DÖRDÜNCÜ BÖLÜM. Çevre Standartları
|
|
- Dilara Soysal
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çevre Standartları
2 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çevre Standartları 4.1 Çevre Standartlarının Tanım ve Önemi 4.2 TS EN ISO Standardı 4.3 Çevre Standardının Uygulama Alanları 4.4 Çevre Yönetim Sisteminin Şartları 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü
3 4.1 Çevre Standartlarının Tanım ve Önemi Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü; hava, su, toprak, doğal kaynaklar, bitki topluluğu (flora), hayvan topluluğu (fauna) ile insanları da ihtiva eden ortam ve bunun arasındaki ilişkiye çevre denilmektedir. İnsanın içinde bulunduğu ve birlikte yaşadığı bu çevrenin, gelişen teknoloji ve sanayi sonucunda giderek yok olduğu göz ardı edilemez bir gerçektir. Artan dünya nüfusu, teknolojinin baş döndürücü gelişim ve ilerleme hızı, yaşam alanlarındaki daralma, doğal çevrenin tahribatı, gürültü, hatalı uygulamalar, bilgi eksikliği ve eklenebilecek birçok nedenle çevre kirliliği, son yıllarda insan yaşamını ve yaşam kalitesini tehdit eden en önemli sorunlardan birisidir.
4 4.1 Çevre Standartlarının Tanım ve Önemi Yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren insanlığı tehdit eden problemlerden birisi haline gelen çevre sorunları ve kirliliği, sanayileşmenin sonucunda iyice hissedilir hale gelmiştir. Önceleri sadece kirlenme olarak algılanan ve uluslararası boyut kazanmadan yerel özellik taşıyan çevre sorunları, gün geçtikçe hızla çoğalmış, yerellikten kurtulup tüm dünyanın sorunu olmuştur. İşte bu noktada insanlığın çevreye verdiği zararı azaltmak için çevre standartları, çevreye yönelik ulusal ve uluslararası yasal mevzuatlar uygulamaya alınmıştır. Bu kapsamda çevrenin korunmasına yönelik olarak Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından yayımlanan standart serisine ISO serisi denilmektedir.
5 4.1 Çevre Standartlarının Tanım ve Önemi ISO serisi standartları, özünde, doğal kaynak kullanımının azaltılması, toprağa, suya, havaya verilen zararların minimum düzeye indirilmesini amaçlayan standartlar bütünüdür. Bunu da çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi temeline dayandırmakta ve çevre faktörlerine ilişkin olarak ilgili mevzuat ve kanunlar tarafından tanımlanmış koşullara uymayı şart koşmaktadır.
6 4.1 Çevre Standartlarının Tanım ve Önemi ISO serisi içinde belgelendirilmesi yapılan standart ISO Standardıdır ve yürürlükte olan standardın tam adı ISO 14001:2004 Çevre Yönetim Sistemleri-Şartlar ve Kullanım Kılavuzu dur. ISO ürünün hammaddeden başlayarak müşteriye sunulmasına kadar olan süreçte çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli önlemler ile kontrol altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesi için kılavuzluk yapan bir standarttır. ISO 14001, işletmelerin çevreye verdikleri veya verebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması, mümkün olduğu durumlarda ortadan kaldırılması için geliştirilen bir yönetim sistemidir.
7 4.1 Çevre Standartlarının Tanım ve Önemi ISO Çevre Yönetim Sistemi Standardı ve ilgili standartlar serisi, hazırlanışı itibarı ile tüm ülkelerde yürürlükte olan çevre yasaları ve uygulamaya yönelik yönetmelikler ile uyumlu bir yapıda olduğundan, uygulamalar genel olarak mevzuat şartlarının getirdiği yükümlülüklerin karşılanması ile paralellik gösterir ve uygulamaların bir sistem dâhilinde gerçekleştirilmesi için zemin oluşturur.
8 4.1 Çevre Standartlarının Tanım ve Önemi ISO standart serisi, birçok standart içermektedir. Bu standartlar içerisinde en önemlileri ve bilinenleri: ISO Çevre Yönetim Sistemleri-Şartlar ve Kullanım Kılavuzu ISO Çevre Yönetim Sistemleri-Prensipler, Sistemler ve Destekleyici Tekniklere Dair Genel Kılavuz ISO Çevre Etiketleri ve Beyanları-Genel Prensipler ISO Çevre Yönetimi-Çevre Performans Değerlendirilmesi-Kılavuz ISO Çevre Yönetimi-Hayat Boyu Değerlendirme-İlkeler ve Çerçeve ISO Kalite ve Çevre Yönetim Sistemleri Tetkik Kılavuzu
9 4.1 Çevre Standartlarının Tanım ve Önemi Sonuç olarak; ISO Standardı, çevreye verilen zararın en aza indirilmesi için oluşturulmuş bir standarttır. ISO uygulamaları, genel olarak mevzuat yükümlülüklerin karşılanması ile paralellik gösterir. ISO 14001, bir ürün standardı değildir, ne üretildiği ile değil nasıl üretildiği ile ilgilenir. Sektör ve ölçek gözetmeksizin her işletmeye uygulanabilen ve gönüllük esasına dayalı bir yönetim sistemidir.
10 4.2 TS EN ISO Standardı Ürünün, hammaddeden başlayıp nihai ürün haline getirilerek müşterilere sunulmasına kadar geçen sürecin her aşamasında çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli muayeneler ve önlemler ile kontrol altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesini sağlayan bir istemin kurulmasını tarif eden ve Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından yayınlanmış olan standartlar serisidir. ISO bir ürün standardı değil sistem standardıdır ve ne üretildiğinden ziyade, nasıl üretildiği ile ilgilenir. Çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi temeline dayanır. Çevre faktörlerine ilişkin olarak ilgili mevzuat ve kanunlar tarafından tanımlanmış koşullara uymayı şart koşar.
11 4.2 TS EN ISO Standardı ISO 14001'in Tarihçesi ISO Çevre Yönetim Sistemi standardının hazırlanması ilk olarak 1992 yılının haziran ayında Rio'da yapılan dünya zirvesinde alınan kararlara ve Rio Sözleşmesi'nde yer alan prensiplere dayanmaktadır. Rio'da yapılan dünya zirvesinden yaklaşık 1 yıl sonra, 1993 yılında ISO tarafından, uluslararası çevre yönetim standartlarını hazırlamak üzere, yaklaşık 50 farklı ülkenin temsilcilerinden oluşan bir teknik komite kuruldu. Bu komitenin çalışmaları sonucunda, 1996 yılı eylül ayında ISO Çevre Yönetim Sistemi standardı yayınlanarak hayata geçirildi.
12 4.2 TS EN ISO Standardı ISO 14001'in Tarihçesi Halen ISO standardının uygulaması gönüllülük esasına dayanmakla birlikte, yakın bir gelecekte gerek toplumun, gerek uluslararası kuruluşların ve gerekse devletlerin zorlaması ile standardın zorunlu bir uygulamaya dönüşeceği tahmin edilmektedir.
13 4.2 TS EN ISO Standardı ISO 14001'in Tarihçesi Çevre yönetim sisteminin geçirdiği aşamalar aşağıda yer aldığı gibi özetlenebilir: 1973 de Avrupa birliği ilkeleri I. Eylem planını yayınlamışlardır (Çevreyi koruyucu önlemleri uygulamaya koymak için) 1992 de BS 7750 standardı 1992 de Rio Deklarasyonu 1993 de ISO tarafından ailesi standartlarını geliştirmek için ISO/TC 207. Çevresel Yönetim Teknik Komitesi kurulmuştur 1994 TS 9719 standardı (Çevre Yönetim Sistemleri - Genel Özellikler) 1996 da ISO standardı Nisan 2005 ISO güncel versiyon
14 4.2 TS EN ISO Standardı ISO Standart Prensipleri Yükümlülük Altına Girme ve Politika: Kuruluş çevre politikasını tayin etmeli ve çevre yönetim sistemine bağlılık taahhüdünde bulunmalıdır. Planlama: Kuruluş faaliyet, ürün ve hizmetlerinin çevre boyutlarını belirlemeli, bunların önemli olanlarını seçmelidir. Taahhütlerini gerçekleştirmek için amaç ve hedefler tespit etmeli, bu amaç ve hedeflere ulaşmak için gerçekleştireceği faaliyetleri programlamalıdır. Uygulama ve İşlem: Kuruluş, çevre politikasını gerçekleştirmek, amaç ve hedeflerine ulaşabilmek maksadıyla etkin bir uygulamada bulunabilmek için gerekli yetenek ve imkânlarla birlikte bir destek mekanizması geliştirmelidir.
