Tavuk vebası (Avian Influenza) adıyla da bilinen hastalık, ku ş gribi virüslerinin sebep olduğu, kanatlı

Transkript

1 Kuş Gribi ve Alınması Gerekli Önlemler

2 Kuş Gribi Nedir? Tavuk vebası (Avian Influenza) adıyla da bilinen hastalık, ku ş gribi virüslerinin sebep olduğu, kanatlı hayvanların çok bulaşıcı ve öldürüc ü seyreden bir hastalığıdır. Göçmen kuşlar ( özellikle yaban ördekleri) virüs ü barsaklarında taşır, ancak kendileri hastalanmaz, bunların salya, burun akıntısı ve dışkılarıyla doğrudan ya da bu salgılarla kirlenmi ş şeylerle temas eden evcil kanatlı hayvanlar (tavuk, hindi, güvercin v.d.) ise hastalığa yakalanabilir ve 3-5 gün içerisinde bütün bir sürünün ölüm ü ile sonuçlanabilir. Landor Associates Eczacıbaşı

3 Hayvan Belirtileri Nelerdir? Hırıltılı ve güç solunum Gözyaşı akıntısı Deride ve kaslarda kanamalar İbik ve sakallarda ödem, siyanoz ve kanamalar Boyunda ödem ve deri altında eksuda

4 Hastalık Nasıl Bulaşıyor? Hayvandan Hayvana Bulaş ma : Hasta ya da taşıyıcı hayvanın salya, burun akıntısı ya da dışkısıyla doğrudan temas ya da bunlarla kirlenmi ş şeylerle temas sonucu Hayvandan İnsana Bulaş ma : Taşıyıcı, hasta ya da ölm üş hayvanlarla doğrudan temas, bu hayvanlara ait gözyaşı, salya, burun akıntısı veya dışkı gibi maddelerle temas sonucunda ya da bunlarla kirlenmi ş maddelerle temas sonucunda, Virüsün karıştığı havanın solunmasıyla bulaşma olmaktadır. Hasta ya da ölm üş kanatlı hayvanların eti ya da yumurtası ile bulaşma olduğu bildirilmemekle beraber, iyice pişirilmeyen materyallerin virüs taşıması nedeniyle riskli olabileceği unutulmamalıdır. Landor Associates Eczacıba ş ı İnsandan İnsana Bulaş ma : Şu ana kadar bu şekilde

5 Hastalık Nasıl Yayılıyor? KAYNAK Doğadaki Enfekte Kuşlar ARA HALKA Kümes Hayvanları ARA HALKA Kümes hayvanları, hızlı ve toplu ölümler İNSAN İNSAN Salya Gözyaşı Burun akıntısı Dışkı Bunlarla temas eden malzeme Bunların karıştığı tozlar Doğrudan temas,solunum ve sindirim yoluyla giriş Salya Gözyaşı Burun akıntısı Dışkı Bunlarla temas eden malzeme Bunların karıştığı tozlar Doğrudan temas, solunum ve sindirim yoluyla giriş

6 AVRUPA BÖLGESİNDE KUŞ GRİBİ (A/H5N1) OLGULARI Kuş gribi olguları Hayvan vakası görülen ülkeler Hayvan vakası görülen yerler İnsan vakası görülen yerler Rusya Fed. Tula Ukrayna Kırım Romanya Tulcea, Vaslui, Constanta, Braila, Buzau, Ialomita, Calarasi Hırvatistan Virovidicko, Podravska, Osjenko-Baranjska Türkiye Balıkesir Türkiye Doğubeyazıt ve çevresi Aralık 05 Ocak 06

7 Kimler Bu Hastalık Açısından Risk Grubundadır? Herhangi bir koruyucu önlem almadan kanatlı hayvan yetiştiren, bakımını yapan ya da bu hayvanlarla yakın temasta olan kişiler, Ölm üş, hasta ya da taşıyıcılık şüphesi bulunan kanatlı hayvanlarla ve bunların salya, gözyaşı, dışkı gibi vücut materyalleriyle temas eden kişiler risk altındadır.

8 Kuş Gribinin Aşısı var mı? Halihazırda Ku ş Gribine karşı kesin sonu ç veren bir aşı mevcut değildir. A.B.D., Fransa ve Çin de değişik merkezlerde bu hastalığa karşı prototip bazı aşıların geliştirme ve üretme çalışmaları sürdürülmektedir. Virüsün mutasyon (kendini değiştirebilme- yenileyebilme) yeteneği aşı çalışmalarını güçleştirmektedir. İnsan grip virüs ü ile hastalık sırasında ku ş gribi virüs ü ile e ş zamanlı karşılaşıldığında, ku ş gribi virüsünün mutasyon geçirerek insana bulaşma olasılığı yüksek olduğundan Dünya Sağlık Örgüt ü, riskli gruplarda normal grip aşısı yapılmasının, ku ş gribinin mutasyonuna engel olabileceğini ve kısmen koruyucu olabileceğini bildirmiştir.

