Karaciğer ve Safra kesesi ve Pankreas Histolojisi. Prof.Dr.Ayhan BĠLĠR

Transkript

1 Karaciğer ve Safra kesesi ve Pankreas Histolojisi Prof.Dr.Ayhan BĠLĠR

2 Dersin amacı; Karaciğer de lobul yapısını, çeģitlerini karaciğer fonksiyonlarıyla bağlantı kurarak öğrenmek, Hepatosit,Ito ve kupffer hücre yapısını, Sinuzoid duvarı ve safra kapiler yapısını, Disse aralığını, Portal triad yapısını, Karaciğer kan dolaģımını öğrenmek

3 Karaciğerin başlıca görevleri I Ekzokrin bez Endokrin bez

4 Karaciğerin başlıca görevleri II Çeşitli vitaminleri dolaşımdan alır depolar veya biyokimyasal olarak değiştirir. Vitamin A (retinol): rhodopsin sentezinde Vitamin D (cholecalciferol) : kalsiyum ve fosfat metabolizmasında Vitamin K: prothrombin sentezinde Demir metabolizması, depolanması ve hemostazisinde görev alır Ayrıca ilaç ve toksinlerin degradasyonunda görev alırlar. Birçok ilaç hidrofilik olmadığı için böbreklerden kolayca atılamaz Karaciğerde suda çözünen formlarına gönüştürülür

5 Karaciğer hücresi Hapatosit

6 Karaciğer kapsülü (Masson's trichrome boyası)

7 Fibrosa hepatis = Glisson kapsülü Seröz membrandır Karaciğerin diyafram ve diğer organlara yapışmasını önler

8 Karaciğeri oluģturan baģlıca elemanlar nelerdir? parankima konnektif bağ dokusu, sinuzoidler perisinuzoidal aralıklar (Disse)

9 KARACĠĞERDE LOBUL YAPILARI Lobul çapı 7x 0,2 mm Portal alan Vena sentralis

10 KARACĠĞER GLĠKOJEN DAĞILIMI

11 VENA SENTRALĠS VE HEPATOSĠT HÜCRE KORDONU Vena sentralis A.Bilir

12 Portal alan A. Ġnterlobularis, Vena interlobularis, Duktuli biliferi

13 Karaciğer asinusunda zonlar ve özellikleri Zon 1 oksijen,besin ve toksinlerle ilk karģılaģan Zon 3 Zon 2 dejenerasyon yüksek rejenerasyon yeteneği yüksek Hering kanalını içeren zondur dejenerasyon zor rejenerasyon yeteneği az ara zon

14 Dolaşım sistemi Vena porta Arteria Hepattica V.Interlobaris A.Interlobaris V.Interlobularis A.Interlobularis V.Perilobularis A.Perilobularis Sinusoid V.Centralis v.sublobularis v.colligentes V.hepatica v.cava inferior

15 Sinozoid

16 KAFES LĠFLERĠ sinuzoid A.Bilir

17 KARACĠĞER SAFRA KAPĠLERLERĠ

18 DĠSSE ARALIĞI

19 Disse aralığı içeriği Hepatik satellit (Ito) hücresi Mezenkimal kökenlidirler Patolojik durumda farklılaģıp Tip 1 ve tip 3 kollojen sentezlerler Vit A depolarlar kana retinol olarak verilir Retinol ertinol bağlayıcı proteine bağlanarak gözün retinasına taģınır ve rodopsine dönüģtürülür.

20 Hepatik sinuzoid içerisini döģeyen hücreler 1. Diyaframsız pencereli endotel 2. Kupffer hücresi; Monositlerin farklılaģmasından oluģurlar.kc hücre topluluğunun % 15 ini oluģturur. Hepatositin Apikal yüzünü : safra kapilerine bakan tarafı Bazolateral yüzü : disse aralığına bakan tarafı oluģturur

21 Hepatosit mikron çapında Parankima hücrelerinin % 80 ni oluģturur. Uzun ömürlü yaģam yaklaģık 5 ay Asidofilik sitoplazma mitokondri Peroksizom Glikojen GeliĢmiĢ organel yapısı

22 PEROKSĠZOM

23 Kronik karaciğer hastalıklarında sitokinlerin rolü

24 Sitokinler hangi hücreler tarafından salgılanır? 1-Hepatositler 2-Kupffer hücreleri 3-Disse aralığına giren lenfositler

25 HEPATOSĠTTEN SAFRA KANALĠKÜLLERĠNE SAFRANIN TAġINMASI

26 HEPATOSĠTLERDE ALKOL METABOLĠZMASI

27 Siroz

28 Rejenerasyon Karaciğerin yenilenmesi dolaşımda bulunan mitojenik faktörler tarafından yönlendirilir Bunlar 1-Hepatocyte growth factor (scatter factor) 2-TNF-alpha, karaciğer endotel hücre çoğalmasını uyarır 3-Interleukin-6, safra kese ve kanalı epitel hücrelerini uyarır 4-Epidermal growth factor. 5-Norepinephrine EGF and HGF ün mitojenik aktivitesini indükler Insulin

29 SAFRA KESESĠ DUVAR YAPISI VE GÖREVLERĠ

30 Safra mekanizması ve salınımı Organik maddeler Ġnorganik bileģenler Na ve Cl iyonlarından oluģur Günde 600 ml üretilir Enterohepatik dolaşım; Primer ve sekonder safra asitlerinin % 90 ı barsak epitel hücreleri tarafından emilerek hepatositlere ve vena kava inferiöre akıtlması Ģeklindeki dolaģıma denir. Safra tuzları barsak epitel hücrelerinin apikal yüzeylerince Na-bağımlı kanallar yardımıyla emilir. Bazolateral yüzeylerinde Na bağımsız kanalar yardımıyla atılır.

