SİGORTACILIK VE BİREYSEL EMEKLİLİK ÇALIŞMA GRUBU Pozisyon Belgesi (Kasım 2015)

Transkript

1 SİGORTACILIK VE BİREYSEL EMEKLİLİK ÇALIŞMA GRUBU Pozisyon Belgesi (Kasım 2015) Haziran 2012 de çalışmalarına başlamış olan YASED Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Çalışma Grubu sektörün başlıca konularında, sektördeki payı yaklaşık %70 olan uluslararası yatırımcıların bakış açısı ile tespitler yapmayı, fikir üretmeyi ve çözüm önerileri sunarak sektördeki yatırım ortamının iyileştirilmesi yönünde katma değer yaratmayı hedeflemektedir. Bu özet Pozisyon Belgesi sektörün büyüme hızının önemli ölçüde artırılması amacına yönelik olarak gerekli adımların belirlenmesi hedefi ile hazırlanmıştır. 1. Sektörün Mevcut Durumu, Potansiyeli ve Olası Riskler 1.a) Mevcut Durum Prim Üretimi: 2014 yılı Hayat Dışı sigortalar prim üretimi % 9 artışla 23 Milyar TL, Hayat Branşı prim üretimi %3,4 düşüşle 3,3 Milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Toplam prim üretimi, %7,26 artışla 26 Milyar TL ye ulaşmıştır. Teknik Karşılıklar ve Fon Büyüklüğü: Sektörün hayat ve hayat dışı branşlarda yarattığı fon büyüklüğü 2014 yılında 31 Milyar TL ye, Bireysel Emeklilik Fonları 37,8 Milyar TL ye ulaşmıştır. Böylece sektörün tasarrufa konu toplam büyüklüğü 2014 yılı için 69 Milyar TL dir. Teminat Tutarı: Sektörün güvence altına aldığı değerlerin toplamı yaklaşık 77 trilyon TL büyüklüğündedir. Bu boyutu ile sektör, olası felaketlerin zararlarının hızla giderilmesinde ve kamunun üzerindeki ekonomik yükün azaltılmasında kritik önemdedir. İstihdam: Sektör, yaklaşık 220 bin kişilik işgücü ile istihdama da önemli bir katkıda bulunmaktadır. 1.b) Potansiyel Türkiye de sigortacılık ve bireysel emeklilik sektörü çok önemli bir büyüme potansiyeline sahiptir. Türkiye Sigorta Birliği tarafından hazırlatılan 2023 Vizyonu Raporu na göre; hayat ve hayat-dışı branşlarda toplam prim üretiminin 2023 yılında 79 Milyar TL ulaşması beklenmektedir. Böylece, 2013 yılsonu itibariyle GSYH ya oranı %1,55 olan toplam primlerin payı 2023 de %2,1 e yükselecektir. Sektörün 2023 yılında yaratmış olacağı fon tutarının ise 20 kat büyüme ile 410 milyar TL ye ulaşma potansiyeli mevcuttur itibariyle yurtiçi tasarrufların %1,5 i sektör

2 fonlarından oluşmakta iken 2023 yılında tasarrufların %11 inin sektör fonlarından oluşacağı öngörülmektedir. Bunun ise cari açığı azaltma yönünde önemli bir yapısal etkisinin olacağı malumdur. Özellikle son 10 yılda çok önemli mevzuat düzenlemeleri ile sektörün yapısı güçlendirilmiş, pek çok alanda AB standartlarına uyum sağlanmış; son dönemde ise özellikle bireysel emeklilik sisteminde getirilen devlet katkısı uygulaması ile sektörün uzun zamandır beklediği olumlu gelişmeler gerçekleştirilmiştir. Diğer yandan bu gelişmeler, yukarıda belirtilen yüksek hedeflerin gerçekleşmesi için yeterli görülmemektedir. Uluslararası yatırımcıların bakış açısıyla, öncelikli olarak yapılması gereken atılımlar ve alınması gereken tedbirler olduğu açık olup, gerek sektörün geneline ilişkin olası riskler gerekse alınması gereken tedbirler aşağıda belirtilmiştir. 