TORUNLAR GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

Transkript

1 TORUNLAR GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

2 İÇİNDEKİLER 1- Şirket Profili 2- Vizyon, Misyon ve Hedeflerimiz 3- Yönetim Kurulu 4- Şirketimizin Sermaye ve Ortaklık Yapısı 5- Kar Dağıtım Politikası 6- GYO Mevzuatındaki Değişiklikler 7- Önsöz 8-01 Ocak 30 Eylül 2015 Hesap Döneminin Değerlendirilmesi 9-01 Ocak - 30 Eylül 2015 Hesap Dönemine ait Konsolide Finansal Tablolar ve Dipnotları 10- Diğer Sayfa 2 / 43

3 TORUNLAR GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU RAPORUN DÖNEMİ: tarihli hesap dönemi Bu rapor, tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sermaye Piyasası Kurulu nun İşletmeler tarafından Düzenlenecek Finansal raporlar ile Bunların Hazırlanması ile İlgililere Sunulmasına İlişkin İlke, Usul ve Esasları Tebliği nin 8. Madde hükmü uyarınca düzenlenmiş olup, Şirketimizin dönemi itibari ile işletme faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve yatırımcılarımıza bilgi verilmesi amacını taşımaktadır. Merkez Adresi Kavacık, Rüzgarlıbahçe Mah. Selvi Çıkmazı No: Beykoz/İstanbul Telefon No (0216) Faks No (0216) Internet Adresi Elektronik Posta Adresi Sayfa 3 / 43

4 1. Şirket Profili Ticari Unvanı : Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi Kuruluş tarihi : GYO dönüşüm tarihi : Çıkarılmış sermayesi : TL Kayıtlı sermaye tavanı : TL Halka arz tarihi ve halka arz fiyatı : /3,27 TL Şirket merkezi : İstanbul İstanbul Ticaret Sicil No : Ticaret Sicil Memurluğu : İstanbul Vergi Dairesi : Anadolu Kurumlar VD İşlem Gördüğü Borsa : Borsa İstanbul A.Ş. Sermaye Piyasası : Kurumsal Ürünler Pazarı Aracının İşlem Gördüğü : BIST GAYRİMENKUL YAT: ORT:/BIST MALİ Pazar ve Şirketin Dahil Olduğu Endeksler : BIST TÜM/BIST TÜM- 100 İşlem Sembolü : TRGYO Bloomberg İşlem Sembolü : TRGYO:TI Reuters İşlem Sembolü : TRGYO.IS Merkez Adresi : Selvi Çıkmazı No:4 Beykoz İstanbul Web sitesi : E-posta : info@torunlargyo.com.tr KEP : torunlargyo@hs01.kep.tr Mersis : den beri Türk gayrimenkul piyasasında faaliyet gösteren Torunlar Grubu olarak, 1996 da gayrimenkul sektöründeki faaliyetlerimizi perakende, konut, ofis ve otel geliştirme projeleriyle genişletmek üzere Torunlar GYO nun öncü şirketi olan Toray İnşaat ı kurduk. Şirketimiz 2008 yılında Gayrimenkul Yatırım Ortaklığına dönüşmüştür. Şirketimizin amacı, perakende, konut, eğlence ve ofis amaçlı gayrimenkul geliştirme projelerine yatırım yapmaktır. Torunlar GYO, kaynak bulma, arazi alımı, proje finansmanı, izin alım, tasarım, inşaat denetimi, satış ve pazarlama dahil olmak üzere proje geliştirme ve yönetiminin tüm aşamalarında faaliyet göstermektedir. Şirketimiz, bu temel hizmetlerin yanı sıra, projelerin tamamlanmasının ardından da kiracı karması ve kira yönetimi, kira yapılandırma, yenileme ve genişletme çalışmaları, alışveriş merkezlerinde ziyaretçi trafiğini, doluluk oranlarını ve kira gelirini azami düzeye getirmeyi amaçlayan diğer faaliyetleri yürütmektedir. Şirketimizin Türkiye gayrimenkul sektöründeki kapsamlı deneyimi ve bilgisi Torunlar GYO ya, kentsel gelişim, demografik eğilimler ve hedef pazarlardaki potansiyel müşteri profili hakkında net bir bakış açısı kazandırırken, geliştirmeye uygun arsaları avantajlı fiyatlara satın alma imkanı veren geniş bir çevre sağlamaktadır. Yerel belediyeler, yükleniciler, satıcılar ve sektördeki diğer katılımcılarla kurulan köklü ilişkiler, Şirketimize, arsalara ve uluslararası geliştirme şirketlerinin erişiminin olmadığı bazı geliştirme fırsatlarına erişimin önünü açmaktadır. Torunlar GYO, bunun yanı sıra alışveriş merkezlerinde kiracı karmasını oluşturmak için kapsamlı bir yurtiçi ve uluslararası marka perakende ağına ve konut geliştirme projeleri için geniş bir müşteri tabanına sahiptir. Ayrıca Torun Ailesi nin Türk piyasasındaki güçlü itibarından yararlanmakta olan Torunlar GYO, kiracıları, müşterileri ve Türk gayrimenkul piyasasının diğer katılımcılarının Torunlar ismiyle ilişkilendirdikleri kalite ve güven anlayışıyla faaliyetlerini sürdürmektedir. Sayfa 4 / 43

5 Torunlar GYO nun odaklandığı başlıca alan, İstanbul, Bursa, Antalya, Samsun ve Ankara gibi kentsel bölgelerde geniş ila çok geniş kapsamlı, sınıfının en iyisi alışveriş merkezlerinin geliştirilmesi ve varlık yönetimidir itibariyle 7,7 Milyar TL konsolide varlık toplamının %79,80 nini büyüme potansiyeli yüksek konut, ofis, otel gibi, çeşitli karma kullanım amaçlı geliştirme projeleri ve proje geliştirilecek arsaları barındıran gayrimenkuller ve gayrimenkul projeleri oluşturmaktadır. 2. Vizyon, Misyon ve Hedeflerimiz Vizyon Torunlar GYO markasını, AVM, eğlence merkezi, konut, ofis, otel, lojistik merkezi, ticari ve sınai bina vb. çok amaçlı yaşam ve iş merkezi yatırımları yapma, geliştirme ve yönetme konularında dünyada ve Türkiye de aranan marka haline getirmek, yüksek getirili yatırımlar yapmak. Şeffaflığı ve güvenilirliği ön planda tutarak istikrarlı şekilde büyümeyi sağlamak. Misyon Konut, ofis, otel, alışveriş merkezleri gibi insanı hedef alan yaşam merkezleri geliştirme konusunda kaliteli yaşam standardı ile eşdeğer en güvenilir isim olmak, Planladığımız ve planlayacağımız projelerimizde müşterilerimizin ihtiyaçlarını, tercihlerini azami ölçüde karşılayan ve faydalarını maksimize eden konut, alışveriş, otel, eğlence ve iş merkezleri projeleri geliştirmek ve inşa etmek, Ödüllendirici ve tatmin edici bir iş ortamı sağlayarak en iyi çalışanları çekmek ve Stratejik hedefler: Şirket aşağıdaki stratejileri izleyerek rekabet avantajı sağlamayı hedeflemektedir: Perakende tabanlı karma kullanım projelerini geliştirmek ve alışveriş merkezlerinde odaklanmaya devam etmek, Alışveriş merkezlerinin aktif ve dinamik yönetimi, Gayrimenkul sektörlerindeki gelişmeleri takip etmek, Yüksek büyüme ve gelişme potansiyeli taşıyan bölge seçeneklerinde ve gayrimenkul çeşitlerinde fırsatları değerlendirmek, Kriz yönetimi geliştirmek ve bu sayede krizleri fırsata çevirmek, Sektörde öncü rol oynamak, örnek alınacak projeler geliştirmek, Gayrimenkul sektöründeki teknolojik gelişmeler ile diğer teknolojik gelişmeleri yeni projelerde kullanarak yaşamı kolaylaştıran alanlar yaratmak, Teknoloji sayesinde sektörü çağın ötesine taşımak, Uluslararası danışmanlık ve know-how ile yerel tecrübelerimizi birleştirerek geleceğin projelerini inşa etmek, Hissedarlarımıza en yüksek getiriyi kazandırmak için değer artıran fırsatları yakından izlemek, Sektördeki konumunu güçlendirerek en yüksek kar payı dağıtan güvenilir ve yatırımcının tercih ettiği bir Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı olmak. Torunlar GYO Yönetim Kurulu; aldığı stratejik kararlarla, Şirket in risk, büyüme ve getiri dengesini en uygun düzeyde tutarak akılcı ve tedbirli risk yönetimi anlayışıyla Şirket in Sayfa 5 / 43

