HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI / MALATYA

Transkript

1 HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI / MALATYA Grup Adı : CEZA HUKUKU 3. GRUP Grup Konusu : Yaralama, öldürme suçları Grup Başkanı : Muzaffer ÖZDEMİR Yargıtay 1. Ceza Dairesi Üyesi Grup Sözcüsü : Emine TANŞİ İskenderun Ağır Ceza Mahkemesi Üyesi Raporlama Heyeti : Murat İLHAN Yargıtay 1. Ceza Dairesi Tetkik Hâkimi Emine TANŞİ - İskenderun Ağır Ceza Mahkemesi Üyesi Kasten öldürme, öldürmeye teşebbüs, olası kastla öldürme, kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi, neticesi sebebiyle ağırlaşan yaralama sonucu ölüm, kasten yaralama, bilinçli taksirle öldürme ve yaralama, taksirle öldürme ve yaralama ile ilgili Yargıtay 1, 3 ve 12. Ceza Dairelerinin uygulamaları ve en fazla bozma nedeni yapılan konular hakkında genel açıklamalar yapıldıktan sonra katılımcılar tarafından uygulamada sıkça karşılaşılan sorunlar üzerinde müzakereler yapılmış, çözüm önerileri değerlendirilmiş, müzakereler sonunda aşağıdaki hususların önerilmesi ön görülmüştür. A) SORUŞTURMA AŞAMASI YÖNÜNDEN: 1- Kasten öldürme suçlarında yapılacak soruşturmaların özellikle bu konuda uzmanlaşmış Cumhuriyet Savcıları ve kolluk görevlileri tarafından ( adli kolluk biriminin fiilen kurulması sağlanarak ) yapılmasının, delillerin eksiksiz toplanmasının sağlaması yanında, hazırlık soruşturmasının da etkin ve hızlı bir şekilde tamamlanıp, kovuşturma aşamasında da davanın kısa sürede sonuçlandırılmasına fayda sağlayacağı düşünülmüştür. 2- Olay yeri tespit ve otopsi işlemlerinin mutlaka ehil kişilerce ve CMK ya (Mineseto sözleşmesine) uygun şekilde yapılması önem arz etmekte olup aksi durumda çok önemli olan bu delillerin delil olma niteliklerini kaybettikleri görülmektedir. Örneğin; olay yerinde tespit edilen ( boş av tüfeği fişeği veya kovan gibi ) her bir delile ayrı delil numarası 1

2 verilerek bu numaralar göz önünde bulundurulmak sureti ile ekspertiz raporlarının aldırılmaması durumunda bu delillerin değerlendirilmesi hususunda ciddi sorunlar yaşandığı görülmüştür. 3- Soruşturma aşamasında özellikle C. Savcıları tarafından alınan sanık savunmaları ile mağdur ve tanık beyanları sırasında suçun sübutuna, vasfına, hukuka uygunluk nedenleri ile kusurluluğu etkileyen haller ve özellikle de haksız tahrik nedenleriyle ilgili hususlara ilişkin soruların sorulmasının mahkemelere delillerin değerlendirmesi ve ceza adaletinin sağlanması konusunda büyük kolaylık sağlayacağı düşünülmüştür. 4- Kasten öldürme suçlarında gerekli görüldüğü zamanlarda keşif işleminin ve bilirkişi incelemelerinin soruşturma aşamasında yapılmasının daha uygun olacağı değerlendirilmiştir. 5- Kasten öldürme suçlarında Cumhuriyet Savcıları tarafından eksik soruşturma ile kamu davası açılmasının isabetli hüküm kurulmasını zorlaştırdığı, bu nedenle de gerektiğinde soruşturma aşamasının uzun tutulmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir. B) KOVUŞTURMA AŞAMASI YÖNÜNDEN: 1- Özellikle kasten öldürme suçlarında akıl hastalığı nedeni ile haklarında TCK nun 32. ve 57. maddeleri gereğince güvenlik tedbirlerine hükmedilecek sanıklar hakkında mutlaka Adli Tıp Genel Kurulundan rapor aldırılması gerektiği düşünülmüştür. 2- Öldürmeye teşebbüs, kasten ya da taksirle yaralama suçlarında düzenlenen doktor raporlarında oluşan her bir yara nedeniyle TCK nun 86. ve 87. maddeleri kapsamında ayrı ayrı değerlendirme yapılmamasının, suçların nitelendirilmesinde ve temel cezaların tayininde sorunlara ve gereksiz bozmalara neden olduğu, yargının hızlandırılması ve usul ekonomisi açısından, rapor içeriklerinin düzenlenmesi ve eksiklerin giderilmesi konusunda Adli Tıp Kurumu ve bu konuda görev yapan diğer kurumlarla birlikte çalışma yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir. 3- Sanıklardan birisinin çocuk olması nedeniyle soruşturma aşamasında evrakları tefrik edilen ve aynı eylem nedeni ile yargılanan sanıklara ilişkin dosyaların kovuşturma 2

