HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU

Transkript

1 HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI KASIM 2013 TEKİRDAĞ Grup Adı Grup Konusu : ÖZEL HUKUK/ 5. GRUP : Ticaret Hukuku, Genel İşlem Şartları, Kıymetli Evrak Hukuku, Şirketler Hukuku Grup Başkanı : Muktedir LALE - Yargıtay 11.Hukuk Dairesi Tetkik Hakimi Grup Sözcüsü Raporlama Heyeti : Muktedir LALE : Abdullah DOĞANAY - Trabzon Asliye Ticaret Mahkemesi Zeynep ÖZTÜRK Filiz YILDIZ Murat TOLAN Aydan ŞİMŞEK - Yargıtay 11.Hukuk Dairesi Tetkik Hakimi - İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi Hakimi -İstanbul 43. Asliye Ticaret Mahkemesi Hakimi -Yargıtay 23.Hukuk Dairesi Tetkik Hakimi - Bakırköy 15. Asliye Ticaret Mahkemesi Hakimi Yargıtay uygulamaları ile yerel mahkemelerin uygulamaları arasında uyumu sağlamak açısından Özel Hukuk Grup 5 olarak aşağıdaki hususlar tartışıldı. 1- GENEL İŞLEM ŞARTLARI 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 20 ve 27 nci maddeleri arasında düzenlenen hususların esasında uygulamada Türk Medeni Kanunun 2 nci maddesi 4077 Sayılı Yasanın Haksız Şartlar başlığı altındaki 6 ncı maddesiyle birçok uyuşmazlığın çözüldüğü, yeni mevzuatın getirdiği değişikliklerin ise uygulamayla şekilleneceği konusunda görüş birliğine varıldı. Genel İşlem Şartları ile ilgili yapılacak uygulamada, yürürlülük denetimi, içerik denetimi ve yorum denetiminin taraflar arasındaki sözleşme serbestisini ve sözleşmenin nispiliği ilkesini ortadan kaldıracak şekilde bir yorum tarzının uygun olmayacağı katılımcılar tarafından belirtildi. Sonuçta, genel işlem şartları ile ilgili uyuşmazlıkların mutlak suretle uygulama ile şekilleneceği konusunda görüş birliğine varıldı. Ayrıca, sigorta hukukuna ilişkin Hazine Müsteşarlığınca 1

2 düzenlendiği bilinen ilgili sigorta koluna ilişkin genel şartların genel işlem şartları içerisinde değerlendirilemeyeceği konusunda görüşler belirtildi. 2- SİGORTA HUKUKU Özellikle halefiyete dayalı açılan davalarda Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin temel ilişki esas alınmak suretiyle görevli mahkemenin tayinine ilişkin yaklaşımı tartışıldı. Katılımcıların büyük çoğunluğu özellikle haksız eylem hukuksal nedenine dayalı açılan davalarda, salt sigorta şirketinin (zorunlu mali sigortası, ferdi kaza, ferdi koltuk... vb) davalı safında yer alması halinde dahi görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olması gerektiği hususunda görüşlerini beyan ettiler. Karşı görüş olarak da bu tür uyuşmazlıkların her halükarda sigorta hukukunu düzenleyen hükümlerle çözüleceği, bu bağlamda zorunlu sigortaların TTK'da düzenlenişi ve 6102 sayılı yasanın 4 ncü maddesi çerçevesinde görevli mahkemenin Asliye Ticaret Mahkemesi olması gerektiği ifade edildi. Haksız eylem hukuksal nedenine dayalı açılan davalarda görevli mahkemenin belirlenmesine yönelik yasal bir düzenleme yapılması konusunda çoğunlukça öneri sunuldu. Güvence hesabına karşı açılan tazminat davalarında katılımcıların büyük çoğunluğu uyuşmazlığın sigorta hukuku ile ilgili olmadığı, bu bağlamda görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olması gerektiğini ifade ettiler. Azınlıkta kalan katılımcılar ise bu tür uyuşmazlıklarda da güvence hesabının sorumluluğunun tespiti ve takdiri noktasında sigorta hukukuna ilişkin düzenlemelerin tartışılıp değerlendirilmesinin zorunlu ve gerekli olması karşısında görevli mahkemenin Ticaret Mahkemesi olması gerektiğini belirtiler. Kasko sigorta sözleşmesine dayalı rücuen tazminat istemine ilişkin davalarda (6762 Sayılı Yasanın maddesi, 6102 Sayılı Yasanın maddesi) görevli mahkemenin temel ilişki çerçevesinde belirlenmesinin yerindeliği tüm katılımcılar tarafından vurgulandı. Zorunlu mali sorumluluk sigortasının işlevi katılımcılar tarafından vurgulandı. Bu bağlamda işletenin veya sürücünün tam kusurlu olmasında dahi destekten yoksun kalanların zorunlu mali sorumluluk sigortasına karşı dava açmaları halinde bu tür uyuşmazlıklarda kusur irdelemesinin, artık yerleşik bir hal alan gerek Hukuk Genel Kurulu gerekse Yargıtay 11. ve 17. Hukuk Dairelerinin uygulamaları karşısında gereksizliği vurgulandı. Artık bu tür uyuşmazlıklarda kusur noktasında bilirkişi incelemesi yaptırılmasının zaman ve emek kaybı olduğu konusunda ortak kanaate varıldı. 2

