Yasama süreci ve sivil toplum. İsveç

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yasama süreci ve sivil toplum. İsveç"

Gonca Şimşek
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Yasama süreci ve sivil toplum İsveç

2 Sosyal faaliyet alanları Devlet Piyasa Sivil toplum

3 Sivil toplum nedir? Ortak çıkarlar, amaçlar ve değerler etrafında birleşmiş gönüllü ve kolektif faaliyetler Değişken organizasyon yapısı: demokratik, mesleki Değişken amaçlar: hizmet sağlama, siyasete etki etme Örnekler: hayır kuruluşları, kooperatifler, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, meslek birlikleri, dini birlikler, spor kulüpleri, sendikalar

faaliyetler Değişken organizasyon yapısı: demokratik, mesleki Değişken amaçlar: hizmet

4 Sivil toplum neden önemlidir? Farklı özellik ve geçmişlere sahip vatandaşlar arasında güven ortamının oluşturulması (sosyal sermaye) Anlaşmazlıkların çözülmesi Demokrasi okulları

5 Bu adam kim?

6 XII. Charles İsveç Kralı yılında Rus Çarı Büyük Petro ya karşı Poltava Savaşı nı kaybetti Osmanlı İmparatorluğu na sığınarak Bender de altı yıl kaldı 1718 yılında Norveç in Halden şehrinde bilinmeyen bir nesneyle öldürüldü İsveç, Avrupa nın En Büyük Güçlerinden biri konumunu yitirdi Charles, İsveç in son imparatorudur

kaldı 1718 yılında Norveç in Halden şehrinde bilinmeyen bir nesneyle öldürüldü

7 İsveç te devletin modernizasyonu Özgürlük Çağı Parlamento yönetimi Gustav dönemi kraliyetin dirilişi Kral ile Parlamento arasında yetki paylaşımı den bu yana parlamenter sistem

kraliyetin dirilişi 1772-1809 Kral ile Parlamento

8 Özgürlük Çağı Parlamentoda dört sınıf temsil ediliyordu asiller, ruhban, kasabalılar, çiftçiler İdare organı Gizli Komisyon çoğu kez üç üst sınıfın, bazen de dördünün birden temsilcilerinden oluşur 1766 Basın Özgürlüğü Yasası sansürün kaldırıldığını ve herkesin devlet belgelerine erişim hakkının olduğunu ilan etti

sınıfın, bazen de dördünün birden temsilcilerinden oluşur 1766 Basın Özgürlüğü

9 Gustav dönemi Kral yeniden başrolde, ancak parlamento ara sıra toplanıyor Sansür uygulamaları yeniden başlıyor Krallar ve yıllarında ülkeyi Rusya yla savaşa sokuyor III. Gustav muhalefet yanlısı bir kont tarafından 1792 yılında Opera da bir maskeli balo esnasında öldürüldü IV. Gustav 1809 yılında tahttan indirildi İsveç, 1809 yılında Finlandiya topraklarının tamamını Rusya ya kaybetti

Gustav muhalefet yanlısı bir kont tarafından 1792 yılında Opera da bir maskeli balo esnasında öldürüldü

10 Kral ile Parlamento arasında yetki paylaşımı Ülkeyi Kral yönetti, Parlamento vergiler ve bütçeyle ilgili konuları karara bağladı Yasama yetkisi Kral ile Parlamento arasında paylaşıldı Sansürün kaldırılması ve devlet belgelerine genel erişim ilkeleri 1809 da yeniden yürürlüğe kondu Parlamento 1866 yılına kadar dört sınıfın temsilcilerinden oluşuyordu, daha sonra iki yasama meclisinden oluşan parlamento sistemine geçildi ve bu parlamento her yıl oturum düzenledi Büyüyen sivil toplum: hür kiliseler, ılımlılık, sendikalar, siyasi partiler

yeniden yürürlüğe kondu Parlamento 1866 yılına kadar dört sınıfın temsilcilerinden oluşuyordu, daha sonra iki yasama meclisinden oluşan

11 Parlamenter sistem Erkeklere 1909 da, kadınlara ise 1921 de seçme hakkı verildi Kral 1917 yılında yasama yetkilerinden nihayet feragat etti ve bakanlar atadı Ulusal STK ların nüfuzu arttı Parlamento 1971 de tek meclisli sisteme geçti 1974 te yürürlüğe giren yeni anayasa ifade özgürlüğü, toplanma özgürlüğü, dernek kurma özgürlüğü ve din özgürlüğünü korur İsveç 1995 yılında AB üyesi olmuştur

Parlamento 1971 de tek meclisli sisteme geçti 1974 te yürürlüğe giren yeni anayasa ifade özgürlüğü,

