KÜRESEL EKONOMİK ÇEVRE

Transkript

1 II. Bölüm KÜRESEL EKONOMİK ÇEVRE Doç. Dr. Olgun Kitapcı Akdeniz Üniversitesi, Pazarlama Bölümü 1 Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) BAZI KAVRAMLAR Bir ülke vatandaşlarının bir yıl için ürettikleri toplam mal ve hizmetlerin, belli bir para birimi karşılığındaki değerinin toplamıdır. "Vatandaşlık" ayrımının yapılmasındaki sebep GSYİH den farklı olduğunu belirtmek içindir. GSYİH, o ülkede faaliyet gösteren yabancı ülke yurttaşlarının ürettiği nihai mal ve hizmetleri de kapsar. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) - Gross Domestic Product (GDP) Bir ülke sınırları içerisinde belli bir zaman içinde, üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin para birimi cinsinden değeridir. Doç. Dr. Olgun Kitapcı, Akdeniz Üniversite, Pazarlama Bölümü 2 1

2 DÜNYA EKONOMİSİ GENEL BAKIŞ 20. yüzyılın başlangıcında %10 luk bir düzeyde seyreden ekonomik bütünleşme, bugün yaklaşık olarak %50 seviyesindedir. (AB, NAFTA gibi) 3 Sermaye Hareketliliği DÜNYA EKONOMİSİ GENEL BAKIŞ Dünya ekonomisini yönlendiren önemli bir güçtür. Sermaye hacmi 2011 yılında 70 trilyon Dolar. Günlük döviz hareketliliği 8 trilyon Dolar Pazarlamacıların bilmesi gerekenler Üretim, İşçilerden Ayrıldı Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)= T+Y+D+(X-M) GSYİH, bir milletin üretkenliğindeki artışları yansıtmaktadır. T (Tüketim Harcaması), Y (Yatırım Harc.), D (Kamu Harc.), X-M (İhracat- İthalat) Günümüz ekonomik yapısından, üretkenlik büyüme devam ederken, imalat sektöründeki işçilik sabit kalmış veya düşmüştür. Dünyada düşüşe geçen üretim değil işsizliktir. 4 2

3 DÜNYA EKONOMİSİ GENEL BAKIŞ Pazarlamacıların bilmesi gerekenler Soğuk Savaş Sona Erdi 1917 de başlayan kapitalizm ve sosyalizm savaşı sona erdi. E-Ticaret Büyümesi E-Ticaretin büyümesi ulusal bariyerlerin önemini azalttı ve şirketleri, iş modellerini yeniden değerlendirmeye zorladı. 5 EKONOMİK SİSTEMLER Kaynak Dağılımı Piyasa Kumanda Kaynak Sahipliği Özel Kamu Piyasa Kapitalizmi -Tüketiciler istedikleri malları satın alır ve ne kadar üretileceğine karar verir - Devletin Rolü (Tüketiciyi korumak ve rekabeti düzenlemek) Piyasa Sosyalizmi -Tüm harcamaları devlet kontrol ediliyor -Kaynak dağılımı seçmen odaklı (İsveç) Merkezi Planlı Kapitalizm Merkezi Planlı Sosyalizm -Devletin uygun gördüğü sürece halkın menfaatine hizmet etme - Tüm endüstri devlet sahipliği -Ürün farklılaştırma, reklam güvenilmez. Devlet dağıtımı kontrol eder. 6 3

4 EKONOMİK ÖZGÜRLÜK Sakız YASAK Sıra Ülke Sıra Ülke Sıra Ülke 1 Hong Kong 10 Bahreyn 66 Slovenya 2 Singapur 11 Şili 67 Türkiye 3 Avustralya 12 Moritus 68 Polonya 4 Yeni Zelanda 13 Lüksemburg 69 Portekiz 5 İsviçre 14 Estonya 70 Arnavutluk 6 Kanada 15 Hollanda 176 Eritre 7 İrlanda 16 Birleşik Krallık 177 Küba 8 Danimarka 17 Finlandiya 178 Zimbabwe 9 ABD 18 Kıbrıs 179 Kuzey Kore 7 PİYASA GELİŞİMİNİN AŞAMALARI 8 4

5 PİYASA GELİŞİMİNİN AŞAMALARI Kişi başına düşen milli gelir (GSMH) Grubu Yüksek Gelirli Ülkeler Kişi başına düşen Milli Gelir >= 12,196 $ Üst Orta Gelirli Ülkeler Kişi başına düşen Milli Gelir >= 3,945 $ ve <=12,195$ Düşük Orta Gelirli Ülkeler Kişi başına düşen Milli Gelir >= 996 $ ve <=3,945 $ Düşük Gelirli Ülkeler Kişi başına düşen Milli Gelir <= 995 $ 2009 GSMH (milyon $) 2009 Kişi Başına düşen ($) Dünyanın GSMH % 2009 Nüfus (milyon) PİYASA GELİŞİMİNİN AŞAMALARI Düşük Gelirli Ülkeler Düşük-Orta Gelirli Ülkeler Üst-Orta Gelirli Ülkeler Yüksek Gelirli Ülkeler Hazır Giyim Üretimi Bangladesh Güce Dayalı Hafif Endüstri Sektörü Hindistan Sanayileşmekte ve gelişmekte olan ülkeler Türkiye Post-Endüstriyel Ülkeler G7- ABD, Kanada, İngiltere, İtalya, Japonya, Fransa, Rusya G20 OECD Ülkeleri 10 5