3 Zorunlu mali sorumluluk sigortasına karşı açılan davalarda, tarih ve 6111 sayılı Yasa'nın 59 ncu maddesi 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 98 nci maddesinde yapılan değişiklikle, tedavi giderlerinin trafik sigortacısından değil de, Sosyal Güvenlik Kurumundan talep edilebileceği noktasındaki yasal düzenleme ve Yargıtay uygulaması tartışıldı. Yasal düzenlemenin esasen müteselsil sorumluluk ilkelerine aykırı ve zarar görenlerin aleyhine bir düzenleme olduğu, özellikle geçici madde ile derdest davalara da uygulanmasının mağduriyetlere neden olduğu vurgulandı. Bu bağlamda zarar görenin müteselsil sorumlulardan birisi olan zorunlu mali sorumluluk sigortacısından bu kalem tazminatı da talep edebileceğine ilişkin olarak bir yasal düzenlemenin yapılması gerektiği, böyle bir düzenlemenin yukarıda da belirtildiği üzere müteselsil sorumluluk ilkelerine daha uygun olacağı benimsendi. Bu kapsamda trafik sigortasıcının ödediği tazminat miktarını müteselsil sorumluluk ilkeleri çerçevesinde dilerse, Sosyal Güvenlik Kurumundan rücuen talep edebileceği bu yönde hukuksal bir engelin olmadığı vurgulandı. Kasko sözleşmelerine dayalı sigortalının kendi akidine karşı açtığı davalarda, davaya dayanak yapılan kasko poliçesinde dain mürtehin kaydının bulunması halinde, dain mürtehinden yargılamanın devamı noktasında aktif husumetin tespiti bağlamında muvafakat gerekliliğine ilişkin uygulamanın Yargıtay 17. Hukuk Dairesi tarafından devam ettirildiği paylaşıldı. Ancak, anılan Dairenin bahse konu ilamlarındaki dain mürtehin kaydının yalnızca ödemeye ilişkin olduğu, bu bağlamda bu hususun ancak infazda gözetilebileceğine ilişkin karşı oydaki görüşler ayrıntılı olarak tartışıldı. Kasko sigorta sözleşmelerinde ceza zamanaşımının uygulanıp uygulanmayacağı hususu katılımcılar tarafından tartışıldı. Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin uygulamasında ceza zamanaşımının bu tür uyuşmazlıklarda uygulanamayacağına ilişkin kararların varlığından sözedildi. Kasko sözleşmelerinde de ceza zamanaşımının uygulanması gerektiği noktasında bir kısım katılımcılar görüş beyan ettiler. Diğer bir kısım katılımcılar ise ceza zamanaşımının bu tür uyuşmazlıklarda uygulanamayacağı, ceza zamanaşımının uygulanabilmesi için yasal bir dayanak olması gerektiğini ifade ettiler. Bu tür uyuşmazlıklarda, riziko nedeninin hırsızlık haline münhasır olmak kaydıyla eylemin suç teşkil etmesi hasebiyle ceza zamanaşımının uygulanması gerektiği tekrar bir kısım katılımcılar tarafından vurgulandı. 3

