TÜRKİYE DE 2000 İLE 2005 YILLARI ARASINDA JANDARMA BÖLGELERİNDE MEYDANA GELEN TRAFİK KAZALARININ İSTATİSTİKSEL ANALİZİ *

Transkript

1 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt:18-3 TÜRKİYE DE 2 İLE 25 I ARASINDA JANDARMA BÖLGELERİNDE MEYDANA GELEN TRAFİK KAZALARININ İSTATİSTİKSEL ANALİZİ * Statistical Analysis of Traffic Accidents in Gendarme Zones of Turkey Between Years 2 and 25 * Ahmet ŞEKER Makine Mühendisliği Anabilim Dalı Kadir AYDIN Makine Mühendisliği Anabilim Dalı ÖZET Trafik kazaları ile ilgili istatistikler incelendiğinde, kazalardaki kusur dağılımında insan faktörünün en başta geldiği görülmektedir. Ülkemizde trafik kazalarının neticesinin sadece ölüm ve yaralanmalarla sınırlı kalmadığı, trafik kazası sonrasında mağdur ve yakınlarında psikolojik rahatsızlıkların da oluştuğu gözlenmektedir. Bununla birlikte kazaların ülke ekonomisinde meydana getirdiği kayıplar küçümsenmeyecek kadar büyüktür. Bu çalışmada, 2 ile 25 yılları arasında Türkiye de Jandarmanın sorumlu olduğu bölgelerde meydana gelen kazalarla ilgili veriler Jandarma Genel Komutanlığı (JGK) Trafik Daire Başkanlığından (TDB) sağlanmıştır. Bu verilerin analizinde SPSS istatistiksel analiz programı kullanılmıştır. Regrasyon ve Korelasyon Analizleri kullanılarak trafik kazalarına etki eden bütün faktörlerin arasındaki ilişkiler saptanmıştır. Birçok ölüm ve yaralanmanın meydana geldiği trafik kazalarının azaltılmasına yönelik çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler : Jandarma bölgesi, trafik, trafik kazaları, istatistik. ABSTRACT The human factor in traffic accidents holds the first place in the distribution of failure as the statistics about traffic accidents were analyzed. It is also observed that traffic accidents are not only limited by injuries and deaths, but also causes some psychological illness of injured person and his/her relatives. Beside this, the loss caused by traffic accidents to the country s economy is very huge and total amount should not be underestimated. In this study; all types of available information s about traffic accidents in Gendarme zones of Turkey between years 2 and 25 are collected from Traffic Agency Department of Gendarme General Commandership. SPSS statistical analysis software is used for the processing of the data. Regression and correlation analyses are used to find degree of the relations between all possible factors which affect the traffic accidents. Solutions for the decreasing of the traffic accidents which cause many dead and injured people are proposed. Key Words: The Gendarme zone, traffic, traffic accidents, statistics. * Yüksek Lisans Tezi-MSc. Thesis 23

2 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt:18-3 Giriş Karayollarında meydana gelen kazalar, gerek kazaya karışan tüm bireyler için, gerekse bu kişilerin yakınları için ciddi bir sağlık problemi ve trajedi özelliğini taşımaktadır. Trafik kazalarının insan yaşamında meydana getirdiği mağduriyet konusunda yapılan bilimsel bir ankete katılan ölü ve sakat yakınlarının %4 ü, sakatların ise %7 si uyuşturucu madde kullanmaya başladıklarını, kazayı takip eden ilk