alan Adı Sayım Tarihi Ekip sayısı Nokta Sayısı Rüzgar şiddeti Rüzgar yönü Görüş mesafesi Sıcaklık ( C) Bulutluluk (%) Buzlanma (%) Çevrede kar % Notlar Gediz 26 Ocak km/h GD 17 km İzmir Körfezi 26 Ocak 4 5 km/h GD 17 km Marmara Gölü 27 Ocak km/h G-GB 1-15 km 12 8 Demirköprü Barajı 27 Ocak Büyük Menderes 2 Ocak 4 12 km/h GD 7-8 km 15 1 Bafa Gölü 2 Ocak km/h GD 1 km Güllük 19 Ocak 1 Milas Tuzla Gölü 19 Ocak 1 Köyceğiz Gölü 15 Şubat km/h GB Açık Küçük Menderes 19 Ocak km/h G-GB Açık 15 9 Bakırçay 3 Şubat 1 3 Ayvalık 28 Ocak km/h KD 1 km Güzelhisar 3 Şubat Belevi Sazlikları 19 Ocak km/h GD 1 km 15 1 Tahtalı Baraji 19 Ocak km/h GD 1 km Yeni Şakran Gölü 3 Şubat Azap Gölü 2 Ocak 1 km/h GD 15 km 15 1 Çaltılıdere 3 Şubat 1 Zaman zaman yağmurlu Zaman zaman yağmurlu Sabah saatlerinde az yağmur Ara ara tüfek sesleri geliyor Çok kısa süreli yağışlı Zaman zaman yağmur 26

28 MUTLAKA SAYILMASI GEREKEN EGE BÖLGESİ DÜZENLİ SAYILAN ARA SIRA SAYILAN Türkçe Adı Kızıl Gerdanlı Dalgıç Kara Gerdanlı Dalgıç Küçük Batağan Bahri Kara Boyunlu Batağan Yelkovan Sümsük Karabatak Tepeli Karabatak Küçük Karabatak Ak Pelikan Tepeli Pelikan Balaban Sığır Balıkçılı Küçük Ak Balıkçıl Büyük Ak Balıkçıl Gri Balıkçıl Kara Leylek Leylek Çeltikçi Kaşıkçı Flamingo Kuğu Küçük Kuğu Ötücü Kuğu Sakarca Boz Kaz Sibirya Kazı Angıt Suna Fiyu Boz Ördek Çamurcun Yeşilbaş Kılkuyruk Çıkrıkçın Kaşıkgaga Macar Ördeği Elmabaş Patka Pasbaş Patka Tepeli Patka Karabaş Patka Altıngöz Sütlabi Tarakdiş Dikkuyruk Pufla Kara Ördek Kadife Ördek Ak Kuyruklu Kartal Saz Delicesi Sukılavuzu Sutavuğu Sazhorozu Sakarmeke Turna Poyrazkuşu Uzunbacak Kılıçgaga Halkalı Cılıbıt Akça Cılıbıt Altın Yağmurcun Gümüş Yağmurcun Mahmuzlu Kızkuşu Kızkuşu Büyük kumkuşu Ak Kumkuşu Küçük Kumkuşu Kızıl Kumkuşu Kara Karınlı Kumkuşu Döğüşkenkuş Suçulluğu Çulluk Çamurçulluğu Sürmeli Kervançulluğu Kervançulluğu Kara Kızılbacak Kızılbacak Bataklık Düdükçünü Yeşilbacak Yeşil Düdükçün Dere Düdükçünü Taşçeviren Korsanmartı Büyük Karabaş Martı Ada Martısı Akdeniz Martısı Küçük Martı Karabaş Martı İnce Gagalı Martı Küçük Gümüş Martı Kara Sırtlı Martı Van Gölü Martısı Gümüş Martı Hazar Martısı Kara Ayaklı Martı Hazar Sumrusu Kara Gagalı Sumru Sumru Bıyıklı Sumru İzmir Yalıçapkını Yalıçapkını Alaca Yalıçapkını Tanımsız ördek Tanımsız sukuşu Tanımsız martı Tanımsız kıyıkuşu Tanımsız kuğu Bilimsel Adı Gavia stellata Gavia arctica Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps nigricollis Puffinus yelkouan Morus bassanus Phalacrocorax carbo Phalacrocorax aristotelis Phalacrocorax pygmeus Pelecanus onocrotalus Pelecanus crispus Botaurus stellaris Bubulcus ibis Egretta garzetta Casmerodius albus Ardea cinerea Ciconia nigra Ciconia ciconia Plegadis falcinellus Platalea leucorodia Phoenicopterus