H. Erkin Işık, CFA +(90) Deniz Çiçek +(90)

Transkript

1 H. Erkin Işık, CFA +(90) Deniz Çiçek +(90) Aralık ayı dış ticaret açığı 2.7 milyar dolar ile önceki yıla göre 6.6 milyar dolar düştü. Kasım ayı ödemeler dengesi Cuma açıklanacak. Cari dengenin 1 milyar dolar fazla vermesini, 12 ay birikimli cari açığın 33.9 milyar dolara gerilemesini bekliyoruz. Yılın sonuna doğru kısa vadeli swap pozisyonlarında belirgin artış gözleniyor. Sene başındaki sert kur hareketlerinde, pozisyonlanmanın artmış olması etkili olmuş olabilir. Dış ticaret açığındaki hızlı daralma Aralık ta devam etti Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan öncü dış ticaret verilerine göre, Aralık ayı dış ticaret açığı geçen yıla göre 6.5 milyar düşüşle 2.7 milyar dolar oldu. Önceki yıla göre %0.4 yükselen aylık ihracat 13.9 milyar dolar, %28.2 düşen ithalat 16.6 milyar dolar oldu. Bunun sonucunda önceki ay 61.5 milyar dolar olan 12 ay birikimli dış ticaret açığı 2018 sonu itibarıyla 55 milyar dolara indi. Bakanlığın verileri tüm detayları vermese de, mevcut verilerden dış ticaret açığındaki 6.5 milyar dolarlık daralmanın yaklaşık 5 milyarının altın ve enerji dışı kalemlerden kaynaklandığı sonucuna varıyoruz. Enerji ithalatında geçen senenin aynı ayına göre belirgin bir değişim olmadığından, dengelenmenin geri kalanı altın ithalatındaki düşüşten kaynaklandığını düşünüyoruz. 12 ay birikimli dış ticaret açığı son 7 ayda 32 milyar dolar daraldı ve bu çok büyük oranda altın ve enerji dışı ticaretten kaynaklandı. Açıktaki daralmanın hız kesmemesi iç talepteki yavaşlamanın sürdüğüne işaret ediyor. (Grafik 1) Bakanlık verilerini kullanarak dış ticaret verilerini mevsim ve takvim etkilerinden arındığımızda, hem ithalatın hem de ihracatın Aralık ta aylık bazda düştüğünü görüyoruz. (Grafik 2) Uzun süredir artış trendinde olan ihracatta bir ay düşüş olmasının henüz bir trend değişikliğine işaret ettiğini düşünmüyoruz. Ancak küresel büyüme görünümündeki bozulma ihracat üzerinde önümüzdeki dönemde risk oluşturabilir. İthalat tarafında ise altın ve enerji dışı kalemlerden kaynaklanan düşüş trendinin sürmesi büyüme açısından olumsuz bir gelişme. Özellikle altın ve enerji dışı ara malı ithalatı sanayi üretimi için öncü gösterge olma niteliği taşımaktadır. Bu iki serideki yıllık Grafik 1: 12 ay birikimli dış ticaret dengesi (mlr dolar) (myr USD) manşet altın+enerji hariç altın hariç -100 Ara.16 Mar.17 Haz.17 Eyl.17 Ara.17 Mar.18 Haz.18 Eyl.18 Ara.18 Kaynak: TÜİK, Ticaret Bakanlığı QNB Finansbank Grafik 2: Aylık dış ticaret (MTEA, myn dolar) Kaynak: TÜİK, Ticaret Bakanlığı, QNB Finansbank 1

2 değişimleri karşılaştırdığımızda sanayi üretimindeki düşüş eğiliminin süreceği sonucuna varıyoruz. Ancak bu görünüm, bizim yılın son çeyreğinde beklediğimiz daralma eğilimi ile uyumlu gözüküyor ve bu doğrultuda 2018 için %3.0, bu sene için de %1 GSYH büyüme tahminimizi koruyoruz. TL deki kısa vadeli pozisyonlanmada artış 2018 yılında yabancı yatırımcılar Türkiye portföylerini artırma eğilimi ile seneye başladıktan sonra ikinci çeyrekten itibaren pozisyon azaltma eğilimine girmiş, Ağustos ayında ise özellikle kısa vadeli TL pozisyonlarını (carry trade) belirgin olarak düşürmüşlerdi. Sonrasında Merkez Bankası nın faiz artırımı ve Yeni Ekonomi Grafik 3: 2018 başından beri toplam portföy hareketi (Mlr USD) tahvil + hisse + eurobond