Kalite Göstergesi Olarak Hastane Hijyeni

Transkript

1 Kalite Göstergesi Olarak Hastane Hijyeni Dr. Çağrı Büke Yeditepe Üniversitesi İhtisas Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı BUHASDER

2 Sağlık alanında kalite İlk defa 1990 lı yılların sonlarından itibaren Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) öncülüğünde küresel ölçekte Hasta ve Çalışan Güvenliği kavramı oluşmaya başlamıştır Sağlık alanında kalite; Hastalar için güvenli, bilimsel gelişmeler ışığında sağlık hizmetlerinin sunulması, bunun mümkün olan en üst seviyeye ulaştırılması Hasta ve sağlık çalışanlarının memnuniyetinin sağlanması BUHASDER

3 Sağlıkta kalitenin hedefleri Kurumdan hizmet alanlara yönelik hedefler Uygunluk Zamanlılık Süreklilik Kurumu ilgilendiren hedefler Hasta odaklılık Uygun çalışma ortamı Hakkaniyet Etkililik ve etkinlik Hasta güvenliği Kalite Verimlilik BUHASDER

4 Sağlıkta kalitenin hedefleri Asıl amaç; Bir şeyin iyileştirilebilmesi, daha uygun bir hale dönüştürülebilmesidir. Bu amaca ulaşabilmek için ölçülebilmelidir Ölçülebildiği durumda sağlık kurumları ve sağlık kurumlarında kalite iyileştirilebilir ve optimum düzeye ulaşabilir Sağlık hizmetleri alanında kalite kavramı açısından üzerinde en çok durulan konu başlığı Hastane hijyeni ve enfeksiyon kontrolüdür BUHASDER

5 Sağlıkta kalite göstergesi olarak hastane hijyeni Sağlık bakımı ilişkili enfeksiyonlar (SBİE) tüm dünyada ciddi sağlık sorunu oluşturmaya devam etmektedir Gelişmiş ülke Gelişmekte olan ülke SBİE %7 (%3.5-%12) %10 Yoğun Bakım Ü %30 %50 Avrupa (SBİE) /yıl ölüm 7 milyar ABD (SBİE) /yıl ölüm 6.5 milyar $ BUHASDER

6 SBİE hızları SBİE SVK ilişkili KDE hızı (Erişkin YBÜ) %6.3 %4.2 SVK ilişkili KDE hızı (Çocuk YBÜ) %5.8 %4.7 Sondaya bağlı ÜSE (Erişkin YBÜ) %2.8 Sondaya bağlı ÜSE (Çocuk YBÜ) %2.7 CAE (Abdominal aort anevrizma onarım) % CAE (Abdominal histerektomi) % UHESA 2015 verileri BUHASDER

7 SBİE lara neden olan dirençli mikroorganizmalar (2015) Mikroorganizma Direnç VRE % 14 MRSA % 39 MRKNS % 68 ESBL E.coli % 45 ESBL K.pneumoniae % 44 KR Acinetobacter baumannii % 68 KR Pseudomonas aeruginosa % 30 Kolistin R A. baumannii % 4 UHESA 2015 verileri BUHASDER

8 Tarihçe- Hastane enfeksiyonları kontrolü Hastane enfeksiyon kontrolüne ilişkin organize çalışmalar ilk defa İngiltere de 1940 lı, ABD de 1950 li yılların sonunda başladı NNIS SENIC Hastane akreditasyonuyla ilgilenen kurumlar hastane enfeksiyon kontrolü için belli standartları önemsemeye başladılar Bu durum hastane enfeksiyon kontrolünde önemli gelişmelerin kaydedilmesine yol açmıştır BUHASDER

9 Tarihçe- Hastane enfeksiyonları kontrolü 1974 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından Tababet Uzmanlık Yönetmeliği 17. maddesinde Genel tedavi kurumlarında enfeksiyon kontrol komite üyeleri tanımı yer almıştır 1983 yılında ise Hastane enfeksiyonlarının kontrolüne yönelik daha ayrıntılı kurallar Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği nde tanımlanmıştır BUHASDER

10 Tarihçe- Hastane enfeksiyonları kontrolü İlk enfeksiyon kontrol komiteleri 1984 yılında Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi nde, 1985 yılında İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi nde kurulmuştur yılında yayımlanan Yataklı Tedavi Kurumları Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliği ile tüm kamu hastaneleri ile özel hastanelerde enfeksiyon kontrol komitelerinin kurulması zorunlu hale getirilmiştir Komitelerin görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiştir BUHASDER

