BİLİŞİM VADİSİ PROJESİ MODELİ

Transkript

1 BİLİŞİM VADİSİ PROJESİ MODELİ IP UNIVERSITIES NIASAN 2011 TechnoBee, Prof. Dr. Attila Dikbaş

2 BV ANA İLKELER 'Bilişim ve İletişim Teknolojileri'nin sağlık, enerji, eğitim, ulaşım, savunma gibi stratejik sektörlerimizi besleyici rolünü vurgulayan, akademik, özel, kamu ve sivil toplum sektörleri arasında tümleştirici gücünü değerlendiren, yerleşke sınırlarını aşan, dağıtık, esnek, devinimli ve çevik bir yapı kuran, mevcut kaynaklarımızı, değerlerimizi, yatırımlarımızı ilişkilendireren, boşlukları doldurarak, bu ilişkilerden yeni değerler yaratan, farklı fakat birbirlerini besleyen ve tamamlayan sektörleri tümleştireren, gerek yurtiçindeki, gerekse yurtdışındaki beyin gücümüzü ve girişim sermayemizi bünyesine çekerek küresel rekabete giden yolu açan, teknoloji politikalarımıza yol gösteren, Zamanı yakalayan ve, zamanı aşan! bir proje çalışması hedeflenmiştir

3 BV TANIM Bilişim Vadisi Projesi, Türkiye nin Dünya ülkeleri ile her alanda rekabet edebilirliğini maksimum hale getirmek için gereksinim duyduğu tüm sektörlere yönelik inovasyon ve girişimciliği tetikleyecek bir ekosistem yaratmak amacıyla, BİT sektörünün, Üniversite ve Ar-Ge kuruluşlarının, ilgili özel şirketler ile devlet kurumlarının ve bu amaca katkısı olabilecek tüm kurum ve kuruluşların toplamından oluşacak; ne organize sanayi bölgesi, ne teknopark ne de bir Ar-Ge merkezi olan, bunların tümünün toplamından daha da fazlası olan farklı bir yapılanma modelidir. Bilişim Vadisi, BIT odaklı iş ve Ar-Ge faaliyetlerinin beraber çalışmasını sağlayarak cazibe bölgeleri yaratacak, bu amaçla Türkiye nin potansiyel bölgeleri ile başlayarak dağıtık bir sistem mimarisi ile gelişecek ve küresel ölçekte markalaşacak uzun vadeli, teknolojiye dayalı ulusal kalkınma projesidir.

4 BV VİZYON/UZGÖRÜ Önümüzdeki yıllarda da, dünyadaki değişimi, Ar- Ge ye dayalı inovasyon ve teknolojinin tetikleyeceği bir gerçektir. O nedenle küresel ölçekte bu değerleri artırmak için kurulan tüm yapılanmalar bu iki terimin ekseni etrafında gelişmekte ve misyon, vizyon, amaç ve hedeflerini buna göre belirlemektedirler. Ulusal inovasyonu arttırmak temel amaç doğrultusunda Bilişim Vadisi Vizyonu/Uzgörüsü; Türkiye nin Küresel İnovasyon sıralamasında ilk 5 ülke arasında yer almasını sağlamaktır.

5 BV MİSYON/ÖZGÖREV Türkiye nin, bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) odaklı olarak, ileri teknoloji alanında küresel rekabet avantajını artıracak; inovasyon yeteneğini geliştirerek ekonomik büyümesini sürdürülebilir kılacak; ülkeyi küresel inovasyon ekonomisi içinde öncü bir konuma taşıyacak; uluslararası inovasyon ağlarıyla bütünleşmeyi sağlayacak; örnek bir inovasyon, üretim ve dış ticaret ortamı yaratarak küresel ölçekte tanılrlığını sağlayacak ve örnek alınan bir model yaratmaktır.

6 BV AMAÇLAR Özel sektör ve Kamu katılımı ile yönetsel esnekliğe sahip, dinamik ve profesyonel ekipler kullanabilecek ve Tohum Proje den Ağaç Firma ya kadar olan yaşam döngüsünü en iyi şekilde yürütecek yönetim modelini hayata geçirmek, İnovasyon Bölgeleri yaratarak, Türkiye İnovasyon Ağı nı kurmak ve, Kurulan İnovasyon ağını Küresel İnovasyon Ağı na bağlamak, Katma değer zinciriyle birbirine bağlı firmaların coğrafi yakınlık içinde kuracağı ağ yapılarını da yaratmak ve küresel ağ ile ilişkilendirmek, Küresel oyuncuları ve doğrudan yabancı yatırımcıyı çekmek,

7 BV AMAÇLAR Üretilen katma değer için dış ticaret odaklı olarak değerlendirilmesini sağlayacak küresel ölçekte iş, operasyon ve pazarlama mekanizmalarını yaratmak, Risk sermayesi, girişim sermayesi, doğrudan yabancı yatırım, kuluçka sistemleri gibi girişimcilik ve inovasyona yönelik finansal araçları kurulacak Bilişim Vadisi bölgelerine/öbeklerine entegre etmek, Güçlü bir üniversite sanayi işbirliği ara yüzü oluşturarak Bilişim Vadisi kurulan bölgelerde yenilikçi ve girişimci ruha sahip yeni iş yapış modellerini geliştirmek, KOBİ lerin Ar-Ge ve inovasyonunu kolaylaştıracak, kümelenme stratejilerini içeren sistemleri modellemek ve hayata geçirmek,