6 öncelikle uzun vadeli çıkarlarını gözeterek, Şirket i idare ve temsil etmektedir. Yönetim Kurulumuz; Torunlar GYO stratejik hedeflerini tanımlamakta, ihtiyaç duyulan insan ve finansal kaynakları belirlemekte ve yönetimin performansını denetlemektedir. Torunlar GYO Yönetim Kurulu, yılda 4 defa yaptığı stratejik toplantılarla, üçer aylık dönemler itibarı ile finansal performansını bütçeye göre karşılaştırmalı olarak takip ederken; stratejik konulardaki gelişmeleri de takip eder ve idari yapının önerilerini de dikkate alarak yeni stratejiler geliştirir ve yatırım kararları alır. 3. Yönetim Kurulu tarihinde gerçekleştirilen 2014 yılı Olağan Genel Kurul Toplantısında, 1 yıl süreyle görev yapmak üzere seçilen ve toplam yedi kişiden oluşan Yönetim Kurulu üyelerine ilişkin bilgiler aşağıda yer almaktadır. Adı Soyadı Unvanı Bağımsızlık Durumu Aziz TORUN Başkan ve Genel Müdür Bağımsız değil Mehmet TORUN Başkan Vekili Bağımsız değil Prof. Dr. Ali ALP Üye Bağımsız değil Mahmut KARABIYIK Üye Bağımsız değil Haluk SUR Üye Bağımsız değil Atanma Tarihi Kuruluştan itibaren Doç.Dr.Saim Kılıç Üye Bağımsız Aziz YENİAY Üye Bağımsız Genel Kurul da bağımsız üyeler dahil yönetim kurulu üyelerine aylık net TL huzur hakkı ödenmesine karar verilmiştir. Yönetim Kurulu ve üst yönetime, 2015 ilk dokuz ayda TL fayda sağlanmıştır. Yönetim Kurulu üyelerine genel kurulda kararlaştırılan huzur hakkı dışında; prim, ikramiye vb. ad altında mali menfaat sağlanmamıştır. Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin ücretlendirilmesinde hisse senedi opsiyonları veya şirketin performansına dayalı ödeme planı uygulanmamaktadır. Yıl içerisinde Şirketin, Yönetim Kurulu üyelerine borç verme, kredi kullandırma, lehine kefalet verme vb. işlemleri olmamıştır. Yönetim Kurulun oluşumu, görev, yetki ve sorumlulukları ve diğer konularına ilişkin düzenlemeler Şirket Ana Sözleşmesinin Maddelerinde yer almaktadır. Ana sözleşmenin 19 Maddesi uyarınca ayda en az bir kere toplanma zorunluluğu bulunan ve Şirket işleri açısından gerekli görülen zamanlarda, başkan veya başkan vekilinin çağrısıyla toplanabilen Yönetim Kurulu, 2015 in ilk dokuz ayında 28 toplantı gerçekleştirmiştir. Sayfa 6 / 43

7 Yönetim Kurulu Komiteleri Yönetim Kurulumuzun Tarih ve 2015/19 Sayılı Toplantısında komite üyelikleri aşağıdaki şekilde görev dağılımı yapmıştır: Kurumsal yönetim komitesi Denetim komitesi Riskin erken tespiti komitesi Aday gösterme komitesi Ücret komitesi Başkan Saim Kılıç Aziz Yeniay Saim Kılıç Aziz Yeniay Saim Kılıç Üye Üye Üye Haluk Yükler Şerife Cabbar Saim Kılıç Aziz Yeniay Saim Kılıç Ali Alp İsmail Kazanç Ali Alp Üye Remzi Aydın Not: Haluk Yükler tarihinde şirketimizdeki görevinden ayrılmıştır. Komitelerin çalışma esasları Şirketimizin web sitesinde yayınlanmaktadır. Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirket dışında aldığı görevler Aziz Yeniay Yönetim Kurulu üyelerinin Şirket dışında başka görevler alması belli bir kurala bağlanmamış olup, üyelerin bazıları Şirket dışında başka şirketlerde de yönetim kurulu üyesi olarak görev almaktadır. Yönetim Kurulu üyelerinin Şirket dışında yürüttükleri görevler ile Şirket teki görev süreleri ve görev dağılımlarına üyelerin özgeçmişleri içerisinde yer verilmiştir. Yönetim Kurulu Üyelerinden, Aziz Torun; Grup Şirketlerde Yönetim Kurulu Başkan ya da üyelikleri, Mehmet Torun; Grup Şirketlerde Yönetim Kurulu Başkan ya da üyelikleri, Mahmut Karabıyık; Serbest avukatlık, Başkent Doğalgaz A.Ş. ve Yeni Gimat Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. nin de yönetim kurulu üyeliği, Prof. Dr. Ali Alp; Üniversitede Öğretim Üyeliği, Yeni Gimat Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. nin ve Özak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. nin de yönetim kurulu üyelikleri, Aziz Yeniay; Gayrimenkul portföy yönetimi ve gayrimenkul geliştirme faaliyetleri bulunan şirketlerde ortaklıkları ve yönetim kurulu üyelikleri, Doç. Dr. Saim Kılıç; Üniversitede Öğretim Üyeliği, görevlerini devam ettirmektedirler. Şirket ve Yönetim Kurulu üyelerinin mevzuat hükümlerine aykırı uygulamaları olmadığı gibi şirket ve yönetim kurulu üyeleri hakkında uygulanan idari veya adli yaptırım bulunmamaktadır. Sayfa 7 / 43

8 Davalar Torun Center projesi şantiyesinde te meydana gelen iş kazası neticesinde İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi nde görülen dava devam etmektedir. Cumhuriyet Savcılığının mahkemeye sunduğu iddianameyle birlikte Torunlar GYO nun ana hissedarları ve üst düzey yöneticileri hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir. Dava devam etmektedir. Ortaklığın iç kontrol sistemi ile iç ve dış denetim faaliyetleri hakkında bilgiler Şirketimizin iç kontrol sistemi; Şirketin faaliyetleri ile bu faaliyetlere ilişkin kontrollerin uygunluk, yeterlilik ve etkinliğini incelemek, kontrol etmek, izlemek, değerlendirmek ve sonuçları, ilgili birimlere raporlamak üzere oluşturulmuştur. Oluşturulan sistemde risk odaklı kontrol anlayışı benimsenmiş olup, bu kapsamda şirket faaliyetleriyle bütünleşik riskleri en aza indirmek ve ortadan kaldırmak üzere geliştirilmiş olan kontroller ve bu kontrollerin yeterliliği iç kontrol faaliyetinin temelini oluşturmaktadır. Şirketimiz Kurumsal Yönetim İlkelerinde yer alan prensiplere uymaktadır. Bu kapsamda yönetim kurulu bünyesinde Denetimden Sorumlu Komite oluşturulmuş ve yönetim kurulu tarafından çalışma esasları belirlenmiştir. Şirketin faaliyet sonuçlarını gösteren finansal tabloları Bağımsız Denetim Şirketi PriceWaterHouseCoopers-Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. tarafından denetlenmektedir. 4. Şirketimizin Sermaye ve Ortaklık Yapısı Halka arz edilen hisse senetlerimiz tarihinden itibaren Borsa İstanbul da işlem görmektedir. Şirketin tarihi itibariyle sermaye bilgileri ve ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir: Sermaye bilgileri Çıkarılmış sermaye Kayıtlı sermaye TL TL Şirket, Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş ve Sermaye Piyasası Kurulu nun 08/01/2008 tarih ve 1/17 sayılı izni ile bu sisteme geçmiştir. Sermaye Piyasası Kurulu tarafından verilen kayıtlı sermaye tavanı izni, yılları (5 yıl) için geçerlidir yılı sonunda kayıtlı sermaye tavanına ulaşılmamış olsa dahi, 2017 yılından sonra yönetim kurulu tarafından sermaye artırım kararı alınabilmesi için; daha önce Sermaye Piyasası Kurulu tarafından izin verilen tavan ya da karar verilecek yeni kayıtlı sermaye tavanı tutarı için Sermaye Piyasası Kurulu ndan izin almak suretiyle genel kuruldan yeni bir süre için yetki alınması zorunludur. Söz konusu yetkinin alınmaması durumunda şirket kayıtlı sermaye sisteminden çıkmış sayılır. Dönem içinde bedelli sermaye arttırımı yapılmamıştır. Sayfa 8 / 43

