Trafik Mühendisliğine Giriş. Prof.Dr.MustafaKARAŞAHİN

Transkript

1 Trafik Mühendisliğine Giriş Prof.Dr.MustafaKARAŞAHİN

2 Trafik Nedir? İnsanların ve/veya eşyaların bir yol boyunca hareketidir.?

3 Trafik Problemi: Trafik miktarı ile yol kapasitesi arasındaki dengesizlik sonucu oluşan, trafik sıkışıklığıdır. Trafik sıkışıklığı, yeni bir problem değil. Roma İmparatorluğu döneminde dahi yaşanmıştır. Trafik Problemi

4 Trafik Mühendisliği İnsanların ve eşyaların emniyetli, ekonomik ve konforlu hareketi için, trafik planlaması, karayollarının tasarımı, otopark planlaması ve trafik düzenlemesi yapan mühendislik birimidir. Disiplinlerarası bir alandır: İnşaat mühendisliği, Şehir Planlama, davranış bilimleri, istatistik, kontrol mühendisliği, endüstri mühendisliğinin ilgi alanına girmektedir.

5 Trafik Mühendisliğinin Uğraş Alanı Genel olarak karayolu trafiği olarak algılanır. (1970 li yılların yaklaşımında sadece otomobil, ticari taşıtlar, tramway, otobüs vb.). Karayollarında araç trafiğinin hızlı akması, esas problem olarak algılanmakta ve bu amaçla yayalar için altgeçit ve üstgeçit yapılarak yaya hareketi sınırlandırılmıştır. Ancak, son yıllarda planlamada yayalar, motorsuz araçlar (bisiklet), iki tekerlekli motorlu araçlar da dikkate alınmaktadır.

6 Trafik Mühendisliğinin Amacı Emniyetli, Güvenli, Ekonomik, Güvenli Hızlı Olarak insanların ve eşyaların taşınmasını sağlamaktır.

7 Hangi sorulara cevap arar? Yapılacak veya iyileştirilecek yol kaç şeritli olacaktır? Mevcut yapıların kapasitesi nedir? Kapasitesi nasıl artırılabilir? Talep tahminine göre ulaştırma ypılarının değerlendirilmesi. Proje hızı veya kesim hızı ne olmalıdır? Sıkışıklık nasıl azaltılabilir? İnsanlar ve/veya eşyalar bir noktadan diğer noktaya nasıl hızlı,güvenli ve ekonomik bir şekilde taşınabilir? (Ağ tasarımı ve mod seçimi)

8 Trafik Mühendisliği Problemlerine Çözüm Yaklaşımı Mevcut durumun tespiti ve bu duruma çözüm üretmenin yanında gelecek tahmini yaparak, geleceğe de hizmet verecek çözümler üretmek. Ancak, bugün için düşünülen gelecek çözümleri, çok daha erken demode olabilir. Önce arazide veriler toplanır ve daha sonra ofiste analiz edilerek, çözümler üretilir (Simülasyon, proje vb). Çözümlerin uygun olanı arazide uygulanır.

9 Trafiğin Oluşturduğu Olumsuzluklar Gürültü Kaza Çevre kirliliği Yenilemeyen kaynakların kullanımı (benzin, LPG ve mazot)

10 Kaza Sayıları

11 Yerleşim Yerine Göre Trafik Kazaları

12 Taşıt Cinslerine Göre Kaza Oranı

13 Gürültüyü Azaltmak İçin Daha düşük hızlarla seyir, Daha az gürültülü araçların kullanımı, Gürültü perdeleri kullanımı gerekir

14 Zararlı Etkiler Nasıl Azaltılabilir? Park yerlerinin işletilmesi

15 Zararlı Etkiler Nasıl Azaltılabilir? Bireysel motorlu araç trafiği alanının sınırlandırılması Bisiklet teşviki (düz arazide 5 km ye kadar en hızlı ulaşım aracı)

