HEMŞİRELİKTE TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER SORUMLULUKLARI. Av. Halide SAVAŞ Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Uzmanı

Transkript

1 HEMŞİRELİKTE TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER SORUMLULUKLARI Av. Halide SAVAŞ Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Uzmanı

2 SAĞLIK ÇALIŞANLARININ KANUNİ SORUMLULUKLARI Ceza Kanunu ndan Kaynaklanan CEZAİ SORUMLULUKLAR Borçlar Kanunu ndan Kaynaklanan TAZMİNAT SORUMLULUKLARI İdari Düzenlemelerden Kaynaklanan DİSİPLİN SORUMLULUKLARI

3 YARGIYA YANSIMIŞ SONUÇLANMIŞ 120 OLAY DAN KAÇ TANESİ HEMŞİRELİK HATASI OLABİLİR?

4

5 HATALARIN MESLEKLERE GÖRE DAĞILIMI SAĞLIK MESLEKLERİ n % 1. Hekimlik hataları 112 %82 2. Hemşirelik(ebelik) hataları 20 % Sünnetçilik hataları 3 % Eczacılık hataları 2 %1.4 TOPLAM 137 %100

6 HEMŞİRELİK HATALARININ SONUÇLARINA GÖRE DAĞILIMI SONUÇLAR n % 1. Uzuv Zaafı 7 %35 2. Ölüm 4 %20 3. Uzuv Kaybı 4 %20 4. Cismen Eza Görme 4 %20 5. Bebek Karışması 1 %5 TOPLAM 20 %100

7 HEMŞİRELERİN TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN CEZA SORUMLULUKLARI

8 TAKSİRLE ADAM ÖLDÜRME md.85 Basit taksirle Adam Öldürme Bilinçli taksirle Adam Öldürme TAKSİRLE YARALAMA md.89 Basit taksirle yaralama Bilinçli taksirle yaralama

9 Basit Taksir Md. 22/2 Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranılması sonucunda Öngörülebilir ve önlenebilir bir suçun ÖNGÖRÜLEMEMESİ, İstenmeyen neticenin (SUÇUN) oluşması

10 Taksirle İşlenen Suçlardan Dolayı Kusurluluk, Md.22/4,5 Taksirle işlenen suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Kusurluluğun matematiksel olarak ifadesi mümkün değildir.

11 İnsan Üzerinde DENEY Md.90 Kanuna aykırı olarak insan üzerinde bilimsel deney yapmak 1-3 yıl hapis, RIZAYA DAYALI BİLİMSEL DENEY 90.md.deki şartların gerçekleştirilmesi halinde ceza gerektirmez Çocuklar üzerine bilimsel deney kanundaki şartlarla yapılabilir Fiil sonucu ölüm yada yaralanma olursa -kasten işlenmiş suç hükümleri-

12 Organ Veya Doku Ticareti Md.91 Hukuken geçerli rıza olmaksızın CANLIDAN organ alınması (5-9 yıl hapis) doku alınması (2-5 yıl hapis) Hukuka aykırı olarak KADAVRADAN organ yada doku alınma 1yıl hapis Hukuka aykırı yolla elde edilmiş organı saklama, nakletme, aşılama (2-5 yıl hapis) ÖLÜM HALİNDE kasten adam öldürme suçu oluşur

13 Kişisel Verileri, Hukuka Aykırı Olarak Kaydetme, Verme Ve Ele Geçime (135, d.136) Kişisel verileri, ( md.137 ) Kamu Görevlisinin YETKİSİNİ KÖTÜYE KULLANMAK suretiyle Meslek Mensubunun MESLEĞİN SAĞLADIĞI KOLAYLIK tan yararlanmak suretiyle Kaydetmesi halinde 1-6 sene hapis cezası, Başkasına vermesi, yayması ve ele geçirmesi halinde 2-8 yıl hapis cezası,

14 Md.99 --RIZA OLMAKSIZIN ÇOCUK DÜŞÜRTME (5-10yıl hapis) --YETKİLİ OLMAYAN KİŞİNİN ÇOCUK DÜŞÜRTMESİ (2 4 yıl hapis) --ON HAFTADAN FAZLA SÜRELİ GEBELİĞİN (tıbbi zorunluluk olmaksızın) SONLANDIRILMASI ( 2 4 yıl hapis) Yetkili olmayan kişi işlerse ağırlaşmış ceza Md.101 RIZASI OLMAKSIZIN KISIRLAŞTIRMA (3-6 yıl hapis) Yetkili olmayan kişi işlerse ceza üçte bir oranında artırılır

15 Resmi Belge Hükmünde Belgeler Md. 210/2 Gerçeğe Aykırı Belge Düzenleyen; Tabip, Diş Tabibi, Eczacı, Ebe,hemşire Veya, Diğer SAĞLIK MESLEĞİ MENSUBU, 3ay-1yıl hapis cezası.

