GASTROENTEROLOJIDE SIK KARŞILAŞILAN PROBLEMLER:

Transkript

1 GASTROENTEROLOJIDE SIK KARŞILAŞILAN PROBLEMLER: KUSAN ÇOCUK DR. GÖKHAN BAYSOY DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI AD. ÇOCUK GASTROENTEROLOJİ, HEPATOLOJİ VE BESLENME BÖLÜMÜ

2 Vestibüler sistem Merkezi sinir sistemi Korteks Talamus Hipotalamus Meninks Dördüncü ventrikül Kemoreseptör tetikleyici bölge (area postrema) GİS ve kalp IX ve X. sinirler Kemoreseptör tetikleyici bölge Kusma merkezi (tractus solitarius) Kusma merkezi Medulla oblangata Parasempatik ve motor aktivite

3 Kusma refleksi Bulantı, Otonom sinir sistemi uyarısı belirtileri (Ciltte vazokonstrüksiyon, pupil dilatasyonu, hipersalivasyon, taşikardi) Öğürme Kusma Özofagus, mide, duodenum motilite ve anatomisindeki değişiklikler, karın içi basınç artışı

4 Günlük kusma sayısı Kusma: Klinik özellikleri Akut Yineleyen Kronik Siklik Akut kusma Siklik kusma Kronik kusma Gün Pediatric Gastrointestinal and Liver Disease 4th ed. R. Wyllie et al.

5 Akut kusma Epidemiyoloji En sık kusma tipidir Klinik tablo Orta-şiddetli dehidratasyon Kusma şiddeti Orta-yüksek Tekrarlama sıklığı Yok Stereotipi Her atak farklı Başlangıç Değişken Belirti Ateş, ishal Evde benzer yakınmaları olan Var Ailede migren öyküsü Yok Neden Viral infeksiyonlar

6 Kronik tekrarlayan kusma Epidemiyoloji Klinik tablo Kusma şiddeti Tekrarlama sıklığı Stereotipi Başlangıç Belirti Evde benzer yakınmaları olan Tekrarlayan kusmaların en sık tipidir Akut hastalık ya da dehidratasyon yok Düşük Sık, haftada 2 ataktan fazla Yok Gündüz saatleri Karın ağrısı, ishal olabilir Yok Ailede migren öyküsü %14 Neden GİS/GİS-dışı 7:1

7 Siklik kusma Epidemiyoloji Klinik tablo Kusma şiddeti Tekrarlama sıklığı Stereotipi Başlangıç Belirti Evde benzer yakınmaları olan Tekrarlayan kusmaların %30 u Şiddetli kusma ve dehidratasyon Yüksek, atak sırasında sık kusma Nadir, haftada 2 den az Var Sabah erken saatlerde Solukluk, letarji, bulantı, karın ağrısı Yok Ailede migren öyküsü %82 Neden GİS-dışı/GİS 5:1

8 Klinik ipuçları: Öykü ve muayene Akut hastalık, dehidratasyon Kronik malnütrisyon Beslenmeyle ilişkisi Safralı, kanlı, eforsuz, fışkırır tarzda, sindirilmemiş besinler Bulantı, karın ağrısı, kabızlık, disfaji, karında hassasiyet ya da kitle Baş ağrısı, post-nazal akıntı, vertigo İdrar yakınması, idrar rengi Aile öyküsü (gastroenterit, peptik ülser, migren)

9 Akut kusma nedenleri İnfeksiyonlar Gastroenterit*, otit, farenjit, hepatit, piyelonefrit, menenjit Gastrointestinal İnvajinasyon, malrotasyon ve volvulus, apandisit, kolesistit, pankreatit Endokrin/metabolik Diyabetik ketoasidoz Diğer nedenler İntoksikasyon, besin zehirlenmesi

10 Hastanın değerlendirilmesi: Akut kusma Tarama testleri Elektrolit, üre, kreatinin, glukoz Tanısal testler Dışkıda rotavirüs Karın grafisi Cerrahi konsültasyonu TİT Amilaz

11 Kronik kusma nedenleri Gastrointestinal Anatomik obstrüksiyon, özofajit, gastrit, peptik ülser, akalazya, superior mezenterik arter sendromu, İBH İnfeksiyonlar Kronik sinüzit, giardiyazis Genito-üriner Piyelonefrit, gebelik, üremi Nörolojik Arnold-Chiari malformasyonu, akuaduktus Sylvius stenozu, beyin tümörü Diğer Bulemi, ruminasyon

12 Hastanın değerlendirilmesi: Kronik kusma Tarama testleri Hemogram, sedimantasyon, ALT, AST, GGT, TİT, dışkıda Giardia Tanısal testler Üst GİS endoskopisi ve biyopsi Sinüs BT ÖMD grafisi Abdominal ultrasonografi

13 Siklik kusma nedenleri İnfeksiyonlar/üriner sistem Kronik sinüzit, üreteropelvik bileşke obstrüksiyonuna bağlı akut hidronefroz Gastrointestinal Malrotasyon ve volvulus Endokrin/metabolik Diyabetik ketoasidoz, yağ asidi oksidasyon bozuklukları, üre siklus defekti, akut intermitan porfiri, migren Nörolojik Arnold-Chiari malformasyonu, beyin tümörü Diğer Siklik kusma sendromu

14 Hastanın değerlendirilmesi: Siklik kusma Tarama testleri Hemogram, glukoz, elektrolitler, ALT, AST, GGT, amilaz, lipaz Amonyak, laktat, karnitin, amino asitler TİT, organik asitler, δ-ala, porfobilinojen Tanısal testler Üst GİS endoskopisi ve biyopsi Sinüs BT Beyin MRG ÖMD grafisi Abdominal ultrasonografi Özgül metabolik testler

15 Kusmanın komplikasyonları Hipokloremik, hipokalemik metabolik alkaloz Hematemez Prolaps gastropati Mallory-Weiss yırtıkları Özofagus darlığı (özofajite bağlı) Büyüme geriliği

16 Kusma tedavisi Altta yatan hastalığın tedavisi Kusmanın tedavisi Antihistaminikler (difenhidramin, hidroksizin) Benzamidler (metoklopramid) Benzimidazol (domperidon) Kortikosteroidler (deksametazon) 5-HT3 antagonistleri (ondansetron, granisetron) 5-HT 1 B/1D agonistleri (triptanlar)

17 Özet Akut kusma çocuklardaki en sık kusma tipidir, genelde infeksiyonlarla ilişkilidir Kronik tekrarlayan kusma çoğu zaman bir gastrointestinal sistem hastalığının belirtisidir Siklik kusma genellikle metabolik hastalık belirtisi ya da migren eşdeğeridir Yaşamı tehdit edici hastalıklar ayırt edilmeli, kusma etkin bir biçimde tedavi edilmelidir

18 Teşekkür ederim

19

20 Siklik kusma sendromu Toplamda 5 ya da 6 aylık sürede 3 atak 1 saat ile 10 gün arasında, en az 1 hafta aralıklı tekrarlayan bulantı ve kusma atakları Atakların birbirine benzer nitelikte olması 1 saatte en az 4 kez kusma Ataklar arasında normal sağlık durumuna dönme Yakınmalar başka bir bozukluğa bağlanamaz