12 İsveç organize bir toplum STK lar kolektif faaliyetler aracılığıyla vatandaşların siyasi ve ekonomik çıkarlarını koruyup geliştirir STK lar vatandaşlara, örneğin, çocuk ve yaşlı bakımı, eğitim (üniversite hariç) gibi konularda hizmet sağlar Ekonomik açıdan en önemli STK lar (1992): birlikler, spor kulüpleri, eğitim, konut kooperatifleri, sosyal bakım ve yardım Gönüllü çalışmalar açısından en önemli STK lar (1998): spor kulüpleri, kültür, birlikler, konut kooperatifleri

hizmet sağlar Ekonomik açıdan en önemli STK lar (1992): birlikler, spor kulüpleri, eğitim, konut kooperatifleri,

13 Geleneksel STK türlerinin özellikleri: Halk hareketleri tüzükler demokratik organizasyon yapısı üyelik herkese açık düzenli toplantılar siyasi süreci etkileme ve bu sürece katılım aracılığıyla çıkarların korunması ortak eylem ve işbirliği aracılığıyla ekonomik çıkarların korunması Örnekler: sendikalar, memur birlikleri, çiftçi kuruluşları, emeklilik kuruluşları

aracılığıyla çıkarların korunması ortak eylem ve işbirliği aracılığıyla ekonomik

14 Geleneksel STK ların krizi üyeliğin azalması kuruluş içerisinde üyelerin faaliyetlerinin azalması STK larda nüfuzu yüksek kişiler ve bürokratların etkisinin artması

15 Yeni STK türleri ve yöntemleri hiyerarşik yapılanma yerine ağ tarzı oluşum toplantılarda alınan kararlar yerine doğrudan eylem ve sivil itaatsizlik ulusal STK lar yerine yerel STK lar ulusal STK lar yerine küresel STK lar kalıcı STK lar yerine geçici STK lar siyasi sürece resmi katılım yerine lobicilik

ulusal STK lar yerine yerel STK lar ulusal STK lar yerine küresel STK lar

16 Lobicilik Siyasetçilerle kurulan kişisel ve gayriresmi ilişkiler aracılığıyla yasama sürecine kurumsallaşmamış katılım Lobicilik, genellikle halihazırda mevcut sendikalar ve özel sektör kuruluşları gibi kuruluşlar tarafından yapılır Özel sektör kuruluşları, lobicileri daha sık kullanır

genellikle halihazırda mevcut sendikalar ve özel sektör kuruluşları

17 Parlamentoda temsil edilen siyasi partiler (2006 seçiminden sonra) Sosyal Demokratlar 130 muhalefet Muhafazakarlar 97 hükümet Merkez 29 hükümet Liberal 28 hükümet Hristiyan 24 hükümet Sol 22 muhalefet Çevreci 19 muhalefet

Muhafazakarlar 97 hükümet Merkez 29 hükümet Liberal 28

18 Siyasi partilerin yaşı ve STK larla bağlantıları Sosyal Demokratlar (1884) Sendikalar Muhafazakarlar (1904) Sanayi sektörü kuruluşları Merkez (1921) Çiftçiler Liberal (1900) Hür kiliseler Hristiyan (1964) Pentekostal gruplar Sol (1917) Azınlık sendika grupları Çevreciler (1981) Çevreci gruplar

(1921) Çiftçiler Liberal (1900) Hür kiliseler Hristiyan (1964)

19 İsveç Yasama Kurumları 1. Araştırma Komisyonları (2007 de 325) 2. Hükümet (Başbakan + 20 bakan, 12 bakanlık) 3. Yasama Konseyi (3 Yargıtay Hakimi) 4. Parlamento (tek meclis, 349 milletvekili, 15 komisyon, 7 parti)

20 Yasama süreci Hükümet Araştırma Komisyonu Görüş alma Hükümet Parlamento görev tanımı komisyon raporu görüş yasa tasarısı Yasama Konseyi

21 Araştırma Komisyonları Bakanların, parlamentonun, devlet kurumlarının, çıkar kuruluşlarının girişimi Görev tanımı taslağının tüm Bakanlıklara dağıtılmasından sonra Hükümet nihai görev tanımını belirler Üyeleri Bakan tarafından atanır Komisyonda görüşmeler Bakana rapor verir Bakanlar mahkemelerden, merkezi ve yerel devlet kurumlarından, kuruluşlardan yazılı görüş alır

22 Bir araştırma komisyonunun görevleri Genel amaç, bir sorunu araştırmak ve o soruna çözüm önermektir. Yeni bir mevzuat gerekiyorsa, komisyonun bu mevzuatı teklif etmesi gerekir Her komisyonun kendine ait bir görev tanımı vardır; bu görev tanımı, kapanış tarihini de içerir Her komisyon yapacağı teklifin bedelini ve bu teklifin yerel hükümetler, küçük işletmeler, istihdam ve cinsiyet eşitliği açısından sonuçlarını hesaplamak durumundadır

23 STK ların komisyon çalışmalarına katılımı STK lar Hükümetten belirli komisyonlar kurmasını talep edebilir STK lar pek çok komisyonda temsil edilir Hükümet sık sık STK lardan bir komisyon raporuyla ilgili olarak görüş belirtmesini ister.