15 4.2 TS EN ISO Standardı ISO Standart Prensipleri Kontrol ve Düzeltici Faaliyet: Kuruluş, çevre icraatını ve bu icraattaki başarı derecesini ölçmeli, izleyip değerlendirmelidir. Gözden Geçirme ve Geliştirme: Kuruluş, genel çevre icraatını ve bu icraattaki genel başarı derecesini geliştirmek amacıyla, çevre yönetim sistemini gözden geçirmeli ve sürekli olarak geliştirmelidir.
16 4.2 TS EN ISO Standardı ISO in Faydaları ISO Çevre Yönetim Sistemi, bir işletmenin faaliyetleri dolayısıyla çevreye verdiği zararın ve doğal kaynak tüketiminin en aza indirilmesini sağlar. Son yıllarda tüm dünyada çevreye verilen önem doğrultusunda, çevreye duyarlı olan kuruluşların; toplum, müşteri ve yatırımcılar üzerinde itibarlarını arttırdıkları görülmüştür.
17 4.2 TS EN ISO Standardı ISO in Faydaları ISO Çevre Yönetim Sistemi nin uygulanması ile çevreye ve sürdürülebilir kalkınmaya verilen önem gösterilmekte ve böylece işletmeler, müşterileri için tercih sebebi olmaktadır. Bunun yanında, Çevre Yönetim Sistemi ni etkin bir şekilde uygulayan işletmelerde doğal kaynak tüketiminin azaltılması yoluyla maliyetlerinde azalma olduğu görülmüştür. Ayrıca mesuliyetle sonuçlanan olayların azalmasıyla birlikte sigorta maliyetlerinin de azaldığı gözlemlenmektedir. ISO Çevre Yönetim Sistemi nin uygulanması ile çevreye ve sürdürülebilir kalkınmaya verilen önem gösterilmekte ve böylece işletmeler, müşterileri için tercih sebebi olmaktadır.
18 4.2 TS EN ISO Standardı ISO in Faydaları Bunun yanında, Çevre Yönetim Sistemi ni etkin bir şekilde uygulayan işletmelerde doğal kaynak tüketiminin azaltılması yoluyla maliyetlerinde azalma olduğu görülmüştür. Ayrıca mesuliyetle sonuçlanan olayların azalmasıyla birlikte sigorta maliyetlerinin de azaldığı gözlemlenmektedir. Çevre, Avrupa Birliği entegrasyonunda da önemli konulardan birisidir. Bununla birlikte, Çevre ve Orman Bakanlığı nın yaptığı denetimler de ISO Standardının isteklerine paralellik göstermekte, ISO Standardının uygulanmasıyla mevzuat şartlarına uyum artmaktadır.
19 4.2 TS EN ISO Standardı ISO in Faydaları Özetlemek gerekirse, ISO Çevre Yönetim Sistemi nin faydalarını aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür: Ulusal ve uluslararası yasal mevzuatlara uyum sağlanır. İzin ve yetki belgelerinin alınmasını kolaylaştırır. Ulusal ve uluslararası alanda itibar kazandırır. Çevre etkilerinden kaynaklanan maliyetler düşer. Doğal kaynakların etkin kullanımı sonucunda masraflar azalır verimlilik artar. Müşteriye, çevre yönetimi için bir yükümlülük altına girildiği güvencesinin verilmesiyle, müşteri güveni artar. Mesuliyetle sonuçlanan olayları azaltır dolayısıyla mali sorumluluk sigortası maliyetlerini düşürme potansiyeli sağlar.
20 4.2 TS EN ISO Standardı ISO in Faydaları Şirket faaliyetlerinden kaynaklanan kirlilik, kaynaktan başlayarak kontrol altına alınır ve kirlenme azaltılır. Potansiyel tehlike durumlarının belirlenmesi sayesinde acil durum ve kazalara karşı hazırlıklı olunduğundan kayıpla sonuçlanan olaylarda azalma görülür. İşyeri kalitesinin dolayısıyla işçi moralinin yükselmesi sağlanır ve işletmeye bağlılık artar. Personele verilen eğitimler sayesinde çalışanlarda çevre bilincinin artması sağlanır. Yeşil üretim süreçlerinin önemli olduğu pazarlara girmeyi kolaylaştırır.
21 4.3 Çevre Standardının Uygulama Alanları Uluslararası ve ulusal piyasada kendine saygın bir yer tutmak isteyen kuruluşlar için neredeyse bir ürün ve hizmet pasaportu gibi algılanmaya başlanan ISO Çevre Yönetim Sistemi ni başta endüstriyel kuruluşlar ve kamu kuruluşları olmak üzere, ürün ve hizmet sağlayan tüm kuruluşlar ve üreticiler uygulayabilir.
22 4.4 Çevre Yönetim Sisteminin Şartları ISO Standardı, temel olarak 4 ana maddeden oluşmaktadır. Çevre Yönetim Sistemi ne ilişkin şartlar standardın 4. maddesinde verilmekte olup, ilk üç madde standarda ilişkin genel açıklamaları içermektedir ve uygulama maddeleri değildir.
23 4.4 Çevre Yönetim Sisteminin Şartları Standardın 4.1 maddesi Çevre Yönetim Sistemi ne ilişkin genel şartları, 4.2 maddesi çevre politikası ile ilgili şartları, 4.3 maddesi Çevre Yönetim Sistemi nin planlanmasına ilişkin şartları, 4.4 maddesi Çevre Yönetim Sistemi nin uygulanması, dokümantasyonu ve ayrıca kaynakların yönetimi ile ilgili şartları, 4.5 maddesi tüm bu yapılanların ölçülmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili şartları ve 4.6 maddesi ise yönetimin gözden geçirmesi ile ilgili şartları tanımlar.
24 4.4 Çevre Yönetim Sisteminin Şartları ISO Standardı, Planla-Uygula-Kontrol et-önlem al olarak bilinen PUKÖ metodolojisine dayanır. PUKÖ kısaca şöyle açıklanabilir; Planla: Kuruluşun çevre politikasına uygun olarak, sonuçların duyurulması için gerekli amaçların ve süreçlerin oluşturulması. Uygula: Süreçlerin uygulanması. Kontrol et: Çevresel politika, amaçlar, hedefler, yasal ve diğer şartlara göre süreçlerin izlenmesi ve ölçülmesi ile sonuçların rapor edilmesi. Önlem al: Çevre yönetim sisteminin performansının sürekli iyileştirilmesi için önlem alınması.
25 4.4 Çevre Yönetim Sisteminin Şartları ISO Standardı, kirliliğin önlenmesine ve sürekli iyileştirmeye yönelik olarak yürürlükteki yasal şartlara ve kuruluşun uymayı kabul ettiği diğer şartlara uymak için, çevre politikasında taahhütlerin ötesinde çevre performansı için mutlak şartlar ortaya koymaz. Böylece, benzer faaliyetlerde bulunan fakat değişik çevre performansına sahip olan iki ayrı kuruluşun bu standardın şartlarını karşılaması mümkün olabilmektedir.
26 4.4 Çevre Yönetim Sisteminin Şartları Her ne kadar ISO Standardının unsurları, kalite, iş sağlığı ve güvenliği, mali ve risk yönetimi gibi diğer yönetim sistemlerinde yer alanlarla uyumluluk ve bütünlük arz etse de, standart, bu tür yönetim sistemlerine ait özel şartları ihtiva etmez. Bir kuruluşun, ISO Standardının şartlarını karşılayan bir Çevre Yönetim Sistemi kurması için, sahip olduğu yönetim sistemini veya sistemlerini uyarlaması da mümkündür.