1.c) Olası Riskler Ülke ekonomisinde iç ve dış gelişmelerin etkisiyle ortaya çıkan belirsizlik unsurları sigortacılık açısından önemli sorunlara yol açmıştır. Özellikle döviz kurları ile faiz oranlarındaki değişkenlik, enflasyonda yaşanan yukarı yönlü hareket ve tüketici kredilerini daraltıcı yönde alınan tedbirler sigorta sektörü açısından enflasyon yönü ile hasar maliyetlerinde artışa yol açmakta ve ekonomik büyümenin sınırlı kalması pazarın öngörülen seviyede büyümesini engellemektedir. Ekonomideki dalgalanmalar katılımcıların bireysel emeklilik hesapları ve hayat sigortası fonlarında biriken tasarruflarına başvurmaları sonucunu doğurabilmektedir. Son yıllarda önemli ölçüde uluslararası sermaye girişinin sağlandığı sigorta sektöründe bu yatırım eğiliminin devamlılığı ve mevcut uluslararası sermayenin de kalıcılığının sağlanması için yukarıda işaret edilen hususların karlılık üzerindeki baskısının azaltılması kaçınılmaz görülmektedir. Sigortacılık, bugün düzenlenen bir poliçenin/sözleşmenin başta kararlaştırılan primle veya kesintilerle uzun vadede devamı üzerine kurulu bir sektördür. Bu nedenle, fiyat/maliyet dengesinin ekonomik yapıda ve yasal düzenlemelerde ortaya çıkan ani ve beklenmedik değişikliklere karşı kırılganlığı, diğer sektörlerle karşılaştırıldığında sektörümüz açısından çok daha yüksektir. 1.d) Genel Mevzuatın Etkisi Sigorta ve Bireysel Emeklilik sektörleri, şirketlerin yönetişimi, finansal sağlamlık, ürün ve fiyat yapıları, yasal raporlamalar ve şeffaflık ile müşteri haklarını da içeren kapsamlı bir mevzuat yapısına tabidir. Buna karşın, özellikle son dönemde yeniden düzenlenen tüketici mevzuatı ile suç gelirlerinin önlenmesine yönelik mevzuat, mevcut sigortacılık ve bireysel emeklilik mevzuatı ile zaman zaman çelişen, sektörün gelişimini olumsuz yönde etkileyebilecek ve ürünler ile hizmetlerin özel niteliklerini yeterince dikkate almayan unsurlar içermektedir. Bu çerçevede sigortacılık sektörünü ilgilendiren her türlü mevzuatın sektörün ana düzenleyicisi olan Hazine Müsteşarlığı nın bilgi ve görüşü 2

3 dahilinde ve diğer sektör paydaşlarının dâhil olacağı çalışmalar ile şekillendirilmesi son derece faydalı olacaktır. Sektörü derinden etkileyecek mevzuat değişikliklerinde; uygulamaya geçmeden önce mutlaka bir geçiş sürecinin tanınması bu sürenin de (şirketlerin alt yapılarını hazırlamaları ve poliçe ömürleri nedeniyle bunu tam olarak tarife yapılarına adapte edebilmeleri için) bir yıldan daha kısa olmaması gerektiği düşünülmektedir. Sigortacılık Kanunu nun 30.maddesinin 15.fıkrasında yer alan Sigortacılık yapan kuruluşla uyuşmazlığa düşen kişinin Komisyona başvurusu, öncelikle raportörler tarafından incelenir. Raportörler en geç on beş gün içinde incelemelerini tamamlamak zorundadır. Raportörler tarafından çözümlendirilemeyen başvurular sigorta hakemine iletilir. hükmü uygulanmamakta, raportörler sadece tarafların beyanlarını toplayarak bütün dosyaları hakeme iletmekte, normal şartlar altında uzmanlıkları nedeniyle hakem olarak seçilmiş olması gereken hakemler de bu defa bilirkişi ataması yaparak yargılama maliyetini büyük ölçüde artırmakta, tahkimden beklenen, uyuşmazlığın en ucuz şekilde çözümlenmesi amacı gerçekleştirilememektedir. Bu nedenle raportörlerin daha fazla inisiyatif kullanmalarını sağlayacak sistemin geliştirilmesi uygun olacaktır. 