REDOKS TİTRASYONLARI (çözümlü problemler)

Transkript

1 REDKS TİTRASYNLARI (çözümlü problemler) Prof. Dr. Mustafa DEMİR REDKS

2 Örnek 1 İyodu ayarlamak için 0.10 g As tartılmış ve gerekli işlemlerden sonra ml iyot çözeltisi ile titre edildiği görülmüştür. Buna göre iyotun normalitesi nedir? REDKS

3 - As I As4 I As N I As As 4 N N I , REDKS

4 Örnek 5 ml ticari hidrojen peroksit 50 ml ye seyretilmiş ve buradan alınan 5 ml lik kısım 0.0 M KMn 4 çözeltisinin 0.5 ml si ile titre edilmiştir. Buna göre ticari hidrojen peroksitin litresinde ne kadar vardır? REDKS

5 - 5 Mn Mn M KMn N ; seyrelme faktörü 50/5 de her bir oksijen 1 den sıfıra yükseltgenmiştir. Molekülde iki oksijen bulunduğundan e.d dir g/l REDKS

6 Örnek İçinde okzalit asit ve sülfürik asit bulunan 5 ml lik bir çözelti fenolitaleyn indikatörü yanında titre edilmiş ve M Na çözeltisinden. ml harcanmıştır. Ikinci 5 ml lik kısım bol sülfürik asitli ortamda 60 o C de M KMn 4 çözeltisinin 19.7 ml'si ile titre edilmiştir. Buna göre karışımın 1 litresinde sülfürik asit ve susuz okzalit asit miktarı gram cinsinden nedir? REDKS

7 C 4 90 g/mol S 4 98 g/mol Toplam asit; mol N KMn N KMn C mol C 4 veya g/l C REDKS

8 Toplam asit - kzalik asit asiti Sülfürik asit asiti mol S 4 asiti veya Mol S g/l S REDKS

9 Örnek g (N 4 ) Fe(S 4 ).6 içindeki bütün demirlerin Fe hâline yükseltgenebilmesi için 7.5 ml Cr 4 kullanılmıştır. Buna göre kromik asitin molaritesi nedir? 0.80 g Na i nötrleştirebilmek için bu kromik asitten ne kadar kullanılması gerekir? REDKS

10 ( ) Fe( ) N 4 Cr N M Cr 4 S 4 6Fe mol N Cr4 N Cr M olarak N asit olarak Cr 4 Buradan V ml.6 9g/mol 16 Cr 6Fe 0.1V10 Na REDKS

11 Örnek g ağartma tozu suda çözünmüş ve çözelti 500 ml ye seyretilmiştir. Buradan alınan 5 ml lik örnek içine yeterli miktarda KI eklendikten sonra açığa çıkan İyot 0.1 M Sodyum tiyosülfat çözeltisinin 5.5 ml si ile titre edilmiştir. Buna göre ağartma tozundaki aktif klorun yüzdesi nedir? REDKS

12 Ağartma tozunda Cl bulunmaktadır. Bu madde klorun suda çözülmesiyle oluşmaktadır. Cl Cl Cl Titrasyon sırasında gerçekleşen tepkimeler REDKS

13 REDKS %5.5Cl Cl /5 Seyrelmefaktörü 0.N 0.1 MS S S I Cl I 1 Cl 6 4

14 Örnek 6 İçinde safsızlık bulunan CaC ın 6.5 gramı seyreltik Cl de çözünmüş ve kalsiyum, Amonyum okzalat çözeltisi ile çöktürülmüştür. Çökelek süzülüp yıkandıktan sonra seyreltik S 4 te çözünmüş ve litreye seyreltilmiştir. Buradan alınan 5 ml lik örnek 0.04 N KMn 4 çözeltisi ile titre edildiğinde 48.9 ml harcandığı görülmüştür. Buna göre kalsiyum karbonatın yüzdesi nedir? REDKS