3 aşamasında birleştirilerek delillerin değerlendirilmesi ve sanıkların hukuki durumunun buna göre belirlenmesi gerektiği düşünülmüştür. 4- Kanunun emrini yerine getirme nedeni ile TCK nun 24. madde uyarınca verilen beraat kararlarında hangi yasa maddesine dayanıldığının mutlaka gösterilmesi gerektiği değerlendirilmiştir. C) MADDİ HUKUK YÖNÜNDEN: 1- Bir eylem nedeni ile TCK nun 87. maddesinin 1, 2 ve 3. fıkralarında yazılı hallerden birinin oluşması durumunda raporda yazılı olsa bile basit bir tıbbi müdahale ile giderilebilecek bir yaralanmadan bahsedilemeyeceği bu nedenle temel cezanın TCK nun 86. maddesinin 2. fıkrası ile değil 1. fıkrası esas alınarak belirlenmesi gerektiği, 2- TCK nun 86/1 maddesi gereğince temel ceza tayin olunurken eski alışkanlıkların etkisi ile çoğunlukla alt sınırdan ceza tayin edildiği görülmektedir. Bu nedenle 86/1 maddesiyle yapılan uygulamalarda TCK nun 61. maddesi gözetilerek temel cezanın 1 ila 3 yıl arasında makul bir ceza olarak belirlenmesinin uygun olacağı, 3- Yaş küçüklüğü, sağır ve dilsizlik gibi hallerde TCK nun 31 ve 33. maddeleri gereğince yapılacak indirimlerde cezanın maddelerde belirtilen alt ve üst sınırları arasında sanığın yaşı dikkate alınarak belirlenmesi gerektiği, 4- Silahla kasten öldürme, kasten yaralama ve tehdit suçlarının işlenmesi durumunda ayrıca aynı eylem nedeni ile TCK nun 170. maddesi uyarınca genel güvenliği tehlikeye sokma suçunun oluşmayacağının gözetilmesi gerektiği, 5- Özelikle iş kazalarından kaynaklanan taksirle yaralama ve öldürme olaylarında, kusur durumunun tespiti amacıyla bilirkişiler tarafından düzenlenecek raporlarda, hakkında dava açılan kişi ya da kişilerin cezai yönden sorumluluğunu gerektirecek eylemlerinin bulunup bulunmadığının tespit ettirilmesi, iş hukuku veya tazminat hukuku açısından yapılan değerlendirilmelerde ceza sorumluluğu ile hukuki sorumluluğun karıştırılmaması hususunda farkındalık oluşturulması, 3

