Bayan Voleybolcularda Diz Kas Kuvvetinin Sıçrama Yüksekligine Etkisi

Transkript

1 Bayan Voleybolcularda Diz Kas Kuvvetinin Sıçrama Yüksekligine Etkisi Ë The Effects of Knee Muscle Strenght on Jumping Height in Female Volleyball Paleyers Beyza Şimşek*, Hayri Ertan*, Ahmet Salim Göktepe**, Kamil Yazıcıoğlu** * ODTÜ, Beden Eğitimi ve Spor Bölümü, Ankara ** T. S. K. Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi, Ankara Özet hertan@metu.edu.tr Bu çalışmanın amacı bayan voleybolcularının dikey sıçrama yüksekliği ile izokinetik diz kas kuvveti arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Çalışmaya, A1 liginde mücadele eden 14 sporcu ile A2 liginde mücadele eden 11 sporcu olmak üzere toplam 25 sağlıklı bayan voleybol oyuncusu gönüllü olarak katılmıştır. Cybex Norm 6000 izokinetik (Ronkonkoma, New York, A.B.D.) test aletinde 60 derece/s hızda 5 tekrar ve 180 derece/s hızda 15 tekrardan oluşan izokinetik kuvvet testi sağ ve sol olmak üzere her iki diz için uygulanmıştır. Deneklere Bosco test protokolü kullanılarak (Bosco Contact Mat; New Test 1000) üçer deneme içeren Yarım Squat Sıçrama (YS), Tam Squat Sıçrama (TS) ve Aktif Sıçrama (AS) olmak üzere üç farklı sıçrama yaptırılmıştır. Bayan voleybol oyuncularının dikey sıçrama yükseklikleri ele alındığında 1. Lig oyuncularının TS değeri 30,32 ± 5,7 cm, YS değeri 30,06 ± 5,7 cm, AS değeri 38,14 ± 5,0 cm olarak bulunurken, 2. Lig voleybolcularının dikey sıçrama değerlerine bakıldığında TS değeri 29,38 ± 3,2 cm, YS değeri 28,17 ± 2,7 cm ve AS değeri 35 ± 3,6 cm olarak bulunmuştur. Hem 1. Lig, hem de 2. Lig voleybolcularında ekstansör kasların fleksörlere oranla daha yüksek verileri ortaya koyduğu gözlenmiştir (p < 0.05). 1. Lig voleybolcularında kuvvet verilerinin vücut ağırlığına oranları ile aktif sıçrama arasında ilişki gözlenmiştir. Ayrıca tam squat ile de benzer ilişki sergilenmiştir. 2. Lig voleybolcularında ise kuvvet verileri ile sıçrama çeşitleri arasında ilişki gözlenmemiştir. Anahtar kelimeler Voleybol, Vücut Yağ Yüzdesi, Sıçrama Yüksekliği, Kas Kuvveti. Abstract The purpose of the current study is to investigate the relationship between vertical jump and isokinetic knee muscle strength of female volleyball players. 14 players from A1 league and 11 players from A2 league totally 25 healthy female volleyball players participated in this study. Isokinetic strength test was applied at 60 degree/sec with 5 repetitions and 180 degree/sec with 15 repetitions for both legs by using Cybex Norm 6000 isokinetic test device (Ronkonkoma, New York, USA). Beside this, the subjects was asked to do three different jumping types, which was composed of squad jumping, semi squad jumping, and counter movement jumping by the use of Bosco test protocol (Bosco Contact Mat; New Test 1000). It is found that TS= 30,32 ± 5,7 cm, YS=30,06 ± 5,7 cm, and AS=38,14 ± 5,0 cm in A1 league and TS=29,38 ± 3,2 cm, YS=28,17 ± 2,7 cm, and AS=35 ± 3,6 cm in A2 league players. Extensor muscles displayed higher values than flexor muscles in both league categories (p < 0.05). There was a significant relationship between the ratios of strength values with body weights and counter movement jump in A1 league players. On the other hand, no correlation was seen between strength values and jumping types in A2 league players. Key Words Volleyball, Body Fat Percentage, Jumping Height, Muscular Strength.