8 BV AMAÇLAR Bilişim Vadisi nin tüm kurumsal yapısını, danışmanlık, iletişim ve pazarlama sistemleriyle desteklemek ve teknoloji ihracatına odaklanmasını sağlamak ve teknoloji üretim ve ihracatını kolaylaştırıcı teşvik mekanizmalarını yaratmak, Bilişim Vadisi nin küreselçekim odağı oluşturacak faaliyetlerini başlatacak ve bünyesinde sürdürebilir kılacak özel bir hukuksal yapıya ve statüye sahip olmak.

9 BV HEDEFLER Bilişim Vadisi Projesi Fizibilite Raporu kapsamında tanımlanan hedefler için örnek bölge olarak Kocaeli ili alınmıştır. Bu Bölgenin örnek bölge olarak seçimesine ilişkin çalışmalar Yönetici Özeti Raporu nun devamında (ilgili bölüm özetlerinde) verilecektir. Kocaeli Bölgesi ne yönelik yapılan çalışmalar ve Fizibilite Raporu kapsamında önerdiğimiz modellerin temelini teşkil eden odak/öbek kavramıele alınarak Bilişim Vadisi için belli Hedefler oluşturulmuştur. Önerilen Bilişim Vadisi Yapılanma Modeli nin Kocaeli Bölgesi nde yaratacaği Eko-Sistem sayesinde, Paydaş Analizi çıktıları kapsamında anlatılan mevcut potansiyeli birleştirici, boşlukları doldurucu ve inonovasyon ve teknoloji üretimini destekleyen faaliyet bazlı teşvik sistemi ile Kocaeli Bölgesi nin Tablo da verilen ortalama hedeflere ulaşacağı düşünülmektedir.

10 BV HEDEFLER Bilişim Vadisi Başlangıç Aşaması Hedefleri - Kısa Vadeli Hedefler Bilişim vadisi Projesi nin Kısa Vade hedefleri Başlangıç Aşaması olarak isimlendirilmiştir. Bilişim Vadisi nin kurulma aşaması ve kurulduktan sonraki ilk 3 yıl bu aşamanın süresini oluşturur. Bilişim Vadisi nin ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeyde tanınırlığının sağlanması (İletişim Statejisi Raporu nda detaylandırılmıştır) Kurumsal Yapının tüm bileşenleri ile kurulması ve faaliyete geçmesi Bilişim Vadisi/Inovasyon yasasının hazırlanarak yürürlüğe girmesi Ulusal ve uluslararası düzeyde çağrıların yapılması (yabancı yatırımcı, BİT şirketleri, diğer teknoloji şirketleri, start-up lar, fikir sahipleri, öğrenciler) Yeni Bilişim Vadisi Bölgelerine yönelik taleplerin gelmesi ve Fizibilite Raporlarının hazırlanması, Fiziksel Alt Yapı Raporu nda verilen Kocaeli Bölgesi ne yönelik 1. Aşama yapılanmanın tamamlanması. Kocaeli BV Öbeği nin küresel ölçekte tanınması ve Bölgeye/Öbeğe ilginin başlaması, Başlangıç aşaması için, İç ve Dış İzleme, Değerlendirme ve Denetleme Sistemi (İDDS) Raporlarının yayınlanması.

11 BV HEDEFLER Bilişim Vadisi nin Gelişim Aşaması Hedefleri - Orta Vadeli Hedefler Bilişim Vadisi nin 3. yılını doldurmasından sonra 7 yıllık süre Gelişim Aşaması / Orta Vade olarak tanımlanabilir.bu doğrultuda ilk 10 yılda BV sayısal hedeflerine ilave olarak aşağıda sıralanan hedeflere ulaşılması planlanmıştır; İletişim Stratejisi ne bağlı olarak Bölgenin Küresel Ölçekte tanınması, Yeni Bilişim Vadisi Bölgelerinin kurulmaya başlanması, Teknoloji ve Risk sermayesi Kuruluşlarının Bölgeye daha yoğun ilgi göstermesi, Teknolojiye dayalı Üretiminin Bölgelerde başlamış olması, Özellikle Ağaç Firmaların daha geniş üretim alanları talep ediyor olması, Bölgedeki ve Bölge ye yakın Teknoparklarla yapılan işbirlikleri ile BV Firması sayısının artması, Bölgede Politika Önlemleri Raporu nda verilen Politika ların uygulanması sayesindebit sektörüne eğitimli ara elemanlarınçoğalması ve eğitimli genç nüfusun yoğunlaşması, Fiziksel Alt Yapı Raporu nda verilen Kocaeli Bölgesi ne yönelik 2. Aşama yapılanmasının tamamlanması, Küresel İnovasyon Raporları nda Türkiye sıralamasının yükselmesi.