roseus Cygnus olor Cygnus columbianus Cygnus cygnus Anser albifrons Anser anser Branta ruficollis Tadorna ferruginea Tadorna tadorna Anas penelope Anas strepera Anas crecca Anas platyrhynchos Anas acuta Anas querquedula Anas clypeata Netta rufina Aythya ferina Aythya nyroca Aythya fuligula Aythya marila Bucephala clangula Mergellus albellus Mergus serrator Oxyura leucocephala Somateria mollissima Melanitta nigra Melanitta fusca Haliaeetus albicilla Circus aeruginosus Rallus aquaticus Gallinula chloropus Porphyrio porphyrio Fulica atra Grus grus Haematopus ostralegus Himantopus himantopus Recurvirostra avosetta Charadrius hiaticula Charadrius alexandrinus Pluvialis apricaria Pluvialis squatarola Vanellus spinosus Vanellus vanellus Calidris canutus Calidris alba Calidris minuta Calidris ferruginea Calidris alpina Philomachus pugnax Gallinago gallinago Scolopax rusticola Limosa limosa Numenius phaeopus Numenius arquata Tringa erythropus Tringa totanus Tringa stagnatilis Tringa nebularia Tringa ochropus Actitis hypoleucos Arenaria interpres Stercorarius parasiticus Larus ichthyaetus Larus audouinii Larus melanocephalus Larus minutus Larus ridibundus Larus genei Larus canus Larus fuscus Larus armenicus Larus michahellis Larus cachinnans Rissa tridactyla Sterna caspia Sterna sandvicensis Sterna hirundo Chlidonias hybrida Halcyon smyrnensis Alcedo atthis Ceryle rudis Gediz İzmir Körfezi Marmara Gölü Demirköprü Barajı Büyük Menderes Bafa Gölü Güllük Milas Tuzla Gölü Köyceğiz Gölü Ayvalık Sulakalanları Bakırçay Çaltılıdere Güzelhisar Tahtalı Barajı Küçük Menderes Belevi Sazlıkları Yeni Şakran Gölü Azap Gölü Dalyan Sulakalanı Bölgesel Toplam

29 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Göller Bölgesi Alan Adı Sayım Tarihi Ekip sayısı Nokta sayısı Rüzgar şiddeti Rüzgar yönü Görüş mesafesi Sıcaklık C Bulutluluk % Buzlanma % Çevrede kar % Notlar Işıklı Gölü 16 Şubat km/h KB 1-12 km Civardaki dağlar karlı Acıgöl 17 Şubat km/h GD Açık 1 Civardaki dağlar karlı Salda Gölü Çorak Gölü Yarışlı Gölü Karataş Gölü Burdur Gölü Eğirdir Gölü Kovada Gölü Beyşehir Gölü 3 Şubat Akşehir Gölü 27 Ocak 8 km 13 8 Eber Gölü 27 Ocak km 13 8 Karamık Sazlığı 27 Ocak 8 km 13 7 Gölhisar Gölü Kırkgözhan Sazlıkları Gölcük Gölü Karaçal Barajı Onaç Barajı Karacaören Barajı Karamanlı Barajı Yapraklı Baraj göleti Yazır Gölü Oymapınar Baraj Gölü Elmalı Karagöl Avlan Gölü Beymelek Gölü Demre Kuş Cenneti Önümüzdeki sayımlar için daha iyi noktalar bulunmalı 28

