TG Mayıs 2013 DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ.

Transkript

1 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI LİSANS ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ BİYOLOJİ TESTİ ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI T.C. KİMLİK NUMARASI : ADI : SOYADI : TG Mayıs 2013 DİKKAT! ÇÖZÜMLERLE İLGİLİ AŞAĞIDA VERİLEN UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ. 1. Testleri size verilen sürelerde çözünüz. Zamanı iyi kullanmanız başarınızı olumlu yönde etkileyecektir. 2. Sınavda Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi için verilen toplam cevaplama süresi olan 75 dakikayı iyi kullanınız. 3. Sınavınız bittiğinde her sorunun çözümünü tek tek okuyunuz. 4. Kendi cevaplarınız ile doğru cevapları karşılaştırınız. 5. Yanlış cevapladığınız soruların çözümlerini dikkatle okuyunuz.

2 Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının İhtiyaç Yayıncılık ın yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

3 2013 KPSS / ÖABT ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ 1. Kan şekerindeki yükselmeler pankreasın β hücrelerinden insülin hormonu salınımını uyarır ve kan glikoz konsantrasyonunun regülasyonu gerçekleştirilmeye çalışılır. Bu hormonal regülasyonda; glikozun kullanım için hücrelere girişi artar. Dokularda glikojen sentezi hızlanır. Yağ depolarında trigliseritlerin hidrolizi durur. Kaslarda amino asit alımı ve protein sentezi hızlanır. Ancak karaciğerde glikojen hidrolizi hızlanmaz. 3. Kolaylaştırılmış difüzyon ve aktif taşıma olaylarında Zardan geçebilecek boyuttaki maddeler geçer. yargısı ile Taşıyıcı proteinler görev yapar. yargısı ortaktır. Enerji kullanılır. ve Difüzyon kuralları tersi yönünde madde geçişi gerçekleşir. yargıları aktif taşıma için doğru olur. 5. Bir hücreyi tanımlarken kullanılabilecek özelliklerden bazıları şöyledir: Yaşam sürecinde yapısal ve fonksiyonel proteinlerini gereksinim doğdukça sentezleyebilirler. Proteinlerinin sentezi için şifre veren DNA molekülünü bulundururlar. Proteinlerinin sentezini gerçekleştirebilmek için gereksinim doğan enerjiyi üretebilirler ve enzim sistemlerini bulundururlar. Bu özelliklerden yalnız biri Proteinlerinin sentezi için şifre veren DNA molekülünü bulundururlar. bazı virüslerde Deoksiribovirüs DNA bulunduran virüs bulunur. Öncüllerde verilen diğer özellikler virüslerde bulunmadığı için virüsler, hücresel organizasyonlarını tamamlayamamış organizmalar olarak kabul edilir. 2. Mitokondriler çift katlı membran (zar) ile sarılmış organellerdir. Ökaryotik hücrelerde oksijenli solunumun glikolizisten sonraki tepkimelerinin gerçekleştiği ve enerjinin büyük çoğunluğunun sentezlendiği bu organellerin dış membranı soruda anılan birçok madde için geçirgen olsa da iç membranı bu moleküllere karşı geçirgen değildir. Ancak mitokondrilerin hem dış hem de iç membranları bazı moleküllere (O 2, CO 2 ve H 2 O moleküllerine) doğrudan geçirgendir. Bu moleküller aşağıda sıralandıkları gibi iç zarı geçebilir. I. O 2, CO 2 ve H 2 O molekülleri için mitokondri membranlarında spesifik taşıyıcılar bulunmaz. II. Asetil CoA, ADP, P, sitrat ve ATP gibi birçok molekül mitokondri iç membranını özel taşıyıcı maddeler olmaksızın geçemez. III. Fosfat, pirüvat gibi moleküller H+ (proton) ile nötrleştirilerek mitokondrilere taşınır. IV. Asetil CoA molekülü sitrat üzerinden mitokondriyi terk eder ve yağ asidi sentezinde kullanılabilir. V. NADH + H + sistemi doğrudan mitokondri zarından geçemez. Bu maddelerin mitokondri zarlarından geçişinde farklı mekik sistemleri bulunur ve bu sistemler aracılığı ile mitokondri iç zarlarından geçebilir. 4. Canlı hücrelerinde disülfit bağları protein zinciri kıvrımlarında karşılıklı gelmiş iki sistemin amino asidi arasında oluşur ve protein moleküllerinin üçboyutlu yapılarının oluşmasını sağlar. Bu bağlar yüksek sıcaklık, aşırı ph değişmeleriyle kırılır ve proteinlerin üç boyutlu yapısı bozulmuş olur. Karşılıklı gelmiş iki deoksiribonükleotit arasında ve karşılıklı gelmiş deoksiribonükleotit ve mrna nükleotidi arasında zayıf hidrojen bağları kurulur. Nötral yağ sentezi sırasında gliserol ile karşılıklı gelmiş yağ asitleri arasında ise ester bağları kurulur. Laktoz yapısını oluşturan glukoz ve galaktoz molekülleri arasında glikozit bağları kurulur. 6. C3 bitki türünden bir bitkinin yaprak enine kesitinde alt ve üst yüzeyde epidermis tabakasının üzerinde kutikula tabakası vardır. Bu tabaka kütin ve mumdan oluşur. Bu madde epidermis hücrelerince sentezlenir ve salgılanır. Yaprakta bulunan diğer canlı hücrelerin bu moleküllerin sentezi işinde doğrudan etkileri yoktur. Kloroplast bulunduran, klorofilleri sayesinde ışık enerjisini absorbe ederek fotosentez ile inorganik maddelerden organik besin sentezi yapan hücreler stomaların bekçi hücreleri, palizat ve sünger parankiması hücreleridir. Ancak yaprak yapısında bulunan tüm canlı hücrelerde glukoz moleküllerinin fazlası nişasta hâlinde depolanır. 3

