Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi

Transkript

1 1. Kösedağ Savaşı sonrası Anadolu ya egemen olan İlhanlıların, Selçuklu şehzadelerinden istediklerini tahta çıkardıkları, istemediklerini ise tahttan indirdikleri görülmüştür. Bu durumun Tu rkiye Selçuklularında aşağıdakilerden hangisine yol açtığı söylenebilir? A) Tarımsal üretimin azalmasına B) devletinin bağımsızlığını kaybettiğine C) Şehirlerin tahrip olmasına D) Kültürel ve bilimsel çalışmaların durmasına E) Anadolu daki Hristiyan nüfusun artmasına 3. XIII. yüzyılda larında görülen ahiliğin temeli, Abbasilerdeki kardeşlik anlamına gelen fütüvvet teşkilatına dayanıyordu. Esnaf ve zanaatkârlar, üyeleri arasında güvenliği, yardımlaşmayı ve mesleki dayanışmayı ilke edinen bu örgütün çatısı altında toplanmışlardı. Fakat gayrimüslimler, aynı zamanda tasavvufi özellikler de gösteren Ahi örgütüne üye olamazlardı. Buna göre Ahiliğin; I. Dini nitelikte bir örgütlenme olduğu, II. Günümüzdeki esnaf ve sanatkârlar sendikalarına benzediği, III. Devleti nin kuruluşunda belirleyici olduğu yorumlarından hangileri yapılamaz? Test-1 Devleti, Süleyman Şah tarafından İznik te kurulmuştur. Devleti Kösedağ Savaşı ndan sonra İlhanlı Devleti ne bağlı hâle gelmiştir. 2. Malazgirt Savaşı Kösedağ Savaşı Yukarıda verilen savaşların ortak özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? A) Bizans Devletine karşı yapılmaları B) Türklerin zaferi ile sonuçlanmaları C) devleti zamanında yaşanmaları D) Beyliklerin ortaya çıkmasına ortam hazırlamaları E) Haçlı seferlerine sebep olmaları 4. Türkiye Selçuklu Devleti, Büyük Selçukluların Anadolu daki uzantısı konumunda olduğu için kurumsal alanda aralarında pek çok benzerlikler bulunuyordu. Yaşadıkları coğrafya göz önu nde bulundurulduğunda, aşağıdaki alanların hangisinde bir farklılık olduğu söylenebilir? A) Vakıf sistemi B) Veraset sistemi C) Din ve inanış D) Donanma E) İkta sistemi Kösedağ Savaşı ndan sonra ikinci beylikler dönemi başlamıştır. 1 Book Tarih.indb :36

2 Test-1 Ahilik teşkilatı usta çırak ilişkisine dayanan mesleki eğitim veren bir teşkilattır. 5. Devleti, Anadolu ya göç eden Türkmenleri genelde Bizans sınırı boylarında iskân etmiştir. Selçukluların bu uygulaması; I. Batıdan gelebilecek saldırılara set çekmek, II. Moğol tehlikesini önlemek, III. Türkmenleri iskan etmek amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söylenebilir? I D) II ve III E) I, II ve III 7. Devleti, Babailer isyanını çok zor bastırmış ve bu olay Moğolları saldırı için harekete geçirmiştir. Bu durum; I. Moğolların uygun zamanı beklediğini, II. Anadolu da karışıklık yaşandığı, III. Moğollara karşı topyekün mücadele edildiğini durumlarından hangilerinin göstergesidir? D) II ve III E) I ve III Anadolu da kurulan ilk Türk beyliği Erzurum ve çevresinde kurulan Saltuklular dır. 8. Aşağıdakilerden hangisi denizcilik faaliyetinde bulunan beylikler arasında yer almaz? A) Saruhanoğulları B) Menteşeoğulları C) Karesioğulları D) Germiyanoğulları E) Candaroğulları Devleti zamanında sigortacılık uygulaması başlatılmıştır. 6. Malazgirt Savaşı ndan sonra Alparslan ın komutanlarından olan Artuk Gazi tarafından kurulan Artuklular zaman içerisinde Hasankeyf, Mardin ve Harput Artukluları adıyla üç kol halinde hüküm sürmüşlerdir. Kuruldukları bölgelerde cami, medrese, köprü, han, kervansaray gibi pek çok eser bırakmışlardır. Buna göre Artuklular için; I. Siyasi birlik sağlanamamıştır. II. Bayındırlık ve imar faaliyetlerinde bulunmuşlardır. III. Haçlılarla mücadele etmişlerdir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? 9. Aşağıdakilerden hangisi Devleti nin ticareti geliştirmek amacıyla yaptığı çalışmalar arasında gösterilemez? A) Kervansaraylar yapılması B) İkta sisteminin uygulanması C) Sigortacılık uygulamasının başlatılması D) Gümrük indiriminde bulunulması E) Yabancı devletlerle ticaret antlaşmalarının yapılması 2 Book Tarih.indb :36