2. Sektöre İlişkin Beklentiler 2.1 Bilgilendirme Yükümlülüğü ve Tüketici Hakları: 2007 yılından itibaren yürürlükte olan Bilgilendirme Yükümlülüğünün sigorta tekniği ve çalışma şekli ile uyumlu hale getirilmesi için sektörle işbirliği içerisinde gözden geçirilmesi gerekli görülmektedir yılında yayınlanan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun sigortayı da Tüketici İşlemleri arasında saymaktadır. Bu durum karşısında sigorta şirketleri ile tüketici arasındaki ilişkileri düzenleyen yeni ve kapsamlı bir mecra oluşturulmuş bulunmaktadır. Bilgilendirme yükümlülüğü ve kredi bağlantılı sigortalar açısından tüketici mevzuatı ile sigortacılık mevzuatının mutlaka uyumlandırılması ve sigorta yönünden açıklığa kavuşturulması gerektiği düşünülmektedir. Bu kanunla eksper, sigortalı, tamirhane vs. gibi muhataplardan hangileriyle ne şekilde bir tüketici ilişkisi kurulacağının ya da kurulamayacağının şimdiden tartışmalı hale geldiği görülmektedir. Hâlihazırda il/ilçe Tüketici Heyetleri ve Tüketici Mahkemelerinin sigorta konusunda teknik yetkinliklerinin ve uzmanlıklarının yeterli olmayışının yarattığı yanlış ve hatalı kararların sektörümüz açısından yeni ve ciddi bir tehlike oluşturmasından endişe edilmektedir. Genel yetkili mahkemelerin yanı sıra Sigorta Tahkim sistemi ile ihtilafların çözülmeye başlandığı sektörümüzde Tüketici heyet ve mahkemelerinin de yetkili olmalarının ihtilafların tutarlı bir hukuksal yapı içinde çözülmesi önünde büyük bir sıkıntı oluşturacağı düşünülmektedir. 3

4 2.2 Sermaye Yeterliliğine İlişkin Yönetmelik: Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Sermaye Yeterliliklerinin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik tarihinde yayımlanan yönetmelikle büyük ölçüde değiştirilmiştir. a) Yapılan düzenlemeden beklenen, aktif riski hesabında dikkate alınan alacak riskin hesaplamasında Solvency II uygulamasında kullanılan yöntemin uygulanmasıdır. Solvency II uygulamasında vadesi gelmeyen alacaklara %15 ve vadesini 3 aydan fazla geçen alacaklara ise %90 risk katsayısı uygulanırken Yönetmelikte bu oranlar sırasıyla %25 ve %100 olarak uygulanmaktadır. Hatta Yönetmelik vadesini 2 aydan fazla geçen alacaklara %100 risk katsayısı uygulanmasını öngörmektedir. Aşırı ihtiyatlı bir yaklaşımla hazırlanmış olan bu maddelerin Solvency II çerçevesine uygun olarak yumuşatılmasının uygun olacağı düşünülmektedir. b) Yönetmelikle getirilen yeni düzenleme ile yazım riski hesabına üretim kaynaklarına göre değişen ek risk katsayıları uygulanacaktır. Yazım riskinin tarifenin sadece risk primi tarafı ile ilgili olduğu ve risk priminin de aracının türüne göre değil riskin yapısına göre belirlendiği düşünülmektedir. Bu nedenle, yazım riski hesaplamasında dağıtım kanalına göre ayrım yapılmasına ihtiyaç olmadığı ve bu tür bir düzenlemenin tahsilat riski içerisinde değerlendirilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. c) Reasürans riski hesabında, topluluk içi ve topluluk dışı şirket ayrımları yer almakta ve topluluk içi reasürans devirlerine daha fazla bir risk ağırlığı uygulanmaktadır. Burada reasürörün topluluk içi veya dışı olmasının bir öneminin bulunmadığı ve önemli olanın reasürörün sağlıklı bir mali bünyeye sahip olması olduğu düşünülmektedir. Bu bakımdan, risk devri yapılanın topluluk içi şirket olması nedeniyle daha fazla katsayı uygulanmasının düzenleme ile beklenen amacı karşılamayacağı düşünülmektedir. 