4 3- KOOPERATİFLER HUKUKU Komiserler Yönetmeliği çerçevesinde Bakanlık temsilcisinin usulüne uygun davete rağmen genel kurula katılmaması halinde genel kurulda alınan kararların iptal edilebilir mi yoksa mutlak butlanla batıl mı olduğu konusundaki Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin mevcut kararları tartışıldı. Anılan uyuşmazlıkla ilgili olarak daha önce temyiz incelemesiyle görevli Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin uygulamaları anlatıldı. Usulüne uygun davete rağmen Bakanlık temsilcisinin genel kurula katılmaması halinde kararların iptalinin dava konusu edilebileceği belirtildi. Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin belirtilen davete rağmen Bakanlık temsilcisinin katılmaması halinde kararların mutlak butlanla batıl olduğuna ilişkin kararlarının mevcut ve eski TTK hükümleriyle uyumlu olmadığı hususu vurgulandı. 4- ŞİRKETLER HUKUKU Derdest olan fesih ve tasfiye davalarında, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 6103 sayılı yasanın 3. maddesine göre TTK'nun yürürlüğe girmesinden önceki olaylara da uygulanacağına ilişkin olarak... söz konusu kanun hükmü değerlendirilmeksizin, yani şirketin tek ortaklı olarak ticari hayatına devam edip etmeyeceği tartışılmaksızın, yazılı gerekçe ile şirketin fesih ve tasfiyesine karar verilmesi doğru olmadığı.. gerekçesiyle verilen bozma ilamları (Y.11.HD., tarih,e.2012/k vs. gibi) katılımcılar tarafından tartışıldı. Katılımcılar bu konudaki görüşlerini beyan ettiler. Adi şirketin tasfiyesine ilişkin uygulamadaki sorunlar 6098 Sayılı Yasanın adi tasfiyeye ilişkin hükümleriyle birlikte ele alındı. Özellikle mahkemece tasfiye memuru atanmasından sonra hakimin uyuşmazlık dosyasından elini çekip çekmeyeceği hususu ayrıntılı bir şekilde tartışıldı. Bu bağlamda yeni mevzuat hükümlerine rağmen eski uygulamanın devam ettiği çoğunluk görüşü olarak tespit edildi. Şirketler hukukuna ilişkin olarak, şirket ortağı ve yöneticisinin bilgi alma ve inceleme hakkı tanınmasına ilişkin (6102 Sayılı Yasanın TTK. 392, 437 mad.) istemlerin kabulü halinde, istemin sınırlarının somut olaya özgü ve sınırları belli bir biçimde belirlenmesi gerektiği ifade edildi. Zira ilgili yasal düzenlemelerde ortağın ve yöneticilerin bilgi edinme hakkındaki farklılık gözetilmesi karşısında ortağın salt ortaklık hak ve sıfatına bağlı olarak şirketin bütün bilgi ve belgelerine ulaşmasının engellenmesinin amaçlandığı ifade edildi. Aksi 4