2 Giriş Voleybol kesin bir maç süresine sahip olmayan, temposu yüksek, çabukluğa, kuvvete, hareketliliğe, esnekliğe, dayanıklılığa, sıçramaya dayanan dinamik bir fiziksel oyundur (Erhan, 1995). Voleybolda performansı doğrudan etkileyen etkenlerden biri olan sıçrama, gerek hücumda, gerekse defansta sıklıkla kullanılan hareket paterni olmakta ve performansı büyük oranda etkilemektedir. Voleybolda başarı için gerekli temel nitelikler olan ivmelenme veya sürat kadar sıçrama yeteneğini de gözardı etmemek gerekir. Blok kurmak veya smaç için sıçrama, voleybol oyuncularının bir yeteneğidir. Sıçrama kuvveti, sporcunun mümkün olduğunca yatayda uzağa ve/veya dikeyde yükseğe sıçraması olarak tanımlanır. Voleybolda smaç, blok gibi sıçramaya yönelik hareketler bu spor dalının temelini oluşturmaktadır ve maç içerisinde belirsiz aralıklar ile yapılır. Blok ve smaç hareketlerinde çok fazla yükseğe sıçramak başarıda önemlidir (Akalın, 1995). alan hamstring kas grubu dizin kuvvetli fleksörleri ve kalçanın önemli ekstansörleridir, diz ekleminin fleksiyonunu ve kalça ekleminin ekstansiyonunu sağlamaktadır. Diz ekstansörlerinin en kuvvetli grubu, dize en güçlü ekstansiyon hareketini yaptıran quadriceps kas grubudur. Görev açısından daha büyük kuvvete ihtiyacı olması sebebiyle hamstringlere oranla hacim bakımından 2,5 misli daha büyüktür (Kalaycı, 1996). Alt ekstremitenin maksimal ve patlayıcı kas kuvveti bir çok spor aktivitesinde performansı etkileyen nöromuskuler değişkenlerdir. Bu nedenle alt ekstremite kuvvetinin saptanması ve sporcuların antrenman programlarının bu doğrultuda hazırlanması performans artırımı açısından büyük önem taşımaktadır (Pääsuke ve ark., 2001). Bu çalışmanın amacı bayan voleybolcuların dikey sıçrama yüksekliği ile izokinetik kas kuvveti arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. egzersiz 2007 Sayı 1 No 1 Sıçrama karmaşık hareketler dizinini içeren bir yetenektir ve bacak kaslarının gücüne, patlayıcı kuvvetine, sıçramaya katılan kasların esnekliğine ve sıçrama tekniğine bağlıdır (Günay ve ark., 1991 akt; Letzelter ve Letzelter, 1982; Mülhfriedal, 1987). Grosser ve Starıschba ya göre sıçramak, kas kasılmasının sürati ve kas kuvvetinin gelişimine bağlıdır (Kalaycı, 1996 dan aktarılmıştır). Bir voleybol takımının başarısı spor için gerekli yeteneğin artışı ile birlikte dikey sıçrama yüksekliğindeki artışla ilişkili bulunmuştur (Mc Gown ark., 1990). Elit voleybol oyuncularının bir maç süresince ortalama 150 kez sıçraması, voleybol oyuncularının sıçrama ve bacak gücüne olan ihtiyacını daha iyi ortaya koymaktadır (Renstorm, 1994; Kalaycı, 1996 dan aktarılmıştır). Voleybol oyuncularında bacak ekstansör kaslarının patlayıcı kuvveti ve sıçrama gücü şüphesiz önemli nöromuskuler performans özellikleridir. Sıçrama hareketi ele alındığında bu kas gruplarından fleksör ve ekstansörlerinin etkili olduğu görülmektedir. Üst bacağın arka uyluk kısmında yer Gereç ve Yöntem Bu çalışmaya, A1 liginde mücadele eden 14 sporcu ile A2 liginde mücadele eden 11 sporcu olmak üzere toplam 25 sağlıklı bayan voleybol oyuncusu gönüllü olarak katılmıştır. 