27 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları Yukarıda standart maddelerinin genel yapısına ilişkin verilmiş bilgilerden çıkarılacağı gibi, ISO 14001, esas olarak 5 temel prensip üzerine inşa edilmiş bir standarttır. Bu prensipler; çevre politikası, planlama, uygulama ve faaliyetler, kontrol etme ve yönetimin gözden geçirmesidir.
28 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları ISO 14001, 5 temel prensip üzerine inşa edilmiş bir standarttır. Bunlar: Çevre politikası: Kuruluşlar öncelikle çevre politikasını oluşturmalıdırlar. Çevre politikası oluşturulurken, (a) politikanın faaliyet, ürün ve hizmetlere uygunluğunu, (b) sürekli gelişmeyi ve kirlenmenin önlenmesi hakkında taahhütleri, (c) çevre mevzuat ve yasal düzenlemelere uyulacağını, (d) çevre amaç ve hedeflerinin belirlenip, gözden geçirilmesindeki sorumlulukları, (e) çalışanların katılımının sağlanmasını ve (f) istenildiğinde gösterilmek üzere kamuoyuna açık tutulduğunu, içerdiğine dikkat edilmelidir.
29 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları Planlama: Kuruluşlar çevreye verdikleri tüm etkileri belirlemeli ve bunlar içinden çevreye etkisi önemli olanları tespit ederek kontrol altında tutma ve sürekli iyileştirme çalışmaları yapmalıdırlar. Çevresel etkiler öncelikle çevre mevzuat ve yasal düzenlemeler ile karşılaştırılmalı ve uyumları sağlanmalıdır. çerçevesinde tanımlanmalı, proje mevcut durumu ve hedefleri, sorumlu kişileri, gerekli kaynaklar ve bitiş tarihi belli olmalı ve takip edilmelidir.
30 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları Çevresel etkiler aşağıdaki başlıklarda toplanabilir: Havaya emisyonlar, Suya deşarjlar, Toprağa atıklar (katı ve tehlikeli atık), Kaynak tüketimleri (su, elektrik, fueloil, motorin, hammadde vb.) Kuruluş sürekli gelişmeyi sağlamak için Çevre Amaç ve Hedefleri oluşturmalı, bu amaç ve hedeflere erişmek için ise projeler belirlemelidir. Projeler, Çevre Yönetim Programı çerçevesinde tanımlanmalı, proje mevcut durumu ve hedefleri, sorumlu kişileri, gerekli kaynaklar ve bitiş tarihi belli olmalı ve takip edilmelidir.
31 Uygulama ve faaliyetler: Çevre yönetiminin etkinliğini sağlamak amacıyla, yetki ve sorumluluklar tanımlanmalı, ÇYS nin yönetim temsilcisi belli olmalıdır. Kuruluş çalışanlarına gerekli eğitimleri vermeli, iç ve dış iletişimin sağlanması için yazılı bir sistem oluşturulmalıdır. ÇYS nin El Kitabı, Prosedürler ve Talimatlardan (operasyonel, acil durum, kontrol vb.) oluşan dokümantasyonu hazırlanmalı, uygulanması sağlanmalıdır. Çevre açısından önemli etkilere sahip birimler belirlenmeli, buradaki çevresel etkileri ortaya çıkarabilecek parametreleri kontrol altına almak için talimatlar oluşturulmalıdır. Kuruluş potansiyel acil durum ve kazaları belirlemeli, bunlara karşı yapılacak faaliyetler için hazırlıklı olmalıdır. 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları
32 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları Kontrol etme: Kuruluş önemli çevresel etkileri olabilecek işlem ve faaliyetleri izlemek ve ölçmek için yazılı bir metot belirlemeli ve devamını sağlamalıdır. Ölçme aletlerinin kalibrasyonları takip edilmeli, kayıtları tutulmalıdır. Herhangi bir uygunsuzluk durumunda düzeltici ve önleyici faaliyetlerin yapılması ve takibi için bir sistematik oluşturmalıdır. Çevre ile ilgili kayıtlar saklanmalıdır. ÇYS nin ISO in şartlarına uyup uymadığı ve uygun bir şekilde devamının sağlanıp sağlanmadığı denetimler ile ortaya konmalı ve üst yönetime denetim sonuçları bildirilmelidir.
33 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları Yönetimin gözden geçirmesi Kuruluşun üst yönetimi ÇYS nin uygunluğunu, yeterliliğini ve etkinliğini belli periyotlarda tanımlanmış kriterleri dikkate alarak gözden geçirmeli ve bu gözden geçirmenin kayıtları tutulmalıdır. Belirlenen uygunsuzluk, eksiklik veya geliştirme için faaliyetler planlanmalı ve takip edilmelidir.
34 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları ISO Standart Maddeleri 1.Kapsam 2.Atıf Yapılan Standart Ve/Veya Dokümanlar 3.Terimler Ve Tarifler 4.Çevre Yönetim Sisteminin Şartları 4.1 Genel Şartlar 4.2 Çevre Politikası 4.3 Planlama Çevre Boyutları Yasal Ve Diğer Şartlar Amaçlar, Hedefler Ve Program/Programlar
35 4.5 Çevre Yönetimi Standardının Uygulama Basamakları 4.4 Uygulama Ve Faaliyetler Kaynaklar, Görevler, Sorumluk Ve Yetki Uzmanlık, Eğitim Ve Farkında Olma İletişim Dokümantasyon Dokümanların Kontrolü Faaliyetlerin Kontrolü Acil Duruma Hazır Olma Ve Müdahale 4.5 Kontrol Etme İzleme Ve Ölçme Uygunluğun Değerlendirilmesi Uygunsuzluk, Düzeltici Faaliyet Ve Önleyici Faaliyet Kayıtların Kontrolü İç Tetkik 4.6 Yönetimin Gözden Geçirmesi
36 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü Geri dönüşüm terim olarak, kullanım dışı kalan geri dönüştürülebilir atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile hammadde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılmasıdır. Tüketilen maddelerin yeniden geri dönüşüm halkası içine katılabilmesi ile öncelikle hammadde ihtiyacı azalır. Böylece insan nüfusunun artışı ile paralel olarak artan tüketimin doğal dengeyi bozması ve doğaya verilen zarar engellenmiş olur.
37 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü Bununla birlikte yeniden dönüştürülebilen maddelerin tekrar hammadde olarak kullanılması büyük miktarda enerji tasarrufunu mümkün kılar. Örneğin, yeniden kazanılabilir alüminyumun kullanılması alüminyumun sıfırdan imal edilmesine oranla %35'e varan enerji tasarrufu sağlamaktadır. Atık malzemelerin hammadde olarak kullanılması çevre kirliliğinin engellenmesi açısından da önemlidir. Kullanılmış kâğıdın tekrar kâğıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 azaltabilmektedir. Örneğin bir ton atık kâğıdın kâğıt hamuruna katılmasıyla 8 ağacın kesilmesi önlenebilmektedir
38 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü Geri Dönüşebilen Maddeler Kimyasal atıklar, Cam, Kâğıt, Alüminyum, Plastik, Piller, Motor yağı, Akümülatörler, Beton, Organik atıklar, Elektronik atıklar, Demir, Tekstil, Ahşap, Metal
39 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü Geri Dönüştürme Metotları Geri dönüştürme metotları her malzeme için farklılık göstermektedir: Alüminyum Atık alüminyum küçük parçacıklar halinde doğranır. Daha sonra bu parçalar büyük ocaklarda eritilerek, dökme alüminyum üretilir. Bu sayede atık alüminyum, saf alüminyum ile neredeyse aynı hale gelir ve üretimde kullanılabilir. 1 ton metal atığın geri dönüştürülmesi sonucunda 1300 kg hammadde tasarrufu sağlanır. Örneğin; Türkiye'de yıllık olarak toplam 2 milyon tona ulaşmaktadır.