30 MUTLAKA SAYILMASI GEREKEN GÖLLER BÖLGESİ DÜZENLİ SAYILAN ARA SIRA SAYILAN Türkçe Adı Kızıl Gerdanlı Dalgıç Kara Gerdanlı Dalgıç Küçük Batağan Bahri Kara Boyunlu Batağan Yelkovan Sümsük Karabatak Tepeli Karabatak Küçük Karabatak Ak Pelikan Tepeli Pelikan Balaban Sığır Balıkçılı Küçük Ak Balıkçıl Büyük Ak Balıkçıl Gri Balıkçıl Kara Leylek Leylek Çeltikçi Kaşıkçı Flamingo Kuğu Küçük Kuğu Ötücü Kuğu Sakarca Boz Kaz Sibirya Kazı Angıt Suna Fiyu Boz Ördek Çamurcun Yeşilbaş Kılkuyruk Çıkrıkçın Kaşıkgaga Macar Ördeği Elmabaş Patka Pasbaş Patka Tepeli Patka Karabaş Patka Altıngöz Sütlabi Tarakdiş Dikkuyruk Pufla Kara Ördek Kadife Ördek Ak Kuyruklu Kartal Saz Delicesi Sukılavuzu Sutavuğu Sazhorozu Sakarmeke Turna Poyrazkuşu Uzunbacak Kılıçgaga Halkalı Cılıbıt Akça Cılıbıt Altın Yağmurcun Gümüş Yağmurcun Mahmuzlu Kızkuşu Kızkuşu Büyük kumkuşu Ak Kumkuşu Küçük Kumkuşu Kızıl Kumkuşu Kara Karınlı Kumkuşu Döğüşkenkuş Suçulluğu Çulluk Çamurçulluğu Sürmeli Kervançulluğu Kervançulluğu Kara Kızılbacak Kızılbacak Bataklık Düdükçünü Yeşilbacak Yeşil Düdükçün Dere Düdükçünü Taşçeviren Korsanmartı Büyük Karabaş Martı Ada Martısı Akdeniz Martısı Küçük Martı Karabaş Martı İnce Gagalı Martı Küçük Gümüş Martı Kara Sırtlı Martı Van Gölü Martısı Gümüş Martı Hazar Martısı Kara Ayaklı Martı Hazar Sumrusu Kara Gagalı Sumru Sumru Bıyıklı Sumru İzmir Yalıçapkını Yalıçapkını Alaca Yalıçapkını Tanımsız ördek Tanımsız sukuşu Tanımsız martı Tanımsız kıyıkuşu Tanımsız kuğu Bilimsel Adı Gavia stellata Gavia arctica Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps nigricollis Puffinus yelkouan Morus bassanus Phalacrocorax carbo Phalacrocorax aristotelis Phalacrocorax pygmeus Pelecanus onocrotalus Pelecanus crispus Botaurus stellaris Bubulcus ibis Egretta garzetta Casmerodius albus Ardea cinerea Ciconia nigra Ciconia ciconia Plegadis falcinellus Platalea leucorodia Phoenicopterus roseus Cygnus olor Cygnus columbianus Cygnus cygnus Anser albifrons Anser anser Branta ruficollis Tadorna ferruginea Tadorna tadorna Anas penelope Anas strepera Anas crecca Anas platyrhynchos Anas acuta Anas querquedula Anas clypeata Netta rufina Aythya ferina Aythya nyroca Aythya fuligula Aythya marila Bucephala clangula Mergellus albellus Mergus serrator Oxyura leucocephala Somateria mollissima Melanitta nigra Melanitta fusca Haliaeetus albicilla Circus aeruginosus Rallus aquaticus Gallinula chloropus Porphyrio porphyrio Fulica atra Grus grus Haematopus ostralegus Himantopus himantopus Recurvirostra avosetta Charadrius hiaticula Charadrius alexandrinus Pluvialis apricaria Pluvialis squatarola Vanellus spinosus Vanellus vanellus Calidris canutus Calidris alba Calidris minuta Calidris ferruginea Calidris alpina Philomachus pugnax Gallinago gallinago Scolopax rusticola Limosa limosa Numenius phaeopus Numenius arquata Tringa erythropus Tringa totanus Tringa stagnatilis Tringa nebularia Tringa ochropus Actitis hypoleucos Arenaria interpres Stercorarius parasiticus Larus ichthyaetus Larus audouinii Larus melanocephalus Larus minutus Larus