üç yılda ölü yakılarının %37 si, sakatlar ve yakınlarının da %17 si intihar etmek istediklerini beyan etmişlerdir (Darçın, 22). Dünya Bankası tarafından yakın geçmişte yapılan bir araştırmaya göre, trafik kazalarının Türkiye'ye sosyo-ekonomik maliyetinin GSMH'nin yaklaşık %2.1'i oranında olduğu tahmin edilmektedir. Yapılan bu tahminlere göre trafilk kazaları nedeniyle ülkemizin maddi kaybı 2 yılı için yaklaşık 4-5 Milyar YTL, dolar bazında ise 5-6 milyar dolara eşittir (Darçın, 22). Giderek artan kaza sayılarının önemli bir sebebi de, kazaların gerçek nedenlerinin tam olarak belirlenememiş olmasıdır. Tanımlanamayan bir sorunun çözümü de mümkün değildir. Ülkemizde trafik kazalarının sürücü yada yaya hatalarından kaynaklandığına dair yaygın bir inanç vardır. Bu kanı, hizmet ve yönetim sistemlerinin kontrolünün arka plana atılmasına sebep olmaktadır. Kazaların ezici çoğunluğunun sürücü hatasından kaynaklandığı doğru olmakla birlikte, diğer nedenler de göz ardı edilmemelidir. Bu çalışmanın amacı: 1- Jandarma bölgesi verilerinden yola çıkarak trafik kazalarının nedenleri ile ilgili sonuçlara ulaşmak, 2- Türkiye geneli ile Jandarma bölgelerindi verilerini kıyaslayarak kazaların azaltılabilmesi için alınabilecek önlemleri belirlemektedir. Bu çalışmada 2 ile 25 yılları arasında Jandarma bölgelerinde gerçekleşen trafik kazalarının nedenleri incelenirken, ülkemizin Jandarma ve Polis güçlerinin mevcut durumu, dünyanın geri kalan ülkelerindeki istatistikler ve gelişmeler de göz önünde bulundurulmuştur. Herhangi bir kaza sonrası hemen hemen herkesin ilk öğrenmeye çalıştığı bilgi kazanın nasıl veya hangi hatadan/kusurdan kaynaklandığı bilgisidir. Bu sorunun cevabı, gerek dünyada gerekse ülkemizde yaklaşık %97 oranla insan hatasıdır. 2 yılı Jandarma verilerine göre yolcu ve yaya kusurunu da insan unsuruna dahil edildiğinde toplam %96.66 ile kusurlarda en büyük payı insan unsuru almaktadır. Diğer kusurlar ise %1.3 ile taşıt kusuru ve %2.7 ile yol kusuru oluşturmaktadır (JGK TDB Verileri, 25). Hata oranları incelendiğinde, sürücü hatalarının asla %96 nın altına düşmediği görülmektedir. Sürücü hatalarını %2-2.5 ile yaya hataları izlemektedir. Bu iki kategorideki hata oranlarının azaltılmasına yönelik çalışmalar, genel kaza sayısını da azaltacaktır. Yapılan çalışmalar; alkollü araç kullanımının trafik kazalarındaki ölümle sonuçlanan kazaların %47'sine, yaralanmaların %2'sine ve maddi hasarlı kayıpların da % 1'una neden olduğunu göstermektedir (Evans, 1999). Kazaların meydana gelişlerini tanımlayan detaylar olmadıkça, kazaların nedenlerinin ve çözüm kriterlerinin belirlenmesine de imkan yoktur. Coğrafi bilgi 24

3 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt:18-3 sistemleri bu tür bilgileri detaylı olarak sağlayabilirler. Coğrafi bilgi sistemlerinin ayrıca coğrafi konum sistemleri (GPS) ile entegrasyonuyla, eskiye ait kaza bilgilerinde eksik olan konum bilgileri de elde edilebilmektedir. Coğrafi bilgi sistemleri verilerin coğrafi özellikleriyle beraber problem çözümünde kullanılması, verilerin görüntülenmesi ve sonuçların analizlerinde büyük kolaylıklar ve avantajlar sağlamaktadır. Ülkemizde bu husustaki çalışmalar yetersizdir. Sağladığı faydaların tartışılamayacağı bu konuya gerekli duyarlılığın gösterilmesi ve gereken yatırımların ivedilikle yapılması gerekmektedir. Aksi taktirde avantajlarından mahrum kalmakla birlikte, para ve zaman kayıpları ve sağlıksız bilginin sonuçlarıyla hatalı kararların verilmesine devam edilecektir. Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) Ulaşım Araştırma Laboratuarında deneysel verilere dayanarak yapılan çalışmada şu sonuca ulaşmıştır: araçlarda ortalama hız 1 km/saat azaltılabilirse, kaza ve yaralanmalar ortalama olarak %3 oranında azalmaktadır (EGM, 25). 1 km/saat lik bir hız azaltılmasının bile ne kadar can ve mal kaybını engelleyeceğini herkes tarafından rahatlıkla hesaplanabilecektir. Otomobilin yayaya çarpması şeklinde meydana gelen bir kazada, eğer otomobilin çarpışma hızı 4 km/saat'den 6 km/saat'e çıkarsa yayanın ölme riski 5 kat daha artmaktadır (EGM, 1999). Materyal ve Metot Bu çalışmada kullanılan veriler Jandarma Genel Komutanlığı, Trafik Daire Başkanlığı (JGK TDB) nın ana bilgisayarındaki bilgiler ve kaza sonrası tutulan Trafik Kazası Tespit Tutanaklarından derlenmiştir. 2 yılından önceki hiçbir veri ana bilgisayara kayıtlı olmadığından bu yıldan itibaren veriler toplanmaya başlamış, henüz 25 yılından sonraki Trafik Kazası Tespit Tutanakları veriler toplanırken henüz JGK TDB na ulaşmadığı için 25 yılı sonu itibariyle veri toplama işlemi sonlandırılmıştır. Jandarma bölgesindeki trafik kazaları verileriyle birebir karşılaştırma yapabilmek için EGM nin de sadece 2 ile 25 yılları arasındaki trafik kazası verileri derlenmiştir. Sağlanan 2 ile 25 yılları arasındaki 6 yıllık trafik kazası verileri kullanılarak SPSS istatistiksel analiz programı yardımıyla Regrasyon ve Korelasyon Analizleri yapılmış, trafik kazalarına etki eden bütün faktörlerin birbirleri ile arasındaki ilişkiler saptanmıştır. Bulgular ve Tartışma EGM ve JGK TDB dan sağlanan verilerin SPSS istatistiksel analiz programında işlenmesi sonucu gerek Türkiye geneli için ve gerekse de Jandarma bölgeleri için elde edilen buldular aşağıda sunulmuştur. Türkiye Geneli Kaza İstatistikleri Türkiye genelinde 2 ile 25 yılları arasında EGM ve JGK sorumluluk alanlarında meydana gelen toplan trafik kazası sayıları şekil 1 de gösterilmiştir. Bu verilerden 21 ile 22 yılları arasında meydana gelen trafik kazası sayılarında küçük de olsa bir azalma gözlenirken, 24 yılında kadar kaza sayısında hafif bir artış olmuş, fakat 24 ile 25 yılları arasında ise dikkate değer bir artış 25

4 TOPLAM ÖLÜ SAYILARI TOPLAM KAZA SAYILARI Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt:18-3 görülmemiştir. 