40 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü Geri Dönüştürme Metotları Beton Beton parçalar, yıkım alanlarından toplanarak kırma makinalarının bulunduğu yerlere getirilir. Kırma işleminden sonra ufak parçalar, yeni işlerde çakıl olarak kullanılır. Parçalanmış beton, eğer içeriğinde katkı maddeleri yoksa yeni beton için kuru harç olarak da kullanılabilir.
41 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü Geri Dönüştürme Metotları Kâğıt Kâğıt öncelikle kâğıt çamuru hazırlamak için, su içerisinde liflerine ayrılır. Eğer gerekirse içindeki lif olmayan yabancı maddeler için temizleme işlemine tutulur. Mürekkep ayırıcı olarak, sodyum hidroksit veya sodyum karbonat kullanılır. Daha sonra hazır olan kâğıt lifleri, geri dönüşmüş kâğıt üretiminde kullanılır. 1 ton kullanılmış kâğıt atığının geri dönüşümü sonucunda, 16 adet yetişmiş çam ağacı ve 85 metrekarelik ormanlık alan tahrip edilmeyecektir. Örneğin; Türkiye genelinde yılda 80 milyon çam ağacı ve hektar ormanlık arazi korunmuş olabilecektir.
42 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü Geri Dönüştürme Metotları Plastik Plastik atıklar öncelikle cinslerine göre ayrılarak geri dönüşüm işlemine tabi tutulur. Cinslerine göre ayrılan geri dönüşebilir plastik atıklar, kırma makinalarında kırılıp küçük parçalara ayrılır. İşletmeler bu parçaları direkt olarak belli oranlarda, orijinal hammadde ile karıştırarak üretim işleminde kullanabildiği gibi; tekrar eritip katkı maddeleri katarak ikinci sınıf hammadde olarak da kullanabilir. 1 ton plastik ambalaj atığının geri dönüşümü sonucunda kwh enerji tasarrufu sağlanmış olur. Örneğin; Türkiye genelinde tasarruf edilebilecek enerji miktarı yıllık 4 Milyon Megawatt saattir (MWh).
43 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü Geri Dönüştürme Metotları Cam Cam atıklar (şişe, kavanoz vb.) toplama kutularında toplanır ve bu atıklar renklerine göre ayrılarak geri dönüşüm tesislerine verilir. Burada atık ve katkı maddelerinden ayrılır. Burada cam kırılır ve hammadde karışımına karıştırılarak eritme ocaklarına dökülür. Bu şekilde tekrar cam olarak kullanıma geçer. Kırılan cam, beton katkısı ve cam asfalt olarak da kullanılmaktadır. Cam asfalta %30 civarında geri dönüşmüş cam katılmaktadır. Cam bu şekilde sonsuz bir döngü içinde geri dönüştürülebilir, yapısında bozulma olmaz. 1 ton cam atığının geri dönüşümü sonucu 100 litre benzin tasarrufu sağlanmaktadır. Örneğin; Türkiye genelindeki cam atıkların geri dönüştürülmesinden yıllık 30 milyon litre benzin tasarruf edilebilecektir.
44 4.6 Atıkların Kazanımı ve Geri Dönüşümü Konu İle İlgili Sivil Toplum Örgütleri Ve Kuruluşlar T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı-Atık Yönetimi Dairesi Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı - ÇEVKO Temiz Dünya Ekoloji Derneği Ambalaj Sanayicileri Derneği Tüketici ve Çevre Eğitim Vakfı - TÜKÇEV
ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ HAKAN KARAGÖZ
Tanım: Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü; hava, su, toprak, doğal kaynaklar, bitki topluluğu, hayvan topluluğu ile insanları da ihtiva eden ortam ve bunun arasındaki ilişkiye "çevre" denilmektedir.
DetaylıBütün kuruluşların, çevre politikaları ve amaçlarıyla uyumlu olarak, faaliyetlerinin, ürünlerinin ve hizmetlerinin çevre üzerindeki etkilerini kontrol etmek suretiyle, kusursuz bir çevre performansına
DetaylıYÖNETİM SİSTEMLERİ. Yönetim Sistemi Modelleri: Deming tarafından geliştirilen, Planla Uygula Kontrol Et Önlem Al
YÖNETİM SİSTEMLERİ Yönetim Sistemi Modelleri: Deming tarafından geliştirilen, Planla Uygula Kontrol Et Önlem Al kavramlarını içeren sürekli iyileştirme döngüsü ile uygulanır. YÖNETİM SİSTEMLERİ Şematik
DetaylıAtıklar ve Geri Dönüşüm atık Atıkların Çevreye ve İnsan Sağlığına Etkileri 1. Katı Atıklar
Atıklar ve Geri Dönüşüm Kullanılmış olan malzemelerden arta kalan unsurlara atık denir. Çevreye atılan atıklar kendi kendini yenileme özelliğine sahiptir. Ekosistem, yeryüzünde doğaya dökülen atıkları
DetaylıTS EN ISO 14001: 2005 AC: Haziran 2010
TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD Sayfa 1/5 ICS 13.020.10 TS EN ISO 14001: 2005 AC: Haziran 2010 Bu ek, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 14001: 2004/AC: 2009 eki esas alınarak TSE Çevre İhtisas Grubu nca
DetaylıISO 14001:2015 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU
ISO 14001:2015 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU ISO 9001:2015 KYS standardı ile birlikte değişen pazar ve çevresel şartlara uyum için ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standardı da yeni seviye yönetim
DetaylıİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ Ohsas 18001 Endüstrinin değişik dallarında faaliyet gösteren kuruluşların, faaliyet konularını yerine getirirken, İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda da, faaliyet
DetaylıULUS METAL ÇEVRE RAPORU 2017
ULUS METAL ÇEVRE RAPORU 2017 Giriş Tarihçe Çevre Politikası Çevresel Etkiler Atık Yönetimi Veriler Eğitimler ULUS METAL ÇEVRE RAPORU 2017 Ulus Metal çevre ile ilgili faaliyetlerini web sayfası aracılığıyla,
DetaylıISO 50001:2011 Enerji Yönetim Sistemi
ISO 50001:2011 Enerji Yönetim Sistemi Enerji Tasarrufu Daha Güçlü Atılımlar İçin Birikimdir 2011 MEYER Temsilcilik ve Kontrol Hizmetleri 1 TÜV (Technischer Überwachungs - Verein) Almanca'da Teknik Gözetim
DetaylıKALİTE YÖNETİM SİSTEMİ TS EN ISO 2015 PROSES YAKLAŞIMI
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ TS EN ISO 2015 PROSES YAKLAŞIMI Mustafa DİLEK +90 532 263 4849 mdilekm@hotmail.com Kalite Yönetim Sistemi Kalite yönetim sistemi uygulamak kuruluşa aşağıdaki potansiyel faydaları
DetaylıGerçekler. Sanayileşme ve çevre sorunları Küreselleşme ve Pazarın büyümesi Rekabetin artması
Gerçekler Sanayileşme ve çevre sorunları Küreselleşme ve Pazarın büyümesi Rekabetin artması Çözüm Kaliteyi arttırmak Çevreye duyarlı üretim Kalite yönetim sistemleri Kalite yönetim sistemleri ISO 9001,
DetaylıOHSAS İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ
OHSAS 18001 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ OHSAS 18001 YÖNETİM SİSTEMİ STANDARTI Bu standart, yasal şartları ve İSG riskleri hakkındaki bilgileri dikkate alan bir politikanın ve hedeflerin
DetaylıYÖNETİM SİSTEMLERİ. TS EN ISO 9001-2000 Kalite Yönetim Sistemi TS EN ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi TS (OHSAS) 18001 İSG Yönetim Sistemi
YÖNETİM SİSTEMLERİ Ülkemiz kuruluşları da Kalite, Çevre ve İş sağlığı ve güvenliği konularına verdikleri önemi göstermek, etkinlik ve verimliliği artırmak amacıyla Yönetim Sistemlerine geçiş için uğraş
DetaylıMALZEMELERİN GERİ KAZANIMI
MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 CAM ATIKLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ * Cam, ham maddesi silisli kum olan en eski ambalaj maddesidir. * İçine konulan ürün görülebildiğinden ve sağlıklı
DetaylıMikro Bilgi Kayıt ve Dağıtım A.Ş Kalite Yönetim Temsilcisi. Şenay KURT senay.kurt@mikrobilgi.com.tr
Mikro Bilgi Kayıt ve Dağıtım A.Ş Kalite Yönetim Temsilcisi Şenay KURT senay.kurt@mikrobilgi.com.tr Standart Nedir? Standardizasyon; belirli bir faaliyetle ilgili olarak ekonomik yarar sağlamak üzere bütün
DetaylıİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ
1 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ İşyerlerinde çeşitli nedenlerden kaynaklanan meslek hastalıkları ve kazalardan korunmak ve daha iyi bir çalışma ortamı sağlamak amacıyla, tehlike ve risklerin
DetaylıISO :2018 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ
ISO 45001 :2018 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ Bilgilendirme Eğitimi HURİYE KUMRAL İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI(A) OHSAS 18001 ve ISO 45001 Tarihçe 1996 yılında BS 8800 "İSG Yönetim Sistemleri için Rehber"
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR. Yönetim Sistemleri. Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yönetim Sistemleri Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 4531008/1113-1080 Faks: 0232 4530922 E-Mail: abayram@deu.edu.tr
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR. Yönetim Sistemleri. Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yönetim Sistemleri Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 4531008/1113-1080 Faks: 0232 4530922 E-Mail: abayram@deu.edu.tr
DetaylıYÖNETİM SİSTEMLERİ. Alev ACAR Çevre Mühendisi Yönetim Sistemleri Uzmanı
YÖNETİM SİSTEMLERİ Alev ACAR Çevre Mühendisi Yönetim Sistemleri Uzmanı Genel Bilgilendirme Çevre Yönetim Sistemi (ISO 14001) İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi (OHSAS 18001) Sosyal Sorumluluk Standardı
DetaylıDeğerlendirilebilir atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerle ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine
GERİ DÖNÜŞÜM Değerlendirilebilir atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerle ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri dönüşüm denir. Geri dönüşebilen maddeler;
DetaylıKALİTE GÜVENCE SİSTEMLERİ
KALİTE GÜVENCE SİSTEMLERİ Kalite Güvencesi ve Kalite Güvence Sistemleri Ürün kalitesi, gerek ISO tarafından belirlenmiş ölçülere ve gerekse Türkiye de TSE nin ortaya koyduğu standartlara göre belli bir
DetaylıKalite Sistemleri ve Yönetimi. Yılmaz ÖZTÜRK
Kalite Sistemleri ve Yönetimi Yılmaz ÖZTÜRK B TS-EN ISO 9000 Ne Değildir? Ø Kaliteyle ilgili tüm problemleri çözmez Ø Neyin yapılacağını söyler, nasıl yapılacağını değil Ø Etkin bir Kalite Yönetim Sistemi
DetaylıT. C. KAMU İHALE KURUMU
T. C. KAMU İHALE KURUMU Elektronik İhale Dairesi KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ BT Strateji Yönetimi BT Hizmet Yönetim Politikası Sürüm No: 6.0 Yayın Tarihi: 26.02.2015 444 0 545 2012 Kamu İhale Kurumu Tüm hakları
DetaylıEnerji Yönetimi 11 Aralık 2015. Ömer KEDİCİ
Enerji Yönetimi 11 Aralık 2015 Ömer KEDİCİ Tanım Enerji yönetimi ; Planlama, Koordinasyon ve Kontrol gibi birbirinden bağımsız olduklarında etkisiz kalabilecek işlevlerin bir araya gelerek oluşturdukları
DetaylıISO NEDİR? TSE, ISO nun üyesi ve Türkiye deki tek temsilcisidir. EN NEDİR?
ISO Türk Standardları Enstitüsü 132 sayılı kuruluş yasası ile kendisine verilen Standardlara uygun ve kaliteli üretimi teşvik edecek her türlü çalışmayı yapmak ve bunlarla ilgili belgeleri düzenlemek görevini
DetaylıISO 14001:20014 ve ISO 14001:2015 Şartları Arasındaki Eşleştirme Eşleştirme Kılavuzu
Final ISO 14001:20014 ve ISO 14001:2015 Şartları Arasındaki Eşleştirme Eşleştirme Kılavuzu Giriş Bu doküman ISO 14001:2004 ve ISO 14001:2015 şartları arasındaki eşleştirmeyi sunmaktadır. Doküman yalnızca
DetaylıISO 27001:20013 BGYS BAŞDENETÇİ EĞİTİMİ
önetim istemi tandartları T A R İ F L E R B G IO'nun Kelime Anlamı "International Organization for tandardization" İngilizce açılımı kısaltılınca "IO", Fransızca da Organisation internationale de normalisation
DetaylıĠÜ ONKOLOJĠ ENSTĠTÜSÜ BÜTÜNLEġĠK KALĠTE YÖNETĠM SĠSTEMĠ EL KĠTABI
İlk Yayın Tarihi : 2.0.201 No :.. Tarihi : Sayfa No :1 12 ĠÇĠNDEKĠLER VE ÇAPRAZ REFERANS ÇĠZELGE: OE-BKYS-EK Madde ve TS EN ISO 91:2 Madde ve Tarihi Bölüm Değişiklik Sayfası - 1 Önsöz - Tarihçe - 1 1 1.
DetaylıProsedür. Kalite Yönetim Sisteminde Neden gerçekleştirilecek?
Prosedür Bir faaliyeti veya bir bir amaca ulaşmak için izlenen yol ve yöntem (TDK) Prosesi icra etmek için belirlenen yol (ISO 9000) Faaliyetleri yeterli kontrolü sağlayacak detayda tarif eden dokümanlardır
DetaylıĠÇĠNDEKĠLER VE ÇAPRAZ REFERANS ÇĠZELGE:
İlk Yayın :26.0.2017 No : : Sayfa No :1 6 ĠÇĠNDEKĠLER VE ÇAPRAZ REFERANS ÇĠZELGE: TS EN ISO 91:2 Değişiklik Sayfası - 1 Önsöz - 1 Tarihçe - 1 1. Onkoloji Enstitüsü Sistemin nin Amaç Ve Kapsamı 2. Atıf
DetaylıGIDA GÜVENCESİ-GIDA GÜVENLİĞİ
GIDA GÜVENLİĞİ GIDA GÜVENCESİ-GIDA GÜVENLİĞİ Dünyada 800 Milyon İnsan Kronik Yetersiz Beslenme, 1.2 Milyar İnsan Açlık Korkusu Yaşamakta, 2 Milyar İnsan Sağlıklı, Yeterli ve Güvenli Gıda Bulma Konusunda
Detaylı4.Geri dönüşüm geleceğe ve ekonomiye yatırım yapmamıza yardımcı olur.
Geri Dönüşüm Nedir? www.nedir-nedir.com Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine
DetaylıISO 14001:2015 Revizyonu Yenilikler
ISO 14001:2015 Revizyonu Yenilikler Bursa, 08.03.2016 Yusuf YILMAZ TÜV Austria BBS AŞ September 2015 Folie 1 İçerik: Temel Değişiklikler; Terimler, 2004 ve 2015 versiyonlarının karşılaştırılması Değişen
DetaylıYönetim Sistemi Standartları
ISO/IEC 20000-1 BİLGİ TEKNOLOJİSİ - HİZMET YÖNETİMİ BAŞ DENETÇİ EĞİTİMİ Yönetim Sistemi Standartları 1. ISO nun Kelime Anlamı "International Organization for Standardization" İngilizce açılımı kısaltılınca
DetaylıT. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ
T. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ TS ISO/IEC 27001 BİLGİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ, TS ISO/IEC 20000-1 BT HİZMET YÖNETİM SİSTEMİ Sunucu: Gürol GÖKÇİMEN 25.10.2014 Türk Standardları Enstitüsü 1 Güvenlik;
DetaylıGEÇİŞ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ
GEÇİŞ OHSAS 18001:2007 ISO 45001:2018 6. September 2018 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ TÜV Thüringen ISO 45001 in oluşum evresi ÇALIŞMA TASLAĞI ÜZERİNDE ÇALIŞMA EVRESİ İLK TASLAĞIN YAYINLANMASI
DetaylıISO 9001:2015 GEÇİŞ KILAVUZU
Kal ten z, denet m m z altında olsun Szutest Szutest Szutest Szutesttr 444 9 511 szutest.com.tr ISO 9001:2015 REVİZYONUN YAPISI Yeni Revizyon ile birlikte ISO ANNEX SL gereksinimleri doğrultusunda Yüksek
DetaylıISO 9000 Serisi Standartların Amacı Nedir?