ridibundus Larus genei Larus canus Larus fuscus Larus armenicus Larus michahellis Larus cachinnans Rissa tridactyla Sterna caspia Sterna sandvicensis Sterna hirundo Chlidonias hybrida Halcyon smyrnensis Alcedo atthis Ceryle rudis Işıklı Gölü Acıgöl Salda Gölü Çorak Gölü Yarışlı Gölü Karataş Gölü Burdur Gölü Eğirdir Gölü Kovada Gölü Beyşehir Gölü Akşehir Gölü Eber Gölü Karamık Sazlığı Gölhisar Gölü Kırkgözhan Sazlıkları Gölcük Gölü Karaçal Barajı Onaç Barajı Karacaören Barajı Karamanlı Barajı Yapraklı Barajı Yazır Gölü Oymapınar Baraj Gölü Elmalı Karagöl Avlan Gölü Beymelek Lagünü Demre Kuş Cenneti Bölgesel Toplam

31 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Doğu Akdeniz Bölgesi Alan Adı Sayım Tarihi Ekip sayısı Nokta Sayısı Rüzgar şiddeti Rüzgar yönü Görüş mesafesi Sıcaklık C Bulutluluk % Buzlanma % Çevrede kar % Göksu 3 Şubat km/h 4 km Tuzla Gölü 1 Şubat km/h 3 km Akyatan Gölü 3 Ocak km/h 5 km Öğleden sonra sağanak yağışlı Ağyatan Gölü 31 Ocak km/h 3-4 km Yumurtalık Lagünü 29 Ocak km/h 4 km Seyhan Barajı 2 Şubat km/h 5 km Dipsiz Lagünü 4 Şubat km/h 3-4 km Kesik Göleti 31 Ocak 1 2 Milleyha 26 Ocak km/h DGD 5 km 14 9 Amik 19 Ocak km/h DGD 15 km Yarseli Barajı 2 Şubat km/h DGD 2 km 17 1 Balık Gölü 2 Şubat 5 km/h DGD 2 km 14 1 Gavur Gölü 2 Şubat km/h 16 km Sır Barajı 1 Şubat 1 km/h 16 km 1 86 Notlar 3

32 MUTLAKA SAYILMASI GEREKEN İÇ ANADOLU DÜZENLİ SAYILAN Türkçe Adı Kızıl Gerdanlı Dalgıç Kara Gerdanlı Dalgıç Küçük Batağan Bahri Kara Boyunlu Batağan Yelkovan Sümsük Karabatak Tepeli Karabatak Küçük Karabatak Ak Pelikan Tepeli Pelikan Balaban Sığır Balıkçılı Küçük Ak Balıkçıl Büyük Ak Balıkçıl Gri Balıkçıl Kara Leylek Leylek Çeltikçi Kaşıkçı Flamingo Kuğu Küçük Kuğu Ötücü Kuğu Sakarca Boz Kaz Sibirya Kazı Angıt Suna Fiyu Boz Ördek Çamurcun Yeşilbaş Kılkuyruk Çıkrıkçın Kaşıkgaga Macar Ördeği Elmabaş Patka Pasbaş Patka Tepeli Patka Karabaş Patka Altıngöz Sütlabi Tarakdiş Dikkuyruk Pufla Kara Ördek Kadife Ördek Ak Kuyruklu Kartal Saz Delicesi Sukılavuzu Sutavuğu Sazhorozu Sakarmeke Turna Poyrazkuşu Uzunbacak Kılıçgaga Halkalı Cılıbıt Akça Cılıbıt Altın Yağmurcun Gümüş Yağmurcun Mahmuzlu Kızkuşu Kızkuşu Büyük kumkuşu Ak Kumkuşu Küçük Kumkuşu Kızıl Kumkuşu Kara Karınlı Kumkuşu Döğüşkenkuş Suçulluğu Çulluk Çamurçulluğu Sürmeli Kervançulluğu Kervançulluğu Kara Kızılbacak Kızılbacak Bataklık Düdükçünü Yeşilbacak Yeşil Düdükçün Dere Düdükçünü Taşçeviren Korsanmartı Büyük Karabaş Martı Ada Martısı Akdeniz Martısı Küçük Martı Karabaş Martı İnce Gagalı Martı Küçük Gümüş Martı Kara Sırtlı Martı Van Gölü Martısı Gümüş Martı Hazar Martısı Kara Ayaklı Martı Hazar Sumrusu Kara Gagalı Sumru Sumru Bıyıklı Sumru İzmir Yalıçapkını Yalıçapkını Alaca Yalıçapkını Tanımsız ördek Tanımsız sukuşu Tanımsız martı Tanımsız