9 Ortaklık yapısı ADI SOYADI / TİCARET ÜNVANI GRUBU TÜRÜ PAY ORANI (%) PAY TUTARI (TL) Aziz TORUN A Nama 20, ,61 Aziz TORUN C Nama 17, ,45 TORUNLAR GIDA SANAYİ ve TİCARET A.Ş. A Nama 0, ,46 Mehmet TORUN B Nama 20, Mehmet TORUN C Nama 17, ,45 TORUNLAR GIDA SANAYİ ve TİCARET A.Ş. B Nama 0, ,46 Mahmut KARABIYIK B Nama 0, ,61 Halka Açık Paylar C Nama 25, ,96 TOPLAM SERMAYE 100, Şirketin TL tutarındaki çıkarılmış sermayesinin %78,71 i Aziz Torun ve Mehmet Torun a aittir. Şirketimiz ortaklarından Emre TORUN, ,07 nominal tutarındaki B Grubu ve ,07 nominal tutardaki C Grubu kapalı nama yazılı paylarını Şirket ortaklarımızdan Mehmet TORUN'a devretmiş, devir sonrasında Emre TORUN un kapalı nama yazılı payı kalmazken, Mehmet TORUN'un B Grubu kapalı nama yazılı pay sayısı ve C Grubu kapalı nama yazılı pay sayısı ,45 nominal tutara ulaşmıştır tarihli MKK verilerine göre Şirket sermayesinin %21,23 ü fiili dolaşımda bulunmakta olup fiili dolaşımda sayılan paylarının nominal tutarı yaklaşık TL na tekabül etmektedir. Şirket'in çıkarılmış sermayesi, tamamı ödenmiş TL ( beşyüzmilyon Türk Lirası) olup, her biri 1 TL (Bir Türk Lirası) itibari değerde (beşyüzmilyon) adet paya ayrılmıştır. Çıkarılmış sermayenin, a) ,07 adet payı temsil eden ,07 TL nominal değerli kısmının tamamı nama yazılı olup A Grubunu, b) ,07 adet payı temsil eden ,07 TL nominal değerli kısmının tamamı nama yazılı olup B Grubunu, c) ,86 adet payı temsil eden ,86 TL nominal değerli kısmının tamamı nama yazılı olup C Grubunu, temsil etmektedir. A ve B grubu payların, ana sözleşmenin 9 uncu maddesindeki esaslar çerçevesinde yönetim kurulu üyelerinin seçiminde aday gösterme imtiyazı vardır. Yönetim kurulu üyelerinin iki tanesi A Grubu, iki tanesi B Grubu pay sahiplerinin gösterdiği adaylar arasından ve diğer üç üye genel kurulda gösterilen adaylar arasından seçilir. Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin Sayfa 9 / 43

10 aday gösterilmesi ve seçiminde, Sermaye Piyasası Kurulu nun bağımsız yönetim kurulu üyelerine ilişkin düzenlemeleri esas alınır. Geri alım kapsamındaki şirket hisseleri Şirketimiz ve tarihleri arasında, geri alım programı çerçevesinde adet Şirket hissesini borsa kanalı ile geri almıştır. Daha sonra gerçekleşen bedelsiz sermaye arttırımı ile bu kapsamdaki hisse sayısı adet olmuştur. İştirakler ve İlişkili Taraf İşlemleri Şirketin TRN Alışveriş Merkezleri Yatırım ve Yönetim A.Ş. (TRN), Hastalya Motorlu Vasıtalar Ticaret ve Sanayi A.Ş. (HASTALYA) adlı bağlı ortaklığı, Torunlar Özyazıcı Proje Ortaklığı (Torunlar Özyazıcı) ve TTA Gayrimenkul Yatırım Geliştirme ve Yönetim A.Ş. adlı iki müşterek yönetime tabi ortaklığı, Yeni Gimat Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. (Yeni Gimat) ve Netsel Turizm Yatırımları A.Ş. (Netsel) adlı iki iştiraki bulunmaktadır. Şirket ilişkili taraflara 25,9 milyon TL borçludur. Bunun 2,4 milyon TL si Torun Yapı ya ve 22,1 milyon TL si Torunlar-Özyazıcı iş ortaklığına olan borçlardır. 22 milyon TL borç ise Özyazıcılar mülkiyetinde bulunan, ancak hasılatın %60 Torunlar GYO, %40 Özyazıcı ya ait olacak olan ofis kullanım fonksiyonlu m2 bağımsız bölümlerin henüz paylaşımının yapılmamasından kaynaklanan borçtur. Buna karşılık AVM leri yöneten Torun AVM den 12,7 milyon TL alacaklıdır. Alacakların 9,7 milyon TL si Mall of İstanbul da bulunan MOİ Park a ait ekipmanların Torun AVM ye satışından oluşmaktadır. İlişkili taraflara 54,3 milyon TL satış yapılmış ve kira geliri elde edilmiştir. İlişkili taraflardan 696 bin TL faiz geliri sağlanmış ve 127 bin TL faiz gideri ödenmiştir. İlişkili taraflardan 48,6 milyon TL alım yapılmıştır. 5. Kar Dağıtım Politikası Şirketimizin kar dağıtımına ilişkin esaslar, Esas Sözleşme nin 38. Maddesinde düzenlenmiştir. Şirketimizin kar dağıtım politikası; Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri ve Şirket stratejileri çerçevesinde belirlenmiş, ortaklar ve kamuoyu ile paylaşılmıştır. Şirketin Kar Dağıtım Politikası aşağıda sunulmuştur. 1-Prensip olarak, Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu, Şirket Ana Sözleşmesi ve işbu düzenlemelere uygun olarak her yıl kar dağıtılması benimsenmiştir. 2-Yukarıdaki prensiplere göre dağıtılması planlanan karın, dağıtılabilir karın %50 kadar olması arzu edilmektedir. Ancak, şirketin yatırım planları, yatırımların geldikleri aşamalar, yatırımlar için ortaya çıkan fon ihtiyaçları ile ekonomide meydana gelen olağanüstü yada beklenmedik gelişmeler dikkate alınarak her yıl dağıtılabilir karın %50 nin ortaklara dağıtılması ertelenebilir. 3-Kar payı nakit ya da dağıtılabilir karın Sermaye eklenmesi suretiyle bedelsiz hisse verilmesi şeklinde olabilir. 4-Genel Kurul tarafından kar payı dağıtılmasına karar verilmiş ise, kararda belirtilen şekilde ve en geç genel kurulun yapıldığı yılın sonuna kadar kar payı dağıtılır. Bu aralıkta olmak kaydı ile dağıtım zamanı genel kurul tarafından belirlenir. Kar payı dağıtımı tek bir seferde yapılabileceği gibi taksitler halinde de dağıtılabilir. 5-Kar dağıtılıp dağıtılmayacağı hususunda yönetim kurulu tarafından benimsenen görüş Genel Kurul un onayına sunulur. Genel Kurul da alınan karara göre hareket edilir. 6-Dağıtılabilir kar, Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu ve bu Kanuna göre Sayfa 10 / 43