23 ile 24 yılları arasında trafik kazalarında meydana gelen artışın kırsal kesimdeki ekonomik durumun iyileşmesine paralel olarak traktör, tarım makineleri ve diğer araçların sayısındaki artıştan kaynaklandığı düşünülmektedir Şekil 1. Türkiye de 2 ile 25 yılları arasında meydana gelen toplam trafik kazası sayıları Türkiye genelinde 2 ile 25 yılları arasında gerçekleşen kazalardaki ölü sayıları şekil 2 de verilmiştir. Şekil 1 ve şekil 2 den de görülebileceği üzere, kaza sayıları ile ölü sayıları arasında doğrusal bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Ancak 25 yılı için ölü sayısı artış oranı, kaza sayısı artış oranından biraz daha düşüktür. Bunun nedeni ise araç ve yol emniyetindeki iyileşmeler, artan trafik bilinci ve acil tıbbi hizmetlerdeki gelişmenin sonucudur Şekil 2. Türkiye de 2 ile 25 yılları arasında meydana gelen trafik kazalarındaki toplam ölü sayıları Türkiye genelinde 2 ile 25 yılları arasında gerçekleşen trafik kazalarındaki yaralı sayıları şekil 3 de gösterilmiştir. 2 ve 21 yılları arasında sıkılaştırılan trafik denetimleri nedeniyle yaralı sayılarında azalma görülürken, 22 yılından itibaren yaralı sayısında sürekli bir artış meydana gelmiştir. Yaralanmaların artmasının en önemli nedenleri, trafikteki toplam araç sayısında, araçların ortalama hızında ve genç sürücü sayılarındaki artışlardır. 26

5 KAZA SAYILARI TOPLAM YARALI SAYILARI Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt: Şekil 3. Türkiye de 2 ile 25 yılları arasında meydana gelen trafik kazalarındaki toplam yaralı sayıları Türkiye geneli kaza, ölü ve yaralı sayılarını gösteren şekiller kıyaslandığında, üzerinde önemle durulması gereken bir nokta ortaya çıkmaktadır. Meydana gelen trafik kazası ile yaralı sayıları arasında r=.976 oranında pozitif bir ilişki varken, trafik kaza sayısı ile ölü sayıları arasında lineer bir ilişki bulunmamaktadır. Kaza sonucu oluşan ölü sayıları, kaza ve yaralı sayıları ile aynı oranda artmamaktadır. 2 ile 25 Yılları Arası Jandarma Bölgeleri Trafik Kazası İstatistikleri 2 ile 25 yılları arasında Jandarma bölgelerinde gerçekleşen trafik kazası sayılarının yıllar itibariyle değişimleri şekil 4 de verilmiştir. 2 ile 23 yılları arasında meydana gelen trafik kaza sayıları sabit seyretmiş iken 23 yılından itibaren trafik kazası sayılarında sürekli bir artış olduğu görülmüştür. Ülkemizin özellikle 23 yılından itibaren GSMH nın artması ve tarıma verilen doğrudan devlet desteğiyle kırsal kesimin ekonomik gelişmesine paralel olarak araç sayısındaki ve kırsal kesimdeki yolların asfalt ile kaplanması sonucu araç hızlarındaki artışlar trafik kazası sayılarını da arttırmıştır Şekil 4. Jandarma bölgelerinde 2 ile 25 yılları arasında meydana gelen trafik kazası sayıları 27

6 ÖLÜ SAYILARI Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt: ile 25 yılları arasında Jandarma bölgelerinde meydana gelen trafik kazalarındaki ölü sayıları şekil 5 de gösterilmiştir. 2 ile 23 yılları arasında Jandarma bölgelerindeki trafik kaza sayısı sabit olmasına karşın kaza sonucu oluşan ölü sayılarında azalma eğilimi olmuştur. 24 yılında kaza sayısı ile orantılı olarak ölü sayısında bir miktar artışı takiben 25 yılında trafik kaza sayısının artmasına rağmen ölü sayısında tekrar bir azalmanın olduğu belirlenmiştir. Artan araç ve kaza sayıları ile ölü sayıları arasındaki bu çelişkinin nedeni, ülkemizdeki üzere gelişen acil tıbbi yardım hizmetleri, araç kalitesi ve güvenliğindeki artış (araçların gövdesinin çelik barlar ile korunması, ABS, aktif gerilmeli emniyet kemerleri, hava yastığı vb. aktif ve pasif güvenlik sistemleri ile