11 BUHASDER

12 Hastane hijyenine ilişkin kalite geliştirme parametreleri El hijyeni uyum oranı Hastane enfeksiyon hızı Yoğun bakım ünitesi enfeksiyon hızı İnvaziv araç ilişkili enfeksiyon hızı SVK ilişkili KDE hızı Sonda ilişkili üriner sistem enfeksiyon hızı Ventilatör ilişkili pnömoni hızı Yenidoğanda hastane kaynaklı kan dolaşımı enfeksiyon hızı Prosedür spesifik cerrahi alan enfeksiyon hızı İzolasyon önlemleri Cerrahi profilaksi amacıyla uygun antibiyotik kullanım oranı BUHASDER

13 El hijyeni Luangasanatip N et al. BMJ 2015;351:h3728 Meta analiz Dahil edilen FT yayın çalışma 3 çalışma çalışma 38 çalışma DSÖ raporlarında sağlık çalışanları arasında el hijyenine uyum oranı %38.7 (%5-89) DSÖ- 5 DSÖ-5 + 1) Sistem değişikliği, 2) eğitim, 3) geri bildirim, 4) yönetim desteği, 5) hatırlatma + ödül, klinik ya da hastane hedefi İşlem OR Tek bir uygulama 4.30 ( ) WHO ( ) WHO ( ) BUHASDER

14 El hijyeni El hijyeni kuralları belirlenmeli Dünya Sağlık Örgütü nün 5 endikasyon kuralı El hijyenine uyum değerlendirilmeli Doğru zamanda, uygun yöntem ile ve doğru sürede uygulama El hijyenine uyumu geliştirmeye yönelik çalışmalar sürdürülmeli Eğitim, erişimin kolaylaştırılması BUHASDER

15 BUHASDER

16 Yöntem Sağlık çalışanlarının yakalarına, el hijyeni istasyonlarına ve hasta yatağı ve çevresi yakınlarına n-core duyarga düğümleri takıldı Gerekli olduğu her durum için el hijyeni uygulanıp uygulanmadığı C# dilinde tasarlanan bir yazılım ile bilgisayar sistemine kaydedildi KLİMİK yıl kurultayında sunuldu BUHASDER

17 Yöntem KLİMİK yıl kurultayında sunuldu BUHASDER

18 Bulgular Sistemin performansı iki farklı senaryoda test edildi. Hastaya sağlık hizmetinin en az 60 saniye olduğu ve sonrasında el hijyeninin en az 40 saniye süre ile yapıldığı normal şartlarda ve Sağlık hizmetinin en çok 30 saniye olduğu ve sonrasında el hijyeninin en fazla 35 saniye süre ile yapıldığı zor şartlarda elde edilen veriler tablo da gösterildi KLİMİK yıl kurultayında sunuldu BUHASDER

19 Bulgular Sağlık çalışanı Normal şartlar Zor şartlar Gerçek ziyaret sayısı Kaçırılan ziyaret sayısı 2 7 Yanlış ziyaret sayısı 1 3 Gerçek el yıkama sayısı 6 5 Kaçırılan el yıkama sayısı 1 2 Yanlış el yıkama sayısı 0 1 Gerçek ihlal sayısı Yanlış ihlal sayısı 1 2 Kaçırılan ihlal sayısı 1 4 KLİMİK yıl kurultayında sunuldu BUHASDER

20 Sonuç ve tartışma Bu çalışmanın sonunda yeni tasarlanacak sistemler için gerekli bilgi düzeyine ulaşılmıştır. Şu an mevcut sensörler ile yapılan ölçümlerde ortamdaki yansıma, engelleme vb. özelliklere bağlı olarak hata sayısı oldukça yüksek olabilmektedir. KLİMİK yıl kurultayında sunuldu BUHASDER

21 Sonuç ve tartışma Çoklu sensörlü bir ortamda daha yüksek ölçüm hassasiyetine sahip (hata payı yarım metreden daha az) İç mekan lokasyon tespiti yapabilen sensörler ile gerekli durumlarda el hijyenine uyumun saptanabileceği ve sistemin bilgi verebileceği sonucuna varılmıştır. KLİMİK yıl kurultayında sunuldu BUHASDER

22 Video sunum BUHASDER

23 Sürveyans Sağlık hizmetleri alanında Planlama yapabilmek Uygulamaları yürütebilmek İşleyişi değerlendirebilmek amacıyla Sağlık ile ilgili verilerin sürekli ve düzenli olarak Toplanması Verilerin değerlendirilmesi Sonuçlarının yorumlanması ve Bilgilerin ilgili birim ve kişilere geri bildirilmesi BUHASDER

24 Sürveyans amaçları Hastane enfeksiyon oranlarını azaltmak Hastanedeki enfeksiyon oranını belirlemek Salgınları erken dönemde saptamak Tüm sağlık personelinin hastane enfeksiyonları ve kontrolü konusuna dikkatlerini çekmek Enfeksiyon kontrol önlemlerini değerlendirmek Hastaneler arası enfeksiyon oranlarını karşılaştırmak BUHASDER