1. lig bayan voleybol oyuncularının yaş ortalamaları 21.3 ± 2.64 yıl, boy uzunluğu ortalamaları ± 6.23 cm, vücut ağırlığı ortalamaları 68.6 ± 6.53 kg olarak, 2. lig bayan voleybol oyuncularının ise yaş ortalamaları 22 ± 2.62 yıl, boy uzunluğu ortalamaları ± 5.70 cm ve vücut ağırlığı ortalamaları 65.7 ± 7.07 kg olarak bulunmuştur. Testler voleybol sezonunun 2. yarısında deneklerin dinlenme günlerinde yapılmıştır. Denekler, Cybex metabolik sistem fitron izokinetik alt ekstremite ergometresinde 60 RPM (dakikadaki devir hızı) hızda 5 dakika süreyle ısınma yaptırıldıktan sonra ölçüm için Cybex Norm 6000 izokinetik (Ronkonkoma New York A.B.D.) test aletine alınmışlardır. Test oturma pozisyonunda gerçekleştirilmiş, denekler gövde ve uyluk bantları yardımıyla koltuğa sabitlenmişlerdir. 37 Bu arastirma Ekim 2002 tarihleri arasında Antalya da düzenlenen VII. International Sports Sciences Congress başlıklı kongrede sözel bildiri olarak sunulmustur.

3 38 Ayrıca test esnasında koltuğun her iki tarafında yer alan kolları tutmak suretiyle kolların serbestliği de engellenmiş ve koltuktan destek almaları sağlanmıştır. 60 derece/s hızda 5 tekrar ve 180 derece/s hızda 15 tekrardan oluşan izokinetik kuvvet testinde her bir test için deneklere test öncesi 5 deneme yaptırılmıştır. Deneklere sağ ve sol olmak üzere her iki bacakları için aynı test uygulanmıştır. Test esnasında daha yüksek performans sergileyebilmeleri açısından denekler sözel olarak cesaretlendirici ifadelerle desteklenmişlerdir. Deneklere Bosco Contact Mat kullanılarak üçer deneme içeren üç farklı sıçrama yaptırılmıştır. Deneğin mat ile teması kesildiğinde kronometre çalışmaya başlamış, yere düştüğünde ise kronometre durmuştur. Saniye cinsinden elde edilen değer h = (g.t²) / 8 formülü kullanılarak deneklerin sıçrama yüksekleri hesaplanmış ve üç tekrarın ortalaması değerlendirmeye alınmıştır. 1) Yarım Squat Sıçrama (YS) : Deneklerden elleri belde iken dizler 90 derece açı yapacak şekilde ve dizlerden herhangi bir yaylanma hareketi yapmaksızın maksimum kuvvetle olabildiğince yukarı sıçramaları istenmiştir. 2) Tam Squat Sıçrama (TS) : Deneklerden elleri belde olacak şekilde tam squat pozisyonu almaları ve dizlerden herhangi bir yaylanma hareketi yapmaksızın maksimum kuvvetle olabildiğince yukarı sıçramaları istenmiştir. 3) Aktif Sıçrama (AS) : Deneklerden normal dik duruş pozisyonunda eller belde dizlerden aşağıya doğru hızlı bir çökme hareketi yaptıktan sonra maksimum kuvvet ile yukarı sıçramaları istenmiştir. Bulgular Bayan voleybol oyuncularının dikey sıçrama yükseklikleri ele alındığında 1. Lig oyuncularının TS değeri 30,32 ± 5,7 cm, YS değeri 30,06 ± 5,7 cm, AS değeri 38,14 ± 5,0 cm olarak bulunurken, 2. Lig voleybolcularının dikey sıçrama değerlerine bakıldığında TS değeri 29,38 ± 3,2 cm, YS değeri 28,17 ± 2,7 cm ve AS değeri 35 ± 3,6 cm olarak bulunmuştur. Aynı denek grubunda ve aynı bacakta fleksör (F) ve ekstansör (E) kasların peak torque (PT), peak torque değerlerinin vücut ağırlığına bölümü (PTBW), toplam iş (TW) ve toplam işin vücut ağırlığına