9 Virüs Çevre Koşullarından Nasıl Etkilenmektedir? Ku ş Gribi virüs ü, düşük ısılarda uzun süre canlı kalabilmektedir. 22 o C suda 4 gün; 0 o C de ise 30 gün canlı kalabilir. Hayvan dışkılarında düşük ısılarda 3 ay canlı kalabilmektedir. 60 o C de 30 dakikada; 70 o C de 5-6 dakikada öld üğü bildirilmiştir. Formalin ve iyotlu dezenfekte edici maddelerle virüs ölmektedir.

10 Hastalığın İnsandaki Belirtileri Nelerdir? Karantina bölgelerinde hasta ya da ölm üş hayvanlarla temas edenlerde; bu hayvanların bakımı, taşınması, beslenmesi ya da barınaklarının temizlenmesi ile ilgilenenlerde; ölm üş ya da hasta hayvanların itlafı sırasında gerekli korunma önlemlerini almadan görev alanlarda başka herhangi bir sebeple açıklanamayan: 38,5 o C nin üzerinde yüksek ate ş, Boğaz ağrısı, Kuru öksürük, Yaygın kas ve eklem ağrıları, Solunum güçl üğü ve zatürre belirtileri, Nadiren karın ağrısı ve ishal hastalığın belirtileri olarak değerlendirilmelidir.

11 Beslenme ile ilgili önlemler Açıkta satılan ya da kaynağ ı belirsiz kanatlı hayvan etleri ile çıplak elle temastan kaçınılmalı, kesinlikle yenilmemelidir. Üretim yeri belli, veteriner kontroll ü, markalı ve nakil, saklama ve satı ş aşamaları güvenilir ürünlerin tüketilmesinde sakınca görülmemekle birlikte, kanatlı hayvan etlerinin i ç ısıları 70 o C olacak şekilde, yani suyu iyice çekilinceye ya da pembe-kırmızı kısım kalmayana kadar pişirilip tüketilmesi, Bu hayvanların yumurtalarının önce sabunlu suyla yıkanıp durulandıktan sonra tam olarak (en az 5-6 dakika kaynatılarak) piş irilip tüketilmesi, Tüm hayvansal ürünlerin İY İ pişmiş olarak tüketilmesi

12 Kuş Gribinden Korunma Önerileri 1 Başta kanatlı hayvanların yetiştiriciliği, bakımı, nakli, satışı veya itlafı ile görevli olanlar olmak üzere herkes kişisel hijyen kurallarına uymalı, eller sık sık sabunlu ve bol su ile yıkanmalıdır. Kanatlı hayvanlarla uğraşanların uygun maske, eldiven ve diğer koruyucu donanımı kullanmaları; bu hayvanların itlafı ile görevli olanların sızdırmaz tulum, temiz hava beslemeli ve yüz koruyuculu solunum cihazı, biyolojik tehlikelere dayanıklı eldiven ve çizme kullanmaları gereklidir. Hasta veya ölm üş hayvanlarla temastan kaçınılarak derhal Sağlık Bakanlığı 184 no.lu ihbar hattına veya il Sağlık Müdürlüklerine bildirim yapılmalıdır. ışı u Eczac ba itici Landor Associates ğığ lk Toplulu ESa Eczacıbaşı

13 Kuş Gribinden Korunma Önerileri 2 Çocuklarınızı dikkatle gözleyin: Özellikle küçük çocuklar herşeyle oynama ve ellerini yeterince iyi yıkamadan ağıza götürme eğilimindedirler. Onların hayvanlar ve atıkları ile tehlikeli temaslarını önleyin ve hijyenlerine dikkat edin. Mayonez, çeşitli soslar, dondurma ve diğer çi ğ ya da az pişmi ş yumurta ile hazırlanan gıdalar, emin olmadıkç a tüketilmemelidir. Kendisi ya da yakınlarından evlerinin bahçelerinde kümes hayvanı veya güvercin gibi kuşları besleyenlerin en kısa sürede veteriner hekimle temasa geçerek hayvanlarının akibeti konusunda bilgi edinmeleri gereklidir.

14 Kuş Gribinden Korunma Önerileri 3 Hasta hayvanlar derhal Tarım İl Müdürlükleri ve İl Sağlık Müdürlüklerine bildirilerek uygun şekilde itlaf edilmeli; ölen hayvanlar yakılarak ya da derin çukurlara, üzerlerine sönmemi ş kire ç dökülerek gömülmelidir. Hasta hayvan etleri ya da ürü nleri ile kesinlikle temas edilmemeli ve yenilmemelidir. Sağlıklı ve hijyenik koşullarda üretim yapan güvenilir kuruluşların ürünleri; etler i ç ısıları 70 o C olacak şekilde, yani suyu iyice çekilinceye ya da pembe-kırmızı kısım kalmayana kadar pişirilmesi; yumurtalarının önce sabunlu suyla yıkanıp durulandıktan sonra tam olarak (en az 5-6 dakika kaynatılarak) piş irilmesi durumunda güvenle tüketilebilir.