12 BV HEDEFLER Bilişim Vadisi nin Olgunlaşma Aşaması Hedefleri - Uzun Vadeli Hedefler Bilişim Vadisi nin 10. yılını doldurmasından sonraki 10 yıllık süre yani 20. yılı uzun vade olarak tanımlanabilir. Bu doğrultuda, Bu doğrultuda ilk 20 yılda BV sayısal hedeflerine ilave olarak aşağıdaki çalışmaların bu aşamada başlaması/bitmesi planlanmıştır; İletişim Stratejisi ne bağlı olarak Bilişim Vadisi Vizyonu nun gerçekleşmesi ve Türkiye nin İnovasyon Ülkesi olarak Küresel Ölçekte tanınması ve Başarılı Model olarak literatürde referans olarak gösterilmesi, Yeni Bilişim Vadisi Bölgelerinin kurulmasıyla Türkiye de Bilişim Vadisi Fizibilite Raporu nun felsefesini/ruhunu oluşturan Türkiye İnovasyon Ağı nın oluşması ve bu ağın Küresel inovasyon Ağı ile bütünleşmesinin/entegrasonunun sağlanması, Bilişim Vadisi Bölgeleri yle işbirliğine dayanan ve farklı Teknolojilerin Kümelenerek oluşturduğu odak-öbek modeli sayesinde yeni çalışma alanları gelişmesi, Türkiye de işsizlik rakamlarının azalması ve eğitim oranının artması, Teknoloji ihracatının artması ile teknolojiye dayalı ekonomik büyümenin başarılması, Teknoloji ve Risk sermayesi Kuruluşlarının Türkiye ye yoğun ilgi göstermesi, Ağaç Firmaların ve Aşı Fidanı firmalarının artması ile ileri teknoloji alanlarında üretimlerin başlaması, BV Firması akreditasyonunun küresel ölçekte tanınması, Fiziksel Alt Yapı Raporu nda verilenkocaeli Bölgesi ne yönelik 3. Aşama yapılanmasının tamamlanması, Küresel İnovasyon Raporları nda Türkiye sıralamasının ilk 5 e girmesi.

13 BV HEDEFLER Bilişim Vadisi Sayısal Hedefler Bilişim Vadisi Fizibilitesi Projesi kapsamında yapılan çalismalar, Türkiye de faaliyete geçmiş Teknopark Raporları, incelenen Dünya örnekleri ve Proje süresince Projenin İzleme ve Kontrol üyeleri ile yapılan toplantılar sonucunda Bilişim Vadisi Sayısal Hedefler Tablosu oluşturulmuştur. Hedefler, bu model kapsamında anlatılacak ilk Bölge Kocaeli Bilişim Vadisi kapsamında verilmiştir. Hedefler oluşturulurken, Bölgenin kurulumundan itibaren 1-3 (3. yıl sonuna kadar) yıllar arası Başlangıç Aşaması, 4-7 yıllar arası Gelişim Aşaması, 8-20 yıllar arası (20.yıl sonu) Olgunlaşma Aşaması olarak değerlendirilmiştir. Hedeflerde, Kötümser, Ortalama ve İyimser durumlara ilişkin tahmini rakamlarda aralık değerleri kullanılmıştır

14 BV HEDEFLER Bu hedefler incelenirken ve kıyaslama yapılırken aşağıda verilen Türkiye deki tüm Teknoparkların üretmiş oldukları çıktılar yardımcı olacaktır. Firma sayısı İstihdam edilen personel sayısı (9.838 Ar-Ge, Destek Personeli) Biten Proje Sayısı Üzerinde çalışılan proje sayısı İhracat 540 milyon USD Yabancı firma sayısı 53, (bu firmalarca yapılan yatırım tutarı 450 milyon USD Başvurusu yapılan/tasdik edilmiş patent sayısı 301 dir.

15 BV SAYISAL HEDEFLER H E D E F L E R (*) Bölgede Toplam Kuluçka/Firma Çiftliği Fiması Sayısı Kuluçkalardaki proje fikri/girişimci sayısı (Tohum) Kuluçkalardaki başlangıç firma sayısı (Filiz Firma) Kuluçkalardan ayrılan ve yeni kurulan firma sayısı (Fidan Firma) K O İ K O İ K O İ Üretim yapan firma sayısı (Ağaç Firma) Bölge dışından BV Bölgesi teşviklerini kullanan BİT/AR-GE firma sayısı Bölgeye yerleşen toplam BİT/Ar-Ge firma sayısı Bölgeye yerleşen yabancı BİT firma sayısı Bölgede yerleşen yabancı Türk ortaklığı firma sayısı Bölgede yatırım yapan iş meleği kuruluşu sayısı Bölgede yatırım yapan risk sermayesi kuruluşu sayısı Bölgede yurt dışı kuruluşlarla ortak yapılan Ar-Ge Projesi Sayısı Bölgede devam eden toplam Ar-Ge projesi sayısı Bölgede başlayıp bitirilen toplam Ar-Ge projesi sayısı BAŞLANGIÇ AŞAMASI (1-3 yıl) (**) GELİŞİM AŞAMASI (4-10 yıl) (**) OLGUNLAŞMA AŞAMASI (11-20 yıl) (**)