24 Hükümet görüşmeleri aşaması Komisyon raporunun ve ilgili bakanlık tarafından toplanan görüşlerin değerlendirilmesi Bir devlet görevlisi tarafından ilgili bakana sunum yapılması Tüm bakanlar ve bakanların partileri arasında parlamentoda görüşmeler yapılması Taslak kararın tüm bakanlıklara dağıtılması Hükümetin Yasama Konseyi ne bir teklif sunmaya karar vermesi (her zaman gerekmez) Hükümetin yasa tasarısını Parlamentoya sunmaya karar vermesi

25 Parlamento prosedürü Hükümet Hükümet Hükümet yasa tasarısı Meclis Gönderim Özel milletvekili önergeleri Milletvekilleri Parlamento Parti grubu Committee Komisyon Görüşme Komisyon raporu Parlamentodan yazılı bildirim Meclis Görüşme/karar

26 15 Komisyon Anayasa Komisyonu Mali Komisyon Vergi Komisyonu Adalet Komisyonu Medeni Hukuk Komisyonu Dışişleri Komisyonu Savunma Komisyonu Sosyal Güvenlik Komisyonu Sağlık ve Refah Komisyonu Kültür İşleri Komisyonu Eğitim Komisyonu Ulaştırma ve İletişim Komisyonu Çevre ve Tarım Komisyonu Sanayi ve Ticaret Komisyonu İşgücü Piyasası Komisyonu

27 Komisyonların yapısı Her komisyonun 17 üyesi ve en az bir o kadar da yedek üyesi vardır Her komisyonda 4 ila 8 profesyonel çalışan vardır Her partinin her komisyonda en az bir üyesi vardır

28 Parlamento komisyon aşaması Muhalefet partileri ve bireysel olarak milletvekilleri yasa tasarısında değişiklikler önerirler (15 gün) Yasa tasarısının ve değişikliklerin ilgili komisyona sunulması Komisyon açık ya da kapalı oturumlar düzenleyerek bilgi toplar. Azınlığın bilgi isteme hakkı Eğer bir yasa tasarısı iki ya da daha fazla komisyonu ilgilendiriyorsa, Ana Komisyon diğer komisyon(lar)dan yasa tasarısıyla ilgili görüş belirtmesini ister Komisyon raporla ilgili kararını meclise iletir. Herhangi bir milletvekili şerh koyma hakkına sahiptir.

29 Parlamento yasa tasarılarının karara bağlanması Komisyon raporu bir kez görüşülür (komisyona geri gönderilmediği sürece; bu durumda iki kez görüşülür) Komisyon raporu sesli oylamayla ya da elektronik oylamayla karara bağlanır. Bir komisyon oylamayı nadiren kaybeder. Genel kanunlar mevcut bulunanların çoğunluğuyla kabul edilir Anayasa mevcut bulunanların çoğunluğuyla biri seçimden önce biri seçimden sonra olmak üzere iki kez kabul edilir Hak ve özgürlükleri kısıtlayan kanunlar bir yıl süreyle ertelenebilir Meclis Başkanı kararı Hükümete iletir

30 Sivil toplumun siyasi sisteme katılımına ilişkin modeller Korporatizm: kuruluşların siyasi sürece resmi ve kurumsallaşmış katılımı Çoğulculuk: kuruluşlar ve vatandaşların siyasi sürece gayriresmi ve rekabetçi katılımı

31 STK ların katılımı şu şekildeydi. Bazı STK lar devlet tarafından diğerlerine göre daha meşru olarak değerlendirilir ve tanınırdı Sadece tanınan STK lar komisyonlarda temsil edilir, görüşleri ve oturumlara katılımları talep edilirdi Basında sadece devletçe tanınan STK lar ilgi odağı olurdu

32 .ama her geçen gün STK lar görüşlerinin uygunluğuna göre değerlendiriliyorlar Her STK bir komisyonu, bakanı, partiyi ya da komiteyi genellikle lobicilik yoluyla etkilemeye çalışabilir Her STK özellikle de doğrudan eylemleri sayesinde basının ilgi odağı olabilir

33 Parlamentonun idari yapılanması Parlamento Kurulu Meclis Başkanı + 10 milletvekili Uluslararası Sekreterlik Genel Sekreter Başkanlık + Genel Sekreterlik Personeli İdari daire Meclis Ofisi Komisyon Ofisleri İletişim dairesi

Benzer belgeler

Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ

Yrd. Doç. Dr. Tevfik Sönmez KÜÇÜK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi PARTİ İÇİ DEMOKRASİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... IX İÇİNDEKİLER...XIII KISALTMALAR...XXI TABLOLAR