Carry trade (*) Kaynak: BDDK, TCMB, QNB Finansbank (*) Carry trade pozisyonları, yabancı yatırımcıların kısa vadeli TL pozisyonlarını yansıtmaktadır. Bankaların bilanço dışı döviz pozisyonları ve TCMB'nin TL uzlaşmalı döviz satış ihale miktarlarındaki değişimle hesaplanmaktadır. Grafik 4: Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı (Mlr USD) Kaynak: TCMB, QNB Finansbank Sabit EUR paritesi ile hesaplanmıştır. Bireyler 87 Şirketler (sağ eks.) Programı nda büyümeden çok istikrar ve dengelenme vurgusu yapılması ile tekrar portföy girişleri gözlenmiştir. Yılın tamamında en yüksek portföy girişi 4.6 milyar dolar ile eurobonda olurken, bunda Hazine nin ihraçlarını artırması etkili olmuştur. Bunun yanında TL cinsi devlet tahvillerine de 0.8 milyar dolarlık giriş olmuştur. Buna karşılık şirketlerin eurobondundan 3.2 milyar dolar, hisse senetlerinden de 1 milyar dolar çıkış olmuştur. Nette bu kanallardan 1.2 milyar dolarlık sınırlı bir giriş olduğu görülmektedir. Bunun yanında kısa vadeli TL pozisyonlarından yılın tamamında 10 milyar dolarlık çıkış olduğunu tahmin ediyoruz ki bu da dolar kurundaki 2018 yılının tamamındaki %40 artışın ana belirleyicisi olmuştur. (Grafik 3) Ancak bu kanaldan Aralık ayında 3.7 milyar dolarlık giriş olmuş ve Ağustos sonundan beri toplam giriş 9.6 milyar dolara ulaşmıştır. Buradaki pozisyonlanmanın artması, sene başında görülen sert kur hareketlerini de bir ölçüde açıklamaktadır. Yurtiçi yerleşikler tarafında ise, bireysel yatırımcıların döviz biriktirmeye devam ettiği izleniyor. Bireylerin döviz mevduatı Ağustos sonundan beri 10.3 milyar dolar artmış ve Mart ayından beri en yüksek seviyesine gelmiştir. (Grafik 4) Buna karşılık, yüksek döviz kredi stokuna rağmen şirketlerin DTH ı Mayıs ayındaki tepe seviyesinin 5.6 milyar dolar altındadır. Haftanın veri gündemi Ödemeler dengesi istatistikleri Cuma açıklanacak. Dış ticaret açığındaki belirgin daralmanın neticesinde, cari işlemler dengesinin son üç ayda olduğu gibi Kasım da da (1 milyar dolar) fazla vermesini bekliyoruz. Bu durumda 12 ay birikimli cari açık 39.4 milyar dolardan 33.9 milyar dolara gerileyecektir. Öncü göstergeleri dikkate aldığımızda yılsonunda cari açığın 27 milyar dolar civarına gerilemesini bekliyoruz ki, bu da GSYH nin yaklaşık %3.5 ine karşılık geliyor. İç talepteki zayıflamayla beraber ithalatın gerilemesi ve ihracat ve turizm gelirlerinin artmasıyla, 2019 yaz aylarına kadar dengelenmenin sürmesini bekliyoruz. Bunun sonucunda 12 ay birikimli cari işlemler açığı yaz aylarında kapanma noktasına gelebilir. Ancak ekonomik büyümedeki toparlanma beklentimize paralel olarak, cari açığın 2019 sonunda baz etkisinin de katkısıyla genişleyeceğini ve yılı 22 milyar dolar (GSYH nin %2.8 i) seviyesinde kapatacağını tahmin ediyoruz. 2

3 Bunun öncesinde yarın Hazine, Aralık ayı nakit bazlı bütçe sonuçlarını açıklayacak. Bizim nakit hareketlerinden yaptığımız tahmine göre bütçe Aralık ayında 21.5 milyar TL açık verecek. Bu da geçen senenin aynı ayındaki 21.1 milyar TL açık ile uyumlu seviyede olacak. Böylece nakit bütçe açığının milli hasılaya oranı %1.8 seviyesinde yılı tamamlayacaktır. Ancak bu performansta, tek sefere mahsus gelirlerden (vergi ve emlak barışı ile bedelli askerlik) elde edilen yaklaşık %1.1 lik gelirin önemli katkısı olmuştur. Cuma günü yurtiçinde ayrıca TCMB beklenti anketi