kıyıkuşu Tanımsız kuğu Bilimsel Adı Gavia stellata Gavia arctica Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps nigricollis Puffinus yelkouan Morus bassanus Phalacrocorax carbo Phalacrocorax aristotelis Phalacrocorax pygmeus Pelecanus onocrotalus Pelecanus crispus Botaurus stellaris Bubulcus ibis Egretta garzetta Casmerodius albus Ardea cinerea Ciconia nigra Ciconia ciconia Plegadis falcinellus Platalea leucorodia Phoenicopterus roseus Cygnus olor Cygnus columbianus Cygnus cygnus Anser albifrons Anser anser Branta ruficollis Tadorna ferruginea Tadorna tadorna Anas penelope Anas strepera Anas crecca Anas platyrhynchos Anas acuta Anas querquedula Anas clypeata Netta rufina Aythya ferina Aythya nyroca Aythya fuligula Aythya marila Bucephala clangula Mergellus albellus Mergus serrator Oxyura leucocephala Somateria mollissima Melanitta nigra Melanitta fusca Haliaeetus albicilla Circus aeruginosus Rallus aquaticus Gallinula chloropus Porphyrio porphyrio Fulica atra Grus grus Haematopus ostralegus Himantopus himantopus Recurvirostra avosetta Charadrius hiaticula Charadrius alexandrinus Pluvialis apricaria Pluvialis squatarola Vanellus spinosus Vanellus vanellus Calidris canutus Calidris alba Calidris minuta Calidris ferruginea Calidris alpina Philomachus pugnax Gallinago gallinago Scolopax rusticola Limosa limosa Numenius phaeopus Numenius arquata Tringa erythropus Tringa totanus Tringa stagnatilis Tringa nebularia Tringa ochropus Actitis hypoleucos Arenaria interpres Stercorarius parasiticus Larus ichthyaetus Larus audouinii Larus melanocephalus Larus minutus Larus ridibundus Larus genei Larus canus Larus fuscus Larus armenicus Larus michahellis Larus cachinnans Rissa tridactyla Sterna caspia Sterna sandvicensis Sterna hirundo Chlidonias hybrida Halcyon smyrnensis Alcedo atthis Ceryle rudis Hirfanlı Barajı Seyfe Gölü Sultansazlığı Palas Gölü Eymir Gölü Mogan Gölü Çöl Gölü Kulu Gölü Kozanlı Gökgöl Tersakan Gölü Bolluk Gölü Balıkdamı Akgöl Ereğli Sazlığı İvriz Barajı Hürmetçi Sazlığı Bölgesel Toplam

33 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 İç Anadolu Bölgesi Alan Adı Sayım Tarihi Ekip sayısı Sayım yapılan nokta sayısı Rüzgar şiddeti Rüzgar yönü Görüş mesafesi Sıcaklık C Bulutluluk % Buzlanma % Hirfanlı Barajı 27 Ocak 1 4-5/ km Seyfe Gölü 18 Ocak km/h Çevrede kar % Notlar 4 km Gölün kuzey ucuna ulaşılamadı GD 1 km 4- Sultansazlığı 3 Şubat 11 km/h Palas Gölü 2 Şubat km/h G 1 km 2 2 Eymir Gölü 22 Ocak 3 B Çok iyi 7 2 km/h Mogan Gölü 2 Ocak km km/h Çöl Gölü 23 Ocak km km/h Kulu Gölü 22 Ocak /12 5 km Gölün doğu kıyısına yol muhalefeti nedeniyle gidilmedi Kozanlı Gökgöl 22 Ocak km 6 25 Tersakan Gölü 23 Ocak km km/h Bolluk Gölü 23 Ocak km km/h Balıkdamı 26 Ocak 1 5 1/ km 7-8 Akgöl Çeltik 26 Ocak 5 km 7 Ereğli Sazlığı İvriz Baraji 29 Ocak km 1 6 Hürmetçi Sazlığı 2 Şubat G 1 km 7 3 km/h 32

