R N İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİ

Transkript

1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ Ö Ü 2007 OCAK - EYLÜL İ HRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ R N İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ AR & GE VE MEVZUAT ŞUBESİ Ekim 2007

2 İÇİNDEKİLERİ İ YÖNETİCİ İ İ ÖZETİİ... iii Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler... iii Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatında Artış Sürüyor... iii Diğer OECD Hariç Bütün Ülke Gruplarında İhracat Artışı Var...iv Ürün Grupları Bazında Sektör Performansı...v Performansa Etki Eden Faktörler...v I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER... 7 I.1 Dünya Ekonomisinde Son Gelişmeler... 7 I.1.1 ABD de Özel Tüketimde Büyük Düşüş Var... 7 I.1.2 Japonya Ekonomisi Yavaşlıyor... 7 I.1.3 Euro Bölgesi ndeki Büyük Ekonomilerde Üretim Durgun... 7 I.1.4 Yeni AB Üyesi Ülkelerde Yüksek Oranlı Büyümeye Devam... 8 I.1.5 İngiltere Ekonomisinde İstikrarlı Büyüme Sürüyor... 8 I.1.6 Asya Ülkelerinde Ekonomik Faaliyetler Canlı... 8 I.1.7 Latin Amerika Ülkelerinde Büyüme İç Talebe Bağlı Olarak Sürüyor... 8 I.1.8 Hammadde Fiyatlarının Artışı Hız Kesti... 9 II.2 Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler... 9 II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ II.1 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatında Artış Sürüyor II.2 Aylar İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Seyri III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARİYLE İHRACAT III.1 Ülke Grupları İtibariyle İhracat Performansında Farlılıklar Var III.2 Sektörün AB Ülkeleri nde Performansı Yüksek III.2.1 AB Hazırgiyim Pazarında Son Durum ve Yakın Gelecek III.2.2 Eski AB Ülkeleri ne İhracat Artışı Devam Ediyor III En Büyük Pazarımız Almanya da Durum III İngiltere Pazarı Yükselişte III İspanya, İtalya, Yunanistan ve Portekiz e İhracatta Yüksek Oranlı Artışlar Sürüyor16 III.3 Yeni AB Ülkelerine Yönelik İhracat Artışı İvme Kaybetti III.4 ABD Pazarında İhracat Düşüşü %20 lere Dayandı III.5 Diğer Avrupa Ülkelerine Yönelik İhracat Üçe Katlandı III.6 Tüm Eski SSCB Ülkelerine İhracat Artışı Devam Ediyor III.7 Ortadoğu Ülkelerine İhracat İyi Gidiyor III.8 Kuzey Afrika Ülkeleri ne İhracat Üçüncü Çeyrekte Toparlandı III.9 Asya Ülkeleri ne İhracat %66 Arttı IV. ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACATI IV.1 Örme Konfeksiyon İhracat Artışı % 16, IV.2 Çorap İhracatında Performans Yüksek IV.3 Dokuma Konfeksiyon İhracatı İvme Kazanarak Artıyor IV.4 Denim Pantolon İhracatının Dokuma Konfeksiyonda Payı % IV.5 Diğer Hazır Eşya İhracatında Performans V. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER V.1 Girdi Fiyatları ve Döviz Kurlarının Rekabete Etkisi V.2 Rekabette Kur Etkisi: AB ve ABD Pazarlarında Rekabet Nasıl Olacak? V.3 Diğer Faktörler Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı Ocak-Eylül Ek 2: Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı: Ocak-Eylül Ek 3: Ülkeler ve Ülke Grupları İtibariyle Örme Konfeksiyon İhracatı: Ocak-Eylül Ek 4: Ülkeler ve Ülke Grupları İtibariyle Dokuma Konfeksiyon İhracatı: Ocak-Eylül Ek 5: Ülkeler ve Ülke Grupları İtibariyle Hazır Eşya İhracatı: Ocak-Eylül ii

3 YÖNETİCİ ÖZETİ Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler Uluslararası finans kuruluşlarının raporlarına göre, 2007 yılının ilk sekiz ayı içerisinde dünya ekonomisi, ABD ekonomisinde meydana gelen durgunluğa rağmen, gelişmekte olan ülkelerde, özellikle Çin, Latin Amerika, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Doğu Avrupa Ülkeleri ekonomilerinde meydana gelen olumlu gelişmelerin katkısıyla büyümeye devam etmiştir. Ancak, yüksek enerji fiyatları ve hammadde piyasasında artan fiyatlar, dünyadaki enflasyonu etkilemeye devam edecektir. ABD de meydana gelen mortgage krizinin diğer sektörleri etkilemesi ihtimali nedeniyle, dünya ekonomisine yönelik risk faktörleri artmış durumdadır. ABD de özel tüketimde büyük bir düşüş olmuştur. Japonya ekonomisi yavaşlamaktadır. Almanya, İtalya ve Fransa gibi euro bölgesinin büyük ekonomilerinde üretimde durgunluk sözkonusu iken; yeni AB ülkelerinin ekonomilerinde yüksek oranlı büyüme sürmektedir. Asya ülkelerinde ekonomik faaliyetler, canlılığını korumaktadır. Dünyada böyle bir ekonomik ortam hakim iken, Türkiye ekonomisi de beklentilerin üzerinde bir oranla (%5,2) büyümeye devam etmiştir. Büyümeye en çok hizmetler ve sanayi sektörü katkıda bulunmuştur. İç talepte daralma yaşanırken, ihracat büyümeye pozitif etki yapmaktadır. Ancak,bu gelişmelere rağmen dış ticaret açığı da büyümeye devam etmektedir. Eylül 2007 de TÜFE de yıllık enflasyon % 9,2 ve ÜFE %7,8 olarak gerçekleşmiştir yılının son üç ayına girilirken, petrol ve genel olarak enerji fiyatlarının yükselmesi, dünya ticaretinde artan korumacılık eğilimi, ABD deki mortgage krizi etkisinin yayılması, dünyadaki gelir adaletsizliği ve finans pazarlarında meydana gelebilecek olası olumsuz gelişmeler Türkiye ekonomisine yönelik tehditlerin başında gelmektedir. Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatında Artış Sürüyor 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde Türkiye den 11,9 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanan veriler çerçevesinde, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının, 2006 yılının ilk dokuz aylık dönemine kıyasla artış oranı %15,1 olarak hesaplanmaktadır. Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışının, genel ihracat içerisindeki payı %15,7 düzeyindedir. Ancak hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü tekstil sektörü iii