2.3 Zorunlu Mali Mesuliyet Trafik Sigortaları: 1 Haziran 2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayınlanan son Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Değer Kaybı gibi yeni gelişen taleplere ilişkin kurallar yönünden Sigorta Sektörü üzerindeki Hasar Yükünü hafifletmekten uzak olmakla birlikte, kusurlu sürücülerin vefatlarından doğan destek tazminatlarının kapsam dışında bırakılması, destekten yoksun kalma tazminat hesaplamalarında uygulanması gereken kriterler ve bakıcı giderleri için poliçedeki birden fazla teminat limitinin birbiri üzerinden uygulanması gibi sektörümüze zarar veren uygulamaları engelleyen hükümler içermesi bakımından olumlu olarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, Genel Şart ile getirilen değişikliklerin daha önce meydana gelmiş olaylara ve hatta mevcut ve bundan sonra doğabilecek taleplere uygulanıp uygulanmayacağı konusunda belirsizlikler devam etmekte olup, ilgili mevzuatta değişikliklere gidilmediği takdirde mahkeme ve diğer uyuşmazlık giderici kurumlarda bu hükümlerin öncelikle 4

5 uygulanmamasının büyük bir karmaşaya yol açmasından endişe edilmektedir. Belirsizlik durumunun devam etmesi, sigorta şirketlerinin önlerindeki riski değerlendirmelerinde ve dolayısıyla Teknik Karşılıklarını eksiksiz ayırma ve de bunun sonucu olarak doğru risk fiyatlaması yapma gibi hayati kararlarını sağlıklı değerlendirme olanaklarını ortadan kaldırmaktadır. Bu sebeple konunun kökten çözümü için sektör paydaşları ile birlikte Hazine Müsteşarlığının yasal alt yapıyı hazırlaması ve kalıcı çözüme kavuşturulması beklenmektedir. 2.4 Genel Şartlarda Güncelleme: Halen uygulanan tüm genel şartların güncellenerek eksikliklerin tamamlanmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir. Ayrıca orta vadede genel şartların da serbestçe belirlenmesi ilkesi önem arz etmektedir. 2.5 Trafik Sigortalarında Tavan Fiyat Uygulaması: Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü'nün tarihli düzenlemesi ile bazı araç grupları için Trafik Sigortalarında tavan prim uygulaması getirilmiştir. Sigorta Sektörü Trafik Sigortaları yıllardır zarar etmekte olup, bu branşta son beş yılda sektörün zararı yedi milyar Türk Lira sının üzerine çıkmış bulunmaktadır. Sektörün zararının alınan primlerin mevcut ve gelecekte bildirilecek hasarları karşılayamaması gerçeğinden kaynaklandığı sektörü yakından tanıyan her kurum tarafından bilinen bir durumdur. Sektör; Bedeni zararlar ve Değer Kaybı gibi Maddi Hasarlara ilişkin düzenlemeler ve yargı kararları ile zararlı gidişi tersine çevirmekte ciddi anlamda zorluk yaşamaktadır. Uzun yıllara varan birikmiş zararın boyutları son yıllarda şirketlerin sermaye yapılarını ve dolayısıyla mali yeterliliklerini olumsuz etkilemektedir. Bunun en son örneği bir yıl içerisinde temel olarak trafik branşındaki zararları nedeni ile faaliyeti durdurulan 2 sigorta şirketidir. Mevcut gelişmeler bu sayının daha da artması endişesini arttırmaktadır. Büyük boyutlara varan zararlar sektör yatırımcıları açısından yeni sermaye ihtiyacı doğurması bakımından son derecede zorlayıcı noktalara ulaşmış olup; trafik kazalarından mağdur olanların haklarının ileriye dönük olarak korunmasını sağlayacak mekanizmalar hızla aşınmaktadır. Durum böyle olmakla birlikte, yaşanan sıkıntıların aşılabilmesinin tek yolu olan riski karşılayabilecek doğru ve yeterli primin alınmasını engelleyen kararların devreye konulmuş olması, sektör temsilcileri ve yatırımcıları ciddi bir endişeye sevk etmektedir. Mevzuatta belirtilen