ISO 9000 Serisi Standartların Amacı Nedir? Etkili bir yönetim sisteminin, nasıl kurulabileceği, dokümante edilebileceği ve sürdürülebileceği konusunda yol göstermek, firmalar arasında güven ortamı yaratmak;
DetaylıKALİTE YÖNETİM SİSTEMİ (ISO 9001:2015)
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ (ISO 9001:2015) NELER GETIRDI www.sigmacenter.com.tr www.sigmaakademi.com Kalite Yönetim Sistemi; o bütün dünyada kalitenin ortak dilidir o diğer yönetim sistemlerinin temelini oluşturur
DetaylıISO Nedir? denir. ISO 16001, Enerji yönetimi standardı, maliyetlerinizi ve sera gazı emisyonlarınızı indirgeme temelli, etkili bir enerji yöneti
BS EN 16001 ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ BELGESİ WHİTE PAPER HAKKINDA TEMEL BİLGİLER BS EN 16001 STANDARDİZASYONU 1999 dan beri Bilgilendiriyoruz, Belgelendiriyoruz ISO 16001 Nedir? denir. ISO 16001, Enerji
DetaylıISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi
ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Enerji ve İnsanlığın Gelişimi Enerji; insan yaşamı ve ekonomik gelişme için olmazsa olmaz temel unsurdur. Ülkemizde nüfus artışı, konfor standartlarının yükselmesi, sanayi
DetaylıLaboratuvar Akreditasyonu
Akreditasyon Laboratuvar, muayene ve belgelendirme kuruluşlarının ulusal ve uluslararası kabul görmüş teknik kriterlere göre değerlendirilmesi, yeterliliğin onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenmesi
DetaylıKalite Sistemleri ve Yönetimi YILMAZ ÖZTÜRK
Kalite Sistemleri ve Yönetimi B YILMAZ ÖZTÜRK 5 Yönetim sorumluluğu 5.1 Yönetimin taahhüdü Üst yönetim aşağıdaki yollarla, kalite yönetim sisteminin oluşturulması, uygulanması ve etkinliğinin sürekli iyileştirilmesi
DetaylıSağlıklı bir geri dönüşüm sisteminin ilk basamağı ise bu malzemelerin kaynağında ayırması sureti ile toplanılmasıdır.
GERİ DÖNÜŞÜM NEDİR? Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri
DetaylıT. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ
T. C. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ BİLGİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ, TS ISO/IEC 20000-1 BT HİZMET YÖNETİM SİSTEMİ Sunucu: Gürol GÖKÇİMEN 1 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi Bilgi : anlamlı veri, (bir kurumun
DetaylıTÜRK AKREDİTASYON KURUMU R20.08
R20.08 LABORATUVARLARDA YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRME FAALİYETİ Rev.00 03-2002 1. GİRİŞ 1.1 TS EN ISO/IEC 17025 (2000) Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar standardında bir
DetaylıYÖNETİM SİSTEMLERİ 1
YÖNETİM SİSTEMLERİ 1 YÖNETİM, en genel anlamıyla, başkaları vasıtasıyla iş yapmak olarak tanımlanır. İktisatçılara göre YÖNETİM, emek, sermaye ve doğal kaynaklar ile beraber üretim faktörlerinden biridir.
DetaylıİŞ SAĞLIĞI VE YÖNETİM SİSTEMLERİ
İŞ SAĞLIĞI VE YÖNETİM SİSTEMLERİ YÖNETİM, en genel anlamıyla, başkaları vasıtasıyla iş yapmak olarak tanımlanır. İktisatçılara göre YÖNETİM, emek, sermaye ve doğal kaynaklar ile beraber üretim faktörlerinden
DetaylıDENETİM VE DOKÜMANTASYON BEKLENTİLERİ
Terimler ve tarifler (Ref. ISO 14001) ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMLERİ İÇİN DENETİM ve DOKÜMANTASYON BEKLENTİLERİ Tetkikçi Bir tetkiki yapabilmeye yetkili uzman kişi. [ISO 9000:2000, Madde 3.9.9] Sürekli
DetaylıISO 14001:2015 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ BİLGİLENDİRME KILAVUZU
ISO 14001:2015 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ BİLGİLENDİRME KILAVUZU GEÇİŞ DENETİMLERİ İÇİN BELİRLENEN EK SÜRELER Gözetim tetkiki sırasında ISO 14001:2015 in şartlarına uyacak şekilde yapılacak geçiş için
DetaylıTÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD
TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS EN ISO 14001 Nisan 2005 ICS 13.020.10 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMLERİ ŞARTLAR VE KULLANIM KILAVUZU Environmental management systems Requirements with guidance for use TÜRK STANDARDLARI
DetaylıTS EN ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi Kurum İçi Bilgilendirme Eğitimi ISO 9001 NEDİR?
ISO 9001 NEDİR? ISO 9001, tüm imalat ve hizmet şirketleri için hazırlanmış olan ve Kalite Yönetim Sistemi nin gereklerini belirleyen uluslararası bir standarttır. Kurumun mal veya hizmet üretimindeki tüm
DetaylıRİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRMESİ
0 YÖNETİM SİSTEMLERİ I İLGİLİ MEVZUAT II RİSKİN MANTIĞI III TEHLİKELER VE TESPİTİ IV TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ V RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ VI RİSK HESAPLAMA ÖRNEKLERİ 30 39 78 113 80 39 60 ÖN BİLGİLENDİRME
DetaylıKALİTE BİRİM SORUMLULARI EĞİTİMİ
KALİTE BİRİM SORUMLULARI EĞİTİMİ 2018/I (05.09.18) Ülkü SU BİLGİN CICP-MHU Stratejik Yönetim ve Planlama Birimi Yöneticisi TANIŞMA.. EĞİTİM PLANI Eğitimin amacı Kalite Yönetim Sistemi o Nedir? o Sistem:
DetaylıÇevre Yönetim Sistemleri ve Çevre Boyutu
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Çevre Yönetim Sistemleri ve Çevre Boyutu Hafta 10 Yrd. Doç. Dr. Asude Ateş Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine
DetaylıÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ EL KİTABI REVİZYON LİSTESİ
Sayfa No : 1/13 REVİZYON LİSTESİ SAYF. NO: KONU ISO 14001 MADDE REVİZYON NO REVİZYON TARİHİ GİRİŞ-KAPSAM 1.0 1 10.07.2015 ATIF YAPILAN STANDARTLAR 2.0 1 10.07.2015 TERİM VE TARİFLER 3.0 4.0 Genel Şartlar
DetaylıKapsam. Çevre Yönetimi Çevre Yönetim Sistemi (ÇYS) ÇYS Standartları ÇYS nin Uygulanması ÇYS nin Getirileri (Neden ÇYS) ÇYS de Başarı Unsurları
Kapsam Çevre Yönetimi Çevre Yönetim Sistemi (ÇYS) ÇYS Standartları ÇYS nin Uygulanması ÇYS nin Getirileri (Neden ÇYS) ÇYS de Başarı Unsurları ÇEVRE YÖNETİMİ Çevre Yönetimi KIT KAYNAKLAR SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
DetaylıTARİH :06/08/2007 REVİZYON NO: 3. www.marelektrik.com KALİTE EL KİTABI : YÖNETİM TEMSİLCİSİ. Sayfa 1 / 6
TARİH :06/08/2007 REVİZYON NO: 3 KALİTE EL KİTABI HAZIRLAYAN ONAYLAYAN : YÖNETİM TEMSİLCİSİ : YÖN. KURUL BŞK. Sayfa 1 / 6 TARİH :06/08/2007 REVİZYON NO:3 İÇİNDEKİLER : 1. TANITIM, 2. KALİTE POLİTİKASI
DetaylıHAZIR YEMEK İŞLETMESİNDE ÇEVRE BOYUTLARI VE ÇEVRESEL ETKİLER. OKŞAN ALTAŞ Gıda Yüksek Mühendisi
HAZIR YEMEK İŞLETMESİNDE ÇEVRE BOYUTLARI VE ÇEVRESEL ETKİLER OKŞAN ALTAŞ Gıda Yüksek Mühendisi Atık üreticisinin yükümlülükleri Atığın niteliklerini belirlemek Yönetmeliklere uygun olarak atık yönetimini
DetaylıKALİTE YÖNETİM SİSTEMİ TS EN ISO 9001:2015
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ TS EN ISO 9001:2015 Yasin REYHAN Yozgat Bozok Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 11.09.2018 TANIŞMA 11.09.2018 11.09.2018 11.09.2018 11.09.2018 11.09.2018 TS EN ISO 9001:2015 Kalite
DetaylıÇevre İçin Tehlikeler
Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.