sonuçları açıklanacak. Enflasyonun beklentilerden iyi gelmesi ile Aralık anketinde enflasyon tahminlerindeki sınırlı düşüş eğilimi devam edebilir. ABD de ise Çarşamba günü Fed Aralık toplantısının tutanakları yayımlanacak. Hatırlanacağı gibi, 2019 yılı için öngörülen faiz artırım sayısı üçten ikiye düşürülse de bilanço küçültmeye ve kademeli faiz artırımlarına devam etme mesajı ile piyasalarda olumsuz etki gözlenmişti. Ayrıca bugün ve yarın Çin-ABD arasındaki ticaret anlaşmaları konusundaki görüşmeler ve 22 Aralık tan beri kısmen kapalı olan hükümetin tekrar açılması konusundaki gelişmeler izlenecektir. ABD de karışık görünüm risk iştahını baskılıyor Cuma günü açıklanan ABD Aralık işgücü verilerine göre, tarım dışı istihdam artışı 312 bin kişi ile beklenen 184 bin artışın belirgin olarak üzerinde geldi. Maaş artışların beklentilerden yüksek gelerek, yıllık artış oranının %3.9 ile 2009 yılından beri en yüksek seviyesine çıkması, enflasyon endişelerini artırdı. Diğer taraftan, ABD imalat sanayi ISM endeksindeki sert düşüş ve global imalat sanayi PMI endeksinin 0.5 puan gerileyerek 51.5 seviyesine, yani Eylül 2016 dan beri en düşük değerine gerilemiş olması, önümüzdeki döneme ilişkin büyüme endişelerinin sürmesine yol açtı. Cuma günü konuşan Fed Başkanı Powell ise, ABD ekonomik büyüme eğiliminin güçlü seyretmekte olduğunu söylese de, son dönemde piyasa risk iştahındaki ve güven endekslerindeki zayıflamanın ekonomiye olumsuz etkileme riskine dikkat çekti ve para politikasını sıkılaştırma konusunda sabırlı olacaklarını vurguladı. Bu doğrultuda piyasalarda belirgin bir toparlanma yaşandı. Bugün ve yarın ABD-Çin arasındaki ticaret görüşmeleri takip edilecektir. Türkiye de ise hafta sonu yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile tütün ürünlerindeki ÖTV 4 puan artırılarak %67 yapılırken, asgari maktu vergi miktarı ise sıfırlandı. Enflasyon sepetinde % 4.8 lik paya sahip olması sebebiyle, ortalama sigara fiyatındaki değişim, Ocak ayı verisi açısından önemli olacak. Ancak bu uygulama, fiyatı yüksek sigaralarda vergi yükünün artması, fiyatı düşük sigaralarda ise düşmesini getirecek. TÜFE sepetinde hangi sigaraların fiyatlarının takip edildiğini bilmesek de, ortalama sigara fiyatının Aralık itibariyle TL olduğu TÜİK in açıkladığı verilerde görülebiliyor. Bu fiyat, vergi düzenlemesi sonucunda fiyatı artacak grupta bulunuyor ki bu doğrultuda, düşük fiyatlı sigaralardaki vergi yükünün azalmasının dengeleyici etkisine rağmen, sigara fiyatlarındaki artışın enflasyonu Ocak ayında olumsuz etkileyeceğini düşündürüyor. Bu da bugün faizler üzerinde yukarı yönlü baskı yaratabilir. Powell ın açıklamalarının ardından risk iştahında yaşanan toparlanmayla beraber USD/TL de geriledi. Cuma gün içinde gevşeme eğiliminde olmakla beraber 5.40 seviyesinin üstünde kalan kur, Powell ın konuşmasının ardından sert şekilde düştü ve bu sabah 5.34 seviyelerinde başladı. EUR/USD ise seviyelerinde işlem görüyor. 10 yıllık tahvil faizi %16.69, 2 yıllık tahvil faizi %19.71 den son işlem geçti. 10 yıllık faiz son bir hafta 20 baz puan arttı, 2 yıllık faiz 2 baz puan azaldı. 5 yıllık Türkiye CDS i Cuma 5 puan azaldı ve 366 oldu. CDS önceki haftaya göre 4 puan yukarıda bulunuyor. 3