serbest tarifede aranan özellik olan sigortacılık esaslarına uygunluk esasen sigortacıların baz prim hesaplamasında makul ve tutarlı varsayımları kullanarak ilerideki hasarları ödemek üzere sermaye yeterliliğini gözetmelerini gerekmektedir. Ancak son düzenleme ile sigortacılar için olmazsa olmaz mahiyette kabul ettikleri, riski karşılayacak primi elde etmelerini, maliyetlerini kontrol altına almalarını ve dolayısıyla şirketin ilerideki yükümlülüklerini karşılayabilmelerini engelleyen bir ortam yaratılmaktadır. Mevcut tarife yapıları sigortalıların hasar geçmişleri ve kişisel özelliklerine dayalı olarak oluşturulan modellere bağlı olduğundan serbest tarife dışı her türlü değişiklik tüm rasyonel fiyatlandırma modellerini bozacaktır. Bir diğer deyişle, sigortalıların geçmiş 5

6 datalarına göre geliştirilen iyi sürücü ile kötü sürücü arasındaki ayrımı yapan modeller iyi sürücüler aleyhine etkilenmiş olacaktır. Getirilen tavan uygulaması, sık ve kusurlu kaza yapan az sayıdaki sigortalılara daha ucuz primle poliçe satılması sonucunu doğurmakla; hasar yapmayan sigortalılarca daha fazla prim ödenmesini de beraberinde getirecek bir tasarruf olarak değerlendirilmekte olup, riskin adil dağıtımı açısından sakıncalı bir sonucu da beraberinde getirmiş olacaktır. Şirketler aktüeryal temellere dayanan tarife oluşturma konusunda gerek yazılım gerek de insan kaynağı olarak çok büyük yatırımlar yapmışken bu son atılan adım bu yatırımları semeresiz kılacaktır. Düzenleyici Otorite tarafından bugüne kadar piyasayı geliştirici ve yapıcı yeni uygulamalar ve mevzuat değişiklikleri yapıldığı bilinmektedir. Ancak yukarıda belirttiğimiz, sigortacılık ilke ve kurallarına aykırı olan bu tür müdahaleler sektör için belirsizlik oluşturmaktadır. Bu ortam aynı zamanda sigorta sektörümüzün uluslararası yatırımcılar nezdindeki var olan potansiyel pazar algısında ciddi yaralar açıp mevcut yatırımcıları tedirginliğe sürüklerken mevzuat güvenliğine büyük önem veren yeni yatırımcı girişine de engel teşkil edebilecektir. 2.6 Bireysel Emeklilik Sistemi Açısından Öncelikli Beklentiler Fiyatlama Düzenlemeleri: Bireysel Emeklilik Sistemi nin doğası gereği, yapılan bir satışın kazanca geçme süresi yedi-on yıl gibi bir sürece yayılmaktadır. Sigortalıyı kazanma ve tutundurma maliyetleri oldukça yüksektir. Kesinti düzeyleri henüz 2013 yılında düşürülmüş olup, 2016 yılından itibaren yürürlüğe girecek değişiklikle, kar marjının giderek sıfıra yaklaşması öngörülmekte ve bu durumun şirketlerin müşteri memnuniyetini artırıcı ve sektördeki varlıklarını teşvik edici yatırımlarını engelleyebileceği düşünülmektedir. Sistemin kuruluşundan bu yana sektörün zararı yaklaşık 1 milyar TL dir. Teklif edilen mevzuat değişikliği ile şirketlerin gelirlerinin önemli ölçüde azalacağı ve sistemde kalmak isteyen yerli ve uluslararası yatırımcıların sürdürülebilirliklerini koruyabilmelerinin zorlaşacağı öngörülmektedir. Diğer yandan, mevcut kesinti düzeylerinin, sisteme giriş için bir engel veya sistemden ayrılmalar için önemli bir gerekçe oluşturmadığı görülmektedir yılında Türkiye Sigorta Birliği tarafından yaptırılan bir araştırmaya göre sisteme girmeyenlerin dile getirdikleri başlıca nedenler, %52 oranında maddi yetersizlik, %31 oranında SGK emekliliğinin yeterli görülmesi ve %22 oranında da BES hakkında bilgi sahibi olunmamasıdır. Sistemden çıkışların başlıca nedeni ise nakit ihtiyacıdır. Yukarıda belirtilen hususlara ek olarak, bilindiği üzere, katılımcılar nezdinde güvenin tesis edilmesi ve korunması için ürün yapısının sade ve anlaşılır olması zaruridir. Buna karşın öngörülen kesinti yapısı, katılımcılar açısından daha karmaşık ve dolayısıyla satışı güçleştiren, satış sonrasında ise müşteri şikâyetlerini artırıcı niteliktedir. 6