4 ile birlikte (toplam ihracat değeri 16,6 milyar dolar) hala Türkiye nin en fazla ihracat yapan sektörü pozisyonunu korumaktadır yılının başından bu yana aylar itibariyle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının seyrine bakıldığında ise, 2006 yılına kıyasla her ay muntazam olarak %10 un üzerinde artışlar olduğu görülmektedir. Diğer OECD Hariç Bütün Ülke Gruplarında İhracat Artışı Var 2007 yılının üçüncü çeyreği geride kalırken, ülke grupları itibariyle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı incelendiğinde sadece ABD, Kanada, Japonya, İsviçre gibi ülkelerin gruplandırıldığı Diğer OECD ülke grubunda %11,4 düzeyinde bir düşüş görülmektedir. Bunun dışında tüm ülke gruplarında, %4 ile %215 arasında değişen oranlarda artışlar sözkonusudur. AB ülkeleri, Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki ağırlıklarını korumaya 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde de devam etmişlerdir. 27 AB ülkesine bu süreçte yapılan ihracat, %17,4 oranında artış kaydetmiştir. AB ülkelerine ihracat artışının toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışından (%15,1) yüksek olması, olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmelidir. 15 eski AB ülkesine yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2006 yılının Ocak-Eylül dönemine kıyasla 2007 yılında %6,2 ile %56,1 arasında değişen oranlarda artmıştır. İstisnasız tüm eski AB ülkelerinde ihracat artışı kaydedilmesi, mevcut piyasa koşulları altında başarı olarak nitelendirilebilir. Yeni AB ülkeleri içerisinde ise 12 ülkeden sadece birine, Bulgaristan a ihracatta azalma sözkonusudur. Diğer 11 yeni AB ülkesine Türkiye den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, yer yer %100 ün üzerine çıkan yüksek oranlarda artmıştır. ABD, İsviçre, Japonya, Kanada, Meksika, Norveç gibi ülkelerin yer aldığı Diğer OECD ülke grubuna hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında düşüş sürmektedir. ( 2007 ilk altı ayı itibariyle %10,7, ilk dokuz ay itibariyle %11,4 azalma) Özellikle Sırbistan ve Makedonya ya yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının 5-7 katına çıkarak artması, Diğer Avrupa ülke grubunda 2007 yılının Ocak-Eylül dönemi itibariyle %215,8 gibi oldukça yüksek oranlı bir artışı beraberinde getirmiştir. Eski SSCB ülke grubunda %24, Ortadoğu ülke grubunda %15,1, Afrika ülke grubunda %4,2 ve Diğer Asya ülke grubunda %66,3 oranında artışlar kaydedilmiştir. iv

5 Ürün Grupları Bazında Sektör Performansı 2007 yılının Ocak-Eylül döneminde yapılan 11,9 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %51 i örme konfeksiyon mamülleridir. İlk dokuz ayda örme konfeksiyon mamülleri ihracatı, 2006 yılının ilk dokuz ayına kıyasla %16,1 oranında artmış ve 6,1 milyar dolar değerine ulaşmıştır. Benzer şekilde, dokuma konfeksiyon mamüllerinin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı içerisindeki payı %35 ve hazır eşyaların payı %14 olarak hesaplanmaktadır yılının Ocak-Eylül döneminde örme konfeksiyon mamülleri ihracatında %16,1, dokuma konfeksiyon mamülleri ihracatında %15,5 ve hazır eşya ihracatında % 10,1 oranında artışlar olmuştur. En fazla örme konfeksiyon ihraç edilen ülkeler Almanya, İngiltere, Fransa, Hollanda ve İtalya olarak sıralanırken, ilk 20 ülke içerisinde sadece ABD ve Rusya ya ihracat düşüş kaydetmiştir. ABD ye örme konfeksiyon ihracatı 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde %14,7 oranında azalmıştır. Bu süreçte Türkiye nin en önde gelen ihraç kalemlerinden biri olan çorapların ihracatı %17,6 oranında yani, hem toplam örme konfeksiyon ihracatından (%16,1 artış) hem de genel konfeksiyon ihracatından (%15,1 artış) fazla artmıştır. Bu itibarla, çorap ihracatında nisbeten yüksek performans gösterildiği ifade edilebilir. Diğer yandan, dokuma konfeksiyon mamüllerinin ihracat performansı, 2007 yılı başından beri ivme kazanarak artmaktadır. En fazla dokuma konfeksiyon ihraç edilen ülkeler Almanya, İngiltere, İspanya, Hollanda, Fransa ve ABD olarak sıralanmaktadır. ABD ye ihracatta %35,9 oranında düşüş olmuştur. Ağırlıklı olarak ev tekstili mamüllerini ihtiva eden diğer hazır eşya ürün grubunun ihracatında, dokuma ve örme konfeksiyon mamüllerine kıyasla daha düşük bir ihracat performansı görülmektedir. Bu ürün grubundaki ihracat, 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde % 10,1 oranında artarak 1,5 milyar doları geçmiştir. Performansa Etki Eden Faktörler 2003 yılı ilk çeyreği baz alınarak oluşturulan maliyetler ve döviz kuru endeksleri, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün en önemli maliyet bileşenlerinden olan iplik ve kumaş gibi tekstil materyallerinin fiyatlarının, Türkiye deki genel fiyat artışı düzeyine paralel bir artış gösterdiğini ortaya koymaktadır. Ancak asgari ücretteki artış, çok keskin bir şekilde görülmektedir. Diğer yandan, endekslere dahil edilemeyen enerji, haberleşme, danışmanlık ve mühendislik hizmetleri gibi birçok maliyet faktörlerinde de görülen artışlar bilinmektedir. v

6 Hemen hemen bütün temel maliyet unsurları artarken, dolar kurunda düşüş ise devam etmektedir, 2007 yılının ilk dokuz ayı sonunda dolar kuru endeksi, 2003 yılı ilk çeyreği baz alınarak yapılan çalışmaya göre %71,2 ye gerilemiştir. Bu da doların %28,8 oranında değerini yitirmesi anlamına gelmektedir. Maliyetler gittikçe artarken, kurlar düşmektedir. Maliyetlerdeki bu olumsuz tablo, sektörün rekabet gücünü ciddi boyutlarda olumsuz etkilemektedir. Ayrıca, uluslararası konjonktürden kaynaklanan nedenlerden dolayı konfeksiyon ürünleri satış fiyatları da düşme yönünde bir baskı altındadır. Performansa negatif etki eden bu faktörlere rağmen, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde kaydedilen %15,1 lik ihracat artışı, sektörün halen oldukça iyi bir ihracat performansı göstermekte olduğuna işaret etmektedir. vi