donatılarak daha güvenli hale getirilmesi) ve artan toplum bilincidir Şekil 5. Jandarma bölgelerinde 2 ile 25 yılları arasında meydana gelen trafik kazalarındaki ölü sayıları 2 ile 25 arasında Jandarma bölgelerinde gerçekleşen kazalardaki yaralı sayıları şekil 6 da verilmiştir. Şekil 4 ve şekil 6 dan da görüleceği üzere, kaza sayısı ile yaralı sayıları arasında r=.98 oranında pozitif bir ilişkinin olduğu, kaza sayısı ile maddi hasar arasındaki ilişkinin ise r=.943 olduğu belirlenmiştir. Ayrıca benzer paralellik Türkiye genelindeki toplam kaza sayıları ile yaralı sayıları arasındaki ilişki r=.976 oranında gerçekleşmişken, kaza sayıları ile maddi hasar arasındaki ilişki r=.955 oranında gerçekleşmiştir. Gerek şehirlerde ve gerekse de kırsal kesimdeki kaza sayısı ile yaralı sayısındaki bu pozitif ilişki; ülkemizde kırsal kesimde meydana gelen trafik kazaları sonucu yapılan ilk yardım müdahalelerinde de önemli gelişmelerin olduğunu kaza sonrası gerekli müdahalelerin bilinçli ve zamanında yapılarak insanların ölüme terk edilmediğini kanıtlamaktadır. 2 ile 25 yılları arasında Jandarma bölgelerinde gerçekleşen kazaların nedenleri şekil 7 de gösterilmiştir. Jandarma bölgelerindeki en önemli trafik kazası nedeni olarak dikkatsizlik öne çıkmaktadır. Bunu aşırı hız ve hatalı sollama takip etmektedir. Kırsal kesimde eğitim olanakları ve eğitim kalitesinin arttırılması, toplumu bilinçlendirme kampanyaları, yollarda trafik işaret ve levha sayısı ile güvenlik bariyerleri sayısının arttırılması ve daha iyi sürücü eğitimi ile Jandarma bölgelerinde meydana gelen trafik kazası sayısının azaltılabilecektir. 28

7 DİKKATSİZLİK AŞIRI HIZ HATALI SOLLAMA YAYA HATASI TEKNİK ARIZA ALKOLLÜ ARAÇ KULLANMA EHLİYETSİZ ARAÇ KULLANMA KAZA SAYILARI YARALI SAYILARI Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt: Şekil 6. Jandarma bölgelerinde 2 ile 25 yılları arasında meydana gelen trafik kazalarındaki yaralı sayıları SEBEPLER Şekil 7. Jandarma bölgelerinde 2 ile 25 yılları arasında meydana gelen trafik kazalarının sebepleri Jandarma bölgelerinde meydana gelen trafik kazaları ile ilgili yapılan istatistiksel çalışmada trafik kazası sayısı ile tatil ve hasat dönemi olan yaz mevsimi ile aralarında anlamlı bir pozitif ilişkinin olduğu belirlenmiştir. 25 yılı içerisinde Jandarma bölgelerinde gerçekleşen trafik kazası sayılarının aylık değişimi şekil 8 de verilmiştir. Şekil 8 dikkatli olarak incelendiğinde özellikle kırsal kesimde iş yoğunluğunun fazla olduğu hasat dönemi olan temmuz ve ağustos aylarında trafik kaza sayılarında önemli artışın olduğu gözlenmiştir. Benzer artış 2 yılı ile 24 yılı arasındaki verilerde de görülmüştür. Bunun başlıca nedenleri, tatil sezonu nedeniyle yoğunlaşan trafik ve mevsimsel tarım faaliyetleri nedeniyle her türden tarım aracının yollara çıkmasıdır. 29