31 PANKREAS

32 PANKREAS

33 Endokrin Pankreas; Langerhans adacıklarından oluģur Olgun insanda adacık pankreas hacminin % 2 ni kapsar. her adacık 3000 endokrin hücre retiküler lif pencereli kapiler

34 Ekzokrin Pankreas; Tubuloasiner seröz bezlerden oluģur. Tükrük bezlerinde bulunan çizgili boģaltım kanalı ve miyoepiteliyal hücreler burada yoktur. 4 anatomik bölgesi vardır. 1-BaĢ 2-Boyun 3-Gövde 4-Kuyruk

35 Ekzokrin pankreas boģaltım kanalları asinus sentroasinar hücreler interkalat kanallar intralobular kanallar interlobular kanallar ana pankras kanalı duedonum

36 Pankreas ekzokrin pankreas ve Langerhans adacıkları Solda H+E sağda Aldehit Fuksin Gomori

37 Zymogen granules

38

39

40 Zymogen granüllerinin içeriği Ġnaktif enzim öncülleri * trypsinogen * chymotrypsin * prokarboxypeptidase ve elastase aktif enzimler amylase, lipase, cholesterol,esterase phospholipase, * deoxyribonuklease,ribonuklease

41 Ayrıca salgı granüllerinden Ġnhibitor salgılanır Görevi : Asinus ve boģaltım kanallarının lümenlerini trypsin ve diğer proteolytic enzimlerin olası hasarlarına karģı korumak

42

43

44 Langerhans adacıklarında hücrelerin yerleşimleri ve kan dolaşım sistemi

45 Her adacık iki bölümden oluşur 1- Endokrin hücreler A (alpha) hücreleri glucagon B (beta ) hücreleri insulin D (delta ) hücreleri gastrin ve somatostatin F veya PP hücresi------pancreaticpolypeptide D-1 hücresi --vazoaktif intestinal peptid EC hücresi------secretin,motilin ve substance P 2- Damar sistemi =vascular system = insuloacinar portal system

46 TEġEKKÜRLER

47 Pankreas kan dolaģım sisteminde adacıkların dıģında onlardan bağımsız bir arterial kan dolaģım sistemi daha bulunur. Bu sistem acinar vascular sistem olarak adlandırılır ve ekzokrin pankreas asinuslarını beslerler

48 Alpha hücreleri; *Glukagon üretirler *29 amino asitten oluģsn bir peptiddir *2 kromozomda yerleģmiģ bir gen tarafından kodlanan preproglukagon öncül moleküllerindedn oluģur. *Glukagon hepatositlerde glycogenolytic activiteyi artırarak hiperglisemiye sebep olur *Etkisi insüline antagonisttir

49 Glukagon salınımını uyaran etmenler 1-kanda glukoz seviyesinin düģmesi 2-serumda arginin ve alanin seviyesinin artması 3-sempatik sinin sisteminin uyarılması

50 Beta hücreleri Ġnsulin salgılarlar Adacığın % 80 ini oluģtururlar Ġnsulin iki polipeptid zincirinden oluģur α zinciri 21 amino asit β zinciri 30 amino asit içerir 11 kromozomun kısa kolunda yerleģmiģ bir gen tarafından kodlanan preproinsulin öncül moleküllerinden oluģurlar

51 Ġnsulin sebep olduğu olaylar 1- dolaģımdan glukozun alınmasını 2-glukozun saklanması ve kullanılması 3-glukozun fosforilasyonu 4-fosforile olmuģ glukozdan glikojen sentezi

52 Delta hücreleri *Adacığın % 10 unu oluģtururlar *Gastrin ve somatostatin üretirler(hipotalamusta da üretilir) *Somatostatin glikoz ve insulin salınımını durdurur *Somatostatin mide fundus kenar hücrelerinden HCl salınımını durdurur

53 F(PP) hücreleri *Adacığın % 2 sini oluģtururlar *36 amino asitten oluģan pankreatik polipeptid salgılarlar *Somatostatin salınımını durdururlar *Pankreas enzimlerinin salınımını durdurur.böylece salgı duedonuma verilemez *Kolesitokinin pankreatik polipeptid salınımını artırır

54

55

56 TĠP I Diyabet Tip II B hücreleri hasarlı olduğu için insulin yoktur Bu hastalar pankreas insülini olmadığı için dıģardan alınan insuline bağımlıdırlar Yetersiz insulin salınımı bulunur.bu hastalar yaģamlarını devam ettirmek için dıģardan alınan insuline ihtiyaç duymazlar.ġnsuline karģı dokuların yanıtında düģüģ görülür

57