PARAZİTLERİN ZARARLARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PARAZİTLERİN ZARARLARI"

Sanaz Bucak
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 PARAZİTLERİN ZARARLARI A ) Parazite ilgili olanlar Parazit türü Parazit sayısı Parazitin morfolojik veya fizyolojik özellikleri Parazit virulansı B ) Konağa ilgili olanlar Enfekte organ veya doku çeşidi Parazite karşı özel duyarlılık Karşı reaksiyonların şiddeti Genel durum

2 1. Beslenmeyi bozma Parazitler konağın besinine ortak olur, iştah azalımına yol açar, sindirimi engeller veya sindirilmiş besinlerin emilmesini güçleştirir. Diphyllobothrium latum... B12 vitaminini konaktan alır ve dokularında depolar. Bu vitamin, " anti-anemik vitamin olup, D.latum ile enfekte kişilerde pernicious anemi (eritrosit, hemoglobin ve total volüm noksanlığı) oluşturur.

3 Taenia saginata metredir, günde 5-10 cm uzar. Beslenme, vücut yüzeyi boyunca ozmotik absorbsiyon ile olup konak besininde azalma oluşur. Bağırsaklarda bulunan parazitler konak tarafından sindirilmemek için " antiproteolitik" enzimler salgılar. Bu, parazitin sindirilmesini ve konağın yediği proteinlerin sindirilmesini (sindirimi engeller) engeller.

4 Ostertagia...Abomasum mukozasında HCL ve pepsinojen salgılayan bezlere yerleşir, çıktıklarında, bezler görev yapamaz. HCL salgılanmadığı için abomasum ph sı 2-3 den 7 ye yükselir ve gerçek sindirimsizlik olur. Monezia expansa...enfekte olan hayvanlarda iştah azalımı ile yemden istifade azalır.

5 2. Kanı etkileme (nicelik ve nitelik yönünden) Kan kaybı, kanın pıhtılaşmasını engelleme veya kan tablosunda değişmelere yol açar. Çengelli solucan...çengeller veya kesici plaklarla bağırsak mukozasını zedeler ve kan emer. Ancylostoma caninum un tek başına günlük kan kaybı mm³ tür. Bu durumda alyuvar sayısı e, hemoglobin % e düşer. Köpek 6.8 x106/mm3 alyuvar 15 gr/100 ml hemoglobin

6 Kan emme sırasında kan emmeyi kolaylaştırma açısından antikoagulant maddeler salgılanır. Parazitler bağırsakta yer değiştirdiklerinde, ilk tutundukları yerdeki kanama bir süre daha devam eder ve kan kaybı artar.

7 Pek çok ektoparazit kan emer. Ancak, bu şekildeki kan kaybı önemsenmeyecek düzeydedir. Diphyllobothrium latum un Vit B 12 yi absorbe etmesi kan yapımını engeller ve pernicious anemiye sebep olur. Parazitlerin metabolizma ürünleri veya salgıları konak vücudunda kan veya lenfe yayılarak konağın kan yapan organlarını etkiler. Paraziter enfeksiyonda eozinofil lökosit artışı*, kemik iliğinin normal fonksiyonunun bozulmasıyla ilgilidir.

8 Paraziter hastalıkta kan tablosunda değişiklikler; Genelde eritrosit azalır, lökosit artar. Ayrıca, alyuvarlarda şekilsel değişiklikler meydana gelir. Başlıca; Anizositosis Alyuvarların değişik büyüklükte olması Makrositik anemi.. Alyuvarların büyüklüğünün artması Mikrositik anemi..alyuvarların büyüklüğünün azalması Poikilositosis..Kanda poikilosit lerin bulunması (büyük alyuvarların kanda görülmesi ağır anemi belirtisidir) Hipokromi..Alyuvarların hemoglobin azlığıyla iyi boya almaması

9 Kancalıkurt enfeksiyonlarında; anemi önce hemorajik (normositik-normokromik), sonra hipoferriktir (mikrositik-hipokromik). Kan kaybını karşılamak üzere organizma daha çok çalışıp nispeten kan kaybı telafi edilebilmekte, uzun süren enfeksiyonlarda hem hemopoetik sistem yorulur, hem de konakçının Fe++ depoları azalır.

10 3. Zehirleme Parazitlerin metabolizma artıkları veya salgılarının kan/lenfle konak vücuduna dağılması sonucu meydana gelen olaya toksemi denir. Bu belirtiler lokal veya geneldir. Ektoparazitlerin ısırdıkları deri kısmında şiddetli kaşıntı, kızartı, papül veya nekrotik vezikül oluşur. Kenelerin salgıları deri üzerinde kuvvetli toksik etkiye sahiptir. Bitlerin salgıları da kuvvetli toksin içermektedir.

11 Sığırları fazla sayıda Sivrisinek veya bazı Simulium sinekler ısırdığında hayvanlarda nabız artışı, solunum güçlüğü gibi genel bozukluklar görülmekte, seyrek olarak ta 6-7 gün içinde ölüm şekillenmektedir. Endoparazitlerin çoğunda toksinler kan yapan organları etkiler. Kemik iliğinin normal fonksiyonu bozulur, kan tablosunda sapmalar oluşur Hymenolepis nana ve Ascaris lumbricoides enfeksiyonlarında görülen sinirsel semptomlar parazitlerin toksinlerinin sinir sistemine etkimesindendir

12 4. Diğer hastalıkları nakletme Anofel...Sıtma Kene...Piroplazma Çeçe sineği...uyku hastalığı (Trypanosoma) Tatarcık,kum sineği...leishmania (Şark çıbanı) Culicidae...Filarya Heterakis gallinarum...histomonas meleagridis Amip...Karaciğer, akciğer, beyinde apse

13 F.hepatica, F.gigantica, D.dendriticum, Cys.tenuicollis Clostridium novyi bakterileri çoğalarak toksinlere bağlı ölüm görülür.