3 10. Anadolu da kurulan ilk Türk beyliğidir. Erzurum ve çevresinde kurulmuş bir beyliktir. Erzurum Tepsi Minare önemli eserleri arasındadır. Yukarıda özellikleri verilen Tu rk beyliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Saltuklular B) Danişmedliler C) Artuklular D) Çaka Beyliği E) Mengücekliler 13. Devleti nde; I. Gümrük indiriminde bulunulması II. İkta sisteminin uygulanması III. Sigortacılık uygulamasının başlatılması gelişmelerinden hangileri ticareti geliştirmeye yöneliktir? A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III Test-1 Devleti zamanında Anadolu da çıkan ilk dini karakterli isyan Baba İshak isyanıdır. 11. Devletinde Kösedağ savaşından sonra beylerin kendi adlarına para bastırmaları, kendi boylarının sembollerini kullanmaları; I. Merkezî otoritenin zayıfladığı II. Siyasi birliğin bozulduğu III. Kösadağ Savaşının olumsuz sonuçlar meydana getirdiği durumlarından hangilerinin göstergesidir? D) II ve III E) I, II ve III 14. Anadolu da kurulan bazı Türk beylikleri tarım ve hayvancılık faaliyetleri uğraşırken bazıları denizcilikle uğraşmışlardır. Bu farklılığın nedenleri arasında; I. Ekonomik durumun, II. Coğrafi konumun, III. Yönetim anlayışının durumlarından hangileri gösterilebilir? Birinci Beylikler içerisinde en güçlü olanı Danişmentli Beyliği dir. 12. Devleti nde Büyük Selçuklu Devleti nde olduğu gibi meliklere görevlendirildikleri bölgede ordu toplama, para bastırma, diğer devlet temsilcileri ile siyasi konularda görüşme yapmalarına izin verilmemiştir. Buna göre, Devleti nin ulaşmak istediği temel amaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Egemenlik anlayışını değiştirmek B) Federatif yapıya geçmek C) Merkezî otoriteyi korumak D) Anadolu siyasi birliğini sağlamak E) Büyük Selçuklu Devleti nin devamı olduğunu kanıtlamak 15. Türk devletlerinde genel olarak kuruluş dönemi kısa sürmüş ve kısa süre içerisinde yükselme dönemine geçmişlerdir. Fakat Anadolu Selçuklu Devleti nin kuruluş dönemi diğer Türk devletlerine nazaran daha uzun sürmüştür. Bu durumun ortaya çıkmasında; I. Haçlı Seferleri, II. Kösedağ Savaşı, III. Yassıçemen Savaşı durumlarından hangileri etkili olmuştur? Devleti nin ilk tersanesi Sinop ta kurulmuştur. 3 Book Tarih.indb :36