DetaylıHACCP Sistem Tetkikine Ait Resmi Form Resmi Kontrol Rapor No:
EK-5 HACCP Sistem Tetkikine Ait Resmi Form Resmi Kontrol Rapor No: TARİH: İNCELENECEK HUSUSLAR A) GENEL 1. İşyeri teknik ve hijyenik açıdan bu yönetmelikte belirtilen koşullara sahip mi? 2. El kitabı ön
DetaylıISO 9001:2009 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ STANDARDININ AÇIKLAMASI
0. GİRİŞ ISO 9001:2009 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ STANDARDININ AÇIKLAMASI Dr. Mürsel ERDAL Sayfa 1 Kalite yönetim sisteminin benimsenmesi, kuruluşun stratejik bir kararı olmalıdır. Bir kuruluşun kalite yönetim
DetaylıYapı ve Kredi Bankası A. Ş. İş Sağlığı ve Güvenliği Politikası
Yapı ve Kredi Bankası A. Ş. İş Sağlığı ve Güvenliği Bu politika, Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. nin ( Banka ) İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarını anlatan bir kılavuz niteliğindedir. Eylül, 2014 Yapı ve
DetaylıKAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3.4 KALİTE YÖNETİM / İÇ KONTROL BİRİMİ
KAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3.4 KALİTE YÖNETİM / İÇ KONTROL BİRİMİ Kalite Yöneticisi Dök.No KAİM.İKS.FRM.081 Sayfa No 1/ 3 İŞİN KISA TANIMI: Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü üst yönetimi
DetaylıDöngüsel Ekonomi ve Sıfır Atık Yaklaşımı
Döngüsel Ekonomi ve Sıfır Atık Yaklaşımı (10. Uluslararası Ekoteks ) (3 Mayıs 2017) Ahmet VARIR Atık Yönetimi Dairesi Başkanı 10 Yıllık Nüfus Artışı (2004-2014) 2014 2014 Kaynak: REC Türkiye, Veri kaynağı:
DetaylıISO 9001:2015 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME
ISO 9001:2015 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Standardının son revizyonu 15 Eylül 2015 tarihinde yayınlanmıştır. ISO 9001:2015 Geçiş Süreci IAF (Uluslararası
DetaylıAB ve TURKIYE KIYASLAMASI
PLASTIKLERINBILINMEYEN YAŞAMI AB ve TURKIYE KIYASLAMASI PLASTİKLER DEĞERLİDİR TÜRKİYE DE ÜRÜNLERİN %47 Sİ PLASTİK MALZEME İLE AMBALAJLANIYOR PLASTİK AMBALAJLAR GIDA İSRAFINI ÖNLÜYOR TÜM AMBALAJ ATIKLARIN
DetaylıKAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI
KAMU İÇ KONTROL KONTROL ORTAMI İç kontrolün temel unsurlarına temel teşkil eden genel bir çerçeve olup, kişisel ve mesleki dürüstlük, yönetim ve personelin etik değerleri, iç kontrole yönelik destekleyici
DetaylıBAŞ DENETÇİ PROGRAMLARI
BAŞ DENETÇİ PROGRAMLARI İçindekiler ISO 9001:2008 Baş Denetçi Eğitimi... ISO 14001:2004 Baş Denetçi Eğitimi... OHSAS 18001:2007 Baş Denetçi Eğitimi... ISO 22000:2005 Baş Denetçi Eğitimi... ISO 9001:2008
DetaylıALT TEDARİKÇİ VE TAŞERON ÇEVRE KILAVUZU
ALT TEDARİKÇİ VE TAŞERON ÇEVRE KILAVUZU REV: 3 YAYIN TARİHİ: 14.03.2014 GİRİŞ Erkunt Sanayi A.Ş. alt tedarikçi ve taşeronlarının, oluşturulmuş veya oluşturulacak olan çevre politikaları ile kusursuz bir
DetaylıFaaliyetler iç ve dış denetimlerle kontrol altında tutulurken, birlikte çalıştığımız çözüm ortaklarımıza önce eğitim verilip, ardından periyodik
214 ÇEVRE, SAĞLIK ve GÜVENLİK RAPORU Günümüz şartlarında üzerinde durulan en önemli konulardan biri olan ekolojik dengenin korunması, enerjinin ve hammaddenin daha verimli kullanılması ile mümkündür. Kullanım
DetaylıAtık Yönetimi Mevzuatı ve Yeni Uygulamalar. Oğuzhan AKINÇ Kimya Yüksek Mühendisi
Atık Yönetimi Mevzuatı ve Yeni Uygulamalar Oğuzhan AKINÇ Kimya Yüksek Mühendisi Atık Nedir Atık: Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan
DetaylıİSG Yönetim Sistemi Prensipleri
İSG Yönetim Sistemi Prensipleri Taahhüt ve politika Planlama Uygulama ve Çalıştırma Kontrol ve Düzeltici Faaliyet Yönetimin Gözden Geçirmesi ISO 18001 Awareness Training Ders 4 İSG ve OHSAS 18001 1 4.1
DetaylıSUNU PLANI SAYILI İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KANUNU HAKKINDA GENEL BİLGİLENDİRME 2- ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLARI
SUNU PLANI 1-6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KANUNU HAKKINDA GENEL BİLGİLENDİRME 2- ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLARI -1-6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ KANUNU HAKKINDA GENEL BİLGİLENDİRME
DetaylıGüney Akım Açık Deniz Boru Hattı Türkiye Bölümü
Güney Akım Açık Deniz Boru Hattı Türkiye Bölümü Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) - Ekler Haziran 2014 Ek 2.1: Ulusal Mevzuat URS-EIA-REP-203876 Genel Çevre Kanunu, Sayı: 2872 ÇED Yönetmeliği
DetaylıBilgi Güvenliği Politikası. Arvato Bertelsmann İstanbul, Türkiye. Versiyon 2016_1. Arvato Türkiye. Yayınlayan
Arvato Bertelsmann İstanbul, Türkiye Versiyon 2016_1 Yayınlayan Durum Sınıfı Arvato Türkiye Onaylı Genel Tarih 01.08.2016 1 İçindekiler 1. Giriş... 4 2. Uygulama Kapsamı... 5 3. Motivasyon... 6 4. Arvato
DetaylıISO 9001:2015 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞİ
ISO 9001:2015 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞİ ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi Standardının son revizyonu 15 Eylül 2015 tarihinde yayınlanmıştır. ISO 9001:2015 Geçiş Süreci IAF (Uluslararası Akreditasyon
DetaylıTÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD
TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS EN ISO 14001 Nisan 2005 ICS 13.020.10 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMLERİ ŞARTLAR VE KULLANIM KILAVUZU Environmental management systems Requirements with guidance for use TÜRK STANDARDLARI
DetaylıISO / TS 22003:2013 un Yeniliklerinin Gıda İşletmeleri, Belgelendirme Kuruluşları ve Akreditasyon Faaliyetleri Açısından İrdelenmesi