bölümü (TWBW) değerleri incelendiğinde ekstansör ve fleksör kaslar arasında anlamlı farka rastlanmıştır (p < 0,05). Ayrıca bu fark tanımlayıcı istatistiklerle de desteklenmiş ve Tablo 1 de gösterilmiştir. Tablo 2 de 1. lig oyuncularının dominant (D) ve nondominant (ND) bacaklarında diz fleksör ve ekstansör kaslarının kuvvet verilerinin birbirlerine oranlarına ilişkin tanımlayıcı bilgiler minimum, maksimum ve ortalama değerlerinin yüzdeleri şeklinde verilmiştir. Tablo 1: Dominant (D) ve nondominant (ND) extremitelerde fleksör ve ekstansor kaslarının kuvvet verilerinin karşılaştırılması (1. Lig). Ortalama SD T p değeri DPTF DPTE -78, , ,723,000 * DPTBWF DPTBWE -115, , ,955,000 * DTWF DTWE -48, , ,153,000 * DTWBWF DTWBWE -70, , ,099,000 * NDPTF NDPTE -68, , ,575,000 * NDPTBWF NDPTBWE -100, , ,357,000 * NDTWF NDTWE -42, , ,755,000 * NDTWBWF NDTWBWE -62, , ,331,000 * *p < 0,05 düzeyinde anlamlı fark.

4 Tablo 2: Bacak fleksör ve ekstansör kaslarının kuvvet verilerinin birbirlerine oranları (1. Lig, N=14). 2. Lig voleybol oyuncularında da aynı değerler dikkate alındığında fleksör ve ekstansör kasların ortaya koydukları kuvvet değerleri açısından anlamlı Minimum (%) Maksimum (%) Ortalama (%) SD NDFEPT 50,60 69,10 59,0571 5,5134 NDFETW 51,10 97,90 67, ,2591 DFEPT 42,00 73,50 56,7286 8,7507 DFETW 53,70 76,60 63,0714 7,5345 farka rastlanmıştır (p<0,05). Bu oranlarda minimum ve maksimum değerler arsındaki fark tanımlayıcı istatistiklerle de ortaya konmuştur (Tablo 3). egzersiz 2007 Sayı 1 No 1 Tablo 3: Aynı bacakta fleksör ve ekstansör kaslarının kuvvet verilerinin karşılaştırılması (2. Lig) Ortalama SD t p değeri DPTF - DPTE -60, ,1630-9,489,000 * DPTBWF - DPTBWE -97, ,2432-7,620,000 * DTWF - DTWE -43, ,2323-7,954,000 * DTWBWF - DTWBWE -68, ,3056-8,002,000 * NDPTF - NDPTE -60, , ,651,000 * NDPTBWF - NDPTBWE -94, , ,675,000 * NDTWF - NDTWE -40, , ,023,000 * NDTWBWF - NDTWBWE -63, , ,369,000 * *p < 0,05 düzeyinde anlamlı fark. Tablo 4 de 2. lig oyuncularının dominant ve kaslarının kuvvet verilerinin birbirlerine oranlarına ilişkin tanımlayıcı bilgileri minimum, maksimum ve ortalama değerlerinin yüzdeleri şeklinde verilmiştir. 39 Tablo 4: Bacak fleksör ve ekstansör kaslarının kuvvet verilerinin birbirlerine oranları (2. Lig, N=11) Minimum (%) Maksimum (%) Ortalama (%) SD NDFEPT 48,00 72,50 58,9273 8,3316 NDFETW 45,20 74,50 61,4545 9,8166 DFEPT 45,90 76,00 58,6273 9,4616 DFETW 24,50 78,00 57, , Lig bayan voleybol oyuncularında TS, YS ve AS değerlerinin dominant ve nondominant bacaklarda ekstansör ve fleksör kasların ortaya koyduğu kuvvet verileri arasında ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Yapılan istatistiksel çalışma sonucunda AS nın dominant bacakta fleksör kasların peak torque değerlerinin vücut ağırlığına bölünmesiyle (DPTBWF) elde edilen değerle, toplam işin vücut ağırlığına bölünmesiyle (DTWBWF) elde edilen değerle, nondominant diz fleksörlerinin peak torque değerinin