34 MUTLAKA SAYILMASI GEREKEN DOĞU AKDENİZ DÜZENLİ SAYILAN Türkçe Adı Kızıl Gerdanlı Dalgıç Kara Gerdanlı Dalgıç Küçük Batağan Bahri Kara Boyunlu Batağan Yelkovan Sümsük Karabatak Tepeli Karabatak Küçük Karabatak Ak Pelikan Tepeli Pelikan Balaban Sığır Balıkçılı Küçük Ak Balıkçıl Büyük Ak Balıkçıl Gri Balıkçıl Kara Leylek Leylek Çeltikçi Kaşıkçı Flamingo Kuğu Küçük Kuğu Ötücü Kuğu Sakarca Boz Kaz Sibirya Kazı Angıt Suna Fiyu Boz Ördek Çamurcun Yeşilbaş Kılkuyruk Çıkrıkçın Kaşıkgaga Macar Ördeği Elmabaş Patka Pasbaş Patka Tepeli Patka Karabaş Patka Altıngöz Sütlabi Tarakdiş Dikkuyruk Pufla Kara Ördek Kadife Ördek Ak Kuyruklu Kartal Saz Delicesi Sukılavuzu Sutavuğu Sazhorozu Sakarmeke Turna Poyrazkuşu Uzunbacak Kılıçgaga Halkalı Cılıbıt Akça Cılıbıt Altın Yağmurcun Gümüş Yağmurcun Mahmuzlu Kızkuşu Kızkuşu Büyük kumkuşu Ak Kumkuşu Küçük Kumkuşu Kızıl Kumkuşu Kara Karınlı Kumkuşu Döğüşkenkuş Suçulluğu Çulluk Çamurçulluğu Sürmeli Kervançulluğu Kervançulluğu Kara Kızılbacak Kızılbacak Bataklık Düdükçünü Yeşilbacak Yeşil Düdükçün Dere Düdükçünü Taşçeviren Korsanmartı Büyük Karabaş Martı Ada Martısı Akdeniz Martısı Küçük Martı Karabaş Martı İnce Gagalı Martı Küçük Gümüş Martı Kara Sırtlı Martı Van Gölü Martısı Gümüş Martı Hazar Martısı Kara Ayaklı Martı Hazar Sumrusu Kara Gagalı Sumru Sumru Bıyıklı Sumru İzmir Yalıçapkını Yalıçapkını Alaca Yalıçapkını Tanımsız ördek Tanımsız sukuşu Tanımsız martı Tanımsız kıyıkuşu Tanımsız kuğu Bilimsel Adı Gavia stellata Gavia arctica Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps nigricollis Puffinus yelkouan Morus bassanus Phalacrocorax carbo Phalacrocorax aristotelis Phalacrocorax pygmeus Pelecanus onocrotalus Pelecanus crispus Botaurus stellaris Bubulcus ibis Egretta garzetta Casmerodius albus Ardea cinerea Ciconia nigra Ciconia ciconia Plegadis falcinellus Platalea leucorodia Phoenicopterus roseus Cygnus olor Cygnus columbianus Cygnus cygnus Anser albifrons Anser anser Branta ruficollis Tadorna ferruginea Tadorna tadorna Anas penelope Anas strepera Anas crecca Anas platyrhynchos Anas acuta Anas querquedula Anas clypeata Netta rufina Aythya ferina Aythya nyroca Aythya fuligula Aythya marila Bucephala clangula Mergellus albellus Mergus serrator Oxyura leucocephala Somateria mollissima Melanitta nigra Melanitta fusca Haliaeetus albicilla Circus aeruginosus Rallus aquaticus Gallinula chloropus Porphyrio porphyrio Fulica atra Grus grus Haematopus ostralegus Himantopus himantopus Recurvirostra avosetta Charadrius hiaticula Charadrius alexandrinus Pluvialis apricaria Pluvialis squatarola Vanellus spinosus Vanellus vanellus Calidris canutus Calidris alba Calidris minuta