8 ÖLÜ SAYILARI KAZA SAYILARI Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt: OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK AYLAR Şekil 8. Türkiye de Jandarma bölgelerinde 25 yılında meydana gelen trafik kazalarının aylık değişimleri 25 yılı içerisinde Jandarma bölgelerinde gerçekleşen trafik kazalarındaki ölü sayılarının aylık değişimi şekil 9 da ve yaralı sayılarının aylık değişimi de şekil 1 da gösterilmiştir. 25 yılı içerisinde aylık trafik kazası, ölü ve yaralı sayılarında benzer bir değişimin olduğu belirlenmiştir. Yaz aylarında trafik kazası sayısındaki artışa paralel olarak ölü ve yaralı sayıları da artmaktadır. Gerek Şubat ayının takvim olarak 28 veya 29 gün çekerek diğer aylardan birkaç gün kısa olması ve gerekse de kış mevsimi olması nedeniyle kırsal kesimdeki trafik yoğunluğunun az olması nedeniyle en az kaza, ölüm ve yaralanma sayıları Şubat ayında gerçekleşmiştir. Benzer durumun 2 ile 24 yılları arasındaki verilerde de tekrarlandığı belirlenmiştir OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK AYLAR Şekil 9. Türkiye de Jandarma bölgelerinde 25 yılında meydana gelen trafik kazası sonucu ölümlerin aylık değişimleri 3

9 YARALI SAYILARI Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt: OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK AYLAR Şekil 1. Türkiye de Jandarma bölgelerinde 25 yılında meydana gelen trafik kazası sonucu yaralanmaların aylık değişimleri Sonuç ve Öneriler Bu çalışmada EGM ve TGK TDB ğına ait 2 ile 25 yılları arasındaki 6 yıllık trafik kaza verileri derlenmiş, bu verilere SPSS istatistiksel analiz programı yardımıyla Regrasyon ve Korelasyon Analizleri uygulanarak trafik kazalarına etki eden bütün faktörlerin birbirleri ile arasındaki ilişkiler saptanmaya çalışılmıştır. Gerek EGM ve gerekse de JGK sorumluluk bölgelerinde Ülkemiz genelinde meydana gelen trafik kazalarında ölüm oranı; 2 yılında %1.11, 21 yılında %.99, 22 yılında %.95, 23 yılında %.87, 24 yılında %.82, 25 yılında %,73 olarak gerçekleşmiştir. Bu sonuçlardan, kaza sayılarındaki artışa rağmen ölüm oranlarında düzgün bir azalmanın olduğu görülmüştür. Son yıllarda trafik denetimlerinin artması, araçlara uygulanan aktif ve pasif güvenlik sistemleri ile araç içerisindeki ve çarptığı insan/cisimlerde verdiği tahribatların azaltılması ve sürücülerin aldıkları eğitime paralel olarak daha çok bilinçlenmesi, gerek ülke genelinde gerekse de Jandarma bölgelerinde meydana gelen trafik kazalarında ölüm oranlarındaki azalışın sebepleri olarak sayılabilir. Ülkemiz genelinde meydana gelen trafik kazalarında yaralanma oranlarının ise; 2 yılında %27.24, 21 yılında %26.23, 22 yılında %26.37, 23 yılında %25.73, 24 yılında %25.35 ve 25 yılında da %24.8 olduğu belirlenmiştir. Bu dönemde trafik kazası sonrası kurtarma ve ilk yardım hizmetlerindeki artan bilinç, kalite ve araç güvenliğindeki artışlar kaza başına yaralanma sayısını da azaltmıştır. Jandarma bölgelerinde 2 ile 25 yılları arasında gerçekleşen trafik kazalarına bakıldığında, kaza sayısına göre ölüm oranının; 2 yılında %4.74, 21 yılında %4.26; 22 yılında %3.86, 23 yılında %3.44, 24 yılında %2.16 ve 25 yılında da %2.68 olduğu görülmektedir. Jandarma bölgelerinde meydana kaza sayısına göre ölüm oranları Türkiye geneline göre oldukça yüksektir ve kazalar en çok Temmuz-Ağustos aylarında meydana gelmektedir. Bu sonuçlar; 31