15 CaC %60.18 CaC REDKS

16 Örnek 7 0 o C de kükürtdioksitle doyurulmuş çözeltinin 10 ml sine 0.5 M 00 ml iyot çözeltisi eklenmiş ve daha sonra litreye seyreltilmiştir. Buradan alınan 5 ml lik kısımdaki iyodun fazlası 0.1 M tiyosülfat çözeltisinin 16.7 ml si ile titre edilmiştir. Buna göre kükürtdioksitin 0 oc deki çözünürlüğü gr/l olarak nedir? REDKS

17 REDKS g/l S NS 0.1M S I 0.50N I 0.5M 1 S I S S 64g/mol S 4

18 Örnek 8 Bakır(II) tuzunun 6.5 gramı suda çözünmüş ve çözelti 50 ml ye seyreltilmiştir. Buradan alınan 5 ml lik kısma yeterince KI eklenmiş ve açığa çıkan iyot 0.1 M sodyum tiyosülfatın 5.5 ml si ile titre edilmiştir. Buna göre numunedeki bakır yüzdesi nedir? REDKS

19 50 Seyrelme Faktörü 5 Cu %5.5 Cu REDKS

20 Örnek 9 Litresinde 1.54 g SnCl.n bulunan çözeltinin 0 ml si 0.05 M iyot ile titre edildiğinde 4.0 ml çözelti harcandığı görülmüştür. Buna göre formüldeki n nedir? REDKS

21 SnCl n SnCl.n 1.54 SnCl 190 g/mol n n REDKS

22 Örnek 10 İçinde demir(ii), demir(iii), potasyum okzalat ve sülfürik asit bulunan bir numune, aşağıdaki işlemlerden sonra 0.0 M KMn 4 ile titre edilmiştir. Örneğin 5ml si ısıtılmış ve 0.0 ml KMn 4 ile titre edilmiştir. Örnekten başka bir 5 ml önce indirgenmiş ve daha sonra ısıtılarak aynı KMn 4 ın 40 ml si ile titre edilmiştir. Yukarıdaki (a) işleminden sonra indirgeme yapıldığında 8.0 ml daha KMn 4 harcandığı görülmüştür. Buna göre karışımdaki demir(ii), demir(iii) ve okzalat iyonlarının derişimleri g/litre olarak nedir? REDKS

23 Burada permanganatla tepkimeye giren üç ayrı madde vardır. Sülfürik asit ortamın asitliğini sağlamak içindir. a) Bu aşamada titre edilen demir(ii) ve okzalattır.demir(iii) permanganatla tepkime vermez. 5Fe 8 Mn 4 Fe Mn 8 5C 4 16 Mn 4 10C Mn 8 b) Bu aşamada önce Fe, Fe ya indirgendiğinden permanganat sarfiyatı Fe, Fe ve C 4 - içindir REDKS

24 c) İşlem (a)'dan sonra indirgeme yapıldığına göre hem oluşan, hem de önceden var olan Fe indirgenmiş demektir. Dolayısıyla sarfiyat Fe ve Fe içindir. Buna göre; Fe C Fe sarfiyatı 4 (b) (b) (b) [ ] C Fe (c) (a) ml 40.4 g/l Fe 4.0 g/l REDKS 0 10 ml KMn (1 10) Fe 4 18 ml

25 Örnek 11 Yaklaşık 0.1 N derişimindeki KMn 4 çözeltisini ayarlamak için g Na C 4 tartılmış ve titre etmek için 6.5 ml KMn 4 harcandığı görülmüştür. Permanganatın normalitesi nedir? REDKS

26 - - 5C 4 Mn C Mn 8 - Na C 4 N KMn ( ) N KMn REDKS

27 Örnek 1 İçinde safsızlıkta bulunan g NaN örneğinden 100 ml si N KMn 4 in1 ml si ile titre edildiğine göre sodyum nitritin yüzdesi nedir? REDKS

28 REDKS ) ( NaN NaN Mn N Mn N

29 Örnek 1 kzalik asit çözeltisinden alınan 5 ml, M K ile titre edildiğinde.45 ml baz harcanmaktadır. Alınan başka bir 5 ml'lik örnek, permanganatla titre edildiğinde ise 6.8 ml çözelti harcanmaktadır. Buna göre permanganat çözeltisinin normalitesi nedir? REDKS