4 Test-1 Çaka Bey tarihteki ilk Türk denizcisi olarak kabul edilir. 16. larında; I. Yabancı tüccarlardan düşük gümrük vergisi alınması, II. Din farkı gözetilmeden halka geçimini sağlaması için toprak ve tarım aletleri dağıtılması, III. Vakıf topraklarının sayısının artırılması uygulamalarından hangileri sosyal devlet anlayışının göstergesidir? 19. Süleyman Şah ın Anadolu da başarılı fetih hareketlerinde bulunması üzerine Melikşah tarafındanmkendisine hükümdarlık ünvanı verilmiş ve Abbasi halifesinden alınan menşur ile de devleti kurulmuştur. Bu bilgilere dayanarak; I. Melikşah Süleyman Şah ı desteklemiştir. II. devleti Büyük Selçuklu devletine bağlı olarak kurulmuştur. III. Abbasilerin devamıdır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? I. Haçlı Seferi nde İznik in haçlıların eline geçmesinden dolayı başkent Konya ya taşınmıştır. Anadolu daki ilk medrese Danişmendliler tarafından Tokat Niksar da kurulan Yağıbasan Medresesi dir 17. Devleti Türkmen beylerinin etkisini ortadan kaldırmak istemiştir. Devleti nin bu tutumu; I. Askerî harcamaları azaltmak, II. Merkezî otoriteyi güçlendirmek, III. Beyliklerin sayısını artırmak durumlarından hangilerine yöneliktir? 18. döneminde aşağıdaki politikalardan hangisi izlenmemiştir? A) Anadolu siyasi birliğini sağlamak B) Abbasileri Şiilere karşı korumak C) Ticaret yollarının güvenliğini sağlamak D) Moğollarla mücadele etmek E) Haçlılarla mücadele etmek 20. Malazgirt Savaşı ndan sonra Anadolu da kurulan Tu rk beyliklerinin; I. Fethettikleri bölgelere Türkmenleri yerleştirmeleri, II. devleti ile mücadele etmeleri, III. Fethettikleri bölgelere Türkçe isimler vermeleri faaliyetlerinden hangileri ulusçuluk bilinciyle hareket ettiklerini kanıtlar? D) I ve III E) I, II ve III 4 Book Tarih.indb :36

5 1. Devleti nde eğitime önem verilmiş, birçok medrese, kütüphane açılmıştır. Fakat genellikle bilim insanları İran, Suriye ve Mısır dan getirilmiştir. Bu durumun sebepleri arasında; I. Türklerde askerî sisteme daha çok önem verilmesi, II. Diğer milletlere önem verildiğinin gösterilmek istenmesi, III. Anadolu da yeterli sayıda yetişmiş bilim insanının olmaması durumlarından hangileri gösterilebilir? 4. Devleti nin ilk başkenti İznik şehri iken I.Haçlı seferinden sonra başkent Konya ya taşınmıştır. devletinde başkent değişikliğinin sebebi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) I. Haçlı seferindeki başarısızlık ile B) Fetihlerin yönü ile C) Ticareti geliştirmek için D) Yerleşik hayata geçmek amacıyla E) İslamiyet i yaymak amacıyla Test-2 Kösedağ Savaşı ndan sonra Türk beyliklerinin kurulması Anadolu siyasi birliğinin bozulmasına sebep olmuştur. 2. I. Kösedağ Savaşı II. Katvan Savaşı III. Baba İshak İsyanı Yukarıdakilerden hangilerinin Anadolu Selçuklu Devleti nin yıkılmasında etkili olduğu söylenebilir? D) II ve III E) I ve III 5. Moğol istilasından sonra Türkmenler Anadolu ya göç etmişler ve Kösedağ Savaşı ndan sonra Anadolu da birçok Türk beyliği kurulmuştur. Bu bilgiye göre; I. Haçlı seferleri başlamıştır. II. Anadolu nun Türkleşmesi hızlanmıştır. III. Anadolu siyasi birliği bozulmuştur. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II I. Kılıçarslan döneminde Devletinin ilk kervansarayı olan Alayhan açılmıştır. 3. Devleti nde saban giren yer mülk olmaz anlayışının olması aşağıdaki durumlarda hangisinin yaşanmasında etkili olmuştur? A) Özel mülkiyet anlayışının gelişmesi B) Merkezî otoritenin zayıflaması C) Beyliklerin kurulması D) Feodalitenin oluşmaması E) Ticaret gelirlerinin azalması 6. Devleti nde göru len; I. Sigortacılık uygulaması, II. Şehir surlarının onarılması, III. Yolların güvenliğinin sağlanması çalışmalarından hangileri ticareti geliştirmeye yönelik olduğu söylenebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III Miryakefalon Savaşı ile Anadolu kesin olarak Türk yurdu olmuştur. 5 Book Tarih.indb :36