ISO / TS 22003:2013 un Yeniliklerinin Gıda İşletmeleri, Belgelendirme Kuruluşları ve Akreditasyon Faaliyetleri Açısından İrdelenmesi Dr. Füsun Zehra ÖZKAN, Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK), Başkent Üniversitesi
DetaylıTÜRK AKREDİTASYON KURUMU R20.07 LABORATUVAR İÇ DENETİMLERİ
R20.07 LABORATUVAR İÇ DENETİMLERİ Rev.00 03-2002 1 GİRİŞ 1.1 TS EN ISO/IEC 17025 (2000) Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar standardında, bir laboratuvarın yaptığı deney
DetaylıSIFIR ATIK PROJESİ OKUL DOSYASI
SIFIR ATIK PROJESİ OKUL DOSYASI T.C TURGUTLU ANAOKULU 2018-2019 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI SIFIR ATIK PROJESİ YILLIK ÇALIŞMA PLANI HEDEFLERİMİZ 1-İsrafın önüne geçildiğinden maliyetlerin azaltılması 2- Temiz
DetaylıBORSA İSTANBUL A.Ş. ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ YÖNERGESİ
Belge Adı ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ YÖNERGESİ Türü YÖNERGE Kodu 29.YON.01 Onay Tarihi 24/12/2015 Revizyon Tarihi - Revizyon Numarası - Hazırlayan ARAŞTIRMA VE İŞ GELİŞTİRME BÖLÜMÜ Onaylayan YÖNETİM KURULU
DetaylıÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi
ÇEV 455 Tehlikeli Atık Yönetimi (*) * Ders notları 12.10.2018 tarihinde güncellenmiştir. Dr. Öğr. Üyesi Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Kanunlar 1983: 2872 sayılı Çevre Kanunu 2006: 5491
DetaylıISO 9000: 2000 REVĐZYONUNUN GETĐRDĐKLERĐ
ISO 9000: 2000 REVĐZYONUNUN GETĐRDĐKLERĐ Ayfer ADIGÜZEL Türk Loydu Vakfı Đktisadi Đşletmesi Belgelendirme Bölüm Başkanı 1980 li yılların sonunda ürün bazında standartlarla çalışmanın belirlenen kalitede
DetaylıISO/IEC 27001:2013 REVİZYONU GEÇİŞ KILAVUZU
ISO/IEC 27001 in son versiyonu 01 Ekim 2013 tarihinde yayınlanmıştır. Standardın 2013 versiyonu, farklı sektör ve büyüklükteki firmaların gelişen bilgi güvenliği ve siber güvenlik tehditleri konularına
DetaylıISO 13485:2016 TIBBİ CİHAZLAR KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU
ISO 13485:2016 TIBBİ CİHAZLAR KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ GEÇİŞ KILAVUZU Dünyaca kabul görmüş medikal cihazlar endüstrisi kalite yönetim sistemi standardı olan ISO 13485'in final versiyonu Şubat 2016 da yayınlandı.
DetaylıHazırlayan: Yasemin Özkonuk
Hazırlayan: Yasemin Özkonuk 1 HOŞGELDİNİZ 2 45001 İLE 18001 ARASINDAKİ TEMEL FARKLILIK Diğer yönetim sistem standardları ile entegre. Liderlik vurgusu Çalışanların katılımı İç ve dış faktörler ele alındı
DetaylıEN ISO/IEC PERSONEL BELGELENDİREN KURULUŞLAR İÇİN GENEL ŞARTLAR
EN ISO/IEC 17024 PERSONEL BELGELENDİREN KURULUŞLAR İÇİN GENEL ŞARTLAR Bu standart Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) tarafından onaylanan ve Aralık 2012 de TS EN ISO/IEC 17024:2012 numaralı standardı
DetaylıÖLÇME ANALİZ VE İYİLEŞTİRME PROSEDÜRÜ
TİTCK/ DESTEK VE LABORATUVAR HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI/ ANALİZ VE KONTROL LABORATUVAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI ÖLÇME ANALİZ VE İYİLEŞTİRME PR09/KYB Sayfa No: 1/7 1. AMAÇ ve KAPSAM Bu prosedürün amacı; kalite
DetaylıÇevre ve Şehircilik Bakanlığı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇEVRECİ ŞEHİRLERE DOĞRU Kadir DEMİRBOLAT İklim Değişikliği Dairesi Başkanı 7 Temmuz 2012, Gaziantep Çevreci Şehircilik; Yaşam kalitesi yüksek, Çevreye duyarlı, Tarihi ve kültürel
DetaylıMALZEMELERİN GERİ KAZANIMI
MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 Geri Dönüşümün Amacı Var olan kaynakların sonsuz değil kısıtlı olduğunu bilerek harcama bilincine sahip olmaktır. Eğer geri dönüşümü sağlayabilirsek,
DetaylıISO 9000 NEDİR? ISO Serisi ticari olarak genellikle şu şekilde kullanılmaktadır:
ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi Standardı Dünyanın en çok tanınan ve muhtemelen en yanlış algılanan standardı 1 ISO 9000 NEDİR? ISO 9001:2000 Standardı, kalite yönetim sisteminin müşteri odaklı gelişimi
DetaylıSİVİL HAVACILIKTA EMNİYET YÖNETİM SİSTEMİ YÖNETMELİĞİ (SHY-SMS) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
13 Ocak 2012 CUMA Resmî Gazete Sayı : 28172 YÖNETMELİK Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden: SİVİL HAVACILIKTA EMNİYET YÖNETİM SİSTEMİ YÖNETMELİĞİ Amaç (SHY-SMS) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
DetaylıProf. Dr. Fatih M. Botsalı Ülkemizde her 6 dakikada bir iş kazası olmakta, her 6 saatte de bir işçimiz hayatını kaybetmektedir. Bu evlerinden çıkan ve çocuklarının geçimlerini sağlamak için çalışmaya giden
DetaylıANKARA ŞUBESİ YAZ SEMĠNERLERĠ
ANKARA ŞUBESİ YAZ SEMĠNERLERĠ 1 KALĠTE YÖNETĠMĠ Bayram ERTEM Makine Mühendisi 2 TEMEL KALĠTE KAVRAMLARI Kalite nedir? Müşteri beklentilerini karşılayabilme derecesi, Bir ürün veya hizmetin belirlenen veya
DetaylıİÇ TETKİKÇİ DEĞERLENDİRME SINAVI
13.07.2018 ISO 9001:2015 İÇ TETKİKÇİ DEĞERLENDİRME SINAVI Soru Sayısı: 33 Süre: 40 Dakika Ad SOYAD: Bölüm: ADL Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri OĞUZ ÖZTÜRK Soru-1) Aşağıdakilerden hangisi ISO 9001:2015
DetaylıT. C. KAMU İHALE KURUMU
T. C. KAMU İHALE KURUMU Elektronik İhale Dairesi KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ BT Strateji Yönetimi BT Hizmet Yönetim Politikası Sürüm No: 5.0 Yayın Tarihi: 14.07.2014 444 0 545 2012 Kamu İhale Kurumu Tüm hakları
DetaylıDoğal Gaz Dağıtım Sektöründe Çevre Performansı. Erdal Kaya 02/11/2017 Haliç Kongre Merkezi / İstanbul
Doğal Gaz Dağıtım Sektöründe Çevre Performansı Erdal Kaya 02/11/2017 Haliç Kongre Merkezi / İstanbul Doğal gaz dağıtım sektöründe çevre bilincinin yükseltilmesi ve Çevre Performans kriterleri konusunda
Detaylı