PARAZİTLERDE ÜREME VE ÇOĞALMA

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PARAZİTLERDE ÜREME VE ÇOĞALMA"

Gizem Büker
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 PARAZİTLERDE ÜREME VE ÇOĞALMA

PARAZİTLERDE ÜREME VE ÇOĞALMA a) Erkek ve dişinin birbirini bulmasını kolaylaştırma b) Gençlerin sayısının arttırılması c) Serbest gençlerin dirençlendirilmesi a) Erkek ve dişinin birbirini bulmasını

2 PARAZİTLERDE ÜREME VE ÇOĞALMA a) Erkek ve dişinin birbirini bulmasını kolaylaştırma b) Gençlerin sayısının arttırılması c) Serbest gençlerin dirençlendirilmesi a) Erkek ve dişinin birbirini bulmasını kolaylaştırma Erkek ve dişinin konak vücudunda birbirlerini bulmalarını feromon=ekzogrin salgı sağlar. Parazitler kolaylıkla dışarı atılabilecek yerde ise erkek ve dişi birlikte bulunabilmektedir. Schistosoma sp., Trichosomoides crassicauda, Syngamus trachea Schistosoma sp. Syngamus trachea

3 PARTENOGENEZ ve HERMAFRODİTİZM Partenogenez: Yumurta, sperm ile döllenmeden gelişebilmektedir. Strongyloides stercoralis te yalnızca dişiler bulunur ve dişiler partenogeniktir. Hermafrotidizm: Tek bir canlıda hem erkeklik hem de dişilik organları bulunmaktadır. Sülük, trematod, cestod

4 b) Gençlerin sayısının arttırılması Bir konaktan diğerine geçişte parazitlerin bir çoğu öldüğünden kayıpları telafi etmek için genç şekil dönemlerinde artma görülür. Parazit helmintlerde yumurta sayısında artma ve yumurtadan sonraki gelişme dönemlerinde çoğalma görülür. Ör: Bazı cestodların larva döneminde, protozoonlarda kistler içerisinde çoğalma c) Serbest gençlerin dirençlendirilmesi Gençlerin, özellikle serbest dönemlerinin çevrenin zararlı etkisinden korunması için protozoonlarda kistler, helmintlerde kabuklu yumurtalar, kılıflı larvalar, mantarların dirençli sporları Redi

5 PROTOZOON, HELMİNT, ARTHROPOD, SÜLÜK, ACANTHOCEPHALA DA ÜREME VE ÇOĞALMA PROTOZOON 1) İkiye bölünme (Binnary fission) Protozoonlar çoğunlukla ikiye bölünerek çoğalır. Önce çekirdek sonra sitoplazma bölünür. Amitoz: Çekirdek; ya kromozomlar şekillenmeden direkt bölünür Promitoz: Makronükleus ta kromozomlar ve iğ şeklindeki fibriller şekillenerek bölünür. Mitoz: Çekirdek; interphase, prophase, metaphase ve telophase safhalarını geçirerek bölünür.

6 2) Tomucuklanma (Budding) Ana hücrede meydana gelen küçük bir çıkıntıdan yeni eleman meydana gelmesidir. Ekzogen veya endogen olabilir (mantar, bakteri, protozoon). Protozoonlarda bu çoğalma şekillerinin hepsi aseksüel-eşeysizdir. Ancak protozoonlarda seksüel= eşeyli çoğalmaya da rastlanmaktadır.

7 3) Çok sayıda bölünme (Multiple fission, şizogoni) Çok çekirdekli veya gelişmeleri sırasında çok çekirdekli safhaları bulunan protozoonlarda görülür. Birçok bölümlere ayrılan çekirdeğin etrafını protoplazma sararak kendine benzer şekilde çok sayıda eleman meydana gelir. Bölünen hücreye şizont=agamont=segment, bunların parçalanması sonucu meydana gelenlere merozoit=şizozoit denir. Gametler meydana gelmediği için bu eşeysiz çoğalmadır. Genelde şizogoni, belli bir süre sonra yerini eşeyli çoğalmaya bırakır.

8 4) Gametogonie-Sporogoni Bazı protozoonlarda şizogoni sonunda gametogoni safhası görülür. Gametosit lerden gamet ler oluşur. Erkek ve dişi gametler birleşerek zigot a dönüşür. Erkek ve dişi gamet birbirine benzer ise izogamet, benzemez ise anizogamet=heterogamet denir. Protozoonlarda anizogamet ve anizogami daha yaygındır. Gametlerin birleşmesi sonu meydana gelen zigotun doğada veya ara konaktaki çoğalmasına sporogoni Zigot çekirdekleri defalarca bölünür (ikiye/daha çok sayıda) etrafları sitoplazma ile çevrilerek sporozoit= sporont = sporoblast (enfektif safha) oluşur.