6 Test-2 Devleti nin Harzemşahlarla yaptığı Yassıçemen Savaşı Moğolların Anadolu yu istilasını kolaylaştırmıştır. 7. Malazgirt Savaşı ndan sonra kurulan I. Beyliklerin ortak özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Siyasi birliğin sağlanmasına katkı yapmaları B) Türklere Anadolu da yeni yurt açmaları C) Anadolu yu bayındır hâle getirmeleri D) Anadolu nun Türkleşmesine katkı yapmaları E) Kurucularının isimleri ile anılmaları 9. Devleti nde de diğer Türk Devletleri nde olduğu gibi hükümdar değişikliklerinde siyasi bunalımlar yaşanmış kısa sürelide olsa ülkede kaos ortamı oluşmuştur. Bu durumun ortaya çıkmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisinden söz edilebilir? A) Bizansın kışkırtmaları B) Merkezi otoritenin güçlü olmaması C) Askeri yapılanmanın güçlü olmaması D) Çok uluslu yapıdan kaynaklanan sorunlar E) Düzenli bir veraset sisteminin olmaması Türk Devletlerinde düzenli bir veraset anlayışı yoktur. Malazgirt Savaşı ndan sonra I. Beylikler Kösedağ Savaşı ndan sonra II. Beylikler dönemi başlamıştır. Devleti ni kendisinden önceki Türk devletlerinden ayıran özelliklerinden biri donanma faaliyetlerine önem vermesidir. 8. Dönemi nde Anadolu nun birçok yerine kervansaraylar inşa edilmiş ve bu kervansaraylarda Müslüman gayrimüslim ayrımı yapmadan herkes konuk olarak Kabul edilmiş ve her türlü ihtiyaçları parasız olarak karşılanmıştır. Bu uygulama ile ulaşılmak istenen amaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Anadolu da ticaretin geliştirilmek istenmesi B) Toplumsal kaynaşmanın sağlanmak istenmesi C) Dini hoşgörünün olması D) Toprakların tarım için uygun olmaması E) Çok uluslu yapıyı korumak 10. Devleti nde hukuk şeri ve örfi olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Şeri hukuk kaynağını Kuran-ı Kerim den, örfi hukuk ise gelenek ve göreneklerden almıştır. Fakat örfi hukuk şeri hukuka aykırı hükümler içeremezdi. Buna göre Devleti nin hukuk sistemi ile ilgili; I. Hukuk birliği yoktur. II. Hukuk anlayışı laik değildir. III. Belirleyici olan şeri hukuktur. durumlarından hangilerine ulaşılabilir? D) II ve III E) I, II ve III 6 Book Tarih.indb :36