Calidris ferruginea Calidris alpina Philomachus pugnax Gallinago gallinago Scolopax rusticola Limosa limosa Numenius phaeopus Numenius arquata Tringa erythropus Tringa totanus Tringa stagnatilis Tringa nebularia Tringa ochropus Actitis hypoleucos Arenaria interpres Stercorarius parasiticus Larus ichthyaetus Larus audouinii Larus melanocephalus Larus minutus Larus ridibundus Larus genei Larus canus Larus fuscus Larus armenicus Larus michahellis Larus cachinnans Rissa tridactyla Sterna caspia Sterna sandvicensis Sterna hirundo Chlidonias hybrida Halcyon smyrnensis Alcedo atthis Ceryle rudis Göksu Tuzla Gölü Akyatan Gölü Ağyatan Gölü Yumurtalık Lagünü Seyhan Barajı Dipsiz Lagünü Kesik Göleti Milleyha (Samandağ) Amik Gölü Yarseli Barajı Balık Gölü (Hatay) Gavur Gölü Sır Barajı Bölgesel Toplam

35 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Doğu Anadolu Bölgesi Sayım Tarihi 15 Şubat Alan Adı Aralık Sazlıkları Van Gölü Güneyi Bulanık 2 Ovası Şubat (Şorgöl Sazlığı) Haçlı Gölü 22 Şubat Nazik Gölü 28 Şubat Arin Gölü 28 Şubat Ahlat 22 Sazlıkları Şubat İron Sazlığı 19 Şubat Ekip sayısı Sayım yapılan nokta sayısı Rüzgar şiddeti Rüzgar yönü Görüş mesafesi Sıcaklık C Bulutluluk % Buzlanma % 1 Açık 14 1 Hafif rüzgar Hafif rüzgar Çevrede kar % Sisli Sisli Notlar K 1 Göl donmuş K K 1 Hafif rüzgar Sisli

36 MUTLAKA SAYILMASI GEREKEN GÜNEYDOĞU ANADOLU DÜZENLİ SAYILAN ARA SIRA SAYILAN Türkçe Adı Kızıl Gerdanlı Dalgıç Kara Gerdanlı Dalgıç Küçük Batağan Bahri Kara Boyunlu Batağan Yelkovan Sümsük Karabatak Tepeli Karabatak Küçük Karabatak Ak Pelikan Tepeli Pelikan Balaban Sığır Balıkçılı Küçük Ak Balıkçıl Büyük Ak Balıkçıl Gri Balıkçıl Kara Leylek Leylek Çeltikçi Kaşıkçı Flamingo Kuğu Küçük Kuğu Ötücü Kuğu Sakarca Boz Kaz Sibirya Kazı Angıt Suna Fiyu Boz Ördek Çamurcun Yeşilbaş Kılkuyruk Çıkrıkçın Kaşıkgaga Macar Ördeği Elmabaş Patka Pasbaş Patka Tepeli Patka Karabaş Patka Altıngöz Sütlabi Tarakdiş Dikkuyruk Pufla Kara Ördek Kadife Ördek Ak Kuyruklu Kartal Saz Delicesi Sukılavuzu Sutavuğu Sazhorozu Sakarmeke Turna Poyrazkuşu Uzunbacak Kılıçgaga Halkalı Cılıbıt Akça Cılıbıt Altın Yağmurcun Gümüş Yağmurcun Mahmuzlu Kızkuşu Kızkuşu Büyük kumkuşu Ak Kumkuşu Küçük Kumkuşu Kızıl Kumkuşu Kara Karınlı Kumkuşu Döğüşkenkuş Suçulluğu Çulluk Çamurçulluğu Sürmeli Kervançulluğu Kervançulluğu Kara Kızılbacak Kızılbacak Bataklık Düdükçünü Yeşilbacak Yeşil Düdükçün Dere Düdükçünü Taşçeviren Korsanmartı Büyük Karabaş Martı Ada Martısı Akdeniz Martısı Küçük Martı Karabaş Martı İnce Gagalı Martı Küçük Gümüş Martı Kara Sırtlı Martı Van Gölü Martısı Gümüş Martı Hazar Martısı Kara Ayaklı Martı Hazar Sumrusu Kara Gagalı Sumru Sumru Bıyıklı Sumru İzmir Yalıçapkını Yalıçapkını Alaca Yalıçapkını Tanımsız ördek Tanımsız sukuşu Tanımsız