16 BV SAYISAL HEDEFLER H E D E F L E R (*) Bölgede tamamlanan toplam Ar-Ge projesi sayısı Bölgede istihdam edilen Ar-Ge personeli sayısı Bölgede istihdam edilen toplam personel sayısı Bölgede kurulan BİT Ar-Ge Merkezi sayısı Bölgede paydaşlarıyla ortaklaşa yürütülen Ar-Ge iş birliği sayısı K O İ K O İ K O İ Bölgede üretilen toplam patent sayısı Bölgede yapılan toplam ihracat tutarı (milyon USD) (***) Bölgeye oluşan Yabancı Sermaye Tutarı (milyon USD) Bölgede yürütülen toplam teknogirişim projesi sayısı Bölgede yürütülen BAP projeleri (Üniversitelerin Ar-Ge Fonu) girişimci Bölgede toplam akademisyen girişimci sayısı Bölgede yürütülen toplam Avrupa Birliği Projesi sayısı (ortak veya Bölgede yurt dışı araştırma fonu ile yürütülen toplam Ar-Ge projesi sayısı Bölgede oluşan toplam (Aşı Fidanı Firması) / (spin-off) BAŞLANGIÇ AŞAMASI (1-3 yıl) (**) GELİŞİM AŞAMASI (4-10 yıl) (**) OLGUNLAŞMA AŞAMASI (11-20 yıl) (**)

17 BV SAYISAL HEDEFLER H E D E F L E R (*) Bölgede yerleşen yerli ve yabancı Teknoloji Aktarım Ofisi sayısı Bölgede toplam Teknoloji Aktarım sayısı Bölgede kurulan Üniversite/Ar-Ge iletişim ofisi sayısı Bölgede yürütülen ve açılan eğitim programları, düzenlenen kongre, konferans sayıları toplamı BAŞLANGIÇ AŞAMASI (1-3 yıl) (**) GELİŞİM AŞAMASI (4-10 yıl) (**) OLGUNLAŞMA AŞAMASI (11-20 yıl) (**) K O İ K O İ K O İ (*) Sadece önerilen ilk bölge (Kacaeli Bilişim Vadisi) için belirlenmiştir. (**) Hedef tahminler aşamaların son yılı düşünülerek yapılmıştır. (***) Fiziksel altyapı raporunda üretim için ayrılan alanlar baz alınarak tahmin yapılmıştır. K: Kötümser, O: Orta, İ: İyimser

18 Benzer Yapılanmaların Karşılaştırılması Bilişim Vadisi Projesi Fizibilite Raporu kapsamında çok sayıda benzeri örnek değişik kriterlere göre incelenmiş ve karşılaştırmalı matris hazırlanmıştır. Kriterler: 1. Bölgelerin Özellikleri a. Kentsel Hizmetlerle İlişkileri b. Sosyal ve Ekonomik Donatıları c. Teknik nitelikleri d. Ekonomik nitelikleri e. Hukuki nitelikleri 2. Yönetim Birimleri ve kurumsal statüsü 3. Güçlü ve zayıf yanları 4. Büyüklükleri 5. Gelişme hızları 6. Yerli ve yabancı firma oranları 7. Yatırımcılara sağladıkları olanaklar 8. Diasporalarını çekmede kullandıkları mekanizmalar ve teşvikler 9. Kullanılan izleme ve değerlendirme sistemleri 10. Kurulum ve aşamalı gelişmelerine ilişkin: a. Zaman planı b. Kamu, özel sektör ve yönetim birimi arasında rollerin nasıl paylaşıldığı c. Finansmanın nasıl karşılandığı.

19 Benzer Yapılanmaların Karşılaştırılması Bölgeye yerleşen şirketler, bünyelerinde barındırdıkları farklı Ar-Ge ve üretim alanlarını kuruluş içindeki faaliyetlerine entegre edebilmek istemektedir. Bu durum, kuruluşların arazi kullanımı açısından genişleme kapasitesine sahip olmasını gerektirmekte ve sorun yaratmaktadır. Ama dağıtık yapısı ve bağlayıcı hukuksal statüsüyle Bilişim Vadisi Fizibilite Raporu nda da önerilen Odak/Öbek modeli bu bakımdan önemli bir avantaj sunmakta; yerleşimci firmalara farklı üretim ve Ar-Ge alanlarını farklı öbeklerin sunduğu olanaklardan tam olarak yararlanabilecek şekilde ona bağlayabilme kolaylığı sağlayabilmektedir.

20 Benzer Yapılanmaların Karşılaştırılması Dünyada benzer teknopark ve bilim parkları modellerine baktığımızda ise (Bölüm 1), BİT in bir platform oluşturduğunu ve tüm teknolojiler için arakesitler yarattığını görmekteyiz. Rapor kapsamında verilen ABD-Silikon Vadisi, Kore, Çin, İsrail örnekleri, özellikle bölgesel ve küresel ağ yapısının ve birbirleriyle bağlantılı bölgelerin önemini göstermektedir. Dünyada öğrenilen derslere ve başarılı örneklere baktığımızda, başlangıç firmaların (-filiz firmaların) doğabileceği ve gelişebileceği kuluçkaların (- firma çiftliklerin) bu yapılarda en önemli rolü üstlendiğini görmekteyiz. Teşviklerin ve risk sermayesinin merkezine yerleştirilen ve farklı örneklerde inovasyon merkezi, kuluçka merkezi gibi isimlerle adlandırılan bu yapılar, bölgelerdeki gelişimin can damarı haline gelmiştir.