16 Resmi Belge Hükmünde Belgeler Md. 210/2 Gerçeğe aykırı düzenlenen belgenin Kişiye haksız menfaat sağlaması Kamunun yada kişilerin zararına sonuç doğuracak nitelik taşıması RESMİ EVRAKTA SAHTECİLİK (md.204) KAMU GÖREVLİSİ, 3-8 yıl Hapis, Ağır Ceza KAMU GÖREVLİSİ OLMAYAN,2-5 yıl, Asliye Ceza

17 Çocuğun Soybağını Değiştirme Md.231/2 Özen yükümlülüğüne aykırı davranarak Sağlık kurumundaki bir çocuğun başka bir çocukla karışmasına neden olan kişi 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır

18 Görevi Kötüye Kullanma Md.257 Kanunda ayrıca tanımlanmış suçlar dışında Görevin gereklerine aykırı hareket etme Görevin gereklerini yapmakta ihmal ve gecikme gösterme Kişi mağduriyeti, kamu zararı, kişilere ve kendisine haksız kazanç Kamu görevlisi 1-3 yıl, 6ay-2yıl hapis cezası

19 Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi Md.280 Görev sırasında Bir suçun işlendiği yönünde bir belirti Durumu yetkili makamlara bildirmeme Bu hususta gecikme gösterme 1 yıla kadar hapis cezası

20 Genital Muayene Md.287 Hukuka aykırı bir şekilde Yetkili hakim yada savcı kararı olmaksızın Genital muayene yapan fail hakkında 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur

21 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ 6-D maddesi d) Tıbbi tanı ve tedavi işlemlerinin hizmetten faydalanana zarar vereceğini öngördüğü durumlarda, müdavi hekim ile durumu görüşür, hekim işlemin uygulanmasında ısrar ederse durumu kayıt altına alarak hekimin yazılı talebi üzerine söz konusu işlemi uygular.yanliş KONUSU SUÇ OLUŞTURAN HİÇBİR YAZILI EMİR GERÇEKLEŞTİRİLMEZ

22 KAMUDA ÇALIŞAN HEMŞİREYE CEZA SORUŞTURMASI Kamu görevlisi hakkında tıbbi hata sebebi ile ceza davası açılabilmesi için illerde valilikten ilçelerde kaymakamlıktan soruşturma izni alınması gerekir. Rüşvet, zimmet, irtikap suçlarından dolayı yapılan soruşturmalarda izin gerekmez Direkt savcılık soruşturma yapar.

23 HEMŞİRELERİN TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN TAZMİNAT SORUMLULUKLARI

24 TAZMİNAT SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 1. Zarar 2. Hukuka aykırı fiil 3. Nedensellik bağı 4. Kusur Hastaya tıbbi müdahale sebebi ile, bedenen veya ruhen zarar verilmişse; zarar veren kişi, kusuru oranında, bu zararı tazminle mükelleftir.

25 SAĞLIK KABİNİ İŞLETEN HEMŞİRE KAMU KURUMUNDA ÇALIŞAN HEMŞİRE ÖZEL SAĞLIK KURUMUNDA ÇALIŞAN HEMŞİRE

26 SAĞLIK KABİNİ İŞLETEN HEMŞİRE Hastanın kabine gelmesi ve hemşirenin tıbbi müdahale için onu kabul etmesi ile hemşire ile hasta arasında borçlar kanunu çerçevesinde VEKALET SÖZLEŞMESİ KURULMUŞ OLUR. Muayenehaneye gelen hasta ile doktor arasında olduğu gibi Hemşire- vekil (avukat) Hasta-müvekkil

27 KAMU KURUMUNDA ÇALIŞAN HEMŞİRE Kamu görevlisinin Görevini yaparken verdiği zararı Çalıştığı kamu kurumu (idare) tazminle yükümlüdür; ANCAK, bu zararın hizmet kusuru sebebiyle oluşmuş olması gerekir, kişisel kusur sebebiyle oluşmamalı

28 KAMU KURUMUNDA ÇALIŞAN HEMŞİRE İdare, hizmet kusuru sebebiyle oluşan tıbbi hatadan doğan zararı öderse, ödediği miktarı kamu görevlisi hemşireden kusuru oranında (yargılamada kusur tespit edilir) geri alır (RÜCU DAVASI)

29 KAMU KURUMUNDA ÇALIŞAN HEMŞİRE Tek başına yapabileceği işlemlerden (hastanın banyosu, yara bakımı vb. gibi hasta bakımı ile ilgili müdahalelerden) kaynaklanan zararlardan tek başına sorumludur

30 KAMU KURUMUNDA ÇALIŞAN HEMŞİRE doktor talimatıyla yaptığı işlemlerden kaynaklanan zararlardan doktorla birlikte kusuru oranında sorumludur

31 ÖZEL SAĞLIK KURUMUNDA ÇALIŞAN HEMŞİRE özel hastane ile sağlık kurumu arasında vekalet sözleşmesi olduğundan, özel hastanede çalışan hemşire, hastanenin yardımcı şahsı olarak kabul edilir. Hastane, tıbbi hatadan doğan zararı tazmin eder. Ancak, ödediği miktarı hemşireden, kusuru oranında geri alır. Sadece hemşireye dava açılmışsa hemşire öder.