4 Haftalık Veri Gündemi Tarih Saat Ülke Gösterge Dönem QNB FB Beklenti Reuters Anketi Önceki 7 Oca 13:00 Euro Bölgesi Perakende satışlar - aylık (%) Kas :00 Euro Bölgesi Perakende satışlar - yıllık (%) Kas :30 Türkiye Hazine nakit dengesi (milyar TL) Ara :00 ABD Fabrika siparişleri - aylık (%) Kas :00 ABD ISM imalat dışı PMI Ara Oca 13:00 Euro Bölgesi Ekonomik güven endeksi Ara :00 Euro Bölgesi Sanayi güven endeksi Ara :00 Euro Bölgesi Hizmet güven endeksi Ara :00 Euro Bölgesi Tüketici güven endeksi Ara :30 ABD Dış ticaret dengesi (milyar USD) Kas :00 ABD Tüketici kredileri (milyar USD) Kas Oca 13:00 Euro Bölgesi İşsizlik oranı (%) Kas :00 ABD Fed toplantısı tutanakları Ara 10 Oca 16:30 ABD Haftalık işsizlik maaşı başvuruları (bin) Haftalık :00 ABD Toptan eşya stokları aylık (%) Kas 11 Oca 10:00 Türkiye Cari işlemler dengesi (milyar USD) Kas :30 Türkiye Enflasyon beklentisi Oca 16:30 ABD Çekirdek TÜFE - yıllık (%) Ara :30 ABD TÜFE - aylık (%) Ara :30 ABD TÜFE - yıllık (%) Ara

5 Piyasalara Bakış Döviz Piyasası Global Hisse Senetleri Son Günlük Haftalık TL Reel Kur Endeksi (2003=100) Son Günlük Haftalık Spot fiyat değ. değ. 80 VIX % -28.6% USDTRY % 1.0% S&P % 1.7% 75 EURTRY % 0.6% DJ Ind % 1.3% SEPET % 1.1% 70 DAX % 1.3% 65 FTSE % 3.8% EURUSD % -0.3% 60 NIKKEI % 5.0% GBPUSD % 0.0% 55 IMKB % -2.4% USDJPY % 1.3% 50 EURCHF % 0.1% 06/18 08/18 10/18 12/18 Emtia CNHUSD % 0.4% Son Günlük Haftalık Brent % 8.6% Tahvil ve Eurobond Piyasaları WTI % 7.5% Gösterge devlet tahvilleri (% bileşik) Türkiye eurobondları Bakır % -2.1% Son Günlük Haftalık Fiyat Getiri Spread Altın % 0.5% 2 yıllık /06/ Gümüş % 2.0% 5 yıllık /10/ Buğday % 0.9% 10 yıllık /04/ Mısır % 1.9% 14/05/ Para ve sw ap piyasaları Global 10-Yıllık Faiz Oranları TCMB ort Şirket tahvilleri Son Günlük Haftalık ON sw ap Garanti ABD ay sw ap YKB Avr. Birliği yıl sw ap Akbank İngiltere İtalya Tahvil Faizleri Dolar/TL Opsiyon Volatilitesi Japonya Son 1 hafta önce 1 ay önce 2 yıl 5 yıl 10 yıl ay 2 ay 3 ay 6 ay Son 1 hafta önce 1 ay önce 9 ay 1 yıl Kredi Riski Son Günlük Haftalık EMBI Y CDS Spreadleri Türkiye Rusya Brezilya G.Afrika Kay nak: Bloomberg, TCMB, QNB Finansbank Bu rapor, QNB Finansbank Hazine Bölümü ekonomistleri tarafından müşterilerini bilgilendirmek amacıyla düzenlenmiştir. Raporun QNB Finansbank ile ilişkili bir kuruluşun müşterisi tarafından kullanılabilirliği, alan kişi ve bu kuruluş arasındaki akdi ilişkiye tabi olacaktır. Bu raporda sunulan bilgi, yorum ve tavsiyeler raporu hazırlayanların görüşlerini yansıtmakta olup yatırım danışmanlığı hizmeti kapsamında değildir. Mali durum ile risk ve getiri tercihlerinin çeşitliliğini göz önünde bulundurunca sadece bu raporda yer alan görüşlere dayanarak verilecek yatırım kararları beklentilere uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapordaki bilgilerin derlenmesinde güvenilirliğine inanılan sağlam kaynaklardan faydalanılmıştır; ancak bilgilerin doğruluğu bağımsız olarak teyit edilmemiştir. QNB Finansbank bilgilerin doğruluğu ve bütünlüğü konusunda garanti vermemekte ve doğabilecek hatalarda sorumluluk üstlenmemektedir. Raporda sunulan bilgiler üzerinde önceden belirtilmeksizin değişiklik yapma hakkı saklıdır. QNB Finansbank ve ilişkili kuruluşlar ile bu kurumlarda çalışan personel araştırma raporlarında sözü edilen menkul kıymetlere yatırım yapabilir ve zaman içerisinde pozisyonlarını değiştirebilir. Bu raporda yer alan bilgilerin bir kısmı ya da tamamının kopyası çıkarılamaz ya da dağıtılamaz. 5