11 yapılan/yapılacak düzenlemeler, Kurumlar Vergisi Kanunu ve bu Kanuna göre yapılan/yapılacak düzenlemeler, ana sözleşme hükümleri ve Genel Kurul da benimsenen kararlara göre hesap edilir. Kar payı, dağıtım tarihi itibarıyla mevcut payların tümüne, bunların ihraç ve iktisap tarihleri dikkate alınmaksızın eşit olarak dağıtılır. 7-Şirketimiz ana sözleşmesinde Kâr dağıtımında imtiyaza yer verilmemiştir. 8-Ortaklık Esas Sözleşmesi nde, Kar payı avansı dağıtımı hususuna yer verilmiş olup, sermaye piyasası düzenlemeleri çerçevesinde ortaklara kar payı avansı dağıtılabilir. 9-Bu düzenlemede yer almayan hususlarda, tarih ve tarihli Resmi Gazete de yayımlanmak sureti ile yürürlüğe giren Kar Payı Tebliğinde yer alan düzelmelere uyulur. Yönetim Kurulunun, genel kurula kârın dağıtılmamasını teklif etmesi halinde, bunun nedenleri ile dağıtılmayan kârın kullanım şekline ilişkin bilgi genel kurul toplantısında pay sahiplerine sunulur, faaliyet raporunda yer alır ve kamuya açıklanır. Şirketimizin 26 Mayıs 2015 tarihinde yapılan Ortaklar Olağan Genel Kurul Toplantısında; safi kardan TL tutarında nakit kar payı olarak dağıtılmasına karar verilmiştir. Ortaklara ödeme işlemleri te başlamış ve tarihinde hissedarların Takasbank A.Ş. nezdindeki serbest hesaplarına aktarılmıştır. 1 TL nominal değerli hisseye isabet eden temettü tutarı 10 kuruş ve oranı brüt=net %10 dur. 6. GYO Mevzuatındaki Değişiklikler Dönemi içerisinde önemli bir değişiklik olmamıştır. 7. Önsöz Değerli paydaşlarımız, 2015 yılının ikinci çeyreğinde küresel iktisadi faaliyet zayıf seyrini devam ettirmiş; söz konusu zayıf seyirde gelişmekte olan ülkelerin olumsuz büyüme performansı belirleyici olmaya devam etmiştir. Çin ekonomisinde süregelen yavaşlama ve bunun emtia piyasası ile küresel ticaret üzerindeki etkileri gelişmekte olan ülkelerin büyüme görünümünü olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Nitekim emtia ihracatçısı olan ve Çin ile güçlü ticaret ilişkileri bulunan gelişmekte olan ülkelerin büyüme tahminlerinde yakın dönemde aşağı yönlü güncellemeler olmuştur. Gelişmiş ülkeler açısından bakıldığında ise, başta ABD ve Euro Bölgesi olmak üzere, ılımlı büyüme performansının yılın ikinci çeyreğinde de devam ettiğini söylemek mümkündür. Öte yandan, düşük seyretmeye devam eden emtia fiyatları emtia ihracatçısı olan gelişmiş ülke ekonomilerini de olumsuz yönde etkilemiştir. Önümüzdeki döneme bakıldığında, Çin in büyüme performansının, küresel iktisadi faaliyetin seyri üzerinde en önemli aşağı yönlü risk unsurlarından birini oluşturduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda, Çin deki yavaşlamanın devam etmesi ve buna paralel olarak ithalatının daha da zayıflaması durumunda, emtia fiyatlarının düşüşü ve küresel ticaretteki yavaşlama devam edebilecek ve bu durum küresel büyüme görünümünün bir müddet daha zayıf seyretmesine neden olabilecektir. Emtia fiyatlarındaki düşüş eğilimi, enerji fiyatları ağırlıklı olmak üzere, yılın üçüncü çeyreğinde de devam etmiştir. Çin ekonomisindeki durağan görünüm başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde talebin zayıf seyri, söz konusu düşüşte belirleyici olmuştur. Bu etkilerin yakın dönemde de emtia fiyatları üzerinde aşağı yönlü fiyat baskısı oluşturmaya devam etmesi beklenmektedir. Petrol ve emtia fiyatlarındaki düşüşün gelişmiş ülke ekonomileri enflasyon oranlarını baskılamaya devam ettiği gözlenmektedir. Söz konusu ülke grubundaki döviz kuru Sayfa 11 / 43

12 gelişmeleri de enflasyon oranları üzerinde benzer yönlü bir etkiye yol açmaktadır. Öte yandan, emtia fiyatlarındaki yüksek oranlı düşüşler, emtia ihracatçısı gelişmekte olan ülke ekonomilerinden sermaye çıkışlarına yol açarak döviz kuru ve dolayısıyla enflasyon oranları üzerinde yukarı yönlü bir etki oluşturmaktadır. Yakın dönemde, Çin ekonomisindeki yavaş büyümenin devam ettiği ve ABD Merkez Bankası (Fed) nın faiz artırımını uzun süre ötelemediği varsayımı altında gelişmiş ve gelişmekte olan ülke enflasyon oranlarındaki ayrışmanın önümüzdeki dönemde devam edebileceği düşünülmektedir. Çin ekonomisindeki olumsuz seyir, gelişmekte olan ülkelerdeki zayıf büyüme performansı ve Fed in faiz artışı yapacağı beklentisine paralel olarak yılın üçüncü çeyreğinde risk iştahı oldukça zayıf seyretmiş; anılan dönemde, gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışları artarak devam etmiştir. Gelişmekte olan ülkelerin merkez bankaları, büyüme görünümlerindeki aşağı yönlü risklere rağmen sermaye akımlarındaki zayıflama ve küresel para politikalarına dair belirsizlikler nedeniyle politika faizlerini çoğunlukla sabit tutmayı tercih etmişlerdir. ABD de iktisadi faaliyetteki ve iş gücü piyasasındaki toparlanmanın gücüne dair gelen görece zayıf veriler ve küresel ekonomideki yavaşlamanın ABD ekonomisi üzerindeki olası olumsuz etkileri sebebiyle Fed in, 2015 yılı sona ermeden yapması beklenen faiz artışının, en erken 2016 yılının ilk çeyreğinde yapılabileceğine dair tahminler ağırlık kazanmıştır. Fed in faiz artışının zamanlamasına ilişkin söz konusu öteleme, gelişmekte olan ülkelere sermaye akımlarını destekleyebilecek bir gelişme olmakla birlikte, gelişmekte olan ülkelerdeki zayıf büyüme görünümü, sermaye akımları üzerindeki en önemli aşağı yönlü risk unsuru olmaya devam etmektedir. Küresel piyasalarda yaşanan oynaklığın etkileri Türkiye ekonomisinde de gözlenmiş ve iç belirsizlikler ile birlikte finansal göstergelerde dalgalanmalar yaşanmıştır. Üçüncü çeyrekte, gelişmekte olan ülkelere benzer şekilde Türkiye nin risk primi göstergeleri ile uzun vadeli faizlerinde artışlar ve Türk lirasında değer kayıpları yaşanmıştır. Yakın dönemde ise tüm finansal varlık fiyatlarında bir iyileşme gözlenmiştir yılının ikinci çeyreğinde iktisadi faaliyet iç talep kaynaklı artış göstermiştir. Üçüncü çeyreğe ilişkin göstergeler iktisadi faaliyette ılımlı seyre işaret ederken, yılın ikinci yarısında büyüme kompozisyonunun net ihracat lehine değişmesi beklenmektedir. İç ve dış belirsizlikler ekonomi üzerinde aşağı yönlü risk oluştururken, AB ülkelerinin talebindeki artış ihracatımızı olumlu etkilemektedir. Bu çerçevede, önümüzdeki dönemde iç talebin ılımlı seyretmeye devam edeceği, dış talebin ise toparlanma eğilimi sergileyeceği ve büyüme kompozisyonundaki dengelenmenin süreceği değerlendirilmektedir yılı ikinci çeyreğine ilişkin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) verilerine göre iktisadi faaliyet beklentilere kıyasla daha güçlü bir seyir izlemiş ve milli gelir dönemlik bazda yüzde 1,3, yıllık bazda ise yüzde 3,8 oranında artmıştır yılının ilk yarısında yurt içi talebin büyümeye katkısı dış talepten yüksek olmuştur. Üçüncü çeyreğe ilişkin göstergeler iktisadi faaliyette ılımlı seyre işaret ederken, yılın ikinci yarısında büyüme kompozisyonundaki değişimin net ihracat lehine olabileceği yönünde sinyaller içermektedir. Sanayi üretimi ve iç talebe ilişkin satış, üretim ve ithalat göstergeleri nihai yurt içi talebin büyümeye katkısının ılımlı seyredeceğine işaret etmektedir. Ayrıca, küresel kriz sonrası gözlenen güçlü istihdam performansının gelir kanalından yurt içi talebi destekleyeceği düşünülmektedir. Bunun yanı sıra, cari açıkta öngörülen düşüş ve güçlü kamu maliyesi de olası şoklara karşı ekonomi politikalarının dengeleyici yönde hareket edebilmesi açısından alan oluşturmaktadır. Dış ticaret ortaklarımızdan Euro Bölgesi ndeki toparlanmanın ihracatımızı desteklemesi beklenirken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesi ile Rusya ve Irak a yapılan ihracata ilişkin belirsizlikler aşağı yönlü risk unsurlarıdır. Fed faiz kararlarının ve Çin ekonomisindeki yavaşlamanın dünya ekonomisine etkileri ile Avrupa daki toparlanmanın kalıcılığı konusundaki belirsizlikler de dış talebe ilişkin aşağı yönlü risklere işaret Sayfa 12 / 43