7 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER I.1 Dünya Ekonomisinde Son Gelişmeler Uluslararası finans kuruluşları tarafından hazırlanan raporlara göre, 2007 yılı ilk sekiz ayında, dünya ekonomisi, ABD ekonomisinde meydana gelen durgunluğa rağmen, gelişmekte olan ülkelerde, özellikle Çin, Latin Amerika, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Doğu Avrupa Ülkeleri ekonomilerinde meydana gelen olumlu gelişmelerin katkısıyla büyümeye devam etmektedir. ABD de meydana gelen mortgage krizi dünya ekonomisi üzerinde fazla etkili olmamakla birlikte, muhtemel bir tehdit olarak algılanmaktadır. Yüksek enerji fiyatları ve hammadde piyasasında artan fiyatlar dünyadaki enflasyonu etkilemeye devam edecektir. ABD de meydana gelen mortgage krizinin diğer sektörleri etkilemesi ihtimali nedeniyle dünya ekonomisine yönelik risk faktörleri artmış durumdadır. Bunun yanında petrol ve genel olarak enerji fiyatlarının yükselmesi, hammadde fiyatlarının artması, dünya ticaretinde artan korumacılık eğilimi, dünyadaki gelir adaletsizliği ve finans piyasalarında meydana gelebilecek olası olumsuz gelişmeler dünya ekonomisini etkileyebilecek faktörler olarak ifade edilmektedir yılının ilk yarısında dünyadaki belli başlı ekonomilerde meydana gelen gelişmeler, aşağıda özetlenmektedir. I.1.1 ABD de Özel Tüketimde Büyük Düşüş Var Amerikan ekonomisindeki büyüme, geçen yıla kıyasla büyük bir ivme kaybına uğramıştır. GSYİH deki gerilemede, dayanıklı tüketim mallarına olan talebin azalması etkili olmuştur. Büyümede görülen yavaşlama, sabit yatırımlara da yansıyarak düşüş yaşanmasına neden olmuştur. Mortgage krizi nedeniyle emlak piyasasında büyük bir düşüş yaşanmıştır. Özel tüketimdeki ivme kaybı oldukça yüksektir. İhracat ve ithalat rakamlarında bir miktar düşme görülse de, ithalat-ihracat dengesinin büyümeye katkısı da negatif olmuştur. I.1.2 Japonya Ekonomisi Yavaşlıyor 2007 yılı ilk yarısında, Japonya ekonomi faaliyetlerinde bir yavaşlama görülmektedir. İhracat ve iç talepte meydana gelen artışa bağlı olarak üretim artarken, yatırımlarda bir duraklama gözlenmektedir. I.1.3 Euro Bölgesi ndeki Büyük Ekonomilerde Üretim Durgun ABD de olduğu gibi, Euro bölgesinde de büyüme performansında düşüş kaydedilmiştir. Bunun ana nedeni Almanya da KDV artışının özel tüketim ve inşaat sektörüne olan olumsuz etkisinin yanında, Birliğin üç büyük ülkesi Almanya, İtalya ve Fransa daki üretimin istenilen düzeyde olmamasıdır. İspanya, Belçika ve Avusturya gibi diğer önemli bazı bölge ekonomilerinde 7

8 ise üretim artışı oldukça yüksek düzeyde olmuştur. Petrol fiyatları ve diğer hammadde fiyatlarındaki artış, girdi maliyetlerini arttırarak sanayi üretimini olumsuz etkilemektedir. Euro bölgesinde işsizlik oranı düşmeye devam etmektedir ilk çeyreğinde %7,2 olan işsizlik oranı, %7 ye gerilemiştir. I.1.4 Yeni AB Üyesi Ülkelerde Yüksek Oranlı Büyümeye Devam Yeni AB üyesi ülkelerde, yılın ilk çeyreğinde olduğu gibi, Slovenya hariç, ekonomide yüksek oranlarda büyüme devam etmektedir. GSYİH büyümesi yıllık bazda %12 düzeyine ulaşmıştır. Slovakya (%14,5) ve Bulgaristan (%10,5) da yüksek oranlı büyüme gerçekleşmiştir. Bu ülkelerde de yüksek enerji fiyatları, enflasyonu olumsuz etkilemeye devam ederken; enflasyon %-0,2 (Malta da) ve %9,5 (Letonya da) arasında değişmektedir. I.1.5 İngiltere Ekonomisinde İstikrarlı Büyüme Sürüyor İngiltere ekonomisi, özel tüketim, emlak ve hizmet sektörünün katkısıyla büyümesini sürdürmektedir. GSYİH büyümesi yıllık bazda %3 olmuştur. Yılın ilk çeyreğinin aksine, üretimde bir artış gözlenmektedir. Enflasyon ise, yılın ilk çeyreğinde %2,9 düzeyinde iken, ikinci çeyrekte %2,6 ya gerilemiştir. I.1.6 Asya Ülkelerinde Ekonomik Faaliyetler Canlı Asya ülkelerinde, 2006 yılında görülen yüksek büyüme 2007 yılının ilk yarısında da devam etmektedir. Çin ve Kore de ekonomik faaliyetler canlılığını korurken, ihracat ve iç talepteki artışlar bu canlılığa pozitif etki yapmaktadır. Bölgenin diğer ekonomilerinde de, iç talep ve Çin in alımlarındaki canlılık büyümeyi tetiklemektedir. Çin in dış ticaret fazlası yılın ilk yarısında %81 oranında artışla 137 milyar dolar olmuştur. Çin de enflasyonist bir baskı mevcut olup, gıda fiyatlarındaki aşırı artışlar nedeniyle Temmuz ayında enflasyon %5,6 düzeyine çıkmıştır. Çin deki büyüme biraz ivme kaybetse de yine yüksek düzeydedir. Hindistan ekonomisi %9,3 büyürken, enflasyon ise bir miktar düşüş ile 2007 yılının Ağustos ayında %4 düzeyinde olmuştur. I.1.7 Latin Amerika Ülkelerinde Büyüme İç Talebe Bağlı Olarak Sürüyor Latin Amerika ülkelerinde de dünya genelinde görülen ekonomik büyümeye paralel bir büyüme gözlenmiş olup, ülkeden ülkeye farklı büyüme oranları söz konusudur. Meksika ekonomisi yıllık bazda %2,8; Arjantin %6 ve Brezilya %5,8 düzeyinde büyüme kaydetmiştir. İç talebe bağlı olarak büyümenin devam etmesi beklenmektedir. Bölgede enflasyon %4,1 düzeyini korumaktadır. 8

9 I.1.8 Hammadde Fiyatlarının Artışı Hız Kesti Petrol fiyatları 2007 yılı başında varil başına 58 dolar düzeyinde iken, Ocak ayının ortalarında yükselmeye başlamıştır. Temmuz ayına gelindiğinde petrol fiyatları Ocak ayına kıyasla %32 oranında artarak 73,6$/varil olmuştur. Enerji dışındaki diğer hammadde fiyatlarında da 2007 yılı başına kıyasla %12 lik bir artış söz konusudur. Bu artış yılın ilk yarısında %18 düzeyinde idi. Ağustos ayında sanayi girdileri ve gıda fiyatlarında meydana gelen düşüşler neticesinde hammadde fiyatlarındaki artış hızı düşmüştür. II.2 Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan büyüme rakamlarına göre, 2007 yılının ilk yarısı geride kalırken Türkiye ekonomisi yine beklentilerin üzerinde bir oranda (%5,2) büyüme kaydetmiştir. Türkiye ekonomisinde, 22 çeyrek arka arkaya büyüme kaydedilerek bir rekora da imza atılmıştır. Büyümeye en çok hizmetler ve sanayi sektörü katkıda bulunmuştur. İç talepte yaşanan daralmanın da etkisiyle, üreticiler ihracata yönelmiş ve net ihracat son dört çeyrekte büyümeye pozitif katkı yapmıştır. Bu gelişmelere rağmen, dış ticaret açığı da büyümeye devam etmektedir. TÜİK Hane Halkı İşgücü Anketi ne göre, Türkiye de işsizlik oranı 2007 yılının Ocak ayında %11 iken, Haziran ayında %8,8 düzeyine gerilemiştir. Eylül 2007 de TÜFE de yıllık enflasyon % 9,2 ve ÜFE %7,8 olarak gerçekleşmiştir yılının son üç ayına girilirken, Türkiye ekonomisine yönelik tehditler, dünya ekonomisinin önündeki temel risk faktörleri olan petrol ve genel olarak enerji fiyatlarının yükselmesi, dünya ticaretinde artan korumacılık eğilimi, ABD deki mortgage krizi etkisinin yayılması, dünyadaki gelir adaletsizliği ve finans pazarlarında meydana gelebilecek olası olumsuz gelişmelerin yanında, bölgemizde cereyan eden gelişmelerin de etkisiyle beklenmedik herhangi bir radikal gelişmenin oluşturacağı ekonomik, siyasal ve sosyal istikrarsızlıklar olarak sayılabilir. 9