30 N V C 4 C4 N K V K N C 4 ( ) N KMn V 4 KMn N V N 4 C KMn 4 C REDKS

31 Örnek 14 İyot çözeltisinin arsenik(iii) oksite karşı ayarlanmasında g arsenik(iii) oksit için.4 ml iyot çözeltisi harcanmaktadır. İyot özeltisinin normalitesi nedir? REDKS

32 REDKS N N N As mol g As As As As N I As I As

33 Örnek litre hava, kadmiyum(ii) iyonu içeren bir tutucunun geçirilerek havadaki hidrojen sülfür, kadmiyum sülfür hâlinde tutulmuştur. Süzme yıkama işlemlerinden sonra kadmiyum sülfür asitlendirilip 0.04 N iyot iyot çözeltisinin 45.0 ml si ile tepkimeye sokulmuş, iyodun fazlası ise 7.5 ml 0.0 N tiyosülfat ile geri titre edilmiştir. Buna göre havadaki hidrojen sülfür miktarı mg/m olarak nedir? REDKS

34 REDKS S M mg S I S Cd I CdS CdS Cd S / ) (0.04

35 Örnek 16 İçinde yalnız metalik demir ve demir(iii) oksit bulunan 0.50 g örnek çözeltiye alınmış ve daha sonra indirgeme işlemi yapılıp N KMn 4 çözeltisinin 8.75 ml ile titre edilmiştir. Buna göre örnekteki demir ve demir(iii) oksit yüzdesi nedir? REDKS

36 REDKS Fe % Fe % ) ( ) ( veya Fe veya X X X X X X X Fe Fe X X Fe X Fe

37 Örnek 17 İçinde BaCl. bulunan g örnek çözülmüş ve içinde yeteri kadar potasyum kromat eklenmiştir. Süzme yıkama işleminden sonra çökelek asitte çözülmüş ve yeterli miktarda KI eklenip tiyo sülfat ile titre edilmiştir. Bunun için 0.17 N tiyosülfattan 48.7 ml harcandığına göre örnekteki BaCl yüzdesi nedir? REDKS

38 REDKS % BaCl BaCl BaCr BaCl Cr BaCr Cr I Cr I Cr Cr Ba BaCr BaCr Cr Ba

39 Örnek 18 İçinde Fe ve NaCl bulunduğu bilinen 1.05 g ağırlığında bir numune vardır. Bu numunenin permanganat titrasyonu ile analizlenmesi ve % Fe olarak demir miktarının hesaplanması istenilmektedir. Eğer M KMn4 ten 8.75 ml harcanmışsa Fe yüzdesi nedir? REDKS

40 M KMn Fe 160 g/mol Fe Fe Fe 100 %6.7Fe REDKS

41 ÇALIŞMA SRULARI 1. İçinde kobalt ve nikel bulunan çözeltinin 5 ml si, yeterli miktarda potasyum nitrit ile tepkimeye sokulmuş ve kobalt çöktürülmüştür. Süzme yıkama işlemlerinden sonra çökelek 500 ml N KMn4 da çözülmüş ve daha sonra bu çözeltiye 0.0 ml N demir(ii) çözeltisi eklenmiş, demirin aşırısı N KMn4 ın 1.7 ml si ile geri titre edilmiştir. Buna göre örnekteki kobaltın ağırlığı nedir? (yanıt: 0.0 g Co). Bir çözeltide hem demir(iii) hem de hidrojen peroksit bulunmaktadır. Bu numuneyi permanganat ile titre ederek her iki maddeyi tayin edebilmek için nasıl bir yol önerilebilir?. 5 ml lik örnekte bulunan kurşun, potasyum kromat ile çöktürülmüş, süzme ve yıkama işlemlerinden sonra çökelek asitte çözülüp iyodometrik olarak tayin edilmiştir. Eğer N tiyosülfatın 1.5 ml si kullanılmış ise çözeltideki kurşunun molar derişimi ne olur? (yanıt: 0.044) 4. Eğer 0. g sodyum okzalatı tamamen tepkimeye sokmak için 1.0 ml KMn4 gerekiyor ise aynı permanganatın 5.0 ml sini iyodo metrik olarak titre edebilmek için N sodyum tiyosülfat çözeltisinden kaç ml gerekmektedir? İlgili denklemleri yazınız. (yanıt: 4.07 ml) REDKS