4 7. Nöron çeşitlerinin görevleri şunlardır: Duyu nöronları, duyu organlarından aldıkları uyarıları ilgili merkezlere iletir. Ara nöronlar, merkezî sinir sistemine gelen uyarıları değerlendirir. Motor nöronlar, merkezî sinir sisteminde oluşan yanıtı ilgili hedef dokuya iletir. Bu açıklamalar göz önüne alındığında ikinci öncülde verilen nöron ve eşleştirilmiş görevinin doğru olduğu görülür. 9. Sentrozom şapkalı mantar ve birçok hayvan hücrelerinde bulunan ve hücre bölünmesinde görev alan zarsız organeldir. Ancak bu organelin bitkilerde varlığına dair bir kanıt gösterilmemiştir. 11. Karaciğer, böbrek ve kalp kası hücrelerindeki mekik sistemini de düşündüğümüzde bir glukoz molekülünden net 38 ATP sentezlenir. Bildiğiniz gibi glukoz aktivasyonunda 2 ATP harcanır, 40 ATP oluşur. 6 molekül glikoz aktivasyonu için 6 2 = 12 ATP harcanır. Burada görev yapacak 2 tane aldolaz enzimi inhibe edilirse 2 fruktoz di fosfat molekülünü iki kola ayrılmaz; PGAL ve dihidroksi aseton fosfat molekülleri oluşmaz. Bu nedenle 2 40 = 80 ATP oluşmaz. Yani 6 40 = 240 ATP oluşacağı yerde, 4 40 = 160 ATP sentezlenir. Ancak bu kadar ATP den daha önce aktivasyon için harcanmış 6 2 = 12 ATP çıkarılır = 148 ATP bulunur. 8. Bir memeli hayvanın çizgili kas dokusunda 8 mol glukoz molekülü hem oksijenli hem oksijensiz solunumla yıkılıyor. Bu nedenle sentezlenecek net ATP molekülleri mol sayısı 288 ve 16 değerlerinden birine sahip olamaz. Çünkü soru dikkatle okunduğunda hem oksijenli hem de oksijensiz yoldan ATP üretimi gerçekleşmektedir. Çizgili kas hücrelerinde 1 mol glukoz molekülünden oksijenli solunumda net 36 mol ATP molekülü, oksijensiz solunumda ise net 2 mol ATP molekülü sentezlenir. Bu değerlerin 8 katı 288 ve 16 değerlerini verir. bu değerlerin arasındaki herhangi bir sayıda net ATP molekülü üretilebilir. 10. Akıcı mozaik zar modelinin görünümünü hatırladığımızda, Glikoproteinler hücre zarının dış yüzeyinde bulunur ve hücreye özgünlük özelliğini kazandırır. I. öncülde verilen yargı doğrudur. Zarda görülen asimetri; çevresel proteinlerin ve glikoproteinlerin dağılış farkının bir sonucudur. Çünkü hücre zarlarının iç yüzeyinde glikoprotein molekülleri bulunmaz ve bu asimetrik bir diziliş yaratır. II. öncüldeki yargı da doğru olur. Hücredeki akıcı mozaik zarın yapı ve işlev farklılıkları zar proteinlerinin çeşitliliğine, yerlerine ve dağılışlarına bağlıdır. Böylece hücre madde alışverişi ve boşaltım fonksiyonlarını en uygun şekilde gerçekleştirir ve hormonal uyartılara yanıt verir. III. öncüldeki yargı da doğru olur. 12. Çiçek çiçekli bitkilerin üreme organıdır. Çiçekli bitkilerde mikrosporlar mayoz bölünme ile oluşan yapılardır. Yumurta mayoz bölünme sonucu oluşan megasporun ardışık üç mitoz bölünmesi sonucu oluşan sekiz çekirdekten biridir. Zigot ise yumurta ve mikrosporda oluşan generatif çekirdeğin mitozu ile oluşan spermlerden birinin döllenmesi ile oluşur. Yani zigot oluşumunda da mitoz gerçekleşmez. 4