10 II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ II.1 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatında Artış Sürüyor 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde Türkiye den 11,9 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanan veriler çerçevesinde, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının, 2006 yılının ilk dokuz aylık dönemine kıyasla artış oranı %15,1 olarak hesaplanmaktadır yıl sonu itibariyle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında sadece %2 düzeyinde bir artış kaydedildiği dikkate alındığında, 2007 yılı başından bu yana üç, altı ve dokuz aylık dönemler itibariyle sektörün %12,5, %14,5 ve son olarak %15,1 oranında ihracat artışları elde ederek her şeye rağmen iyi bir performans gösterdiği görülmektedir. Son bir kaç yıl içerisinde uluslararası pazarlarda değişen ve zorlaşan rekabet koşulları, dünya hazırgiyim ticaret haritasında meydana gelen değişiklikler, petrol fiyatlarındaki istikrarsızlık ve aşırı artışlar, en büyük ve geleneksel pazar durumundaki eski AB ülkelerinin ekonomilerindeki durgunluk ve benzeri olumsuzluklar gözönüne alındığında, 2007 yılı başından bu yana hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat performansının oldukça iyi durumda olduğu ifade edilebilir. Genel ihracat performansı içerisinde, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının payını ortaya koyan tablo aşağıda verilmektedir. Birim: 1000 $ Ocak - Eylül Ocak - Eylül Türkiye Genel İhracatı ,5 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı ,1 Haz. ve Konf. İhracatının Payı % 16,8 15,7 Sanayi Ürünleri İhracatı ,2 Haz. ve Konf. İhracatının Sanayi Ürünleri İhracatındaki Payı % Genel İhracat Performansı İçinde Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Payı 25,0 22,6 Değişim % Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 2007 yılının üçüncü çeyreği geride kalırken Türkiye nin genel ihracatı %23,5 oranında artışla 75,7 milyar doları bulmuştur ki; yıl sonunda 100 milyar dolarlık psikolojik sınırın aşılacağına muhakkak gözüyle bakılmaktadır. 10

11 Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışının (%15,1) genel ihracat artışının bir miktar gerisinde olması dolayısıyla, genel ihracatta hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının payı %15,7 seviyesine gerilemiş bulunmaktadır. Ancak hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü, tekstil sektörü ile birlikte (toplam ihracat değeri 16,6 milyar dolar) hala Türkiye nin en fazla ihracat yapan sektörü pozisyonunu korumaktadır. Genel İhracat içerisinde taşıt araçları ve yan sanayi 15 milyar dolar ve demir-çelik ürünleri 8,6 milyar dolar ile ikinci ve üçüncü en fazla ihracat gerçekleştiren sektörler konumundadır. II.2 Aylar İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Seyri 2007 yılının başından bu yana aylar itibariyle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının seyrine bakıldığında, 2006 yılına kıyasla her ay muntazam olarak %10 un üzerinde artışlar olduğu görülmektedir. Nisan ayındaki %19 oranındaki artış, Temmuz ayında %18,4 oranındaki artış ve Ağustos ayında %21,2 oranındaki artış, en yüksek oranlı artışlar olarak dikkat çekmektedir. Birim: 1000 $ Kaynak:TİM Aylar İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Eylül 2007/06 Aylar % Değişim Ocak ,4 Şubat ,9 Mart ,9 Nisan ,0 Mayıs ,8 Haziran ,9 Temmuz ,4 Ağustos ,2 Eylül , $ Aylar İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Eylül Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül 11

12 III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARİYLE İHRACAT III.1 Ülke Grupları İtibariyle İhracat Performansında Farlılıklar Var 2007 yılının üçüncü çeyreği geride kalırken, ülke grupları itibariyle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı incelendiğinde sadece ABD, Kanada, Japonya, İsviçre gibi ülkelerin gruplandırıldığı Diğer OECD ülke grubunda %11,4 düzeyinde bir düşüş görülmektedir. Bunun dışında tüm ülke gruplarında %4 ile %215 arasında değişen oranlarda artışlar sözkonusudur. Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı 2006 Toplam 2007 Toplam Ocak - Eylül Konf'da Ocak - Eylül Konf'da Değişim 1000 $ Pay % 1000 $ Pay % % AB Ülkeleri Toplamı , ,2 17,4 Diğer OECD Ülkeleri Toplamı (ABD,Kanada, İsviçre vb) Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı ( Makedonya, KKTC, vb) Eski S.S.C.B Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed., Azerbaycan, Özbekistan vb) Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Tunus, Cezayir, GAC vb) Diğer Asya Ülkeleri ( Çin, Hindistan, Malezya, Tayvan vb) , ,5-11, , ,4 215, , ,6 24, , ,1 15, , ,5 4, , ,3 66,3 Diğer Ülkeler ve Bölgeler Toplamı , ,3 9,0 Toplam Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları ,1 AB ülkeleri, Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki ağırlıklarını korumaya 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde de devam etmişlerdir. 27 AB ülkesine bu süreçte yapılan ihracat, %17,4 oranında artış kaydetmiştir. AB ülkelerine ihracat artışının, toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışından (%15,1) yüksek olması olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmelidir. ABD, İsviçre, Japonya, Kanada, Meksika, Norveç gibi ülkelerin yer aldığı Diğer OECD ülke grubuna hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında düşüş sürmektedir. ( 2007 ilk altı ayı itibariyle %10,7, ilk dokuz ay itibariyle %11,4 azalma) Özellikle Sırbistan ve Makedonya ya yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının 5-7 katına çıkarak artması, Diğer Avrupa ülke grubunda