5 Tablo 5: 1. Lig bayan voleybol oyuncularında TS, YS ve AS değerlerinin dominant ve nondominant bacaklarda ekstansör ve fleksör kasların ortaya koyduğu kuvvet verileri arasındaki ilişki (N=14). YS TS AS DPTF,981,494,081 DPTBWF,368,067,006 ** DTWF,571,895,114 DTWBWF,681,214,015 * NDPTF,546,964,143 NDPTBWF,684,184,005 * NDTWF,060,282,684 NDTWBWF,356,957,267 DPTE,530,410,196 DPTBWE,076,038 *,041 * DTWE,129,032 *,024 * NDPTE,405,856,527 NDPTBWE,774,230,083 NDTWE,446,935,426 NDTWBWE,787,213,051 * DFEPT,425,993,428 DFETW,267,612, * p < 0,01 düzeyinde anlamlı ilişki. * p < 0,05 düzeyinde anlamlı ilişki. NDFEPT,806,690,114 NDFETW,317,176,394 vücut ağırlığına bölünmesiyle (NDPTBWF) elde edilen değerle, dominant diz ekstansörlerinin peak torque değerinin vücut ağırlığına bölünmesiyle (DPTBWE) elde edilen değerle, dominant diz ekstansörlerinin toplam iş değerleriyle (DTWE), nondominant diz ekstansörlerinin toplam iş değerinin vücut ağırlığına bölünmesiyle (NDTWBWE) elde edilen değerle arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p < 0,05). Bunun yanısıra TS ile dominant diz ekstansörlerinin peak torque değerinin vücut ağırlığına bölünmesiyle (DPTBWE) elde edilen değer ve dominant diz ekstansörlerinin toplam iş değerleriyle (DTWE) arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p < 0,05) ve Tablo 5 te gösterilmiştir. 2. Lig voleybol oyuncuları incelendiğinde YS, TS ve AS değerleriyle dominant ve nondominant bacaklardaki kuvvet değerleri arasında anlamlı ilişki gözlenmemiştir (p > 0,05). Sıçrama değerlerinin dominant ve nondominant bacaklarda diz ekstansör ve fleksör kaslarının ortaya koydukları kuvvet verileri arasındaki ilişki Tablo 6 da gösterilmiştir.

6 Tablo 6: 2.Lig bayan voleybol oyuncularında TS, YS ve AS değerlerinin dominant ve nondominant bacaklarda ekstansör ve fleksör kasların ortaya koyduğu kuvvet verileri arasındaki ilişki (N=11) YS TS AS DPTF,422,580,547 DPTBWF,652,851,465 DTWF,558,586,567 DTWBWF,671,689,474 NDPTF,959,806,998 NDPTBWF,781,619,959 egzersiz 2007 Sayı 1 No 1 NDTWF,816,938,943 NDTWBWF,996,858,877 DPTE,916,930,503 DPTBWE,873,837,507 DTWE,951,898,830 DTWBWE,851,699,781 NDPTE,858,906,539 NDPTBWE,695,885,466 NDTWE,745,787,711 NDTWBWE,975,945,641 DFEPT,422,591,932 DFETW,400,344,514 NDFEPT,643,807, NDFETW,855,969,849 Tartışma Bayan voleybolcuların dikey sıçrama yüksekliği ile izokinetik kas kuvveti arasındaki ilişkinin araştırılmasının amaçlandığı bu çalışmada elde edilen bulgular mevcut literatürle ilişkilendirilerek değerlendirilmeye çalışılmıştır. Letzer (1983) elit bayan voleybol oyuncularının dikey sıçrama değerlerini 67 cm, Puhl (1982) 49,9 ± 6,3 cm olarak ifade ederken Lee ve ark. (1989) bayan voleybol oyuncularının dikey sıçrama değerlerini 52,8 cm olarak bulmuştur. Ergül (1995) elit bayan voleybol oyuncularının dikey sıçrama değerlerini 48,09 ± 4,61 cm ve elit olmayan bayan voleybol oyuncularının dikey sıçrama değerlerini ise 43 ± 3,25 cm olarak belirtmiştir. Buna ek olarak Thissen ve ark. (1991) liseli bayan voleybol oyuncuların dikey sıçrama değerlerini 43,6 ± 5,6 cm olarak bulurken Puhl (1982) ise elit bayan voleybol oyuncularında dikey sıçrama değerlerini 45,9 ± 6,3 cm olarak tespit etmiştir. Yüktaşır ve ark. (2000) voleybol oyuncularının hazırlık dönemi öncesi dikey sıçrama değerini ortalama 79 ± 4,69 cm, hazırlık