6 AZ GELİŞMİŞ ve GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDEKİ PAZAR FIRSATLARI Yanlış Varsayım #1 Dar gelirlerin parası yoktur Yanlış Varsayım #2 Dar gelirliler gereksiz mallara boşuna para harcamak yerine temel ihtiyaçlarına yönelik kaygılar taşımaktadır. Yanlış Varsayım #3 Gelişmekte olan pazarlarda satılan mallar öylesine ucuzdur ki bu pazarlarda kar etmek için yeni bir girişimciye yer yoktur. 11 MAL VE HIZMETLER TICARETI 12 6

7 MAL VE HİZMETLER TİCARETİ 2009 da dünya mal ticaretinde ulaşılan rakam 11,8 trilyon dolardır. Dünya ticaretinde en hızlı büyüme gösteren sektör, hizmet ticaretidir. (bayilik, lisans ve patent konularında hizmet kapsamına girmektedir) ABD de 2010 yılında hizmet ihracı toplamda yaklaşık 550 milyar dolardır. Bu rakam, toplam ABD ihracatının yaklaşık 3 de 1 ini yansıtmaktadır Dünya Mal Ticaretinde TOP 9 İthalatçı ve İhracatçı Ülkeler Sıra İhracatçı Miktar (Milyar $) Sıra İthalatçı Miktar (Milyar $) İhracat ve İthalat Farkı GSYİH (GDP) (Milyar $) Kişi başına düşen gelir 1 Çin 2,210 2 Çin 1, ,720 9,800 2 Amerika 1,575 1 Amerika 2, ,390 52,800 3 Almanya 1,493 3 Almanya 1, ,227 39,500 4 İngiltere İngiltere ,387 37,300 5 Japonya Japonya ,729 37,100 6 Fransa Fransa ,276 35,700 7 Hollanda Hollanda ,300 8 G. Kore G. Kore ,666 33,200 9 Rusya Hong Kong Türkiye Türkiye ,167 15,

8 ULUSLAR ARASI FİNANSA GENEL BAKIŞ 15 ULUSLARARASI FİNANSA GENEL BAKIŞ Döviz takası bir ülkedeki bir şirketin farklı para birimlerine sahip ülkeler ile iş bağlantısı kurmasını mümkün kılmaktadır. Döviz takası işletmeler için riskli bir iştir ve bir küresel pazarlama konusudur. Aynı para birimi kullanan ülkeler arası ticarette döviz riski yoktur. Ancak farklı para birimi kullanan ülkeler için risk yüksektir. Örneğin: Nesne Yıllık satışının 98% ini İsviçre dışında gerçekleştirmektedir. 16 8

9 ULUSLARARASI FİNANSA GENEL BAKIŞ Her gün 4 trilyon dolar değerinde dünyada dövize ayalı ticaret gerçekleşmektedir. Para birimi farklı olan ülkeler arasında mal ve hizmet pazarı olabileceği gibi döviz alış ve satışı da yapılmaktadır. İthal marka bir araç alacağınız zaman dövizdeki dalgalanmalar sizin yapacağınız ticareti veya alımı doğrudan etkilemektedir. 17 DÖVİZ KURU 18 9

10 Döviz Kuru Belirli bir ülkedeki döviz kuru dalgalanmalarına ilişkin geçmiş deneyimler, söz konusu pazara girip girmeme konusunda kararı önemli oranda etkiler. Döviz kurundaki sık dalgalanmalar fiyatlamayı etkilemektedir. Kuru belirleyen bir çok faktör vardır. 19 Günümüz Uluslararası Para Sisteminin Gelişimi Sabit Döviz Kuru Döviz Kuru Rejimleri Serbest Döviz Kuru Döviz kurunu hükümet ya da bir otorite belirlemektedir. Dövizin fiyatı arz ve talep güçleri yani alıcı ve satıcılar tarafından serbestçe piyasada belirlenmektedir

11 Dolar Türk Lirası 27 Haftalık Hareketi (2014- Mart 2015) 21 Merkez Bankası Kurları

12 DOLARIN TARİHTEKİ ROLÜ (EURO-DOLAR PARİTESİ) 23 Döviz Kuru Devalüasyon: Ülke para biriminin diğer para birimleri karşısında değer kaybetmesidir. Devalüasyonun ülke ekonomisine, ticaretine ve toplumuna ne gibi etkisi vardır? 24 12

13 25 BIG MAC INDEKS Dünya para birimlerinin hangisinin güçlü hangisinin zayıf olduğunu hızlı ve kabaca belirlemenin bir yoludur Haziran ında Amerika da bir Big Mac in ortalama fiyatı 4.79$ dır. Çin de ise 2.77$ dır. Bu bağlamda Big Mac İndeks şunu göstermektedir; Yuan Amerikan Dolar ına göre 42% değerinin az olduğu ifade edilebilir

14 BIG MAC INDEKS Fiyat Raw index 1$=2.33 TL 27 BÖLÜM SONU DOÇ. DR. OLGUN KITAPCI 28 14