5 13. Kan ve lenf lenfosit ve immünoglobulin molekülleri ortak olarak bulunur. Oysa trombositler ve eritrositler kan plazmasında bulunur lenf sıvısında bulunmaz. 16. Deneyde su bitkisinde fotosentez yapıldığı gözlenmekte ve tüp üzerinde aydınlık ortamda oksijen gazı toplandığı anlaşılmaktadır. Fotosentez hızına yani sonuçta toplanan oksijen gazı miktarına suyun sıcaklığı (enzimatik tepkimeleri bir değere kadar hızlandırır), ışığın şiddeti (bir değere kadar fotosentezi hızlandırır) ve suda çözünmüş karbondioksit gazı miktarı (Karbondioksit gazı miktarı arttıkça aydınlık evrede üretilen oksijen gazı da artacaktır. Çünkü bağlanan yani tutulan veya indirgenen karbondioksit miktarı artışı aydınlık evreden gelen ATP ve NADPH + H + miktarına bağlı olacaktır.) deney tüpünde toplanacak gazın miktarını etkileyecektir. 18. Grafiği dikkatle incelediğimizde köklerin gövde ve tomurcuklarına göre oksin hormonu konsantrasyonlarına farklı tepki gösterdikleri görülür. Kök büyümesinin tomurcuk büyümesine göre daha az oksin konsantrasyonuna gereksinim duyduğunu da grafikten görebiliriz. Ancak gövde büyümesinin tomurcuk büyümesine göre daha fazla oksin konsantrasyonuna gereksinim duyduğu grafikten okunur. Yani I. ve II. öncüller doğru, III. öncül yanlış olur. 14. Çiçekli bitkilerde zigot ve polen tüpü tozlaşmanın ardından meydana gelen yapılardır. Mikrospor ve megasporlar tozlaşma öncesi meydana gelen yapılardır. 19. Ototrof canlılarda inorganik maddelerden organik besin sentezlenir. Bu organizmalar organik besin üretiminde CO 2 yi karbon kaynağı olarak kullanır. Ancak çürümeyi gerçekleştirerek madde döngülerine ototrof organizmalar değil, saprofit organizmalar yardımcı olur. 15. Fazla miktarda su içen bir insanda ADH salgısı, idrardaki su miktarı artar. Nefronlarda suyun geri emilimi azalır. Böylece bol miktarda su bulunduran idrar atılmış olur. 17. Deneyde alyuvarların bekletildikleri kaplarda bulunan su (çözücü) miktarları hakkında doğru tahmin yapmamız için gözlemlerle ilgili notları iyice irdelememiz gereklidir. R kabındaki alyuvar su alarak turgor durumuna geçtiğine göre R kabındaki çözelti alyuvara göre hipotoniktir yani suyu çok, çözüneni azdır. Q kabındaki alyuvar ise plazmoliz olduğuna göre bu kaptaki çözeltinin derişimi yüksek yani suyu azdır. P kabındaki alyuvarda değişim olmadığına göre P kabındaki çözeltinin çözücü miktarı Q kabındakinden çok R kabında bulunan çözeltideki su derişiminden azdır. 20. Kuşlar sınıfındaki bireylerin genel özelliklerine baktığımızda ter bezlerinin bulunmadığını biliriz. Ter bezleri bazı memeliler sınıfında bulunan hayvanlara özgüdür. Kuşların protein metabolizması atığı ürik asittir, vücutları tüylerle örtülmüştür. Bu hayvanlarda kapalı dolaşım sistemi gözlenir ve bu hayvanlar İç döllenme ve dış gelişme ile ürerler. 5