13 yılının Ocak-Eylül dönemi itibariyle %215,8 gibi oldukça yüksek oranlı bir artışı beraberinde getirmiştir. Eski SSCB ülke grubunda %24, Ortadoğu ülke grubunda %15,1, Afrika ülke grubunda %4,2 ve Diğer Asya ülke grubunda %66,3 oranında artışlar kaydedilmiştir. III.2 Sektörün AB Ülkeleri nde Performansı Yüksek Türk tekstil ve konfeksiyon sanayinin en büyük ve artık geleneksel tabir edilen pazarı AB ülkeleridir yılının Ocak-Eylül dokuz aylık döneminde AB ülkelerine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, %17,4 oranında artmış ve ülke grubunun toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %77,7 den %79,2 ye çıkmıştır. Birim: 1000 $ 2006 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2007 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 07 / 06 Değişim % Almanya , ,6 8,8 Avusturya , ,0 12,6 Belçika , ,7 12,8 Danimarka , ,2 23,4 Finlandiya , ,3 6,2 Fransa , ,8 11,5 Hollanda , ,7 20,1 İngiltere , ,6 16,3 İrlanda , ,7 26,5 İspanya , ,1 34,3 İsveç , ,9 30,8 İtalya , ,1 21,8 Lüksemburg , ,0 56,1 Portekiz , ,1 26,9 Yunanistan , ,4 53,6 AB (15) Ülkeleri , ,2 16,3 Bulgaristan , ,5-32,9 Çek Cumhuriyeti , ,6 42,2 Estonya , ,1 166,7 Diğer Bölgeler 11 0, ,0 1490,9 Letonya , ,1 14,2 Litvanya , ,1 15,4 Macaristan , ,8 216,7 Malta , ,0 7,3 Polonya , ,6 40,3 Romanya , ,8 43,1 Slovak Cumhuriyeti , ,2 187,7 Slovenya , ,2 42,0 Yeni AB Toplamı , ,1 41,8 AB (27) Toplamı , ,2 17,4 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi AB Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Eylül ,1 13

14 İhracatın hemen hemen %80 inin yönlendiği AB pazarı, doğrudan sektörün ihracatının genel performansını da belirlemektedir. AB ülkelerine ihracat Eski AB Ülkeleri ve Yeni AB Ülkeleri şeklinde iki alt başlıkta incelendiğinde, Almanya, İngiltere, Fransa gibi ülkelerin yer aldığı Eski AB ülkeleri pazarında %16,3 oranında artış ve Bulgaristan, Polonya, Macaristan gibi birliğe yeni katılan 12 ülkeye ihracatta %41,8 oranında artış olduğu görülmektedir. 15 eski AB ülkesine yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2006 yılının Ocak-Eylül dönemine kıyasla 2007 yılında %6,2 ile %56,1 arasında değişen oranlarda artmıştır. İstisnasız tüm eski AB ülkelerinde ihracat artışı kaydedilmesi, mevcut piyasa koşulları altında başarı olarak nitelendirilebilir. Eski AB ülkeleri içerisinde İngiltere, Hollanda, İspanya ve İtalya, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında gerek değer gerekse oransal olarak artan payları ile dikkat çekmektedirler. Yeni AB ülkeleri içerisinde ise 12 ülkeden sadece birine, Bulgaristan a ihracatta azalma sözkonusudur. Diğer 11 yeni AB ülkesine Türkiye den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, yer yer %100 ün üzerine çıkan yüksek oranlarda artmıştır. Macaristan, Romanya, Çek Cumhuriyeti ve Polonya, 2007 yılının Ocak-Eylül dokuz aylık dönemi itibariyle, eski AB ülkeleri içerisinde en fazla ihracat yapılan ülkelerdir ve yüksek oranlı ihracat artışları ile konumlarını korumaktadırlar. III.2.1 AB Hazırgiyim Pazarında Son Durum ve Yakın Gelecek Emerging Textiles te yer alan raporlara göre, AB nin 2007 yılı ilk beş aylık dönemde örme konfeksiyon ithalatı miktar bazında %37, dokuma konfeksiyon ithalatı ise %35 düzeyinde artış göstermiştir yılında Çin e yönelik kota kısıtlamalarının kalkmasıyla, artış oranlarının daha da yükseleceği tahmin edilmektedir. Zira 2008 yılında ABD pazarında Çin e yönelik kota uygulamaları devam edeceğinden Çinli ihracatçılar kotaların kalkacağı AB pazarına yönelecektir. Diğer yandan, Yuan dolara karşı değer kazanırken, euroya karşı değerini korumaktadır. Bu durumda da, Çinli üreticiler AB pazarında rekabet etme gücünü arttırmış olacaktır. Doğal olarak bundan en çok olumsuz etkilenecek olan AB nin başlıca tedarikçileri konumundaki Akdeniz ülkeleri korkmaktadır. Kotaların doluluk oranı da AB tekstil sanayisini tedirgin etmektedir. Yılın bitimine 3 ay kalmasına rağmen kotaların doluluk oranı %86 lara dayanmış durumdadır. Bu durumda, 2005 yılında olduğu gibi, 2008 yılının ilk aylarında da Çin den yapılacak ithalatta büyük artışlar beklenmektedir. Buna karşı önlem olarak Fransa, İtalya, İspanya ve Portekiz in 2008 yılında da kotaların 14

15 devam ettirilmesine yönelik baskıları devam etmektedir. Ancak AB Komisyonu nun Çin den tekstil ithalatının miktar kısıtlaması olmaksizin 2008 yılında izlenmesine yönelik (çift taraflı kontrol sistemi ile) Çin li yetkililerle görüşmeleri devam etmektedir. Fakat bazı analistler bu korkuların gerçekleşmeme ihtimalinin de olduğunu ileri sürmektedirler. Ve buna birkaç neden saymaktadır. Birincisi, Çin de hem işçilik hem de enerji fiyatları giderek artmaktadır ki; bu da maliyeti doğal olarak arttırmaktadır. Maliyet artışlarının beraberinde fiyat artışlarını getirmesi, böylece diğer ülkelerin rekabet şansının artması olasıdır. Diğer yandan, hem Çin hükümetinin getirdiği yeni standardlar hem de AB nin REACH programı, maliyetleri arttıracak yeni faktörlerdir. Bununla beraber günden güne yeni ekipmanlarla modernleşen Çin hazırgiyim sektörünün verimlilik sayesinde rekabet gücünü koruyacağını iddia edenler de bulunmaktadır. III.2.2 Eski AB Ülkeleri ne İhracat Artışı Devam Ediyor Eski AB ülkelerine 2004 yılının başından 2006 yılının sonuna kadar hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışı, ivme kaybederek devam etmiştir. Geriye dönük olarak yıllık ihracat artış oranları inçelendiğinde, bu kayıp açıkça görülmektedir. Eski AB ülkelerine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında 2004 yılında %13,1, 2005 yılında %6,7 ve 2006 yılında % 2,6 oranında artışlar meydana gelmiştir. Ancak bu durum 2007 yılında tersine dönmüştür ilk çeyreğinde bu ülkelere ihracat artış oranı %12,6 olarak hesaplanırken, Ocak-Haziran altı aylık dönemde daha yüksek oranlı bir artış (%15,1) ve Ocak-Eylül dokuz aylık dönemde %16,3 gibi biraz daha yüksek oranlı bir artış kaydedilmiştir. 15 eski AB ülkesi içerisinde en yüksek oranlı ihracat artışı Lüksemburg, Yunanistan ve İspanya da sağlanmıştır. 15 eski AB ülkesine yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı temel ürün grupları itibariyle incelendiğinde, örme konfeksiyon mamullerinde %17, dokuma konfeksiyon mamullerinde %17,4 ve diğer hazır eşya ihracatında nispeten daha düşük oranlı bir performans artışı (%10,1) olduğu görülmektedir. III En Büyük Pazarımız Almanya da Durum Almanya, Türk hazırgiyim ve konfeksiyon mamülleri ihracatında %23,6 gibi bir pazar payına sahip, en fazla ihracat yapılan ülke konumundadır yılının ilk dokuz ayı içerisinde Almanya ya hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı %8,8 düzeyinde artış kaydetmiştir. Bu pazarda 2004 yılı başından itibaren görülen durgunluk ve ivme kaybının 2007 yılında bir miktar toparlanmış olması sevindiricidir. Zira Almanya 15