21 Benzer Yapılanmaların Karşılaştırılması Dünyadaki benzer örneklere baktığımızda geliştirilen bölgelerin aşağıda sıralanan paydaşları buluşturduğu ve işbirliğine dayalı yeni iş modelleri geliştirdiği görülmektedir; Yatırımcılar (İş Meleği, Risk Sermayesi, Firma Çiftliği/Kuluçka Kuruluşları), Girişimciler (Birey, Firma) Üniversite ve Araştırma Kuruluşları Özel ve Kamu Mükemmeliyet Merkezleri Endüstri/Üretim Firmaları, Hizmet Sağlayıcılar (Hukuk başta olmak üzere, Patent, Proje Yönetimi, Mali Müşavirlik vb) Teknoloji Aktarım Ofisleri, Sivil Toplum Kuruluşları, Finans Kuruluşları.

22 Türk BİT Sektörünün Mevcut Durumu, Gelişme Eğilimleri ve Beklenti Analizi Türkiye de BİT sektörünün mevcut durumu ve gelişmesi için gözlenen eğilimler incelenirken, bu alandaki ulusal politikaların durumuna, stratejik adımların temposuna, sektörün iç dinamiklerine ve diğer sektörlerle arasındaki ilişkilere değinilmiştir. Çünkü ulusal BİT sektörü, ABD başta olmak üzere gelişmiş ülkelerde BİT ve ekonominin geri kalanı arasındaki doğal ve sağlıklı ilişkinin dinamizmi ile gelişmediği için güçlü politikalarla desteklenmek zorunda olduğu vurgulanmıştır. Raporda, BİT STK ları başta olmak üzere sektör örgütlenmeleri ve firmalarının bu alanlardaki tespit ve önerilerine de değinilmiştir.

23 Türk BİT Sektörünün Mevcut Durumu, Gelişme Eğilimleri ve Beklenti Analizi Ulusal BİT Politikaları kapsamında da çarpıcı sonuçlar veren bölüm, aşağıda özetlenen mesajları taşımaktadır; Ulusal BİT politikası, aynı zamanda ulusal kalkınma politikası anlamını da taşımaktadır; çünkü bu politikanın eksenini bilgi ekonomisine geçiş ve bilgi toplumuna dönüşüm hedefleri oluşturmaktadır. Türkiye de bu politikanın oluşturulmasından yönetişim düzeni içinde uygulanmasına geçen süreç, siyasi irade ile birlikte yürüyen bir ulusal seferberlik olarak tasarlanmalıdır. Türkiye nin ulusal bilgi faktörleri bilim, teknoloji, inovasyon, kalite ve beceriler - performansının iyileştirilmesi, gerek toplam faktör verimliliğinin artırılması, gerekse sürdürülebilir, uzun vadeli ekonomik büyüme hedefinin gerçekleştirilmesi bakımından hayati önem taşımaktadır. Kalkınma politikalarımızı hızla bilgi ekonomisinin paradigmalarına uyarlamak zorundayız.

24 BİT sektörüne ilişkin küresel durum, gelişme eğilimleri ve beklenti analizi Bilişim Vadisi nin merkezinin öncelikli olarak İstanbul olması, ikinci derecede de Marmara Bölgesi içinde yer alması yurtdışı kurumlarına daha cazip gelmektedir. Uluslararası alanda faaliyet gösteren kurumlar Türkiye de kurulacak bir Bilişim Vadisi nde öncelikli olarak Ar-Ge yatırımı yapmayı, ikinci öncelikte de hizmet yatırımı yapmayı tercih etmektedirler. Bu nedenle, Ar-Ge yatırımlarına yönelik yabancı kurumları cazip hale getirecek teşvik ve desteklerin tasarlanması ve uygulanması yabancı yatırımcıyı çekmekte faydalı olacaktır. Bilişim Vadisi nin uluslar arası standartlarda ve deneyimlerle yönetilmesi öncelik ve önem taşımaktadır. Yabancı kurumlar ancak böyle bir ortamda rahat edecekler, aradıklarını bulabilecekler ve yatırım yapma gayretlerini artıracaklardır.

25 BİT sektörüne ilişkin küresel durum, gelişme eğilimleri ve beklenti analizi Satın alma ve personel eğitimi maliyetleri ile vergilendirme konusu yabancı yatırımcının en çok önem verdiği finansal kriterdir. Bu nedenle, bu alanlarda yapılacak teşvik ve destek çalışmaları ile başvuru ve uygulama prosedürleri kolay uygulanabilir olmalıdır. Fiyatlar için özel uygulamalar yapılmalıdır. Bilişim Vadisi nde yatırım yapacak olan yabancı bir kurum için en önemli kriterlerden bir tanesi de insan kaynağıdır. Bu doğrultuda, kendine uygun, yetkinlikleri olan elemanlar bulabilmeyi ve eğitim faaliyetlerini de gerçekleştirebilmeyi istemektedir. Bunun için, hedeflenen yatırım alanlarında önceden bu türde elemanların yetiştirilmesi, üniversite ve özel sektörle bu alanda işbirlikleri ve ortak çalışmaları yapılması gereklidir. Yapılmadığı takdirde, yabancı yatırımcı insan kaynağı bulmada çok zorlanacak ve yatırım maliyetleri de artacağından, yatırımdan vazgeçme olasılığı da artmış olacaktır.