32 Tıbbi hata sonucu ÖLÜM maddi tazminat -Ölüme kadar hastane,ilaç, bakım masrafları, -Defin, cenaze masrafları -Ölenin maddi desteğinden yoksun kalan ailesi, yakınları için ölenin sağlığında sağladığı destek miktarında, tahmin edilen ölüm yaşına kadar sağlayacağı destek miktarı kadar tazminat (aktüerya hesabı) manevi tazminat Ölümden ruhen etkilenen yakınlarına makul bir miktar

33 Tıbbi hata sonucu yaralanma yada Maddi tazminat sakat kalma Hastane, bakım, ilaç vs. masraflar Kişinin malüliyet durumuna göre çalışma gücünün (geçici veya sürekli) kaybından dolayı elde edemeyeceği gelirler(müstakbel gelir kaybı) Manevi tazminat Kişinin kendisi ve yaralanmasından dolayı ruhen sıkıntıya girmiş acı çekmiş kişiler

34 HEMŞİRELERİN CEZAİ VE HUKUKİ SORUMLULUKLARINA İLİŞKİN YÜKSEK YARGI KARARLARI

35 T.C. DANIŞTAY 10. DAİRE E. 1982/2908, K. 1985/26, T Sağ ayağının kırılması üzerine, tedavi için... Devlet Hastanesi Ortopedi servisine yatırılan davacının kolunun, tedavi sırasında görevli hemşire tarafından yapılan hatalı enjeksiyon sonucu gangren olduğu, bu nedenle kesildiği dava dosyasında mevcut belgelerin incelenmesinden anlaşılmaktadır.

36 T.C. DANIŞTAY 10. DAİRE E. 1996/2121 K. 1997/5476 T Davacının çocuğunun sol el 4. parmağındaki siğilin tedavisi için enjekte edilmesi gereken ve doktor tarafından reçeteye yazılan "Mercaine" isimli ilaç yerine "İl 33" isimli ilacın görevli hemşire tarafından enjektöre çekilip, görevli doktor tarafından enjekte edilmesi sonucu Kangren olan parmağın kesilmesi nedeniyle uğranılan maddi ve manevi zararın idarece tazmini gerekir

37 T.C. YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ E. 2003/1064 K. 2004/2055 T Trafik kazası sonucu hastaneye yaralı getirilen ölenin, görevli doktor ve hemşire olan sanıklar tarafından yeterli kontrol ve muayene ile gelişen klinik bulgulara uygun müdahale yapılmadığından ölmesi olayında, ( ) ölüm kaçınılmaz ise görevi savsama, ölümde bu savsama etkili ise taksirle ölüme neden olma suçundan hüküm kurulmalıdır.

38 T.C. YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ 18181/ Sağlık ocağında görevli hemşire ve ebe olan sanıkların vücuda enjeksiyon biçimi farklı olan kızamık aşısı yerine gerekli dikkat ve özeni göstermeyerek kızamık suyu ile sulandırılmış verem aşısı yapmaları nedeniyle bebeklerden Gamze nin bir yıl süreyle gözlem altına tutulmalarına yol açma ve kolunda iltihaplı ceviz büyüklüğünde şişlik oluşturma eylemlerinin özel hüküm niteliğindeki taksirle yaralama suçuna uyması

39 T.C. YARGITAY 4. CEZA DAİRESİ 2004/ / Sanık hemşire Ayşe B. ın, katılanın doğumu nedeniyle görevi olmadığı halde, epizyo dikim işini yapmak ve sanık hekim Hafize Ç. nin epizyo dikimi kendisi yapmayıp, hemşire sanığa yaptırmak suretiyle katılanın doğum yarasının enfekte olmasına yol açma eylemlerinin, ( ) taksirle yaralama suçuna uyması karşısında

40 ÖNERİLER HASTA KAYITLARI çok iyi ve düzenli tutulmalı. Hastaların AYDINLATILMIŞ ONAMLARI (rızaları) usulüne uygun olarak mutlaka alınmalı. Ulusal ve uluslararası TIP LİTERATÜRÜ takip edilmeli. Tüm sağlık çalışanları MESLEKİ BİLGİ VE MEVCUT HUKUK KURALLARI konusunda MESLEK ÖNCESİ VE SONRASI periyodik olarak eğitilmeli. EKSİK BOZUK MALZEME, CİHAZ bulundurulmamalı varsa hemen TUTANAKLA yetkililere bildirilmeli. Hasta Hakları ve tıbbi hatalar konusunda KURUM İÇİ ÇÖZÜMLER, İLETİŞİMSEL BECERİ artırılmalı.

41 Teşekkürler...