16 ekonomisinde KDV nin %16 dan %19 a yükseltilmesi özel tüketimi kısmen olumsuz etkilemiş, ancak istihdam piyasasında meydana gelen olumlu gelişmeler KDV nin olumsuz etkisini azaltmıştır. Temel ürün grupları itibariyle Almanya pazarına yönelik ihracat incelendiğinde, örme konfeksiyon mamülleri en fazla ihraç edilen ürün grubu olarak görünmektedir ve 2007 yılının Ocak-Eylül döneminde sağlanan artış %12,2 seviyesindedir. Dokuma konfeksiyon mamülleri ihracatında %6,7 oranında artış kaydedilirken, ev tekstili ürünlerinin de yeraldığı hazır eşya ürün grubunda %1,8 oranında düşüş kaydedilmiştir. III İngiltere Pazarı Yükselişte Eski AB ülkelerinden İngiltere, Türkiye den en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan ikinci ülkedir. Bu pazara yönelik ihracat 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde de artmaya (%16,3) devam etmiştir. Sterlin in değerlenmesi sonucu İngiltere de özel tüketimin daralmasına rağmen bu artışın sağlanması, sektör açısından olumlu bir gelişme olarak görülmelidir. İngiltere ye hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, temel ürün grupları itibariyle ele alındığında örme konfeksiyon mamülleri ihracatında %16,3 oranında artış ve benzer şekilde dokuma konfeksion mamüllerinde %19,8 oranında artış görülmektedir. Ancak hazır eşya ihracatında düşüş (%0,3) sürmektedir. III İspanya, İtalya, Yunanistan ve Portekiz e İhracatta Yüksek Oranlı Artışlar Sürüyor Eski AB ülkeleri içerisinde İspanya, İtalya ve Yunanistan gibi Avrupa nın önde gelen hazırgiyim ve konfeksiyon üretici-ihracatçı ülkelerine yapılan ihracat artışlarının yer yer %30 ların üzerine çıkması dikkat çekicidir. Bu pazarlara yönelik ihracat artışının en önemli nedenlerinden biri, artan maliyetlerden dolayı bu ülkelerdeki yerleşik marka ve büyük firmaların Türkiye den tedarik yollarına girmeleridir. III.3 Yeni AB Ülkelerine Yönelik İhracat Artışı İvme Kaybetti 12 yeni AB ülkesine 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde Türkiye den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, % 41,8 düzeyinde artmıştır. Bu 12 ülkenin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %4,1 olarak hesaplanmaktadır. Yılın ilk üç ayı içerisinde %96 ve ilk altı ayı içerisinde % 62,5 oranında artışların ardından, dokuz ay itibariyle hesaplanan %41,8 düzeyinde artış, yeni AB ülkelerine ihracat artışında bir nevi ivme kaybı olarak yorumlanabilir. 16

17 Bilindiği gibi, bu ülkelere yönelik olarak hem tekstil hem de hazırgiyim ihracat artışının gerisinde esas itibariyle bu ülkelerde yaşanan yüksek oranlı büyüme yatmaktadır. Bu ülkelerin ekonomilerinde yüksek oranlı büyüme halen devam etmektedir, ancak bir yandan da yüksek enerji fiyatları enflasyonu olumsuz yönde etkilemektedir. AB ülkelerinin hazırgiyim ve konfeksiyon tedarikçilerinin bir kısmının bu ülkelere kaydığı da bilinmektedir. Birim: 1000 $ Yeni AB Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Eylül 2006 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2007 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 07 / 06 Değişim % Bulgaristan , ,5-32,9 Çek Cumhuriyeti , ,6 42,2 Estonya , ,1 166,7 Diğer Bölgeler 11 0, ,0 1490,9 Letonya , ,1 14,2 Litvanya , ,1 15,4 Macaristan , ,8 216,7 Malta , ,0 7,3 Polonya , ,6 40,3 Romanya , ,8 43,1 Slovak Cumhuriyeti , ,2 187,7 Slovenya , ,2 42,0 Yeni AB Toplamı , ,1 41,8 AB (27) Toplamı , ,2 17,4 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi ,1 III.4 ABD Pazarında İhracat Düşüşü %20 lere Dayandı 2007 yılının Ocak-Eylül ilk dokuz ayı itibariyle ABD, Kanada, İsviçre, Meksika, Norveç gibi ülkelerin gruplandırıldığı Diğer OECD ülkelerine yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, % 11,4 oranında azalmıştır. ABD, Japonya ve Kore ihracatın azaldığı ülkeler olarak görünmektedir. Bu ülke grubuna ihracatın azalmasının yeğane sebebi, ABD pazarında kaydedilen %19,6 lık düşüştür. Zira ABD ye yapılan ihracatın Diğer OECD ülke grubu içerisinde %71 gibi bir payı ve dolayısıyla da belli bir ağırlığı bulunmaktadır. ABD ye hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı temel ürün grupları itibariyle ele alındığında, örme konfeksiyon mamülleri ihracatında %14,7, dokuma konfeksiyon mamülleri ihracatında %35,9, ve hazır eşya ihracatında %7,1 oranında düşüşler olduğu görülmektedir. Örme konfeksiyonun en temel kalemlerinden çorapların ihracatında %35,9 oranında bir düşüş kayda 17

18 alınırken, dokuma konfeksiyonun önde gelen ürünlerinden denim pantolonlarda ihracat %33,3 oranında azalmıştır. Türkiye nin bu pazarda gösterdiği düşük performansta, ABD deki iç talep yapısının yanısıra yeni rekabet koşullarının getirdiği şiddetli fiyat rekabeti ve TL nin özellikle ABD doları karşısında aşırı değer kazanması gibi faktörler etkilidir yılı ilk yarısı itibariyle ABD nin en çok hazırgiyim ithalatı yaptığı ülkelerin başında Çin, Kamboçya, Endonezya ve Bangladeş gelirken, bu pazarda en büyük pazar kaybı yaşayan ülkeler Orta ve Güney Amerika ülkeleri, Hong Kong, Türkiye, G.Kore, Meksika ve Kolombiya olmuştur. Çin in birim fiyatları artmasına rağmen ABD nin bu ülkeden ithalatı yüksek boyutlu olarak artmaktadır. ABD pazarında Çin e yönelik kotaların 2008 yılında devam etmesi ve bu pazarda 2007 yılından çok da farklı bir gelişme beklenmemektedir. III.5 Diğer Avrupa Ülkelerine Yönelik İhracat Üçe Katlandı Arnavutluk, Bosna Hersek, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Makedonya ve Sırbistan ın gruplandırıldığı Diğer Avrupa Ülkeleri ne, 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde gerçekleştirilen hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı %215,8 oranında artmıştır. 51,2 milyon dolardan 161,7 milyon dolara çıkan ihracat değeri üçe katlanmış görünmektedir. Birim: 1000 $ Diğer Avrupa Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Eylül 2006 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2007 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 07 / 06 Değişim % Arnavutluk , ,1 37,1 Bosna Hersek , ,2 78,1 K.Kıbrıs Türk Cum , ,1 18,0 Makedonya , ,3 430,6 Sırbistan , ,6 701,5 Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi , ,4 215, ,1 Bu ülke grubuna yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı son yıllarda sürekli artış kaydetmektedir ki; özellikle Sırbistan ve Makedonya ya %700 lere çıkan yüksek oranlı ihracat artışları oldukça dikkat çekicidir. Sırbistan ın son yıllarda tekstil ve hazırgiyim sektörüne ağırlık vererek, AB tedarikçisi olmayı hedeflediği bilinmektedir. Bu ülkenin Türkiye den tekstil 18