42 5. Etil merkaptan aşağıdaki tepkimeye göre iyodometrik olarak tayin edilebilmektedir. C 5 S - I C SSC I g örnek, 50 ml 0.19 N iyot çözeltisi ile çalkalanmış ve iyodun aşırısı 16.7 ml 0.1 N tiyosülfat ile geri titre edilmiştir. Buna göre örnekteki merkaptan yüzdesi nedir? g kromit filizi sodyum peroksit ile eritiş yapıldıktan sonra içine 5 ml 0.1 N demir(ii) sülfat çözeltisi ekleniyor. Demir(II) sülfatın fazlası N permanganatın.85 ml si ile geri titre ediliyor. Filizdeki krom yüzdesi krom(iii) oksit cinsinden nedir? (yanıt: %6.09 Cr, %.75 Cr ) 7. Litresinde 8.0 g KCl ve CuCl karışımı bulunan bir çözeltinin 5 ml si, gerekli işlemlerden sonra 0.05 M sodyum tiyosülfat ile titre edilmiş ve 1.5 ml harcandığı görülmüştür. İkinci 5 ml lik kısım ise, 0.1 M 50 ml gümüş nitrat eklenmiş ve gümüş nitratın fazlası Volhard yöntemi ile geri titre edilmiştir. Geri titrasyonda 0.1 M potasyum tiyosiyanattan 5.0 ml harcandığı görülmüştür. Buna göre karışımdaki KCl ve CuCl oranları nedir? gr prolosit filizi hidroklorik asit ile kaynatılmış ve açığa çıkan klor gazı KI çözeltisi içinden geçirilmiştir. KI çözeltisi daha sonra 1 Litreye tamamlanmış ve buradan alınan 5 ml içindeki açığa çıkan iyot, M sodyum tiyosülfatın 5.5 ml si ile titre edilmiştir. Buna göre pirolusit filizindeki mangan dioksit yüzdesi nedir? REDKS

43 9. Litresinde 15.8 g NaS bulunan çözelti içinden klor gazı geçirilmiş ve tepkime tamamlandıktan sonra fazla klor uzaklaştırılmıştır. Geride kalan çözelti ile aşağıdaki işlemler yapılmıştır. a) 0 ml sini nötürleştirmek için 1M K ten 0.0 ml harcanmıştır. b) 0 ml sini çöktürmek için 1 M gümüş nitrattan 16.0 ml harcanmıştır. c) 0 ml sine yeterince baryum klorür eklendiğinde 0.9 g baryum sülfat çöktürülmüştür. Buna göre klor ile sodyum tiyosülfat arasındaki tepkimeyi yazınız. 10. C4. bileşiğinin 0.16 gramı, N permanganat çözeltisinin ml ile titre ediliyor. Bileşikteki in değeri nedir? 11. İçinde %98 saf kalsiyum karbonat bulunduran kireç taşının gramını titre etmek için 0.5 M KMn4 tan kaç ml kullanılmıştır? 1. Demir(II) ve demir(iii) klorür karışımı bir örnekten 16.6 g tartılıp 100 ml lik çözelti hazırlanmıştır. Bu çözeltiden 15 ml alınıp 0.45 M KMn4 ile titre edilmiş ve.5 ml harcandığı görülmüştür. Bir başka 15 ml lik örnek asitli ortamda kalay(ii) klorür ile indirgendikten sonra titre edilirse sarfiyatın 7.5 ml olduğu görülmüştür. Buna göre karışımdaki demir(ii) klorür ve demir(iii) klorür yüzdeleri nedir? REDKS