25 yatağa bir enfeksiyon kontrol hemşiresi Hastane enfeksiyonu epidemiyoloğu Hastane enfeksiyonlarının düzenli sürveyansı Hastane enfeksiyon oranlarının ilgili kişilere geri bildirilmesi Enfeksiyon Kontrol Önlemi (-) ASYE CAE IYE DIKIKDE GENEL Enfeksiyon Kontrol Önlemi (+) BUHASDER 2017 Haley RW et al. Am J Epidemiol

26 8 Hastane (Cerrahi ve/veya YBÜ) 4 ünde yalnızca sürveyans 4 ünde sürveyans + kalite yönetimi Gözlem 1 10 ay Uygulama 1 Sürv. Sürv.+Kal. 10 ay Gözlem 2 10 ay Uygulama 2 Sürv. Sürv.+Kal. 10 ay Gözlem 3 10 ay BUHASDER 2017 Gastmeier P et al. ICHE 2002; 23:

27 İnsidans dansitesi (/1000 ytş günü) 4 Sürveyans Sürveyans+Kal.Yön. 8,2 7,4 6,7 1. Gözlem 2. Gözlem 3. Gözlem Gastmeier P et al. ICHE 2002; 23: BUHASDER

28 8 Hastane (Cerrahi ve/veya YBÜ) 4 ünde yalnızca sürveyans 4 ünde sürveyans + kalite yönetimi Enfeksiyon kontrol önlemlerinin değerlendirilmesi İyileştirme için yöntem geliştirilmesi Enfeksiyon kontrol uygulamalarının denetlenmesi İlgili servis hekim ve hemşirelerinin enfeksiyon kontrolünde aktif rol alması Hastane tarafından uygulama dönemlerinde 6-16 yazılı talimat Gözlem 1 10 ay Uygulama 1 Sürv. Sürv.+Kal. 10 ay Gözlem 2 10 ay Uygulama 2 Sürv. Sürv.+Kal. 10 ay Gözlem 3 10 ay BUHASDER 2017 Gastmeier P et al. ICHE 2002; 23:

29 İnsidans dansitesi (/1000 ytş günü) 4 Sürveyans Sürveyans+Kal.Yön. 8,2 7,5 7,4 6,7 5,6 5,3 1. Gözlem 2. Gözlem 3. Gözlem Gastmeier P et al. ICHE 2002; 23: BUHASDER

30 Sürveyans İzlenecek sürveyans yöntemi belirlenmelidir SBİE tanıları ve antimikrobiyal direnç saptama yöntemleri standart (uluslararası uygun) kriterlere göre yapılmalıdır Veri kaynakları ve veri toplama yöntemleri belirlenmelidir BUHASDER

31 Sürveyans Veriyi toplayacak, analizini yapacak tüm çalışanlar standart eğitimden geçirilmelidir Sürveyans için veri kaydı ve kaydedilen veriye ulaşım kolay olmalıdır İleriye dönük EK politikalarının oluşturulmasında sürveyans verileri yol gösterici olmalıdır BUHASDER

32 İzolasyon önlemleri SBİE kontrolünde izolasyon önlemleri çok önemli role sahiptir Sağlık kurumları izolasyon yöntemlerinin uygulanması gerektiği durumlarını belirlemelidir Tüm sağlık çalışanları bu konulara ilişkin eğitimler almalıdır Yeterli koruyucu ekipmanlar bulundurulmalıdır BUHASDER

33 Akılcı antibiyotik kullanımı Antibiyotik kullanımı ve antimikrobiyal direnç izlenmelidir Sağlık kurumlarında antibiyotik kullanım politikaları belirlenmeli, uygulamaya konulmalı ve bu uygulamalar izlenmelidir Akılcı antibiyotik kullanımı ve profilaksi uygulamaları için bir rehber hazırlanmalıdır Akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili farkındalık oluşturulmalıdır Farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalar artırılmalıdır BUHASDER

34 Hastane hijyeni ve enfeksiyon kontrolü eğitimi Hastane enfeksiyonları kontrolünde eğitilmiş hekim ve hemşire kritik öneme sahip AB 2014 verisi; HH/EK eğitimleri konusunda ilerleme mevcut ancak geliştirilmeye gereksinim var 30 AB ülkesinin 19 (%63) unda profesyonel eğitim almış HH/EKH ve 23 (%77) ünde enfeksiyon hemşiresi mevcut HH/EK konusunda düzenli eğitim hekimler için 2006 da %35, 2014 de %59 a hemşirelerde %55 den %66 ya ulaştı BUHASDER

35 Özet Sonuç olarak hastane hijyeni ve enfeksiyon kontrolü morbidite, mortalite ve maliyetler yönünden üzerinde dikkatle durulması gereken konu başlığı olarak günümüzde de önemini sürdürmekte Bu alanda iyileşme çabalarına bütüncül bir yaklaşım ile gereksinim var BUHASDER