6 21. Hayvanlarda boşaltım maddeleri ile sindirim ürünlerinin artıkları farklı farklı açıklıklardan (üretra ve anüs) uzaklaştırılabileceği gibi aynı açıklıktan da (kloak) uzaklaştırılabilir. Balık, kurbağalar, sürüngenler ve kuşlar sınıfı üyelerinde boşaltım maddeleri ile sindirim ürünlerinin artıkları tek açıklık olan kloaktan uzaklaştırılır. Oysa memeliler sınıfı üyelerinde idrar, üretra açıklığından, sindirim ürünlerinin artıkları ise anüsten uzaklaştırılır. 24. Herhangi bir kas - deri yırtılması sonucu kan vücut dışına doğru akar ki bu olay kanama olarak bilinir. Kanamanın durması olayında pıhtılaşma görev yapar ve damarları tıkayarak kanın akmasına bağlı kan kaybı önlenmiş denir. Pıhtılaşmada histaminin görevi yoktur. Çünkü histamin kılcal damar geçirgenliğini artırıcı rol oynar. Bu madde bağ doku hücrelerinin salgısıdır. 27. Bir trafik kazasından sonra beyin ameliyatı geçirmiş bir birey hayata tutunmayı başarabilmiştir. Ancak bu bireyde görme, işitme, öğrenme gibi faaliyetler devam etmesine karşılık, görme ve işitme reflekslerinin gerçekleştirilemediği belirlenmiştir. Bu bireyde görme ve işitme refleksleri orta beyin tarafından düzenlenir. Bu nedenle orta beyin bölümünün hasarlı olduğu söylenebilir. 22. İnsan kulağı dış, orta ve iç kulak olmak üzere üç bölümden oluşur. İşitme olayı ise iç kulakta bulunan kohleanın (salyangoz) görevidir. Yarım daire kanalları ve otolitler denge olayında görev alır. 25. İnsanda kalp ve iskelet kası dokularının renkleri ve bantlı yapı göstermeleri ortak özelliklerdir. Ancak bu dokuların kontrol edildikleri sinir sistemi bölümü (otonom sinir sistemi ve merkezî sinir sistemi) ve aynı sayıda glukoz molekülünden elde ettikleri ATP molekülü sayıları farklıdır. 28. Protein ve yağ sindirim ürünleri asit özellikteki maddeler olduğu için turnusol kâğıtlarında kırmızı renk oluşturur. Karbonhidrat yıkım ürünü glukoz ya da diğer monosakkaritlerdir. Bu moleküller asit özellikli değildir. Ancak sindirim enzimleri de asit özellikli olsalar da süzülme işleminde zardan geçemeyeceklerinden turnusol kâğıdının rengine etki etmeyeceklerdir. 23. Ökaryot hücrelerde bulunan mitokondrilerde glikoz yıkımı başlamaz. Glikoz yıkımı sitoplazmada başlar (glikolizis), oluşan pirüvik asit molekülleri mitokondri zarlarını geçer ve mitokondri içinde glikoz yıkımı tamamlanır. 26. Amip, öglena ve paramesyum tek hücreli organizmalardır. Bu organizmaların tümü ökaryot hücre yapısındadır. Bu nedenle bu organizmaların tümünde sitoplazmadan zarla ayrılmış organeller bulunur. Yalancı ayaklarla aktif hareket edebilme amiplerin, CO2 gazını redükleyerek besinini sentezleyebilme öglenanın, kamçı ile aktif hareket edebilme öglenanın ve sillerle aktif hareket edebilme paramestumun özellikleridir. 29. Aydınlık ortamda, stoma aralığının artışı sırasında ardışık gerçekleşecek olaylar zinciri II. Glukoz sentezi, I. Osmotik basınç artışı, V. Arkadaş hücrelerinden su girişi, IV. Turgor basıncı artırışı, III. Kalın çeperlerin zıt kavislenmesi biçiminde olur. 6