10 Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:28 Cilt:18-3 kırsal kesimde trafik kazalarındaki ölüm oranlarını düşürmek için özellikle hasat dönemi olan yaz aylarında bu bölgelerde kaza sonrası hizmet verecek kurtarma ve ilk yardım hizmetlerinin arttırılması gerektiğini kanıtlamaktadır. Jandarma bölgelerinde 2 ile 25 yılları arasında meydana gelen trafik kazalarındaki yaralı oranlarının da yine Türkiye geneline göre yaklaşık iki kat daha yüksek olduğu, ancak kaza sayısına ve yıllara göre değişimlerinin Türkiye geneli verileri ile uyumlu olduğu; kaza başına yaralanma oranının 2 yılında %59.88, 21 yılında %64,65, 22 yılında %66.41, 23 yılında %65.76, 24 yılında %62.41 ve 25 yılında ise %59.31 olduğu görülmüştür. Bu durum artık kırsal kesimde de araç seyir hızlarının arttığını, insan faktörünün kazaların oluşmasında başlıca neden olduğunu, dikkatsizliğin kazaların meydana gelmesinde temel etmen olduğu, bunu da aşırı hız ve hatalı sollamanın izlediği tespit edilmiştir. Bu çalışma göstermektedir ki, trafik kazaları nedeniyle gerçekleşen ölümlerin en önemli nedeni Jandarma bölgelerinde yer alan karayollarında sürücülerin dikkatsizliği, aşırı hızla seyretmeleri ve hatalı sollamalardır. Tatil ve tarım ürünlerinin hasat dönemlerindeki trafiğin yoğunluğu, özellikle tarım araçlarının iş dönüşü hava karardıktan sonra reflektörsüz ve arka ışıksız olarak karayoluna çıkmaları Jandarma bölgelerindeki yaz aylarındaki yüksek kaza, ölü ve yaralanma sayılarının temel nedenidir. Hız sınırlamalarının daha katı uygulanması, daha sık trafik kontrolü ve daha yüksek ceza oranlarının sürücüler üzerinde caydırıcı etki yapmakta, trafik kontrollerinin daha sıkı uygulandığı dönemlerde de gerek EGM ve gerekse de JGK bölgelerinde trafik kazası sayıları azalmaktadır. Bu nedenle Türkiye genelinde trafik kazaları sayılarını azaltmak için hız kontrollerinin kırsal kesimde de yaygınlaştırılması ve trafik kontrollerinin sıklaştırılması kaza nedeniyle gerçekleşen yaralanma ve ölümlerde büyük bir azalmaya yol açacak, ayrıca kaza sonucu oluşan ve toplumda herkesi doğrudan veya dolaylı yoldan etkileyen çok yüklü miktardaki maddi kayıplar da telafi edilebilecektir. Kaynaklar DARÇIN, M., 22. Jandarma'nın Kendi Sorumluluk Sahasında Trafik Kazalarını Azaltmak İçin Trafik Kontrollerini Nasıl Yapması Gerektiğinin Analizi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kazaların Çevresel ve Teknik Araştırması, Yüksek Lisans Tezi. Ankara. EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, Karayolu Trafik Güvenliği Hakkında Derlemeler ve Trafik Kültürü-1, Trafik Araştırmaları Yayınları, Ankara. EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 21. Karayolu Trafik Güvenliği Hakkında Derlemeler ve Trafik Kültürü-2, Trafik Araştırmaları Yayınları, Ankara. EVANS, L., Traffic Safety and Driver, Van Nosttrand Reinhold, New York. JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI TRAFİK DAİRE BAŞKANLIĞI VERİLERİ, 25. Ankara. JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI TRAFİK DAİRE BAŞKANLIĞI, Jandarmanın Trafik Hizmetleri, Jandarma Dergisi, Ekim Sayısı, Ankara. JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI, 21. Temel Trafik, Jandarma Genel Komutanlığı Basımevi, Ankara. 32