4 6- Taksirle işlenen yaralama ve öldürme suçlarında, TCK nun 61. ve 22/4. maddelerine göre tayin edilecek temel cezanın sanıkların tespit edilen kusur durumuna ve meydana gelen zararın ağırlığına uygun bir şekilde belirlenmesinin, mahkemelerin benzer olaylarda benzer sonuçlar doğuran kararlar vermesi açısından önemli olduğu, 7- Olası kast ile yaralama suçlarında, TCK nun 86/1 veya 2. fıkrası gereğince belirlenen temel ceza üzerinden uygulanacak artırım maddelerinden sonra ( Örneğin; TCK nun 86/3, 87/1, 2 ve 3. fıkraları gereğince yapılan artırım) TCK nun 21/2 maddesi gereğince olası kast nedeniyle indirim yapılması, 8- Taksirli suçların ( yaralama ve öldürme ) büyük bir kısmının trafik kazalarından kaynaklanması karşısından; soruşturma işlemlerinin eksik yapılması durumunda kişilerin kusurlarının tespitinde büyük zorluklar yaşanması nedeni ile her ağır ceza merkezinin bulunduğu yerde trafik kazalarını araştıran bir bilirkişi kurulunun oluşturulması, söz konusu heyetin trafik kazasının oluşumuna sebep olan önceki ve sonraki bütün detayları tespit edip raporlaması gerekirse mahallin video kaydının ve fotoğraflarının çekilmesi ayrıca mevzuat değişiklikleri de dikkate alınarak trafik kaza tespit tutanaklarının koşullara uygun şekilde güncellenmesi, Görüşleri benimsenmiştir, D) MEVZUAT YÖNÜNDEN: 1- Kasten öldürme suçlarında ceza adaletinin sağlanabilmesi açısından haksız tahrik nedeni ile cezadan yapılacak indirimi düzenleyen TCK nun 29. maddesindeki üst sınırların yeniden ve mevcut cezalardan daha yüksek olarak belirlenmesi, 2- Taksirle öldürme suçlarında tali kusurlu sanıkların durumu ve kanunda ön görülen cezanın alt sınırı dikkate alındığında temel cezanın alt sınırının mevcut düzenlemede yer alan cezadan daha az bir ceza olarak yeniden belirlenmesi, 3- Bir kısım katılımcıların, aile içerisinde meydana gelen eylemlerde şikâyetten vazgeçildiği halde soruşturma ve kovuşturmanın yasa gereği devam etmesinin, aile içerisinde huzursuzluklara sebep olduğu ve toplumun temeli olan aile kurumuna zarar verdiğini belirterek, TCK'nun 86/3-a maddesindeki yaralanmaların da şikâyete tabi hale getirilmesi, ( 4

5 bir kısım katılımcıların ise özellikle kadına yönelik şiddetin sonlandırılması açısından bu madde hükümlerinin aynı şekilde devam ettirilmesinden yana görüş bildirdikleri) 4- Temyiz incelemesi sırasında aleyhe temyiz bulunmaması nedeni ile aleyhe bozma yasağının kaldırılması, 5- Zincirleme suçlar yönünden TCK nun 43/3 maddesinde belirtilen istisnanın kasten öldürme suçları yönünden TCK nun 44. maddesinde de düzenlenmesi, 6- Tehdit suçu ile kasten yaralama suçları yönünden kanunda ön görülen ceza miktarları arasındaki adaletsizliğin giderilmesi, (Örneğin; bir kişiyi dövmekle tehdit eden şahıs için TCK nun 106/1-1. Cümlesi gereğince kanunda ön görülen ceza 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası iken, aynı şahsı gerçekten basit tıbbi bir müdahale ile darp eden kişiye TCK nun 86/2 gereğince verilecek cezanın ise 4 aydan 1 yıla kadar hapis cezası olduğu,) 7- Ölümle neticelenen olaylar dikkate alındığında kanunda kasten öldürme, olası kast, bilinçli taksir ve taksir hükümleri için ön görülen ceza miktarları arasındaki büyük ceza farklılığının giderilmesi, 8- (a) Taksirli suçlarda uygulama yeri olan TCK'nun 22/6 maddesindeki Taksirli hareket sonucu neden olunan netice münhasıran failin kişisel ve ailevi durumu bakımından artık bir cezanın hükmedilmesini gereksiz kılacak derecede mağdur olmasına yol açmışsa ceza verilmez; bilinçli taksir hâlinde verilecek ceza yarıdan altıda bire kadar indirilebilir. yasal düzenlemesindeki ve ibaresinin, Hâkim e takdir hakkının kullanılmasında eş, usul, füru ve kardeşleri haricinde, yakın akrabalarının ölümü halinde de, bu hükmün uygulanabilmesi açısından faydalı olacağı düşüncesiyle veya olarak değiştirilmesi, (b) Yine TCK nun 22/6. maddesinin uygulamasında, madde kapsamında yakınların ölümünün yanında, bu maddenin kapsamına girmeyen kişilerin de yaralanmaları ve yaralama suçunda şikâyetin devam etmesi halinde, sanığın sadece usul ve fürun ölümü halinde faydalanabileceği TCK 22/6. maddesinin sadece yaralanan kişinin şikâyetinin devam etmesi nedeniyle failin cezalandırılmasının haksızlığa yol açacağı düşüncesi ile bu gibi durumlarda suçun şikayete tabi hale getirilmesi, Konusunda yasal düzenleme yapılması görüşleri benimsenmiştir. 5