13 etmektedir. Özetle 2016 yılında iç talebin ılımlı seyretmesi, dış talebin ise toparlanma eğilimi sergilemesi ve bu sayede büyüme kompozisyonundaki dengelenmenin sürmesi beklenmektedir. Yurt içi talepteki ılımlı seyrin, tüketici kredilerinde gözlenen yavaşlamanın ve dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmelerin katkısı ile cari açıkta gözlenen iyileşme eğiliminin devam etmesi beklenmektedir yılında finansal ve operasyonel sonuçlarımızı en üst seviyede tutmak için oluşturduğumuz bütçe ve stratejik hedeflerimiz doğrultusunda çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Şirketimiz yılın üçüncü çeyreğindeki önemli faaliyetlerine ve mali sonuçlarımıza aşağıda yer verilmiştir. Torunlar GYO tarafından geliştirilen 5. Levent projesi üzerinden geçen yüksek gerilim hatları TEİAŞ ile Torunlar GYO arasında yapılan sözleşme ile dönüştürülerek yerin altına alınmaktadır. Proje alanından geçen farklı büyüklüklerdeki 4 farklı yüksek gerilim hattının büyük bir bölümü yer altına alınırken, bir bölümünün de bu kapsamda gerilim hattı yönü değiştirilecektir. 7 kilometrelik bir alanı kapsayan elektrik iletim sistemi dönüşüm projesi için özel üretilen 55 bin metre kablo kullanılacaktır. 80 milyon liralık yatırımla hayata geçirilen projenin 6 ay içinde tamamlanması planlanmaktadır. Dünyanın önde gelen gayrimenkul fuarlarından olan ve 8-10 Eylül tarihleri arasında Dubai de düzenlenen Dubai Cityscape Global 2015 e, Torunlar GYO olarak Torun Center ve 5. Levent projeleri ile katılarak, projelerimizi Ortadoğu ve Körfez yatırımcılarına tanıtma fırsatını bulduk. Antalya daki Deepo Outlet Center ın bitişiğindeki arsanın sahibi Hastalya Motorlu Vasıtalar Ticaret A.Ş. nin yüzde 99,67 hissesini 9,75 milyon dolara satın alarak, mevcut AVM deki büyüme planı ile otel yatırımımızı hızlı bir şekilde gerçekleştirme imkanına kavuşacağız. Ayrıca, Mall Of İstanbul II. Etap ile Antalya Deepo nun bitişiğindeki arazide geliştirdiğimiz otel projelerinin markalanması için uluslararası otel zincirleriyle işbirliği görüşmelerimiz sürdürülmektedir. Şirketimiz ilk dokuz ayda 266,5 milyon TL yatırım harcaması yapmıştır. Bunun 153,4 milyon TL si Torun Center; 73,8 milyon TL si 5. Levent ve 26,7 milyon TL si Mall of İstanbul otel projelerinden oluşmaktadır. Torun Center projesinde bugüne kadar 471 milyon TL ön satış yaptık. Projemizde yer alan ofis kulede teslimlere yılsonunda başlıyoruz, rezidans kulesinde ise teslimlere Mart ayında başlamayı planlıyoruz. 5. Levent projesinin satışları kuvvetli seyretmektedir. Projenin birinci etabında bulunan adet dairenin satışa sunulan adedinin Eylül sonuna kadar 818 adedi için ön satış sözleşmesi imzalanmış ve 637,7 milyon TL ön satış geliri elde edilmiştir. Yılın ilk dokuz ayında, çoğunluğu kira gelirlerinden olmak üzere, 328,5 milyon TL satış hasılatı elde edilmiştir. 2015/9 satış hasılatının %68,4 ü kira gelirleri, %16,1 i konut satış gelirleridir. AVM ve ofis kira gelirlerinde, Mall of İstanbul ve Torun Tower etkisiyle geçen yılın aynı dönemine göre %96,7 artış olmuştur. Portföyümüzde yer alan AVM lerde 2015 yılı ilk dokuz ayında m2 bazında perakende satış verimliliği birebirde %10,2 artmıştır. Kurlarda yaşanan aşırı artışlar, AVM lerde döviz cinsi kiralara kademeli kur artışları ile kontrollü olarak yansıtılmaktadır tarihi itibarıyla aktif toplamımız milyon TL ye yükselmiştir. Şirketimizin aktifinin % 45,8 i Özkaynak ile finanse edilmektedir. Diğer taraftan aktiflerimizin %76 sını Sayfa 13 / 43