9 HELMİNTLER Plathelminthes Yassı solucan Dorso-ventral basık Hermafrodit Nemathelminthes Silindirik Ayrı eşeyli Acanthocephala Başları dikenli solucan Önde dikenli hortum Ayrı eşeyli Annelida Halkalı solucan Metamerik segmentli Hermafrodit Trematoda Segmentsiz Cestoda Segmentli Nematoda Yuvarlak solucan Nematomorpha Parazit türleri içermez

10 HELMİNT Trematod Hermafrodit :Trematodların çoğu hermafrodit tir. Erkeklik ve dişilik organları aynı fertte bulunur. Hermafroditizm çoğunlukla TAM dır. Parazit kendi kendine yeterli olabilmekte, benzer başka bir organizmaya gerek duymamaktadır. Ayrı fertler arasında da döllenme söz konusu olabilmektedir. Trematod ların çok az bir kısmında (Schistosoma) erkek ve dişi ayrıdır. Schistosoma sp. Opistorchis sp.

11 Pedogenesis :Trematodların larva döneminde görülen eşeysiz çoğalmadır. Fasciola hepatica yumurtaları dışkı ile dışarı atıldığında içinde miracidium gelişme dönemi şekillenmektedir. Yumurtayı terk eden miracidium suda yüzerek arakonak su sümüklüsüne girmekte ve kese biçimindeki larva şekli sporocyst haline dönüşmektedir. Sporocyst içerisinde tomurcuklanma ile rediler, rediler içerisinde de tomurcuklanma ile serkerler gelişmektedir. Serker sümüklüyü terk edip otlar üzerinde kistlenerek metaserker halini almaktadır. Bir yumurtadan çıkan bir miracidiumdan tomurcuklanma yolu ile yüzlerce larva gelişmektedir.

12 Cestod Hermafrodit : Hermafroditizm PROTANDRİ (silsile halinde-art arda gelen) şeklindedir. Cestodlarda ilk erkek dölerme organları gelişir ve bunu dişi dölerme organları izler. Buna karşın önce gelişen erkek dölerme organları dişilik organlarından önce atrofiye uğrar. Bu olayın tersine protogni denir. Cestodlarda döllenme aynı bireyin değişik halkaları arasında, aynı halkada veya farklı bireyler arasında da mümkün olabilmektedir.

13 Tomurcuklanma :Olgun cestodlarda yolu ile boyun bölgesi = proliferasyon da yeni halkalar meydana gelir. Pedogenesis :Cestodların bazı larva şekillerinde görülen ile çoğalmadır. Köpek bağırsağında bulunan Echinococcus granulosus un yumurtaları dışkı ile atılmakta, pek çok memeli tarafından (insan dahil) alınmakta ve çeşitli organlarda ekinokok kisti=hidatik kistler gelişmektedir. Bu kistlerin iç tabakasında tomurcuklanma yolu ile binlerce protoscolex=başcık gelişmekte ve bu başçıkların her biri köpek tarafından alındığında bağırsaklarda olgun şeride dönüşmektedir. Kist hidatik

14 Nematod Diocious :Nematodlarda genellikle dişi ve erkek ayrıdır. Döllenme erkek ve dişi fertler arasında görülür. Bazı nematodlarda (Trichosomoides crassicauda) erkek ve dişi bir arada bulunabilir. ACANTHOCEPHALA Başları dikenli solucan da cinsiyet ayrıdır. Döllenme erkek ve dişi fertler arasında olmaktadır.

15 HİRUDİNEA=SÜLÜK Hermafrodit: Sülükler genellikle hermafrodittir. YETERSİZDİR. Sülükte erkeklik ve dişilik organları birlikte bulunmasına rağmen döllenme için başka bir sülüğe ihtiyaç vardır. Erkeklik ve dişilik organlarındaki sperm ve yumurta aynı fertte yapı itibariyle bir araya gelmemektedir.

16 ARTHROPOD Çoğunlukla cinsiyet ayrı Seyrek olarak hermafrotidizm Bazı türlerde partenogenez ve aksidental partenogenez Genellikle ovipar, seyrek olarak vivipar (Çeçe sineği) Tek yumurtadan fazla sayıda embriyo meydana gelmesi (polyembriyoni), larva veya genç şekillerinde pedogenesis

Benzer belgeler

ZOONOZ HASTALIKLAR İNSAN HAYVAN

ZOONOZ HASTALIKLAR İNSAN HAYVAN Zoonoz hastalıklar hayvanlardan insanlara, insanlardan da hayvanlara geçebilen hastalıklar olarak tanımlanır. Dünyada insan ve hayvanları ilgilendiren 150 den fazla zoonoz