19 ithalatı da 77 milyon dolar değerindedir ve %40 düzeyinde bir artış sözkonusudur. Sırbistan İtalya, Almanya, Bosna Hersek, Hollanda ve Fransa ya konfeksiyon ihraç etmektedir. III.6 Tüm Eski SSCB Ülkelerine İhracat Artışı Devam Ediyor Başta Rusya Federasyonu olmak üzere, Eski SSCB ülkelerine yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2007 yılında da %20 nin üzerinde oranlarda artmaya devam etmektedir yılında %21,9 olarak hesaplanan ihracat artış oranı, 2007 yılının ilk dokuz ayı itibariyle %24 olmuştur. Son iki yıldır bu pazara yönelik ihracat artışı, ortalamanın çok üzerinde bir düzeyde seyretmektedir. Birim: 1000 $ Eski S.S.C.B Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Eylül 2006 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2007 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 07 / 06 Değişim % Azerbaycan , ,08 81,3 Beyaz Rusya , ,02 152,1 Kazakistan , ,36 121,7 Özbekistan 897 0, ,01 39,1 Rusya Federasyonu , ,74 15,6 Türkmenistan , ,02 1,6 Ukrayna , ,37 5,2 Eski S.S.C.B Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi , ,60 24, ,1 Eski SSCB ülkeleri içerisinde en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç edilen ülke Rusya Federasyonu dur. Bu pazarda kaydedilen ihracat artışı %15,6 oranındadır. Ukrayna ve Kazakistan diğer büyük pazarlar olarak görünmektedir yılının Ocak-Eylül döneminde tüm eski SSCB ülkelerine yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında %1,6 ile %152 arasında değişen oranlarda artışlar kayda alınmıştır. Temel ürün grupları itibariyle Rusya Federasyonu na hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı incelendiğinde örme konfeksiyon mamüllerinde %1,9 düşüş, dokuma konfeksiyon mamüllerinde %17,3 oranında artış ve ev tekstillerinin de içerisinde yeraldığı hazır eşyalarda %28,2 oranında artış gözlenmektedir. Dokuma konfeksiyon mamüllerinin kalesi denim pantolonlarda sağlanan ihracat artışı %27,4 gibi dikkate değer bir seviyededir. 19

20 III.7 Ortadoğu Ülkelerine İhracat İyi Gidiyor Türkiye den Ortadoğu ülkelerine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2007 yılının üçüncü çeyreği itibariyle % 15,1 düzeyinde artmıştır. Bu artış, toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışı ile aynı orandadır. Kuveyt dışında bütün ülkelerde %4 ile %52 arasında değişen oranlarda artışlar sözkonusudur. Bu grupta Türkiye nin en büyük pazarları sırasıyla İsrail, Irak ve Suudi Arabistan dır. Birim: 1000 $ 2006 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2007 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 07 / 06 Değişim % Irak , ,52 13,7 İran , ,12 52,7 İsrail , ,73 14,6 Kuveyt , ,07-5,3 S.Arabistan , ,45 18,3 Suriye , ,03 36,8 Ürdün , ,18 4,0 Ortadoğu Ülkeleri Toplamı Ortadoğu Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Eylül , ,11 15,1 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi ,1 Yüksek seyreden petrol fiyatları ve petrol ihracatından elde edilen gelirin bir kısmının tüketim talebine kayması gibi nedenlerden dolayı, bölgeye yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı son yıllarda zaman zaman dalgalanma gösterse de artışlar kaydedilmektedir. III.8 Kuzey Afrika Ülkeleri ne İhracat Üçüncü Çeyrekte Toparlandı 2007 yılının ilk yarısında gerileyen Kuzey Afrika Ülkeleri ne hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, üçüncü çeyrekte bir miktar toparlanmıştır. Libya hariç bütün ülkelere yapılan ihracat artış kaydetmiştir. Serbest Ticaret Anlaşması imzalamış olduğumuz Fas, Mısır ve Tunus a yönelik ihracat artışları sırasıyla %27,2, %38,9 ve %1,2 olarak hesaplanmıştır. Kuzey Afrika ülkeleri, AB pazarı için önemli tedarikçiler olduklarından, bu ülkelere yapılan ihracattaki artışlar önemli görülmektedir. Kuzey Afrika Ülkeleri ne yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2004 yılından bu tarafa bir azalıp bir artarak sürmektedir. Petrol ve gaz fiyatlarının yüksek seyretmesi, Türkiye den Kuzey Afrika Ülkeleri ne konfeksiyon ihracatının 2004 yılında ciddi artışlar kaydetmesini sağlamıştır yılına gelindiğinde oluşan yeni rekabet ortamında, Çin ve diğer Asya ülkelerinin bu 20

21 pazarları keşfetmeleri ve bu pazarlarda kalite, moda ve tasarım yerine fiyatların öncelikli belirleyici kriter olması nedeniyle Çin ve diğer Asya ülkelerinin bu bölgelere nüfuz etmesi kolaylaşmış ve Türkiye den bu bölgeye yönelik ihracatta önemli düşüşler olmuştur yılında ise bu bölgeye yapılan ihracat yeniden artmaya başlamıştır. Birim: 1000 $ Afrika Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Eylül 2006 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2007 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 07 / 06 Değişim % Cezayir , ,96 10,1 Fas , ,03 27,2 Libya , ,20-30,4 Mısır , ,16 38,9 Tunus , ,08 1,2 Kuzey Afrika Toplamı , ,44 3,8 Güney Afrika Cum , ,07 14,5 Afrika Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi , ,51 4, ,1. Libya ya hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, son iki yıldır sürekli azalmaktadır ki; bunda Libya gümrük uygulamalarının neden olduğu sorunlar ve Çin in piyasaya hakimiyeti nedeniyle Türkiye nin bu ülkelerdeki pazar payının gittikçe düşmesinin etkili olduğu bilinmektedir. III.9 Asya Ülkeleri ne İhracat %66 Arttı 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde Türkiye den Asya ülkelerine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı %66,3 oranında artış kaydetmiştir. Bu ülkelere yönelik konfeksiyon ihracatında 2007 yılı ilk yarısında %60,6 artış sağlandığı dikkate alınırsa, artışın ivme kazanarak sürdüğü dile getirilebilir. Çin Halk Cumhuriyeti, Endonezya, Hindistan, Hong Kong, Bangladeş, Pakistan önemli ölçüde tekstil ve konfeksiyon üretimi ve ihracatı yapılan ülkelerin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %0,3 yani binde üç gibi çok düşük bir düzeydedir. Ancak, rakip ülkelere ihracat yapabilmek yine de olumlu bir pozisyon olarak değerlendirilebilir. Hong Kong ve Malezya en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç edilen ülkeler olarak dikkat çekmektedir yılının Ocak-Eylül döneminde Hong Kong a konfeksiyon ihracatı %85,2 ve Malezya ya konfeksiyon ihracatı %100 oranında artış kaydetmiştir. Bangladeş ve Pakistan a ihracat ise sırasıyla %66,1 ve %29,7 düzeyinde azalmıştır. 21