14 yatırım amaçlı gayrimenkuller ve stoklar, %11 ini nakit ve nakit benzeri varlıklar oluşturmaktadır. İlk dokuz ayda TL nin yabancı paralar karşısındaki aşırı değer kaybı, taşıdığımız milyon TL karşılığı açık pozisyonun, 521 milyon TL faaliyet dışı kur farkı gideri oluşturmasında etkili olmuştur. Bu nedenle, 2015 Eylül dönemini 376 milyon TL zararla kapattık. Bununla beraber, Şirketimizin operasyonel performansını yansıtan vergi, amortisman ve faiz (kur farkları dahil) öncesi karı (VAFÖK) ilk dokuz ay sonunda 220,1 milyon TL ye yükselmiştir. Buradan bir kez daha tüm hissedarlarımıza, müşterilerimize, tedarikçilerimize, iş ortaklarımıza, yöneticilerimize ve çalışanlarımıza şükranlarımı sunuyorum. Saygılarımla, TORUNLAR GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Aziz TORUN Ocak 30 Eylül 2015 Hesap Döneminin Değerlendirilmesi 8.1. Ekonomik Görünüm Ekonomi Uluslararası Ekonomik Gelişmeler, 2015 yılının ikinci çeyreğinde küresel iktisadi faaliyet zayıf seyrini devam ettirmiş; söz konusu zayıf seyirde gelişmekte olan ülkelerin olumsuz büyüme performansı belirleyici olmaya devam etmiştir. Çin ekonomisinde süregelen yavaşlama ve bunun emtia piyasası ile küresel ticaret üzerindeki etkileri gelişmekte olan ülkelerin büyüme görünümünü olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Nitekim, emtia ihracatçısı olan ve Çin ile güçlü ticaret ilişkileri bulunan gelişmekte olan ülkelerin büyüme tahminlerinde yakın dönemde aşağı yönlü güncellemeler olmuştur. Gelişmiş ülkeler açısından bakıldığında ise, başta ABD ve Euro Bölgesi olmak üzere, ılımlı büyüme performansının yılın ikinci çeyreğinde de devam ettiğini söylemek mümkündür. Öte yandan, düşük seyretmeye devam eden emtia fiyatları emtia ihracatçısı olan gelişmiş ülke ekonomilerini de olumsuz yönde etkilemiştir. Önümüzdeki döneme bakıldığında, Çin in büyüme performansının, küresel iktisadi faaliyetin seyri üzerinde en önemli aşağı yönlü risk unsurlarından birini oluşturduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda, Çin deki yavaşlamanın devam etmesi ve buna paralel olarak ithalatının daha da zayıflaması durumunda, emtia fiyatlarının düşüşü ve küresel ticaretteki yavaşlama devam edebilecek ve bu durum küresel büyüme görünümünün bir müddet daha zayıf seyretmesine neden olabilecektir. Emtia fiyatlarındaki düşüş eğilimi, enerji fiyatları ağırlıklı olmak üzere, yılın üçüncü çeyreğinde de devam etmiştir. Çin ekonomisindeki durağan görünüm başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde talebin zayıf seyri, söz konusu düşüşte belirleyici olmuştur. Bu etkilerin yakın dönemde de emtia fiyatları üzerinde aşağı yönlü fiyat baskısı oluşturmaya devam etmesi beklenmektedir. Petrol ve emtia fiyatlarındaki düşüşün gelişmiş ülke ekonomileri enflasyon oranlarını baskılamaya devam ettiği gözlenmektedir. Söz konusu ülke grubundaki döviz kuru gelişmeleri de enflasyon oranları üzerinde benzer yönlü bir etkiye yol açmaktadır. Öte yandan, emtia fiyatlarındaki yüksek oranlı düşüşler, emtia ihracatçısı gelişmekte olan ülke ekonomilerinden sermaye çıkışlarına yol açarak döviz kuru ve dolayısıyla enflasyon oranları üzerinde yukarı yönlü bir etki oluşturmaktadır. Yakın dönemde, Çin ekonomisindeki yavaş büyümenin devam ettiği ve ABD Merkez Bankası (Fed) nın faiz artırımını uzun süre ötelemediği Sayfa 14 / 43

15 varsayımı altında gelişmiş ve gelişmekte olan ülke enflasyon oranlarındaki ayrışmanın önümüzdeki dönemde devam edebileceği düşünülmektedir. Çin ekonomisindeki olumsuz seyir, gelişmekte olan ülkelerdeki zayıf büyüme performansı ve Fed in faiz artışı yapacağı beklentisine paralel olarak yılın üçüncü çeyreğinde risk iştahı oldukça zayıf seyretmiş; anılan dönemde, gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışları artarak devam etmiştir. Gelişmekte olan ülkelerin merkez bankaları, büyüme görünümlerindeki aşağı yönlü risklere rağmen sermaye akımlarındaki zayıflama ve küresel para politikalarına dair belirsizlikler nedeniyle politika faizlerini çoğunlukla sabit tutmayı tercih etmişlerdir. ABD de iktisadi faaliyetteki ve iş gücü piyasasındaki toparlanmanın gücüne dair gelen görece zayıf veriler ve küresel ekonomideki yavaşlamanın ABD ekonomisi üzerindeki olası olumsuz etkileri sebebiyle Fed in, 2015 yılı sona ermeden yapması beklenen faiz artışının, en erken 2016 yılının ilk çeyreğinde yapılabileceğine dair tahminler ağırlık kazanmıştır. Fed in faiz artışının zamanlamasına ilişkin söz konusu öteleme, gelişmekte olan ülkelere sermaye akımlarını destekleyebilecek bir gelişme olmakla birlikte, gelişmekte olan ülkelerdeki zayıf büyüme görünümü, sermaye akımları üzerindeki en önemli aşağı yönlü risk unsuru olmaya devam etmektedir. Yurtiçi Ekonomik Gelişmeler, Küresel piyasalarda yaşanan oynaklığın etkileri Türkiye ekonomisinde de gözlenmiş ve iç belirsizlikler ile birlikte finansal göstergelerde dalgalanmalar yaşanmıştır. Üçüncü çeyrekte, gelişmekte olan ülkelere benzer şekilde Türkiye nin risk primi göstergeleri ile uzun vadeli faizlerinde artışlar ve Türk lirasında değer kayıpları yaşanmıştır. Yakın dönemde ise tüm finansal varlık fiyatlarında bir iyileşme gözlenmiştir yılının ikinci çeyreğinde iktisadi faaliyet iç talep kaynaklı artış göstermiştir. Üçüncü çeyreğe ilişkin göstergeler iktisadi faaliyette ılımlı seyre işaret ederken, yılın ikinci yarısında büyüme kompozisyonunun net ihracat lehine değişmesi beklenmektedir. İç ve dış belirsizlikler ekonomi üzerinde aşağı yönlü risk oluştururken, AB ülkelerinin talebindeki artış ihracatımızı olumlu etkilemektedir. Bu çerçevede, önümüzdeki dönemde iç talebin ılımlı seyretmeye devam edeceği, dış talebin ise toparlanma eğilimi sergileyeceği ve büyüme kompozisyonundaki dengelenmenin süreceği değerlendirilmektedir yılı ikinci çeyreğine ilişkin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) verilerine göre iktisadi faaliyet beklentilere kıyasla daha güçlü bir seyir izlemiş ve milli gelir dönemlik bazda yüzde 1,3, yıllık bazda ise yüzde 3,8 oranında artmıştır yılının ilk yarısında yurt içi talebin büyümeye katkısı dış talepten yüksek olmuştur. Üçüncü çeyreğe ilişkin göstergeler iktisadi faaliyette ılımlı seyre işaret ederken, yılın ikinci yarısında büyüme kompozisyonundaki değişimin net ihracat lehine olabileceği yönünde sinyaller içermektedir. Sanayi üretimi ve iç talebe ilişkin satış, üretim ve ithalat göstergeleri nihai yurt içi talebin büyümeye katkısının ılımlı seyredeceğine işaret etmektedir. İç ve dış gelişmeler nedeniyle finansal koşullarda gözlenen sıkılaşmanın iç talep üzerinde aşağı yönlü risk oluşturduğu, ancak yurt içi belirsizliklerin azalması durumunda söz konusu sıkılaşmanın geçici olabileceği değerlendirilmektedir. Ayrıca, küresel kriz sonrası gözlenen güçlü istihdam performansının gelir kanalından yurt içi talebi destekleyeceği düşünülmektedir. Bunun yanı sıra, cari açıkta öngörülen düşüş ve güçlü kamu maliyesi de olası şoklara karşı ekonomi politikalarının dengeleyici yönde hareket edebilmesi açısından alan oluşturmaktadır. Dış ticaret ortaklarımızdan Euro Bölgesi ndeki toparlanmanın ihracatımızı desteklemesi beklenirken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölgesi ile Rusya ve Irak a yapılan ihracata ilişkin belirsizlikler aşağı yönlü risk unsurlarıdır. Fed faiz kararlarının ve Çin ekonomisindeki yavaşlamanın dünya ekonomisine etkileri ile Avrupa daki toparlanmanın kalıcılığı konusundaki belirsizlikler de dış talebe ilişkin aşağı yönlü risklere işaret etmektedir. Özetle 2016 yılında iç talebin ılımlı seyretmesi, dış talebin Sayfa 15 / 43