26 BİT sektörüne ilişkin küresel durum, gelişme eğilimleri ve beklenti analizi Yabancı yatırımcının bölgede yer alması için en önemli 2 kriter çevresel uygun koşullar ve eğitim olarak öne çıkmaktadır. Bu nedenle, bölgenin gelişmişlik düzeyi ve uygar ve modern olanaklara yakınlığı oldukça önem taşımaktadır. Yabancı yatırımcı sanayiye, kümelere, kamuya ve üniversitelere yakınlığı önemsemekle birlikte, daha fazla Ar-Ge işbirliği yapabileceği araştırma merkezleri ve enstitülerine yakın olmayı öncelikli olarak tercih etmektedir. Bu nedenle, ya bölgede bu türden kurumların bulunması ya da araştırma merkezlerinin bölgede daha fazla kurulmasının teşvik edilmesi bir avantaj oluşturacaktır. Yabancı yatırımcı için ulaşım çok önemlidir. Özellikle, gelişmiş ülkelerde çok kolay olan ulaşım olanaklarının Bilişim Vadisi kapsamında da hem bölgede hem de bölgeye ulaşmada sağlanması ya da ulaşımı kolay olan bölgelere BV nin kurulması sağlanmalıdır. İkincil olarak da, eğitim ve işbirliği konusunda gelişmiş ve alışkın olan yabancı yatırımcının bu konuda zorluk çekmemesi ve kendi ülkesindeymiş gibi ya da daha iyi olanaklarla bu hizmetlerin sağlanması gereklidir.

27 Bilişim Vadisi nin Kurulacağı Bölgenin Seçimi Bölüm 4 de seçim kriterleri doğrultusunda belirlenen illerin karşılaştırmalı olarak analiz edildiği matris ve değerlendirme sonuçları verilmiştir. Ayrıntıları ilgili çıktı ve bölüm içindeki alt kırılımlarda verildiği gibi seçim kriterleri doğrultusunda Türkiye deki bölgelerin karşılaştırmalı olarak analiz edildiği bir matris hazırlanmış, kriterler önemine göre ağırlıklandırılarak her bir bölgenin kriterleri hangi düzeyde sağladığı değerlendirilmiştir. Bu çalışmayla birlikte, incelemesi yapılan illerin mevcut ve ileriye yönelik görünen problemleri, sahip oldukları güçlü ve zayıf yanlar ile tehdit ve fırsatları da (GZFT) araştırılmıştır. Seçilen 10 il için seçim kriterleri bazında toplanan veriler, uzman görüşleri ile yapılan puanlama ve GZFT analizlerinin sonuçları ve iller bazında toplanan bilgiler derlenerek bir değerlendirme yapılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda ortaya çıkan toplam puanlar ile illerin/bölgelerin sıralaması aşağıdaki gibi oluşmuştur;

28 Bilişim Vadisi nin Kurulacağı Bölgenin Seçimi 1- İstanbul 2- Ankara 3- İzmir 4- Kocaeli 5- Bursa-Yalova 6- Eskişehir 7- Antalya 8- Konya 9- Gaziantep 10- Trabzon.

29 Paydaş Analizi Raporu

30 Paydaş Analizi Raporu

31 Kurumsal Yapılanma Modeli Bölüm kapsamında önerilen kurumsal yapılanma modellerinde, Bilişim Vadisi nin Türkiye nin tek bir bölgesinde değil daha sonra çoklanarak farklı bölgelerde de kurularak dağıtık bir sisteme olanak sağlaması ve jenerik bir yapı olması hedeflenmiştir. Kocaeli ilinin Gebze ilçesinde kurulması planlanan ilk bölgenin iç ve dış paydaşları ile o bölgede paydaşların değerlerini kullanan, mevcut değerleri sahiplenen ve kar gayesi güderek o bölgeye değer katacak kıvrak-çevik bir yapıyla yönetilmesi projenin başlangıç noktasını oluşturacaktır. Türkiye nin diğer bölgelerinde de o bölgenin mevcut potansiyelini işbirliğine ve faaliyete dayalı teşvik ve desteklerle harekete geçirecek Bilim-Teknoloji-İnovasyon a dayalı Girişim bölgeleri yaratmak önerilen modellerin ana hedefidir.