44 g potasyum dikromat üzerine yeteri kadar potasyum iyodür ve asit eklenerek karanlık bir yerde bir müddet bekletiliyor. Daha sonra nişasta indikatörlüğünde sodyum tiyosülfatın.44 ml si ile titre ediliyor. Tiyosülfat çözeltisinin normalitesi nedir? g kurşun dioksit çözüldükten sonra üzerine yeteri kadar potasyum iyodür ve asit ekleniyor ve karışım tepkimenin tamamlanması için renkli bir şişede çalkalanıyor. Daha sonra 0.11 N tiyosülfat çözeltisinin 8.64 ml si titre ediliyor. Kurşun dioksitin yüzdesi nedir? 15. Bakır(II) sülfat ve bakır(ii) klorür karışımından 5.67 gr tartılıp 50 ml lik bir çözelti hazırlanıyor. Bu çözeltiden ml alınıp üzerine yeteri kadar potasyum iyodür ve asit eklenip, N tiyosülfatın 15.0 ml si ile titre ediliyor. Karışımdaki bakır sülfat ve bakır klorür yüzdeleri nedir? g aseton üzerine yeteri kadar Na ve 0. M 15.0 ml iyot çözeltisi ekleniyor. rtam asitlendirilip iyotun fazlası 0. M tiyosülfatın 5.0 ml si ile geri titre ediliyor. Asetonun saflık derecesi nedir? REDKS

45 17. İçinde etil merkaptan (C 5 S) bulunan örnekten 15.0 g tartılıp 0 ml 1.5 N iyot çözeltisi ile çalkalanıyor. İyotun fazlası 0.10 N tiyosülfatın ml si ile geri titre ediliyor. Etil merkaptanın saflık derecesi nedir? g askorbik asit C (C vitamini), 0.11 N iyot çözeltisi ile titre etmek için kaç ml iyot çözeltisi kullanılmalıdır? g kalomel (g Cl ) gerekli işlemler yapıldıktan sonra, 50 ml 0.1 N iyot çözeltisi katılıp çalkalanıyor. İyodun fazlası 0.1 N tiyosülfatın 5.0 ml si ile geri titre ediliyor. Kalomelin saflık derecesi nedir? g BaS. suda çözülerek nişasta indikatörlüğünde iyot ile titre ediliyor ve 18.5 ml iyot çözeltisi harcandığı görülüyor. İyot çözeltisinin normalitesi nedir? REDKS

46 1. Kalay(II), dikromat ile titre edilmektedir. 0.0 ml 0.1 M dikromat ile titre edilen örnekteki kalay ne kadardır?. ava kirliliği analizi için, içinde soğurucu bulunan bir tüpten hava geçirilmekte ve daha sonra soğurulan hidrojen sülfür asitte çözülüp iyot ile titre edilmektedir. Tüpten 10.0 metreküp hava geçirildiğinde, M iyotun.17 ml si titrasyon için kullanıldığına göre, havadaki hidrojen sülfür miktarı metre küpte mikrogram olarak nedir?. Seryum(IV) çözeltisini ayarlamak için birincil standart olarak arsenik(iii) oksit kullanılmıştır. 9.0 mg arsenik(iii) oksit için seryum(iv) kullanıldığına göre Seryum(IV) çözeltisinin molaritesi nedir? g e g Cl - g g Cl e - E o E o volt -0.7 volt 4. Yukarıdaki yarı tepkimelerden yararlanarak g Cl nin çözünürlük çarpımını bulunuz REDKS

47 5. İçinde %78. Fe bulunan demir filizinin 0.56 gramını titre etmek için, N derişimdeki potasyum dikromattan kaç ml kullanır? ml N derişimde NaAs çözeltisi elde edebilmek için, arsenik(iii) oksitten kaç gr tartılıp derişik sodyum hidroksitte çözülmelidir? ml 0.15 M KC4 ile 5.0 ml KMn4 tepkimeye girerse permanganatın normalitesi ne olur? Fe I - Fe 1 8. tepkimesi için denge sabiti nedir? 9. Eğer 0. g sodyum okzalatı tamamen tepkimeye sokmak için 1.0 ml KMn4 gerekiyor ise, aynı permanganatın 5.0 ml sini iyodometrik olarak titre edebilmek için, N sodyum tiyosülfat çözeltisinden kaç ml gerekmektedir? İlgili denklemleri yazınız. (yanıt: 4.07 ml) I REDKS