16 ise toparlanma eğilimi sergilemesi ve bu sayede büyüme kompozisyonundaki dengelenmenin sürmesi beklenmektedir. Yurt içi talepteki ılımlı seyrin, tüketici kredilerinde gözlenen yavaşlamanın ve dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmelerin katkısı ile cari açıkta gözlenen iyileşme eğiliminin devam etmesi beklenmektedir. Kaynak:TCMB İnşaat Sektörü İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BÜYÜME DÖNEM İNŞAAT( %) GSYİH (%) ,5 8, ,6 2, ,4 4, ,2 2, Ç1-2,8 2, Ç2 2,0 3,8 Kaynak:TÜİK Bina inşaatı maliyet endeksi değişim oranları (2005=100), III. çeyrek, 2015 Bina inşaatı maliyet endeksi (2005=100), Kaynak:TÜİK Temmuz Ağustos Eylül aylarını kapsayan 2015 yılı üçüncü çeyreğinde, toplamda bir önceki çeyreğe göre %1,1, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %5,8 ve dört çeyrek ortalamalarına göre ise %6,9 artmıştır yılı üçüncü çeyreğinde işçilik endeksi bir önceki çeyreğe göre %2,3, malzeme endeksi ise %0,8, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre işçilik endeksi %8,2 ve malzeme endeksi %5,1 artmıştır. Sayfa 16 / 43

17 Konut Sektörü TABLO.1 AYLIK KONUT SATIŞLARI DÖNEM DEĞİŞİM % DEĞİŞİM % OCAK , ,7 ŞUBAT , ,0 MART , ,4 NİSAN , ,7 MAYIS , ,4 HAZİRAN , ,1 TEMMUZ , ,5 AĞUSTOS , ,5 EYLÜL , ,1 EKİM ,3 KASIM ,1 ARALIK ,3 TOPLAM Kaynak: TÜİK Türkiye genelinde Eylül 2015 te bir önceki yılın aynı dönemine göre %-20,1 azalışla konut satılmıştır. Yılın ilk dokuz ayında toplam adet konut satılmıştır. Bir önceki yılın aynı dönemine göre %12,7 oranında artış göstermiştir. TCMB Konut Fiyat Endeksi, Türkiye de Ağustos sonu itibarıyla son bir yılda konut fiyatlarının %18,23 yükseldiğini ortaya koydu. İstanbul da ise son bir yıllık artış %24,58 olarak gerçekleşti. TABLO.2 İPOTEKLİ VE DİĞER KONUT SATIŞLARI İPOTEKLİ Ocak-Eylül 2015 Ocak-Eylül 2014 Fark (%) İlk Satış ,93 İkinci El ,61 TOPLAM ,66 DİĞER Ocak-Eylül 2015 Ocak-Eylül 2014 Fark (%) İlk Satış ,50 İkinci El ,82 TOPLAM ,73 İPOTEKLİ + DİĞER Ocak-Eylül 2015 Ocak-Eylül 2014 Fark (%) İlk Satış ,44 İkinci El ,57 TOPLAM ,67 Ocak-Eylül 2015 Ocak-Eylül 2014 Fark (%) YABANCILARA SATIŞ ,96 Kaynak: TÜİK Sayfa 17 / 43

18 Yılın ilk dokuz ayında olan toplam konut satışının adedi ilk satıştan, adedi ikinci el satıştan oluştu. İlk satıştaki artış %10,44 ikinci el satışlar ise %14,57 oranında artış gösterdi. İlk dokuz ayda, bir önceki yılın aynı dönemine göre ipotek tesisi yoluyla satılan konutların satışında %22,66 artış gerçekleşti. Diğer satışlardaki artışın oranı ise %7,73 te kaldı. İlk dokuz aydaki ipotekli satışlar adet, diğer satışlar ise adet olarak gerçekleşti. TÜİK verilerine göre, Türkiye de yabancılara yapılan konut satışlarında bu yılın ilk 9 ayında, 2014 ün aynı dönemine göre %18,96 artış yaşandı. Bu dönemde yabancıların İstanbul dan aldığı konut sayısı %26,14 arttı. Yabancılar ağırlıkla merkezi lokasyonları, rezidans projelerini ve markalı konut projelerini tercih ediyorlar. Bağcılar, Basın Ekspres Hattı ve Bahçeşehir gibi yeni projelerin artış eğiliminde olduğu yerler özellikle yatırım anlamında cezbedici oldu. Yabancılar İstanbul da konut alımında genelde Avrupa Yakasına öncelik verdiler. Gayrimenkul tercihinde Taksim e olan mesafe ve havalimanına olan uzaklık temel belirleyici unsurlar. Daha üst segmentteki alımlarda Boğaz manzarası, projenin segmentasyonu ve içinde barındırdığı olanaklar belirleyici unsurlar olabiliyor. TABLO.3 Yabancılara Konut Satış Adetleri ADET OCAK-EYLÜL 2014 OCAK-EYLÜL 2015 TOPLAM ANTALYA ISTANBUL AYDIN MUĞLA BURSA MERSİN YALOVA SAKARYA ANKARA TRABZON Yabancılara konut satışları 2015 yılının ilk dokuz ayında daire olarak gerçekleşmiştir. En çok konut satılan il daire ile İstanbul olmuştur. İkinci sırada daire ile Antalya gelmektedir. Üçüncü sırada konut ile Bursa yer almaktadır. Özellikle son yıllarda İstanbul başta olmak üzere Türkiye'nin dünyada artan popülaritesi, Mütekabiliyet yasasındaki değişiklikler, kaliteli gayrimenkul stokundaki artış ve yüksek getiri gayrimenkule yabancı yatırımlarının artmasını sağlayan başlıca etkenlerdir. Konut kredisi değişimi (Milyon TL) Konut kredileri büyüklüğü Eylül ayında 141 milyar TL ye ulaşmıştır. Konut kredilerindeki artış bir önceki yılın aynı dönemine göre %18,10 oranında gerçekleşmiştir. Sayfa 18 / 43

19 TABLO.4 ALINAN KONUT YAPI RUHSATI VE KULLANIM İZİN BELGELERİ DÖNEM Yapı Ruhsatı Verilen Daire Sayısı Yapı Kullanma İzin Belgesi Verilen Daire Sayısı YY Kaynak: TÜİK 2015 yılının ilk yarıyılına ilişkin veriler, konut sektöründe arz ve talebin dengelenmekte olduğunu, konut stoklarında ciddi artış olmadığını gösterir niteliktedir. Gayrimenkul alanındaki yabancı sermaye yatırımları incelendiğinde, Ocak - Ağustos 2014 dönem aralığında milyon USD olan gayrimenkul alanındaki doğrudan yabancı sermaye yatırımı Ocak - Ağustos 2015 döneminde %8,73 oranında azalarak milyon USD ye gerilediği görülmektedir. REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi sonuçlarına göre, Eylül ayında bir önceki aya göre %1,30 oranında, geçen yılın aynı dönemine göre %8,35 oranında ve endeksin başlangıç dönemi olan 2010 yılı Ocak ayına göre ise %63,50 oranında artış gerçekleşmiştir. Eylül ayında Yeni Konut Fiyat Endeksi bir önceki aya göre, İstanbul Avrupa yakasında yer alan markalı konut projelerinde %1,24 oranında; İstanbul Asya yakasında yer alan markalı konut projelerinde %0,95 oranında artmıştır. Endeksin başlangıç dönemine göre ise İstanbul Asya yakasındaki projeler Avrupa yakasına kıyasla 7,1 puan fazla artış gösterdiği görülmüştür Perakende Sektörü Türkiye Perakende Sektörü, son 10 yılda ağırlıklı olarak alışveriş merkezleriyle birlikte büyüdü. Sektörün önemli markaları, bir yandan alışveriş merkezlerinde pazar paylarını ve iş hacimlerini büyütürken, diğer yanda da marka bilinirliğini artırmak için şehrin önemli alışveriş caddelerine yöneldi. Markalar, bu yüzden ses getiren kiralamalara imza atarken, dönüşümden faydalanarak satın alma yoluna bile gidebiliyor. Tüm bu hareket de İstanbul'un popüler caddelerinde kira ve fiyatların katlanmasını beraberinde getirdi. Son yıllarda inşa edilen AVM ler, içlerinde oyun parkları, tiyatro, sinema ve konser salonlarını da barındırıyor. Buralarda çeşitli aktiviteler düzenleniyor. Alışverişi yapan ziyaretçiler aynı zamanda sinema ve tiyatroyu da tercih ediyor. Hatta doğrudan AVM lerdeki oyun parklarını, konser salonlarını ziyaret için gelenler de var. Alışveriş merkezleri böylece eğlence sektörüyle de dirsek temasında bulunuyor. Sayfa 19 / 43