32 Kurumsal Yapılanma Modeli Önerilen modellerin temelinde, Bilişim Vadisi nin bir fiziksel alanın imar edilmesinden çok bilişimle ilgili ürün ve hizmetlerin üretilmesine, bilişimin biyoteknoloji, nanoteknoloji, enerji, sağlık, çevre teknolojileri gibi ileri teknoloji alanlarıyla ilişkisinin geliştirilmesine, ülke ekonomisi ve dünya pazarları içerisinde rekabet gücünü arttıracak şekilde çevrime sokulabilmesini sağlayacak en uygun ekonomik ortamın yaratılmasını kolaylaştıracak bir alt yapının kurulması hedeflenmektedir. Önerilen modellerde, Bilişim Vadisi nin kurumsal yapılanma modeli dağıtık, fiziksel mekan özelinde kurulmayan, yaratılan faaliyetleri destekleyici bir organizasyon bütünü olarak ele alınmaktadır. Bilişim Vadisi nin, fiziksel bir mekan tasarlayarak bunu yönetmekten çok bir ekonomi yaratmak ve bu ekonomiyi yönetmek olması gerektiği vurgulanmaktadır.

33 BİOM MODELİ YAPILANMA ŞEMASI

34 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER Firma Süreci Tohum (Bireyler). Fidan Firma (KOBİ).Ağaç Firma (Büyük Firma) Filiz Firma (Start-Up). Aşı Fidanı Firması (Spin off) Kuluçka Risk Sermayesi Aşılama, işbirliği

35 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER BV Firmaları Tohum: Yenilikçi fikri, Ar-Ge Projesi olan girişimci birey veya firma. BV Firması kriterlerine sahip olana kadar Firma Çiflikleri/Kuluçka firmalarındadır. Filiz Firma/Başlangıç Firması: Bilişim Vadisi Fizibilite Raporu kapsamında, Firma Çiftliklerinde fikir veya Ar-Ge aşamasında olan yenilikçi projelerin/tohumların desteklenmesi ile oluşan (ekilmeye hazır) başlangıç firmaları Filiz Firma olarak isimlendirilmiştir. Tohum lar Firma Çiftlikleri ile yapmış oldukları anlaşmalar çerçevesinde Başlangıç Firmalarını/Filiz Firmalarını bölge içinde kurabilirler. Dünyadaki başarılı Firma Çiftliği örneklerine bakıldığında Filiz Firma ların 2-3 yıl daha Firma Çiftliklerinden yararlandığı görülmektedir. Filiz Firmalar bölge içinde BV Firması statüsüne gelmiştir ve tek başlarına ilgili teşviklerden faydalanırlar.

36 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER BV Firmaları Fidan Firma/KOBİ : Bilişim Vadisi Fizibilite Raporu kapsamında, Firma Çiftliğinden çıkmaya hazır daha büyük ölçekli firmalar (KOBİ) Fidan Firma olarak isimlendirilmiştir. Filiz Firmalar, Firma Çiftlikleri ile yapmış oldukları anlaşmalar çerçevesinde bölge içinde tek başlarına veya ortak olarak ayrı KOBİ leri/fidan Firmaları bölgede kurabilirler. Fidan Firmalar bölge içinde BV Firması statündedir. Bölge dışından gelen KOBİ ler de BV Firması gerekliliklerini yerine getirmiş ise bölgede Fidan Firma olarak isimlendirilmiştir. Fidan Firmaların çoğunluğunu BİT sektöründeki her türlü teknoloji (çevre, enerji, otomotiv, sağlık, savunma, havacılık v.s.) arakesitinde yazılım geliştiren ve AR-GE desteği veren firmaların oluşturacağı düşünülmüştür. Fidan Firmaların yapmış oldukları inovasyon ve Ar-Ge faaliyetleri ile ürettikleri prototip üretimlerin de ilgili teşvik ve desteklerden faydalanması öngörülmektedir.

37 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER BV Firmaları Ağaç Firma / Büyük Firma: Bilişim Vadisi Fizibilite Raporu kapsamında, BV Bölgesi içinde yetişen veya BV Bölgesi dışından gelen ve geliştirdiği teknolojiyi kullanarak geliştirdiği ürünü (önemli bir bölümünü ihraç etmek için) üretim yapan firma Ağaç Firma olarak isimlendirilmiştir. Ağaç Firma ların inovasyon ve Ar-Ge faaliyetlerinin dışında, Ar-Ge ye dayalı ürünlerinin üretim-pazarlama ve satış süreçlerinde de bölge içinde (ve/veya bölge dışında) BV Ağaç Firması olarak BV üretim tesvik ve desteklerinden faydalanması öngörülmekedir.

38 Bölüm 9 - POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER BV Firmaları Aşı Fidanı Firma: BV Bölgesi içinden veya dışından faaliyet gösteren Filiz/Fidan firmaların geliştirdiği teknolojileri Ağaç Firmalar ile birleştirmesi ve Ağaç Firmaların yeni teknoloji ürünleri vermesini sağlayan firmalardır. Bu süreç içinde teknoloji aşılayan firmalara da, Ağaç Firmaların içinden doğacak yeni teknoloji firmalara da Bilişim Vizibilite Raporu kapsamında Aşı Fidanı Firma ismi verilmiştir. Özellikle Aşı Fidanı firmaların Ağaç Firmalar ile birleşmesinde farklı teşvik ve desteklere ihtiyaç vardır.