14 5. Trauma ve perforasyon Kan emen ektoparazitin konağın derisini delmesi perforatif etkidir. Schistosoma yumurtaları...vena duvarlarını delerek idrar kesesi veya bağırsak lümenine geçer Schistosoma serkerleri...deri veya ağız epitelini deler Çengelli solucan larvaları...deriyi veya mukozayı deler Cercarial dermatitis Sümüklü böcekten alınan serker, Polypylis nitidella (pirinç tarlasından)

15 Endoparazitlerin çoğunda Çengelli solucanların ağız boşluğunda diş / kesici levha... Bağırsak mukozasını parçalar Bazı acanthocephala türlerinde dikenli hortum... Konak dokusuna gömülerek perforasyon, yaralanma meydana getirir

16 6. Engelleme (Tıkama) Büyük boydaki bazı bağırsak parazitleri safrapankreas kanalı veya sekumda (tek) tıkanma ya da çok sayıda bir araya gelerek (toplu) bağırsak lumenini tıkayabilir. Askarit...Bağırsak, safra, pankreas kanalı

17 Plasmodium falciparum...alyuvarlar beyin kılcal damarları Fasciola hepatica Safra kanalı Dictyocaulus filaria..bronşlar Wuchereria bancofti...lenf damarları

18 7. Basınç yapma Bir çok cestod larvası lokalize oldukları organ veya komşu organlar üzerine yaptıkları basınç ile organların normal çalışma düzenini bozar ve sinirler üzerine baskı yapar. Kist hidatik...karaciğer, akciğer (ağrı, organların çalışmasını bozma)

19 Coenurus cerebralis...beyin (dönme hareketi, hareket bozukluğu, körlük, ölüm) Dioctophyme renale...böbrek (atrofi, böbrek yalnızca kapsülden ibaretmiş gibi kalmakta)

20 8. Eritme Parazitler kollegenaz, proteinaz gibi enzimlerle dokuları eritirler. Çengelli solucan...deriden girişte kollegenaz enzimi Hypoderma...Konakta göç edebilmek için Dermacentor andersoni kene...kanın pıhtılaşmasını engelleyen ve alyuvarları eriten hemolizin, konak deri hücrelerini eriten proteolitik enzim

21 9. İrkiltme Parazitler bulundukları dokuları bazen yabancı cisimler gibi irkiltir ve konak bunları etkisiz hale getirmek, yok etmek için bazı reaksiyonlara neden olur. Trichinella spiralis...kaslarda bulunan larvalar kist zarıyla çevrilir ve zamanla kireçlenir. İnci...İstiridyenin ortasındaki trematod larva veya yumurtası doğal inci oluşumuna neden olur

22 10. Doku bozukluklarına yol açma Dokularda parazitlere karşı yangı, metaplazi, hiperplazi, neoplazi şeklinde tepkiler gelişir. Yangısal: Zararlı etkeni yok etme veya zararı onarmak amacıyla oluşan doku savunması Trichinella spiralis...olgunları bağırsakta bulunduklarında konakta şiddetli enterit oluşturur.

23 Metaplazi: Bir doku şeklinin kökeni aynı olan bir başka dokuya dönüşmesidir. Paragonimus westermani...bronşların silindirik epitelinin yassı epitele dönmesi

24 Neoplazi: Dokularda yeni çeşit hücrelerin görülmesi, yeni dokuların oluşmasıdır. Bu dokular genellikle tümör olarak adlandırılır. Strobilocercus fasciolaris...karaciğer Spirocerca lupi...özefagus Schistosoma haematobium...idrar kesesinde kanser

25 Hiperplazi: Hücre bölünmesindeki artış nedeniyle hücrelerin sayısal artışına dayalı doku büyümesi Eimeria stidae...karaciğerde hiperplazi Fasciola sp....adenomlarla birlikte safra kanallarında sclerosis

26 11. İmmuno-patolojik olaylara yol açma Parazit antijenlerine karşı konakta hastalandırıcı bazı bağışıklık olayları gelişmektedir. Böcek sokması, Kist hidatik patlaması sonucu anaflaksi Sıtma, D.immitis ve Schistosoma da kanda bulunan serbest antikorların antijenlerle birleşmesiyle ortaya çıkan çöküntünün kandan uzaklaştırılamaması

27 12. Kısırlaştırma (Paraziter sterilite) Konak için gerekli maddelere parazitler tarafından ortak olunması/parazitin toksinlerinin organizmaya dağılmasından en çok etkilenen organ gonadlardır. Parazit; doğrudan gonadlar içinde veya gonadların dolaşım sistemini engelleyecek kısımlarda lokalize olmaktadır. Besinlere ortak olunması, toksinlerin vücuda dağılması, gonadlara parazit lokalizasyonu gonadların görev yapamaması sonucu kısırlığa paraziter sterilite neden olur.

28 Parazitlerin gonadlar üzerine etkisi, parazitlerin türü, konağın büyüklüğü ve invazyonun şiddetiyle ilgilidir. Moniezia expansa üzerinde Nosema helminthorum bulunabilmekte, bazen enfeksiyonun ağırlığından M.expansa nın bütün gonadları yok olmaktadır. Bazı trematodların gelişmesi sırasında arakonak sümüklü böcekteki trematod larva dönemleri, sümüklünün gonadlarının bozulmasına, atrofisine yol açmaktadır.

Benzer belgeler

Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler

EGZERSİZ VE KAN Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler Akciğerden dokulara O2 taşınımı, Dokudan akciğere CO2 taşınımı, Sindirim organlarından hücrelere besin maddeleri taşınımı, Hücreden atık maddelerin