20 Ciro Endeksi AVM Ciro Endeksi verileri üçüncü çeyrek bazında geçtiğimiz yılın üçüncü çeyreği ile karşılaştırıldığında %13,9 oranında artış göstererek 188 puana ulaşmıştır. Ziyaretçi Endeksi Ziyaret sayısı endeksi üçüncü çeyrek bazında ise geçtiğimiz yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında %7,1 lik bir artışla 106 puana ulaşmıştır. Kaynak:AYD Sayfa 20 / 43

21 Ofis Sektörü Propin 3. Çeyrek İstanbul Ofis Pazarı Raporu na göre; Merkezi İş Alanı (MİA) nda 2015 üçüncü çeyrekteki A sınıfı ofis binalarının boşluk oranı %26,10; B sınıfı ofis binalarının boşluk oranıysa %11,10 seviyesinde olmuştur. MAİ da kira ortalaması A sınıfı ofis binalarında 30,80 USD/m 2/ ay iken B sınıfı ofis binalarında 15,90 USD/m 2/ ay olarak gerçekleşmiştir. MİA Dışı-Avrupa da A sınıfı ofis binalarındaki boşluk oranı %16,70 seviyesine yükselmiştir. A sınıfı ofis binalarındaki kira ortalamasının 17,70 USD/m 2/ ay olduğu görülmüştür. MİA Dışı-Asya Avrupa da A sınıfı ofis binalarındaki boşluk oranı %18,10 seviyesine yükselmiştir. A sınıfı ofis binalarındaki kira ortalamasının 21,90 USD/m 2/ ay olduğu görülmüştür Çeyrek dönemde en yüksek kiranın talep edildiği bölgeler, MİA da yer alan Levent ve Zincirlikuyu-Esentepe-Gayrettepe olmuştur. Bu bölgelerde talep edilen en yüksek kiranın 45 USD/m 2/ ay olduğu görülmüştür Otel Sektörü T.C. Turizm ve Kültür Bakanlığı nın verilerine göre, TÜRKİYE'YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI YILLAR % DEĞİŞİM ORANI AYLAR * 2014/ /2014 OCAK ,81 9,08 ŞUBAT ,60 2,30 MART ,59 2,37 NİSAN ,20-8,10 MAYIS ,36-2,46 HAZİRAN ,41-4,89 TEMMUZ ,52 5,10 Sayfa 21 / 43

22 AĞUSTOS ,82-2,88 EYLÜL ,02-2,31 EKİM ,09-100,00 KASIM ,19-100,00 ARALIK ,50-100,00 TOPLAM ,52-19,22 9 AYLIK TOPLAM ,11-1, yılı Ocak-Eylül döneminde Türkiye yi ziyaret eden yabancı sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %1,10 azalarak kişi olarak gerçekleştirmiştir. ÜLKELER (*) YILLARI OCAK-EYLÜL DÖNEMİNDE ÜLKEMİZE GELEN YABANCILARIN MİLLİYETLERE GÖRE DAĞILIMI - İLK 3 ÜLKE 2015* YILINA GÖRE DEĞİŞİM % % (%) ZİYARETÇİ SAYISI ZİYARETÇİ SAYISI ALMANYA , ,59 7,93 RUSYA FED , ,77-20,16 İNGİLTERE , ,38-2,37 DİĞER , ,26 1,19 GENEL TOPLAM , ,00-1,10 (*): Veriler geçicidir yılı Ocak-Eylül döneminde Ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında Almanya % 14,83 ( ) ile birinci, Rusya Fed % 11,12 ( ) ile ikinci, İngiltere % 7,28 ( ) ile üçüncü sırada yer almaktadır. Aylar Turizm geliri 2015 (Milyon USD) Turizm geliri 2014 (Milyon USD) % Değişim Ocak ,92 Şubat ,04 Mart ,58 Nisan ,39 Mayıs ,57 Haziran ,45 Temmuz ,61 Ağustos ,13 Eylül ,93 Toplam ,54 Turist sayısı ve otel doluluklarındaki azalma dikkat çekiyor. Bu yılın ilk dokuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre %1.10 daha az turist ağırlayan turizmcinin gelirleri ise bu dönemde %6,54 düşüş ile 24,89 milyar USD ye geriledi. Sektör geçen yılın ilk dokuz ayında 26,63 milyar USD gelir elde etmişti. Rusya, yaşadığı ekonomik zorluklar ve parasının çok büyük oranda değer yitirmesinden ötürü Türkiye ye en çok turist gönderen ülke konumunu kaybetti. Komşumuz Yunanistan ın içinde bulunduğu açmaz ve bu yüzden yoğun bir şekilde fiyat kırıyor olması, rekabet gücü açısından bizi zora sokmaya aday bir durum yaratıyor. Sayfa 22 / 43

23 İstanbul Valiliği ve TÜİK ten alınan verilere göre, İSTANBUL A GELEN YABANCI ZİYARETÇİ SAYILARI TÜRKİYE İSTANBUL İSTANBUL 2014 e Göre Değişim Oranı (Aylık) OCAK ,8 ŞUBAT ,2 MART NİSAN ,3 MAYIS ,6 HAZİRAN ,1 TEMMUZ ,2 AĞUSTOS ,4 EYLÜL , GYO Sektörü Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları (GYO), gayrimenkule dayalı haklara yatırım yapmak üzere düzenlenmiş bir sermaye piyasası oluşumudur. GYO ların 35 ülkede yürürlükte olan GYO mevzuatı uyarınca dünyada en yaygın oldukları ülke ABD dir. Başlangıçları yaklaşık 45 yıl önceye dayanan GYO ların bugünkü sayısı 300 ün üzerindedir. Üç tür GYO bulunmaktadır. Birinci tür, belirli bir proje için kurulan; ikinci tür, belirli alanlara yatırım yapmak için süreli veya süresiz kurulan; üçüncü tür ise, amaçlarında ve kurulma sürelerinde sınırlama olmaksızın kurulan GYO lardır. Türkiye de kurulan GYO lar genellikle üçüncü türe girmektedir. Avrupa ve Uzakdoğu da yaygın olan GYO lar ise, gayrimenkul sektörüne finansman yaratan yatırımcı şirketlerdir. Türkiye de Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları ( GYO ) ilk olarak 1995 yılında kurulmuştur yılında Sermaye Piyasası Kurulu ( SPK ) düzenlemeleri gereğince halka açılıp İMKB ye kote olmuşlardır. SPK tebliğleri kapsamında faaliyet gösteren sermaye piyasası kurumları olan GYO lar, 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren geçerli mevzuat değişikliği gereği, kuruluş tarihinden Sayfa 23 / 43