7 42 dönemi sonrası dikey sıçrama değerini ise 41,22 ± 4,38 cm olarak belirlemiştir. Cicioğlu ve ark. (1998) elit bayan voleybol oyuncularının dikey sıçrama yüksekliklerini 45,5 ± 4,46 cm olarak bulmuştur. Bunun yanısıra Asmussen ve Bonde Peterson (1974) çalışmalarında aktif sıçramada olduğu gibi dikey sıçramadan hemen önce bacak ekstansör kaslarının yaylanma hareketi yapmasına izin verilirse, sıçramadan önce yaylanma hareketi yapılmayan yarım squat sıçrama ile kıyaslandığında sıçrama yüksekliğinin arttığını ifade etmişlerdir. Bunun sebebininde patlayıcı sıçrama esnasında bacak kasları tarafından açığa çıkartılan depolanmış enerji olduğuna dikkati çekmişlerdir. Literatürdeki çalışmalarla karşılaştırıldığında, bayan voleybol oyuncularının dikey sıçrama yüksekliğinin çalışmamızdaki oyunculardan yüksek çıkmasının nedeninin quadriceps kas kuvvetinin sıçrama için yeterli olmayışından kaynaklanabileceği düşünülmektedir. Sıçrama hareketi genel olarak incelendiğinde yerden ayrılma hareketini gerçekleştirebilmek için özellikle üst bacakta quadriceps grubu kaslarının aktif olarak kasılma gerektirdiği bilinmektedir. Aynı bacakta fleksör ve ekstansör kaslarının kuvvet verilerinin değerlendirilmesinde, hem 1. lig hem de 2. lig bayan voleybol oyuncularında diz fleksörleri ile ekstansörleri arasında kuvvet verileri açısından 1. Lig lehine anlamlı fark gözlenmiştir (p < 0,05). Bu durum iki önemli neden ile açıklanabilir. Birincisi quadriceps kas grubu hamstring gruptan 1/3 oranında daha büyük kuvvete sahiptir. Diğer neden ise sıçramanın en yükseğe ulaştığı fazda quadriceps en aktif haldedir. Çünkü konsentrik kasılma ile görevini tamamlar. Bu anlamda ortalama 8 yıldır voleybol oynayan 1. lig bayan voleybol oyuncuları ve ortalama 7.5 yıldır voleybol oynayan 2. lig bayan voleybol oyuncuları, agonist ve antagonist kasları arasında eş zamanlı geçiş süresi (ko-kontraksiyon) kuvvet verileri açısından farklılık oluşması tarafımızdan kaçınılmaz bulunmuştur. Bacak fleksör ve ekstansör kaslarının kuvvet verileri ile YS, TS ve AS ilişkilendirilmiştir. Tablo 1 incelendiğinde 1. lig bayan voleybol oyuncularında kuvvet verilerinin vücut ağırlığına bölümüyle elde edilen bazı değerlerle TS ve AS arasında yüksek korelasyon gözlenmiştir. Yani vücut ağırlığı başına uygulanan kuvvet miktarı arttıkça TS ve AS değerlerinde de artış gözlenmiş; vücut ağırlığı başına uygulanan kuvvet miktarı düştükçe TS, AS değerlerinde de düşüş gözlenmiştir. Bu veri vücut ağırlığı dikkate alındığında, kg başına uygulanan kuvvetin sıçrama yüksekliğini etkileyen bir faktör olduğuna dikkati çekmektedir. Kuvvet değerleriyle sıçrama yükseklikleri karşılaştırıldığında, 2.lig bayan voleybol oyuncularında sıçrama yüksekliği değerleriyle hiçbir kuvvet değeri arasında anlamlı ilişki gözlenmemiştir. Yani kuvvet değerlerinin artması ya da azalması sıçrama yüksekliğini bu denek grubunda etkilememiştir. Bu durum, diz ekstansör ve fleksör kas kuvvetinin 1. Lig bayan voleybol oyuncularından daha düşük olmasından kaynaklanabilir. 