22 Birim: 1000 $ Diğer Asya Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Eylül 2006 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2007 Ocak - Eylül 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 07 / 06 Değişim % Çin Halk Cumhuriyeti , ,04 94,9 Endonezya 52 0, ,00 323,1 Hindistan , ,02 169,6 Hong Kong , ,13 85,2 Malezya , ,08 100,8 Singapur , ,01-0,2 Tayland 960 0, ,01 32,3 Tayvan , ,01-28,1 Güney ve Doğu Asya Ülkeleri Toplamı , ,31 75,8 Bangladeş 387 0, ,00-66,1 Pakistan , ,01-29,7 Diğer Asya Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı , ,32 66, ,1 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi 22

23 IV. ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACATI Hazırgiyim ve konfeksiyon mamulleri, örme konfeksiyon mamülleri, dokuma konfeksiyon mamülleri ve diğer hazır eşya olarak üç temel ürün grubunda incelenebilir. Bu üç temel ürün grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldıkları paylar farklıdır yılının Ocak-Eylül döneminde yapılan 11,9 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %51 i örme konfeksiyon mamülleridir. İlk dokuz ayda örme konfeksiyon mamülleri ihracatı 2006 yılının ilk dokuz ayına kıyasla %16,1 oranında artmış ve 6,1 milyar dolar değerine ulaşmıştır. Benzer şekilde, dokuma konfeksiyon mamüllerinin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı içerisindeki payı %35 ve hazır eşyaların payı %14 olarak hesaplanmaktadır yılının ilk dokuz ayı itibariyle, örme konfeksiyon ihracatı %16,1, dokuma konfeksiyon ihracatı %15,5 ve hazır eşya ihracatı %10,1 oranında artış kaydetmiştir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, dokuma ve örme konfeksiyon mamüllerindeki ihracat artış oranlarının, toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının artış oranından (% 15,1) yüksek oluşu; ancak buna karşın hazır eşya ihracatındaki artışın (%10,1) düşük kalmasıdır. Bu durumda görünen o ki; ağırlıklı olarak ev tekstil mamüllerinin yeraldığı hazır eşya ürün grubunun ihracatı, giyim eşyaları ihracatından daha düşük bir performans göstermekte ve bu durum Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının artış oranına da yansımaktadır. IV.1 Örme Konfeksiyon İhracat Artışı % 16, yılının ilk dokuz ayı içerisinde de 2006 yılında olduğu gibi, örme konfeksiyon mamülleri dokuma konfeksiyon mamüllerinden biraz daha iyi bir ihracat performansı göstermiştir. En fazla örme konfeksiyon ihraç edilen ülkeler Almanya, İngiltere, Fransa, Hollanda ve İtalya olarak sıralanırken, ilk 20 ülke içerisinde sadece ABD ve Rusya ya ihracat düşüş kaydetmiştir. ABD ye örme konfeksiyon ihracatı 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde %14,7 oranında azalmıştır. Oransal olarak en yüksek artışlar Sırbistan (%744 artış) ve Macaristan a (%232,9 artış) yapılan örme konfeksiyon ihracatında sağlanmıştır. En fazla örme konfeksiyon mamülü ihraç edilen ülkelere ait veriler aşağıdaki tablodan görülebilir. 23

24 Birim: ABD $ En Fazla Örme Konfeksiyon İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Eylül Değişim Ülkeler Ocak - Eylül Ocak - Eylül % Almanya ,2 İngiltere ,3 Fransa ,0 Hollanda ,5 İtalya ,5 İspanya ,6 ABD ,7 Danimarka ,4 İsveç ,3 Belçika ,2 Ahl Serbest Bölge ,7 Avusturya ,6 Yunanistan ,0 İrlanda ,1 Macaristan ,9 İsviçre ,6 Sırbistan ,2 Rusya Federasyonu ,9 Norveç ,2 Polonya ,8 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,2 Türkiye Toplam Örme Konfeksiyon İhracatı ,1 20 Ülkenin Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Ekim 2007 IV.2 Çorap İhracatında Performans Yüksek Örme konfeksiyon mamullerinin en önemli ürün gruplarından biri olarak çorap, örme konfeksiyon ihracatı içerisindeki %10 luk payını 2007 yılının ilk dokuz ayı içerisinde de korumuştur. Bu süreçte Türkiye nin en önde gelen ihraç kalemlerinden biri olan çorapların ihracatı %17,6 oranında yani, hem toplam örme konfeksiyon ihracatından (%16,1 artış) hem de genel konfeksiyon ihracatından (%15,1 artış) fazla artmıştır. Bu itibarla, çorap ihracatında nisbeten yüksek performans gösterildiği ifade edilebilir. En fazla çorap ihraç edilen ülkeler İngiltere, Almanya, Fransa, Hollanda ve İtalya olarak sıralanmaktadır. Bu beş büyük pazarda %12,3 ile % 29,9 arasında değişen oranlarda ihracat artışları kaydedilmiştir. 24

25 Sadece ABD, İrlanda, Kanada ve İsrail e çorap ihracatında düşüşler görünmektedir. En yüksek oranlı artış %204 oranında Romanya pazarında sözkonusu olmuştur. Burada ihracat, hemen hemen üçe katlanmıştır. İspanya ya ihracat da ikiye katlanarak yüksek oranlı bir büyüme kaydetmiştir. Birim: ABD $ En Fazla Çorap İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Eylül Değişim Ülkeler Ocak - Eylül Ocak - Eylül % İngiltere ,5 Almanya ,3 Fransa ,8 Hollanda ,9 İtalya ,1 İspanya ,7 ABD ,9 İsveç ,4 Ahl Serbest Bölge ,7 Belçika ,8 Danimarka ,9 İrlanda ,2 Avusturya ,8 Bulgaristan ,5 Norveç ,6 İsviçre ,6 Yunanistan ,0 Kanada ,7 İsrail ,3 Romanya ,1 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,1 Türkiye Toplam Çorap İhracatı ,6 20 Ülkenin Payı % Türkiye Toplam Örme Konfeksiyon İhracatı Çorap İhracatının Örme Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracat-net Bilgi Sistemi / Ekim , IV.3 Dokuma Konfeksiyon İhracatı İvme Kazanarak Artıyor Toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı içerisinde %35 lik bir paya sahip olan dokuma konfeksiyon mamüllerinin ihracat performansı, 2007 yılı başından beri ivme kazanarak artmaktadır. Yılın ilk çeyreğinde %12,4 lük bir ihracat artışı elde edilirken, ilk altı ay itibariyle artış %13,9 düzeyine yükselmiş, üçüncü çeyrek geride kalırken ise ihracat artış oranı % 15,5 e 25