7 30. Şemayı incelediğimizde, Q ile gösterilen bölümde Na+ iyonları içeri girmiştir, K + ve CI iyonları birlikte dış kısma çıkmıştır. Bu bölüm impuls iletildiğini gösterir ve polarize durumdan depolarize duruma geçmiştir. 34. Ökaryot bir hücrede oksijenli solunumun, glikoliz enzimleri sitoplazmada bulunur, krebs döngüsü ve E.T.S reaksiyonları evrelerinde görevli ve elemanların tamamı mitokondride bulunur. 37. Bu birey oluşmaz. 31. Omurgalı hayvanların tümünde kapalı dolaşım sistemi bulunmaktadır. Balıklar sınıfı üyelerinde büyük ve küçük kan dolaşımı birbirinden ayrılmadığı için tek dolaşım vardır denir. 35. Sempatik sinirlerin uyarılması sonucu bir insanda; idrar kesesi daralmaz, gevşer ve idrar biriktirilir, göz bebeği büyür, bronşlar genişler, mide hareketleri yavaşlar ve salgıları azalır ve kalp atışları hızlanır. Bu birey oluşmaz. 32. Düz kas doku, iç organ kaslarının bir kısmını oluşturur. İsteğe bağlı çalışmaz; otonom sinir sistemi kontrolünde düzenli, ritmik ve yavaş kasılır. Aktin ve miyozinler bantlaşma yapmaz ve mikroskopta açık renkte görülür. 36. A = p B = q O = r P + q + r = 1 (p + q + r) 2 = 1 p 2 + q 2 + r 2 + 2pq + 2pr + 2qr = r 100 x x = 016, 33. Lenfositlerin bakteri toksinlerine karşı ürettikleri koruyucu faktör antitoksin molekülleridir. r 2 = 0,16 r = 0,4 p + q = 0,6 p = q = 0,3 2pq = 2 : 0,3 : 0,3 = 0,18 2pr = 2 : 0,3 : 0,4 = 0,24 2qr = 2 : 0,3 : 0,4 = + 0,24 0, x x = birey hom ozigot kan gruplu de ildir. 38. Bir dişi kirpide ovulasyona neden olan hormon LH hormonu olup bu hormon erkek bireye verildiğinde kanda androjen hormonlarının artması gerçekleşir. Erkek kirpide korpus luteumun oluşma şansı olmadığı için parçalanma şansı da yoktur. Aynı zamanda LTH hormonu da dişi memeliye (kirpi) aittir, erkek bireyde bulunmaz. 7

8