15 Kuş Gribinden Korunma Önerileri 4 Yemek hazırlama ve pişirme alanlarında çi ğ et ya da kanatlı hayvan ürünleri ile temas eden tüm yüzeyler, deterjanlı temizlik maddeleri ile çok iyi şekilde yıkanarak temizlenmelidir. Genel hijyen kuralı olarak sokaklardaki kirliliği ev ortamına taşımamak için ayakkabılar ile eve girilmemeli, eğer herhangi bir şekilde ayakkabıların hayvan dışkısı ile teması - kirlenme söz konusu ise eldiven kullanarak deterjanlı su ile ayakkabı tabanının iyice yıkanması önemlidir. Henüz grip aşısı olmadıysanız, işyeri doktorunuzdan grip aşısı yapılmasını talep ediniz. Bu sizi Ku ş Gribinden değil ama e ş zamanlı enfeksiyondan ve virüsün tehlikeli mutasyonlarından koruyabilir (Dünya Sağlık Landor Associates Eczacıbaşı

16 Kuş Gribinden Korunma Önerileri 5 Tavuk tüketimi azaldığında raflarda beklemi ş ürünler besin zehirlenmesi tehlikesi yaratabilir, üretim yeri-tarihi, son kullanma tarihi ve saklanma koşullarına dikkat edilmelidir. Tarım ve Sağlık İl Müdürlükleri ekiplerinin hayvanlardan geçen hastalıklar, gıda güvenliği ve denetimi, karantina ve itlaf görevlerini yerine getirirken yardımcı olunması ve desteklenmeleri toplum sağlığı açısından çok önemlidir.

17 Kuş Gribinden Korunma Önerileri 6 İşyerlerimizde: Binaların ana girişlerinde, kapalı ortam zeminlerinin daha hijyenik olması açısından paspasların mümkünse gün sonunda yıkanmaları, işyerinin özelliğine bağlı olarak gerekirse dezenfektanlar kullanarak bu alanlara girişlerde çalışanların hassasiyet göstermeleri konusunda uyarılmaları, Çalışanlarımızdan gerek kendi gerekse yakınlarının evlerinin bahçelerinde kümes hayvanı veya güvercin gibi kuşları besleyenlerin, en kısa sürede veteriner hekimle temasa geçerek hayvanlarını dı ş etkenlere karşı izole ederek korumaları ya da şüpheli durumlarda itlaf konusunda ekiplere yardımcı olmaları ve şüpheli u Eczac ba itici lk Toplulu ESa hayvanlarla Landor kesinlikle Associates temas etmemeleri, ışı ğığ Eczacıbaşı 03 kmart ümes 2005

18 Kuş Gribinden Korunma Önerileri 7 İşyerlerimizde: Yemek üretimi ve servisinde, satınalma, saklama ve pişirme koşulları her ne kadar uygun şartlarda olsa da kanatlı hayvan ürünlerinin bir müddet menüden çıkarılması, Ku ş Gribi konusunda spekülatif bilgiler yerine bilimsel yanıtların alınabileceği ve her zaman danışabileceğiniz İşyeri Sağlık Servislerine İşyeri Hekimlerine başvurulması uygun olacaktır.

19 Kuş Gribinin Tedavisi var mı? Bazı anti-viral ilaçlar, insanlarda ortaya çıkan ku ş gribinin tedavisinde başarılı olmu ş ve halen kullanılmaktadır. Hastalığı taşıdığı ya da ku ş gribinden öld üğü doğrulanmı ş hayvanlarla koruyucu önlem almadan temas eden kişilerin ancak doktor kontrolü nde ila ç kullanmaları uygun olacaktır. Kontrolsüz anti-viral ila ç kullanımı, virüsün ilaca diren ç geliştirmesine yol açabileceğinden, doğru değildir.

20 Sonuç Olarak : Tüm bulaşıcı hastalıklarda olduğu gibi önlem almak gereklidir. Telaşlanmanın ve gereksiz önlemlere başvurmanın, gereksiz ila ç kullanımının yararı yoktur, hatta zararı olabilir. Bir toplumun olağan durumlardaki sağlık düzeyi, olağandışı durumlardaki sağlık sorunları ile başetme gücünün belirleyicisidir. Bu nedenle toplum sağlığına gereken önem, her zaman gösterilmelidir. SAĞLIKLI GÜNLER DİLERİZ. Eczacıbaşı Topluluğu İşyeri Hekimleri Sağlık Eğitici