16 Zararlı Etkiler Nasıl Azaltılabilir? Lokal sürüş yasakları (Bazı kesimlerde araçların girişi yasaklanabilir) İtalya da küçük bir kasabada motosikletler için gece geçiş yasağı

17 Zararlı Etkiler Nasıl Azaltılabilir? Yaya trafiğinin teşvik edilmesi (Masrafsız, sağlıklı, altyapıya ihtiyaç duymaz) Yaya gitmenin süresi, şehirlerdeki otomobil seyahat hızı ile kıyaslandığında çoğu zaman çok kısa olmaktadır. Yayalar ikinci sınıf olarak görülmektedir.

18 Zararlı Etkiler Nasıl Azaltılabilir? Fiyat politikası (sıkışıklık fiyatlandırması, çevre yollarının ücretlendirilmesi)

19 Trafik Mühendisliğinin Elemanları Trafik çalışmaları ve özellikleri Performans değerlendirmesi Tesis tasarımı Trafik kontrolü Trafik işletmesi Ulaştırma sistem yönetimi Akıllı ulaşım sistemleri (ITS)

20 Trafik çalışmaları ve özellikleri Karayolu trafiğinin değişik özelliklerini ölçme ve değer atama ile ilgilenilir. Trafiği karakterize eden veriler toplanır ve trafik hacmi, talep, hız, seyir süresi, gecikme, kazalar ve başlangıç/son noktaları, mod dağılımı belirlenir.

21 Performans değerlendirmesi Tesisleri bir bütün veya kesim olarak işletme özelliklerini puanlar ve performans kalitesi veya «hizmet düzeyi» ni belirler. Hizmet düzeyi Mükemmel İyi Normal Kabul edilebilir Sıkışık Çok sıkışık

22 Tesis tasarımı Karayollarının geometrik ve fonksiyonel tasarımını yapar; yapısal projelendirme (köprü, tünel vb.) ile ilgi alanı dışındadır.

23 Trafik kontrolü Trafik mühendisinin en önemli görevlerindendir. Sürücü ve yayalarla, işaretler, ışıklı uyarılar ve sinyalizasyon ile iletişim kurarak trafiği düzenler.

24 Trafik işletmesi Ulaştırma sistemlerinin işletmesi üzerinde kararlar verir. Örneğin, bölünmemiş yolun, tek yöne çevrilmesi, banket (kaldırım kullanımı) vb.

25 Ulaştırma sistem yönetimi Ağın optimum kullanımı için önlemler alır. Örneğin, yüksek doluluklu araçlara ayrı şerit tahsis etme, bisiklet ve motorsiklet trafiğine öncelik verme, taşıt doluluğunu artırmak için yöntemler geliştirme, ücretlendirme vb. Connecticut, ABD de Şehirlerarası Interstate 91 (I-91) karayolunda high-occupancy vehicle lane (yüksek doluluklu taşıt şeritleri)

26 Akıllı Ulaşım Sistemleri (ITS) Modern telekomünikasyon olanaklarını kullanarak, trafik yönetimini sağlamaktır. Örneğin değişken mesaj sistemi, ücret toplama, trafik kurallarına uyumu denetleme vb.

27 Farklı Ulaştırma Sistemler için Alan Gereksinimi Otomobil Otobüs Bisiklet

28 Kapasiteler Bir otoyol şeridi: 2200 otomobil/şerit/saat Bir kentiçi ana arter: 800 otomobil/şerit/saat Otomobil doluluğu: 1.1 yolcu/ otomobil 3 şeritli otoyol: 7260 yolcu/saat e kadar 1 otobüs şeridi 100 otobüs/hour 3 otobüs şeridi 3(50)(100)=15,000 yolcu/st Hafif raylı sistem= 20,000 yolcu/saat Metro (2 dakika sefer arlığı ile) 30(2,000) = 60,000 yolcu/saat

29 Kaynaklar