1. lig ve 2. lig bayan voleybol oyuncuları karşılaştırıldığında, YS ve TS değerleri anlamlı farklılık göstermiştir (p < 0,05). 1. lig sporcuları 2. lig sporcularına oranla daha yüksek YS ve TS değerleri ortaya koymuşlardır. AS değerleri incelendiğinde, iki denek grubu arasında anlamlı fark saptanmamış olsabile 1. lig voleybol oyuncuları, 2. lig voleybol oyuncularına oranla daha yüksek değerler ortaya koymuşlardır (AS 1. lig x = m; AS 2. lig x = m). İki denek grubu arasında sıçrama yüsekliği farklarını ortaya çıkaran bir faktör olarak diz kas kuvveti değerlerindeki farklılıklar dikkati çekmektedir.

8 Kaynaklar Akalın, U. (1995). Motiveli sıçrama. Voleybol Bilim ve Teknoloji Dergisi. 4, Asmussen, E. and Bonde-Peterson, S. (1974). Storage of elastic energy in skeletal muscle in man. Acta Physiologica Scandinavica, 91, Cicioğlu, İ. ve Günay, M. (1998). Farklı branşlardaki elit bayan sporcuların fiziksel ve fizyolojik profillerinin karşılaştırılması. Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 4, 111. Ergül, F. (1995). Elit ve elit olmayan bayan voleybol oyuncularının fiziksel ve fizyolojik profillerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Erhan, S. (1995). Elit düzeydeki voleybolcuların Fizyolojik Özelliklerinin Analizi ve Mukayesesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Günay, M., Sevim, Y., Savaş, S., Erol, A.E. (1994). Pliometrik çalışmaların sporcularda vücut yapısı ve sıçrama özelliklerine etkisi. Spor Bilimleri Dergisi 6 (2), Kalaycı, A. (1996).Voleybol sakatlıkları I. Voleybol Bilim ve Teknoloji Dergisi. 3 8, Lee, E. J., Etnyre, B. R., Poindexter, H. B., Sokol, D. L., Toon, T. J. (1989). Flexibility characteristics of elite female and male volleyball players. J. Sports Med. Phys Fitness. 29 1, Letzelter, M. & Letzelter, H. (1982). Die Struktur der sportlichen Leistung als Gegenstand der Leistungsdiagnostik in der Trainingswissenschaft. Leistungssport, 12 (5), Mc Gown, C.M., Conlee, R. K., Sucec, A. A., Buono, M. J., Tamayo, M., Phillips, W., Frey, M. A. B., Laubach, L. L., Beal, D. P. (1990). Gold metal volleyball: The training program and physiological profile of the 1984 olympic champions. Research Quarterly Exercise and Sport, 61, 2, Pääsuke, M., Ereline, J., Gapeyeva, H. (2001). Knee extension strength and vertical jumping performance in nordic combined athletes. J. Sports Med Phys Fitness 41, Puhl, J. (1982). Physical and physiological characteristics of elite volleyball players. Research quarterly for Exercise and Sports. 53 3, Thissen, M., Milder, J. L., Mayhew. (1991).Selection and classification of high school volleyball players from performance tests. The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness. 31 3, Yüktaşır, B., Şemşek, Ö., Çoknaz, H., Mirzeoğlu, D., Mirzeoğlu, N. (2000). A 2 Liginde oynayan bir bayan voleybol takımının sezon öncesi hazırlık dönemi antrenmanlarının, voleybol oyuncularının fiziksel ve fizyolojik özelliklerine olan etkisi. Voleybol Bilim ve Teknoloji Dergisi 7 23, egzersiz 2007 Sayı 1 No 1 43