7 Bütün bunların ışığında, yazılımlarını yetiştirememeleri nedeniyle yapılan yeni düzenlemelere ilişkin sistem uyumunu tamamlayamayan şirketlere uyum için makul ek bir süre verilmesi uygun olacaktır. Bireysel Emeklilik te Otomatik Katılım: Tasarruf açığını azaltmada en öncelikli araçlardan biri olan Bireysel Emeklilik Sistemi nde işçi-işveren emeklilik planlarının yaygınlaştırılması için otomatik katılım sistemi birçok ülkede başarıyla uygulanmaktadır. Ülkemizde de bu sistemin, dünyadaki başarılı örnekler dikkate alınarak kurulmasında büyük fayda bulunmaktadır. Bu kapsamda: o Şirket büyüklükleri, sektörler veya bölgeler bazında aşamalı olarak hayata geçirilmeli, o Kapsam dâhilindeki işletmeler için zorunlu olmalı, o Gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmeleri, devlet katkısı uygulamasına dâhil edilmeli, o Özellikle kalkınma öncelikli bölgelerde işveren katılımını teşvik edecek ek vergisel teşvikler sağlanabilmelidir. İkinci Basamak Emeklilik Sistemi: Bireysel Emeklilik Sistemi, Sosyal Güvenlik Kurumu nun bütçeye olan yükünün hafifletilmesi için önemli bir fırsat sunmaktadır. Sosyal Güvenlik Sistemi nin tamamlayıcısı olarak devreye alınması önerilen İkinci Basamak Emeklilik Sistemi ile zorunlu işçi-işveren emeklilik planları kurulabilecek, uzun vadede sosyal güvenlik sistemine bütçe transferi ihtiyacı en aza indirilebilecektir. Bu çerçevede, İkinci Basamak Emeklilik Sistemi ne yönelik olarak kıdem tazminatının fonlu bir yapıya dönüştürülerek bireysel emeklilik sistemine devredilmesi yoluyla işverenler üzerinde sistemin getireceği ek yük azaltılabilir. 2.7 Hayat Sigortacılığı Alanındaki Öncelikli Beklentiler Tasarruf oranlarının artırılması ve hayat ve vefat risklerinin toplumsal yükünün azaltılması açısından önemli bir başka araç olan hayat sigortaları, uzun süredir ne yazık ki ağırlıklı olarak kredi bağlantılı sigortalar ile sınırlı kalmıştır. Bu durum, sektörü yaklaşık %80 oranında bankaların üretimine bağımlı kılmaktadır. Nitekim kredi bağlantılı sigortalara bağlı olarak 2014 yılında hayat sigortası prim üretimi önceki yıla göre %3,4 oranında azalmıştır. Bu veriler, 2014 yılında da hayat sigortacılığında beklenen gelişmenin sağlanamadığını göstermektedir. Hayat sigortaları penetrasyonunun artması için aşağıda önerilen önlemlerin son derece yararlı olacağı değerlendirilmektedir: Birikim priminin alındığı hayat sigortalarında primin tamamının vergi indirimine konu edilmesi, Yaşam teminatının verildiği sigortalarda indirime konu prim üst sınırının yükseltilmesi, 7