5 halde kararın kesin olmasına rağmen ilgili şirketin bu kararın uygulanması sonucunda bundan kaynaklı bir zararının doğması halinde hakimin hukuki sorumluluğunun gündeme gelebileceği belirtildi. Ticaret sicilinden terkin edilen şirketin ihyasına ilişkin açılan davalarda hangi yargılama usulünün uygulanması gerektiği konusu tartışıldı. Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin bu tür uyuşmazlıklarda yazılı yargılama usulünün uygulanması gerektiğine ilişkin bozma kararlarından bahsedildi.(y.11.hd., , E.1025/ K.2297) 6102 sayılı yasa ile yapılan düzenleme ile yasal bir dayanağa kavuşturulan ihyanın basit usule tabi olmasının şirketler hukuku uygulamasına daha uygun olduğu katılımcılar tarafından belirtildi Sayılı yasada yapılacak bir değişiklikle bu hususun çözüme kavuşturulabileceği hususu öneri olarak benimsendi. 5- İFLAS Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin özellikle uygulamada büyük sorunlarla karşılaşılan iflas ertelemeye ilişkin davalardaki uygulaması tartışıldı. Katılımcılar tarafından bu tür davaların uygulamasındaki sorunlar ortaya konuldu. İcra İflas Kanunun 179. madde düzenlemesinin soyut olduğu, bu konudaki bilirkişi incelemesinin somut verilere dayalı olması gerektiği, bu çerçevede hem davanın esası hem de ihtiyati tedbir istemlerinde daha dikkatli olunması gerektiği ifade edildi. Ayrıca iflas erteleme davalarında dosyanın takipsiz bırakılması halinde HMK' nın 150. maddesi uyarınca işlemden kaldırılamayacağı, giderlerin gerektiğinde suçüstü ödeneğinden karşılanması suretiyle davanın sonuçlandırılması gerektiği ifade edildi. İyileştirme projesinin inandırıcı ve somut verilere dayalı olması gerektiği bir kez daha vurgulandı. 6-BANKACILIK HUKUKU Bankacılık Hukuku ile ilgili uyuşmazlıklarda özellikle off shore dosyaları ile ilgili Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin uygulaması paylaşıldı. Bu tür dosyalarda zaman aşımı def'ine ilişkin uygulama tartışıldı. Uygulamanın artık yerleşik bir hal aldığı katılımcılar tarafından ifade edildi. Harçla ilgili uygulamadaki sorunlardan bahsedildi Sayılı Yasanın 140. maddesindeki harçtan muafiyetle ilgili düzenlemenin esasen TMSF'ye ilişkin olduğu vurgulandı. Yine mevduat sözleşmesine ilişkin zamanaşımı ile ilgili Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin mudiye iadeli taahütlü tebliğ işlemi yapılmadan zamanaşımının başlamayacağı ifade edildi. 5

6 SON ÖNERİLER : Uyap sisteminin etkin şekilde kullanımının büyük kolaylık sağladığı ancak özellikle Yüksek Mahkemenin ilgili dairesinin herhangi bir konu ile ilgili içtihat değişikliğine gitmesi halinde bunun yerel mahkemelerce anında bilinmesi ve haberdar olmaları açısından uyap sisteminde her daire için salt görüş değişikliğini ihtiva eden bir pencerenin açılmasının usul ekonomisi açısından faydalı olacağı önerildi. Ayrıca Uyap sisteminde kararlara erişim açısından Daire sınırlaması olmaksızın daha ayrıntılı bir arama menüsünün konulmasının gerekliliği önerildi. İcra İflas Kanunu ile ilgili yapılacak değişiklikte iflas erteleme davalarının hukuk sistemimizden tümüyle çıkartılması önerildi. Zira bu hususun ekonomik incelemeyi gerektirdiği, profesyonel oluşumlarla bu incelemenin yargı sistemi dışında da yapılabileceği belirtildi. Hukuki müzakere toplantılarının, ilk derece hakimleri ile Yargıtay hakimlerini bir araya getirmesi nedeniyle yapılan çalışmaların son derece faydalı olduğu, özellikle 6102 Sayılı Yasanın 01/07/2012 tarihinde yürürlülüğe girmesinden dolayı Ticaret Hukuku alanını ilgilendiren konularda bu tür programların daha sık yapılmasının uygulamada birliği sağlayacağı, ancak yapılacak bu programlarda daha spesifik konuların gündeme alınıp tartışılması halinde programların katılımcılar açısından daha etkin ve verimli olacağı önerildi. 6