martı Tanımsız kıyıkuşu Tanımsız kuğu Bilimsel Adı Gavia stellata Gavia arctica Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps nigricollis Puffinus yelkouan Morus bassanus Phalacrocorax carbo Phalacrocorax aristotelis Phalacrocorax pygmeus Pelecanus onocrotalus Pelecanus crispus Botaurus stellaris Bubulcus ibis Egretta garzetta Casmerodius albus Ardea cinerea Ciconia nigra Ciconia ciconia Plegadis falcinellus Platalea leucorodia Phoenicopterus roseus Cygnus olor Cygnus columbianus Cygnus cygnus Anser albifrons Anser anser Branta ruficollis Tadorna ferruginea Tadorna tadorna Anas penelope Anas strepera Anas crecca Anas platyrhynchos Anas acuta Anas querquedula Anas clypeata Netta rufina Aythya ferina Aythya nyroca Aythya fuligula Aythya marila Bucephala clangula Mergellus albellus Mergus serrator Oxyura leucocephala Somateria mollissima Melanitta nigra Melanitta fusca Haliaeetus albicilla Circus aeruginosus Rallus aquaticus Gallinula chloropus Porphyrio porphyrio Fulica atra Grus grus Haematopus ostralegus Himantopus himantopus Recurvirostra avosetta Charadrius hiaticula Charadrius alexandrinus Pluvialis apricaria Pluvialis squatarola Vanellus spinosus Vanellus vanellus Calidris canutus Calidris alba Calidris minuta Calidris ferruginea Calidris alpina Philomachus pugnax Gallinago gallinago Scolopax rusticola Limosa limosa Numenius phaeopus Numenius arquata Tringa erythropus Tringa totanus Tringa stagnatilis Tringa nebularia Tringa ochropus Actitis hypoleucos Arenaria interpres Stercorarius parasiticus Larus ichthyaetus Larus audouinii Larus melanocephalus Larus minutus Larus ridibundus Larus genei Larus canus Larus fuscus Larus armenicus Larus michahellis Larus cachinnans Rissa tridactyla Sterna caspia Sterna sandvicensis Sterna hirundo Chlidonias hybrida Halcyon smyrnensis Alcedo atthis Ceryle rudis Karkamış Barajı Birecik Barajı Karakaya Barajı Atatürk Barajı Keban Barajı Güney Devegeçidi Barajı Azaplı Gölü Gölbaşı Gölü (Fırat) İnekli Gölü Hazar Gölü Kartalkaya Barajı Gözegöl Arık Göl Bölgesel Toplam

37 TÜRKİYE KIŞ ORTASI SU KUŞU SAYIMLARI 213 Güneydoğu Anadolu Bölgesi Sayım Alan Adı Sayım Tarihi Ekip sayısı yapılan nokta sayısı Rüzgar şiddeti Rüzga r yönü Görüş mesaf esi Sıcaklık C Bulutluluk % Buzlanma % Çevrede kar % Notlar Karkamış Barajı 26 Ocak km/h Ara ara hafif yağış Birecik Barajı 25 Ocak km/h Açık 7 5 Karakaya Barajı 1 Şubat 3 Orta şiddet km Atatürk Barajı 27 Ocak km/h 1,5-16 km Yer yer sis ve yağış vardı Keban Barajı Güney 31 Ocak km Ara ara hafif yağış Devegeçidi Barajı 3 Ocak km/h 6 km 5 8 Azaplı Gölü 1 Şubat 8 km/h 16 km 3 5 Gölbaşı Gölü 1 Şubat 5 km/h 19 km 6 1 İnekli Gölü 1 Şubat 8 km/h 16 km 3 8 Hazar Gölü 31 Ocak 6 km 1 Kartalkaya Baraji 1 Şubat km/h 11 km Gözegöl Arık Göl 36