39 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER BV Firması olabilme Kriterleri Gerek bireylerin gerekse firmalarin Bilişim Vadisi nin teşvik ve desteklerinden yararlanabilmesi için Bilişim Vadisi (BV) Firması olması gerekmektedir. Bu doğrultuda, başvurularda belirli kriterlerin oluşturulması önerilmektedir. Bilişim Vadisi / İnovasyon yasası bu doğrultuda oluşturulmalıdır.

40 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER İstisna ve Muafiyetleri İçin Öneri Çerçeve İSTİSNA VE MUAFİYET ORANLARI KATEGORİ NO (2) İstisna/Muafiyet Türü Oran (1) Faaliyetler Türkiye'de İlgili Kanunlar Öne Çıkan Benzer Ülke Örnekleri Faydalanıcı Arazi Tahsisi veya Kirası İndirimi *** Geri Ödemeli Kamulaştırma Kredisi *** Kamulaştırma Maliyetleri *** BV - K8 Altyapı Maliyetleri *** Kurumlar Vergisi İndirimi 100% SSK Prim Desteği 25% Bilişim Vadisi Yönetim Faaliyetleri Çin Kore Singapur BV Öbek Firması / Konsorsiyumu, (Bölgeyi Yöneten Kuruluş) KDV İndirimi 100% Gelir Vergisi İndirimi 100% Altyapı Maliyetleri ** ** Bölge dışındaki firmalrın bu teşvik ve destekleri alabilmesi için bölge içinde yapması gereken faaliyetler bölüm içinde belirtilmiştir. *** Yapılan Fizibilite Rapor'na dayanarak BV Odak AŞ ile birlikte Biişim Vadisi Kurulu ihale dökümanında belirtilecektir

41 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER Teşvik ve Destek Sistemi Tablosu

42 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER 4691 Sayılı TGB Yasası ve BV Önerileri arasındaki Temel Farklar 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, Bilişim Vadisi Fizibilite Raporu kapsamında çerçevesi verilen İnovasyon Yasası temeli olarak önerilen dört önemli yapı taşı açısından eksiktir. 1. Bilişim Vadisi (BV) Fizibilite Raporu kapsamında önerilen İnovasyon Yasası kapsamında getirilecek en önemli şirket yapılarından biri bölgelerde beyin gücünü artırmaya yönelik Firma Çiftlikleri/Kuluçka Şirketleri dir sayılı kanunun revizyon önerisinde, bölgelerde üretilen teknolojinin üretimine yönelik herhangi bir teşvik ve destek önerisi getirilmemiştir.

43 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER 4691 Sayılı TGB Yasası ve BV Önerileri arasındaki Temel Farklar sayılı kanunun revizyon önerisinde, bölgelerde yabancı yatırımcıları çekmeye yönelik (iş melekleri-risk sermayesi kuruluşları v.s.) herhangi bir teşvik ve destek önerisi getirilmemiştir. 4. BV Fizibilite Raporu kapsamında önerilen Teşvik ve Destekler faaliyet bazlıdır. BV Bölgesi dışında olsa bile BV Bölgesi içine belli çıktıları getirdiği takdirde BV Firma teşvik ve destekleri raporda önerilmektedir.

44 POLİTİKA ÖNLEMLERİ, TEŞVİK ve DESTEKLER - Değerlendirme Özellikle BV Şirketi kriterlerini sağlamış ve dışarıda faaliyet gösteren BİT/Teknoloji firmalarının da teşvik ve desteklerden faydalanması öngörülmektedir. Ancak bu firmaların destek kapsamında geliştirmiş oldukları çıktıları BV Bölgesi içine Tohum ve Aşı Fidan Firma olarak önermelerinin teşvik edilmesi için gerekli düzenlemelerin oluşturulması öngörülmektedir. Bölge dışında da faaliyet gösterecek BV Şirketlerinin ve Bölge içinde faaliyet gösterecek BV yapılarının faaliyet ve program bazlı teşvik ve desteklerden faydalanacağı bu kurgu BV Fizibilite Raporu kapsamında öneri olarak sunduğumuz modeldir. Bilişim Vadisi nin BV İnovasyon Yasası kapsamında kurulacak çalışma ekibini/komisyonun önemli bir eylemini oluşturacaktır. Bilişim Vadisi şirketlerine yapılacak yatırımlar için yatırım ortamının iyileştirilmesi amacıyla öncelikle 4875 sayılı Doğrudan yabancı Yatırımları Kanunu olmak üzere ilgili mevzuatta İnovasyon Yasası ile gerekli değişikliklerin yapılması önerilmektedir.

45 Kritik Başarı Faktörleri, Riskler, İzleme ve Değerlendirme Sistemi Destekçi Politika Ortamı Girişimc i Kültür Güçlü İş ve Inovasyon Ortamı Etkin Ağlar Nitelikli İş Gücü Özel Sektöre Cazip Olabilmek, Etkileyebilmek Bilişim Vadisi Başarılı Olma Kriterleri Etkin Alt Yapı ve Fiziksel Alan Tahsisi Kolay Finans Erişimi İyi, Hızlı ve Kaliteli Destek Hizmetleri Öncü Şirketleri Etkileyebilmek Güçlü Bilim Tabanı Büyüyen Şirket Tabanı