7 11. Devleti, Sinop ve Antalya gibi limaları ele geçirdikten sonra Sinop ta tersane kurmuş ve ayrıca bu limanlarda Avrupalı tüccarlara düşük gümrük tarifesi uygulamıştır. Buna göre Devleti ile ilgili; I. Ticari ilişkileri geliştirmek, II. Denizlerde güçlü olmak, III. Anadolu siyasi birliğini sağlamak durumlarından hangilerine ulaşılabilir? 13. Devleti nin Anadolu Tu rk siyasi birliğini sağlamak için aşağıdaki beyliklerden hangisi ile mu cadele ettiği söylenemez? A) Çaka Beyliği B) Danişmendliler C) Saruhanoğulları D) Saltuklular E) Artuklular Test-2 hükümdarlarında görülen Key unvanları İran kültüründen etkilenildiğini gösterir. 12. Devleti nde yargı işlerine bakan kadılar hükümdar tarafından atanırdı. Kadıların başkanı Kadı-ül Kudat Konya da bulunurdu. Kadıların kararları üzerinde yönetimin tesiri yoktu. Buna göre, nun yargı sistemi ile ilgili; I. Kadılık en yüksek yargı makamıdır. II. Yargı bağımsız hareket etmektedir. III. Yargı devletin denetimi altındadır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I ve II 14. Ahi teşkilatının özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Ürünlerin fiyat ve kalitesini kontrol etmek B) Esnaflar arasındaki dayanışmayı sağlamak C) Mesleki eğitim vermek D) Ülkedeki bütün zanaatkarlara yönelik olması E) Dükkan açma izni vermek 15. Sultanlarının Keykubat, Keyhu srev, Keykavus gibi unvanlar kullanmış olmaları aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? A) İslam kültüründen uzaklaşılması B) Büyük Selçuklu Devleti nden etkilenilmesi C) İran Kültürü nden etkilenilmesi D) İran da kurulmuş olmaları E) Türkçeye önem verilmesi Saltuklu, Mengücek, Danişmend, Çaka ve Artuklu beylikleri I. Beylikler arasında yer alır. devletinde kadıların hükümdar tarafından atanmasıyla yargı bağımsızlığı sağlanmaya çalışılmıştır. Devleti Kösedağ Savaşı ndan sona yıkılış sürecine girmiştir. 7 Book Tarih.indb :36

8 Test-2 Devleti nin en parlak dönemi Alaaddin Keykubat dönemidir. 16. Moğol istilası nedeniyle Anadolu ya göç eden Türkmenler daha çok Batı Anadolu ya yerleştirilmiştir. Bu durumun; I. Anadolu nun Türkleşmesinin hızlanmasına, II. Uç beyliklerinin zayıflamasına, III. Anadolu siyasi birliğinin sağlanmasına sonuçlarından hangilerine ortam hazırladığı söylenebilir? 19. döneminde liman kentlerinin fethedilmesinde; I. Uluslararası ticareti geliştirmek, II. Ülke içinde birlik sağlamak, III. Denizcilik alanındaki faaliyetleri geliştirmek amaçlarından hangilerinin etkili olduğu söylenemez? D) I ve II E) I ve III Kösedağ Savaşı ndan sonra II. Beylikler Dönemi başlamıştır. 17. Anadolu Sleçuklu Devleti nde din ayrımı gözetmeksizin halka toprak dağıtılmıştır. Bu uygulama ile; I. Tarımsal üretimi artırmak, II. Gayrimüslimlerin Müslüman olmasını sağlamak, III. Ticareti geliştirmek durumlarından hangilerinin amaçlandığı söylenebilir? 20. Devleti döneminde; I. Kırım ın Suğdak limanının alınması, II. Ahi teşkilatının kurulması, III. Beyliklerle mücadele edilmesi gelişmelerinden hangileri Anadolu Tu rk siyasi birliğini sağlamaya yöneliktir? D) I ve II E) I, II ve III Devleti ticareti geliştirmek amacıyla liman kentlerinin fethedilmesine önem vermiştir. 18. I. Harzemşahlarla Yassı Çemen Savaşı nın yapılması II. Baba İshak isyanının çıkması III. Batinilerin zararlı çalışmaları Yukarıdakilerden hangileri Anadolu nun Moğol istilasına uğramasına etki eden faktörler arasındadır? D) II ve III E) I, II ve III 8 Book Tarih.indb :36