8 Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanan ve hayat sigortalarında sistemde belli bir süre kaldıktan sonra vade gelimi alan kişilerin, aldıkları bu paralarla ömür boyu yıllık gelir sigortası yaptırmaları durumunda kendilerine yapılacak toplu ödemelerin gelir vergisinden istisna tutulması. Eğitim ve evlilik gibi özel yaşam olaylarına yönelik birikim içerikli sigortaların ek vergi teşvikleri ve Bireysel Emeklilik Sistemi ndekine benzer devlet katkısı yapısıyla desteklenmesi. 2.8 Tahkim Sisteminin Çalışma Şekli: 2007 yılından itibaren devreye alınan Tahkim Sistemi mahkemeler üzerindeki iş yükünü hafifletmek, sigortalıların haklı taleplerinin hızlı ve doğru bir şekilde değerlendirilmesini sağlamak gibi önemli işlevleri nedeniyle Sigorta sektörü tarafından da büyük oranda desteklenmiştir. Bununla birlikte sistemin adaletli çalışma prensibinin önünde zaman içinde ortaya çıkan ciddi pürüzlerin giderilmesinin, hem sistemin sağlıklı çalışması hem de sigorta sektörünün hasar ödeme imkânlarının doğru ve adil kullanılmasını temin etmek bakımından önemini vurgulamak gerekir. Özetle, zaman içinde uygulamada ortaya çıkan ve iyileştirilmesi gereken alanları şu başlıklar altında değerlendirilmektedir: 1. Tahkim dosyalarında Sigortacılık Kanunun 30.maddesi ve HMK hükümlerinin dışına çıkılarak mevzuat dayanağı olmayan (süreler, tebligat usulleri, vb.) uygulamalar yapılmaktadır. 2. Tahkim için konu ya da üst tutar sınırlaması getirilmemiş olması yapıyı kuruluş amacından uzaklaştırmış, bir önceki maddede de değinildiği üzere, mevzuattan uzak bir yapı oluşmaya başlamıştır. Konunun bu yönleri ile ele alınarak mevzuat uyumunun sağlanmasının uygun olacağı düşünülmektedir. 3. Hakem kararlarının aynı konuda daha önce verilmiş hakem kararlarıyla ve genel hukuk kurallarıyla uyumlu olup olmadığı yönünden denetim eksiklikleri olduğu ve en azından bu konuda alınan tedbirlerin niteliğinin sigorta şirketleri başta olmak üzere ilgili tarafların bilgisine sunulmadığı gözlenmektedir. Bu bilgilendirmenin sistematiğinin oluşturulması yararlı olacaktır. 4. Normal mahkemelerdeki uzun süreç gözetilerek ihdas edilmiş olan Avukatlık asgari ücret tarifesi, davayı kısa süre içerisinde ve hiçbir merasime gerek görmeden en basit usulde neticelendirilen Tahkim sistemi için de aynen uygulanmak sureti ile aleyhine hüküm tesis edilen sigortacılar açısından son derecede yüksek bir masrafa yol açmaktadır. Tahkimde daha düşük bir avukatlık ücretlendirme sisteminin uygulanması gerektiği düşünülmektedir. 5. Sigorta şirketleri aleyhine davalarda karşı tarafa vekil olan avukatların çeşitli yollarla hakemlik müessesi ile kurmuş olduğu bağların tespit edilmesi ve bu tür usulsüz işlem ve ilişkilerin engellenmesini sağlayacak tedbirlerin alınması gerekli görülmektedir. 6. Hakem kararlarının yayınlandığı dergiler yerine elektronik bir ortamda daha sistematik bir şekilde yayınlanmasının alt yapısının oluşturulmasının uygun olacağı düşünülmektedir. 8

9 YASED Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Çalışma Grubu olarak, tüm bu konularda iyileştirmelerin sağlanabilmesi için kamu kurumları ile birlikte çalışmaya, yurtdışı ofislerimizin deneyimlerini, ülke örneklerini aktarmaya, destekleyici çalışmaları yapmaya hazır olduğumuzu belirtmek isteriz. YASED SİGORTACILIK VE BİREYSEL EMEKLİLİK ÇALIŞMA GRUBU ÜYELERİ 1. AEGON EMEKLİLİK A.Ş. 2. AKSİGORTA A.Ş. 3. ALLIANZ SİGORTA A.Ş. 4. AVIVASA EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. 5. AXA SİGORTA A.Ş. 6. COFACE SİGORTA A.Ş. 7. ERGO GRUBU HOLDİNG A.Ş. 8. GARANTİ EMEKLİLİK A.Ş. 9. GROUPAMA SİGORTA VE EMEKLİLİK A.Ş 10. HDI SİGORTA A.Ş. 11. MAPFRE GENEL SİGORTA A.Ş. 12. NN HAYAT EMEKLİLİK A.Ş. 13. RAY SİGORTA A.Ş. 14. TÜRK NIPPON SİGORTA A.Ş. 9